TEDGlobal 2014
Fred Swaniker: The leaders who ruined Africa, and the generation who can fix it
Fred Swaniker: Những nhà lãnh đạo đã hủy hoại châu Phi, và thế hệ những người có thể sửa chữa nó
Filmed:
Readability: 4.2
1,361,366 views
Trước năm 18 tuổi, Fred Swaniker đã sống ở Ghana, Gambia, Botswana và Zimbabwe. Cái mà anh học được từ tuổi thơ ngang dọc châu Phi là nếu ở một xã hội có tổ chức tốt, nhà lãnh đạo tốt không thể tạo ra nhiều đột phá thì ở một xã hội có cấu trúc yếu, nhà lãnh đạo có thể tạo lập hoặc phá vỡ cả một quốc gia. Trong bài nói chuyện của mình, Swaniker nhìn lại các thể hệ lãnh đạo châu Phi và hình dung ra cách phát triển các nhà lãnh đạo tương lai.
Fred Swaniker - Educational entrepreneur
Ghanaian Fred Swaniker founded a school and a leadership network to educate and support the next generation of Africa’s leaders. Full bio
Ghanaian Fred Swaniker founded a school and a leadership network to educate and support the next generation of Africa’s leaders. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I experienced my first coup d'état at the age of four.
0
874
4251
Tôi đã trải qua
cuộc đảo chính đầu tiên ở tuổi lên 4.
cuộc đảo chính đầu tiên ở tuổi lên 4.
00:17
Because of the coup d'état,
1
5125
1710
Vì nó, gia đình tôi đã phải
rời quê cha đất mẹ Ghana
rời quê cha đất mẹ Ghana
00:18
my family had to leave my native home of Ghana
2
6835
3127
và chuyển tới Gambia.
00:21
and move to the Gambia.
3
9962
2216
00:24
As luck would have it,
4
12178
1721
Ngẫu nhiên thay, 6 tháng sau đó,
00:25
six months after we arrived,
5
13899
1733
tại đây cũng có
một cuộc đảo chính quân sự.
một cuộc đảo chính quân sự.
00:27
they too had a military coup.
6
15632
3071
00:30
I vividly remember being woken
up in the middle of the night
up in the middle of the night
7
18703
2418
Tôi nhớ như in
bị đánh thức vào giữa đêm,
bị đánh thức vào giữa đêm,
00:33
and gathering the few belongings we could
8
21121
2227
thu gom một số đồ đạc
00:35
and walking for about two hours
9
23348
2949
và đi bộ khoảng 2 tiếng
00:38
to a safe house.
10
26297
2046
để tới một ngôi nhà an toàn.
00:40
For a week, we slept under our beds
11
28343
2832
Trong một tuần,
chúng tôi ngủ dưới gầm giường
chúng tôi ngủ dưới gầm giường
00:43
because we were worried that bullets
might fly through the window.
might fly through the window.
12
31175
4781
vì lo rằng những viên đạn
có thể lọt qua cửa sổ.
có thể lọt qua cửa sổ.
00:47
Then, at the age of eight,
13
35956
2182
Sau đó, ở tuổi lên 8,
00:50
we moved to Botswana.
14
38138
2127
chúng tôi chuyển tới Botswana.
00:52
This time, it was different.
15
40265
2193
Thời gian này, thật khác biệt.
00:54
There were no coups.
16
42458
1834
Không có đảo chính.
00:56
Everything worked. Great education.
17
44292
3043
Mọi thứ trôi chảy. Giáo dục tuyệt vời.
00:59
They had such good infrastructure
that even at the time they had
that even at the time they had
18
47335
2975
Cơ sở vật chất tốt, thậm chí
vào thời điểm đó
vào thời điểm đó
01:02
a fiber-optic telephone system,
19
50310
1901
họ có cả hệ thống điện thoại cáp quang,
01:04
long before it had reached Western countries.
20
52211
3049
từ rất lâu trước khi
nó tới các nước phương Tây.
nó tới các nước phương Tây.
Chỉ có một thứ họ không có
01:09
The only thing they didn't have
21
57466
1883
01:11
is that they didn't have
22
59349
1330
đó là đài truyền hình quốc gia
của riêng mình,
của riêng mình,
01:12
their own national television station,
23
60679
2650
01:15
and so I remember watching
24
63329
1891
và do đó, tôi nhớ mình xem
01:17
TV from neighboring South Africa,
25
65220
2485
TV từ nước láng giềng Nam Phi,
01:19
and watching Nelson Mandela in jail
26
67705
2621
và xem Nelson Mandela ở trong tù
01:22
being offered a chance to come out
27
70326
2295
được đề nghị một cơ hội được phóng thích
01:24
if he would give up the apartheid struggle.
28
72621
2880
nếu ông ấy từ bỏ
đấu tranh phân biệt chủng tộc.
đấu tranh phân biệt chủng tộc.
Ông đã từ chối làm điều đó
01:27
But he didn't. He refused to do that
29
75501
1115
01:28
until he actually achieved his objective
30
76616
1848
cho đến khi
đạt được mục tiêu
đạt được mục tiêu
01:30
of freeing South Africa from apartheid.
31
78464
3212
giải phóng Nam Phi khỏi
nạn phân biệt chủng tộc.
nạn phân biệt chủng tộc.
01:33
And I remember feeling how just one good leader
32
81676
4033
Tôi nhớ cái cảm giác
làm thế nào một nhà lãnh đạo tốt
làm thế nào một nhà lãnh đạo tốt
01:37
could make such a big difference in Africa.
33
85709
4848
có thể tạo nên
sự khác biệt lớn ở Châu Phi.
sự khác biệt lớn ở Châu Phi.
01:42
Then at the age of 12,
34
90557
2273
Khi tôi 12 tuổi,
01:44
my family sent me to high school in Zimbabwe.
35
92830
3340
gia đình tôi đã gửi tôi đến trường
trung học ở Zimbabwe.
trung học ở Zimbabwe.
01:48
Initially, this too was amazing:
36
96170
3577
Ban đầu, điều này quá là tuyệt vời:
01:51
growing economy, excellent infrastructure,
37
99747
5186
nền kinh tế phát triển,
cơ sở hạ tầng tuyệt vời,
cơ sở hạ tầng tuyệt vời,
01:56
and it seemed like it was a model
38
104933
2036
và dường như nó là một mô hình
01:58
for economic development in Africa.
39
106969
2689
phát triển kinh tế ở Châu Phi.
02:01
I graduated from high school in Zimbabwe
40
109658
1991
Tôi tốt nghiệp trung học ở Zimbabwe
02:03
and I went off to college.
41
111649
1421
và đi học đại học.
02:05
Six years later, I returned to the country.
42
113070
4091
Sáu năm sau, tôi trở lại đất nước này.
02:09
Everything was different.
43
117161
1984
Mọi thứ đã thay đổi.
02:11
It had shattered into pieces.
44
119145
3251
Nó bị xẻ thành từng mảnh.
02:14
Millions of people had emigrated,
45
122396
3210
Hàng triệu người di cư,
02:17
the economy was in a shambles,
46
125606
1807
nền kinh tế rối ren,
02:19
and it seemed all of a sudden that 30 years
47
127413
1591
và 30 năm phát triển
dường như bị xoá sổ.
dường như bị xoá sổ.
02:20
of development had been wiped out.
48
129004
2885
Làm thế nào một đất nước
lại tồi tệ đi nhanh đến vậy?
lại tồi tệ đi nhanh đến vậy?
02:23
How could a country go so bad so fast?
49
131889
3488
02:27
Most people would agree
50
135377
1613
Hầu như mọi người đều đồng ý
rằng đó là do sự lãnh đạo.
rằng đó là do sự lãnh đạo.
02:28
that it's all because of leadership.
51
136990
2188
Tổng thống Robert Mugabe,
là người chịu trách nhiệm chính
là người chịu trách nhiệm chính
02:31
One man, President Robert Mugabe,
52
139178
3780
02:34
is almost single-handedly responsible
53
142958
1210
cho việc phá huỷ đất nước này.
02:36
for having destroyed this country.
54
144168
3347
02:39
Now, all these experiences of living in different
55
147515
1729
Tất cả những trải nghiệm
02:41
parts of Africa growing up
56
149244
2431
ở các vùng khác nhau ở Châu Phi.
02:43
did two things to me.
57
151675
1822
đã mang đến cho tôi hai điều.
02:45
The first is it made me fall in love with Africa.
58
153497
4279
Đầu tiên, nó làm tôi yêu say đắm châu Phi.
02:49
Everywhere I went,
59
157776
1923
Mọi nơi tôi đến,
02:51
I experienced the wonderful beauty of our continent
60
159699
2678
Tôi đã trải nghiệm
vẻ đẹp tuyệt vời của châu lục này
vẻ đẹp tuyệt vời của châu lục này
02:54
and saw the resilience and the spirit of our people,
61
162377
3157
và đã nhìn thấy sự kiên cường và
tinh thần của người dân,
tinh thần của người dân,
02:57
and at the time, I realized that I wanted to dedicate
62
165534
1927
cùng lúc, tôi nhận ra
mình muốn hiến dâng
mình muốn hiến dâng
02:59
the rest of my life to making this continent great.
63
167461
4781
cả đời để làm cho châu lục
này trở nên tuyệt vời hơn.
này trở nên tuyệt vời hơn.
Nhưng tôi cũng nhận ra rằng
để làm nó tốt đẹp hơn,
để làm nó tốt đẹp hơn,
03:04
But I also realized that making Africa great
64
172242
1902
03:06
would require addressing this issue of leadership.
65
174144
3317
cần giải quyết vấn đề về lãnh đạo.
Các bạn thấy đấy,
ở các quốc gia mà tôi đã sống,
ở các quốc gia mà tôi đã sống,
03:09
You see, all these countries I lived in,
66
177461
2171
03:11
the coups d'état
67
179632
1992
đảo chính
03:13
and the corruption I'd seen in Ghana and Gambia
68
181624
3059
tham nhũng tôi đã thấy ở Ghana và Gambia
03:16
and in Zimbabwe,
69
184683
2722
và ở Zimbabwe,
03:19
contrasted with the wonderful examples I had seen
70
187405
4453
đối lập với những ví dụ đẹp đẽ
mà tôi đã nhìn thấy
mà tôi đã nhìn thấy
03:23
in Botswana and in South
Africa of good leadership.
Africa of good leadership.
71
191858
4554
vì sự lãnh đạo giỏi
ở Botswana và ở Nam Phi.
ở Botswana và ở Nam Phi.
03:28
It made me realize that Africa would rise or fall
72
196412
4083
Điều đó làm tôi nhận ra châu Phi
sẽ đi lên hay đi xuống
sẽ đi lên hay đi xuống
03:32
because of the quality of our leaders.
73
200495
3679
là do chất lượng
của những người lãnh đạo.
của những người lãnh đạo.
03:36
Now, one might think, of course,
74
204174
2249
Bây giờ, ta có thể nghĩ rằng, tất nhiên,
03:38
leadership matters everywhere.
75
206423
2768
lãnh đạo là quan trọng ở khắp mọi nơi.
03:41
But if there's one thing you take
away from my talk today, it is this:
away from my talk today, it is this:
76
209191
4230
Nhưng nếu có một điều mà bạn rút ra
từ bài nói của tôi hôm nay, đó là:
từ bài nói của tôi hôm nay, đó là:
03:45
In Africa, more than anywhere else in the world,
77
213421
3129
Ở châu Phi,
hơn hết các nơi khác trên thế giới,
hơn hết các nơi khác trên thế giới,
03:48
the difference that just one good leader can make
78
216550
3326
sự khác biệt mà một nhà
lãnh đạo giỏi có thể tạo ra
lãnh đạo giỏi có thể tạo ra
03:51
is much greater than anywhere
else, and here's why.
else, and here's why.
79
219876
3559
sẽ vĩ đại hơn bất cứ nơi nào khác,
và đây là lý do tại sao.
và đây là lý do tại sao.
03:55
It's because in Africa, we have weak institutions,
80
223435
2790
Đó là vì ở châu Phi,
chúng tôi có các tổ chức yếu kém,
chúng tôi có các tổ chức yếu kém,
03:58
like the judiciary, the constitution,
81
226225
2678
như bộ máy tư pháp, hiến pháp,
04:00
civil society and so forth.
82
228903
3191
xã hội dân sự và vv.
04:04
So here's a general rule of thumb that I believe in:
83
232094
3850
Bởi vậy, tôi tin tưởng vào
một quy luật chung:
một quy luật chung:
04:07
When societies have strong institutions,
84
235944
2767
Khi xã hội có các cơ quan tổ chức mạnh,
04:10
the difference that one good
leader can make is limited,
leader can make is limited,
85
238711
3262
thì sự khác biệt mà một lãnh đạo giỏi
có thể làm sẽ bị giới hạn
có thể làm sẽ bị giới hạn
04:13
but when you have weak institutions,
86
241973
2207
nhưng khi tổ chức yếu kém,
04:16
then just one good leader
87
244180
1730
thì chỉ một nhà lãnh đạo tốt
04:17
can make or break that country.
88
245910
2148
có thể tạo lập hoặc thay đổi đất nước đó.
04:20
Let me make it a bit more concrete.
89
248058
3308
Hãy để tôi giải thích cụ thể hơn.
04:23
You become the president of the United States.
90
251366
3049
Bạn trở thành tổng thống Hoa Kỳ.
04:26
You think, "Wow, I've arrived.
91
254415
2272
Bạn nghĩ: "Wow, thành công rồi.
Tôi là người quyền lực nhất thế giới."
Tôi là người quyền lực nhất thế giới."
04:28
I'm the most powerful man in the world."
92
256687
3063
04:31
So you decide, perhaps let me pass a law.
93
259750
3686
Vì vậy, bạn quyết định
thông qua một đạo luật.
thông qua một đạo luật.
Đột nhiên,
Quốc hội vỗ vào vai bạn
Quốc hội vỗ vào vai bạn
04:35
All of a sudden, Congress taps you on the shoulder
94
263436
1542
04:36
and says, "No, no, no, no, no, you can't do that."
95
264978
3133
và nói: "Không, không,
ngài không thể làm thế."
ngài không thể làm thế."
04:40
You say, "Let me try this way."
96
268111
2709
Bạn đáp: " Hãy để tôi
thử cách này xem sao."
thử cách này xem sao."
04:42
The Senate comes and says, "Uh-uh,
97
270820
1453
Thượng Nghị Viện góp lời:
04:44
we don't think you can do that."
98
272273
2828
"Chúng tôi không nghĩ
ngài có thể làm thế."
ngài có thể làm thế."
04:47
You say, perhaps, "Let me print some money.
99
275101
2643
"Hãy để tôi in thêm một số tiền.
04:49
I think the economy needs a stimulus."
100
277744
2655
Tôi nghĩ nền kinh tế
cần đòn bẩy.", bạn nói.
cần đòn bẩy.", bạn nói.
Thống đốc ngân hàng trung ương
nghĩ bạn bị điên.
nghĩ bạn bị điên.
04:52
The central bank governor will think you're crazy.
101
280399
1495
04:53
You might get impeached for that.
102
281894
3106
Bạn có thể bị buộc tội vì điều đó.
04:56
But if you become the president of Zimbabwe,
103
285000
2307
Nhưng nếu trở thành
tổng thống của Zimbabwe,
tổng thống của Zimbabwe,
04:59
and you say, "You know, I really like this job.
104
287307
3133
và bạn nói: " Anh biết không, tôi
thực sự thích công việc này.
thực sự thích công việc này.
05:02
I think I'd like to stay in it forever."
(Laughter)
(Laughter)
105
290440
4785
Tôi nghĩ tôi muốn làm nó suốt đời."
(Cười)
(Cười)
05:07
Well, you just can.
106
295225
2845
Vâng, bạn có thể.
05:10
You decide you want to print money.
107
298070
2480
Bạn quyết định in thêm tiền.
Bạn nói với thống đốc
ngân hàng trung ương:
ngân hàng trung ương:
05:12
You call the central bank governor and you say,
108
300550
1903
05:14
"Please double the money supply."
109
302453
2332
"Hãy tăng gấp đôi tiền in ra"
05:16
He'll say, "Okay, yes, sir,
110
304785
1441
" Được, vâng, thưa ngài,
05:18
is there anything else I can do for you?"
111
306226
3544
có điều gì khác tôi
có thể làm cho ngài không?"
có thể làm cho ngài không?"
05:21
This is the power that African leaders have,
112
309770
3839
Đây là quyền lực
mà các nhà lãnh đạo châu Phi có,
mà các nhà lãnh đạo châu Phi có,
05:25
and this is why they make the most difference
113
313609
3518
và đó là lý do tại sao họ tạo được
mọi sự thay đổi trên châu lục này.
mọi sự thay đổi trên châu lục này.
05:29
on the continent.
114
317127
2454
Tin mừng là
05:31
The good news is that
115
319581
2045
05:33
the quality of leadership in Africa has been improving.
116
321626
2838
chất lượng lãnh đạo
ở châu Phi đã được cải thiện.
ở châu Phi đã được cải thiện.
05:36
We've had three generations
of leaders, in my mind.
of leaders, in my mind.
117
324464
2742
Chúng tôi đã có 3 thế hệ lãnh đạo,
theo như tôi nghĩ.
theo như tôi nghĩ.
05:39
Generation one are those who appeared
118
327206
2228
Thế hệ thứ nhất là những người
xuất hiện ở thập niên 50, 60.
xuất hiện ở thập niên 50, 60.
05:41
in the '50s and '60s.
119
329434
1542
Như Kwame Nkrumah của Ghana
05:42
These are people like Kwame Nkrumah of Ghana
120
330976
2438
05:45
and Julius Nyerere of Tanzania.
121
333414
2413
và Julius Nyerere ở Tanzania.
05:47
The legacy they left is that they
brought independence to Africa.
brought independence to Africa.
122
335827
2605
Di sản họ để lại là
sự độc lập cho châu Phi.
sự độc lập cho châu Phi.
05:50
They freed us from colonialism,
123
338432
1305
Họ giải phóng chúng tôi
khỏi chủ nghĩa thực dân,
khỏi chủ nghĩa thực dân,
05:51
and let's give them credit for that.
124
339737
2384
và hãy trao cho họ
sự vẻ vang vì điều đó.
sự vẻ vang vì điều đó.
05:54
They were followed by generation two.
125
342121
3012
Họ được tiếp nối bởi thế hệ thứ 2.
05:57
These are people that brought nothing
126
345133
2050
Những người đã không mang lại gì
05:59
but havoc to Africa.
127
347183
2137
ngoại trừ việc tàn phá châu Phi.
06:01
Think warfare, corruption, human rights abuses.
128
349320
3430
Họ chỉ nghĩ đến chiến tranh, tham nhũng,
lạm dụng quyền con người.
lạm dụng quyền con người.
06:04
This is the stereotype of
the typical African leader
the typical African leader
129
352750
2033
Khuôn mẫu điển hình
của một nhà lãnh đạo châu Phi
của một nhà lãnh đạo châu Phi
06:06
that we typically think of:
130
354783
1395
mà ta thường nghĩ đến:
06:08
Mobutu Sese Seko from Zaire,
131
356178
2006
Mobutu Sese Seko ở Zaire,
06:10
Sani Abacha from Nigeria.
132
358184
2381
Sani Abacha ở Nigeria.
06:12
The good news is that most of
these leaders have moved on,
these leaders have moved on,
133
360565
3176
Tin tốt là hầu hết những nhà
lãnh đạo này đều đã không còn,
lãnh đạo này đều đã không còn,
06:15
and they were replaced by generation three.
134
363741
2104
họ bị thay thế bởi thế hệ thứ ba.
06:17
These are people like the late Nelson Mandela
135
365845
2316
Những người như Nelson Madela
hay hầu hết các nhà lãnh đạo
ở châu Phi ngày nay
ở châu Phi ngày nay
06:20
and most of the leaders that we see in Africa today,
136
368161
2014
06:22
like Paul Kagame and so forth.
137
370175
2677
như Paul Kagame...
06:24
Now these leaders are by no means perfect,
138
372852
3108
Các nhà lãnh đạo này
chưa phải là hoàn hảo
chưa phải là hoàn hảo
06:27
but the one thing they have done is that they have
139
375960
1645
nhưng họ đã làm tốt một điều,
đó là
đó là
06:29
cleaned up much of the mess of generation two.
140
377605
2998
dọn dep phần lớn trình trạng
hỗn độn từ thế hệ thứ hai.
hỗn độn từ thế hệ thứ hai.
06:32
They've stopped the fighting,
141
380603
1458
Họ dừng các cuộc chiến,
06:34
and I call them the stabilizer generation.
142
382061
3099
và tôi gọi họ là thế hệ ổn định.
Họ có nhiều trách nhiệm hơn
với dân mình,
với dân mình,
06:37
They're much more accountable to their people,
143
385160
1950
06:39
they've improved macroeconomic policies,
144
387110
3195
họ cải thiện chính sách kinh tế vĩ mô,
06:42
and we are seeing for the first time
145
390305
1935
và chúng ta lần đầu tiên thấy
06:44
Africa's growing, and in
fact it's the second fastest
fact it's the second fastest
146
392240
2340
châu Phi phát triển, và là khu vực
phát triển kinh tế
nhanh thứ hai thế giới.
nhanh thứ hai thế giới.
06:46
growing economic region in the world.
147
394580
1845
06:48
So these leaders are by no means perfect,
148
396425
2166
Chưa phải là hoàn hảo nhưng họ
đã làm được những điều lớn lao,
đã làm được những điều lớn lao,
06:50
but they are by and large
149
398591
1332
những nhà lãnh đạo tuyệt vời nhất
trong 50 năm qua.
trong 50 năm qua.
06:51
the best leaders we've seen in the last 50 years.
150
399923
4826
06:56
So where to from here?
151
404749
2879
Vậy, sau này thì sao?
06:59
I believe that the next generation
152
407628
2216
Tôi tin rằng thế hệ tiếp theo
07:01
to come after this, generation four,
153
409844
2632
tiếp nối thế hệ này, thế hệ thứ tư,
07:04
has a unique opportunity
154
412476
2533
sẽ có một cơ hội khác
07:06
to transform the continent.
155
415009
2555
để thay đổi châu lục.
07:09
Specifically, they can do two things
156
417564
1844
Đặc biệt, họ có thể làm hai thứ
07:11
that previous generations have not done.
157
419408
2126
mà các thế hệ đi trước đã không làm.
07:13
The first thing they need to do
158
421534
2182
Điều đầu tiên họ cần làm
07:15
is they need to create prosperity for the continent.
159
423716
2428
là tạo lập sự thịnh vượng cho châu lục.
07:18
Why is prosperity so important?
160
426144
1887
Tại sao sự thịnh vượng lại quan trọng?
07:19
Because none of the previous generations
161
428031
1683
Bởi không ai ở các thế hệ trước
07:21
have been able to tackle this issue of poverty.
162
429714
2680
có khả năng giải quyết
vấn đề về đói nghèo.
vấn đề về đói nghèo.
07:24
Africa today
163
432394
1316
Châu Phi ngày nay
07:25
has the fastest growing population in the world,
164
433710
2830
phát triển dân số
nhanh nhất trên thế giới,
nhanh nhất trên thế giới,
07:28
but also is the poorest.
165
436540
2701
nhưng cũng là
những người nghèo khổ nhất.
những người nghèo khổ nhất.
07:31
By 2030, Africa will have a
larger workforce than China,
larger workforce than China,
166
439241
3677
Đến năm 2030, châu Phi sẽ có
nguồn nhân lực lớn hơn cả Trung Quốc,
nguồn nhân lực lớn hơn cả Trung Quốc,
07:34
and by 2050, it will have the
largest workforce in the world.
largest workforce in the world.
167
442918
3802
và đến năm 2050, nguồn nhân lực
lớn nhất thế giới.
lớn nhất thế giới.
07:38
One billion people will need jobs in Africa,
168
446720
2532
Một tỷ người sẽ cần việc làm ở châu Phi,
07:41
so if we don't grow our economies fast enough,
169
449252
2374
bởi vậy nếu không phát triển
kinh tế đủ nhanh,
kinh tế đủ nhanh,
07:43
we're sitting on a ticking time bomb,
170
451626
2447
chúng ta sẽ ngồi trên
một quả bom hẹn giờ,
một quả bom hẹn giờ,
07:46
not just for Africa but for the entire world.
171
454073
3532
không chỉ cho châu Phi
mà cho toàn thế giới.
mà cho toàn thế giới.
07:49
Let me show you an example
172
457605
2138
Tôi sẽ cho các bạn một ví dụ
07:51
of one person who is living up to this legacy
173
459743
1706
về một người đang sống
dựa vào di sản
dựa vào di sản
07:53
of creating prosperity: Laetitia.
174
461449
2763
để tạo ra sự phồn vinh: Laetitia
07:56
Laetitia's a young woman from Kenya
175
464212
2991
Laetitia là một phụ nữ trẻ ở Kenya
07:59
who at the age of 13 had to drop out of school
176
467203
1797
đã phải bỏ học khi 13 tuổi
08:00
because her family couldn't
afford to pay fees for her.
afford to pay fees for her.
177
469000
2910
vì gia đình không đủ khả năng
chi trả học phí.
chi trả học phí.
08:03
So she started her own business rearing rabbits,
178
471910
2201
Vì vậy, cô ấy bắt đầu tự kinh doanh thỏ,
08:06
which happen to be a delicacy in this part of Kenya
179
474111
1599
một món ngon địa phương tại Kenya,
quê hương cô.
quê hương cô.
08:07
that she's from.
180
475710
1598
Công việc kinh doanh rất tốt
trong vòng một năm,
trong vòng một năm,
08:09
This business did so well that within a year,
181
477308
1984
08:11
she was employing 15 women
182
479292
2156
cô ấy đã thuê 15 phụ nữ
08:13
and was able to generate enough income
183
481448
1977
và có khả năng tạo ra đủ thu nhập
08:15
that she was able to send herself to school,
184
483425
1721
để tiếp tục đến trường,
08:17
and through these women
185
485146
1009
và qua những phụ nữ này
giúp 65 trẻ em khác đến trường.
giúp 65 trẻ em khác đến trường.
08:18
fund another 65 children to go to school.
186
486155
2707
Lợi nhuận mà cô ấy tạo ra,
được sử dụng để xây trường học,
được sử dụng để xây trường học,
08:20
The profits that she generated,
187
488862
1702
08:22
she used that to build a school,
188
490564
1585
và hiện tại, cô đang dạy cho
08:24
and today she educates
189
492149
1548
08:25
400 children in her community.
190
493697
2541
400 trẻ em trong cộng đồng của mình.
08:28
And she's just turned 18.
191
496238
1890
Và cô ấy mới chỉ bước sang tuổi 18.
08:30
(Applause)
192
498128
4315
(Vỗ tay)
Một ví dụ khác là Erick Rajaonary.
08:36
Another example is Erick Rajaonary.
193
504857
3856
08:40
Erick comes from the island of Madagascar.
194
508713
3084
Erick đến từ một hòn đảo thuộc Madagascar.
08:43
Now, Erick realized that agriculture
195
511797
2799
Erick đã nhận ra rằng nông nghiệp
08:46
would be the key to creating jobs
196
514596
1664
là chìa khoá để tạo việc làm
08:48
in the rural areas of Madagascar,
197
516260
2059
trong các khu vực nông thôn ở Madagascar,
08:50
but he also realized that fertilizer was a very
198
518319
1946
anh cũng nhận ra
phân bón quá đắt đỏ
phân bón quá đắt đỏ
08:52
expensive input for most farmers in Madagascar.
199
520265
3331
với hầu hết nông dân ở đây.
08:55
Madagascar has these very special bats
200
523596
3027
Madagascar có những con dơi rất đặc biệt
08:58
that produce these droppings
201
526623
1584
có thể cung cấp phân
09:00
that are very high in nutrients.
202
528207
2407
có hàm lượng dinh dưỡng rất cao.
09:02
In 2006, Erick quit his job
as a chartered accountant
as a chartered accountant
203
530614
3375
Vào năm 2006, Erick bỏ việc kế toán
09:05
and started a company to manufacture
204
533989
1969
và mở một công ty
sản xuất phân bón từ phân dơi.
sản xuất phân bón từ phân dơi.
09:07
fertilizer from the bat droppings.
205
535958
3186
Hiện nay, Erick đã xây dựng doanh nghiệp
09:11
Today, Erick has built a business
206
539144
2298
09:13
that generates several million dollars of revenue,
207
541442
2841
tạo ra hàng triệu đô la doanh thu,
09:16
and he employs 70 people full time
208
544283
2833
và anh ấy đã thuê
70 người làm việc toàn thời gian
70 người làm việc toàn thời gian
09:19
and another 800 people during the season
209
547116
1878
và 800 người khác vào mùa
dơi thả phân nhiều nhất.
dơi thả phân nhiều nhất.
09:20
when the bats drop their droppings the most.
210
548994
2982
Điều mà tôi thích từ câu chuyện này là
09:23
Now, what I like about this story
211
551976
2563
09:26
is that it shows that opportunities
to create prosperity
to create prosperity
212
554539
3882
nó chỉ ra rằng
cơ hội tạo ra sự phồn vinh
cơ hội tạo ra sự phồn vinh
09:30
can be found almost anywhere.
213
558421
2295
có thể được tìm thấy
ở khắp mọi nơi.
ở khắp mọi nơi.
09:32
Erick is known as the Batman.
214
560716
2054
Erick được biết đến như là Người Dơi
09:34
(Laughter)
215
562770
1015
(Cười)
09:35
And who would have thought that you would have
216
563785
1967
Và ai có thể nghĩ rằng
09:37
been able to build a multimillion-dollar business
217
565752
2662
có thể tạo lập một doanh
nghiệp hàng triệu đô la
nghiệp hàng triệu đô la
09:40
employing so many people just from bat poo?
218
568414
4352
thuê rất nhiều người
lại chỉ bắt đầu bằng phân dơi?
lại chỉ bắt đầu bằng phân dơi?
Điều thứ hai mà thế hệ này cần làm
09:47
The second thing that this generation needs to do
219
575444
3951
09:51
is to create our institutions.
220
579395
2441
là tạo nên các cơ quan tổ chức.
09:53
They need to build these institutions such that we
221
581836
1815
Họ cần xây dựng
những tổ chức mà chúng ta
những tổ chức mà chúng ta
09:55
are never held to ransom again
222
583651
3225
không cần phải đút lót nữa,
09:58
by a few individuals like Robert Mugabe.
223
586876
4454
bởi một vài cá nhân như Robert Mugabe.
10:03
Now, all of this sounds great,
224
591330
3142
Hiện tại, mọi thứ có vẻ tốt đẹp,
10:06
but where are we going to
get this generation four from?
get this generation four from?
225
594472
4028
nhưng thế hệ thứ tư này
sẽ đến từ đâu?
sẽ đến từ đâu?
10:10
Do we just sit and hope that they emerge
226
598500
2441
Liệu ta chỉ ngồi
và hi vọng rằng họ sẽ xuất hiện
và hi vọng rằng họ sẽ xuất hiện
10:12
by chance, or that God gives them to us?
227
600941
3764
bởi may mắn
hay vì Chúa đưa họ đến?
hay vì Chúa đưa họ đến?
10:16
No, I don't think so.
228
604705
1753
Tôi không nghĩ thế.
10:18
It's too important an issue
for us to leave it to chance.
for us to leave it to chance.
229
606458
3152
Đó là một vấn đề quan trọng, để chúng ta
cho nó một cơ hội.
cho nó một cơ hội.
10:21
I believe that we need to create African institutions,
230
609610
3307
Tôi tin tưởng rằng chúng ta cần tạo lập
các cơ quan tổ chức châu Phi,
các cơ quan tổ chức châu Phi,
10:24
home-grown, that will identify and develop
231
612917
2711
sản xuất trong nước ,
phát hiện và phát triển
phát hiện và phát triển
10:27
these leaders in a systematic, practical way.
232
615628
3751
những nhà lãnh đạo này
một cách thiết thực và có hệ thống.
một cách thiết thực và có hệ thống.
10:31
We've been doing this for the last 10 years
233
619379
1651
Chúng tôi đang làm điều này
suốt 10 năm qua
suốt 10 năm qua
10:32
through the African Leadership Academy.
234
621030
2551
với Học viện Lãnh đạo Châu Phi.
10:35
Laetitia is one of our young leaders.
235
623581
2681
Laetitia là một trong những
lãnh đạo trẻ của chúng tôi.
lãnh đạo trẻ của chúng tôi.
10:38
Today, we have 700 of them
that are being groomed
that are being groomed
236
626262
2408
Ngày nay, chúng tôi có 700 người như thế
10:40
for the African continent,
237
628670
2050
đang được chuẩn bị
cho lục địa Phi châu,
cho lục địa Phi châu,
10:42
and over the next 50 years,
238
630720
1075
và hơn 50 năm tới đây,
10:43
we expect to create 6,000 of them.
239
631795
2994
chúng tôi hi vọng có thể
đào tạo 6000 người nữa.
đào tạo 6000 người nữa.
10:46
But one thing has been troubling me.
240
634789
2619
Nhưng có một điều làm tôi lo lắng.
Chúng tôi nhận được khoảng
4000 đơn đăng kí một năm
4000 đơn đăng kí một năm
10:49
We would get about 4,000 applications a year
241
637408
2092
10:51
for 100 young leaders that we could take
242
639500
2069
cho 100 suất
được nhận bởi học viện,
được nhận bởi học viện,
10:53
into this academy,
243
641569
1314
vì thế, tôi nhìn thấy
khao khát mãnh liệt
khao khát mãnh liệt
10:54
and so I saw the tremendous hunger that existed
244
642883
2061
10:56
for this leadership training that we're offering.
245
644944
2891
được đào tạo
trở thành các lãnh đạo.
trở thành các lãnh đạo.
10:59
But we couldn't satisfy it.
246
647835
3116
Nhưng chúng tôi
không thể đáp ứng được nhu cầu.
không thể đáp ứng được nhu cầu.
11:02
So today, I'm announcing for the first time in public
247
650951
4022
Vì vậy, hôm nay, tôi công bố
lần đầu tiên trước công chúng
lần đầu tiên trước công chúng
11:06
an extension to this vision for
the African Leadership Academy.
the African Leadership Academy.
248
654973
4638
một sự mở rộng tầm nhìn cho
Học viện Lãnh đạo Châu Phi
Học viện Lãnh đạo Châu Phi
11:11
We're building 25 brand new universities in Africa
249
659611
5107
Chúng tôi đang xây dựng thương hiệu
25 trường đại học mới ở châu Phi
25 trường đại học mới ở châu Phi
11:16
that are going to cultivate this next generation
250
664718
1549
nơi sẽ nuôi dưỡng thế hệ
các nhà lãnh đạo châu Phi tiếp theo.
các nhà lãnh đạo châu Phi tiếp theo.
11:18
of African leaders.
251
666267
1846
Mỗi trường sẽ có 10.000 nhà lãnh đạo,
11:20
Each campus will have 10,000 leaders at a time
252
668113
3862
11:23
so we'll be educating and developing
253
671975
2226
chúng tôi sẽ cùng học tập và phát triển
11:26
250,000 leaders at any given time.
254
674201
2814
250.000 nhà lãnh đạo vào bất kì lúc nào.
11:28
(Applause)
255
677015
3723
(Vỗ tay)
Hơn 50 năm tới, tổ chức này
11:36
Over the next 50 years, this institution
256
684137
2251
11:38
will create three million transformative leaders
257
686388
1958
sẽ tạo ra
3 triệu nhà lãnh đạo
3 triệu nhà lãnh đạo
11:40
for the continent.
258
688346
2033
tạo nên sự thay đổi cho châu lục này.
11:42
My hope is that half of them
259
690379
2241
Tôi hi vọng một nửa trong số họ
sẽ trở thành
sẽ trở thành
11:44
will become the entrepreneurs that we need,
260
692620
1552
doanh nghiệp mà ta cần,
11:46
who will create these jobs that we need,
261
694172
1823
những người sẽ tạo nên
công ăn việc làm,
công ăn việc làm,
11:47
and the other half
262
695995
1507
và một nửa còn lại
sẽ tham gia vào chính phủ,
sẽ tham gia vào chính phủ,
11:49
will go into government
263
697502
1687
các tổ chức phi lợi nhuận,
11:51
and the nonprofit sector,
264
699189
1199
11:52
and they will build the institutions that we need.
265
700388
3622
xây nên các cơ quan cần thiết,
11:55
But they won't just learn academics.
266
704010
3390
Nhưng họ sẽ không chỉ học toàn lý thuyết,
11:59
They will also learn how to become leaders,
267
707400
2790
mà còn được học làm thế nào để
trở thành lãnh đạo,
trở thành lãnh đạo,
12:02
and they will develop their skills as entrepreneurs.
268
710190
1884
và phát triển các kĩ năng
như một doanh nhân.
như một doanh nhân.
12:04
So think of this as Africa's Ivy League,
269
712074
3864
Hãy nghĩ về điều này như
Ivy League của châu Phi
Ivy League của châu Phi
12:07
but instead of getting admitted
because of your SAT scores
because of your SAT scores
270
715938
3282
nhưng thay vì được thừa nhận
bởi điểm SAT
bởi điểm SAT
12:11
or because of how much money you have
271
719220
1881
hay vì bao nhiêu tiền bạn có
12:13
or which family you come from,
272
721101
1202
hay gia đình bạn đến từ đâu,
12:14
the main criteria for getting into this university
273
722303
2922
tiêu chí chính
để học ở trường đại học này
để học ở trường đại học này
12:17
will be what is the potential that you have
274
725225
1974
sẽ là khả năng của bạn
12:19
for transforming Africa?
275
727199
3262
trong việc làm thay đổi châu Phi.
12:22
But what we're doing is
just one group of institutions.
just one group of institutions.
276
730461
3509
Nhưng những gì chúng tôi đang làm
chỉ là một nhóm các tổ chức.
chỉ là một nhóm các tổ chức.
12:25
We cannot transform Africa by ourselves.
277
733970
4090
Chúng tôi không thể
tự mình làm thay đổi châu Phi.
tự mình làm thay đổi châu Phi.
12:30
My hope
278
738060
1702
Hi vọng của tôi
12:31
is that many, many other home-grown
279
739762
2138
là thật nhiều, nhiều
12:33
African institutions will blossom,
280
741900
3418
các tổ chức trong nước khác sẽ nở rộ,
12:37
and these institutions will all come together
281
745318
1702
và họ sẽ đến với nhau
12:38
with a common vision of developing
282
747020
2460
chia sẻ cái nhìn chung về sự phát triển
12:41
this next generation of African leaders,
283
749480
1883
thế hệ lãnh đạo châu Phi
tiếp theo, thế hệ thứ tư,
tiếp theo, thế hệ thứ tư,
12:43
generation four,
284
751363
1933
và gửi đi thông điệp chung này:
12:45
and they will teach them this common message:
285
753296
2464
12:47
create jobs, build our institutions.
286
755760
4780
tạo việc làm,
xây dựng các cơ quan tổ chức.
xây dựng các cơ quan tổ chức.
12:52
Nelson Mandela once said,
287
760540
2250
Nelson Mandela đã từng nói:
12:54
"Every now and then,
288
762790
1802
" Từ giờ về sau,
12:56
a generation is called upon to be great.
289
764592
3236
một thế hệ được gọi là trên cả tuyệt vời.
12:59
You can be that great generation."
290
767828
3208
Các bạn có thể là thế hệ tuyệt vời đó."
13:02
I believe that if we carefully identify and cultivate
291
771036
3552
Tôi tin tưởng rằng nếu
chọn lọc và dạy dỗ cẩn thận
chọn lọc và dạy dỗ cẩn thận
13:06
the next generation of African leaders,
292
774588
2973
các thế hệ lãnh đạo tiếp theo,
13:09
then this generation four that is coming up
293
777561
2775
thế hệ thứ tư sắp đến
13:12
will be the greatest generation that Africa
294
780336
3432
sẽ là thế hệ tuyệt vời nhất
13:15
and indeed the entire world has ever seen.
295
783768
4412
mà châu Phi và cả thế giới
từng chứng kiến.
từng chứng kiến.
13:20
Thank you.
296
788180
2032
Xin cảm ơn!
13:22
(Applause)
297
790212
3585
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Fred Swaniker - Educational entrepreneurGhanaian Fred Swaniker founded a school and a leadership network to educate and support the next generation of Africa’s leaders.
Why you should listen
2009 TED Fellow Fred Swaniker believes that what's been holding Africa back has been the lack of good leadership. He founded the African Leadership Academy in Johannesburg to attract the best and brightest students from across the continent and give them a foundation in ethical, entrepreneurial leadership. Next, he formed the African Leadership Network to catalyze prosperity by strengthening the relationships between graduates as they step into positions of leadership and vision.
More profile about the speakerFred Swaniker | Speaker | TED.com