TED2006
Sir Ken Robinson: Do schools kill creativity?
Кен Робінсан: Ці прыгнятаюць школы творчасць?
Filmed:
Readability: 3.3
64,284,825 views
Сэр Кен Робінсан прапаноўвае ствараць адукацыйныя сістэмы, накіраваныя на развіццё, а не прыгняценне творчых здольнасцяў.
Ken Robinson - Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:24
Good morning. How are you?
0
0
4678
Добры дзень! Як справы? Як вам канферэнцыя?
00:28
(Laughter)
1
4702
1210
00:29
It's been great, hasn't it?
2
5936
2313
Папярэднія выступы вельмі мяне ўразілі.
00:32
I've been blown away by the whole thing.
3
8273
2456
00:34
In fact, I'm leaving.
4
10753
1492
Пасля іх мне няма чаго тут рабіць. (Смех)
00:36
(Laughter)
5
12269
5567
Цягам канфэренцыі вызначыліся
00:42
There have been three themes
running through the conference
running through the conference
6
18015
3207
тры тэмы,
00:45
which are relevant
to what I want to talk about.
to what I want to talk about.
7
21246
2507
важныя і для майго выступу.
00:47
One is the extraordinary
evidence of human creativity
evidence of human creativity
8
23777
4690
Па-першае, кожная лекцыя і кожны выступоўца
00:52
in all of the presentations that we've had
9
28491
2413
ўяўлялі сабой прыклад чалавечай здольнасці
00:54
and in all of the people here.
10
30928
1801
да творчасці — неверагодна шырокай
00:56
Just the variety of it
and the range of it.
and the range of it.
11
32753
2651
і разнастайнай. Па-другое, менавіта дзякуючы творчасці
01:00
The second is
that it's put us in a place
that it's put us in a place
12
36158
2143
мы зусім не можам уявіць сабе,
01:02
where we have no idea
what's going to happen,
what's going to happen,
13
38325
2497
01:04
in terms of the future.
14
40846
1391
як будзе выглядаць наша будучыня.
01:06
No idea how this may play out.
15
42261
2715
Аніякіх абрысаў.
01:09
I have an interest in education.
16
45000
1892
Я цікаўлюся адукацыяй;
01:10
Actually, what I find is everybody
has an interest in education.
has an interest in education.
17
46916
4132
шчыра кажучы, я зразумеў, што адукацыя цікавая ўсім.
Гэта даволі займальна:
01:15
Don't you?
18
51072
1138
01:16
I find this very interesting.
19
52234
1481
вось вы на вечарыне, і вы згадваеце пра тое,
01:17
If you're at a dinner party,
20
53739
1757
01:19
and you say you work in education --
21
55596
2262
што займаецеся педагогікай.
01:21
Actually, you're not often
at dinner parties, frankly.
at dinner parties, frankly.
22
57882
2964
Насамрэч педагогі не так часта бываюць на вечарынах,
01:24
(Laughter)
23
60870
3796
01:28
If you work in education,
you're not asked.
you're not asked.
24
64690
2428
іх не запрашаюць. (Смех)
01:31
(Laughter)
25
67142
3091
Цікава яшчэ, што і назад не запрашаюць.
01:34
And you're never asked back, curiously.
That's strange to me.
That's strange to me.
26
70257
3719
01:38
But if you are, and you say to somebody,
27
74000
2475
Але ўсё ж такі на вечарыне,
і хто-небудзь зацікавіўся вашай прафесіяй.
01:40
you know, they say, "What do you do?"
28
76499
1777
Вы адказваеце, што вы педагог,
01:42
and you say you work in education,
29
78300
1676
01:44
you can see the blood run from their face.
30
80000
2076
і ў суразмоўца бялее на вачох.
01:46
They're like, "Oh my God,"
you know, "Why me?"
you know, "Why me?"
31
82100
2280
"Божа, - думаеце вы, - адзіны выходны за ўвесь тыдзень, а тут патрэбна будзе выратоўваць ад інфаркту!" (Смех)
01:48
(Laughter)
32
84404
1637
01:50
"My one night out all week."
33
86065
1623
01:51
(Laughter)
34
87712
2610
Аднак калі запытацца ў суразмоўцы пра яго ўласную адукацыю,
01:54
But if you ask about their education,
they pin you to the wall.
they pin you to the wall.
35
90346
3241
рэакцыя будзе вельмі моцнай... Гэтае пытанне глыбока кранае людзей,
01:57
Because it's one of those things
that goes deep with people, am I right?
that goes deep with people, am I right?
36
93611
3467
ці не так?..
Яно накштал пытанняў пра веравызнанне, заробак і да таго падобных.
02:01
Like religion, and money and other things.
37
97194
3341
Я вельмі цікаўлюся адукацыяй, як, мяркую, мы ўсе;
02:04
So I have a big interest in education,
and I think we all do.
and I think we all do.
38
100559
4352
гэтая тэма такая блізкая нам збольшага таму,
02:08
We have a huge vested interest in it,
39
104935
1892
што менавіта адукацыя павінна стаць для нас
02:10
partly because it's education
that's meant to take us into this future
that's meant to take us into this future
40
106851
3320
дзвярыма ў тую будучыню, якую мы не здольныя ўявіць.
02:14
that we can't grasp.
41
110195
1519
02:15
If you think of it,
children starting school this year
children starting school this year
42
111873
3499
Калі ўдумацца, то дзеці, што ў гэтым годзе пайшлі ў школу,
пойдуць на пенсію ў 2065 годзе. Нягледзячы на ўсё тое,
02:19
will be retiring in 2065.
43
115396
3524
02:24
Nobody has a clue,
44
120209
1634
што мы пачулі за гэтыя чатыры дні, ніхто не мае аніякага ўяўлення пра тое,
02:25
despite all the expertise that's been
on parade for the past four days,
on parade for the past four days,
45
121867
3444
якім будзе свет
02:29
what the world will look like
in five years' time.
in five years' time.
46
125450
2526
хаця б праз пяць год. І, тым не менш,
02:32
And yet we're meant
to be educating them for it.
to be educating them for it.
47
128000
2294
мы павінны даваць дзецям адпаведныя для будучыні веды.
02:34
So the unpredictability,
I think, is extraordinary.
I think, is extraordinary.
48
130318
2550
Тут жа нічагусенька нельга спрагназаваць.
02:36
And the third part of this
49
132892
1367
І па-трэцяе, мы ўсе, мяркую, пагадзіліся,
02:38
is that we've all agreed, nonetheless,
50
134283
2037
што дзеці здольныя на абсалютна неверагодныя рэчы —
02:40
on the really extraordinary
capacities that children have --
capacities that children have --
51
136344
5305
яны здольныя ствараць новае.
02:45
their capacities for innovation.
52
141673
2334
Учора мы бачылі Сірыну - ейныя здольнасці
02:48
I mean, Sirena last night
was a marvel, wasn't she?
was a marvel, wasn't she?
53
144031
2511
надзвычайныя. Яна - выключэнне з правілаў,
02:50
Just seeing what she could do.
54
146566
1610
але ў пэўным сэнсе яна звычайная - калі можна так сказаць,
02:52
And she's exceptional, but I think
she's not, so to speak,
she's not, so to speak,
55
148200
4776
02:57
exceptional in the whole of childhood.
56
153000
3956
у маштабе ўсіх дзяцей свету.
Мы бачым у ёй спалучэнне рэдкай самаадданасці
03:00
What you have there is a person
of extraordinary dedication
of extraordinary dedication
57
156980
2796
з прыроджаным талентам. Я мяркую,
03:03
who found a talent.
58
159800
1267
што надзвычайныя таленты ёсць ва ўсіх дзяцей,
03:05
And my contention is,
all kids have tremendous talents.
all kids have tremendous talents.
59
161091
2609
а мы безадказна марнатравім іх.
03:07
And we squander them, pretty ruthlessly.
60
163800
1976
Я хацеў бы пагутарыць пра адукацыю
03:09
So I want to talk about education
61
165800
2176
03:12
and I want to talk about creativity.
62
168000
1872
і пра творчасць. Мне падаецца,
03:13
My contention is that creativity now
is as important in education as literacy,
is as important in education as literacy,
63
169896
6019
што творчасць зараз настолькі ж важная, наколькі важная пісьменнасць,
і мы павінны надаць творчасці адпаведны статус.
03:19
and we should treat it
with the same status.
with the same status.
64
175939
2864
(Воплескі) Дзякуй. Вось і ўсё, дарэчы.
03:22
(Applause) Thank you.
65
178827
1971
03:24
(Applause)
66
180822
4345
03:29
That was it, by the way.
67
185485
1259
Дзякуй за ўвагу. (Смех). Так, засталося яшчэ 15 хвілін.
03:30
Thank you very much.
68
186768
1003
03:31
(Laughter)
69
187795
2115
03:33
So, 15 minutes left.
70
189934
1677
Ну, я нарадзіўся... не. (Смех)
03:35
(Laughter)
71
191635
2936
03:38
Well, I was born... no.
72
194595
1892
03:40
(Laughter)
73
196511
3032
Я вельмі люблю распавядаць адну гісторыю.
03:43
I heard a great story recently
-- I love telling it --
-- I love telling it --
74
199567
2745
Шасцігадовая дзяўчынка сядзела за апошняй партай
03:46
of a little girl
who was in a drawing lesson.
who was in a drawing lesson.
75
202336
2715
на ўроку малявання і нешта малявала.
03:49
She was six, and she was
at the back, drawing,
at the back, drawing,
76
205075
2135
Увогуле дзяўчынка звычайна не звяртала ўвагі на ўроке,
03:51
and the teacher said this girl
hardly ever paid attention,
hardly ever paid attention,
77
207234
2800
але тады яна працавала з вялікім захапленнем.
03:54
and in this drawing lesson, she did.
78
210058
1786
03:55
The teacher was fascinated.
79
211868
1340
Настаўніцы гэта спадабалася, яна падышла да дзяўчынкі
03:57
She went over to her,
and she said, "What are you drawing?"
and she said, "What are you drawing?"
80
213232
2762
і спытала: "Што ты малюеш?"
04:00
And the girl said, "I'm
drawing a picture of God."
drawing a picture of God."
81
216018
2491
Дзяўчынка адказала: "Я малюю Бога".
04:03
And the teacher said, "But nobody
knows what God looks like."
knows what God looks like."
82
219642
3318
Настаўніца сказала: "Ніхто не ведае, як выглядае Бог."
04:06
And the girl said,
"They will, in a minute."
"They will, in a minute."
83
222984
2088
Дзяўчынка адказала: "Зараз даведаюцца."
04:09
(Laughter)
84
225096
6782
(Смех)
Калі мы жылі ў Англіі і майму сыну было чатыры гады...
04:20
When my son was four in England --
85
236662
2267
шчыра кажучы, мы шмат дзе жылі, калі яму было чатыры гады. (Смех)
04:23
Actually, he was four
everywhere, to be honest.
everywhere, to be honest.
86
239413
2191
Калі быць дакладным, у тым годзе, дзе б ён ні быў, яму заўжды было чатыры гады.
04:25
(Laughter)
87
241628
1667
04:27
If we're being strict about it,
wherever he went, he was four that year.
wherever he went, he was four that year.
88
243404
3387
Дык вось, ён граў у каляднай пастаноўцы.
04:30
He was in the Nativity play.
Do you remember the story?
Do you remember the story?
89
246815
2638
Вы помятаеце сюжэт? Гэта ж быў блакбастар!
04:33
(Laughter)
90
249477
1219
04:34
No, it was big, it was a big story.
91
250720
1827
Мэл Гібсан зняў працяг,
04:36
Mel Gibson did the sequel,
you may have seen it.
you may have seen it.
92
252571
2305
вы напэўна бачылі: "Каляды-2". Джэймс атрымаў ролю Іосіфа,
04:38
(Laughter)
93
254900
1261
04:40
"Nativity II."
94
256185
1310
04:41
But James got the part of Joseph,
which we were thrilled about.
which we were thrilled about.
95
257519
4135
чаму мы былі вельмі радыя.
04:45
We considered this to be
one of the lead parts.
one of the lead parts.
96
261678
2537
Натуральна, мы лічылі гэтую адной з галоўных роляў.
Па ўсёй хаце сноўдаліся прадстаўнікі пастаноўкі ў цішотках
04:48
We had the place crammed
full of agents in T-shirts:
full of agents in T-shirts:
97
264239
2477
"Джэймс Робінсан на ролю Іосіфа!" (Смех)
04:50
"James Robinson IS Joseph!" (Laughter)
98
266740
2236
04:53
He didn't have to speak,
99
269000
1607
Роля без словаў, але вы памятаеце частку,
04:54
but you know the bit
where the three kings come in?
where the three kings come in?
100
270631
2438
дзе з'яўляюцца тры вешчуны. Яны прыходзяць з дарамі,
04:57
They come in bearing gifts,
gold, frankincense and myrrh.
gold, frankincense and myrrh.
101
273093
2731
прыносяць золата, ладан і міру.
04:59
This really happened.
102
275848
1114
Рэальны выпадак. Мы сядзелі ў актавай зале,
05:00
We were sitting there and I think
they just went out of sequence,
they just went out of sequence,
103
276986
3090
і, як здалося, вешчуны папросту пераблыталі парадак дароў;
прынамсі, пасля пастаноўкі мы спыталі ў аднаго з хлопчыкаў,
05:04
because we talked to the little boy
afterward and we said,
afterward and we said,
104
280100
2776
ці ўсё прайшло добра, і яго вельмі здзівіла пытанне.
05:06
"You OK with that?" And he said,
"Yeah, why? Was that wrong?"
"Yeah, why? Was that wrong?"
105
282900
2876
Яны проста памяняліся адзін з адным месцамі.
05:09
They just switched.
106
285800
1076
Дык вось, уваходзяць тры хлапчукі ,
05:10
The three boys came in,
107
286900
1176
кожнаму па чатыры гады, з ручнікамі на галовах,
05:12
four-year-olds with tea towels
on their heads,
on their heads,
108
288100
2187
ставяць на падлогу скрынкі,
05:14
and they put these boxes down,
109
290311
1491
05:15
and the first boy said,
"I bring you gold."
"I bring you gold."
110
291826
2049
першы кажа: "Я прынёс табе золата",
05:17
And the second boy said,
"I bring you myrrh."
"I bring you myrrh."
111
293899
2138
другі кажа: "Я прынёс табе мірры",
05:20
And the third boy said, "Frank sent this."
112
296061
2004
а трэці кажа: "Дзяцька Ладан даслаў гэта". (Смех)
05:22
(Laughter)
113
298089
2900
05:34
What these things have in common
is that kids will take a chance.
is that kids will take a chance.
114
310711
3090
У абедзвюх гісторыях ёсць нешта агульнае — дзеці ўмеюць рызыкаваць;
нават калі яны не ўпэўненыя ў нечым, яны ўсё роўна спрабуюць,
05:37
If they don't know, they'll have a go.
115
313825
2608
не баючыся памыліцца. Ці не так?
05:40
Am I right? They're not
frightened of being wrong.
frightened of being wrong.
116
316457
3537
Я, вядома, не сцвярджаю, што ствараць і памыляцца —адно і тое ж,
05:44
I don't mean to say that being wrong
is the same thing as being creative.
is the same thing as being creative.
117
320893
3507
аднак нам вядома,
05:48
What we do know is,
if you're not prepared to be wrong,
if you're not prepared to be wrong,
118
324886
3090
што той, хто не гатовы памыляцца,
05:52
you'll never come up
with anything original --
with anything original --
119
328000
2367
няздольны ствараць нешта самабытнае.
05:54
if you're not prepared to be wrong.
120
330391
2085
Трэба ўмець памыляцца; але калі дзеці вырастаюць,
05:56
And by the time they get to be adults,
most kids have lost that capacity.
most kids have lost that capacity.
121
332877
4133
большасць губляе гэтую здольнасць,
ім становіцца жахліва рабіць памылкі.
06:01
They have become
frightened of being wrong.
frightened of being wrong.
122
337406
2520
Таксама ж працуюць нашы кампаніі —
06:03
And we run our companies like this.
123
339950
1690
памылкі не даруюцца.
06:05
We stigmatize mistakes.
124
341664
1652
06:07
And we're now running
national education systems
national education systems
125
343340
2302
Дый нашыя дзяржаўныя сістэмы адукацыі
06:09
where mistakes are the worst
thing you can make.
thing you can make.
126
345666
2346
пабудаваны на недапушчальнасці памылак.
06:12
And the result is that
we are educating people
we are educating people
127
348700
3208
У выніку мы адвучваем людзей ад здольнасці
06:15
out of their creative capacities.
128
351932
2291
да творчасці. Аднойчы Пікаса сказаў,
06:18
Picasso once said this, he said
that all children are born artists.
that all children are born artists.
129
354247
4478
што ўсе дзеці нараджаюцца мастакамі;
06:22
The problem is to remain an artist
as we grow up.
as we grow up.
130
358749
3222
праблема ў тым, каб застацца мастаком, у працэсе сталення. Я ўпэўнены,
06:25
I believe this passionately,
that we don't grow into creativity,
that we don't grow into creativity,
131
361995
3081
што мы не ўзрошваем свае творчыя здольнасці,
а, хутчэй, вырастаем з іх. Ці, нават, нас ад іх адвучваюць.
06:29
we grow out of it.
132
365100
1856
06:30
Or rather, we get educated out if it.
133
366980
1883
Чаму так адбываецца?
06:33
So why is this?
134
369247
1473
Да таго, як мы пераехалі ў Лас-Анджалес недзе пяць год таму,
06:34
I lived in Stratford-on-Avon
until about five years ago.
until about five years ago.
135
370826
4081
я жыў у Стрэтфардзе на Эйване ў Брытаніі,
06:38
In fact, we moved
from Stratford to Los Angeles.
from Stratford to Los Angeles.
136
374931
2253
і, як вы можаце сабе ўявіць, па пераездзе мы адразу адчулі сябе як дома.
06:41
So you can imagine
what a seamless transition that was.
what a seamless transition that was.
137
377872
2664
(Смех) Дакладней,
06:44
(Laughter)
138
380560
1416
06:46
Actually, we lived in a place
called Snitterfield,
called Snitterfield,
139
382000
2376
мы жылі ў мястэчку з назовам Снітэрфілд,
побач са Стрэтфардам. Там нарадзіўся
06:48
just outside Stratford,
140
384400
1251
06:49
which is where
Shakespeare's father was born.
Shakespeare's father was born.
141
385675
2161
бацька Шэкспіра. Здзівіліся? Я здзівіўся.
06:52
Are you struck by a new thought? I was.
142
388082
2375
06:54
You don't think of Shakespeare
having a father, do you?
having a father, do you?
143
390481
2595
Вы ж ніколі не думалі пра тое, што ў Шэкспіра быў бацька, праўда?
Бо вы ніколі не думалі пра тое,
06:57
Do you? Because you don't think
of Shakespeare being a child, do you?
of Shakespeare being a child, do you?
144
393100
3876
што Шэкспір некалі быў дзіцёнкам, так?
07:01
Shakespeare being seven?
145
397000
1567
Сямігадовы Шэкспір? Мне ніколі такое не прыходзіла на розум.
07:02
I never thought of it.
146
398591
1249
07:03
I mean, he was seven at some point.
147
399864
1684
Яму ж было некалі сем гадоў!
07:05
He was in somebody's
English class, wasn't he?
English class, wasn't he?
148
401572
2310
Нехта навучай яго ангельскай мове! От некаму давялося!
07:07
(Laughter)
149
403906
6787
07:14
How annoying would that be?
150
410717
1329
(Смех) "Дрэнна працаваў на ўроку". Бацька прымушаў яго своечасова класціся спаць,
07:16
(Laughter)
151
412070
3000
07:23
"Must try harder."
152
419729
1035
07:24
(Laughter)
153
420788
3900
07:28
Being sent to bed by his dad, you know,
to Shakespeare, "Go to bed, now!
to Shakespeare, "Go to bed, now!
154
424712
3464
Шэкспіра! "Ну-ка хуценька ў ложак!" —
казаў ён Вільяму Шэкспіру. "Пакладзі аловак
07:32
And put the pencil down."
155
428200
2428
і перастань так размаўляць. Цябе ніхто не разумее!"
07:34
(Laughter)
156
430652
1074
07:35
"And stop speaking like that."
157
431750
1555
07:37
(Laughter)
158
433329
3891
07:41
"It's confusing everybody."
159
437244
1324
(Смех)
07:42
(Laughter)
160
438592
5123
Такім чынам, мы пераехалі са Стрэтфарду ў Лас-Анджалес,
07:47
Anyway, we moved
from Stratford to Los Angeles,
from Stratford to Los Angeles,
161
443739
5338
і я трошкі хачу распавесці пра пярэбары.
07:53
and I just want to say a word
about the transition.
about the transition.
162
449101
2441
Мой сын не хацеў ехаць з намі.
07:55
My son didn't want to come.
163
451566
1410
07:57
I've got two kids;
he's 21 now, my daughter's 16.
he's 21 now, my daughter's 16.
164
453000
2976
У мяне двое дзяцей. Сыну зараз 21, дачцэ – 16.
08:00
He didn't want to come to Los Angeles.
165
456000
2044
Ён не хацеў ехаць у Лас-Анджалес. Ему падабалася задума,
але ў Англіі ў яго была дзяўчына. Каханне ўсяго ягонага жыцця, Сара,
08:02
He loved it, but he had
a girlfriend in England.
a girlfriend in England.
166
458068
2956
08:05
This was the love of his life, Sarah.
167
461048
3603
ён ведаў яе адзін месяц.
08:08
He'd known her for a month.
168
464761
1375
Нагадаю, што яны адзначылі сваю чацвёртую гадавіну,
08:10
(Laughter)
169
466160
1350
08:11
Mind you, they'd had
their fourth anniversary,
their fourth anniversary,
170
467534
2256
бо месяц - гэта нямала, калі табе 16 год.
08:13
because it's a long time when you're 16.
171
469814
2939
Усю дарогу ён вельмі перажываў,
08:16
He was really upset on the plane,
172
472777
1661
казаў, што больш ніколі не адшукае сабе такую дзяўчыну, як Сара.
08:18
he said, "I'll never find
another girl like Sarah."
another girl like Sarah."
173
474462
2461
Шчыра кажучы, мы былі хутчэй радыя гэтаму канцу адносінаў,
08:20
And we were rather pleased
about that, frankly --
about that, frankly --
174
476947
2378
бо мы вырашылі з'ехаць у першую чаргу з-за яе.
08:23
(Laughter)
175
479349
2900
08:31
Because she was the main reason
we were leaving the country.
we were leaving the country.
176
487395
2881
(Смех)
08:34
(Laughter)
177
490300
3000
Але калі ты пераязджаеш у Амерыку,
ці ўвогуле падарожнічаеш па розных краінах,
08:40
But something strikes you
when you move to America
when you move to America
178
496059
2342
з пункту гледжання іерархіі дысцыплінаў усе адукацыйныя сістэмы зроблены аднолькава.
08:42
and travel around the world:
179
498425
1366
08:43
Every education system on Earth
has the same hierarchy of subjects.
has the same hierarchy of subjects.
180
499815
3378
Усе без выключэння.
08:47
Every one. Doesn't matter where you go.
181
503537
1955
Здаецца, што павінны быць адрозненні, але іх няма.
08:49
You'd think it would be
otherwise, but it isn't.
otherwise, but it isn't.
182
505516
2270
Пануюць заўжды матэматыка і мовазнаўства,
08:51
At the top are mathematics and languages,
183
507810
1966
затым ідуць гуманітарныя навукі, а потым ужо мастацтвы,
08:53
then the humanities,
and at the bottom are the arts.
and at the bottom are the arts.
184
509800
2434
і так — паўсюль.
08:56
Everywhere on Earth.
185
512258
1118
Сярод творчых дысцыплінаў
08:57
And in pretty much every system too,
there's a hierarchy within the arts.
there's a hierarchy within the arts.
186
513400
4095
таксама ёсць свая іерархія.
09:01
Art and music are normally
given a higher status in schools
given a higher status in schools
187
517519
2857
Выяўленчае мастацтва і музыка атрымліваюць прыярытэт
перад тэатрам і харэаграфіяй. Няма такой адукацыйнай сістэмы,
09:04
than drama and dance.
188
520400
1167
09:05
There isn't an education
system on the planet
system on the planet
189
521591
2256
у якой танцавальнае мастацтва
09:07
that teaches dance everyday to children
190
523871
2058
выкладалася б як матэматыка, штодзённа. Чаму?
09:09
the way we teach them mathematics. Why?
191
525953
2047
Чаму б і не? Мне здаецца, што вучыць танцу — важна.
09:12
Why not? I think this is rather important.
192
528524
2701
Важна вучыць матэматыцы, але важна вучыць і танчыць.
09:15
I think math is very
important, but so is dance.
important, but so is dance.
193
531249
2303
Дзеці пачынаюць танчыць пры першай мажлівасці, як мы ўсе —
09:17
Children dance all the time
if they're allowed to, we all do.
if they're allowed to, we all do.
194
533576
2900
у нас жа ўва ўсіх ёсць рукі і ногі, ці я недачуў, калі на сходзе іх адмянілі?
09:20
We all have bodies, don't we?
Did I miss a meeting?
Did I miss a meeting?
195
536500
2476
09:23
(Laughter)
196
539000
3338
(Смех) Вось што насамрэч адбываецца:
09:26
Truthfully, what happens is,
as children grow up,
as children grow up,
197
542510
2335
мы паслядоўна пачынаем навучаць дзіця
09:28
we start to educate them progressively
from the waist up.
from the waist up.
198
544869
2768
ад паясніцы ўгору, затым цэнтрам нашай увагі становіцца ягоная галава,
09:31
And then we focus on their heads.
199
547661
1625
у асноўным, левая яе частка.
09:33
And slightly to one side.
200
549310
1490
Калі зірнуць на нашу адукацыю з пункту гледжання іншапланецяніна
09:35
If you were to visit
education, as an alien,
education, as an alien,
201
551319
2657
09:38
and say "What's it for, public education?"
202
554000
2976
і запытацца ў саміх сябе, навошта яна існуе,
09:41
I think you'd have to conclude,
if you look at the output,
if you look at the output,
203
557000
2776
то, зірнуўшы на вынікі: на тых, хто мае поспех;
на выдатнікаў; на дзяцей,
09:43
who really succeeds by this,
204
559800
1376
якія выконваць усё, што ім скажуць —
09:45
who does everything that they should,
205
561200
1776
09:47
who gets all the brownie
points, who are the winners --
points, who are the winners --
206
563000
2731
вы, як іншапланецянін, прыйшлі б да высновы,
09:49
I think you'd have to conclude
the whole purpose of public education
the whole purpose of public education
207
565755
3339
што мэтай дзяржаўных сістэм адукацыі па ўсім свеце
з’яўляецца вытворчасць
09:53
throughout the world
208
569118
1097
універсітэцкіх прафесараў. Згодзіцеся?
09:54
is to produce university professors.
209
570239
1953
09:56
Isn't it?
210
572216
1311
09:57
They're the people who come out the top.
211
573551
1983
Вось хто атрымліваецца ў выніку.
09:59
And I used to be one, so there.
212
575558
2179
А я калісь быў адзін з іх, ато ж! (Смех)
10:01
(Laughter)
213
577761
2636
Я нічога не маю супраць прафесуры,
10:04
And I like university
professors, but you know,
professors, but you know,
214
580421
3101
10:07
we shouldn't hold them up
215
583546
1475
але не варта меркаваць, што гэты клас людзей —паказчык дасягненняў чалавецтва;
10:09
as the high-water mark
of all human achievement.
of all human achievement.
216
585045
2931
10:12
They're just a form of life,
217
588000
1976
яны проста асобны від,
10:14
another form of life.
218
590000
1560
іншая форма жыцця, варта сказаць, дзіўнаватая.
10:15
But they're rather curious, and I say this
out of affection for them.
out of affection for them.
219
591584
3298
Я кажу гэта з любоўю.
Большасць вядомых мне прафесараў —
10:18
There's something curious
about professors in my experience --
about professors in my experience --
220
594906
2970
не ўсе, але большасць — жывуць унутры сваёй галавы.
10:21
not all of them, but typically,
they live in their heads.
they live in their heads.
221
597900
2676
Там, наверсе, у асноўным у левай частцы.
10:24
They live up there,
and slightly to one side.
and slightly to one side.
222
600600
2143
Яны бесцялесныя, практычна літаральна.
10:27
They're disembodied, you know,
in a kind of literal way.
in a kind of literal way.
223
603495
3374
Яны разглядаюць цела
10:30
They look upon their body as a form
of transport for their heads.
of transport for their heads.
224
606893
3093
ў якасці сродку транспарціроўкі галавы. Ну не?
10:34
(Laughter)
225
610010
6166
10:40
Don't they?
226
616200
1016
(Смех) Цела для іх — спосаб дастаўкі галавы на паседжанні.
10:41
It's a way of getting
their head to meetings.
their head to meetings.
227
617240
2222
10:43
(Laughter)
228
619486
5512
Калі вам спатрэбіцца доказ таго, што магчыма існаваць
10:49
If you want real evidence
of out-of-body experiences,
of out-of-body experiences,
229
625022
3830
па-за сваім целам, завітайце на канферэнцыю
10:52
get yourself along to a residential
conference of senior academics,
conference of senior academics,
230
628876
3486
пажылых вучоных
і схадзіце на танцы ў апошні вечар.
10:56
and pop into the discotheque
on the final night.
on the final night.
231
632386
2243
10:58
(Laughter)
232
634653
2801
(Смех) Вы ўбачыце, як дарослыя мужчыны і жанчыны
11:01
And there, you will see it.
233
637478
1356
11:02
Grown men and women
writhing uncontrollably, off the beat.
writhing uncontrollably, off the beat.
234
638858
4118
карэчацца, не трапляючы ў рытм,
11:07
(Laughter)
235
643000
2867
як яны чакаюць заканчэння танцаў, каб прыйсці дадому і напісаць пра ўсё гэта артыкул.
11:09
Waiting until it ends so they can
go home and write a paper about it.
go home and write a paper about it.
236
645891
3325
Ідэал нашай адукацыйнай сістэмы — вучоны,
11:13
(Laughter)
237
649240
1904
11:15
Our education system is predicated
on the idea of academic ability.
on the idea of academic ability.
238
651168
3843
і на гэта ёсць нагода.
11:19
And there's a reason.
239
655035
1241
Дзяржаўныя сістэмы адукацыі былі пабудаваныя
11:20
Around the world, there were
no public systems of education,
no public systems of education,
240
656300
3556
ў дзевятнаццатым стагоддзі практычна на пустым месцы.
11:23
really, before the 19th century.
241
659880
2106
Яны былі прыстасаваныя
11:26
They all came into being
to meet the needs of industrialism.
to meet the needs of industrialism.
242
662010
2957
да патрэбаў індустрыяльнай рэвалюцыі.
Іерархія дысцыплінаў пабудаваная на двух слупах.
11:29
So the hierarchy is rooted on two ideas.
243
665269
2163
Па-першае, высокі прыярытэт атрымліваюць дысцыпліны,
11:31
Number one, that the most useful
subjects for work are at the top.
subjects for work are at the top.
244
667456
4597
карысныя для набыцця працоўных навыкаў.
11:36
So you were
probably steered benignly away
probably steered benignly away
245
672077
2031
У школе вас напэўна мякка адцягвалі ад цікавых вам урокаў,
11:38
from things at school when you
were a kid, things you liked,
were a kid, things you liked,
246
674132
2934
у якасці прычыны выкарыстоўваючы тое, што вы ніколі
не можаце зрабіць іх сваёй прафесіяй:
11:41
on the grounds that you would
never get a job doing that. Is that right?
never get a job doing that. Is that right?
247
677090
3386
"Не займайся музыкай, ты ніколі не станеш музыкам,
11:44
Don't do music, you're not
going to be a musician;
going to be a musician;
248
680500
2381
не малюй, ты ніколі не станеш мастаком."
11:46
don't do art, you won't be an artist.
249
682905
1801
11:48
Benign advice -- now, profoundly mistaken.
250
684730
3420
Неблагая парада, але абсалютна памылковая.
11:52
The whole world
is engulfed in a revolution.
is engulfed in a revolution.
251
688174
2145
Зараз такі стан рэчаў па ўсім свеце змяняецца.
Па-другое, справа ў навуковай дзейнасці, якая стала для нас
11:54
And the second is academic ability,
252
690343
2097
11:56
which has really come to dominate
our view of intelligence,
our view of intelligence,
253
692464
2885
прыкладам інтэлектуальных здольнасцяў,
бо ўніверсітэты распрацавалі сістэму адукацыі на свой капыл.
11:59
because the universities designed
the system in their image.
the system in their image.
254
695373
2903
Калі ўдумацца,
12:02
If you think of it, the whole system
of public education around the world
of public education around the world
255
698300
3494
дзяржаўная адукацыйная сістэма — гэта расцягнуты працэс
паступлення ва ўніверсітэт.
12:05
is a protracted process
of university entrance.
of university entrance.
256
701818
2226
У выніку вельмі таленавітыя, здольныя і творчыя людзі
12:08
And the consequence
is that many highly-talented,
is that many highly-talented,
257
704068
2333
не лічаць сябе такімі,
12:10
brilliant, creative
people think they're not,
people think they're not,
258
706425
2435
бо ніхто ні кроплі не шанаваў тыя школьныя прадметы,
12:12
because the thing
they were good at at school
they were good at at school
259
708884
2138
якія ім лёгка даваліся. Некаторыя прадметы ўвогуле таўраваліся.
12:15
wasn't valued,
or was actually stigmatized.
or was actually stigmatized.
260
711046
2108
12:17
And I think we can't afford
to go on that way.
to go on that way.
261
713383
2296
Але, як мне падаецца, так пряцягвацца не можа.
12:19
In the next 30 years, according to UNESCO,
262
715703
2464
За наступныя 30 гадоў, калі верыць ЮНЕСКА,
універсітэты выпусцяць больш людзей,
12:22
more people worldwide will be graduating
263
718191
2810
чым за ўсю гісторыю чалавецтва.
12:25
through education
than since the beginning of history.
than since the beginning of history.
264
721025
2546
Усё гэта — сукупнасць фактараў,
12:27
More people, and it's the combination
of all the things we've talked about --
of all the things we've talked about --
265
723595
3681
пра якія мы казалі раней:
уплыў тэхналогіі на прафесійную дзейнасць, дэмаграфія
12:31
technology and its transformation
effect on work, and demography
effect on work, and demography
266
727300
3048
і вялізарны прырост насельніцтва.
12:34
and the huge explosion in population.
267
730372
1804
І раптам дыплом зробіцца нічога не варты, так?
12:36
Suddenly, degrees aren't worth anything.
268
732200
2865
У час майго студэнцтва, калі ў цябе быў дыплом, у цябе была праца,
12:39
Isn't that true?
269
735089
1380
12:40
When I was a student,
if you had a degree, you had a job.
if you had a degree, you had a job.
270
736723
2753
а калі працы не было, то толькі таму, што табе не хацелася працаваць.
12:43
If you didn't have a job,
it's because you didn't want one.
it's because you didn't want one.
271
739500
2776
А мне, шчыра кажучы, не хацелася працаваць. (Смех)
12:46
And I didn't want one, frankly. (Laughter)
272
742300
2676
12:49
But now kids with degrees
273
745000
4074
Зараз жа студэнты адразу пасля выпуску
12:53
are often heading home
to carry on playing video games,
to carry on playing video games,
274
749098
3045
вяртаюцца дамоў гуляць у відэагульні,
бо там, дзе раней хапала 5 год ва ўніверсіцеце, цяпер патрабуюць 6-7,
12:56
because you need an MA where
the previous job required a BA,
the previous job required a BA,
275
752167
3198
а дзе патрабавалі 6-7 — цяпер трэба быць кандыдатам навук.
12:59
and now you need a PhD for the other.
276
755389
1787
Інфляцыя адукацыі —
13:01
It's a process of academic inflation.
277
757200
1776
13:03
And it indicates the whole
structure of education
structure of education
278
759000
2376
прыкмета таго, што ўся адукацыйная структура
трасецца ў нас пад нагамі. Мы павінны пераасэнсаваць
13:05
is shifting beneath our feet.
279
761400
1433
13:06
We need to radically rethink
our view of intelligence.
our view of intelligence.
280
762857
2620
сваё ўяўленне пра розум.
Мы ведаем тры рэчы пра розум:
13:09
We know three things about intelligence.
281
765501
1995
па-першае, ён разнастайны. Мы думаем таксама,
13:11
One, it's diverse.
282
767520
1227
13:12
We think about the world in all the ways
that we experience it.
that we experience it.
283
768771
3005
як і ўспрымаем, то бок зрокавымі вобразамі,
гукамі і тактыльнымі адчуваннямі;
13:15
We think visually, we think in sound,
we think kinesthetically.
we think kinesthetically.
284
771800
2976
мы разважаем абстрактна, разважаем праз рух.
13:18
We think in abstract terms,
we think in movement.
we think in movement.
285
774800
2301
Па-другое, розум зменлівы.
13:21
Secondly, intelligence is dynamic.
286
777246
1754
Як вы даведаліся ўчора з шэрагу прэзентацый,
13:23
If you look at the interactions
of a human brain,
of a human brain,
287
779587
2389
13:26
as we heard yesterday
from a number of presentations,
from a number of presentations,
288
782000
2976
мяркуючы па абмене інфармацыяй унутры галаўных мазгоў,
13:29
intelligence is wonderfully interactive.
289
785000
1976
яны не падзелены на незалежныя скрыні ,
13:31
The brain isn't divided into compartments.
290
787000
2238
розум узаемадзейнічае паміж усімі часткамі.
13:33
In fact, creativity --
which I define as the process
which I define as the process
291
789873
3103
Акты творчасці, якія я вызначаю
13:37
of having original ideas
that have value --
that have value --
292
793000
2325
як працэс узнікнення новых, вытворчых і карысных ідэй,
узнікаюць у выніку ўзаемадзеяння
13:39
more often than not comes about
through the interaction
through the interaction
293
795349
2652
прынцыпова розных спосабаў спазнання свету.
13:42
of different disciplinary
ways of seeing things.
ways of seeing things.
294
798025
3000
Мозг наўмысна... Дарэчы,
13:46
By the way, there's a shaft of nerves
that joins the two halves of the brain
that joins the two halves of the brain
295
802310
3666
існуе нэрвовы вузел, які аб'ядноўвае два паўшар'і мозгу,
13:50
called the corpus callosum.
296
806000
1491
ён называецца мазолістым целам. У жанчын ён таўсцейшы.
13:51
It's thicker in women.
297
807515
1266
Падхопліваючы сказанае Хэлен учора, рызыкну дапусціць,
13:53
Following off from Helen yesterday,
298
809088
1741
што менавіта таму жанчыны лепш спраўляюцца
13:54
this is probably why women
are better at multi-tasking.
are better at multi-tasking.
299
810853
3123
13:58
Because you are, aren't you?
300
814000
1817
з некалькімі справамі адначасова.
13:59
There's a raft of research,
but I know it from my personal life.
but I know it from my personal life.
301
815841
3207
Існуе маса доследаў, але я ведаю па сабе:
калі мая жонка дома нешта гатуе —
14:03
If my wife is cooking a meal at home --
which is not often, thankfully.
which is not often, thankfully.
302
819738
5238
на шчасце, гэта рэдкасць —(Смех)
14:09
(Laughter)
303
825000
2854
яна адначасова — не, з нечым яна цудоўна спраўляецца —
14:11
No, she's good at some things,
but if she's cooking,
but if she's cooking,
304
827878
2498
дык вось яна адначасова
размяўляе з некім па тэлефоне,
14:14
she's dealing with people on the phone,
305
830400
1876
размяўляе з дзецьмі, фарбуе столі,
14:16
she's talking to the kids,
she's painting the ceiling,
she's painting the ceiling,
306
832300
2556
14:18
she's doing open-heart surgery over here.
307
834880
3096
робіць аперацыю на адкрытым сэрцы...
14:22
If I'm cooking, the door
is shut, the kids are out,
is shut, the kids are out,
308
838000
2976
Калія я гатую, дзверы зачыненыя, дзяцей у пакоі няма,
14:25
the phone's on the hook,
if she comes in I get annoyed.
if she comes in I get annoyed.
309
841000
2976
тэлефон маўчыць. Калі ўваходзіць жонка, я злуюся,
14:28
I say, "Terry, please,
I'm trying to fry an egg in here."
I'm trying to fry an egg in here."
310
844000
3071
кажу ёй: "Тэры, я, калі што, спрабую падсмажыць яйка, можа хопіць мне замінаць?" (Смех)
14:31
(Laughter)
311
847095
6730
14:38
"Give me a break."
312
854254
1200
14:39
(Laughter)
313
855478
1720
Вы ж ведаеце гэта выказванне,
14:41
Actually, do you know
that old philosophical thing,
that old philosophical thing,
314
857222
2499
пра дрэва, якое падае сярод пустога лесу.
14:43
if a tree falls in a forest
and nobody hears it, did it happen?
and nobody hears it, did it happen?
315
859745
3253
Калі ніхто не чуў гуку, ці ўпала дрэва насамрэч?
14:47
Remember that old chestnut?
316
863252
1329
14:48
I saw a great t-shirt
recently, which said,
recently, which said,
317
864605
2409
Кагадзе я ўбачыў выдатную цішотку з надпісам: "Калі мужчына
14:51
"If a man speaks his mind
in a forest, and no woman hears him,
in a forest, and no woman hears him,
318
867038
3938
размаўляе ў лесе і яго не чуе ніводная жанчына,
14:55
is he still wrong?"
319
871000
1396
ён і тут неправы?" (Смех)
14:56
(Laughter)
320
872420
5606
15:03
And the third thing about intelligence is,
321
879976
2000
І трэцяе, што я хачу сказаць пра розум,
15:06
it's distinct.
322
882000
1369
у кожнага ён свой. Я зараз працую над новай кніжкай
15:07
I'm doing a new book at the moment
called "Epiphany,"
called "Epiphany,"
323
883754
2573
пад назваю "Адкрыццё". Яна заснавана на серыі інтэрв'ю,
15:10
which is based on a series
of interviews with people
of interviews with people
324
886351
2474
прысвечаных таму, як людзі раскрывалі ў сабе талент.
15:12
about how they discovered their talent.
325
888849
1920
Я ўражаны тым, як людзі праходзяць гэты шлях.
15:14
I'm fascinated
by how people got to be there.
by how people got to be there.
326
890793
2169
Да кнігі мяне падштурхнула размова
15:16
It's really prompted by a conversation
I had with a wonderful woman
I had with a wonderful woman
327
892986
3190
з цудоўнай жанчынай, пра якую большасць людзей
ніколі не чула, яе завуць Джыліян Лін.
15:20
who maybe most people
have never heard of, Gillian Lynne.
have never heard of, Gillian Lynne.
328
896200
2676
Нехта з вас яе ведае. Яна харэограф,
15:22
Have you heard of her? Some have.
329
898900
1630
і кожны ведае тое, што яна паставіла.
15:24
She's a choreographer,
and everybody knows her work.
and everybody knows her work.
330
900554
2522
Гэта мюзіклы "Каты" і "Здань оперы".
15:27
She did "Cats" and "Phantom of the Opera."
331
903100
2001
Яна цудоўная. У Англіі я быў у радзе праўлення Каралеўскага балету,
15:29
She's wonderful.
332
905125
978
15:30
I used to be on the board
of The Royal Ballet,
of The Royal Ballet,
333
906127
2146
што, здаецца, відавочна.
15:32
as you can see.
334
908297
1201
15:33
Anyway, Gillian and I had
lunch one day and I said,
lunch one day and I said,
335
909522
2400
Аднойчы за абедам я спытаў у Джыліян,
як яна стала танцоркай. Яна распавяла,
15:36
"How did you get to be a dancer?"
336
912047
1800
15:37
It was interesting.
337
913976
1000
што ў школе яе лічылі безнадзейнай.
15:39
When she was at school,
she was really hopeless.
she was really hopeless.
338
915000
2350
Гэта было ў 30-х. Настаўнікі са школы напісалі яе бацькам
15:41
And the school, in the '30s,
wrote to her parents and said,
wrote to her parents and said,
339
917374
3602
цэдулку, у якой казалася,
15:45
"We think Gillian
has a learning disorder."
has a learning disorder."
340
921000
2000
што ў дзяўчынкі парушэнні працэсу навучання. Яна не магла засяродзіцца,
пастаянна ёрзала. Зараз бы сказалі,
15:47
She couldn't concentrate;
she was fidgeting.
she was fidgeting.
341
923024
2142
што ў яе сіндром дэфіцыту ўвагі. Але ў 1930-ыя гады
15:49
I think now they'd say she had ADHD.
Wouldn't you?
Wouldn't you?
342
925190
3290
15:52
But this was the 1930s, and ADHD
hadn't been invented at this point.
hadn't been invented at this point.
343
928504
4059
ніхто не ведаў пра такі сіндром,
такім дыягназам нельга было прыкрыцца. (Смех)
15:56
It wasn't an available condition.
344
932587
2389
15:59
(Laughter)
345
935000
2737
Ніхто не ведаў, што такі від разладжання нават існуе.
16:01
People weren't aware they could have that.
346
937761
2060
Дык вось, яе адвялі да лекара. Пакой, аздоблены дубовымі панэлямі,
16:03
(Laughter)
347
939845
2134
16:06
Anyway, she went to see this specialist.
348
942003
4278
яна прыйшла туды з маці,
яе пасадзілі ў фатэль у дальні кут пакою,
16:10
So, this oak-paneled room,
and she was there with her mother,
and she was there with her mother,
349
946305
3722
дзе яна праседзела, падклаўшы далоні пад ногі
16:14
and she was led and sat
on this chair at the end,
on this chair at the end,
350
950051
2477
цэлых дваццаць хвілін, пакуль доктар размаўляў
16:16
and she sat on her hands for 20 minutes
while this man talked to her mother
while this man talked to her mother
351
952552
3639
пра яе праблемы ў школе.
16:20
about the problems
Gillian was having at school.
Gillian was having at school.
352
956215
2328
Яна ўсім замінала,
16:22
Because she was disturbing people;
her homework was always late; and so on,
her homework was always late; and so on,
353
958567
3677
несвоечасова здавала хатняе заданне,
і гэтак далей. 8-гадовае дзіця. У рэшце рэшт доктар сеў побач з Джыліян
16:26
little kid of eight.
354
962268
1096
16:27
In the end, the doctor
went and sat next to Gillian, and said,
went and sat next to Gillian, and said,
355
963388
3055
і сказаў ёй, што выслухаў яе маці,
асэнсаваў усе праблемы Джыліян,
16:30
"I've listened to all these
things your mother's told me,
things your mother's told me,
356
966467
2705
але цяпер хацеў бы пагутарыць з яе маці сам-насам.
16:33
I need to speak to her privately.
357
969196
1619
Ён папрасіў Джыліян пачакаць трошачкі,
16:34
Wait here. We'll be back;
we won't be very long,"
we won't be very long,"
358
970839
2376
і выйшаў разам з маці з пакою.
16:37
and they went and left her.
359
973239
2325
Перад тым, як пайсці, ён уключыў радыё,
16:39
But as they went out of the room,
360
975588
1636
якое стаяла на стале. Як толькі дарослыя пайшлі,
16:41
he turned on the radio
that was sitting on his desk.
that was sitting on his desk.
361
977248
2500
доктар папрасіў маці Джыліян
16:44
And when they got out, he said to her
mother, "Just stand and watch her."
mother, "Just stand and watch her."
362
980342
3430
зірнуць на тое, чым займаецца дачка.
16:48
And the minute they left the room,
363
984000
2991
Тая адразу ж ускочыла на ногі і пачала рухацца ў такт з музыкай.
16:51
she was on her feet, moving to the music.
364
987015
2484
Доктар і маці Джыліян паглядзелі на гэта некалькі хвілінаў,
16:53
And they watched for a few minutes
and he turned to her mother and said,
and he turned to her mother and said,
365
989523
3453
потым доктар павярнуўся і сказаў:
16:57
"Mrs. Lynne, Gillian
isn't sick; she's a dancer.
isn't sick; she's a dancer.
366
993000
3976
"Місіз Лін, Джыліян не хворая. Яна танцоўшчыца.
17:01
Take her to a dance school."
367
997000
1976
Аддайце яе ў харэаграфічную школу."
17:03
I said, "What happened?"
368
999000
1976
Я спытаў, што было далей.
17:05
She said, "She did. I can't tell you
how wonderful it was.
how wonderful it was.
369
1001000
2976
Яна распавяла, што мама паслухалася парады лекара
17:08
We walked in this room
and it was full of people like me.
and it was full of people like me.
370
1004000
2753
і што гэта было цудоўна. Яны ўвайшлі ў пакой,
дзе былі людзі, падобныя да Джыліян, круцёлкі,
17:10
People who couldn't sit still.
371
1006777
2199
17:13
People who had to move to think."
Who had to move to think.
Who had to move to think.
372
1009000
4587
людзі, якім, каб думаць, трэба было рухацца.
Яны вучыліся балету, стэпу, джазаваму стылю,
17:17
They did ballet, they did tap, jazz;
they did modern; they did contemporary.
they did modern; they did contemporary.
373
1013746
3630
займаліся мадэрнам і сучасным танцам.
З цягам часу яе прынялі ў Каралеўскую балетную школу,
17:21
She was eventually auditioned
for the Royal Ballet School;
for the Royal Ballet School;
374
1017400
2820
яна стала салісткай, зрабіла выдатную кар'еру
17:24
she became a soloist; she had
a wonderful career at the Royal Ballet.
a wonderful career at the Royal Ballet.
375
1020244
3299
у Каралеўскай балетнай трупе. З цягам часу яна скончыла
Каралеўскую балетную школу
17:27
She eventually graduated
from the Royal Ballet School,
from the Royal Ballet School,
376
1023567
2608
і заснавала ўласную трупу
17:30
founded the Gillian Lynne Dance Company,
377
1026200
1975
пад назвайТанцавальная кампанія Джыліян Лін,
17:32
met Andrew Lloyd Webber.
378
1028200
1243
17:33
She's been responsible for
379
1029568
1409
і сустрэла Эндру Лойда Вэбера. Джыліян зрабіла
17:35
some of the most successful
musical theater productions in history,
musical theater productions in history,
380
1031001
3146
адны з самых вядомых музычных
17:38
she's given pleasure to millions,
and she's a multi-millionaire.
and she's a multi-millionaire.
381
1034172
3072
17:41
Somebody else might have put her
on medication and told her to calm down.
on medication and told her to calm down.
382
1037269
4070
пастановак у гісторыі, прынесла радасць мільёнам людзей,
і стала мульціміліянеркай. А іншы лекар
17:45
(Applause)
383
1041364
6782
мог бы пасадзіць яе на таблеткі і прымусіць супакоіцца.
Цяпер я думаю... (Воплескі) Я думаю, усё зводзіцца да аднаго:
17:52
What I think it comes to is this:
384
1048575
1601
Эл Гор нядаўна чытаў лекцыю
17:54
Al Gore spoke the other night
385
1050200
1776
17:56
about ecology and the revolution
that was triggered by Rachel Carson.
that was triggered by Rachel Carson.
386
1052000
4269
пра экалогію і рэвалюцыю, якая пачалася з кнігі Рэйчал Карсан.
Я мяркую, што наша адзіная надзея на будучыню —
18:01
I believe our only hope for the future
387
1057111
2166
прыняць новую канцэпцыю экалогіі чалавека,
18:03
is to adopt a new conception
of human ecology,
of human ecology,
388
1059301
3833
такую, унутры якой мы пачалі б пераасэнсаванне
18:07
one in which we start
to reconstitute our conception
to reconstitute our conception
389
1063158
2818
18:10
of the richness of human capacity.
390
1066000
1976
багацця чалавечых здольнасцяў.
18:12
Our education system has mined our minds
391
1068000
3499
Наша адукацыйная сістэма спустошыла нашы розумы,
18:15
in the way that we strip-mine the earth:
for a particular commodity.
for a particular commodity.
392
1071523
3276
як мы спусташаем нетры Зямлі, пераследуючы мэты ўзбагачэння.
Але мы не можам карыстацца такой сістэмай і надалей.
18:19
And for the future, it won't serve us.
393
1075188
2484
Мы павінны пераасэнсаваць асноўныя прынцыпы
18:21
We have to rethink
the fundamental principles
the fundamental principles
394
1077696
2280
18:24
on which we're educating our children.
395
1080000
1968
навучання нашых дзяцей.
Ёнас Салк аднойчы сказаў: "Калі б ўсе казюркі зніклі
18:26
There was a wonderful quote
by Jonas Salk, who said,
by Jonas Salk, who said,
396
1082087
2674
18:28
"If all the insects
were to disappear from the Earth,
were to disappear from the Earth,
397
1084785
5039
з твару Зямлі,
праз 50 гадоў планета стала б нежывой.
18:33
within 50 years all life
on Earth would end.
on Earth would end.
398
1089848
2841
Калі б ўсе людзі зніклі з твару Зямлі,
18:37
If all human beings
disappeared from the Earth,
disappeared from the Earth,
399
1093688
3072
праз 50 гадоў усе другія формы жыцця паспяхова развіліся б."
18:40
within 50 years all forms
of life would flourish."
of life would flourish."
400
1096784
2634
Ягоная праўда.
18:44
And he's right.
401
1100244
1285
TED — гэта даніна павагі чалавечаму ўяўленню.
18:46
What TED celebrates is the gift
of the human imagination.
of the human imagination.
402
1102291
3634
Мы павінны імкнуцца разумна карыстацца
18:50
We have to be careful now
403
1106417
2071
гэтым дарам, каб пазбегнуць негатыўнага развіцця падзей,
18:52
that we use this gift wisely
404
1108512
2255
18:54
and that we avert some of the scenarios
that we've talked about.
that we've talked about.
405
1110791
3229
пра які шла гутарка. Адзінае выйсце для нас —
18:58
And the only way we'll do it is by seeing
our creative capacities
our creative capacities
406
1114044
3932
шанаваць разнастайнасць нашых творчых здольнасцяў,
19:02
for the richness they are
407
1118000
1610
і шанаваць нашых дзяцей, бо
19:03
and seeing our children
for the hope that they are.
for the hope that they are.
408
1119634
3182
яны — наша надзея. Мы павінны вучыць іх цэласна,
19:06
And our task is to educate
their whole being,
their whole being,
409
1122840
2398
толькі так у іх атрымаецца існаваць у будучыні,
19:09
so they can face this future.
410
1125262
1484
якую, заўважу, мы можам і не заспець,
19:10
By the way -- we may not see this future,
411
1126770
2206
19:13
but they will.
412
1129000
1430
але яны ўбачаць абавязкова. А мы павінны
19:14
And our job is to help them
make something of it.
make something of it.
413
1130454
3079
дапамагчы ім сфарміраваць яе. Дзякуй за ўвагу.
19:17
Thank you very much.
414
1133557
1000
19:18
(Applause)
415
1134581
3000
ABOUT THE SPEAKER
Ken Robinson - Author/educatorCreativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence.
Why you should listen
Why don't we get the best out of people? Sir Ken Robinson argues that it's because we've been educated to become good workers, rather than creative thinkers. Students with restless minds and bodies -- far from being cultivated for their energy and curiosity -- are ignored or even stigmatized, with terrible consequences. "We are educating people out of their creativity," Robinson says. It's a message with deep resonance. Robinson's TED Talk has been distributed widely around the Web since its release in June 2006. The most popular words framing blog posts on his talk? "Everyone should watch this."
A visionary cultural leader, Sir Ken led the British government's 1998 advisory committee on creative and cultural education, a massive inquiry into the significance of creativity in the educational system and the economy, and was knighted in 2003 for his achievements. His 2009 book, The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, is a New York Times bestseller and has been translated into 21 languages. A 10th anniversary edition of his classic work on creativity and innovation, Out of Our Minds: Learning to be Creative, was published in 2011. His 2013 book, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life, is a practical guide that answers questions about finding your personal Element. In his latest book, Creative Schools: The Grassroots Revolution That’s Transforming Education, he argues for an end to our outmoded industrial educational system and proposes a highly personalized, organic approach that draws on today’s unprecedented technological and professional resources to engage all students.
Ken Robinson | Speaker | TED.com