TED2006
Sir Ken Robinson: Do schools kill creativity?
Ken Robinson diras, ke lernejoj mortigas kreemon
Filmed:
Readability: 3.3
64,284,825 views
Siro Ken Robinson distre kaj profunde emocie prezentas sian tezon por krei eduksistemon, kiu stimulas (anstataŭ malhelpas) kreemon.
Ken Robinson - Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:24
Good morning. How are you?
0
0
4678
Bonan matenon. Kiel vi fartas? Bonega tago, ĉu ne?
00:28
(Laughter)
1
4702
1210
00:29
It's been great, hasn't it?
2
5936
2313
"Ĉu mi kapablas tiel altnivele partopreni?" mi demandas min.
00:32
I've been blown away by the whole thing.
3
8273
2456
00:34
In fact, I'm leaving.
4
10753
1492
Fakte ne, mi tuj foriros. (ridoj)
00:36
(Laughter)
5
12269
5567
Estis tri temoj, ĉu ne,
00:42
There have been three themes
running through the conference
running through the conference
6
18015
3207
dum la konferenco, kiuj rilatas al
00:45
which are relevant
to what I want to talk about.
to what I want to talk about.
7
21246
2507
mia nuna prelego.
00:47
One is the extraordinary
evidence of human creativity
evidence of human creativity
8
23777
4690
La unua estas la eksterordinara elmontriĝo de homa kreemo
00:52
in all of the presentations that we've had
9
28491
2413
en ĉiuj prezentaĵoj, kiujn ni spektis
00:54
and in all of the people here.
10
30928
1801
kaj en ĉiuj homoj ĉi tie. Simple la diverseco
00:56
Just the variety of it
and the range of it.
and the range of it.
11
32753
2651
kaj la larĝeco imponas. La dua temo estas,
01:00
The second is
that it's put us in a place
that it's put us in a place
12
36158
2143
ke ni nun havas absolute nenian ideon pri la tuja estonteco,
01:02
where we have no idea
what's going to happen,
what's going to happen,
13
38325
2497
01:04
in terms of the future.
14
40846
1391
pri tio, kio okazos poste;
01:06
No idea how this may play out.
15
42261
2715
tute mankas bildo pri tio.
01:09
I have an interest in education.
16
45000
1892
Mi havas intereson pri edukado --
01:10
Actually, what I find is everybody
has an interest in education.
has an interest in education.
17
46916
4132
fakte, evidentiĝas al mi, ke ĉiu havas intereson pri edukado.
Ĉu ne vi? Al mi tio estas tre interesa.
01:15
Don't you?
18
51072
1138
01:16
I find this very interesting.
19
52234
1481
Se, dum vesperfesto, vi diras,
01:17
If you're at a dinner party,
20
53739
1757
01:19
and you say you work in education --
21
55596
2262
ke vi laboras pri edukado --
01:21
Actually, you're not often
at dinner parties, frankly.
at dinner parties, frankly.
22
57882
2964
fakte, oni ne ofte vesperumas, honeste, se oni laboras pri edukado.
01:24
(Laughter)
23
60870
3796
01:28
If you work in education,
you're not asked.
you're not asked.
24
64690
2428
(ridoj) Oni ne invitas nin.
01:31
(Laughter)
25
67142
3091
Kaj oni neniam reinvitas nin, strange. Stranga afero.
01:34
And you're never asked back, curiously.
That's strange to me.
That's strange to me.
26
70257
3719
01:38
But if you are, and you say to somebody,
27
74000
2475
Sed se, hazarde, vi vesperumas, kaj vi tion diras al iu...
iu demandis, "Kaj kion vi faras?"
01:40
you know, they say, "What do you do?"
28
76499
1777
kaj vi respondas, ke vi laboras pri edukado,
01:42
and you say you work in education,
29
78300
1676
01:44
you can see the blood run from their face.
30
80000
2076
vi tuj rimarkas, ke la sango forfandas el ties vizaĝo. Tiu murmuras,
01:46
They're like, "Oh my God,"
you know, "Why me?"
you know, "Why me?"
31
82100
2280
"Dio mia, kial mi? Dum mia ununura societumado de la semajno." (ridoj)
01:48
(Laughter)
32
84404
1637
01:50
"My one night out all week."
33
86065
1623
01:51
(Laughter)
34
87712
2610
Sed se vi demandas pri ties edukado,
01:54
But if you ask about their education,
they pin you to the wall.
they pin you to the wall.
35
90346
3241
ili ekscitiĝas. Ĉar edukado estas afero,
01:57
Because it's one of those things
that goes deep with people, am I right?
that goes deep with people, am I right?
36
93611
3467
kiu tre profunde gravas al multaj homoj, ĉu ne?
Samkiel religio, kaj mono, inter aliaj.
02:01
Like religion, and money and other things.
37
97194
3341
Mi havas grandan intereson pri edukado, kaj mi kredas, ke tio samas por ĉiuj.
02:04
So I have a big interest in education,
and I think we all do.
and I think we all do.
38
100559
4352
Ĝi gravas al ni ĉiuj, ĉar supozeble
02:08
We have a huge vested interest in it,
39
104935
1892
estas edukado, kiu gvidos nin en tiun estontecon,
02:10
partly because it's education
that's meant to take us into this future
that's meant to take us into this future
40
106851
3320
kiun ni ne sukcesas antaŭkompreni.
02:14
that we can't grasp.
41
110195
1519
02:15
If you think of it,
children starting school this year
children starting school this year
42
111873
3499
Pensu pri tio: infanoj, kiuj komencas sian edukadon ĉijare
finos sian laboran vivon je la jaro 2065. Neniu havas ajnan ideon --
02:19
will be retiring in 2065.
43
115396
3524
02:24
Nobody has a clue,
44
120209
1634
malgraŭ la parado de ekspertismo dum la kvar pasintaj tagoj --
02:25
despite all the expertise that's been
on parade for the past four days,
on parade for the past four days,
45
121867
3444
kiel aspektos la mondo
02:29
what the world will look like
in five years' time.
in five years' time.
46
125450
2526
eĉ post kvin jaroj. Sed oni tamen atendas,
02:32
And yet we're meant
to be educating them for it.
to be educating them for it.
47
128000
2294
ke ni iel utile eduku tiujn infanojn. Do la manko
02:34
So the unpredictability,
I think, is extraordinary.
I think, is extraordinary.
48
130318
2550
de antaŭvidebleco estas eksterordinara.
02:36
And the third part of this
49
132892
1367
Kaj la tria parto de tio estas,
02:38
is that we've all agreed, nonetheless,
50
134283
2037
ke ni ĉiuj tamen konsentas pri la
02:40
on the really extraordinary
capacities that children have --
capacities that children have --
51
136344
5305
nekredeblaj talentoj, kiujn havas infanoj --
02:45
their capacities for innovation.
52
141673
2334
la kapablo imagi kaj kreadi novaĵojn. Pensu, ekzemple, pri Sirena hieraŭ;
02:48
I mean, Sirena last night
was a marvel, wasn't she?
was a marvel, wasn't she?
53
144031
2511
nekredeble, ĉu ne, tio, kion ŝi faris?
02:50
Just seeing what she could do.
54
146566
1610
Kaj jes, ŝi estas neordinara kazo, sed mi dirus,
02:52
And she's exceptional, but I think
she's not, so to speak,
she's not, so to speak,
55
148200
4776
02:57
exceptional in the whole of childhood.
56
153000
3956
ke ŝi ne estas unika kazo el la tuta infanaro.
Ŝi estas persono kun grandega sindediĉo,
03:00
What you have there is a person
of extraordinary dedication
of extraordinary dedication
57
156980
2796
kiu trovis sian talenton. Kaj mia konjekto estas,
03:03
who found a talent.
58
159800
1267
ke ĉiu infano havas imponegajn talentojn.
03:05
And my contention is,
all kids have tremendous talents.
all kids have tremendous talents.
59
161091
2609
Kaj ni plenmalŝparas ilin, vere senkompate.
03:07
And we squander them, pretty ruthlessly.
60
163800
1976
Do mi volas prelegi pri edukado, kaj
03:09
So I want to talk about education
61
165800
2176
03:12
and I want to talk about creativity.
62
168000
1872
mi volas prelegi pri kreemo. Mia konjekto estas,
03:13
My contention is that creativity now
is as important in education as literacy,
is as important in education as literacy,
63
169896
6019
ke kreemo nun estas tiel grava en edukado kiel legokapablo,
kaj ni traktu ĝin samstate.
03:19
and we should treat it
with the same status.
with the same status.
64
175939
2864
(aplaŭdo) Dankon. Jen ĉio, dankon.
03:22
(Applause) Thank you.
65
178827
1971
03:24
(Applause)
66
180822
4345
03:29
That was it, by the way.
67
185485
1259
Ĝis revido. (ridoj) ... Do, restas 15 minutoj...
03:30
Thank you very much.
68
186768
1003
03:31
(Laughter)
69
187795
2115
03:33
So, 15 minutes left.
70
189934
1677
Nu, mi naskiĝis en -- ne. (ridoj)
03:35
(Laughter)
71
191635
2936
03:38
Well, I was born... no.
72
194595
1892
03:40
(Laughter)
73
196511
3032
Mi antaŭnelonge aŭdis bonegan rakonton -- mi ŝategas rakonti ĝin --
03:43
I heard a great story recently
-- I love telling it --
-- I love telling it --
74
199567
2745
pri knabineto, kiu partoprenis desegnan lecionon. Ŝi estis sesjaraĝa,
03:46
of a little girl
who was in a drawing lesson.
who was in a drawing lesson.
75
202336
2715
kaj ŝi sidis, malantaŭe de la klaso, desegnante,
03:49
She was six, and she was
at the back, drawing,
at the back, drawing,
76
205075
2135
kaj la instruistino diris, ke tiu knabino apenaŭ iam ajn
03:51
and the teacher said this girl
hardly ever paid attention,
hardly ever paid attention,
77
207234
2800
atentis pri siaj kursoj, sed en tiu ĉi leciono, ŝi ja bone aŭskultis.
03:54
and in this drawing lesson, she did.
78
210058
1786
03:55
The teacher was fascinated.
79
211868
1340
Interesiĝis la instruistino, kaj ŝi iris al la knabino
03:57
She went over to her,
and she said, "What are you drawing?"
and she said, "What are you drawing?"
80
213232
2762
kaj demandis, "Kion vi desegnas?"
04:00
And the girl said, "I'm
drawing a picture of God."
drawing a picture of God."
81
216018
2491
Kaj la knabino diris, "Mi faras bildon de Dio."
04:03
And the teacher said, "But nobody
knows what God looks like."
knows what God looks like."
82
219642
3318
Kaj la instruistino diris, "Sed neniu scias kiel aspektas Dio."
04:06
And the girl said,
"They will, in a minute."
"They will, in a minute."
83
222984
2088
Kaj la knabino diris, "Oni scios post kelkaj minutoj."
04:09
(Laughter)
84
225096
6782
(Ridoj)
Kiam mia filo estis kvarjaraĝa en Anglio --
04:20
When my son was four in England --
85
236662
2267
fakte, li estis kvar jaraĝa ĉie, mi devus diri. (ridoj)
04:23
Actually, he was four
everywhere, to be honest.
everywhere, to be honest.
86
239413
2191
Strikte, mi diru, ke kien ajn li vojaĝis, li estas kvarjaraĝa je tiu jaro.
04:25
(Laughter)
87
241628
1667
04:27
If we're being strict about it,
wherever he went, he was four that year.
wherever he went, he was four that year.
88
243404
3387
Li partoprenis en kristnaska teatraĵeto.
04:30
He was in the Nativity play.
Do you remember the story?
Do you remember the story?
89
246815
2638
Ĉu vi memoras pri la historio? Ĝi estis tre fama,
04:33
(Laughter)
90
249477
1219
04:34
No, it was big, it was a big story.
91
250720
1827
vere famega. Mel Gibson faris la sekvan filmon.
04:36
Mel Gibson did the sequel,
you may have seen it.
you may have seen it.
92
252571
2305
Eble vi vidis ĝin: "Kristo, Parto Dua". Sed mia filo Ĝejmz rolis kiel Jozefo,
04:38
(Laughter)
93
254900
1261
04:40
"Nativity II."
94
256185
1310
04:41
But James got the part of Joseph,
which we were thrilled about.
which we were thrilled about.
95
257519
4135
kio tre plaĉis al ni.
04:45
We considered this to be
one of the lead parts.
one of the lead parts.
96
261678
2537
Ni konsideris tion, kiel unu el la plej gravaj roloj.
Ni disdonis amason da T-ĉemizoj kun la slogano:
04:48
We had the place crammed
full of agents in T-shirts:
full of agents in T-shirts:
97
264239
2477
"Ĝejmz Robinson ESTAS Jozefo!" (ridoj)
04:50
"James Robinson IS Joseph!" (Laughter)
98
266740
2236
04:53
He didn't have to speak,
99
269000
1607
Li ne devis paroli dum la teatraĵo, sed vi konas la parton,
04:54
but you know the bit
where the three kings come in?
where the three kings come in?
100
270631
2438
kiam alvenas la tri saĝuloj. Ili envenas portante donacojn:
04:57
They come in bearing gifts,
gold, frankincense and myrrh.
gold, frankincense and myrrh.
101
273093
2731
oron, olibanon, kaj mirhon.
04:59
This really happened.
102
275848
1114
Nu, tio vere okazis -- ni spektadis,
05:00
We were sitting there and I think
they just went out of sequence,
they just went out of sequence,
103
276986
3090
kaj mi pensas, ke ili simple maltrafis la sinsekvon
ĉar ni parolis al la knabo poste kaj ni diris,
05:04
because we talked to the little boy
afterward and we said,
afterward and we said,
104
280100
2776
"Ĉu ĉio bonis laŭ vi?" kaj li diris, "Jes, kial? Ĉu estis problemo?"
05:06
"You OK with that?" And he said,
"Yeah, why? Was that wrong?"
"Yeah, why? Was that wrong?"
105
282900
2876
Ili simple interŝanĝis, jen ĉio.
05:09
They just switched.
106
285800
1076
Do, la tri knaboj envenis,
05:10
The three boys came in,
107
286900
1176
kvarjaruloj kun viŝtukoj surkape,
05:12
four-year-olds with tea towels
on their heads,
on their heads,
108
288100
2187
kaj ili prezentis siajn skatolojn
05:14
and they put these boxes down,
109
290311
1491
05:15
and the first boy said,
"I bring you gold."
"I bring you gold."
110
291826
2049
kaj la unua knabo diris, "Mi donacas oron."
05:17
And the second boy said,
"I bring you myrrh."
"I bring you myrrh."
111
293899
2138
Kaj la dua knabo diris, "Mi donacas olibanon."
05:20
And the third boy said, "Frank sent this."
112
296061
2004
Kaj la tria knabo diris, "Mi donacas miron. Ĉu vi miras?" (ridoj)
05:22
(Laughter)
113
298089
2900
05:34
What these things have in common
is that kids will take a chance.
is that kids will take a chance.
114
310711
3090
Jen la komuna aspekto de tiuj rakontoj: infanoj aŭdacas provi ion novan.
Se ili ne scias, ili aŭdacas provi.
05:37
If they don't know, they'll have a go.
115
313825
2608
Ĉu ne? Ne timigas ilin la ebleco erari aŭ maltrafi.
05:40
Am I right? They're not
frightened of being wrong.
frightened of being wrong.
116
316457
3537
Nu, mi ne diras, ke "erari" samsignifas kiel "esti kreema".
05:44
I don't mean to say that being wrong
is the same thing as being creative.
is the same thing as being creative.
117
320893
3507
Sed ni ja scias,
05:48
What we do know is,
if you're not prepared to be wrong,
if you're not prepared to be wrong,
118
324886
3090
ke se vi ne pretas maltrafi,
05:52
you'll never come up
with anything original --
with anything original --
119
328000
2367
vi neniam inventos ion ajn originalan.
05:54
if you're not prepared to be wrong.
120
330391
2085
Se vi ne pretas erari. Kaj kiam oni alvenas al plenkresko,
05:56
And by the time they get to be adults,
most kids have lost that capacity.
most kids have lost that capacity.
121
332877
4133
la granda plejmulto jam perdis tiun kapablon.
Ili iĝas timemaj je eraroj.
06:01
They have become
frightened of being wrong.
frightened of being wrong.
122
337406
2520
Kaj, flanke, ĝuste tiel ni funkciigas niajn firmaojn.
06:03
And we run our companies like this.
123
339950
1690
Ni kritikas kaj punas erarojn. Kaj nun ankaŭ en edukado
06:05
We stigmatize mistakes.
124
341664
1652
06:07
And we're now running
national education systems
national education systems
125
343340
2302
ni havas sistemon, en kiu la plej alta peko
06:09
where mistakes are the worst
thing you can make.
thing you can make.
126
345666
2346
estas fari eraron.
06:12
And the result is that
we are educating people
we are educating people
127
348700
3208
Kaj la rezulto estas ke ni "edukas" homojn for el
06:15
out of their creative capacities.
128
351932
2291
sia kreemo. Picasso iam diris,
06:18
Picasso once said this, he said
that all children are born artists.
that all children are born artists.
129
354247
4478
ke ĉiuj infanoj naskiĝas artistoj.
06:22
The problem is to remain an artist
as we grow up.
as we grow up.
130
358749
3222
La malfacila afero estas daŭre resti artisto kiam ni pliaĝiĝas. Mi pasie kredas,
06:25
I believe this passionately,
that we don't grow into creativity,
that we don't grow into creativity,
131
361995
3081
ke ni ne kreskas al kreemo,
sed kreskas for el kreemo. Aŭ, pli ĝuste, ni estas edukitaj for el ĝi.
06:29
we grow out of it.
132
365100
1856
06:30
Or rather, we get educated out if it.
133
366980
1883
Do, kial?
06:33
So why is this?
134
369247
1473
Ĝis antaŭ kvin jaroj, mi loĝis en Stratford-on-Avon en Britio.
06:34
I lived in Stratford-on-Avon
until about five years ago.
until about five years ago.
135
370826
4081
Fakte, ni transloĝiĝis de Stratford al Los-Anĝeleso.
06:38
In fact, we moved
from Stratford to Los Angeles.
from Stratford to Los Angeles.
136
374931
2253
Do vi povas imagi kiel tutglata estis tiu transiro.
06:41
So you can imagine
what a seamless transition that was.
what a seamless transition that was.
137
377872
2664
(ridoj) Fakte,
06:44
(Laughter)
138
380560
1416
06:46
Actually, we lived in a place
called Snitterfield,
called Snitterfield,
139
382000
2376
ni loĝis en vilaĝo nomita Snitterfield,
iom ekster Stratford, kie naskiĝis
06:48
just outside Stratford,
140
384400
1251
06:49
which is where
Shakespeare's father was born.
Shakespeare's father was born.
141
385675
2161
la patro de Ŝekspiro. Ĉu vin ne frapis nova penso? Min, jes ja.
06:52
Are you struck by a new thought? I was.
142
388082
2375
06:54
You don't think of Shakespeare
having a father, do you?
having a father, do you?
143
390481
2595
Oni ne pensas pri Ŝekspiro kiel filo, kun patro, ĉu?
Ĉar oni ne pensas pri Ŝekspiro
06:57
Do you? Because you don't think
of Shakespeare being a child, do you?
of Shakespeare being a child, do you?
144
393100
3876
kiel infano, ĉu ne?
07:01
Shakespeare being seven?
145
397000
1567
Ŝekspiro kiel sepjarulo? Mi neniam pensis pri tio. Evidente,
07:02
I never thought of it.
146
398591
1249
07:03
I mean, he was seven at some point.
147
399864
1684
li iam estis sepjaraĝa. Li estis en
07:05
He was in somebody's
English class, wasn't he?
English class, wasn't he?
148
401572
2310
ies klaso pri la angla lingvo, ĉu ne? Kompatinda instruisto!
07:07
(Laughter)
149
403906
6787
07:14
How annoying would that be?
150
410717
1329
(ridoj) "Devas pli lerte labori." Lia patro forsendas lin al la lito,
07:16
(Laughter)
151
412070
3000
07:23
"Must try harder."
152
419729
1035
07:24
(Laughter)
153
420788
3900
07:28
Being sent to bed by his dad, you know,
to Shakespeare, "Go to bed, now!
to Shakespeare, "Go to bed, now!
154
424712
3464
dirante al Ŝekspiro, "Tuj al via lito,
kaj lasu vian krajonon ĉi tie.
07:32
And put the pencil down."
155
428200
2428
Kaj ĉesu tiun strangan parolmanieron. Ĉiuj konfuziĝas."
07:34
(Laughter)
156
430652
1074
07:35
"And stop speaking like that."
157
431750
1555
07:37
(Laughter)
158
433329
3891
07:41
"It's confusing everybody."
159
437244
1324
(ridoj)
07:42
(Laughter)
160
438592
5123
Nu, ni translokiĝis de Stratford en Los-Anĝeleson,
07:47
Anyway, we moved
from Stratford to Los Angeles,
from Stratford to Los Angeles,
161
443739
5338
kaj mi volas paroli mallonge pri tiu ŝanĝo.
07:53
and I just want to say a word
about the transition.
about the transition.
162
449101
2441
Mi filo ne volis veni kun ni.
07:55
My son didn't want to come.
163
451566
1410
07:57
I've got two kids;
he's 21 now, my daughter's 16.
he's 21 now, my daughter's 16.
164
453000
2976
Mi havas du gefilojn. Li nun havas 21 jarojn; mi filino, 16.
08:00
He didn't want to come to Los Angeles.
165
456000
2044
Li ne volis veni al Los Angeles. Li ŝategis ĝin,
sed li havis koramikinon en Anglio. Ŝi estis la amo de lia vivo, Sarah.
08:02
He loved it, but he had
a girlfriend in England.
a girlfriend in England.
166
458068
2956
08:05
This was the love of his life, Sarah.
167
461048
3603
Li konis ŝin jam de monato.
08:08
He'd known her for a month.
168
464761
1375
Tamen, ili jam festis sian kvaran datrevenon,
08:10
(Laughter)
169
466160
1350
08:11
Mind you, they'd had
their fourth anniversary,
their fourth anniversary,
170
467534
2256
ĉar monato estas longa tempo kiam oni aĝas 16.
08:13
because it's a long time when you're 16.
171
469814
2939
Ĉiukaze, li estis tre plorema en la aviadilo,
08:16
He was really upset on the plane,
172
472777
1661
kaj li diris, "Mi neniam retrovos alian knabinon kian Sarah."
08:18
he said, "I'll never find
another girl like Sarah."
another girl like Sarah."
173
474462
2461
Kaj ni feliĉegis pri tio, honeste,
08:20
And we were rather pleased
about that, frankly --
about that, frankly --
174
476947
2378
ĉar ĉefe pro ŝi ni forfuĝis la landon.
08:23
(Laughter)
175
479349
2900
08:31
Because she was the main reason
we were leaving the country.
we were leaving the country.
176
487395
2881
(ridoj)
08:34
(Laughter)
177
490300
3000
Sed io okulfrapas min, kiam mi translokiĝis al Usono,
kaj kiam mi vojaĝas ĉirkaŭ la mondo:
08:40
But something strikes you
when you move to America
when you move to America
178
496059
2342
ĉiu eduksistemo sur la tero havas la saman hierarkion de studfakoj.
08:42
and travel around the world:
179
498425
1366
08:43
Every education system on Earth
has the same hierarchy of subjects.
has the same hierarchy of subjects.
180
499815
3378
Ĉiu, ie ajn en la mondo.
08:47
Every one. Doesn't matter where you go.
181
503537
1955
Oni kredus, ke estus alie, sed ne.
08:49
You'd think it would be
otherwise, but it isn't.
otherwise, but it isn't.
182
505516
2270
Supre troviĝas matematiko kaj lingvoj,
08:51
At the top are mathematics and languages,
183
507810
1966
poste la homaj sciencoj, kaj laste estas artoj.
08:53
then the humanities,
and at the bottom are the arts.
and at the bottom are the arts.
184
509800
2434
Ĉie sur la planedo.
08:56
Everywhere on Earth.
185
512258
1118
Krome, en preskaŭ ĉiu sistemo,
08:57
And in pretty much every system too,
there's a hierarchy within the arts.
there's a hierarchy within the arts.
186
513400
4095
estas hierarkio ene de la artoj.
09:01
Art and music are normally
given a higher status in schools
given a higher status in schools
187
517519
2857
Desegna arto kaj muziko kutime havas pli altan rangon en lernejoj
ol teatrado kaj danco. Ne ekzistas sur la tero eduksistemo,
09:04
than drama and dance.
188
520400
1167
09:05
There isn't an education
system on the planet
system on the planet
189
521591
2256
kiu ĉiutage instruas dancon al infanoj
09:07
that teaches dance everyday to children
190
523871
2058
same kiel oni instruas al ili matematikon. Kial?
09:09
the way we teach them mathematics. Why?
191
525953
2047
Kial ne? Mi kredas, ke tio ja gravas.
09:12
Why not? I think this is rather important.
192
528524
2701
Mi kredas, ke matematiko gravas, sed ankaŭ danco.
09:15
I think math is very
important, but so is dance.
important, but so is dance.
193
531249
2303
Infanoj dancas la tutan tempon se oni permesas tion, ni ĉiuj faras tion.
09:17
Children dance all the time
if they're allowed to, we all do.
if they're allowed to, we all do.
194
533576
2900
Ni ĉiuj havas korpon, ĉu ne? Ĉu mi maltrafis kunsidon?
09:20
We all have bodies, don't we?
Did I miss a meeting?
Did I miss a meeting?
195
536500
2476
09:23
(Laughter)
196
539000
3338
(ridoj) Verdire, jen kio okazas:
09:26
Truthfully, what happens is,
as children grow up,
as children grow up,
197
542510
2335
dum kiam infanoj kreskas, ni edukas ilin poiome
09:28
we start to educate them progressively
from the waist up.
from the waist up.
198
544869
2768
de la talio supren. Kaj tiam ni fokusiĝas sur la kapo.
09:31
And then we focus on their heads.
199
547661
1625
Kaj iom je unu flanko.
09:33
And slightly to one side.
200
549310
1490
Se vi vizitus edukadon, kiel eksterterulo,
09:35
If you were to visit
education, as an alien,
education, as an alien,
201
551319
2657
09:38
and say "What's it for, public education?"
202
554000
2976
kaj demandus, "Kio estas la celo de publika edukado?"
09:41
I think you'd have to conclude,
if you look at the output,
if you look at the output,
203
557000
2776
Vi estus devigata konkludi -- se vi rigardas la rezultojn,
kiu vere sukcesas laŭ tio,
09:43
who really succeeds by this,
204
559800
1376
kiu faras ĉion, kion ili devus,
09:45
who does everything that they should,
205
561200
1776
09:47
who gets all the brownie
points, who are the winners --
points, who are the winners --
206
563000
2731
kiu gajnas la konkurson --
09:49
I think you'd have to conclude
the whole purpose of public education
the whole purpose of public education
207
565755
3339
Mi kredas, ke vi konkludus, ke la ekzisto-kialo
de publika edukado tra la mondo
09:53
throughout the world
208
569118
1097
estas produkti universitatajn profesorojn. Ĉu ne?
09:54
is to produce university professors.
209
570239
1953
09:56
Isn't it?
210
572216
1311
09:57
They're the people who come out the top.
211
573551
1983
Jen la homoj, kiuj finas je la supro de la amaso.
09:59
And I used to be one, so there.
212
575558
2179
Kaj mi iam estis unu el tiuj, do jen. (ridoj)
10:01
(Laughter)
213
577761
2636
Kaj mi ja ŝatas universitatajn profesorojn,
10:04
And I like university
professors, but you know,
professors, but you know,
214
580421
3101
10:07
we shouldn't hold them up
215
583546
1475
sed ni ne konsideru ilin kiel la plej altan atingon de la homara strebado.
10:09
as the high-water mark
of all human achievement.
of all human achievement.
216
585045
2931
10:12
They're just a form of life,
217
588000
1976
Ili estas nur vivoformo,
10:14
another form of life.
218
590000
1560
alia vivoformo. Sed ili estas iom strangaj,
10:15
But they're rather curious, and I say this
out of affection for them.
out of affection for them.
219
591584
3298
kaj mi diras tion pro amo por ili.
Estas io stranga pri profesoroj, laŭ mia sperto --
10:18
There's something curious
about professors in my experience --
about professors in my experience --
220
594906
2970
ne ĉiuj, sed tipe -- ili loĝas ene de sia kapo.
10:21
not all of them, but typically,
they live in their heads.
they live in their heads.
221
597900
2676
Ili loĝas tie ĉi, kaj iom je unu flanko.
10:24
They live up there,
and slightly to one side.
and slightly to one side.
222
600600
2143
Ili estas senkorpaj, nu, iom laŭlitere.
10:27
They're disembodied, you know,
in a kind of literal way.
in a kind of literal way.
223
603495
3374
Por ili, la korpo
10:30
They look upon their body as a form
of transport for their heads.
of transport for their heads.
224
606893
3093
estas nur transportilo por la kapo, ĉu ne?
10:34
(Laughter)
225
610010
6166
10:40
Don't they?
226
616200
1016
(ridoj) Ĝi gravas nur por vojaĝigi la kapon al kunsidoj.
10:41
It's a way of getting
their head to meetings.
their head to meetings.
227
617240
2222
10:43
(Laughter)
228
619486
5512
Se vi volas spekti veran eksterkorpan sperton,
10:49
If you want real evidence
of out-of-body experiences,
of out-of-body experiences,
229
625022
3830
aliĝu al iu konferenco de
10:52
get yourself along to a residential
conference of senior academics,
conference of senior academics,
230
628876
3486
altrangaj profesoroj,
kaj vizitu la dancejon je la lasta vesperumo.
10:56
and pop into the discotheque
on the final night.
on the final night.
231
632386
2243
10:58
(Laughter)
232
634653
2801
(ridoj) Tie vi vidos plenkreskajn virojn kaj virinojn
11:01
And there, you will see it.
233
637478
1356
11:02
Grown men and women
writhing uncontrollably, off the beat.
writhing uncontrollably, off the beat.
234
638858
4118
dancaĉantajn, ŝajne sen konscia regado de si mem.
11:07
(Laughter)
235
643000
2867
Tio daŭras ĝis la vesperfino, kaj poste ili verkas raporton pri la sperto.
11:09
Waiting until it ends so they can
go home and write a paper about it.
go home and write a paper about it.
236
645891
3325
Nu, nia eduksistemo baziĝas sur la ideo de intelekta kapablo.
11:13
(Laughter)
237
649240
1904
11:15
Our education system is predicated
on the idea of academic ability.
on the idea of academic ability.
238
651168
3843
Kaj ja estas kialo.
11:19
And there's a reason.
239
655035
1241
La tuta sistemo estis inventita – ĉirkaŭ la mondo, ne ekzistis
11:20
Around the world, there were
no public systems of education,
no public systems of education,
240
656300
3556
publikaj eduksistemoj, vere, antaŭ la 19-a jarcento.
11:23
really, before the 19th century.
241
659880
2106
Ili ĉiuj estiĝis
11:26
They all came into being
to meet the needs of industrialism.
to meet the needs of industrialism.
242
662010
2957
por provizi laŭ la bezonoj de industriismo.
Do la hierarkio havas radikojn en du ideoj:
11:29
So the hierarchy is rooted on two ideas.
243
665269
2163
unue, ke plej gravas la studfakoj, kiuj utilas por laboro.
11:31
Number one, that the most useful
subjects for work are at the top.
subjects for work are at the top.
244
667456
4597
Do oni verŝajne malinstigis vin ĝentile for
11:36
So you were
probably steered benignly away
probably steered benignly away
245
672077
2031
de aferoj en la lernejo – aferoj, kiujn vi ŝatis –
11:38
from things at school when you
were a kid, things you liked,
were a kid, things you liked,
246
674132
2934
pro tio, ke ili ne utilos
por posta laboro. Ĉu ne?
11:41
on the grounds that you would
never get a job doing that. Is that right?
never get a job doing that. Is that right?
247
677090
3386
Ne faru muzikon, vi neniam estos muzikisto;
11:44
Don't do music, you're not
going to be a musician;
going to be a musician;
248
680500
2381
ne faru arton, vi ne estos artisto.
11:46
don't do art, you won't be an artist.
249
682905
1801
11:48
Benign advice -- now, profoundly mistaken.
250
684730
3420
Senmalicaj konsiloj – nun, profunde mistrafaj.
11:52
The whole world
is engulfed in a revolution.
is engulfed in a revolution.
251
688174
2145
La tuta mondo spertas revolucion.
Kaj due, mensa kapablo, kio nun vere dominas
11:54
And the second is academic ability,
252
690343
2097
11:56
which has really come to dominate
our view of intelligence,
our view of intelligence,
253
692464
2885
nian ideon de inteligenteco,
ĉar la universitatoj kreis la sistemon laŭ siaj propraj ecoj.
11:59
because the universities designed
the system in their image.
the system in their image.
254
695373
2903
Fakte, la tuta sistemo
12:02
If you think of it, the whole system
of public education around the world
of public education around the world
255
698300
3494
de publika edukado ĉirkaŭ la mondo estas longega procedo
por atingi akcepton en universitato.
12:05
is a protracted process
of university entrance.
of university entrance.
256
701818
2226
Kaj la sekvo de tio estas ke multaj talentplenaj,
12:08
And the consequence
is that many highly-talented,
is that many highly-talented,
257
704068
2333
brilaj, kreemaj homoj kredas, ke ili ne estas tiaj,
12:10
brilliant, creative
people think they're not,
people think they're not,
258
706425
2435
ĉar ties talento ne havis valoron en la lernejo
12:12
because the thing
they were good at at school
they were good at at school
259
708884
2138
aŭ eĉ havis malvaloron.
12:15
wasn't valued,
or was actually stigmatized.
or was actually stigmatized.
260
711046
2108
12:17
And I think we can't afford
to go on that way.
to go on that way.
261
713383
2296
Kaj ni ne povas tiel daŭrigi la aferon.
12:19
In the next 30 years, according to UNESCO,
262
715703
2464
Dum la venontaj 30 jaroj, laŭ UNESCO,
pli da homoj finos lernejajn studojn
12:22
more people worldwide will be graduating
263
718191
2810
ol dum la tuta historio de la homa raso.
12:25
through education
than since the beginning of history.
than since the beginning of history.
264
721025
2546
Pli da homoj, kaj jen la kombino
12:27
More people, and it's the combination
of all the things we've talked about --
of all the things we've talked about --
265
723595
3681
de ĉio, pri kio ni parolis –
teknologio kaj ĝia ŝanĝiga efiko sur la laboro, kaj demografio
12:31
technology and its transformation
effect on work, and demography
effect on work, and demography
266
727300
3048
kaj la kreskego de loĝantaro.
12:34
and the huge explosion in population.
267
730372
1804
Subite, diplomo valoras nenion. Ĉu ne?
12:36
Suddenly, degrees aren't worth anything.
268
732200
2865
Kiam mi estis studento, tiu kiu havas universitatan diplomon aŭtomate havas laboron.
12:39
Isn't that true?
269
735089
1380
12:40
When I was a student,
if you had a degree, you had a job.
if you had a degree, you had a job.
270
736723
2753
Tiu, kiu ne havis laboron, simple ne volis laboron.
12:43
If you didn't have a job,
it's because you didn't want one.
it's because you didn't want one.
271
739500
2776
Kaj, honeste, mi ne volis. (ridoj)
12:46
And I didn't want one, frankly. (Laughter)
272
742300
2676
12:49
But now kids with degrees
273
745000
4074
Sed nun junaj licenciuloj ofte
12:53
are often heading home
to carry on playing video games,
to carry on playing video games,
274
749098
3045
reiras hejmen por daŭre ludi videoludojn,
ĉar oni bezonas majstriĝon tie, kie antaŭe sufiĉis licencion,
12:56
because you need an MA where
the previous job required a BA,
the previous job required a BA,
275
752167
3198
kaj la alia laboro neprigas doktoriĝon...
12:59
and now you need a PhD for the other.
276
755389
1787
Temas pri eduka inflacio.
13:01
It's a process of academic inflation.
277
757200
1776
13:03
And it indicates the whole
structure of education
structure of education
278
759000
2376
Kaj tio montras al ni, ke la tuta strukturo de edukado
ŝanĝiĝas sub niaj piedoj. Ni devas radikale repensi
13:05
is shifting beneath our feet.
279
761400
1433
13:06
We need to radically rethink
our view of intelligence.
our view of intelligence.
280
762857
2620
nian ideon pri inteligento.
Ni scias tri aferojn pri inteligento.
13:09
We know three things about intelligence.
281
765501
1995
Unue, ĝi estas diversa. Ni pensas pri la mondo per ĉiu rimedo,
13:11
One, it's diverse.
282
767520
1227
13:12
We think about the world in all the ways
that we experience it.
that we experience it.
283
768771
3005
per kio oni spertas ĝin. Ni pensas vide,
ni pensas aŭde, ni pensas tuŝe.
13:15
We think visually, we think in sound,
we think kinesthetically.
we think kinesthetically.
284
771800
2976
Ni pensas abstrakte, ni pensas move.
13:18
We think in abstract terms,
we think in movement.
we think in movement.
285
774800
2301
Due, inteligento estas moviĝema.
13:21
Secondly, intelligence is dynamic.
286
777246
1754
Se oni konsideras la interagojn de la homa cerbo, kiel ni aŭdis
13:23
If you look at the interactions
of a human brain,
of a human brain,
287
779587
2389
13:26
as we heard yesterday
from a number of presentations,
from a number of presentations,
288
782000
2976
hieraŭ dum kelkaj prelegoj.
13:29
intelligence is wonderfully interactive.
289
785000
1976
inteligento estas belege interagema.
13:31
The brain isn't divided into compartments.
290
787000
2238
La cerbo ne estas dividita en diversaj fakoj.
13:33
In fact, creativity --
which I define as the process
which I define as the process
291
789873
3103
Fakte, kreemo – kiun mi difinas kiel la procedo
13:37
of having original ideas
that have value --
that have value --
292
793000
2325
havi originalajn ideojn, kiuj havas valoron –
plej ofte okazas per la interago
13:39
more often than not comes about
through the interaction
through the interaction
293
795349
2652
de diversaj vidpunktoj pri aferoj.
13:42
of different disciplinary
ways of seeing things.
ways of seeing things.
294
798025
3000
La cerbo intence estas – nu, flanke,
13:46
By the way, there's a shaft of nerves
that joins the two halves of the brain
that joins the two halves of the brain
295
802310
3666
estas fasko de nervoj, kiu kunligas la du duonojn de la cerbo,
13:50
called the corpus callosum.
296
806000
1491
kaj ĝi nomiĝas la "corpus callosum". Ĝi estas pli dika en virinoj.
13:51
It's thicker in women.
297
807515
1266
Sekve al tio, kion diris Helen hieraŭ, mi kredas, ke verŝajne
13:53
Following off from Helen yesterday,
298
809088
1741
estas pro tio, ke virinoj pli bone traktas plurajn aferojn samtempe.
13:54
this is probably why women
are better at multi-tasking.
are better at multi-tasking.
299
810853
3123
13:58
Because you are, aren't you?
300
814000
1817
Ĉar tio ja estas la vero, ĉu ne?
13:59
There's a raft of research,
but I know it from my personal life.
but I know it from my personal life.
301
815841
3207
Estas amaso de priesplorado pri tio, sed mi scias tion el mia persona vivo.
Se mia edzino preparas manĝaĵon hejme –
14:03
If my wife is cooking a meal at home --
which is not often, thankfully.
which is not often, thankfully.
302
819738
5238
tio ne ofte fariĝas, feliĉe. (ridoj)
14:09
(Laughter)
303
825000
2854
Sed se ŝi faras tion – nu, ŝi ja havas aliajn talentojn –
14:11
No, she's good at some things,
but if she's cooking,
but if she's cooking,
304
827878
2498
sed se ŝi kuiras,
ŝi samtempe parolas telefone,
14:14
she's dealing with people on the phone,
305
830400
1876
ŝi parolas kun la infanoj, ŝi farbas la plafonon,
14:16
she's talking to the kids,
she's painting the ceiling,
she's painting the ceiling,
306
832300
2556
14:18
she's doing open-heart surgery over here.
307
834880
3096
ŝi faras ĥirurgian operacion tie.
14:22
If I'm cooking, the door
is shut, the kids are out,
is shut, the kids are out,
308
838000
2976
Se estas mi la kuiranto, mi fermas la pordon, forpelas la infanojn,
14:25
the phone's on the hook,
if she comes in I get annoyed.
if she comes in I get annoyed.
309
841000
2976
mi ignoras la telefonon, kaj se ŝi envenas, mi ĉagreniĝas.
14:28
I say, "Terry, please,
I'm trying to fry an egg in here."
I'm trying to fry an egg in here."
310
844000
3071
Mi diras, "Teri, mi petas, mi provas friti ovon ĉi tie. Lasu min trankvile." (ridoj)
14:31
(Laughter)
311
847095
6730
14:38
"Give me a break."
312
854254
1200
14:39
(Laughter)
313
855478
1720
Fakte, ĉu vi konas tiun malnovan filozofian demandon,
14:41
Actually, do you know
that old philosophical thing,
that old philosophical thing,
314
857222
2499
se arbo falas en la arbaro kaj neniu aŭdas ĝin,
14:43
if a tree falls in a forest
and nobody hears it, did it happen?
and nobody hears it, did it happen?
315
859745
3253
ĉu ĝi okazis? Ĉu vi memoras pri tio?
14:47
Remember that old chestnut?
316
863252
1329
14:48
I saw a great t-shirt
recently, which said,
recently, which said,
317
864605
2409
Mi vidis bonegan T-ĉemizon, kun surskribo, "Se viro diras sian opinion
14:51
"If a man speaks his mind
in a forest, and no woman hears him,
in a forest, and no woman hears him,
318
867038
3938
en arbaro, kaj neniu virino aŭdas lin,
14:55
is he still wrong?"
319
871000
1396
ĉu li ankoraŭ malpravas?" (ridoj)
14:56
(Laughter)
320
872420
5606
15:03
And the third thing about intelligence is,
321
879976
2000
Kaj la tria afero pri inteligento estas,
15:06
it's distinct.
322
882000
1369
ĝi estas aparta. Mi verkas novan libron aktuale
15:07
I'm doing a new book at the moment
called "Epiphany,"
called "Epiphany,"
323
883754
2573
nomitan "Epifanio", kiu baziĝas sur serio de
15:10
which is based on a series
of interviews with people
of interviews with people
324
886351
2474
intervjuoj kun homoj pri la maniero, per kiu ili
15:12
about how they discovered their talent.
325
888849
1920
malkovris sian talenton. Interesegas min kiel homoj alvenis al tio.
15:14
I'm fascinated
by how people got to be there.
by how people got to be there.
326
890793
2169
Ĝi venas origine de konversacio, kiun mi havis
15:16
It's really prompted by a conversation
I had with a wonderful woman
I had with a wonderful woman
327
892986
3190
kun mirinda virino, kiun eble la plej multo
ne konas, ŝi nomiĝas Ĝilian Lin,
15:20
who maybe most people
have never heard of, Gillian Lynne.
have never heard of, Gillian Lynne.
328
896200
2676
ĉu vi konas la nomon? Nur kelkaj. Ŝi estas baletestrino
15:22
Have you heard of her? Some have.
329
898900
1630
kaj ŝia laboro estas tre bone konata.
15:24
She's a choreographer,
and everybody knows her work.
and everybody knows her work.
330
900554
2522
Ŝi faris la dancojn por la spektakloj "Katoj" kaj "La Fantomo de la Opero".
15:27
She did "Cats" and "Phantom of the Opera."
331
903100
2001
Ŝi estas mirinda. Mi antaŭe estis estrarano de la Reĝa Baleta Kompanio, en Anglio,
15:29
She's wonderful.
332
905125
978
15:30
I used to be on the board
of The Royal Ballet,
of The Royal Ballet,
333
906127
2146
kiel vi povas vidi.
15:32
as you can see.
334
908297
1201
15:33
Anyway, Gillian and I had
lunch one day and I said,
lunch one day and I said,
335
909522
2400
Nu, dum tagmanĝo kun Ĝilian, mi demandis al ŝi,
"Ĝilian, kiel vi iĝis dancisto?" kaj ŝi diris,
15:36
"How did you get to be a dancer?"
336
912047
1800
15:37
It was interesting.
337
913976
1000
estas interese, kiam ŝi estas lernejanino,
15:39
When she was at school,
she was really hopeless.
she was really hopeless.
338
915000
2350
ŝi estis terure malbona. Kaj la lernejo, dum la jaroj 1930-aj,
15:41
And the school, in the '30s,
wrote to her parents and said,
wrote to her parents and said,
339
917374
3602
skribis al ŝiaj gepatroj, "Ni kredas,
15:45
"We think Gillian
has a learning disorder."
has a learning disorder."
340
921000
2000
ke Ĝilian havas prilernan problemon." Ne eblis al ŝi koncentriĝi,
ŝi ĉiam moviĝemis. Nuntempe verŝajne,
15:47
She couldn't concentrate;
she was fidgeting.
she was fidgeting.
341
923024
2142
oni nomus tion ADHD, ĉu ne? Sed en la 1930-aj jaroj,
15:49
I think now they'd say she had ADHD.
Wouldn't you?
Wouldn't you?
342
925190
3290
15:52
But this was the 1930s, and ADHD
hadn't been invented at this point.
hadn't been invented at this point.
343
928504
4059
oni ankoraŭ ne inventis ADHD.
Tiu malsano ankoraŭ ne disponeblis. (ridoj)
15:56
It wasn't an available condition.
344
932587
2389
15:59
(Laughter)
345
935000
2737
La homoj ne konsciis, ke ili povas havi tion.
16:01
People weren't aware they could have that.
346
937761
2060
Ĉiukaze, ŝi iris al iu specialisto. Kaj en tiu kverk-mura ĉambro,
16:03
(Laughter)
347
939845
2134
16:06
Anyway, she went to see this specialist.
348
942003
4278
jen ŝi kun ŝia patrino,
kaj oni sidigis ŝin en seĝon,
16:10
So, this oak-paneled room,
and she was there with her mother,
and she was there with her mother,
349
946305
3722
kaj ŝi sidis sur siaj manoj dum 20 minutoj,
16:14
and she was led and sat
on this chair at the end,
on this chair at the end,
350
950051
2477
dum la viro diskutis kun ŝia patrino
16:16
and she sat on her hands for 20 minutes
while this man talked to her mother
while this man talked to her mother
351
952552
3639
pri la problemoj de Ĝilian en la lernejo. Kaj je la fino –
16:20
about the problems
Gillian was having at school.
Gillian was having at school.
352
956215
2328
ĉar ŝi ĝenadis homojn,
16:22
Because she was disturbing people;
her homework was always late; and so on,
her homework was always late; and so on,
353
958567
3677
la hejmtaskoj ĉiam alvenis malfrue, kaj simile,
de tiu ok-jaraĝulo – finfine, la kuracisto sidiĝis apud Ĝilian,
16:26
little kid of eight.
354
962268
1096
16:27
In the end, the doctor
went and sat next to Gillian, and said,
went and sat next to Gillian, and said,
355
963388
3055
kaj diris al ŝi, "Ĝilian,
mi aŭskultis ĉion, kion diris via patrino,
16:30
"I've listened to all these
things your mother's told me,
things your mother's told me,
356
966467
2705
kaj nun mi bezonas paroli kun ŝi private."
16:33
I need to speak to her privately.
357
969196
1619
Li diris, "Vi atendu ĉi tie, ni revenos post mallonga tempo."
16:34
Wait here. We'll be back;
we won't be very long,"
we won't be very long,"
358
970839
2376
Kaj ili foriris kaj lasis ŝin.
16:37
and they went and left her.
359
973239
2325
Sed kiam ili eliris la ĉambron, li ŝaltis la radion
16:39
But as they went out of the room,
360
975588
1636
sur sia labortablo. Kaj elirinte,
16:41
he turned on the radio
that was sitting on his desk.
that was sitting on his desk.
361
977248
2500
li diris al ŝia patrino,
16:44
And when they got out, he said to her
mother, "Just stand and watch her."
mother, "Just stand and watch her."
362
980342
3430
"Ni simple rigardu ŝin." Kaj tuj kiam ili foriris,
16:48
And the minute they left the room,
363
984000
2991
ŝi diris, ŝi stariĝis kaj moviĝis laŭ la muziko.
16:51
she was on her feet, moving to the music.
364
987015
2484
Kaj ili rigardis dum kelkaj minutoj
16:53
And they watched for a few minutes
and he turned to her mother and said,
and he turned to her mother and said,
365
989523
3453
kaj li turniĝis al la patrino kaj diris,
16:57
"Mrs. Lynne, Gillian
isn't sick; she's a dancer.
isn't sick; she's a dancer.
366
993000
3976
"S-ino Lin, Ĝilian ne malsanas. Ŝi estas dancistino.
17:01
Take her to a dance school."
367
997000
1976
Enkonduku ŝin en danclernejo."
17:03
I said, "What happened?"
368
999000
1976
Mi demandis, "Do kio okazis?"
17:05
She said, "She did. I can't tell you
how wonderful it was.
how wonderful it was.
369
1001000
2976
Ŝi diris, "Mi patrino faris tion. Mi ne kapablas priparoli kiel bonega ĝi estis.
17:08
We walked in this room
and it was full of people like me.
and it was full of people like me.
370
1004000
2753
Ni eniris la ĉambron kaj trovis amason
da homoj samkiel mi. Homoj, kiuj ne kapablis sidi senmove.
17:10
People who couldn't sit still.
371
1006777
2199
17:13
People who had to move to think."
Who had to move to think.
Who had to move to think.
372
1009000
4587
Homoj, kiuj devis moviĝi por pensi." Kiuj devis moviĝi por pensi.
Ili faris baleton, klakdancon, ĵazdancon,
17:17
They did ballet, they did tap, jazz;
they did modern; they did contemporary.
they did modern; they did contemporary.
373
1013746
3630
modernan dancon, kaj simile.
Ŝi finfine membriĝis en la Reĝa Baleta Lernejo,
17:21
She was eventually auditioned
for the Royal Ballet School;
for the Royal Ballet School;
374
1017400
2820
ŝi iĝis ĉefdancisto, kaj havis bonegan karieron
17:24
she became a soloist; she had
a wonderful career at the Royal Ballet.
a wonderful career at the Royal Ballet.
375
1020244
3299
en la Reĝa Baleta Kompanio. Kiam ŝi finis
tiun lernejon, ŝi fondis sian propran
17:27
She eventually graduated
from the Royal Ballet School,
from the Royal Ballet School,
376
1023567
2608
kompanion – la Danc-Kompanio de Ĝilian Lin –
17:30
founded the Gillian Lynne Dance Company,
377
1026200
1975
kaj renkontis Andrew Lloyd Weber. Ŝi respondecas pri
17:32
met Andrew Lloyd Webber.
378
1028200
1243
17:33
She's been responsible for
379
1029568
1409
pluraj el la plej sukcesaj muzikaj spektakloj
17:35
some of the most successful
musical theater productions in history,
musical theater productions in history,
380
1031001
3146
iam ajn, ŝi donis plezuron al milionoj da homoj,
17:38
she's given pleasure to millions,
and she's a multi-millionaire.
and she's a multi-millionaire.
381
1034172
3072
17:41
Somebody else might have put her
on medication and told her to calm down.
on medication and told her to calm down.
382
1037269
4070
kaj ŝi estas pluroble milionulo. Alia kuracisto
eble donintus al ŝi premaĵojn kaj dirus,
17:45
(Applause)
383
1041364
6782
ke ŝi sidu trankvile.
Nu, mi kredas ... (aplaŭdo) Jen mia opinio:
17:52
What I think it comes to is this:
384
1048575
1601
antaŭ kelkaj tagoj, Al Gore parolis
17:54
Al Gore spoke the other night
385
1050200
1776
17:56
about ecology and the revolution
that was triggered by Rachel Carson.
that was triggered by Rachel Carson.
386
1052000
4269
pri ekologio, kaj la revolucio lanĉita de Rachel Carson.
Mi kredas, ke nia sola espero por la estonteco
18:01
I believe our only hope for the future
387
1057111
2166
estas adopti novan konscion pri homa ekologio,
18:03
is to adopt a new conception
of human ecology,
of human ecology,
388
1059301
3833
en kiu ni refaros nian koncepton
18:07
one in which we start
to reconstitute our conception
to reconstitute our conception
389
1063158
2818
18:10
of the richness of human capacity.
390
1066000
1976
pri la riĉeco de homaj kapabloj.
18:12
Our education system has mined our minds
391
1068000
3499
Nia eduksistemo minis niajn cerbojn,
18:15
in the way that we strip-mine the earth:
for a particular commodity.
for a particular commodity.
392
1071523
3276
samkiel ni elminas la teron: por specifa varo.
Kaj en la estonteco, tio ne plu utilos al ni.
18:19
And for the future, it won't serve us.
393
1075188
2484
Ni devas repensi la fundamentajn principojn
18:21
We have to rethink
the fundamental principles
the fundamental principles
394
1077696
2280
18:24
on which we're educating our children.
395
1080000
1968
surbaze de kiuj ni edukas niajn infanojn.
Jonas Salk tre saĝe diris, "Se ĉiu insekto
18:26
There was a wonderful quote
by Jonas Salk, who said,
by Jonas Salk, who said,
396
1082087
2674
18:28
"If all the insects
were to disappear from the Earth,
were to disappear from the Earth,
397
1084785
5039
malaperus de la tero,
post 50 jaroj ne plu estus vivo surtera.
18:33
within 50 years all life
on Earth would end.
on Earth would end.
398
1089848
2841
Se ĉiu homo malaperus de la tero,
18:37
If all human beings
disappeared from the Earth,
disappeared from the Earth,
399
1093688
3072
post 50 jaroj ĉiuj vivaĵoj disflorus."
18:40
within 50 years all forms
of life would flourish."
of life would flourish."
400
1096784
2634
Kaj li pravas.
18:44
And he's right.
401
1100244
1285
Tio, kion TED festas, estas la donaco de la homa imagopovo.
18:46
What TED celebrates is the gift
of the human imagination.
of the human imagination.
402
1102291
3634
Ni devas prizorgi la manieron uzi tiun donacon
18:50
We have to be careful now
403
1106417
2071
por eviti kelkajn el la scenaroj
18:52
that we use this gift wisely
404
1108512
2255
18:54
and that we avert some of the scenarios
that we've talked about.
that we've talked about.
405
1110791
3229
ĉi tie distutitaj. Kaj la sola maniero
18:58
And the only way we'll do it is by seeing
our creative capacities
our creative capacities
406
1114044
3932
fari tion estas prave vidi niajn kreemajn kapablojn
19:02
for the richness they are
407
1118000
1610
kiel la riĉaĵojn, kiuj ili estas,
19:03
and seeing our children
for the hope that they are.
for the hope that they are.
408
1119634
3182
kaj vidi niajn infanojn kiel la esperojn, kiuj ili estas. Kaj nia tasko
19:06
And our task is to educate
their whole being,
their whole being,
409
1122840
2398
estas eduki la tutan estulon, por ke tiu kapablas alfronti tiun estontecon.
19:09
so they can face this future.
410
1125262
1484
Nu, eble ni ne vidos ĝin,
19:10
By the way -- we may not see this future,
411
1126770
2206
19:13
but they will.
412
1129000
1430
sed ili ja vidos ĝin. Kaj nia tasko estas
19:14
And our job is to help them
make something of it.
make something of it.
413
1130454
3079
helpi al ili fari ion el ĝi. Koran dankon.
19:17
Thank you very much.
414
1133557
1000
19:18
(Applause)
415
1134581
3000
ABOUT THE SPEAKER
Ken Robinson - Author/educatorCreativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence.
Why you should listen
Why don't we get the best out of people? Sir Ken Robinson argues that it's because we've been educated to become good workers, rather than creative thinkers. Students with restless minds and bodies -- far from being cultivated for their energy and curiosity -- are ignored or even stigmatized, with terrible consequences. "We are educating people out of their creativity," Robinson says. It's a message with deep resonance. Robinson's TED Talk has been distributed widely around the Web since its release in June 2006. The most popular words framing blog posts on his talk? "Everyone should watch this."
A visionary cultural leader, Sir Ken led the British government's 1998 advisory committee on creative and cultural education, a massive inquiry into the significance of creativity in the educational system and the economy, and was knighted in 2003 for his achievements. His 2009 book, The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, is a New York Times bestseller and has been translated into 21 languages. A 10th anniversary edition of his classic work on creativity and innovation, Out of Our Minds: Learning to be Creative, was published in 2011. His 2013 book, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life, is a practical guide that answers questions about finding your personal Element. In his latest book, Creative Schools: The Grassroots Revolution That’s Transforming Education, he argues for an end to our outmoded industrial educational system and proposes a highly personalized, organic approach that draws on today’s unprecedented technological and professional resources to engage all students.
Ken Robinson | Speaker | TED.com