TED2004
Matthieu Ricard: The habits of happiness
ماتیۆ ریکارد باسی خووەکانی دڵخۆشی دەکات
Filmed:
Readability: 3.8
9,314,836 views
دڵخۆشی چییە و چۆن بەدەستی دەهێنین؟ ماتیۆ ریکارد کە پێشتر بایۆکیمیاویی بووە و بووە بە پیاوێکی ئایینی بودایی دەڵێت کە دەتوانین راهێنان بە مێشکمان بکەین لەسەر خووەکانی تەندروستی بۆ ئەوەی هەستێکی راستەقینەی ئارامی و ئاسودەیی بەدەست بهێنین.
Matthieu Ricard - Monk, author, photographer
Sometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer. Full bio
Sometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So, I guess it is a result of globalization that you can find
0
0
5000
وابزانم ئەمە بەهۆی جیهانگیرییەوەیە کە دەتوانن
00:17
Coca-Cola tins on top of Everest and a Buddhist monk in Monterey.
1
5000
5000
قوتوی کۆکا کۆلا لە سەر لوتکەی ئیڤیریست و پیاوێکی ئایینی بودایی لە مۆنتێری ببینن.
00:22
(Laughter)
2
10000
3000
-پێکەنین
00:25
And so I just came, two days ago, from the Himalayas to your kind invitation.
3
13000
6000
من دو رۆژ لەمەوپێش لە هیمالایاوا هاتم بۆ بانگێشتە جوانەکەتان
00:31
So I would like to invite you, also, for a while, to the Himalayas themselves.
4
19000
4000
بۆیە دەمەوێت بۆ ماوەیەک منیش بانگێشتتان بکەم بۆ خودی هیمالایا
00:37
And to show the place where meditators, like me,
5
25000
6000
ئەو شوێنانەتان نیشان بدەم کە تێڕامێنەرەکانی وەک من
00:43
who began with being a molecular biologist in Pasteur Institute,
6
31000
4000
کە یەکەمجار زیندەوەرناسێکی مولولەیی بوون لە پەیمانگای پاستۆر
00:47
and found their way to the mountains.
7
35000
4000
و دوایی بەرەو چیاکان بە رێ کەوتون
00:52
So these are a few images I was lucky to take and be there.
8
40000
5000
ئەمەش چەند وێنەیەکە کە بەختەوەر بوم لەو شوێنانە بم و وێنەیان بگرم
00:58
There's the Mount Kailash in Eastern Tibet -- wonderful setting.
9
46000
6000
ئەمە چیای کایلاشە لە رۆژهەڵاتی تبت - شوێنێکی زۆر جوانا
01:04
This is from Marlboro country.
10
52000
2000
ئەمە لە وڵاتی مارلبۆرۆوەیە
01:06
(Laughter)
11
54000
5000
-پێکەنین
01:11
This is a turquoise lake.
12
59000
2000
ئەمە چەمێکی پیرۆزەییە
01:13
A meditator.
13
61000
2000
ئەمە تێڕامێنێکە
01:16
This is the hottest day of the year somewhere in Eastern Tibet, on August 1.
14
64000
5000
ئەمە گەرمترین رۆژی ساڵە لە شوێنێکی رۆژهەڵاتی تبت، لە ١ی مانگی ئاب
01:21
And the night before, we camped, and my Tibetan friends said,
15
69000
5000
شەوی پێشو لە چادردا ماینەوە و هاوڕێ تبتییەکانم وتیان
01:26
"We are going to sleep outside." And I said, "Why? We have enough space in the tent."
16
74000
4000
"ئێمە لە دەرەوە دەمێنینەوە." و من وتم: بۆچی؟ لە چادرەکەدا جێگەمان دەبێتەوە."
01:30
They said, "Yes, but it's summertime."
17
78000
2000
وتیان "بەڵێ بەڵام هاوینە."
01:32
(Laughter)
18
80000
4000
-پێکەنین
01:37
So now, we are going to speak of happiness.
19
85000
3000
ئێستا بە نیازین باسی دڵخۆشی بکەین
01:40
As a Frenchman, I must say that there are a lot of French intellectuals
20
88000
4000
وەک کەسێکی فەرەنسی، پێویستە ئەوە بڵێم کە بیرمەندی فەرەنسی زۆر هەن
01:44
that think happiness is not at all interesting.
21
92000
4000
کە دەڵێن دڵخۆشی شتێکی سەرنجڕاکێش نیە.
01:48
(Laughter)
22
96000
1000
-پێکەنین
01:49
I just wrote an essay on happiness, and there was a controversy.
23
97000
3000
من وتارێکم نوسی و مشتومڕی لێ کەوتەوە
01:52
And someone wrote an article saying, "Don't impose on us the dirty work of happiness."
24
100000
5000
کەسێک وتارێکی نوسی و وتی "ئیشە پیسەکەی دلخۆشییمان بەسەردا مەسەپێنە."
01:57
(Laughter)
25
105000
2000
-پێکەنین
01:59
"We don't care about being happy. We need to live with passion.
26
107000
4000
"ئێمە بایەخ بەوە نادەین دڵخۆش بین. ئێمە دەمانەوێت بە سۆزەوە بژین.
02:03
We like the ups and downs of life.
27
111000
3000
ئێمە حەزمان لەە هەوراز و نشێوەکانی ژیانە
02:06
We like our suffering because it's so good when it ceases for a while."
28
114000
3000
ئێمە حەزمان لە ناڕەحەتییەکانمانە چونکە زۆر خۆشە کە بۆ ماوەیەک رادەوەستن."
02:09
(Laughter)
29
117000
4000
-پێکەنین
02:13
This is what I see from the balcony of my hermitage in the Himalayas.
30
121000
5000
لە باڵکۆنی خەڵوەتەکەم لە هیمالایا ئەم دیمەنەم لێوە دیارە
02:18
It's about two meters by three, and you are all welcome any time.
31
126000
3000
نزیکەی ٢ مەتر بە ٣ مەترە، هەر کاتێ دێن بەخێر بێن
02:21
(Laughter)
32
129000
2000
-پێکەنین
02:23
Now, let's come to happiness or well-being.
33
131000
6000
ئێستاش با بێینە سەر دڵخۆشی و تەندروستی
02:29
And first of all, you know, despite what the French intellectuals say,
34
137000
4000
پێش هەمو شتێک، بە بێ گوێدانە قسەی بیرمەندە فەرەنسییەکان
02:33
it seems that no one wakes up in the morning thinking,
35
141000
3000
لەوە ناچێت کەس هەبێت بەیانی کە خەو هەڵسێت بڵێت
02:36
"May I suffer the whole day?"
36
144000
2000
"ئایا دەتوانم بەدرێژایی ئەمڕۆ ناڕەحەتی بچێژم؟"
02:38
(Laughter)
37
146000
1000
-پێکەنین
02:39
Which means that somehow -- consciously or not,
38
147000
5000
ئەمە مانای وایە بەجۆرێک - لە روی ئاگاییەوە بێت یان نا
02:44
directly or indirectly, in the short or the long term,
39
152000
4000
راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ، لە کورتمەودا یان درێژ مەودادا
02:48
whatever we do, whatever we hope, whatever we dream --
40
156000
4000
هەرچییەک بکەین، هەر هیوایەک بخوازین، هەر خەونێکمان هەبێت
02:52
somehow, is related to a deep, profound desire for well-being or happiness.
41
160000
8000
بە جۆرێک پەیوەندی هەیە بە ئارەزوویەکی قوڵ و بەهێزەوە بۆ تەندروستی و دڵخۆشی
03:00
As Pascal said, even the one who hangs himself,
42
168000
4000
وەک پاسکاڵ وتوێتی، تەنانەت ئەو کەسەی کە خۆی هەڵدەواسێت
03:04
somehow, is looking for cessation of suffering -- he finds no other way.
43
172000
7000
بەجۆرێک بەشوێن کۆیاییهێنان بە ناڕەحەتییەکاندا دەگەڕێت - و هیچ ریگەیەکی تر نادۆزێتەوە
03:11
But then, if you look in the literature, East and West,
44
179000
3000
بەڵام ئەگەر بە ئەدەبی رۆژهەڵات و رۆژئاوادا بگەڕێیت
03:14
you can find incredible diversity of definition of happiness.
45
182000
5000
دەتوانیت پێناسەی زۆر جیاوازی دڵخۆشی بدۆزیتەوە
03:19
Some people say, I only believed in remembering the past,
46
187000
5000
هەندێ کەس دەڵێن من تەنیا باوەڕم بە یادکردنەوەی رابردو هەبووە
03:24
imagining the future, never the present.
47
192000
2000
لەگەڵ خەیاڵکردنەوە لە داهاتو، نەک لە ئێستا.
03:26
Some people say happiness is right now;
48
194000
3000
هەندێ کەس دەڵین دڵخۆشی واتە ئەم ساتە
03:29
it's the quality of the freshness of the present moment.
49
197000
4000
بریتییە لە چۆنێتی تازەیی ئەم ساتەی ئێستا.
03:33
And that led to Henri Bergson, the French philosopher, to say,
50
201000
4000
ئەمەش وایکردووە هێنری بێرگسۆنی فەیلەسوفی فەرەنسی بڵێت
03:37
"All the great thinkers of humanity have left happiness in the vague
51
205000
4000
"هەمو بیرمەندە گەورەکانی جیهان دڵخۆشییان لە تەمومژدا هێشتۆتەوە
03:41
so that they could define -- each of them could define their own terms."
52
209000
4000
بۆ ئەوەی هەر کەسێک - هەمو تاکە کەسێک بتوانێ بە شێوازی خۆی پێناسەی بکات."
03:46
Well, that would be fine if it was just a secondary preoccupation in life.
53
214000
5000
ئەمە باش بو ئەگەر تەنیا خولیایەکی پلەدووی ژیانمان بوایە
03:52
But now, if it is something that is going to determine
54
220000
3000
بەڵام ئێستا کە دڵخۆشی شتێکە بڕیار لەسەر
03:55
the quality of every instant of our life,
55
223000
3000
چۆنێتی هەمو ساتەکانی ژیانمان دەدات
03:58
then we better know what it is, have some clearer idea.
56
226000
5000
کەواتە وا باشترە کە بزانین چییە و تێگەیشتنێکی رونترمان هەبێت لەسەری.
04:03
And probably, the fact that we don't know that is why, so often,
57
231000
5000
رەنگە لەبەر ئەوەی کە نازانین چیە، زۆر جار
04:08
although we seek happiness, it seems we turn our back to it.
58
236000
3000
هەرچەندە بەدوای دڵخۆشیدا دەگەڕێین، وا دەردەکەوێت کە پشتی تێ دەکەین
04:11
Although we want to avoid suffering, it seems we are running somewhat towards it.
59
239000
5000
هەرچەندە دەمانەوێت خۆمان لە ناڕەحەتی دور بخەینەوە، وا دەردەکەوێت کە ئێمە بەرەو روی دەچین
04:16
And that can also come from some kind of confusions.
60
244000
4000
ئەمەش رەنگە لە جۆرە سەرلێشیوانێکەوە سەرچاوەی گرتبێت
04:20
One of the most common ones is happiness and pleasure.
61
248000
4000
یەکێک لە سەرلێشیوانە هەرە بەربڵاوەکان بریتییە لە دڵخۆشی و هەستی خۆشی
04:24
But, if you look at the characteristics of those two,
62
252000
3000
بەڵام ئەگەر تەماشای خەسڵەتەکانی هەردوکیان بکەیت
04:27
pleasure is contingent upon time, upon its object, upon the place.
63
255000
8000
هەستی خۆشی پەیوەستە بە کاتەوە، بە شتەوە، بە شوێنەوە
04:35
It is something that -- changes of nature.
64
263000
4000
شتێکە کە گۆڕانی سروشتە
04:40
Beautiful chocolate cake: first serving is delicious,
65
268000
4000
کێکێکی شۆکلاتی جوان: یەکەم قاش بەتامە
04:44
second one not so much, then we feel disgust.
66
272000
3000
دووەمیان ئەوەندە خۆش نیە، دوای ئەوە لێی بێزار دەبین
04:47
(Laughter)
67
275000
2000
-پێکەنین
04:49
That's the nature of things. We get tired.
68
277000
4000
ئەمە سروشتی شتەکانە، ئێمە ماندو دەبین.
04:53
I used to be a fan of Bach. I used to play it on the guitar, you know.
69
281000
4000
من جاران هەواداری (باخ) بوم. جاران بە گیتار مۆسیقاکانیم لێ دەدا.
04:57
I can hear it two, three, five times.
70
285000
2000
دەتوانم ٢ جار، ٣ جار، ٥ جار گوێی لێ بگرم
04:59
If I had to hear it 24 hours, non-stop, it might be very tiring.
71
287000
5000
ئەگەر پێویشت بکات بەبێ وەستان ٢٤ کاتژمێر گوێی لێ بگرم زۆر ماندوم دەکات
05:04
If you are feeling very cold, you come near a fire, it's so wonderful.
72
292000
5000
ئەگەر هەست بە سەرما دەکەیت دەچیتە نزیک ئاگرەوە، ئەوە زۆر خۆشە
05:09
Then, after some moments, you just go a little back, and then it starts burning.
73
297000
3000
ئینجا دوای کەمێک تۆزێک دەچیتە دواوە، دواتر خەریکە دەسوتێیت
05:13
It sort of uses itself as you experience it.
74
301000
4000
ئەمە کە ئەزمونی دەکەیت دەردەکەوێت
05:19
And also, again, it can -- also, it's something that you --
75
307000
4000
هەروەها - ئەمە شتێکە کە تۆ
05:23
it is not something that is radiating outside.
76
311000
2000
شتێک نیە کە لە ناوەوە بەرەو دەرەوە بڵاوببێتەوە
05:25
Like, you can feel intense pleasure
77
313000
2000
بۆ نمونە دەکرێت تۆ هەست بە خۆشییەکی زۆر بکەیت
05:27
and some others around you can be suffering a lot.
78
315000
5000
بەڵام ئەوانەی چواردەورت ناڕەحەتی بچێژن
05:32
Now, what, then, will be happiness?
79
320000
3000
ئەی دوای ئەوە، دڵخۆشی چیە؟
05:35
And happiness, of course, is such a vague word, so let's say well-being.
80
323000
5000
دڵخۆشی بە دڵنیاییەوە وشەیەکی زۆر ناڕونە، کەواتە با بڵێین تەندروستی.
05:42
And so, I think the best definition, according to the Buddhist view,
81
330000
4000
بۆیە من وا دەزانم باشترین پێناسە بەپێی بۆچونی بودایی
05:46
is that well-being is not just a mere pleasurable sensation.
82
334000
7000
ئەوەیە کە تەندروستی بریتی نیە لە هەستێکی خۆش
05:53
It is a deep sense of serenity and fulfillment,
83
341000
5000
بریتییە لە هەستێکی قوڵی ئارامی و ئاسودەیی
05:58
a state that actually pervades and underlies all emotional states,
84
346000
11000
ئەو بارەیە کە بەڕاستی هەمو هەستەکانی تیا دانراوە
06:09
and all the joys and sorrows that can come one's way.
85
357000
4000
و هەمو خۆشی و ناڕەحەتییەکان کە دەکرێت بێنە رێی کەسێک.
06:13
For you, that might be surprising.
86
361000
2000
رەنگە ئەمە بۆ ئێوە سەرسامکەر بێت.
06:15
Can we have this kind of well-being while being sad? In a way, why not?
87
363000
6000
ئایا دەتوانیت ئەم جۆرە تەندروستییەتان هەبێت کاتێ ناڕەحەتن؟ لەبەرچی؟
06:21
Because we are speaking of a different level.
88
369000
3000
چونکە ئێمە باسی ئاستێکی جیاواز دەکەین.
06:27
Look at the waves coming here to shore.
89
375000
4000
تەماشای ئەم شەپۆلانە بکە کە دێن بۆ ئێرە بۆ کەنارەکە
06:31
When you are at the bottom of the wave, you hit the bottom.
90
379000
4000
کاتێ کە تۆ لە خوارەوەی شەپۆلەکەدابیت، بەر خوارەوە دەکەویت
06:35
You hit the solid rock.
91
383000
2000
خۆت دەکێشیت بە بەردە رەقەکەدە
06:37
When you are surfing on the top, you are all elated.
92
385000
2000
کاتێ بەسەر ئاوەکەوە بیت، ئەوا بەرز دەبیتەوە
06:39
So you go from elation to depression -- there's no depth.
93
387000
3000
کەواتە تۆ لە بەرزبونەوەوە بەرەو نزمبونەوە دەچیت - هیچ قوڵاییەکی تیا نیە
06:44
Now, if you look at the high sea, there might be beautiful, calm ocean, like a mirror.
94
392000
6000
ئێستاش ئەگەر تەماشای دەریاکە بکەیت رەنگە جوان بێت، هێمن بێت، وەکو ئاوێنە بێت
06:50
There might be storms, but the depth of the ocean is still there, unchanged.
95
398000
7000
رەنگە زریان رو بدات، بەڵام قولایی زەریاکە هەر بونی هەیە و نەگۆڕاوە
06:58
So now, how is that?
96
406000
2000
کەواتە ئەوە چۆنە؟
07:00
It can only be a state of being, not just a fleeting emotion, sensation.
97
408000
5000
دەکرێت تەنیا بارێکی بون بێت نەک هەستێکی تێپەڕ
07:05
Even joy -- that can be the spring of happiness.
98
413000
4000
تەنانەت چێژیش - کە دەکرێت ببێت بە هۆی زیادبونی دڵخۆشی
07:09
But there's also wicked joy, you can rejoice in someone's suffering.
99
417000
4000
بەڵام چێژی خراپیش هەیە، رەنگە چێژ لە ناڕەحەتییەکانی کەسێک وەرگریت
07:13
So how do we proceed in our quest for happiness? Very often, we look outside.
100
421000
8000
کەواتە ئێمە چۆن بە شوێن دڵخۆشیدا دەچین؟ زۆر جار تەماشای دەرەوەی خۆمان دەکەین
07:21
We think that if we could gather this and that, all the conditions,
101
429000
5000
وا دەزانین ئەگەر ئەم شتە و ئەو شتەمان هەبێت، هەمو مەرجەکانمان هەیە
07:26
something that we say, "Everything to be happy --
102
434000
3000
ئەو شتانەمان هەیە کە دەڵێین "هەمو شتێکمان هەیە بۆ دڵخۆشی --
07:29
to have everything to be happy."
103
437000
3000
هەمو شتێکمان هەیە بۆ ئەوەی دڵخۆش بین."
07:32
That very sentence already reveals the doom of destruction of happiness.
104
440000
4000
خودی ئەم رستەیە نیشانەی کۆتایی و داڕمانی دڵخۆشی ئاشکرا دەکات
07:36
To have everything. If we miss something, it collapses.
105
444000
5000
بونی هەمو شتێک. ئەگەر شتێکمان نەبێ ئەوا دڵخۆشییەکە دادەڕوخێت
07:41
And also, when things go wrong, we try to fix the outside so much,
106
449000
4000
هەروەها کاتێ شتەکان تێک دەچن زۆر هەوڵ دەدەین دەرەوە چارەسەر بکەین
07:45
but our control of the outer world is limited, temporary, and often, illusory.
107
453000
9000
بەڵام کۆنترۆڵی ئێمە لەسەر دەرەوە سنوردارە، کاتییە و زۆر جار وەهمییە.
07:54
So now, look at inner conditions. Aren't they stronger?
108
462000
4000
ئینجا ئێستا تەماشای مەرجە ناوخۆییەکان بکە. ئایا ئەوانە بەهێزتر نین؟
07:58
Isn't it the mind that translates the outer condition into happiness and suffering?
109
466000
6000
ئایا ئەوە مێشک نیە کە هەلومەرجە دەرەکییەکان وەردەگێڕێتە سەر دڵخۆشی و ناڕەحەتی؟
08:04
And isn't that stronger?
110
472000
2000
ئایا ئەمە بەهێزتر نیە؟
08:06
We know, by experience, that we can be what we call "a little paradise,"
111
474000
5000
ئێمە بە ئەزمون بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانین ببین بەو شتەی پێی دەڵێین "بەهەشتێکی بچوک"
08:11
and yet, be completely unhappy within.
112
479000
4000
کەچی لە ناخەوە بە تەواوی ناڕەحەتین
08:16
The Dalai Lama was once in Portugal,
113
484000
3000
جارێکیان دەلایلاما لە پورتوگال بو
08:19
and there was a lot of construction going on everywhere.
114
487000
2000
لەوێ بیناسازییەکەی زۆر ئەنجام دەدرا
08:21
So one evening, he said, "Look, you are doing all these things,
115
489000
3000
ئێوارەیەک وتی "سەیر کە ئێوە ئەو هەمو شتە دروست دەکەن
08:24
but isn't it nice, also, to build something within?"
116
492000
3000
بەڵام ئایا جوان نیە ئەگەر شتێکیش لە ناخدا دروست بکەن؟"
08:27
And he said, "Unless that -- even you get high-tech flat
117
495000
5000
هەروەها وتی "ئەگەر ئەوە نەکەن - تەنانەت ئەگەر شوقەیەکی زۆر پێشکەوتو بەدەست بهێنن
08:32
on the 100th floor of a super-modern and comfortable building,
118
500000
5000
لە نهۆمی هەزارەمی باڵەخانەیەکی زۆر پێشکەوتو و ئاسودە
08:37
if you are deeply unhappy within,
119
505000
2000
ئەگەر لە ناخەوە بە تەواوی ناڕەحەت بیت
08:39
all you are going to look for is a window from which to jump."
120
507000
3000
تەنیا بۆ پەنجەرەیەک دەگەڕێیت کە خۆتی لێوە فڕێ بدەیتە خوارەوە."
08:44
So now, at the opposite,
121
512000
2000
ئێستاش بە پێچەوانەوە
08:46
we know a lot of people who, in very difficult circumstances,
122
514000
4000
خەڵکێکی زۆر دەناسین کە لە هەلومەرجە زۆر سەختەکاندا
08:50
manage to keep serenity, inner strength, inner freedom, confidence.
123
518000
6000
دەتوانن ئارامی و هێزی ناوخۆیی و ئازادی و متمانەیان بپارێزن
08:57
So now, if the inner conditions are stronger --
124
525000
2000
ئەگەر هەلومەرجە ناوخۆییەکان بەهێزتر بن
08:59
of course, the outer conditions do influence,
125
527000
3000
بە دڵنیاییەوە هەلومەرجە دەرەکییەکانیش کاریگەرییان هەیە
09:02
and it's wonderful to live longer, healthier,
126
530000
4000
و زۆر خۆشە کە ژیانێکی زۆرتر بژیت، و تەندروستتر بیت
09:06
to have access to information, education, to be able to travel,
127
534000
3000
دەستت بگات بە زانیاری، بە پەروەردە، بتوانیت سەفەر بکەیت
09:09
to have freedom. It's highly desirable.
128
537000
5000
و ئازادییت هە بێت، ئەمە زۆر پەسەندە.
09:14
However, this is not enough. Those are just auxiliary, help conditions.
129
542000
6000
بەڵام بەس نیە. ئەمانە تەنیا هەلومەرجی یارمەتیدەرن
09:20
The experience that translates everything is within the mind.
130
548000
5000
ئەو ئەزمونەی کە هەمو شتەکان وەردەگێڕێت لەناو مێشکەوەیە
09:25
So then, when we ask oneself how to nurture the condition for happiness,
131
553000
6000
بۆیە کاتێ کە دەپرسین چۆن دەتوانین هەلومەرجەکانی دڵخۆشی بەهێز بکەین
09:31
the inner conditions, and which are those which will undermine happiness.
132
559000
5000
هەلومەرجە ناوەکییەکان، ئەوانەی کە دڵخۆشیمان دیاری دەکەن
09:37
So then, this just needs to have some experience.
133
565000
3000
ئەوکاتە ئەمە تەنیا پێویستی بە ئەزمون هەیە
09:40
We have to know from ourselves, there are certain states of mind
134
568000
3000
دەبێت لە خۆمانەوە بزانین، کە چەند حاڵەتێکی دیاریکراوی مێشک هەیە
09:43
that are conducive to this flourishing, to this well-being,
135
571000
3000
کە یارمەتیدەری ئەم گەشەیە و ئەم تەندروستییەیە
09:46
what the Greeks called eudaimonia, flourishing.
136
574000
5000
یۆنانیییەکان بەمە دەڵێن گەشانەوە.
09:51
There are some which are adverse to this well-being.
137
579000
4000
هەندێ شت هەن کە دژی تەندروستیین
09:56
And so, if we look from our own experience,
138
584000
3000
هەروەها ئەگەر لە ئەزمونی خۆمانەوە تەماشا بکەین
09:59
anger, hatred, jealousy, arrogance, obsessive desire, strong grasping,
139
587000
9000
توڕەیی، رق، بەخیلی، لەخۆباییبون، ئارەزوییەک بە بوبێت بە خولیا، تێگەیشتنی بەهێز
10:08
they don't leave us in such a good state after we have experienced it.
140
596000
5000
ئەمانە دوای ئەوەی کە ئەزمونمان کردن ناهێڵن لە حاڵەتێکی باشدا بمێنینەوە
10:13
And also, they are detrimental to others' happiness.
141
601000
3000
هەروەها ئەمانە دڵخۆشیی کەسانی تریش دیاری دەکەن
10:17
So we may consider that the more those are invading our mind,
142
605000
4000
رەنگە وا بزانین کە تا زیاتر ئەم شتانە مێشکمان داگیر بکەن
10:21
and, like a chain reaction, the more we feel miserable, we feel tormented.
143
609000
5000
وەک کاردانەوەی زنجیرەیی، زیاتر هەست بە بەدبەختی و بە ئەشکەنجە دەکەین
10:27
At the opposite, everyone knows deep within that an act of selfless generosity,
144
615000
6000
بە پێچەوانەوە، هەمو کەسێ لە قوڵایی ناخیدا بەخشندەییەکی تیادایە
10:33
if from the distance, without anyone knowing anything about it,
145
621000
5000
ئەگەر لە دورەوە بێت و کەس هیچی لەبارەوە نەزانێت
10:38
we could save a child's life, make someone happy.
146
626000
4000
دەتوانین مناڵێک رزگار بکەین، کەسێک دڵخۆش بکەین
10:42
We don't need the recognition. We don't need any gratitude.
147
630000
3000
ئێمە پێویستمان بەوە نیە پێ بزانن. پێویستمان بە هیچ سوپاسێک نیە
10:45
Just the mere fact of doing that fills such a sense of adequation with our deep nature.
148
633000
8000
تەنیا ئەو راستییە لە قوڵایی سروشتماندا ئەو هەستی لەبارییەمان بۆ پڕ دەکاتەوە
10:53
And we would like to be like that all the time.
149
641000
3000
و دەمانەوێت هەمیشە بەو جۆرە بین
10:56
So is that possible, to change our way of being, to transform one's mind?
150
644000
6000
کەواتە ئایا دەکرێت کە شێوازی بونمان بگۆڕین، مێشکمان بگۆڕین؟
11:02
Aren't those negative emotions, or destructive emotions,
151
650000
4000
ئایا ئەو هەستە نەرێنییانە یاخود ئەو هەستە روخێنەرانە
11:06
inherent to the nature of mind?
152
654000
3000
لە سروشتی مێشکماندا نین؟
11:09
Is change possible in our emotions, in our traits, in our moods?
153
657000
6000
ئایا گۆڕانکاری لە هەستەکانماندا پێویستە، لە خەسڵەتەکانماندا، لە مەزاجماندا؟
11:15
For that we have to ask, what is nature of mind?
154
663000
3000
بۆ ئەمە دەبێت بپرسین سروشتی مێشک چیە؟
11:18
And if we look from the experiential point of view,
155
666000
4000
ئەگەر لە روی تاقیکردنەوەوە تەماشای بکەین
11:22
there is a primary quality of consciousness
156
670000
3000
چۆنێتییە سەرەکییەکەی بریتییە لە ئاگایی
11:25
that's just the mere fact to be cognitive, to be aware.
157
673000
5000
ئەوەیە کە بزانیت، کە بە ئاگا بیت
11:30
Consciousness is like a mirror that allows all images to rise on it.
158
678000
5000
ئاگایی وەکو ئاوێنەیەک وایە کە رێگە بە هەمو وێنەیەک دەدات لەسەری دەرکەوێت
11:35
You can have ugly faces, beautiful faces in the mirror.
159
683000
3000
دەتوانیت دەموچاوی ناشیرین و دەموچاوی جوان لەسەر ئاوێنە ببینیت
11:38
The mirror allows that, but the mirror is not tainted,
160
686000
4000
ئاوێنەکە رێگەی پێ دەدات، بەڵام ئاوێنەکە بە وێنەکان پیس نابێت
11:42
is not modified, is not altered by those images.
161
690000
4000
ناگۆڕێت، نابێت بە شتێکی تر
11:46
Likewise, behind every single thought there is the bare consciousness, pure awareness.
162
694000
8000
بە هەمان شێوە لە پشت هەمو بیرکردنەوەیەکەوە ئاگاییەکەی روت ئاگاییەکی بێگەرد هەیە
11:54
This is the nature. It cannot be tainted intrinsically with hatred or jealousy because,
163
702000
6000
ئەمە سروشتەکەیە. ناتوانرێت بە رق و بەخیلی پیس بکرێت چونکە
12:00
then, if it was always there -- like a dye that would permeate the whole cloth --
164
708000
5000
ئەگەر هەمیشە بونی هەبێت وەک بۆیەیەک لەسەر جلەکەت
12:05
then it would be found all the time, somewhere.
165
713000
3000
ئەوا هەمیشە لە شوێنێکدا دەیدۆزیتەوە
12:08
We know we're not always angry, always jealous, always generous.
166
716000
5000
دەزانین لە تۆ هەمیشە توڕە نیت، هەمیشە بەخیل نیت، هەمیشە بەخشندە نیت
12:13
So, because the basic fabric of consciousness
167
721000
3000
کەواتە لەبەر ئەوەی پێکهاتەی بنەڕەتی ئاگایی
12:16
is this pure cognitive quality that differentiates it from a stone,
168
724000
4000
بریتتیە لەو زانینیە روتەی کە جیای دەکاتەوە لە بەردێک
12:20
there is a possibility for change because all emotions are fleeting.
169
728000
4000
کەواتە ئەگەری گۆڕانکاری هەیە چونکە هەمو هەستەکان گۆڕانیان بەسەر دێت
12:24
That is the ground for mind training.
170
732000
3000
ئەمە مەیدانی مەشقکردنە بە مێشک
12:27
Mind training is based on the idea that two opposite mental factors
171
735000
5000
مەشقکردن بە مێشک لەسەر ئەو بیرۆکەیە بنیاد نراوە کە دو هۆکاری ئەقڵیی دژ بەیەک
12:32
cannot happen at the same time.
172
740000
2000
ناتوانرێت لە یەک کاتدا بونیان هەبێت
12:34
You could go from love to hate.
173
742000
2000
دەتوانیت لە رقەوە بەرەو خۆشەویستی بچیت
12:36
But you cannot, at the same time, toward the same object,
174
744000
3000
بەڵام ناتوانیت لە یەک کاتدا بەرامبەر هەمان شت
12:39
the same person, want to harm and want to do good.
175
747000
4000
یان هەمان کەس بتەوێت ئازایشی پێ بگەینیت و سودیشی پێ بگەیەنیت
12:43
You cannot, in the same gesture, shake hand and give a blow.
176
751000
4000
ناتوانیت بە هەمان جوڵە تەوقەش بکەیت و بۆکسیش بهاویت
12:47
So, there are natural antidotes to emotions
177
755000
4000
کەواتە دژەتەنی سروشتی بەرامبەر هەستەکان هەن
12:51
that are destructive to our inner well-being.
178
759000
3000
کە تەندروستی ناخمان دەڕوخێنن.
12:54
So that's the way to proceed. Rejoicing compared to jealousy.
179
762000
6000
کەواتە ئەمە ئەو رێگەیەیە کە بیگرینە بەر. چێژ وەرگرتن لە بەرامبەر بەخیلی
13:00
A kind of sense of inner freedom as opposite to intense grasping and obsession.
180
768000
7000
جۆرە هەستێکی ئازادی ناوخۆیی لە بەرامبەر خولیا و پەیوەستبونێکی چڕ
13:08
Benevolence, loving kindness against hatred.
181
776000
5000
چاکەخوازی و بەزەیی و خۆشەویستی لەبەرامبەر رق و کینە
13:13
But, of course, each emotion then would need a particular antidote.
182
781000
5000
بەڵام بە دڵنیاییەوە بەرامبەر هەمو هەستێک دژەتەنێکی تایبەتمان دەوێت
13:18
Another way is to try to find a general antidote to all emotions,
183
786000
5000
رێگەیەکی تر ئەوەیە هەوڵ بدەین دژەتەنێکی گشتی بۆ هەمو هەستەکان بدۆزینەوە
13:23
and that's by looking at the very nature.
184
791000
3000
ئەمەش لە رێگەی تەماشاکردنی خودی سروشتەوە دەبێت
13:26
Usually, when we feel annoyed, hatred or upset with someone,
185
794000
6000
بە گشتی کاتێ هەست بێزاری، رق و ناڕەحەتبون دەکەین بەرامبەر کەسێک
13:32
or obsessed with something, the mind goes again and again to that object.
186
800000
4000
یاخود شتێک بووە بە خولیامان کە مێشکمان جار لە دوای جار دەگەڕێتەوە سەری
13:36
Each time it goes to the object, it reinforces that obsession or that annoyance.
187
804000
6000
هەر جارێک کە دەچێتەوە سەر ئەو شتە، خولیاکە یاخود بێزاربونەکە بەهێزتر دەکاتەوە
13:42
So then, it's a self-perpetuating process.
188
810000
4000
کەواتە ئەمە پرۆسەیەکە بەردەوامی بە خۆی دەدات
13:46
So what we need to look now is, instead of looking outward, we look inward.
189
814000
5000
کەواتە ئێستا پێویستە تەماشای ناوەوە بکەین لەبری یئەوەی تەماشای دەرەوە بکەین
13:51
Look at anger itself.
190
819000
2000
تەماشای خودی توڕەیی بکەین
13:53
It looks very menacing, like a billowing monsoon cloud or thunderstorm.
191
821000
6000
شتێکی زۆر شومە وەکو هەورێکی باراناوای یاخود زریانێک وایە
13:59
But we think we could sit on the cloud -- but if you go there, it's just mist.
192
827000
4000
بەڵام ئێمە وا دەزانین دەتوانین لەسەر هەور دانیشین بەڵام کە دەچینە ئەوێ دەبینین تەنیا هەر تەمە
14:03
Likewise, if you look at the thought of anger,
193
831000
3000
بە هەمان شێوە ئەگەر تەماشای بیرکردنەوەی توڕەیی بکەین
14:06
it will vanish like frost under the morning sun.
194
834000
4000
وەک زوقمی بەر هەتاوی بەیانیان دەتوێتەوە
14:10
If you do this again and again, the propensity,
195
838000
3000
ئەگەر ئەمە جار لە دوای جار دوبارە بکەیتەوە
14:13
the tendencies for anger to arise again
196
841000
3000
مەیلی توڕەیی بۆ سەرهەڵدانەوە
14:16
will be less and less each time you dissolve it.
197
844000
3000
کەمتر دەبێتەوە
14:19
And, at the end, although it may rise, it will just cross the mind,
198
847000
4000
و لە کۆتاییدا هەرچەندە رەنگە سەرهەڵبداتەوە بەڵام تەنیا بە مێشکدا تێدەپەڕێت
14:23
like a bird crossing the sky without leaving any track.
199
851000
3000
وەک ئەو باڵندەیەی بە ئاسماندا تێ دەپەڕێت بەبێ ئەوەی هیچ شوێنێک بەجێ بهێڵێت
14:26
So this is the principal of mind training.
200
854000
4000
کەواتە ئەمە بنەمای راهێنانی مێشکە
14:30
Now, it takes time because we -- it took time for all those faults in our mind,
201
858000
9000
ئمە کاتی دەوێت چونکە هەمو ئەو هەڵانەی ناو مێشکمان کاتیان ویستووە
14:39
the tendencies, to build up, so it will take time to unfold them as well.
202
867000
4000
ئەوە ئارەزووانە، بۆ ئەوەی کەڵەکە بن، کەواتە بۆ ئەوەی جیایان بکەیتەوە کاتی دەوێت
14:43
But that's the only way to go.
203
871000
2000
بەڵام ئەوە تەنیا رێگەیە.
14:45
Mind transformation -- that is the very meaning of meditation.
204
873000
5000
گٶڕینی مێشک - ئەمە خودی مانای تێڕامانە
14:50
It means familiarization with a new way of being,
205
878000
3000
واتە ناسینی رێگەیەکی نوێی بون
14:53
new way of perceiving things, which is more in adequation with reality,
206
881000
4000
رێگەیەکی نوێی بینینی شتەکان، کە زۆر گونجاوترە لەگەڵ راقیع دا
14:57
with interdependence, with the stream and continuous transformation,
207
885000
4000
بە پشتبەستن بە یەکتر، لەگەڵ گٶڕانی تەوژم و ئاگایی
15:01
which our being and our consciousness is.
208
889000
3000
کە بونی ئێمە و ئاگاییمانە.
15:04
So, the interface with cognitive science,
209
892000
2000
کەواتە، روکاری زانستی زانین
15:06
since we need to come to that, and it was, I suppose, the subject of --
210
894000
3000
چونکە پێویستمان بەوەیە باسی بکەین، کە وا بزانم بریتی بو لە بابەتی
15:09
we have to deal in such a short time
211
897000
2000
پێویستە لە کاتێکی زۆر کورتدا باسی بکەین-
15:11
with brain plasticity. The brain was thought to be more or less fixed.
212
899000
4000
بابەتی نەرمی مێشک. پێشتر بڕوا وابو مێشک تا رادەیەک چەسپاوە
15:15
All the nominal connections, in numbers and quantities, were thought --
213
903000
4000
هەمو پەیوەندییە بکەرییەکان، لە روی ژمارە و چەندایەتییەوە وا دەزانرا
15:19
until the last 20 years -- thought to be more or less fixed when we reached adult age.
214
907000
6000
تا بیست ساڵ لەمەوپێش - وا دەزانرا کە کاتێ دەگەینە قۆناغی پێگەیشتن دەچەسپێت.
15:25
Now, recently, it has been found that it can change a lot.
215
913000
3000
ئێستا بەم دواییە ئەوەیان دۆزیوەتەوە کە دەکرێت زۆر بگٶڕێن
15:28
A violinist, as we heard, who has done 10,000 hours of violin practice,
216
916000
4000
کەمانچەژەنێک، وەک بیستمان، کە ١٠٠٠٠ کاتژمێر راهێنانی کەمانچەی ئەنجام داوە
15:32
some area that controls the movements of fingers in the brain change a lot,
217
920000
5000
هەندێ لەو ناوچانەی مێشکی کە کۆنترۆڵی جوڵانی پەنجەکانی دەکەن زۆر دەگۆڕێت
15:37
increasing reinforcement of the synaptic connections.
218
925000
4000
کە پەیوەندییە بەیەکداچووەکان بەهێزتر دەکات.
15:41
So can we do that with human qualities?
219
929000
4000
ئایا ئێمە دەتوانین ئەم کارە لە بواری خەسڵەتەکانی مرۆڤدا بکەین؟
15:45
With loving kindness, with patience, with openness?
220
933000
4000
لەگەڵ خۆشەویستی و بەزەیی، لەگەڵ سەبر و لەگەڵ کراوەیی؟
15:49
So that's what those great meditators have been doing.
221
937000
4000
ئەوە ئەو کارەیە کە تێڕامێنە مەزنەکان ئەنجامی دەدەن.
15:53
Some of them who came to the labs, like in Madison, Wisconsin, or in Berkeley,
222
941000
7000
هەندێ لەوانە کە هاتونەتە تاقیگەکان، بۆ نمونە بۆ مادیسۆن، ویسکۆنسن یان بێرکلی
16:00
did 20 to 40,000 hours of meditation.
223
948000
5000
بۆ ماوەیت ٢٠ - ٤٠٠٠٠ کاتژمێر تێڕامانیان کردووە
16:05
They do, like, three years' retreat, where they do meditate 12 hours a day.
224
953000
3000
بۆ ماوەی ٣ ساڵ پاشەکشێیان کردووە و رۆژانە ١٢ کاتژمێر تێڕامانیان ئەنجام داوە
16:08
And then, the rest of their life, they will do that three or four hours a day.
225
956000
4000
و پاشان بە درێژایی تەمەنیان رۆژانە ٣-٤ کاتژمێر تێڕامان دەکەن
16:12
They are real Olympic champions of mind training.
226
960000
3000
ئەوانە بە راستی قارەمانی ئۆڵۆمپیین لە بواری راهێنانی مێشک
16:15
(Laughter)
227
963000
3000
-پێکەنین
16:18
This is the place where the meditators -- you can see it's kind of inspiring.
228
966000
4000
ئەمە شوێنی تێڕامێنەکانە - دەبینن جۆرێک ئیلهامبەخشە
16:22
Now, here with 256 electrodes.
229
970000
3000
ئەمەش بە ٢٥٦ جەمسەری کارەباییەوە
16:25
(Laughter)
230
973000
4000
-پێکەنین
16:31
So what did they find? Of course, same thing.
231
979000
4000
ئەی چییان دۆزییەوە؟ بەدڵیناییەوە شتێکیان دۆزییەوە
16:35
The scientific embargo -- if ever has been to submitted to "Nature,"
232
983000
4000
ئابڵوقەی زانست هەمیشە بە دەوری "سروشت"دا درابو
16:39
hopefully, it will be accepted.
233
987000
3000
بەو هیوایەی کە قبوڵ بکرێت.
16:42
It deals with the state of compassion, unconditional compassion.
234
990000
3000
ئەمە مامەڵە لەگەڵ حاڵەتی هاوسۆزییدا دەکات، هاوسۆزی بێمەرج.
16:45
We asked meditators, who have been doing that for years and years and years,
235
993000
4000
ئێمە داوامان لەو تێڕامێنانە کردووە کە چەند ساڵێکی زۆرە ئەم کارە دەکەن
16:49
to put their mind in a state where there's nothing but loving kindness,
236
997000
5000
کە مێشکیان بخەنە حاڵەتێکەوە کە هیچی تیا نیە جگە لە خۆشەویستی و بەزەیی
16:54
total availability to sentient being.
237
1002000
2000
ئامادەییەکی تەواو بۆ بونێکی ئارام.
16:56
Of course, during the training, we do that with objects.
238
1004000
2000
بە دڵنیاییەوە لە کاتی راهێنانەکاندا ئەم کارە لەسەر شتەکان دەکەین
16:58
We think of people suffering, we think of people we love,
239
1006000
3000
بیر لە خەڵک دەکەینەوە کە ئازار دەچێژن، بیر لە خەڵک دەکەینەوە کە خۆشمان دەوێن
17:01
but at some point, it can be a state which is all pervading.
240
1009000
4000
بەڵام لە خاڵیکدا حاڵەتێک هەیە کە هەمو ئەمانە ئامادەیە
17:05
Here is the preliminary result, which I can show because it's already been shown.
241
1013000
5000
ئەمە ئەنجامێکی بەراییە، کە دەتوانم بیخەمە رو چونکە لە راستیدا خراونەتە رو
17:10
The bell curve shows 150 controls, and what is being looked at
242
1018000
7000
ئەو چەماوەیە ١٥٠ کۆنترۆڵ نیشان دەدات و ئەوەی کە تەماشا دەکرێت
17:17
is the difference between the right and the left frontal lobe.
243
1025000
4000
بریتییە لە جیاوازی نێوان پلی راست و چەپی پێشەوە
17:21
In very short, people who have more activity in the right side of the prefrontal cortex
244
1029000
5000
زۆر بە کورتی، ئەو کەسانەی کە زۆر چالاکی بە بەشی لای راستی توێژی پێشەوە دەکەن
17:26
are more depressed, withdrawn. They don't describe a lot of positive affect.
245
1034000
6000
زۆر خەمۆک و خۆ دورخەرەوەن. ئەمانە زۆر کاریگەری ئەرێنی ناخەنە رو
17:33
It's the opposite on the left side: more tendency to altruism,
246
1041000
5000
لە لای چەپ بە پێچەوانەوەیە: ئارەزوویەکی زیاتر بۆ مرۆڤدۆستی هەیە
17:38
to happiness, to express, and curiosity and so forth.
247
1046000
5000
بۆ دڵخۆشی، بۆ دەربڕین، بۆ حەزکردن بە زانین، و تا دوایی
17:43
So there's a basic line for people. And also, it can be changed.
248
1051000
4000
کەواتە هێڵێکی بنەڕەتی هەیە بۆ خەڵک. هەروەها دەکرێت بگۆڕدرێت
17:47
If you see a comic movie, you go off to the left side.
249
1055000
2000
ئەگەر تۆ فیلمێکی کۆمیدی ببینیت دەچیتە لای چەپ
17:49
If you are happy about something, you'll go more to the left side.
250
1057000
3000
ئەگەر سەبارەت بە شتێک دڵخۆش بیت زیاتر بەرەو لای چەپ دەچیت
17:52
If you have a bout of depression, you'll go to the right side.
251
1060000
4000
ئەگەر بەرەو خەمۆکی بچیت دەچیتە لای راست
17:56
Here, the -0.5 is the full standard deviation
252
1064000
6000
ئەمە بە لادانی پێودانگی -٠.٥ ەوە
18:02
of a meditator who meditated on compassion.
253
1070000
3000
سەبارەت بە تێڕامێنێک کە تێڕامانی لەسەر هاوسۆزی کردووە.
18:05
It's something that is totally out of the bell curve.
254
1073000
4000
ئەمە بە تەواوی چەماوەیەکی ناچونیەکە
18:09
So, I've no time to go into all the different scientific results.
255
1077000
4000
من کاتی ئەوەم نیە بچمە ئەنجامە جیاوازە زانستییەکانەوە
18:13
Hopefully, they will come.
256
1081000
2000
بەو هیوایەم کە بڵاو بکرێنەوە
18:15
But they found that -- this is after three and a half hours in an fMRI,
257
1083000
4000
بەڵام ئەوەیان دۆزییەوە - ئەمە دوای ٣ کاتژمێر و نیو پشکنین بە ئێف ئێم ئار ئای
18:19
it's like coming out of a space ship.
258
1087000
3000
ئەمە وەک ئەوە وایە لە کەشتییەکی ئاسمانی دابەزیت
18:24
Also, it has been shown in other labs --
259
1092000
2000
هەروەها لە تاقیگەی تریشدا دەرکەوتووە
18:26
for instance, Paul Ekman's labs in Berkeley --
260
1094000
4000
بۆ نمونە لە تاقیگەکەی پاوڵ ئیکمان لە بێرکلی
18:30
that some meditators are able, also,
261
1098000
2000
کە هەندێ تێڕامێن دەتوانن
18:32
to control their emotional response more than it could be thought.
262
1100000
4000
وەڵامە هەستییەکانیان زیاد لەوەی چاوەڕوان کرابو کۆنترۆڵ بکەن
18:36
Like the startle experiments, for example.
263
1104000
2000
بۆ نمونە تاقیکردنەوەی شۆکی لەپڕ.
18:38
If you sit a guy on a chair with all this kind of apparatus measuring your physiology,
264
1106000
4000
ئەگەر کەسێک لەسەر ئەم کورسییە دانیشێنیت بەم هەمو کەرەسەی پێوانەی فسیۆلۆجییەوە
18:42
and there's kind of a bomb that goes off, it's so instinctive response that,
265
1110000
5000
و جۆرە بۆمبێک بتەقێتەوە، وەڵامەکە ئەوەندە غەریزییە
18:47
in 20 years, they never saw anyone who will not jump.
266
1115000
4000
کە لەم ٢٠ ساڵەی دواییدا کەسێک نەبووە کە لە جێی خۆی بەرز نەبوبێتەوە.
18:51
Some meditators, without trying to stop it,
267
1119000
3000
هەندێ لە تێڕامێنەکان بە بێ ئەوەی هەوڵ بدەن بیوەستێنن
18:54
but simply by being completely open,
268
1122000
3000
تەنیا بەوەی کە تەواو کراوە بون
18:57
thinking that that bang is just going to be just a small event like a shooting star,
269
1125000
5000
بەو بیرکردنەوەیەوە کە زرمەکە روداوێکی زۆر بچوکە، وەک ئەستێرەیەک کە دەکشێت
19:02
they are able not to move at all.
270
1130000
2000
توانییان بە هیچ جۆرێک نەجوڵێن
19:04
So the whole point of that is not, sort of, to make, like,
271
1132000
4000
کەواتە هەمو بیرۆکەی ئەم شتە لەوەدا نیە کە
19:08
a circus thing of showing exceptional beings who can jump, or whatever.
272
1136000
7000
وەکو سێرکێک وا بێت بۆ نیشاندانی توانا نائاساییەکانی وەک بازدان و شتی تر
19:15
It's more to say that mind training matters. That this is not just a luxury.
273
1143000
6000
بەڵکو ئەوەیە کە راهێنان بە مێشک گرنگە. ئەمە تەنیا کارێکی خۆشگوزەرانی نیە
19:21
This is not a supplementary vitamin for the soul.
274
1149000
5000
هیچ ڤیتامینێکی بەهێزکەر نیە بۆ رۆح
19:26
This is something that's going to determine the quality of every instant of our lives.
275
1154000
6000
ئەمە شتێکە کە بڕیار لە چۆنێتی هەمو ساتێکی ژیانمان دەدات
19:32
We are ready to spend 15 years achieving education.
276
1160000
4000
ئێمە ئامادەین کە ١٥ ساڵ بە پەروەردەوە بەسەر ببەین
19:36
We love to do jogging, fitness.
277
1164000
3000
حەزمان لە جوڵە و وەرزشە
19:39
We do all kinds of things to remain beautiful.
278
1167000
4000
هەمو شتێک دەکەین بۆ ئەوەی بە جوانی بمێنینەوە
19:43
Yet, we spend surprisingly little time taking care of what matters most --
279
1171000
7000
کەچی سەیر لەوەدایە کاتێکی زۆر کەم دەدەین بەو شتەی لە هەموی گرنگترە
19:50
the way our mind functions --
280
1178000
3000
کە بریتییە لە رێگەی کارکردنی مێشکمان
19:53
which, again, is the ultimate thing that determines the quality of our experience.
281
1181000
5000
کە بریتییە لەو شتەی کە بڕیار لەسەر چۆنێتی ئەزمونەکانمان دەدات
19:58
Now, our compassion is supposed to be put in action.
282
1186000
4000
ئێستاش هاوسۆزییەکەمان دەبێت بخرێتە گەڕ.
20:02
That's what we try to do in different places.
283
1190000
3000
ئەمە ئەو شتەیە کە لە شوێنی جیاجیا دەمانەوێت ئەنجامی بدەین
20:05
Just this one example is worth a lot of work.
284
1193000
4000
تەنیا ئەم یەک نمونەیە ماندوبونێکی زۆر دەهێنێت
20:09
This lady with bone TB, left alone in a tent, is going to die with her only daughter.
285
1197000
6000
ئەم خانمە کە نەخۆشی سیلی ئیسقانی هەیە لەگەڵ کچەکەی لە چادرەکەیدا بەجێهێڵراوە بمرێت
20:15
One year later, how she is.
286
1203000
3000
ساڵی دواتر، چۆنە.
20:20
Different schools and clinics we've been doing in Tibet.
287
1208000
4000
ئێمە لە تبت قوتابخانە و نەخۆشخانەی جیاوازمان دروست کردووە
20:26
And just, I leave you with the beauty of those looks
288
1214000
4000
و بەجێتان دەهێڵم تەماشای جوانیی ئەو نیگایانە بکەن
20:30
that tells more about happiness than I could ever say.
289
1218000
5000
کە دەتوانن زۆر لەوە زیاتر باسی دڵخۆشی بکەن کە من دەتوانم بیڵێم
20:35
And jumping monks of Tibet.
290
1223000
2000
ئەمەش پیاوە ئایینییە بازدەرەکانە لە تبت
20:37
(Laughter)
291
1225000
2000
-پێکەنین
20:39
Flying monks.
292
1227000
2000
پیاوە ئایینییە فڕیوەکان
20:47
Thank you very much.
293
1235000
2000
زۆر سوپاس.
ABOUT THE SPEAKER
Matthieu Ricard - Monk, author, photographerSometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer.
Why you should listen
After training in biochemistry at the Institute Pasteur, Matthieu Ricard left science behind to move to the Himalayas and become a Buddhist monk -- and to pursue happiness, both at a basic human level and as a subject of inquiry. Achieving happiness, he has come to believe, requires the same kind of effort and mind training that any other serious pursuit involves.
His deep and scientifically tinged reflections on happiness and Buddhism have turned into several books, including The Quantum and the Lotus: A Journey to the Frontiers Where Science and Buddhism Meet. At the same time, he also makes sensitive and jaw-droppingly gorgeous photographs of his beloved Tibet and the spiritual hermitage where he lives and works on humanitarian projects.
His latest book on happiness is Happiness: A Guide to Developing Life's Most Important Skill; his latest book of photographs is Tibet: An Inner Journey.
Matthieu Ricard | Speaker | TED.com