TEDxBend
Emilie Wapnick: Why some of us don't have one true calling
Filmed:
Readability: 4.1
6,976,105 views
What do you want to be when you grow up? Well, if you're not sure you want to do just one thing for the rest of your life, you're not alone. In this illuminating talk, writer and artist Emilie Wapnick describes the kind of people she calls "multipotentialites" -- who have a range of interests and jobs over one lifetime. Are you one?
Emilie Wapnick - Writer, coach, artist ...
Career coach Emilie Wapnick celebrates the "multipotentialite" -- those of us with many interests, many jobs over a lifetime, and many interlocking potentials. Full bio
Career coach Emilie Wapnick celebrates the "multipotentialite" -- those of us with many interests, many jobs over a lifetime, and many interlocking potentials. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Raise your hand if you've ever
been asked the question
been asked the question
0
571
2787
Giơ tay nếu bạn đã từng được hỏi câu này
00:15
"What do you want to be when you grow up?"
1
3382
3000
"Lớn lên cháu muôn làm gì?"
00:18
Now if you had to guess,
2
6737
1585
Bây giờ nếu bạn phải đoán
00:20
how old would you say you were
when you were first asked this question?
when you were first asked this question?
3
8346
3417
bạn nghĩ là bạn mấy tuổi khi
được hỏi câu đó lần đầu tiên?
được hỏi câu đó lần đầu tiên?
00:23
You can just hold up fingers.
4
11787
1599
Các bạn chỉ cần giơ ngón tay
00:25
Three. Five. Three. Five. Five. OK.
5
13999
4633
Ba. Năm. Ba. Năm. Năm. Được rồi
00:30
Now, raise your hand if the question
6
18656
4676
Bây giờ, giơ tay nếu câu hỏi này
00:35
"What do you want to be when you grow up?"
7
23356
2022
"Lớn lên cháu muôn làm gì?"
00:37
has ever caused you any anxiety.
8
25402
2530
đã khiến bạn lo lắng.
00:39
(Laughter)
9
27956
1630
(cười lớn)
00:41
Any anxiety at all.
10
29610
2222
Bất cứ lo lắng nào.
00:45
I'm someone who's never
been able to answer the question
been able to answer the question
11
33342
2633
Tôi là người chưa bao giờ
có thể trả lời câu hỏi
có thể trả lời câu hỏi
00:47
"What do you want to be when you grow up?"
12
35999
2290
"Lớn lên cháu muốn làm gì?"
00:50
See, the problem wasn't
that I didn't have any interests --
that I didn't have any interests --
13
38313
3436
Bạn xem, vấn đề không phải là
tôi chẳng có sở thích nào
tôi chẳng có sở thích nào
00:53
it's that I had too many.
14
41773
2202
vấn đề là tôi có nhiều sở thích quá.
00:55
In high school, I liked English
and math and art and I built websites
and math and art and I built websites
15
43999
4451
Lúc học cấp ba, tôi thích tiếng Anh
và toán và nghệ thuật và tôi làm websites
và toán và nghệ thuật và tôi làm websites
01:00
and I played guitar in a punk band
called Frustrated Telephone Operator.
called Frustrated Telephone Operator.
16
48474
4336
và tôi chơi guitar trong một nhóm rock
tên là Tổng đài viên cáu kỉnh
tên là Tổng đài viên cáu kỉnh
01:04
Maybe you've heard of us.
17
52834
2141
Có khi các bạn đã từng nghe tới nhóm này
01:06
(Laughter)
18
54999
2300
(cười lớn)
01:09
This continued after high school,
19
57323
1905
Điều này tiếp tục sau khi hết phổ thông
01:11
and at a certain point, I began
to notice this pattern in myself
to notice this pattern in myself
20
59252
4408
và tại một thời điểm nào đó, tôi bắt đầu
nhận ra công thức này trong mình
nhận ra công thức này trong mình
01:15
where I would become interested in an area
21
63684
2553
nơi tôi sẽ trở nên hứng thú
trong một lĩnh vực
trong một lĩnh vực
01:18
and I would dive in, become all-consumed,
22
66261
3159
và tôi sẽ chìm vào đấy,
dành toàn bộ tâm huyết
dành toàn bộ tâm huyết
01:21
and I'd get to be pretty good
at whatever it was,
at whatever it was,
23
69444
3531
và tôi sẽ trở nên khá giỏi
trong lĩnh vực này bất kể nó là cái gì
trong lĩnh vực này bất kể nó là cái gì
01:24
and then I would hit this point
where I'd start to get bored.
where I'd start to get bored.
24
72999
4602
và rồi tôi sẽ chạm thời điểm này
nơi tôi bắt đầu cảm thấy chán.
nơi tôi bắt đầu cảm thấy chán.
01:30
And usually I would try
and persist anyway,
and persist anyway,
25
78046
2776
Và thường thì tôi sẽ cố gắng
và vẫn duỳ trì dù sao đi nữa,
và vẫn duỳ trì dù sao đi nữa,
01:32
because I had already devoted
so much time and energy
so much time and energy
26
80846
2897
bở vì tôi đã dành rất nhiều thời gian và
năng lượng
năng lượng
01:35
and sometimes money into this field.
27
83767
2496
và đôi khi cả tiền bạc vào lĩnh vực này.
01:38
But eventually this sense of boredom,
28
86287
2303
Nhưng cuối cùng cảm giác chán chường này
01:40
this feeling of, like, yeah, I got this,
this isn't challenging anymore --
this isn't challenging anymore --
29
88614
4780
cảm giác của, như kiểu, ừ, tôi thấy
cái này không còn gì thách thức nữa
cái này không còn gì thách thức nữa
01:45
it would get to be too much.
30
93418
1635
nó sẽ trở nên quá nhiều.
01:47
And I would have to let it go.
31
95751
1659
Và tôi sẽ phải để nó đi.
01:50
But then I would become interested
in something else,
in something else,
32
98262
2501
Nhưng sau đấy tôi sẽ trở hứng thú
với cái gì đấy khác
với cái gì đấy khác
01:52
something totally unrelated,
and I would dive into that,
and I would dive into that,
33
100787
3188
một cái hoàn toàn không liên quan,
và tôi sẽ chìm vào đấy,
và tôi sẽ chìm vào đấy,
01:55
and become all-consumed,
and I'd be like, "Yes! I found my thing,"
and I'd be like, "Yes! I found my thing,"
34
103999
4262
trở nên toàn tâm toàn ý, như thể
"Ha! Mình đã tìm thấy niềm đam mê,"
"Ha! Mình đã tìm thấy niềm đam mê,"
02:00
and then I would hit this point again
where I'd start to get bored.
where I'd start to get bored.
35
108285
4297
và khi tôi lại tới cái điểm ấy
ngưỡng mà tôi thấy chán.
ngưỡng mà tôi thấy chán.
02:05
And eventually, I would let it go.
36
113352
2795
Và cuối cùng, tôi sẽ lại để nó ra đi.
02:09
But then I would discover
something new and totally different,
something new and totally different,
37
117106
3068
Nhưng rồi tôi sẽ lại phát hiện ra
cái gì đó mới và khác hoàn toàn
cái gì đó mới và khác hoàn toàn
02:12
and I would dive into that.
38
120198
1571
và tôi sẽ chìm vào đấy.
02:15
This pattern caused me a lot of anxiety,
39
123103
3739
Công thức này
khiến tôi băn khoăn rất nhiều,
khiến tôi băn khoăn rất nhiều,
02:18
for two reasons.
40
126866
1182
vì hai lý do.
02:20
The first was that I wasn't sure
41
128460
2832
Thứ nhất là tôi không chắc
02:23
how I was going to turn
any of this into a career.
any of this into a career.
42
131316
3013
làm sao để biến
một trong những sở thích đó thành một nghề
một trong những sở thích đó thành một nghề
02:26
I thought that I would eventually
have to pick one thing,
have to pick one thing,
43
134353
2798
Tôi đã nghĩ là tôi sẽ phải chọn một thứ,
02:29
deny all of my other passions,
44
137175
2214
từ bỏ tất cả những đam mê khác,
02:31
and just resign myself to being bored.
45
139413
3396
và đành làm quen với sự chán chường
02:35
The other reason it caused me
so much anxiety
so much anxiety
46
143595
2319
Lý do thứ hai khiến tôi lo lắng rất nhiều
02:37
was a little bit more personal.
47
145938
1634
nó hơi cá nhân một chút.
02:40
I worried that there
was something wrong with this,
was something wrong with this,
48
148230
2718
Tôi lo rằng có gì đó không phải ở đây,
02:42
and something wrong with me
for being unable to stick with anything.
for being unable to stick with anything.
49
150972
4118
và tôi chắc có vấn đề
khi không thể gắn bó với bất cứ thứ gì.
khi không thể gắn bó với bất cứ thứ gì.
02:47
I worried that I was afraid of commitment,
50
155677
2387
Tôi lo là mình sợ cống hiến,
02:50
or that I was scattered,
or that I was self-sabotaging,
or that I was self-sabotaging,
51
158088
3461
hoặc là tôi quá tản mát,
hoặc tôi là người tự phá huỷ,
hoặc tôi là người tự phá huỷ,
02:53
afraid of my own success.
52
161573
1666
vì sợ sự thành công của chính mình.
02:57
If you can relate to my story
and to these feelings,
and to these feelings,
53
165261
3714
Nếu bạn có thể liên hệ bản thân với
câu chuyện của tôi và những cảm xúc này
câu chuyện của tôi và những cảm xúc này
03:00
I'd like you to ask yourself a question
54
168999
2274
Tôi muốn bản tự hỏi mình một câu hỏi
03:03
that I wish I had asked myself back then.
55
171297
2586
câu mà tôi ước
tôi đã tự hỏi mình ngày xưa.
tôi đã tự hỏi mình ngày xưa.
03:06
Ask yourself where you learned to assign
the meaning of wrong or abnormal
the meaning of wrong or abnormal
56
174796
5426
Hỏi bản thân bạn học từ đâu mà bạn cho
là sai trái và dị thường
là sai trái và dị thường
03:12
to doing many things.
57
180246
1821
khi làm rất nhiều việc.
03:15
I'll tell you where you learned it:
58
183741
1739
Tôi sẽ nói bạn biết bạn học từ đâu:
03:17
you learned it from the culture.
59
185504
2086
bạn học nó từ văn hoá.
03:22
We are first asked the question
"What do you want to be when you grow up?"
"What do you want to be when you grow up?"
60
190074
3791
Chúng ta lần đầu được hỏi câu
"Lớn lên cháu muôn làm gì?"
"Lớn lên cháu muôn làm gì?"
03:25
when we're about five years old.
61
193889
1568
khi chúng ta khoảng 5 tuổi.
03:27
And the truth is that no one really cares
what you say when you're that age.
what you say when you're that age.
62
195481
3693
Và sự thật là chẳng ai quan tâm
bạn nói khi bạn ở tuổi ấy.
bạn nói khi bạn ở tuổi ấy.
03:31
(Laughter)
63
199198
1001
(cười lớn)
03:32
It's considered an innocuous question,
64
200223
2375
Nó được coi là một câu hỏi vô hại
03:34
posed to little kids
to elicit cute replies,
to elicit cute replies,
65
202622
2360
hỏi bọn trẻ con để nghe
những trả lời ngộ nghĩnh
những trả lời ngộ nghĩnh
03:37
like, "I want to be an astronaut,"
or "I want to be a ballerina,"
or "I want to be a ballerina,"
66
205006
3673
như, "Cháu muốn làm phi hành gia,"
hoặc "Cháu muốn làm nữ vũ công ba-lê"
hoặc "Cháu muốn làm nữ vũ công ba-lê"
03:40
or "I want to be a pirate."
67
208703
1883
hoặc "Cháu muốn làm cướp biển."
03:42
Insert Halloween costume here.
68
210610
1950
Bỏ trang phục hoá trang Halloween vào đây
03:44
(Laughter)
69
212584
1511
(cười lớn)
03:46
But this question gets asked of us
again and again as we get older
again and again as we get older
70
214119
4412
Nhưng câu được hỏi đi hỏi lại
khi chúng ta lớn lên
khi chúng ta lớn lên
03:50
in various forms -- for instance,
high school students might get asked
high school students might get asked
71
218555
3877
dưới nhiều dạng, ví dụ
học sinh cấp 3 bị hỏi
học sinh cấp 3 bị hỏi
03:54
what major they're going
to pick in college.
to pick in college.
72
222456
2227
họ sẽ chọn học nghành nào sau này.
03:57
And at some point,
73
225088
1882
Và ở một thời điểm nào đó,
03:58
"What do you want to be when you grow up?"
74
226994
2028
"Lớn lên cháu muốn làm gì?"
04:01
goes from being
the cute exercise it once was
the cute exercise it once was
75
229046
3358
từ một câu hỏi dễ thương
trở thành câu hỏi
trở thành câu hỏi
04:04
to the thing that keeps us up at night.
76
232428
2272
khiến chúng ta thao thức cả đêm.
04:07
Why?
77
235137
1150
Tại sao?
04:09
See, while this question inspires kids
to dream about what they could be,
to dream about what they could be,
78
237049
5445
Đấy, trong khi câu hỏi này kích thích
trẻ mơ ước về thứ chúng có thể trở thành
trẻ mơ ước về thứ chúng có thể trở thành
04:14
it does not inspire them to dream
about all that they could be.
about all that they could be.
79
242518
3412
nó không kích thích chúng mơ về
tất cả những gì chúng có thể làm.
tất cả những gì chúng có thể làm.
04:17
In fact, it does just the opposite,
80
245954
2398
Thực tế, nó làm điều ngược lại,
04:20
because when someone asks you
what you want to be,
what you want to be,
81
248376
3016
bởi vì khi ai đó hỏi bạn
bạn muốn làm gì,
bạn muốn làm gì,
04:23
you can't reply with 20 different things,
82
251416
2796
bạn không thể trả lời với
20 điều khác nhau
20 điều khác nhau
04:26
though well-meaning adults
will likely chuckle and be like,
will likely chuckle and be like,
83
254236
2895
dù những người lớn thiện chí
sẽ cười và như này,
sẽ cười và như này,
04:29
"Oh, how cute, but you can't be
a violin maker and a psychologist.
a violin maker and a psychologist.
84
257155
4052
"Ồ dễ thương quá, nhưng cháu không thể
vừa là nghệ sĩ violin và bác sĩ tâm lý.
vừa là nghệ sĩ violin và bác sĩ tâm lý.
04:33
You have to choose."
85
261231
1803
Cháu phải chọn."
04:36
This is Dr. Bob Childs --
86
264105
1769
Đây là Bác sĩ Bob Childs
04:37
(Laughter)
87
265898
3077
(cười lớn)
04:40
and he's a luthier and psychotherapist.
88
268999
2900
và ông ấy là thợ sửa đàn và bác sĩ tâm lý
04:44
And this is Amy Ng, a magazine editor
turned illustrator, entrepreneur,
turned illustrator, entrepreneur,
89
272835
4289
Và Amy Ng, nhà biên tập báo trở thành
người vẽ tranh minh hoạ, nhà kinh doanh
người vẽ tranh minh hoạ, nhà kinh doanh
04:49
teacher and creative director.
90
277148
1947
giáo viên và giám đốc sáng tạo.
04:51
But most kids don't hear
about people like this.
about people like this.
91
279119
2706
Nhưng đa số trẻ con không nghe
tới những người như này
tới những người như này
04:53
All they hear
92
281849
2126
Tất cả những gì chúng nghe
04:55
is that they're going to have to choose.
93
283999
2300
là chúng sẽ phải chọn.
04:59
But it's more than that.
94
287418
1961
Nhưng hơn cả thế.
05:01
The notion of the narrowly focused life
95
289403
2992
Quan niệm về cuộc sống hạn hẹp tập trung
05:04
is highly romanticized in our culture.
96
292419
2372
được lãng mạn hoá
trong văn hoá của chúng ta
trong văn hoá của chúng ta
05:07
It's this idea of destiny
or the one true calling,
or the one true calling,
97
295218
4180
Nó chính là ý tưởng về số phận
hoặc là niềm đam mê
hoặc là niềm đam mê
05:11
the idea that we each have one great thing
98
299422
2757
cái ý tưởng rằng mỗi chúng ta
có một điều tuyệt vời
có một điều tuyệt vời
05:14
we are meant to do
during our time on this earth,
during our time on this earth,
99
302203
2333
chúng ta sinh ra để làm điều đó
trong cuộc đời
trong cuộc đời
05:16
and you need to figure out
what that thing is
what that thing is
100
304560
2883
và bạn cần phải tìm ra nó là cái gì
05:19
and devote your life to it.
101
307467
2485
và cống hiến cả đời cho nó.
05:23
But what if you're someone
who isn't wired this way?
who isn't wired this way?
102
311135
3111
Nhưng sẽ ra sao nếu bạn
không như vậy?
không như vậy?
05:26
What if there are a lot of different
subjects that you're curious about,
subjects that you're curious about,
103
314999
3405
Sẽ ra sao nếu có rất nhiều thứ
mà bạn tò mò muốn biết,
mà bạn tò mò muốn biết,
05:30
and many different things you want to do?
104
318428
2025
và nhiều thứ bạn muốn làm?
05:33
Well, there is no room for someone
like you in this framework.
like you in this framework.
105
321246
3877
À, không có chỗ cho những người như bạn
theo cái khuôn này.
theo cái khuôn này.
05:37
And so you might feel alone.
106
325814
1971
Và bạn sẽ cảm thấy cô độc.
05:40
You might feel like you don't
have a purpose.
have a purpose.
107
328412
2213
Bạn có thể cảm thấy
bạn không có một mục đích.
bạn không có một mục đích.
05:43
And you might feel like
there's something wrong with you.
there's something wrong with you.
108
331017
2685
Và có thể bạn cảm thấy rằng mình có vấn đề gì đó.
05:46
There's nothing wrong with you.
109
334758
1722
Bạn chẳng có vấn đề gì cả.
05:48
What you are is a multipotentialite.
110
336908
3593
Bạn là người đa tiềm năng.
05:52
(Laughter)
111
340525
2450
(cười lớn)
05:54
(Applause)
112
342999
6965
(vỗ tay)
06:02
A multipotentialite is someone
with many interests and creative pursuits.
with many interests and creative pursuits.
113
350312
4953
Một người đa tiềm năng là người
có nhiều sở thích và theo đuổi sáng tạo
có nhiều sở thích và theo đuổi sáng tạo
06:07
It's a mouthful to say.
114
355852
1946
Nó là một từ dài và khó.
06:09
It might help if you break it up
into three parts:
into three parts:
115
357822
2850
Có thể dễ hơn nếu bạn ngắt nó
thành 3 phần:
thành 3 phần:
06:12
multi, potential, and ite.
116
360696
3992
đa, tiềm, năng.
06:16
You can also use one of the other terms
that connote the same idea,
that connote the same idea,
117
364712
3220
Bạn cũng có thể dùng một trong
những từ khác bao hàm nghĩa tương tự
những từ khác bao hàm nghĩa tương tự
06:19
such as polymath, the Renaissance person.
118
367956
2966
ví dụ bác học, người Phục Hưng(một người am hiểu rất nhiều thứ).
06:22
Actually, during the Renaissance period,
119
370946
1944
Thực ra, trong thời Phục Hưng,
06:24
it was considered the ideal
to be well-versed in multiple disciplines.
to be well-versed in multiple disciplines.
120
372914
3659
nó được xem là lý tưởng
nếu được phát triển trong nhiều lĩnh vực
nếu được phát triển trong nhiều lĩnh vực
06:29
Barbara Sher refers to us as "scanners."
121
377026
2607
Barbara Sher gọi chúng ta là
"những người thăm dò"
"những người thăm dò"
06:32
Use whichever term you like,
or invent your own.
or invent your own.
122
380214
3223
Dùng bất cứ từ nào bạn thích,
hoặc nghĩ ra từ của riêng bạn.
hoặc nghĩ ra từ của riêng bạn.
06:35
I have to say I find it sort of fitting
that as a community,
that as a community,
123
383461
3055
Tôi phải nói là tôi thấy khá thoả đáng
rằng là một cộng đồng
rằng là một cộng đồng
06:38
we cannot agree on a single identity.
124
386540
2462
chúng ta không thể đồng ý với nhau
về một cái tên
về một cái tên
06:41
(Laughter)
125
389026
2000
(cười lớn)
06:45
It's easy to see your multipotentiality
126
393017
2397
Nó bị dễ cảm thấy
đa tiềm năng của bạn
đa tiềm năng của bạn
06:47
as a limitation or an affliction
that you need to overcome.
that you need to overcome.
127
395438
3913
như là một giới hạn hoặc đau đớn
mà bạn phải vượt qua.
mà bạn phải vượt qua.
06:51
But what I've learned
through speaking with people
through speaking with people
128
399375
2393
Nhưng cái mà tôi đã học qua việc
nói chuyện với mọi người
nói chuyện với mọi người
06:53
and writing about these
ideas on my website,
ideas on my website,
129
401792
2468
và viết về những ý tưởng này trên website
của tôi
của tôi
06:56
is that there are some tremendous
strengths to being this way.
strengths to being this way.
130
404284
4451
là, có những sức mạnh phi thường
để theo cách này.
để theo cách này.
07:01
Here are three
131
409656
1961
Đây là ba
07:03
multipotentialite super powers.
132
411641
2885
sức mạnh vô song của đa tiềm năng
07:07
One: idea synthesis.
133
415384
3176
Một: tổng hợp ý tưởng
07:10
That is, combining two or more fields
134
418584
2693
Nó là kết hợp hai hoặc nhiều lĩnh vực
07:13
and creating something new
at the intersection.
at the intersection.
135
421301
2666
và tạo ra cái gì đó mới
ở nơi giao thoa.
ở nơi giao thoa.
07:17
Sha Hwang and Rachel Binx drew
from their shared interests
from their shared interests
136
425633
3266
Sha Hwang và Rachel Binx đã vẽ
từ những sở thích chung
từ những sở thích chung
07:20
in cartography, data visualization,
travel, mathematics and design,
travel, mathematics and design,
137
428923
5496
trong vẽ bản đồ, mô phỏng số liệu
du lịch, toán học và thiết kế,
du lịch, toán học và thiết kế,
07:26
when they founded Meshu.
138
434443
1620
khi họ sáng lập Meshu.
07:28
Meshu is a company that creates
custom geographically-inspired jewelry.
custom geographically-inspired jewelry.
139
436999
5672
Meshu là một công ty làm đồ trang sức
lấy cảm hứng là phong tục từ các nơi
lấy cảm hứng là phong tục từ các nơi
07:35
Sha and Rachel came up
with this unique idea
with this unique idea
140
443409
2426
Sha và Rachel nghĩ ra ý tưởng độc đáo này
07:37
not despite, but because of their eclectic
mix of skills and experiences.
mix of skills and experiences.
141
445859
5750
không phải mặc dù, mà là vì sự kết hợp
phong phú những kỹ năng và kinh nghiệm
phong phú những kỹ năng và kinh nghiệm
07:45
Innovation happens at the intersections.
142
453077
3259
Sự đổi mới diễn ra ở những nơi giao nhau.
07:48
That's where the new ideas come from.
143
456797
2111
Đó là nơi những ý tưởng mới sinh ra.
07:51
And multipotentialites,
with all of their backgrounds,
with all of their backgrounds,
144
459519
3159
Và những người đa tiềm năng
với tất cả những nền tảng của họ
với tất cả những nền tảng của họ
07:54
are able to access a lot of these
points of intersection.
points of intersection.
145
462702
3535
có thể tiếp cận được rất nhiều
điểm giao nhau này.
điểm giao nhau này.
07:59
The second multipotentialite superpower
146
467999
3072
Quyền lực vô song thứ hai
của đa tiềm năng
của đa tiềm năng
08:03
is rapid learning.
147
471095
1491
là khả năng học cấp tốc.
08:05
When multipotentialites
become interested in something,
become interested in something,
148
473404
2862
Khi những người đa tiềm năng
trở nên hứng thú với điều gì
trở nên hứng thú với điều gì
08:08
we go hard.
149
476290
2055
chúng tôi sẽ làm hết sức mình.
08:10
We observe everything
we can get our hands on.
we can get our hands on.
150
478369
2771
Chúng tôi quan sát mọi thứ
chúng tôi có thể bắt tay vào làm
chúng tôi có thể bắt tay vào làm
08:13
We're also used to being beginners,
151
481164
1743
Chúng tôi cũng
quen với việc là kẻ bắt đầu
quen với việc là kẻ bắt đầu
08:14
because we've been beginners
so many times in the past,
so many times in the past,
152
482931
3122
vì chúng tôi là những kẻ bắt đầu
rất nhiều lần trong quá khứ rồi
rất nhiều lần trong quá khứ rồi
08:18
and this means that we're less afraid
of trying new things
of trying new things
153
486077
3279
và nó có nghĩa là chúng tôi ít sợ hãi
trong việc thử những cái mới
trong việc thử những cái mới
08:21
and stepping out of our comfort zones.
154
489380
2382
và bước khỏi vùng an toàn.
08:23
What's more, many skills
are transferable across disciplines,
are transferable across disciplines,
155
491786
4029
Hơn nữa, rất nhiều kỹ năng có thể
chuyển hoá qua lại trong các lĩnh vực
chuyển hoá qua lại trong các lĩnh vực
08:27
and we bring everything we've learned
to every new area we pursue,
to every new area we pursue,
156
495839
3855
và chúng tôi mang mọi thứ đã học tới
mọi lĩnh vực mới mà chúng tôi theo đuổi
mọi lĩnh vực mới mà chúng tôi theo đuổi
08:31
so we're rarely starting from scratch.
157
499718
2293
nên chúng tôi hiếm khi bắt đầu từ số 0.
08:34
Nora Dunn is a full-time traveler
and freelance writer.
and freelance writer.
158
502971
3626
Nora Dunn là một người đi du lịch
và viết sách tự do.
và viết sách tự do.
08:39
As a child concert pianist,
she honed an incredible ability
she honed an incredible ability
159
507121
3807
Là một người chơi piano từ bé
cô ấy đã mài dũa một khả năng tuyệt vời
cô ấy đã mài dũa một khả năng tuyệt vời
08:42
to develop muscle memory.
160
510952
1705
để phát triển trí nhớ.
08:45
Now, she's the fastest typist she knows.
161
513070
2740
Bây giờ, cô ấy là người đánh máy
nhanh nhất mà cô ấy biết.
nhanh nhất mà cô ấy biết.
08:47
(Laughter)
162
515834
1464
(cười lớn)
08:49
Before becoming a writer,
Nora was a financial planner.
Nora was a financial planner.
163
517322
3237
Trước khi trở thành nhà văn
Nora là nhà kế hoạch tài chính.
Nora là nhà kế hoạch tài chính.
08:52
She had to learn
the finer mechanics of sales
the finer mechanics of sales
164
520583
2206
Cô ấy phải học những kỹ thuật
trong bán hàng
trong bán hàng
08:54
when she was starting her practice,
165
522813
1746
khi cô ấy bắt đầu công việc
08:56
and this skill now helps her
write compelling pitches to editors.
write compelling pitches to editors.
166
524583
3969
và giờ nó giúp cô ấy viết những bài
thuyết trình hấp dẫn tới nhà biên tập
thuyết trình hấp dẫn tới nhà biên tập
09:01
It is rarely a waste of time
to pursue something you're drawn to,
to pursue something you're drawn to,
167
529727
3870
Hiếm khi lãng phí thời gian
để theo đuổi điều bạn muốn
để theo đuổi điều bạn muốn
09:05
even if you end up quitting.
168
533621
1690
thậm chí nếu cuối cùng bạn bỏ cuộc.
09:07
You might apply that knowledge
in a different field entirely,
in a different field entirely,
169
535335
3304
Bạn có thể áp dụng kiến thức đó vào
một lĩnh vực khác hoàn toàn
một lĩnh vực khác hoàn toàn
09:10
in a way that you couldn't
have anticipated.
have anticipated.
170
538663
2607
bằng một cách mà bạn không thể
đoán trước được.
đoán trước được.
09:14
The third multipotentialite superpower
171
542643
2771
Quyền lực vô song thứ ba
09:17
is adaptability;
172
545438
1847
là khả năng thích nghi
09:19
that is, the ability to morph
into whatever you need to be
into whatever you need to be
173
547309
3543
nó là khả năng thay đổi dễ dàng
thành bất cứ cái gì bạn muốn
thành bất cứ cái gì bạn muốn
09:22
in a given situation.
174
550876
1776
trong một hoàn cảnh đã cho
09:26
Abe Cajudo is sometimes a video director,
sometimes a web designer,
sometimes a web designer,
175
554295
4891
Abe Cajudo lúc thì là đạo viễn video
lúc thì là người thiết kế web
lúc thì là người thiết kế web
09:31
sometimes a Kickstarter consultant,
sometimes a teacher,
sometimes a teacher,
176
559210
3713
lúc là nhà tư vấn cho người khởi nghiệp
lúc là một giáo viên
lúc là một giáo viên
09:34
and sometimes, apparently, James Bond.
177
562947
2391
và đôi lúc, như bạn thấy đấy,
là James Bond
là James Bond
09:37
(Laughter)
178
565362
1690
(cười lớn)
09:39
He's valuable because he does good work.
179
567076
2468
Anh ấy có giá trị vì anh ấy làm việc tốt
09:41
He's even more valuable
because he can take on various roles,
because he can take on various roles,
180
569568
3261
Anh ấy thậm chí còn giá trị hơn
vì có thể làm được nhiều việc
vì có thể làm được nhiều việc
09:44
depending on his clients' needs.
181
572853
2162
tuỳ vào nhu cầu của khách hàng.
09:47
Fast Company magazine
identified adaptability
identified adaptability
182
575737
3238
Tạp chí Fast Company
coi thích nghi
coi thích nghi
09:50
as the single most important skill
to develop in order to thrive
to develop in order to thrive
183
578999
3355
như là một kỹ năng quan trọng nhất
cần phát triển để phát triển
cần phát triển để phát triển
09:54
in the 21st century.
184
582378
1652
trong thế kỷ 21.
09:56
The economic world is changing
so quickly and unpredictably
so quickly and unpredictably
185
584808
3215
Thế giới kinh tế đang thay đổi rất nhanh
và không dự đoán được
và không dự đoán được
10:00
that it is the individuals
and organizations that can pivot
and organizations that can pivot
186
588047
3771
chính là những cá nhân và
các tổ chức là nhân tố có thể xoay chuyển
các tổ chức là nhân tố có thể xoay chuyển
10:03
in order to meet the needs of the market
that are really going to thrive.
that are really going to thrive.
187
591842
3932
để bắt kịp những nhu cầu của thị trường
những cái chắc chắn sẽ phát triển.
những cái chắc chắn sẽ phát triển.
10:09
Idea synthesis, rapid learning
and adaptability:
and adaptability:
188
597615
4291
Tổ hợp ý tưởng, học nhanh, và thích nghi:
10:13
three skills that multipotentialites
are very adept at,
are very adept at,
189
601930
3923
ba kỹ năng mà nhưng người đa tiềm năng
rất giỏi
rất giỏi
10:17
and three skills that they might lose
if pressured to narrow their focus.
if pressured to narrow their focus.
190
605877
4526
và ba kỹ năng mà họ có thể mất nếu
ép mình vào sự tập trung hạn hẹp
ép mình vào sự tập trung hạn hẹp
10:25
As a society, we have a vested interest
in encouraging multipotentialites
in encouraging multipotentialites
191
613181
4456
Là một xã hội chúng ta có một ảnh hưởng
trong việc khuyến khích đa tiềm năng
trong việc khuyến khích đa tiềm năng
10:29
to be themselves.
192
617661
1674
trở thành chính họ.
10:32
We have a lot of complex, multidimensional
problems in the world right now,
problems in the world right now,
193
620073
3927
Chúng ta có rất nhiều vấn đề phức tạp và
đa chiều trong thế giới hiện nay
đa chiều trong thế giới hiện nay
10:36
and we need creative,
out-of-the-box thinkers to tackle them.
out-of-the-box thinkers to tackle them.
194
624024
3777
và chúng ta cần sự sáng tạo,
suy nghĩ mới mẻ để giải quyết chúng.
suy nghĩ mới mẻ để giải quyết chúng.
10:41
Now, let's say that you are,
in your heart, a specialist.
in your heart, a specialist.
195
629810
4664
Bây giờ, giả dụ trong thâm tâm
bạn là một chuyên gia
bạn là một chuyên gia
10:46
You came out of the womb knowing
you wanted to be a pediatric neurosurgeon.
you wanted to be a pediatric neurosurgeon.
196
634498
4421
Bạn ra khỏi bụng mẹ biết rằng bạn muốn
trở thành bác sĩ nhi ngoại khoa thần kinh
trở thành bác sĩ nhi ngoại khoa thần kinh
10:51
Don't worry -- there's nothing
wrong with you, either.
wrong with you, either.
197
639879
2815
Đừng lo
cũng không có gì sai với bạn cả
cũng không có gì sai với bạn cả
10:54
(Laughter)
198
642718
1040
(cười lớn)
10:55
In fact, some of the best teams
are comprised of a specialist
are comprised of a specialist
199
643782
3043
Thực tế, một số đội xuất sắc
bao gồm một chuyên gia
bao gồm một chuyên gia
10:58
and multipotentialite paired together.
200
646849
2607
và đa tiềm năng hợp đôi với nhau
11:01
The specialist can dive in deep
and implement ideas,
and implement ideas,
201
649480
3034
Chuyên gia có thể đào sâu và
thi hành các ý tưởng
thi hành các ý tưởng
11:04
while the multipotentialite brings
a breadth of knowledge to the project.
a breadth of knowledge to the project.
202
652538
3602
trong khi đa tiềm năng mang lại
một bề dày kiến thức cho dự án
một bề dày kiến thức cho dự án
11:08
It's a beautiful partnership.
203
656164
1902
Nó là một sự kết hợp tuyệt vời
11:11
But we should all be designing
lives and careers
lives and careers
204
659066
2469
Nhưng chúng ta nên thiết kế
cuộc sống và nghề nghiệp
cuộc sống và nghề nghiệp
11:13
that are aligned with how we're wired.
205
661559
2509
thứ mà được điều chỉnh với mức độ mà
chúng ta được kích thích
chúng ta được kích thích
11:16
And sadly, multipotentialites
are largely being encouraged
are largely being encouraged
206
664092
4418
Và thật buồn, đa tiềm năng
đang được khuyến khích một cách rộng rãi
đang được khuyến khích một cách rộng rãi
11:20
simply to be more
like their specialist peers.
like their specialist peers.
207
668534
3008
đơn giản trở thành giống những chuyên gia.
11:24
So with that said,
208
672621
2479
Sau khi đã nói như vậy
11:27
if there is one thing
you take away from this talk,
you take away from this talk,
209
675124
3071
nếu có một điều bạn mang đi
từ bài nói này
từ bài nói này
11:30
I hope that it is this:
210
678219
3098
tôi hi vọng nó sẽ là:
11:33
embrace your inner wiring,
whatever that may be.
whatever that may be.
211
681341
3362
giữ lấy niềm đam mê trong bạn
dù nó là gì đi nữa
dù nó là gì đi nữa
11:37
If you're a specialist at heart,
212
685687
2168
Nếu bạn là chuyên gia trung tâm,
11:39
then by all means, specialize.
213
687879
1999
vậy thì hãy chuyên môn hoá bằng mọi cách.
11:41
That is where you'll do your best work.
214
689902
2197
Đó là nơi bạn sẽ bộc lộ mình tốt nhât.
11:44
But to the multipotentialites in the room,
215
692624
2980
Nhưng với những đa tiềm năng
trong phòng này
trong phòng này
11:47
including those of you
who may have just realized
who may have just realized
216
695628
2317
bao gồm cả những người
mới vừa phát hiện ra
mới vừa phát hiện ra
11:49
in the last 12 minutes that you are one --
217
697969
2016
trong 12 phút vừa qua rằng
bạn là đa tiềm năng
bạn là đa tiềm năng
11:52
(Laughter)
218
700009
1605
(cười lớn)
11:53
to you I say:
219
701638
2152
với các bạn tôi muốn nói:
11:55
embrace your many passions.
220
703814
2102
siết chặt những đam mê của bạn.
11:58
Follow your curiosity
down those rabbit holes.
down those rabbit holes.
221
706614
3283
Đi theo sự tò mò của bạn
xuống tới tận những hang thỏ.
xuống tới tận những hang thỏ.
12:02
Explore your intersections.
222
710643
2024
Khám phá những điểm giao thoa của bạn.
12:06
Embracing our inner wiring leads
to a happier, more authentic life.
to a happier, more authentic life.
223
714264
4762
Giữ lấy dây bên trong dẫn đến
một cuộc sống hạnh phúc, đáng sống hơn.
một cuộc sống hạnh phúc, đáng sống hơn.
12:12
And perhaps more importantly --
224
720028
2717
và có thể là quan trọng hơn
12:14
multipotentialites, the world needs us.
225
722769
3799
đa tiềm năng, thế giới cần chúng ta.
12:19
Thank you.
226
727852
1161
Cảm ơn.
12:21
(Applause)
227
729037
2693
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Emilie Wapnick - Writer, coach, artist ...Career coach Emilie Wapnick celebrates the "multipotentialite" -- those of us with many interests, many jobs over a lifetime, and many interlocking potentials.
Why you should listen
Emilie Wapnick has been a musician/songwriter, a web designer, filmmaker, writer, law student and entrepreneur. "This is how I’ve always lived," she writes, "moving from interest to interest, building on my skills in different areas, and synthesizing the knowledge I acquire along the way."
As a career and life coach, she helps other people with wide and varied interests understand and appreciate who they are, in a society that asks us to pick a lane and stay in it. Her work with "multipotentialites" has resulted in the book Renaissance Business and the interesting website Puttylike.
Wapnick's new book, How to Be Everything: A Guide for Those Who (Still) Don't Know What They Want to Be When They Grow Up, is due out in May 2017.
Emilie Wapnick | Speaker | TED.com