ABOUT THE SPEAKER
Emilie Wapnick - Writer, coach, artist ...
Career coach Emilie Wapnick celebrates the "multipotentialite" -- those of us with many interests, many jobs over a lifetime, and many interlocking potentials.

Why you should listen

Emilie Wapnick has been a musician/songwriter, a web designer, filmmaker, writer, law student and entrepreneur. "This is how I’ve always lived," she writes, "moving from interest to interest, building on my skills in different areas, and synthesizing the knowledge I acquire along the way."

As a career and life coach, she helps other people with wide and varied interests understand and appreciate who they are, in a society that asks us to pick a lane and stay in it. Her work with "multipotentialites" has resulted in the book Renaissance Business and the interesting website Puttylike.

Wapnick's new book, How to Be Everything: A Guide for Those Who (Still) Don't Know What They Want to Be When They Grow Up, is due out in May 2017. 

More profile about the speaker
Emilie Wapnick | Speaker | TED.com
TEDxBend

Emilie Wapnick: Why some of us don't have one true calling

Filmed:
6,976,105 views

What do you want to be when you grow up? Well, if you're not sure you want to do just one thing for the rest of your life, you're not alone. In this illuminating talk, writer and artist Emilie Wapnick describes the kind of people she calls "multipotentialites" -- who have a range of interests and jobs over one lifetime. Are you one?
- Writer, coach, artist ...
Career coach Emilie Wapnick celebrates the "multipotentialite" -- those of us with many interests, many jobs over a lifetime, and many interlocking potentials. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
RaiseNâng cao your handtay if you've ever
been askedyêu cầu the questioncâu hỏi
0
571
2787
Giơ tay nếu bạn đã từng được hỏi câu này
00:15
"What do you want to be when you growlớn lên up?"
1
3382
3000
"Lớn lên cháu muôn làm gì?"
00:18
Now if you had to guessphỏng đoán,
2
6737
1585
Bây giờ nếu bạn phải đoán
00:20
how old would you say you were
when you were first askedyêu cầu this questioncâu hỏi?
3
8346
3417
bạn nghĩ là bạn mấy tuổi khi
được hỏi câu đó lần đầu tiên?
00:23
You can just holdgiữ up fingersngón tay.
4
11787
1599
Các bạn chỉ cần giơ ngón tay
00:25
ThreeBa. FiveNăm. ThreeBa. FiveNăm. FiveNăm. OK.
5
13999
4633
Ba. Năm. Ba. Năm. Năm. Được rồi
00:30
Now, raisenâng cao your handtay if the questioncâu hỏi
6
18656
4676
Bây giờ, giơ tay nếu câu hỏi này
00:35
"What do you want to be when you growlớn lên up?"
7
23356
2022
"Lớn lên cháu muôn làm gì?"
00:37
has ever causedgây ra you any anxietylo âu.
8
25402
2530
đã khiến bạn lo lắng.
00:39
(LaughterTiếng cười)
9
27956
1630
(cười lớn)
00:41
Any anxietylo âu at all.
10
29610
2222
Bất cứ lo lắng nào.
00:45
I'm someonengười nào who'sai never
been ablecó thể to answercâu trả lời the questioncâu hỏi
11
33342
2633
Tôi là người chưa bao giờ
có thể trả lời câu hỏi
00:47
"What do you want to be when you growlớn lên up?"
12
35999
2290
"Lớn lên cháu muốn làm gì?"
00:50
See, the problemvấn đề wasn'tkhông phải là
that I didn't have any interestssở thích --
13
38313
3436
Bạn xem, vấn đề không phải là
tôi chẳng có sở thích nào
00:53
it's that I had too manynhiều.
14
41773
2202
vấn đề là tôi có nhiều sở thích quá.
00:55
In highcao schooltrường học, I likedđã thích EnglishTiếng Anh
and mathmôn Toán and artnghệ thuật and I builtđược xây dựng websitestrang web
15
43999
4451
Lúc học cấp ba, tôi thích tiếng Anh
và toán và nghệ thuật và tôi làm websites
01:00
and I playedchơi guitarguitar in a punkpunk bandban nhạc
calledgọi là FrustratedThất vọng TelephoneĐiện thoại OperatorNhà điều hành.
16
48474
4336
và tôi chơi guitar trong một nhóm rock
tên là Tổng đài viên cáu kỉnh
01:04
Maybe you've heardnghe of us.
17
52834
2141
Có khi các bạn đã từng nghe tới nhóm này
01:06
(LaughterTiếng cười)
18
54999
2300
(cười lớn)
01:09
This continuedtiếp tục after highcao schooltrường học,
19
57323
1905
Điều này tiếp tục sau khi hết phổ thông
01:11
and at a certainchắc chắn pointđiểm, I beganbắt đầu
to noticeđể ý this patternmẫu in myselfriêng tôi
20
59252
4408
và tại một thời điểm nào đó, tôi bắt đầu
nhận ra công thức này trong mình
01:15
where I would becometrở nên interestedquan tâm in an areakhu vực
21
63684
2553
nơi tôi sẽ trở nên hứng thú
trong một lĩnh vực
01:18
and I would divelặn in, becometrở nên all-consumedTất cả các tiêu thụ,
22
66261
3159
và tôi sẽ chìm vào đấy,
dành toàn bộ tâm huyết
01:21
and I'd get to be prettyđẹp good
at whateverbất cứ điều gì it was,
23
69444
3531
và tôi sẽ trở nên khá giỏi
trong lĩnh vực này bất kể nó là cái gì
01:24
and then I would hitđánh this pointđiểm
where I'd startkhởi đầu to get boredchán.
24
72999
4602
và rồi tôi sẽ chạm thời điểm này
nơi tôi bắt đầu cảm thấy chán.
01:30
And usuallythông thường I would try
and persistvẫn tồn tại anywaydù sao,
25
78046
2776
Và thường thì tôi sẽ cố gắng
và vẫn duỳ trì dù sao đi nữa,
01:32
because I had alreadyđã devotedhết lòng
so much time and energynăng lượng
26
80846
2897
bở vì tôi đã dành rất nhiều thời gian và
năng lượng
01:35
and sometimesđôi khi moneytiền bạc into this fieldcánh đồng.
27
83767
2496
và đôi khi cả tiền bạc vào lĩnh vực này.
01:38
But eventuallycuối cùng this sensegiác quan of boredomchán nản,
28
86287
2303
Nhưng cuối cùng cảm giác chán chường này
01:40
this feelingcảm giác of, like, yeah, I got this,
this isn't challengingthách thức anymorenữa không --
29
88614
4780
cảm giác của, như kiểu, ừ, tôi thấy
cái này không còn gì thách thức nữa
01:45
it would get to be too much.
30
93418
1635
nó sẽ trở nên quá nhiều.
01:47
And I would have to let it go.
31
95751
1659
Và tôi sẽ phải để nó đi.
01:50
But then I would becometrở nên interestedquan tâm
in something elsekhác,
32
98262
2501
Nhưng sau đấy tôi sẽ trở hứng thú
với cái gì đấy khác
01:52
something totallyhoàn toàn unrelatedkhông liên quan,
and I would divelặn into that,
33
100787
3188
một cái hoàn toàn không liên quan,
và tôi sẽ chìm vào đấy,
01:55
and becometrở nên all-consumedTất cả các tiêu thụ,
and I'd be like, "Yes! I foundtìm my thing,"
34
103999
4262
trở nên toàn tâm toàn ý, như thể
"Ha! Mình đã tìm thấy niềm đam mê,"
02:00
and then I would hitđánh this pointđiểm again
where I'd startkhởi đầu to get boredchán.
35
108285
4297
và khi tôi lại tới cái điểm ấy
ngưỡng mà tôi thấy chán.
02:05
And eventuallycuối cùng, I would let it go.
36
113352
2795
Và cuối cùng, tôi sẽ lại để nó ra đi.
02:09
But then I would discoverkhám phá
something newMới and totallyhoàn toàn differentkhác nhau,
37
117106
3068
Nhưng rồi tôi sẽ lại phát hiện ra
cái gì đó mới và khác hoàn toàn
02:12
and I would divelặn into that.
38
120198
1571
và tôi sẽ chìm vào đấy.
02:15
This patternmẫu causedgây ra me a lot of anxietylo âu,
39
123103
3739
Công thức này
khiến tôi băn khoăn rất nhiều,
02:18
for two reasonslý do.
40
126866
1182
vì hai lý do.
02:20
The first was that I wasn'tkhông phải là sure
41
128460
2832
Thứ nhất là tôi không chắc
02:23
how I was going to turnxoay
any of this into a careernghề nghiệp.
42
131316
3013
làm sao để biến
một trong những sở thích đó thành một nghề
02:26
I thought that I would eventuallycuối cùng
have to pickchọn one thing,
43
134353
2798
Tôi đã nghĩ là tôi sẽ phải chọn một thứ,
02:29
denyphủ nhận all of my other passionsniềm đam mê,
44
137175
2214
từ bỏ tất cả những đam mê khác,
02:31
and just resigntừ chức myselfriêng tôi to beingđang boredchán.
45
139413
3396
và đành làm quen với sự chán chường
02:35
The other reasonlý do it causedgây ra me
so much anxietylo âu
46
143595
2319
Lý do thứ hai khiến tôi lo lắng rất nhiều
02:37
was a little bitbit more personalcá nhân.
47
145938
1634
nó hơi cá nhân một chút.
02:40
I worriedlo lắng that there
was something wrongsai rồi with this,
48
148230
2718
Tôi lo rằng có gì đó không phải ở đây,
02:42
and something wrongsai rồi with me
for beingđang unablekhông thể to stickgậy with anything.
49
150972
4118
và tôi chắc có vấn đề
khi không thể gắn bó với bất cứ thứ gì.
02:47
I worriedlo lắng that I was afraidsợ of commitmentcam kết,
50
155677
2387
Tôi lo là mình sợ cống hiến,
02:50
or that I was scatteredrải rác,
or that I was self-sabotagingtự phá hỏng,
51
158088
3461
hoặc là tôi quá tản mát,
hoặc tôi là người tự phá huỷ,
02:53
afraidsợ of my ownsở hữu successsự thành công.
52
161573
1666
vì sợ sự thành công của chính mình.
02:57
If you can relateliên hệ to my storycâu chuyện
and to these feelingscảm xúc,
53
165261
3714
Nếu bạn có thể liên hệ bản thân với
câu chuyện của tôi và những cảm xúc này
03:00
I'd like you to askhỏi yourselfbản thân bạn a questioncâu hỏi
54
168999
2274
Tôi muốn bản tự hỏi mình một câu hỏi
03:03
that I wishmuốn I had askedyêu cầu myselfriêng tôi back then.
55
171297
2586
câu mà tôi ước
tôi đã tự hỏi mình ngày xưa.
03:06
AskYêu cầu yourselfbản thân bạn where you learnedđã học to assignchỉ định
the meaningÝ nghĩa of wrongsai rồi or abnormalbất thường
56
174796
5426
Hỏi bản thân bạn học từ đâu mà bạn cho
là sai trái và dị thường
03:12
to doing manynhiều things.
57
180246
1821
khi làm rất nhiều việc.
03:15
I'll tell you where you learnedđã học it:
58
183741
1739
Tôi sẽ nói bạn biết bạn học từ đâu:
03:17
you learnedđã học it from the culturenền văn hóa.
59
185504
2086
bạn học nó từ văn hoá.
03:22
We are first askedyêu cầu the questioncâu hỏi
"What do you want to be when you growlớn lên up?"
60
190074
3791
Chúng ta lần đầu được hỏi câu
"Lớn lên cháu muôn làm gì?"
03:25
when we're about fivesố năm yearsnăm old.
61
193889
1568
khi chúng ta khoảng 5 tuổi.
03:27
And the truthsự thật is that no one really caresquan tâm
what you say when you're that agetuổi tác.
62
195481
3693
Và sự thật là chẳng ai quan tâm
bạn nói khi bạn ở tuổi ấy.
03:31
(LaughterTiếng cười)
63
199198
1001
(cười lớn)
03:32
It's consideredxem xét an innocuousvô thưởng vô phạt questioncâu hỏi,
64
200223
2375
Nó được coi là một câu hỏi vô hại
03:34
posedĐặt ra to little kidstrẻ em
to elicitelicit cuteDễ thương repliestrả lời,
65
202622
2360
hỏi bọn trẻ con để nghe
những trả lời ngộ nghĩnh
03:37
like, "I want to be an astronautdu hành vũ trụ,"
or "I want to be a ballerinaballerina,"
66
205006
3673
như, "Cháu muốn làm phi hành gia,"
hoặc "Cháu muốn làm nữ vũ công ba-lê"
03:40
or "I want to be a piratecướp biển."
67
208703
1883
hoặc "Cháu muốn làm cướp biển."
03:42
InsertChèn HalloweenHalloween costumeTrang phục here.
68
210610
1950
Bỏ trang phục hoá trang Halloween vào đây
03:44
(LaughterTiếng cười)
69
212584
1511
(cười lớn)
03:46
But this questioncâu hỏi getsđược askedyêu cầu of us
again and again as we get olderlớn hơn
70
214119
4412
Nhưng câu được hỏi đi hỏi lại
khi chúng ta lớn lên
03:50
in variousnhiều formscác hình thức -- for instanceví dụ,
highcao schooltrường học studentssinh viên mightcó thể get askedyêu cầu
71
218555
3877
dưới nhiều dạng, ví dụ
học sinh cấp 3 bị hỏi
03:54
what majorchính they're going
to pickchọn in collegetrường đại học.
72
222456
2227
họ sẽ chọn học nghành nào sau này.
03:57
And at some pointđiểm,
73
225088
1882
Và ở một thời điểm nào đó,
03:58
"What do you want to be when you growlớn lên up?"
74
226994
2028
"Lớn lên cháu muốn làm gì?"
04:01
goesđi from beingđang
the cuteDễ thương exercisetập thể dục it onceMột lần was
75
229046
3358
từ một câu hỏi dễ thương
trở thành câu hỏi
04:04
to the thing that keepsgiữ us up at night.
76
232428
2272
khiến chúng ta thao thức cả đêm.
04:07
Why?
77
235137
1150
Tại sao?
04:09
See, while this questioncâu hỏi inspirestruyền cảm hứng kidstrẻ em
to dreammơ tưởng about what they could be,
78
237049
5445
Đấy, trong khi câu hỏi này kích thích
trẻ mơ ước về thứ chúng có thể trở thành
04:14
it does not inspiretruyền cảm hứng them to dreammơ tưởng
about all that they could be.
79
242518
3412
nó không kích thích chúng mơ về
tất cả những gì chúng có thể làm.
04:17
In factthực tế, it does just the oppositeđối diện,
80
245954
2398
Thực tế, nó làm điều ngược lại,
04:20
because when someonengười nào askshỏi you
what you want to be,
81
248376
3016
bởi vì khi ai đó hỏi bạn
bạn muốn làm gì,
04:23
you can't replyĐáp lại with 20 differentkhác nhau things,
82
251416
2796
bạn không thể trả lời với
20 điều khác nhau
04:26
thoughTuy nhiên well-meaningý nghĩa tốt adultsngười trưởng thành
will likelycó khả năng chucklechuckle and be like,
83
254236
2895
dù những người lớn thiện chí
sẽ cười và như này,
04:29
"Oh, how cuteDễ thương, but you can't be
a violinđàn vi ô lông makernhà sản xuất and a psychologistnhà tâm lý học.
84
257155
4052
"Ồ dễ thương quá, nhưng cháu không thể
vừa là nghệ sĩ violin và bác sĩ tâm lý.
04:33
You have to choosechọn."
85
261231
1803
Cháu phải chọn."
04:36
This is DrTiến sĩ. BobBob ChildsChilds --
86
264105
1769
Đây là Bác sĩ Bob Childs
04:37
(LaughterTiếng cười)
87
265898
3077
(cười lớn)
04:40
and he's a luthierluthier and psychotherapistpsychotherapist.
88
268999
2900
và ông ấy là thợ sửa đàn và bác sĩ tâm lý
04:44
And this is AmyAmy NgNg, a magazinetạp chí editorngười biên tập
turnedquay illustratorngười vẽ minh hoạ, entrepreneurdoanh nhân,
89
272835
4289
Và Amy Ng, nhà biên tập báo trở thành
người vẽ tranh minh hoạ, nhà kinh doanh
04:49
teachergiáo viên and creativesáng tạo directorgiám đốc.
90
277148
1947
giáo viên và giám đốc sáng tạo.
04:51
But mostphần lớn kidstrẻ em don't hearNghe
about people like this.
91
279119
2706
Nhưng đa số trẻ con không nghe
tới những người như này
04:53
All they hearNghe
92
281849
2126
Tất cả những gì chúng nghe
04:55
is that they're going to have to choosechọn.
93
283999
2300
là chúng sẽ phải chọn.
04:59
But it's more than that.
94
287418
1961
Nhưng hơn cả thế.
05:01
The notionkhái niệm of the narrowlyhẹp focusedtập trung life
95
289403
2992
Quan niệm về cuộc sống hạn hẹp tập trung
05:04
is highlycao romanticizedromanticized in our culturenền văn hóa.
96
292419
2372
được lãng mạn hoá
trong văn hoá của chúng ta
05:07
It's this ideaý kiến of destinyđịnh mệnh
or the one truethật callingkêu gọi,
97
295218
4180
Nó chính là ý tưởng về số phận
hoặc là niềm đam mê
05:11
the ideaý kiến that we eachmỗi have one great thing
98
299422
2757
cái ý tưởng rằng mỗi chúng ta
có một điều tuyệt vời
05:14
we are meantý nghĩa to do
duringsuốt trong our time on this earthtrái đất,
99
302203
2333
chúng ta sinh ra để làm điều đó
trong cuộc đời
05:16
and you need to figurenhân vật out
what that thing is
100
304560
2883
và bạn cần phải tìm ra nó là cái gì
05:19
and devotecống hiến your life to it.
101
307467
2485
và cống hiến cả đời cho nó.
05:23
But what if you're someonengười nào
who isn't wiredcó dây this way?
102
311135
3111
Nhưng sẽ ra sao nếu bạn
không như vậy?
05:26
What if there are a lot of differentkhác nhau
subjectsđối tượng that you're curiousHiếu kỳ about,
103
314999
3405
Sẽ ra sao nếu có rất nhiều thứ
mà bạn tò mò muốn biết,
05:30
and manynhiều differentkhác nhau things you want to do?
104
318428
2025
và nhiều thứ bạn muốn làm?
05:33
Well, there is no roomphòng for someonengười nào
like you in this frameworkkhuôn khổ.
105
321246
3877
À, không có chỗ cho những người như bạn
theo cái khuôn này.
05:37
And so you mightcó thể feel alonemột mình.
106
325814
1971
Và bạn sẽ cảm thấy cô độc.
05:40
You mightcó thể feel like you don't
have a purposemục đích.
107
328412
2213
Bạn có thể cảm thấy
bạn không có một mục đích.
05:43
And you mightcó thể feel like
there's something wrongsai rồi with you.
108
331017
2685
Và có thể bạn cảm thấy rằng mình có vấn đề gì đó.
05:46
There's nothing wrongsai rồi with you.
109
334758
1722
Bạn chẳng có vấn đề gì cả.
05:48
What you are is a multipotentialitemultipotentialite.
110
336908
3593
Bạn là người đa tiềm năng.
05:52
(LaughterTiếng cười)
111
340525
2450
(cười lớn)
05:54
(ApplauseVỗ tay)
112
342999
6965
(vỗ tay)
06:02
A multipotentialitemultipotentialite is someonengười nào
with manynhiều interestssở thích and creativesáng tạo pursuitsmục đích.
113
350312
4953
Một người đa tiềm năng là người
có nhiều sở thích và theo đuổi sáng tạo
06:07
It's a mouthfulmiệng to say.
114
355852
1946
Nó là một từ dài và khó.
06:09
It mightcó thể help if you breakphá vỡ it up
into threesố ba partscác bộ phận:
115
357822
2850
Có thể dễ hơn nếu bạn ngắt nó
thành 3 phần:
06:12
multiMulti, potentialtiềm năng, and iteITE.
116
360696
3992
đa, tiềm, năng.
06:16
You can alsocũng thế use one of the other termsđiều kiện
that connoteconnote the sametương tự ideaý kiến,
117
364712
3220
Bạn cũng có thể dùng một trong
những từ khác bao hàm nghĩa tương tự
06:19
suchnhư là as polymathđóng, the RenaissancePhục hưng personngười.
118
367956
2966
ví dụ bác học, người Phục Hưng(một người am hiểu rất nhiều thứ).
06:22
ActuallyTrên thực tế, duringsuốt trong the RenaissancePhục hưng periodgiai đoạn,
119
370946
1944
Thực ra, trong thời Phục Hưng,
06:24
it was consideredxem xét the ideallý tưởng
to be well-versedwell-versed in multiplenhiều disciplinesCác môn học.
120
372914
3659
nó được xem là lý tưởng
nếu được phát triển trong nhiều lĩnh vực
06:29
BarbaraBarbara SherSher refersđề cập đến to us as "scannersmáy quét."
121
377026
2607
Barbara Sher gọi chúng ta là
"những người thăm dò"
06:32
Use whichevertùy theo cái nào termkỳ hạn you like,
or inventphát minh your ownsở hữu.
122
380214
3223
Dùng bất cứ từ nào bạn thích,
hoặc nghĩ ra từ của riêng bạn.
06:35
I have to say I find it sortsắp xếp of fittinglắp
that as a communitycộng đồng,
123
383461
3055
Tôi phải nói là tôi thấy khá thoả đáng
rằng là một cộng đồng
06:38
we cannotkhông thể agreeđồng ý on a singleĐộc thân identitydanh tính.
124
386540
2462
chúng ta không thể đồng ý với nhau
về một cái tên
06:41
(LaughterTiếng cười)
125
389026
2000
(cười lớn)
06:45
It's easydễ dàng to see your multipotentialitymultipotentiality
126
393017
2397
Nó bị dễ cảm thấy
đa tiềm năng của bạn
06:47
as a limitationgiới hạn or an afflictionaffliction
that you need to overcomevượt qua.
127
395438
3913
như là một giới hạn hoặc đau đớn
mà bạn phải vượt qua.
06:51
But what I've learnedđã học
throughxuyên qua speakingnói with people
128
399375
2393
Nhưng cái mà tôi đã học qua việc
nói chuyện với mọi người
06:53
and writingviết about these
ideasý tưởng on my websitetrang mạng,
129
401792
2468
và viết về những ý tưởng này trên website
của tôi
06:56
is that there are some tremendousto lớn
strengthsthế mạnh to beingđang this way.
130
404284
4451
là, có những sức mạnh phi thường
để theo cách này.
07:01
Here are threesố ba
131
409656
1961
Đây là ba
07:03
multipotentialitemultipotentialite supersiêu powersquyền lực.
132
411641
2885
sức mạnh vô song của đa tiềm năng
07:07
One: ideaý kiến synthesistổng hợp.
133
415384
3176
Một: tổng hợp ý tưởng
07:10
That is, combiningkết hợp two or more fieldslĩnh vực
134
418584
2693
Nó là kết hợp hai hoặc nhiều lĩnh vực
07:13
and creatingtạo something newMới
at the intersectionngã tư.
135
421301
2666
và tạo ra cái gì đó mới
ở nơi giao thoa.
07:17
ShaSha HwangHwang and RachelRachel BinxBinx drewđã vẽ
from theirhọ sharedchia sẻ interestssở thích
136
425633
3266
Sha Hwang và Rachel Binx đã vẽ
từ những sở thích chung
07:20
in cartographyđo đạc bản đồ, datadữ liệu visualizationhình dung,
traveldu lịch, mathematicstoán học and designthiết kế,
137
428923
5496
trong vẽ bản đồ, mô phỏng số liệu
du lịch, toán học và thiết kế,
07:26
when they foundedthành lập MeshuMeshu.
138
434443
1620
khi họ sáng lập Meshu.
07:28
MeshuMeshu is a companyCông ty that createstạo ra
customtùy chỉnh geographically-inspiredLấy cảm hứng từ địa lý jewelryđồ trang sức.
139
436999
5672
Meshu là một công ty làm đồ trang sức
lấy cảm hứng là phong tục từ các nơi
07:35
ShaSha and RachelRachel cameđã đến up
with this uniqueđộc nhất ideaý kiến
140
443409
2426
Sha và Rachel nghĩ ra ý tưởng độc đáo này
07:37
not despitemặc dù, but because of theirhọ eclecticchiết trung
mixpha trộn of skillskỹ năng and experienceskinh nghiệm.
141
445859
5750
không phải mặc dù, mà là vì sự kết hợp
phong phú những kỹ năng và kinh nghiệm
07:45
InnovationĐổi mới sáng tạo happensxảy ra at the intersectionsnút giao thông.
142
453077
3259
Sự đổi mới diễn ra ở những nơi giao nhau.
07:48
That's where the newMới ideasý tưởng come from.
143
456797
2111
Đó là nơi những ý tưởng mới sinh ra.
07:51
And multipotentialitesmultipotentialites,
with all of theirhọ backgroundsnền,
144
459519
3159
Và những người đa tiềm năng
với tất cả những nền tảng của họ
07:54
are ablecó thể to accesstruy cập a lot of these
pointsđiểm of intersectionngã tư.
145
462702
3535
có thể tiếp cận được rất nhiều
điểm giao nhau này.
07:59
The secondthứ hai multipotentialitemultipotentialite superpowersiêu cường
146
467999
3072
Quyền lực vô song thứ hai
của đa tiềm năng
08:03
is rapidnhanh learninghọc tập.
147
471095
1491
là khả năng học cấp tốc.
08:05
When multipotentialitesmultipotentialites
becometrở nên interestedquan tâm in something,
148
473404
2862
Khi những người đa tiềm năng
trở nên hứng thú với điều gì
08:08
we go hardcứng.
149
476290
2055
chúng tôi sẽ làm hết sức mình.
08:10
We observequan sát everything
we can get our handstay on.
150
478369
2771
Chúng tôi quan sát mọi thứ
chúng tôi có thể bắt tay vào làm
08:13
We're alsocũng thế used to beingđang beginnersngười mới bắt đầu,
151
481164
1743
Chúng tôi cũng
quen với việc là kẻ bắt đầu
08:14
because we'vechúng tôi đã been beginnersngười mới bắt đầu
so manynhiều timeslần in the pastquá khứ,
152
482931
3122
vì chúng tôi là những kẻ bắt đầu
rất nhiều lần trong quá khứ rồi
08:18
and this meanscó nghĩa that we're lessít hơn afraidsợ
of tryingcố gắng newMới things
153
486077
3279
và nó có nghĩa là chúng tôi ít sợ hãi
trong việc thử những cái mới
08:21
and steppingbước out of our comfortthoải mái zoneskhu vực.
154
489380
2382
và bước khỏi vùng an toàn.
08:23
What's more, manynhiều skillskỹ năng
are transferablechuyển nhượng acrossbăng qua disciplinesCác môn học,
155
491786
4029
Hơn nữa, rất nhiều kỹ năng có thể
chuyển hoá qua lại trong các lĩnh vực
08:27
and we bringmang đến everything we'vechúng tôi đã learnedđã học
to everymỗi newMới areakhu vực we pursuetheo đuổi,
156
495839
3855
và chúng tôi mang mọi thứ đã học tới
mọi lĩnh vực mới mà chúng tôi theo đuổi
08:31
so we're rarelyhiếm khi startingbắt đầu from scratchvết trầy.
157
499718
2293
nên chúng tôi hiếm khi bắt đầu từ số 0.
08:34
NoraNora DunnDunn is a full-timetoàn thời gian travelerdu lịch
and freelancetự do writernhà văn.
158
502971
3626
Nora Dunn là một người đi du lịch
và viết sách tự do.
08:39
As a childđứa trẻ concertbuổi hòa nhạc pianistnghệ sĩ piano,
she honedmài an incredibleđáng kinh ngạc abilitycó khả năng
159
507121
3807
Là một người chơi piano từ bé
cô ấy đã mài dũa một khả năng tuyệt vời
08:42
to developphát triển, xây dựng musclecơ bắp memoryký ức.
160
510952
1705
để phát triển trí nhớ.
08:45
Now, she's the fastestnhanh nhất typisttypist she knowsbiết.
161
513070
2740
Bây giờ, cô ấy là người đánh máy
nhanh nhất mà cô ấy biết.
08:47
(LaughterTiếng cười)
162
515834
1464
(cười lớn)
08:49
Before becomingtrở thành a writernhà văn,
NoraNora was a financialtài chính plannerlập kế hoạch.
163
517322
3237
Trước khi trở thành nhà văn
Nora là nhà kế hoạch tài chính.
08:52
She had to learnhọc hỏi
the finertốt hơn mechanicscơ học of salesbán hàng
164
520583
2206
Cô ấy phải học những kỹ thuật
trong bán hàng
08:54
when she was startingbắt đầu her practicethực hành,
165
522813
1746
khi cô ấy bắt đầu công việc
08:56
and this skillkỹ năng now helpsgiúp her
writeviết compellinghấp dẫn pitchessân to editorsbiên tập viên.
166
524583
3969
và giờ nó giúp cô ấy viết những bài
thuyết trình hấp dẫn tới nhà biên tập
09:01
It is rarelyhiếm khi a wastechất thải of time
to pursuetheo đuổi something you're drawnrút ra to,
167
529727
3870
Hiếm khi lãng phí thời gian
để theo đuổi điều bạn muốn
09:05
even if you endkết thúc up quittingbỏ.
168
533621
1690
thậm chí nếu cuối cùng bạn bỏ cuộc.
09:07
You mightcó thể applyứng dụng that knowledgehiểu biết
in a differentkhác nhau fieldcánh đồng entirelyhoàn toàn,
169
535335
3304
Bạn có thể áp dụng kiến thức đó vào
một lĩnh vực khác hoàn toàn
09:10
in a way that you couldn'tkhông thể
have anticipateddự kiến.
170
538663
2607
bằng một cách mà bạn không thể
đoán trước được.
09:14
The thirdthứ ba multipotentialitemultipotentialite superpowersiêu cường
171
542643
2771
Quyền lực vô song thứ ba
09:17
is adaptabilitykhả năng thích ứng;
172
545438
1847
là khả năng thích nghi
09:19
that is, the abilitycó khả năng to morphMorph
into whateverbất cứ điều gì you need to be
173
547309
3543
nó là khả năng thay đổi dễ dàng
thành bất cứ cái gì bạn muốn
09:22
in a givenđược situationtình hình.
174
550876
1776
trong một hoàn cảnh đã cho
09:26
AbeAbe CajudoCajudo is sometimesđôi khi a videovideo directorgiám đốc,
sometimesđôi khi a webweb designernhà thiết kế,
175
554295
4891
Abe Cajudo lúc thì là đạo viễn video
lúc thì là người thiết kế web
09:31
sometimesđôi khi a KickstarterKickstarter consultanttư vấn,
sometimesđôi khi a teachergiáo viên,
176
559210
3713
lúc là nhà tư vấn cho người khởi nghiệp
lúc là một giáo viên
09:34
and sometimesđôi khi, apparentlydường như, JamesJames BondTrái phiếu.
177
562947
2391
và đôi lúc, như bạn thấy đấy,
là James Bond
09:37
(LaughterTiếng cười)
178
565362
1690
(cười lớn)
09:39
He's valuablequý giá because he does good work.
179
567076
2468
Anh ấy có giá trị vì anh ấy làm việc tốt
09:41
He's even more valuablequý giá
because he can take on variousnhiều rolesvai trò,
180
569568
3261
Anh ấy thậm chí còn giá trị hơn
vì có thể làm được nhiều việc
09:44
dependingtùy on his clients'khách hàng needsnhu cầu.
181
572853
2162
tuỳ vào nhu cầu của khách hàng.
09:47
FastNhanh chóng CompanyCông ty magazinetạp chí
identifiedxác định adaptabilitykhả năng thích ứng
182
575737
3238
Tạp chí Fast Company
coi thích nghi
09:50
as the singleĐộc thân mostphần lớn importantquan trọng skillkỹ năng
to developphát triển, xây dựng in ordergọi món to thrivephát đạt
183
578999
3355
như là một kỹ năng quan trọng nhất
cần phát triển để phát triển
09:54
in the 21stst centurythế kỷ.
184
582378
1652
trong thế kỷ 21.
09:56
The economicthuộc kinh tế worldthế giới is changingthay đổi
so quicklyMau and unpredictablyunpredictably
185
584808
3215
Thế giới kinh tế đang thay đổi rất nhanh
và không dự đoán được
10:00
that it is the individualscá nhân
and organizationstổ chức that can pivotPivot
186
588047
3771
chính là những cá nhân và
các tổ chức là nhân tố có thể xoay chuyển
10:03
in ordergọi món to meetgặp the needsnhu cầu of the marketthị trường
that are really going to thrivephát đạt.
187
591842
3932
để bắt kịp những nhu cầu của thị trường
những cái chắc chắn sẽ phát triển.
10:09
IdeaÝ tưởng synthesistổng hợp, rapidnhanh learninghọc tập
and adaptabilitykhả năng thích ứng:
188
597615
4291
Tổ hợp ý tưởng, học nhanh, và thích nghi:
10:13
threesố ba skillskỹ năng that multipotentialitesmultipotentialites
are very adeptlão luyện at,
189
601930
3923
ba kỹ năng mà nhưng người đa tiềm năng
rất giỏi
10:17
and threesố ba skillskỹ năng that they mightcó thể losethua
if pressuredbị áp lực to narrowhẹp theirhọ focustiêu điểm.
190
605877
4526
và ba kỹ năng mà họ có thể mất nếu
ép mình vào sự tập trung hạn hẹp
10:25
As a societyxã hội, we have a vestedđược trao interestquan tâm
in encouragingkhuyến khích multipotentialitesmultipotentialites
191
613181
4456
Là một xã hội chúng ta có một ảnh hưởng
trong việc khuyến khích đa tiềm năng
10:29
to be themselvesbản thân họ.
192
617661
1674
trở thành chính họ.
10:32
We have a lot of complexphức tạp, multidimensionalđa chiều
problemscác vấn đề in the worldthế giới right now,
193
620073
3927
Chúng ta có rất nhiều vấn đề phức tạp và
đa chiều trong thế giới hiện nay
10:36
and we need creativesáng tạo,
out-of-the-boxout-of-the-box thinkersnhà tư tưởng to tacklegiải quyết them.
194
624024
3777
và chúng ta cần sự sáng tạo,
suy nghĩ mới mẻ để giải quyết chúng.
10:41
Now, let's say that you are,
in your hearttim, a specialistchuyên gia.
195
629810
4664
Bây giờ, giả dụ trong thâm tâm
bạn là một chuyên gia
10:46
You cameđã đến out of the wombtử cung knowingbiết
you wanted to be a pediatricnhi khoa neurosurgeongiải phẫu thần kinh.
196
634498
4421
Bạn ra khỏi bụng mẹ biết rằng bạn muốn
trở thành bác sĩ nhi ngoại khoa thần kinh
10:51
Don't worrylo -- there's nothing
wrongsai rồi with you, eitherhoặc.
197
639879
2815
Đừng lo
cũng không có gì sai với bạn cả
10:54
(LaughterTiếng cười)
198
642718
1040
(cười lớn)
10:55
In factthực tế, some of the besttốt teamsđội
are comprisedbao gồm of a specialistchuyên gia
199
643782
3043
Thực tế, một số đội xuất sắc
bao gồm một chuyên gia
10:58
and multipotentialitemultipotentialite paireddanh sách theo cặp togethercùng với nhau.
200
646849
2607
và đa tiềm năng hợp đôi với nhau
11:01
The specialistchuyên gia can divelặn in deepsâu
and implementthực hiện ideasý tưởng,
201
649480
3034
Chuyên gia có thể đào sâu và
thi hành các ý tưởng
11:04
while the multipotentialitemultipotentialite bringsmang lại
a breadthchiều rộng of knowledgehiểu biết to the projectdự án.
202
652538
3602
trong khi đa tiềm năng mang lại
một bề dày kiến thức cho dự án
11:08
It's a beautifulđẹp partnershiphợp tác.
203
656164
1902
Nó là một sự kết hợp tuyệt vời
11:11
But we should all be designingthiết kế
livescuộc sống and careersnghề nghiệp
204
659066
2469
Nhưng chúng ta nên thiết kế
cuộc sống và nghề nghiệp
11:13
that are alignedliên kết with how we're wiredcó dây.
205
661559
2509
thứ mà được điều chỉnh với mức độ mà
chúng ta được kích thích
11:16
And sadlyĐáng buồn thay, multipotentialitesmultipotentialites
are largelyphần lớn beingđang encouragedkhuyến khích
206
664092
4418
Và thật buồn, đa tiềm năng
đang được khuyến khích một cách rộng rãi
11:20
simplyđơn giản to be more
like theirhọ specialistchuyên gia peersđồng nghiệp.
207
668534
3008
đơn giản trở thành giống những chuyên gia.
11:24
So with that said,
208
672621
2479
Sau khi đã nói như vậy
11:27
if there is one thing
you take away from this talk,
209
675124
3071
nếu có một điều bạn mang đi
từ bài nói này
11:30
I hopemong that it is this:
210
678219
3098
tôi hi vọng nó sẽ là:
11:33
embraceôm hôn your innerbên trong wiringHệ thống dây điện,
whateverbất cứ điều gì that mayTháng Năm be.
211
681341
3362
giữ lấy niềm đam mê trong bạn
dù nó là gì đi nữa
11:37
If you're a specialistchuyên gia at hearttim,
212
685687
2168
Nếu bạn là chuyên gia trung tâm,
11:39
then by all meanscó nghĩa, specializechuyên môn hóa.
213
687879
1999
vậy thì hãy chuyên môn hoá bằng mọi cách.
11:41
That is where you'llbạn sẽ do your besttốt work.
214
689902
2197
Đó là nơi bạn sẽ bộc lộ mình tốt nhât.
11:44
But to the multipotentialitesmultipotentialites in the roomphòng,
215
692624
2980
Nhưng với những đa tiềm năng
trong phòng này
11:47
includingkể cả those of you
who mayTháng Năm have just realizedthực hiện
216
695628
2317
bao gồm cả những người
mới vừa phát hiện ra
11:49
in the last 12 minutesphút that you are one --
217
697969
2016
trong 12 phút vừa qua rằng
bạn là đa tiềm năng
11:52
(LaughterTiếng cười)
218
700009
1605
(cười lớn)
11:53
to you I say:
219
701638
2152
với các bạn tôi muốn nói:
11:55
embraceôm hôn your manynhiều passionsniềm đam mê.
220
703814
2102
siết chặt những đam mê của bạn.
11:58
FollowLàm theo your curiositysự tò mò
down those rabbitthỏ holeslỗ hổng.
221
706614
3283
Đi theo sự tò mò của bạn
xuống tới tận những hang thỏ.
12:02
ExploreKhám phá your intersectionsnút giao thông.
222
710643
2024
Khám phá những điểm giao thoa của bạn.
12:06
EmbracingÔm our innerbên trong wiringHệ thống dây điện leadsdẫn
to a happierhạnh phúc hơn, more authenticxác thực life.
223
714264
4762
Giữ lấy dây bên trong dẫn đến
một cuộc sống hạnh phúc, đáng sống hơn.
12:12
And perhapscó lẽ more importantlyquan trọng --
224
720028
2717
và có thể là quan trọng hơn
12:14
multipotentialitesmultipotentialites, the worldthế giới needsnhu cầu us.
225
722769
3799
đa tiềm năng, thế giới cần chúng ta.
12:19
Thank you.
226
727852
1161
Cảm ơn.
12:21
(ApplauseVỗ tay)
227
729037
2693
(Vỗ tay)
Translated by Minh Vu
Reviewed by Trang Dao

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Emilie Wapnick - Writer, coach, artist ...
Career coach Emilie Wapnick celebrates the "multipotentialite" -- those of us with many interests, many jobs over a lifetime, and many interlocking potentials.

Why you should listen

Emilie Wapnick has been a musician/songwriter, a web designer, filmmaker, writer, law student and entrepreneur. "This is how I’ve always lived," she writes, "moving from interest to interest, building on my skills in different areas, and synthesizing the knowledge I acquire along the way."

As a career and life coach, she helps other people with wide and varied interests understand and appreciate who they are, in a society that asks us to pick a lane and stay in it. Her work with "multipotentialites" has resulted in the book Renaissance Business and the interesting website Puttylike.

Wapnick's new book, How to Be Everything: A Guide for Those Who (Still) Don't Know What They Want to Be When They Grow Up, is due out in May 2017. 

More profile about the speaker
Emilie Wapnick | Speaker | TED.com