TEDxMet
Andrew Solomon: Depression, the secret we share
Ендрју Соломон: Депресија, тајната која ја делиме
Filmed:
Readability: 3.5
10,174,764 views
"Спротивноста на депресијата не е среќата, туку виталноста, и токму виталноста се одлеваше од мене во тој момент." Во говор кој е еднакво елоквентен и поразителен, писателот Ендрју Соломон ве води во најмрачните делови на неговиот ум, во годините кога се борел со депресија. Борба која го поттикнала да замине на просветлувачко патување низ светот за да интервјуира други луѓе со депресија -- само за да открие дека колку повеќе зборувал, толку повеќе луѓето му ги кажувале своите приказни. (Снимено на TEDxMet.)
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
"I felt a funeral in my brain,
0
3627
4211
"Осетив погреб во мојот мозок,
00:19
and mourners to and fro
1
7838
2402
а ожалостените напред-назад
00:22
kept treading, treading till I felt
2
10240
2660
маршираат ли маршираат - сѐ додека не
00:24
that sense was breaking through.
3
12900
2936
се појави она чувство.
00:27
And when they all were seated,
4
15836
1769
А кога сите седнаа,
00:29
a service, like a drum,
5
17605
1998
обред, како тапан
00:31
kept beating, beating, till I felt
6
19603
2712
непрестано бие, биеше додека
00:34
my mind was going numb.
7
22315
3516
умот ми отрпнуваше.
00:37
And then I heard them lift a box
8
25831
1876
Потоа слушнав како го креваат ковчегот
00:39
and creak across my soul
9
27707
2287
и ми ја изгребаа душата,
00:41
with those same boots of lead again,
10
29994
3059
уште еднаш, со истите оние оловни чизми,
00:45
then space began to toll,
11
33053
3017
и тогаш просторот почна да бие,
00:48
as if the heavens were a bell
12
36070
2140
ко небесата да беше ѕвоно,
00:50
and being were an ear,
13
38210
1991
луѓето беа претворени во уво,
00:52
and I, and silence, some strange race
14
40201
3083
а јас овде сум со една чудна раса, во тишина,
00:55
wrecked, solitary, here.
15
43284
3209
скршена и осамена.
00:58
Just then, a plank in reason broke,
16
46493
3177
И токму тогаш, го спуштија ковчегот в гроб,
01:01
and I fell down and down
17
49670
3341
а јас паѓав надолу и надолу,
01:05
and hit a world at every plunge,
18
53011
2675
открив нови светови со секое нурнување
01:07
and finished knowing then."
19
55686
4512
и тогаш престанав да знам."
01:12
We know depression through metaphors.
20
60198
3482
Депресијата ни е позната преку метафори.
01:15
Emily Dickinson was able to convey it in language,
21
63680
3709
Емили Дикинсон успеала да ја претстави преку јазик,
01:19
Goya in an image.
22
67389
2741
Гоја преку слика.
01:22
Half the purpose of art
23
70130
1983
Половина од уметноста
01:24
is to describe such iconic states.
24
72113
3884
има за цел да ги опише овие иконски состојби.
01:27
As for me, I had always thought myself tough,
25
75997
3590
Што се однесува до мене, отсекогаш мислев дека сум јак,
01:31
one of the people who could survive
26
79587
1873
еден од луѓето кои би преживеале
01:33
if I'd been sent to a concentration camp.
27
81460
3154
во концентрационен логор.
01:36
In 1991, I had a series of losses.
28
84614
2883
Во 1991, имав неколку загуби.
01:39
My mother died,
29
87497
1701
Умре мајка ми,
01:41
a relationship I'd been in ended,
30
89198
2126
раскинав една врска,
01:43
I moved back to the United States
31
91324
1843
се вратив во Соединетите Држави
01:45
from some years abroad,
32
93167
2101
после години во странство,
01:47
and I got through all of those experiences intact.
33
95268
3164
и низ сите овие искуства поминав недопрен.
01:50
But in 1994, three years later,
34
98432
3107
Но во 1994, три години подоцна,
01:53
I found myself losing interest in almost everything.
35
101539
4393
почнав да губам интерес скоро за сѐ.
01:57
I didn't want to do any of the things
36
105932
1645
Не сакав да ги правам работите
01:59
I had previously wanted to do,
37
107577
2382
во кои порано уживав,
02:01
and I didn't know why.
38
109959
1918
и не знаев зошто.
02:03
The opposite of depression
39
111877
1820
Спротивноста на депресијата
02:05
is not happiness, but vitality,
40
113697
3237
не е среќата, туку виталноста,
02:08
and it was vitality
41
116934
1495
и токму виталноста
02:10
that seemed to seep away from me in that moment.
42
118429
3653
се одлеваше од мене во тој момент.
02:14
Everything there was to do
43
122082
2155
Она што требаше да се сработи
02:16
seemed like too much work.
44
124237
2174
ми изгледаше премногу тешко.
02:18
I would come home
45
126411
1647
Ќе си дојдев дома
02:20
and I would see the red light
flashing on my answering machine,
flashing on my answering machine,
46
128058
3382
и ќе видев како трепка црвената сијаличка на телефонската секретарка,
02:23
and instead of being thrilled to hear from my friends,
47
131440
2145
и наместо да бидам возбуден што ќе ги слушнам пријателите,
02:25
I would think,
48
133585
1548
јас си велев,
02:27
"What a lot of people that is to have to call back."
49
135133
3235
"Боже на колку многу луѓе ќе треба да им се јавам."
02:30
Or I would decide I should have lunch,
50
138368
2387
Кога се подготвував да ручам,
02:32
and then I would think, but
I'd have to get the food out
I'd have to get the food out
51
140755
2546
наеднаш помислував, но треба да ја извадам храната
02:35
and put it on a plate
52
143301
2039
и да ја ставам во чинија,
02:37
and cut it up and chew it and swallow it,
53
145340
4049
да ја исецкам, да ја изџвакам и да ја голтнам.
02:41
and it felt to me like the Stations of the Cross.
54
149389
3701
Премногу напорно ми беше сето тоа.
02:45
And one of the things that often gets lost
55
153090
2451
Во разговорите за депресијата честопати
02:47
in discussions of depression
56
155541
1902
не се споменува тоа дека
02:49
is that you know it's ridiculous.
57
157443
2358
сте свесни за овој апсурд.
02:51
You know it's ridiculous while you're experiencing it.
58
159801
2736
Знаете дека е апсурдно она што го доживувате.
02:54
You know that most people manage
59
162537
2144
Знаете дека повеќето луѓе успеваат да
02:56
to listen to their messages and eat lunch
60
164681
2314
ги слушнат пораките, го јадат ручекот,
02:58
and organize themselves to take a shower
61
166995
1912
се подготвуваат за туширање,
03:00
and go out the front door
62
168907
1260
излегуваат надвор
03:02
and that it's not a big deal,
63
170167
1477
и дека тоа не е некоја голема работа,
03:03
and yet you are nonetheless in its grip
64
171644
3341
но сепак се чувствувате заробени
03:06
and you are unable to figure out any way around it.
65
174985
3752
и не знаете како да се ослободите.
03:10
And so I began to feel myself doing less
66
178737
4499
И така со тек на време бев сѐ помалку активен,
03:15
and thinking less
67
183236
2090
сѐ помалку мислев
03:17
and feeling less.
68
185326
2368
и сѐ помалку чувствував.
03:19
It was a kind of nullity.
69
187694
2355
Едно чувство на ништожност.
03:22
And then the anxiety set in.
70
190049
2366
И тогаш се јави анксиозноста.
03:24
If you told me that I'd have to be
71
192415
2279
Ако ми кажевте дека морам
03:26
depressed for the next month,
72
194694
1589
да бидам депресивен следниот месец,
03:28
I would say, "As long I know it'll be
over in November, I can do it."
over in November, I can do it."
73
196283
3224
ќе ви речев, "Знам дека ќе заврши во Ноември, ќе издржам."
03:31
But if you said to me,
74
199507
1116
Но ако ми речевте,
03:32
"You have to have acute anxiety for the next month,"
75
200623
3300
"Следниот месец ќе мора да имаш акутна анксиозност,"
03:35
I would rather slit my wrist than go through it.
76
203923
2373
попрво би си ги пресекол вените отколку да поминам низ тоа.
03:38
It was the feeling all the time
77
206296
1782
Чувството беше како она
03:40
like that feeling you have if you're walking
78
208078
2228
кога одите и кога наеднаш ќе се лизнете или
03:42
and you slip or trip
79
210306
1402
препнете
03:43
and the ground is rushing up at you,
80
211708
1885
и паѓате брзо надолу кон земјата,
03:45
but instead of lasting half a
second, the way that does,
second, the way that does,
81
213593
2718
но паѓањето наместо да трае половина секунда,
03:48
it lasted for six months.
82
216311
1938
траеше шест месеци.
03:50
It's a sensation of being afraid all the time
83
218249
3032
Исплашени сте цело време,
03:53
but not even knowing what it is that you're afraid of.
84
221281
3776
но не знаете од што всушност ви е страв.
03:57
And it was at that point that I began to think
85
225057
2420
И токму во тој момент помислив
03:59
that it was just too painful to be alive,
86
227477
3999
дека е премногу болно да живеам,
04:03
and that the only reason not to kill oneself
87
231476
2584
и не се убив само за да не ги повредам
04:06
was so as not to hurt other people.
88
234060
3131
другите луѓе.
04:09
And finally one day, I woke up
89
237191
2993
И најпосле еден ден, се разбудив
04:12
and I thought perhaps I'd had a stroke,
90
240200
2008
и помислив дека сум доживеал инфаркт,
04:14
because I lay in bed completely frozen,
91
242208
2731
бидејќи лежев во креветот целосно вкочанет,
04:16
looking at the telephone, thinking,
92
244939
1949
гледајќи во телефонот, мислејќи си,
04:18
"Something is wrong and I should call for help,"
93
246888
3563
"Нешто не е во ред и треба да побарам помош,"
04:22
and I couldn't reach out my arm
94
250451
1735
но не можев да ја кренам раката
04:24
and pick up the phone and dial.
95
252186
2462
за да го земам телефонот и да свртам.
04:26
And finally, after four full hours
of my lying and staring at it,
of my lying and staring at it,
96
254648
4154
И конечно, после четири часа лежење и зјапање во него,
04:30
the phone rang,
97
258802
1362
телефонот заѕвони,
04:32
and somehow I managed to pick it up,
98
260164
2248
и некако успеав да кренам.
04:34
and it was my father,
99
262412
1800
Беше татко ми,
04:36
and I said, "I'm in serious trouble.
100
264212
3153
и му реков, "Во сериозна невоља сум.
04:39
We need to do something."
101
267365
2163
Треба да направиме нешто."
04:41
The next day I started with the medications
102
269528
3328
Следниот ден започнав со лекарствата
04:44
and the therapy.
103
272856
2368
и терапијата.
04:47
And I also started reckoning
104
275224
2307
Истовремено почнав да се измачувам
04:49
with this terrible question:
105
277531
1879
со ова ужасно прашање:
04:51
If I'm not the tough person
106
279410
2073
Ако не сум онаа јака личност
04:53
who could have made it
through a concentration camp,
through a concentration camp,
107
281483
2556
која може да преживее концентрационен логор,
04:56
then who am I?
108
284039
1640
тогаш кој сум?
04:57
And if I have to take medication,
109
285679
1949
И ако морам да земам лекарства,
04:59
is that medication making me more fully myself,
110
287628
3707
дали лековите ќе ме доближат до мојата суштина,
05:03
or is it making me someone else?
111
291335
2419
или пак ќе ме направат некој друг?
05:05
And how do I feel about it
112
293754
1696
И како ќе се чувствувам
05:07
if it's making me someone else?
113
295450
2539
доколку ме направат некој друг?
05:09
I had two advantages as I went in to the fight.
114
297989
3311
Во борбата влегов со две предности.
05:13
The first is that I knew that, objectively speaking,
115
301300
2980
Прво знаев, објективно кажано,
05:16
I had a nice life,
116
304280
1621
дека имав убав живот,
05:17
and that if I could only get well,
117
305901
1885
и дека ако закрепнам,
05:19
there was something at the other end
118
307786
1438
ќе имам нешто за што вреди
05:21
that was worth living for.
119
309224
1786
да се живее.
05:23
And the other was that I had
access to good treatment.
access to good treatment.
120
311010
3042
И другото беше дека имав пристап до добар третман.
05:26
But I nonetheless emerged and relapsed,
121
314052
3764
Но и покрај тоа, ќе се издигнев па ќе паднев,
05:29
and emerged and relapsed,
122
317816
2279
ќе се издигнев па ќе паднев,
05:32
and emerged and relapsed,
123
320095
3044
ќе се издигнев па ќе паднев,
05:35
and finally understood
124
323139
1953
и најпосле сфатив
05:37
I would have to be on medication
125
325092
2244
дека ќе морам да примам лекарства
05:39
and in therapy forever.
126
327336
2296
и терапија засекогаш.
05:41
And I thought, "But is it a chemical problem
127
329632
2374
Па си помислив, "Дали проблемот е хемиски
05:44
or a psychological problem?
128
332006
1764
или психолошки?
05:45
And does it need a chemical cure
or a philosophical cure?"
or a philosophical cure?"
129
333770
3696
И дали ми треба хемиски или филозофски лек?"
05:49
And I couldn't figure out which it was.
130
337466
2059
И не можев да сфатам дали едното или другото.
05:51
And then I understood that actually,
131
339525
2477
И најпосле сфатив дека всушност
05:54
we aren't advanced enough in either area
132
342002
2074
не сме доволно напредни и во двете области
05:56
for it to explain things fully.
133
344076
1937
за да ги објасниме целосно работите.
05:58
The chemical cure and the psychological cure
134
346013
3247
И хемискиот и психолошкиот лек
06:01
both have a role to play,
135
349260
1802
играат улога,
06:03
and I also figured out that depression was something
136
351062
3743
и сфатив дека депресијата е нешто толку длабоко
06:06
that was braided so deep into us
137
354805
2503
вкоренето во нас, што
06:09
that there was no separating it
138
357308
1619
не можеме да ја издвоиме
06:10
from our character and personality.
139
358927
2486
од нашиот карактер и личност.
06:13
I want to say that the treatments we have
140
361413
2032
Сакам да кажам дека третманите кои ги имаме
06:15
for depression are appalling.
141
363445
2545
за депресија се ужасни.
06:17
They're not very effective.
142
365990
1827
Не се многу ефикасни.
06:19
They're extremely costly.
143
367817
1833
Екстремно скапи се.
06:21
They come with innumerable side effects.
144
369650
2449
Пропратени се со безброј нуспојави.
06:24
They're a disaster.
145
372099
1789
Катастрофа се.
06:25
But I am so grateful that I live now
146
373888
2878
Но многу сум благодарен што живеам сега,
06:28
and not 50 years ago,
147
376766
1810
а не пред 50 години,
06:30
when there would have been almost nothing
148
378576
1511
кога не можело да се направи речиси
06:32
to be done.
149
380087
1401
ништо.
06:33
I hope that 50 years hence,
150
381488
2581
Се надевам дека 50 години отсега,
06:36
people will hear about my treatments
151
384069
1857
луѓето ќе слушнат за моите третмани
06:37
and be appalled that anyone endured
152
385926
2133
и ќе се запрепастат од тоа колку
06:40
such primitive science.
153
388059
2826
примитивна била науката.
06:42
Depression is the flaw in love.
154
390885
4556
Депресијата е темната страна на љубовта.
06:47
If you were married to someone and thought,
155
395441
3141
Ако сте во брак со некого и велите,
06:50
"Well, if my wife dies, I'll find another one,"
156
398582
3595
"Добро, ако почине жена ми, ќе си најдам друга,"
06:54
it wouldn't be love as we know it.
157
402177
3046
тогаш тоа не е љубов.
06:57
There's no such thing as love
158
405223
1950
Не постои љубов
06:59
without the anticipation of loss,
159
407173
2644
без исчекување на загубата,
07:01
and that specter of despair
160
409817
2584
и токму ваквата очај може
07:04
can be the engine of intimacy.
161
412401
3729
да биде двигател на интимноста.
07:08
There are three things people tend to confuse:
162
416130
2929
Има три работи кои луѓето ги мешаат:
07:11
depression, grief and sadness.
163
419059
3800
депресија, жалост и тага.
07:14
Grief is explicitly reactive.
164
422859
3286
Жалоста е реактивна состојба.
07:18
If you have a loss and you feel incredibly unhappy,
165
426145
2959
Ако сте доживеале загуба и сте многу несреќни,
07:21
and then, six months later,
166
429104
1633
а шест месеци подоцна,
07:22
you are still deeply sad, but
you're functioning a little better,
you're functioning a little better,
167
430737
3222
сѐ уште сте длабоко тажни, но функционирате малку подобро,
07:25
it's probably grief,
168
433959
1728
тоа е веројатно жалост,
07:27
and it will probably ultimately resolve itself
169
435687
2292
и на крај ќе се разреши
07:29
in some measure.
170
437979
1449
сама од себе.
07:31
If you experience a catastrophic loss,
171
439428
2751
Ако доживеете катастрофална загуба
07:34
and you feel terrible,
172
442179
1214
и се чувствувате ужасно,
07:35
and six months later you can barely function at all,
173
443393
2997
и шест месеци подоцна едвај функционирате,
07:38
then it's probably a depression that was triggered
174
446390
2585
тогаш е веројатно депресија која била активирана
07:40
by the catastrophic circumstances.
175
448975
2474
од катастрофалните околности.
07:43
The trajectory tells us a great deal.
176
451449
3632
Траекторијата ни кажува многу.
07:47
People think of depression as being just sadness.
177
455081
3358
Луѓето мислат дека депресијата е само тага.
07:50
It's much, much too much sadness,
178
458439
2336
Тука станува збор за премногу тага,
07:52
much too much grief
179
460775
1664
премногу жалост
07:54
at far too slight a cause.
180
462439
2929
без некоја очигледна причина.
07:57
As I set out to understand depression,
181
465368
2747
Кога одлучив да ја разберам депресијата
08:00
and to interview people who had experienced it,
182
468115
2835
и почнав да ги интервјуирам луѓето кои ја доживеале,
08:02
I found that there were people who seemed
183
470950
3031
видов дека има луѓе кои на површината
08:05
on the surface to have what sounded like
184
473981
1705
изгледаа ко да имаат релативно
08:07
relatively mild depression
185
475686
2062
блага депресија, но и
08:09
who were nonetheless utterly disabled by it.
186
477748
3447
беа целосно онеспособени од неа.
08:13
And there were other people who had what sounded
187
481195
1858
И имаше други луѓе кои се чинеше дека
08:15
as they described it
188
483053
1312
имаат
08:16
like terribly severe depression
189
484365
2251
ужасна и тешка депресија,
08:18
who nonetheless had good lives in the interstices
190
486616
2815
но измеѓу депресивните епизоди сепак
08:21
between their depressive episodes.
191
489431
2155
водеа добри животи.
08:23
And I set out to find out what it is
192
491586
2685
И така одлучив да откријам
08:26
that causes some people
193
494271
1603
што е тоа што ги прави некои луѓе
08:27
to be more resilient than other people.
194
495874
2253
поотпорни за разлика од другите.
08:30
What are the mechanisms
195
498127
1559
Кои се механизмите
08:31
that allow people to survive?
196
499686
1844
кои им овозможуваат на луѓето да преживеат?
08:33
And I went out and I interviewed person after person
197
501530
3169
Излегов и започнав да ги интервјуирам
08:36
who was suffering with depression.
198
504699
2175
луѓето кои страдаа од депресија.
08:38
One of the first people I interviewed
199
506874
1951
Еден од првите луѓе кои ги интервјуирав
08:40
described depression
200
508825
1881
ја опиша депресијата
08:42
as a slower way of being dead,
201
510706
3261
како бавен начин да бидеш мртов,
08:45
and that was a good thing for me to hear early on
202
513967
2124
и беше добро што го слушнав ова уште од почеток
08:48
because it reminded me
203
516091
1366
оти ме потсети дека
08:49
that that slow way of being dead
204
517457
1999
овој бавен начин да бидеш мртов
08:51
can lead to actual deadness,
205
519456
2035
може да доведе до самата смрт,
08:53
that this is a serious business.
206
521491
2004
дека ова е сериозна работа.
08:55
It's the leading disability worldwide,
207
523495
2659
Таа е водечки причинител на попреченост
08:58
and people die of it every day.
208
526154
3030
и луѓето умираат од неа секој ден.
09:01
One of the people I talked to
209
529184
1769
Обидувајќи се да го разберам ова
09:02
when I was trying to understand this
210
530953
1974
зборував со една сакана пријателка
09:04
was a beloved friend
211
532927
1668
која ја знаев со години
09:06
who I had known for many years,
212
534595
2018
и која имала
09:08
and who had had a psychotic episode
213
536613
2542
психотична епизода кога
09:11
in her freshman year of college,
214
539155
1904
била бруцош на факултет,
09:13
and then plummeted into a horrific depression.
215
541059
3056
а потоа паднала во ужасна депресија.
09:16
She had bipolar illness,
216
544115
1426
Таа имаше биполарна болест,
09:17
or manic depression, as it was then known.
217
545541
2643
или манично депресивна болест, како што се нарекуваше тогаш.
09:20
And then she did very well
218
548184
2044
Со години земаше литиум
09:22
for many years on lithium,
219
550228
1708
и добро ѝ одеше тогаш,
09:23
and then eventually,
220
551936
1375
и најпосле,
09:25
she was taken off her lithium
221
553311
1960
литиумот ѝ беше прекинат
09:27
to see how she would do without it,
222
555271
1835
за да видат како ќе функционира без него,
09:29
and she had another psychosis,
223
557106
1975
и имаше уште една психоза,
09:31
and then plunged into the worst depression
224
559081
2338
а потоа падна во најлошата депресија
09:33
that I had ever seen
225
561419
1872
што сум ја видел.
09:35
in which she sat in her parents' apartment,
226
563291
3015
Седеше во станот на нејзините родители,
09:38
more or less catatonic, essentially without moving,
227
566306
3077
повеќе или помалку во кататонија, неподвижна,
09:41
day after day after day.
228
569383
2482
ден за ден.
09:43
And when I interviewed her about
that experience some years later --
that experience some years later --
229
571865
3217
И кога ја интервјуирав за ова искуство неколку години подоцна --
09:47
she's a poet and psychotherapist
named Maggie Robbins —
named Maggie Robbins —
230
575082
3331
таа е поет и психотерапевт, се вика Маги Робинс -
09:50
when I interviewed her, she said,
231
578413
3233
кога ја интервјуирав, рече,
09:53
"I was singing 'Where Have All The Flowers Gone'
232
581646
3384
"Си ја пеев "Where Have All The Flowers Gone"
09:57
over and over to occupy my mind.
233
585030
3210
одново и одново за да не мислам на друго.
10:00
I was singing to blot out the
things my mind was saying,
things my mind was saying,
234
588240
3135
Пеев за да ги избришам работите што ми ги кажуваше мојот ум,
10:03
which were, 'You are nothing. You are nobody.
235
591375
4490
кој повторуваше, "Ти си никој и ништо.
10:07
You don't even deserve to live.'
236
595865
2826
Дури и не заслужуваш да живееш.'
10:10
And that was when I really started thinking
237
598691
2178
И токму во тој момент почнав да размислувам
10:12
about killing myself."
238
600869
2213
за самоубиство."
10:15
You don't think in depression
239
603082
1908
Депресивните не мислат
10:16
that you've put on a gray veil
240
604990
2137
дека ставиле сив превез
10:19
and are seeing the world through the haze
241
607127
1980
и дека го набљудуваат светот низ призмата
10:21
of a bad mood.
242
609107
1894
на лошото расположение.
10:23
You think that the veil has been taken away,
243
611001
2720
Обратно е. Мислат дека превезот им е тргнат,
10:25
the veil of happiness,
244
613721
1922
превезот на среќата,
10:27
and that now you're seeing truly.
245
615643
2424
и дека сега ја гледаат вистината.
10:30
It's easier to help schizophrenics who perceive
246
618067
2964
Полесно е да им помогнете на шизофрениците
10:33
that there's something foreign inside of them
247
621031
1811
кои сметаат дека има нешто туѓо во нив,
10:34
that needs to be exorcised,
248
622842
2187
нешто што треба да се избрка,
10:37
but it's difficult with depressives,
249
625029
2164
но со депресивците е тешко,
10:39
because we believe we are seeing the truth.
250
627193
3847
оти ние веруваме дека ја гледаме вистината.
10:43
But the truth lies.
251
631040
2947
Но вистината лаже.
10:45
I became obsessed with that sentence:
252
633987
1998
Станав преокупиран со таа реченица:
10:47
"But the truth lies."
253
635985
2375
"Но вистината лаже."
10:50
And I discovered, as I talked to depressive people,
254
638360
2453
И открив, зборувајќи со депресивни луѓе,
10:52
that they have many delusional perceptions.
255
640813
2682
дека тие имаат многу налудничави перцепции.
10:55
People will say, "No one loves me."
256
643495
1667
Ако некој ви рече, "Никој не ме сака."
10:57
And you say, "I love you,
257
645162
1651
Вие ќе му одговорите, "Јас те сакам,
10:58
your wife loves you, your mother loves you."
258
646813
2522
жена ти те сака, мајка ти те сака."
11:01
You can answer that one pretty readily,
259
649335
1923
Повеќето луѓе лесно
11:03
at least for most people.
260
651258
1665
ќе ги разубедите.
11:04
But people who are depressed will also say,
261
652923
2267
Но депресивните луѓе ќе ви речат,
11:07
"No matter what we do,
262
655190
1705
"Без оглед што правиме,
11:08
we're all just going to die in the end."
263
656895
2273
сите ќе умреме на крај."
11:11
Or they'll say, "There can be no true communion
264
659168
2203
Или ќе ви речат, "Не може да постои вистинска
11:13
between two human beings.
265
661371
1653
поврзаност помеѓу две човечки битија.
11:15
Each of us is trapped in his own body."
266
663024
2576
Секој од нас е заглавен во сопственото тело."
11:17
To which you have to say,
267
665600
1849
На што ќе мора да речете,
11:19
"That's true,
268
667449
1321
"Тоа е вистина,
11:20
but I think we should focus right now
269
668770
1818
но сметам дека сега треба да се фокусираме
11:22
on what to have for breakfast."
270
670588
1896
на појадокот."
11:24
(Laughter)
271
672484
2185
(Смеа)
11:26
A lot of the time,
272
674669
1669
Голем дел од времето
11:28
what they are expressing is not illness, but insight,
273
676338
2896
тие демонстрираат увид во нештата, а не болест,
11:31
and one comes to think what's really extraordinary
274
679234
2657
и навистина е неверојатно тоа што
11:33
is that most of us know about
those existential questions
those existential questions
275
681891
2934
повеќето од нас знаеме за овие егзистенцијални прашања,
11:36
and they don't distract us very much.
276
684825
2290
само што не им обрнуваме многу внимание.
11:39
There was a study I particularly liked
277
687115
2159
Имаше едно истражување што особено
11:41
in which a group of depressed
278
689274
1680
ми се допадна во кое група на депресивни
11:42
and a group of non-depressed people
279
690954
1901
и група на не-депресивни луѓе
11:44
were asked to play a video game for an hour,
280
692855
2623
играа видео игра во текот на еден час,
11:47
and at the end of the hour,
281
695478
1813
и на крајот од играта
11:49
they were asked how many little monsters
282
697291
1651
требаше да кажат колку чудовишта
11:50
they thought they had killed.
283
698942
1864
убиле.
11:52
The depressive group was usually accurate
284
700806
2212
Одговорите на депресивните беа
11:55
to within about 10 percent,
285
703018
2058
доста прецизни.
11:57
and the non-depressed people
286
705076
1471
Не-депресивните луѓе кажуваа
11:58
guessed between 15 and 20 times as many
287
706547
3545
дека убиле 15 до 20 пати
12:02
little monsters — (Laughter) —
288
710092
1742
повеќе чудовишта - (Смеа) -
12:03
as they had actually killed.
289
711834
4111
одошто беше случајот.
12:07
A lot of people said, when I chose
to write about my depression,
to write about my depression,
290
715945
3066
Кога решив да пишувам за мојата депресија, многу луѓе ми рекоа
12:11
that it must be very difficult
291
719011
1769
дека сигурно ми паѓа многу тешко
12:12
to be out of that closet, to have people know.
292
720780
3124
тоа што другите знаат за мојата депресија.
12:15
They said, "Do people talk to you differently?"
293
723904
2200
Велеа, "Дали луѓето ти зборуваат поинаку?"
12:18
And I said, "Yes, people talk to me differently.
294
726104
2072
Јас реков, "Да, луѓето зборуваат поинаку со мене.
12:20
They talk to me differently insofar
295
728176
1914
Зборуваат поинаку со мене сѐ
12:22
as they start telling me about their experience,
296
730090
2790
додека не почнат да ми кажуваат за нивните искуства,
12:24
or their sister's experience,
297
732880
1835
за искуствата на нивната сестра,
12:26
or their friend's experience.
298
734715
1774
или нивниот пријател.
12:28
Things are different because now I know
299
736489
2292
Работите се сменети бидејќи сега знам
12:30
that depression is the family secret
300
738781
2681
дека депресијата е семејна тајна
12:33
that everyone has.
301
741462
2077
која сите ја имаат.
12:35
I went a few years ago to a conference,
302
743539
3628
Пред неколку години бев на една конференција,
12:39
and on Friday of the three-day conference,
303
747167
2653
и на првиот ден од три-дневната конференција,
12:41
one of the participants took me aside, and she said,
304
749820
2891
една учесничка ме тргна настрана и рече,
12:44
"I suffer from depression and
305
752711
3405
"Јас страдам од депресија и
12:48
I'm a little embarrassed about it,
306
756116
2769
малку ми е срам заради тоа,
12:50
but I've been taking this medication,
307
758885
2103
но примам лекарства и само
12:52
and I just wanted to ask you what you think?"
308
760988
2948
сакав да го слушнам вашето мислење?"
12:55
And so I did my best to give
her such advice as I could.
her such advice as I could.
309
763936
2834
Дадов сѐ од себе за да ѝ дадам добар совет.
12:58
And then she said, "You know,
310
766770
1720
И потоа рече, "Знаете,
13:00
my husband would never understand this.
311
768490
2791
маж ми некогаш не би ме разбрал.
13:03
He's really the kind of guy to whom
this wouldn't make any sense,
this wouldn't make any sense,
312
771281
2573
Тој е еден од оние кој ова не би го сфатил,
13:05
so I just, you know, it's just between us."
313
773854
2867
и ова сакам да остане само меѓу нас."
13:08
And I said, "Yes, that's fine."
314
776721
1786
Јас реков, "Да, нема проблем."
13:10
On Sunday of the same conference,
315
778507
2109
Последниот ден, истата конференција,
13:12
her husband took me aside,
316
780616
3044
маж ѝ ме тргна настрана,
13:15
and he said, "My wife wouldn't think
317
783660
1694
и рече, "Жена ми ќе помисли
13:17
that I was really much of a guy if she knew this,
318
785354
2435
дека не сум вистински маж ако го знае ова,
13:19
but I've been dealing with this depression
319
787789
2466
но се борам со депресија и примам
13:22
and I'm taking some medication,
320
790255
1354
одредени лекарства и
13:23
and I wondered what you think?"
321
791609
2505
ме интересира вашето мислење?"
13:26
They were hiding
322
794114
1423
Ги криеја
13:27
the same medication in two different places
323
795537
2215
истите лекарства на две различни места
13:29
in the same bedroom.
324
797752
2645
во истата спална.
13:32
And I said that I thought
325
800397
2021
И му реков дека можеби
13:34
communication within the marriage
326
802418
1684
брачната комуникација
13:36
might be triggering some of their problems.
327
804102
2014
е одговорна за дел од проблемите.
13:38
(Laughter)
328
806116
4191
(Смеа)
13:42
But I was also struck
329
810307
1655
Голем впечаток ми остави
13:43
by the burdensome nature
330
811962
1806
и големиот товар кој го
13:45
of such mutual secrecy.
331
813768
2373
носи ваквата заедничка тајна.
13:48
Depression is so exhausting.
332
816141
1885
Депресијата е многу исцрпувачка.
13:50
It takes up so much of your time and energy,
333
818026
2768
Одзема голем дел од вашето време и енергија,
13:52
and silence about it,
334
820794
1504
а молкот за депресијата
13:54
it really does make the depression worse.
335
822298
2731
само ја влошува уште повеќе.
13:57
And then I began thinking about all the ways
336
825029
1733
Тогаш започнав да размислувам што прават
13:58
people make themselves better.
337
826762
1966
луѓето за да се чувствуваат подобро.
14:00
I'd started off as a medical conservative.
338
828728
2439
Започнав како медицински конзервативец.
14:03
I thought there were a few
kinds of therapy that worked,
kinds of therapy that worked,
339
831167
2372
Мислев дека има неколку видови терапија кои помагаат,
14:05
it was clear what they were --
340
833539
1809
и се знаеше кои се тие --
14:07
there was medication,
341
835348
1644
имате медикаменти,
14:08
there were certain psychotherapies,
342
836992
1476
имате одредени психотерапии,
14:10
there was possibly electroconvulsive treatment,
343
838468
2445
имате можност за електроконвулзивен третман,
14:12
and that everything else was nonsense.
344
840913
2675
а другите третмани беа бесмислени.
14:15
But then I discovered something.
345
843588
1832
Но тогаш открив нешто.
14:17
If you have brain cancer,
346
845420
1752
Ако имате рак на мозокот,
14:19
and you say that standing on your head
347
847172
1472
и речете дека стоењето на глава
14:20
for 20 minutes every morning makes you feel better,
348
848644
2995
секое утро по 20 минути ве прави да се чувствувате подобро,
14:23
it may make you feel better,
349
851639
1514
можеби ќе се чувствувате подобро,
14:25
but you still have brain cancer,
350
853153
1588
но сепак сѐ уште имате рак на мозокот
14:26
and you'll still probably die from it.
351
854741
2289
и најверојатно ќе умрете од него.
14:29
But if you say that you have depression,
352
857030
2512
Но ако имате депресија и ако стоењето
14:31
and standing on your head for 20 minutes every day
353
859542
2105
на глава секој ден по 20 минути ве прави да се
14:33
makes you feel better, then it's worked,
354
861647
2484
чувствувате подобро, тогаш терапијата успеала,
14:36
because depression is an illness of how you feel,
355
864131
2360
оти депресијата е болест на чувствата,
14:38
and if you feel better,
356
866491
1609
а ако се чувствувате подобро,
14:40
then you are effectively not depressed anymore.
357
868100
2830
тоа значи дека веќе не сте депресивни.
14:42
So I became much more tolerant
358
870930
2033
И така станав многу потолерантен
14:44
of the vast world of alternative treatments.
359
872963
2925
за големиот број на алтернативни третмани.
14:47
And I get letters, I get hundreds of letters
360
875888
2384
И добивам писма, добивам стотици писма
14:50
from people writing to tell me
about what's worked for them.
about what's worked for them.
361
878272
2516
од луѓе кои ми пишуваат и ми кажуваат што им помогнало најмногу.
14:52
Someone was asking me backstage today
362
880788
2201
Денеска зад сцената еден ме праша
14:54
about meditation.
363
882989
1463
за медитацијата.
14:56
My favorite of the letters that I got
364
884452
2465
Моето омилено писмо ми е она
14:58
was the one that came from a woman
365
886917
1474
од една жена која ми пиша и
15:00
who wrote and said that she had tried therapy,
366
888391
2207
рече дека пробала терапија,
15:02
she had tried medication,
she had tried pretty much everything,
she had tried pretty much everything,
367
890598
2387
пробала лекарства, пробала речиси сѐ,
15:04
and she had found a solution
and hoped I would tell the world,
and hoped I would tell the world,
368
892985
2837
и најпосле нашла решение и изрази надеж да го пренесам на светот,
15:07
and that was making little things from yarn.
369
895822
3812
а тоа е правење на мали работи од предиво.
15:11
(Laughter)
370
899634
2999
(Смеа)
15:14
She sent me some of them. (Laughter)
371
902633
3524
Ми испрати неколку. (Смеа)
15:18
And I'm not wearing them right now.
372
906157
3688
Не ги носам во моментов.
15:21
I suggested to her that she also should look up
373
909845
2515
И сугерирав да го ѕирне и опсесивно-компулсивното
15:24
obsessive compulsive disorder in the DSM.
374
912360
4048
растројство во "ДиЕсЕм."
15:28
And yet, when I went to look
at alternative treatments,
at alternative treatments,
375
916408
3128
Кога отидов да ги истражувам алтернативните третмани,
15:31
I also gained perspective on other treatments.
376
919536
2908
дознав и за други третмани.
15:34
I went through a tribal exorcism in Senegal
377
922444
2903
Поминав низ племенски егзорцизам во Сенегал
15:37
that involved a great deal of ram's blood
378
925347
2013
кој вклучуваше голема количина на крв од овен
15:39
and that I'm not going to detail right now,
379
927360
2062
и нема да навлегувам во детали сега,
15:41
but a few years afterwards I was in Rwanda
380
929422
2000
но неколку години подоцна бев во Руанда
15:43
working on a different project,
381
931422
1758
каде работев на поинаков проект,
15:45
and I happened to describe
my experience to someone,
my experience to someone,
382
933180
2796
и на еден му зборував за моето искуство,
15:47
and he said, "Well, you know,
383
935976
1760
а тој рече, "Добро, знаеш,
15:49
that's West Africa, and we're in East Africa,
384
937736
1820
тоа е Западна Африка, но ние сме Источна Африка,
15:51
and our rituals are in some ways very different,
385
939556
1834
и нашите ритуали во одредени аспекти се многу различни,
15:53
but we do have some rituals that have something
386
941390
2013
но имаме ритуали кои се слични со оние
15:55
in common with what you're describing."
387
943403
1987
за кои ни зборуваш."
15:57
And I said, "Oh." And he said, "Yes," he said,
388
945390
1663
Јас реков, "Ох." А тој рече, "Да,"
15:59
"but we've had a lot of trouble with
Western mental health workers,
Western mental health workers,
389
947053
2642
но имавме проблеми со Западните стручњаци за ментално здравје,
16:01
especially the ones who came
right after the genocide."
right after the genocide."
390
949695
2757
особено оние кои дојдоа веднаш после геноцидот."
16:04
And I said, "What kind of trouble did you have?"
391
952452
2327
Го прашав, "Какви проблеми имавте?"
16:06
And he said, "Well,
392
954779
1546
Тој рече, "Правеа
16:08
they would do this bizarre thing.
393
956325
2664
една чудна работа.
16:10
They didn't take people out in the sunshine
394
958989
1885
Не ги носеа луѓето на сонце за
16:12
where you begin to feel better.
395
960874
1700
да се чувствуваат подобро.
16:14
They didn't include drumming or music
to get people's blood going.
to get people's blood going.
396
962574
3094
Не вклучуваа тропање или музика за да им ја раздвижат крвта.
16:17
They didn't involve the whole community.
397
965668
1842
Не ја вклучуваа заедницата.
16:19
They didn't externalize the depression
398
967510
1775
Не зборуваа за депресијата како за
16:21
as an invasive spirit.
399
969285
1433
натрапнички дух.
16:22
Instead what they did was they took people
400
970718
2631
Наместо тоа ги носеа луѓето еден по еден
16:25
one at a time into dingy little rooms
401
973349
2628
во едни мали и валкани соби
16:27
and had them talk for an hour
402
975977
1343
и еден час ги тераа да зборуваат
16:29
about bad things that had happened to them."
403
977320
2230
за лошите работи кои им се случиле.."
16:31
(Laughter) (Applause)
404
979550
5460
(Смеа) (Аплауз)
16:37
He said, "We had to ask them to leave the country."
405
985010
2362
Рече, "Моравме да ги замолиме да ја напуштат државата."
16:39
(Laughter)
406
987372
3057
(Смеа)
16:42
Now at the other end of alternative treatments,
407
990429
2444
Во однос на другите алтернативни третмани,
16:44
let me tell you about Frank Russakoff.
408
992873
2035
дозволете ми да ви раскажам за Френк Русакоф.
16:46
Frank Russakoff had the worst depression
409
994908
3053
Френк Русакоф ја имаше најтешката депресија
16:49
perhaps that I've ever seen in a man.
410
997961
2915
што некогаш сум ја видел.
16:52
He was constantly depressed.
411
1000876
1993
Постојано беше депресивен.
16:54
He was, when I met him, at a point at which
412
1002869
2141
Кога го запознав, се наоѓаше во ситуација
16:57
every month he would have electroshock treatment.
413
1005010
3158
каде секој месец мораше да прима електрошокови.
17:00
Then he would feel sort of disoriented for a week.
414
1008168
2575
Па ќе биде дезориентиран една недела.
17:02
Then he would feel okay for a week.
415
1010743
1803
Па ќе ќе се чувствува добро недела дена.
17:04
Then he would have a week of going downhill.
416
1012546
1700
Па една недела ќе паѓа во депресија.
17:06
And then he would have another
electroshock treatment.
electroshock treatment.
417
1014246
2685
И на крај пак одеше на третман со електрошокови.
17:08
And he said to me when I met him,
418
1016931
1415
Кога го сретнав ми рече,
17:10
"It's unbearable to go through my weeks this way.
419
1018346
2552
Неподнослив е овој живот.
17:12
I can't go on this way,
420
1020898
1507
Не можам веќе вака,
17:14
and I've figured out how I'm going to end it
421
1022405
2264
и веќе решив како да ставам крај доколку
17:16
if I don't get better.
422
1024669
1557
не се подобри ситуацијата.
17:18
But," he said to me, "I heard about a protocol
423
1026226
2708
Но," ми рече, "слушнав за една постапка
17:20
at Mass General for a procedure called
424
1028934
2223
која ја изведуваат во "Mass General,"
17:23
a cingulotomy, which is a brain surgery,
425
1031157
2026
цингулотомија, операција на мозок,
17:25
and I think I'm going to give that a try."
426
1033183
2571
и решив да го пробам и тоа."
17:27
And I remember being amazed at that point
427
1035754
1954
И се сеќавам дека во тој момент бев вчудоневиден
17:29
to think that someone
428
1037708
1300
од фактот дека
17:31
who clearly had so many bad experiences
429
1039008
3221
некој кој имал толку многу лоши искуства
17:34
with so many different treatments
430
1042229
1859
со толку многу различни третмани
17:36
still had buried in him somewhere enough optimism
431
1044088
3122
зачувал некаде во себе доволно оптимизам
17:39
to reach out for one more.
432
1047210
2550
за да испроба уште еден.
17:41
And he had the cingulotomy,
433
1049760
2180
Му беше направена цингулотомија
17:43
and it was incredibly successful.
434
1051940
2041
и беше неверојатно успешна.
17:45
He's now a friend of mine.
435
1053981
1493
Сега ми е пријател.
17:47
He has a lovely wife and two beautiful children.
436
1055474
3492
Има прекрасна жена и две убави деца.
17:50
He wrote me a letter the Christmas after the surgery,
437
1058966
2949
Ми напиша писмо на Божиќ после операцијата
17:53
and he said,
438
1061915
1189
и рече,
17:55
"My father sent me two presents this year,
439
1063104
2407
"Татко ми, ми испрати два подароци оваа година,
17:57
First, a motorized C.D. rack from The Sharper Image
440
1065511
2602
Најпрвин, подвижен држач за дискови од "The Sharper Image"
18:00
that I didn't really need,
441
1068113
1421
кој не ми вршеше работа,
18:01
but I knew he was giving it to me to celebrate
442
1069534
2097
но знаев дека ми го дава по повод тоа што
18:03
the fact that I'm living on my own
443
1071631
1728
живеев самостојно и заради тоа
18:05
and have a job I seem to love.
444
1073359
2047
што имам работа која ја сакам.
18:07
And the other present
445
1075406
1561
Другиот подарок беше
18:08
was a photo of my grandmother,
446
1076967
1576
фотографија од баба ми,
18:10
who committed suicide.
447
1078543
2252
која изврши самоубиство.
18:12
As I unwrapped it, I began to cry,
448
1080795
2935
Додека ја одмотував, почнав да плачам,
18:15
and my mother came over and said,
449
1083730
1880
а мајка ми дојде и ми рече,
18:17
'Are you crying because of the
relatives you never knew?'
relatives you never knew?'
450
1085610
3315
'Плачеш за роднините кои никогаш не си ги знаел?'
18:20
And I said, 'She had the same disease I have.'
451
1088925
4088
Јас реков, 'Баба ми ја имала истата болест што ја имам јас.'
18:25
I'm crying now as I write to you.
452
1093013
2581
Во моментов додека ти пишувам, плачам.
18:27
It's not that I'm so sad, but I get overwhelmed,
453
1095594
3595
Не дека сум тажен, но чувствувам тежина,
18:31
I think, because I could have killed myself,
454
1099189
2221
бидејќи и јас можеби ќе се убиев,
18:33
but my parents kept me going,
455
1101410
1703
но родителите постојано ме бодреа,
18:35
and so did the doctors,
456
1103113
1749
исто и доккторите,
18:36
and I had the surgery.
457
1104862
1854
имав и операција.
18:38
I'm alive and grateful.
458
1106716
2815
Сега сум жив и благодарен.
18:41
We live in the right time,
459
1109531
2260
Живееме во вистинското време,
18:43
even if it doesn't always feel like it."
460
1111791
3879
иако можеби не изгледа секогаш така."
18:47
I was struck by the fact that depression
461
1115670
1897
Бев изненаден од фактот што депресијата
18:49
is broadly perceived to be
462
1117567
1725
во глобала се смета за
18:51
a modern, Western, middle-class thing,
463
1119292
3537
модерен, Западен, проблем на средната класа,
18:54
and I went to look at how it operated
464
1122829
2152
па затоа решив да откријам како се пројавува
18:56
in a variety of other contexts,
465
1124981
2003
во други поинакви средини,
18:58
and one of the things I was most interested in
466
1126984
2119
а најмногу ме интересираше депресијата
19:01
was depression among the indigent.
467
1129103
1790
кај сиромашните.
19:02
And so I went out to try to look at
468
1130893
1781
И затоа почнав да истражувам
19:04
what was being done for
poor people with depression.
poor people with depression.
469
1132674
2580
што е направено за сиромашните луѓе со депресија.
19:07
And what I discovered is that poor people
470
1135254
2158
Открив дека сиромашните луѓе воглавно
19:09
are mostly not being treated for depression.
471
1137412
2557
не добиваат третман за депресијата.
19:11
Depression is the result of a genetic vulnerability,
472
1139969
2919
Депресијата е резултат на генетска предиспозиција,
19:14
which is presumably evenly
distributed in the population,
distributed in the population,
473
1142888
3158
која е еднакво распределена во популацијата,
19:18
and triggering circumstances,
474
1146046
1953
и активирачки околности,
19:19
which are likely to be more severe
475
1147999
1903
кои се особено критични за
19:21
for people who are impoverished.
476
1149902
1875
сиромашните луѓе.
19:23
And yet it turns out that if you have
477
1151777
2427
И доколку имаш
19:26
a really lovely life but feel miserable all the time,
478
1154204
2140
прекрасен живот, но се чувствуваш мизерно цело време,
19:28
you think, "Why do I feel like this?
479
1156344
2000
ќе си речеш, "Зошто се чувствувам вака?
19:30
I must have depression."
480
1158344
1669
Сигурно имам депресија."
19:32
And you set out to find treatment for it.
481
1160013
1923
И почнуваш да бараш третман.
19:33
But if you have a perfectly awful life,
482
1161936
2093
Но ако имаш ужасен живот,
19:36
and you feel miserable all the time,
483
1164029
1867
и се чувствуваш мизерно цело време,
19:37
the way you feel is commensurate with your life,
484
1165896
2826
тогаш твоето чувство е во склад со твојот живот,
19:40
and it doesn't occur to you to think,
485
1168722
1724
и не ти текнува да си речеш,
19:42
"Maybe this is treatable."
486
1170446
1783
"Можеби ова може да се лечи."
19:44
And so we have an epidemic in this country
487
1172229
3136
И затоа во земјава имаме епидемија на
19:47
of depression among impoverished people
488
1175365
2913
депресија помеѓу сиромашните луѓе, депресија
19:50
that's not being picked up
and that's not being treated
and that's not being treated
489
1178278
2512
која е незабележана, која не е третирана
19:52
and that's not being addressed,
490
1180790
2056
и со која не се занимаваме,
19:54
and it's a tragedy of a grand order.
491
1182846
2200
а тоа е трагедија од огромен размер.
19:57
And so I found an academic
492
1185046
1488
Налетав на еден научник
19:58
who was doing a research project
493
1186534
1817
кој вршеше истражување во
20:00
in slums outside of D.C.,
494
1188351
1741
сиромашните квартови надвор од Вашингтон,
20:02
where she picked up women who had
come in for other health problems
come in for other health problems
495
1190092
2997
каде среќаваше жени кои доаѓаа за други здравствени проблеми,
20:05
and diagnosed them with depression,
496
1193089
1779
ги дијагностицираше со депресија,
20:06
and then provided six months
of the experimental protocol.
of the experimental protocol.
497
1194868
3266
а потоа врз нив го применуваше експерименталниот протокол.
20:10
One of them, Lolly, came in,
498
1198134
2329
Една од нив, Лоли, дојде,
20:12
and this is what she said the day she came in.
499
1200463
2297
и еве што кажа денот кога дојде.
20:14
She said, and she was a woman, by the way,
500
1202760
3395
Патем таа беше жена со
20:18
who had seven children. She said,
501
1206155
2092
седум деца. Рече,
20:20
"I used to have a job but I had to give it up because
502
1208247
2651
"Порано имав работа, но морав да напуштам оти
20:22
I couldn't go out of the house.
503
1210898
2060
не можев да излегувам од дома.
20:24
I have nothing to say to my children.
504
1212958
2228
Немав што да им кажам на децата.
20:27
In the morning, I can't wait for them to leave,
505
1215186
2767
Наутро, едвај чекав да заминат,
20:29
and then I climb in bed and
pull the covers over my head,
pull the covers over my head,
506
1217953
2990
а потоа одев во кревет и се покривав до глава.
20:32
and three o'clock when they come home,
507
1220943
1646
Три часот, кога тие се враќаа дома,
20:34
it just comes so fast."
508
1222589
1801
доаѓаше многу брзо."
20:36
She said, "I've been taking a lot of Tylenol,
509
1224390
2240
Рече, "Земав голема доза Тиленол,
20:38
anything I can take so that I can sleep more.
510
1226630
2759
и други работи само за да спијам повеќе.
20:41
My husband has been telling me I'm stupid, I'm ugly.
511
1229389
3770
Маж ми, ми велеше дека сум глупава, дека сум грда.
20:45
I wish I could stop the pain."
512
1233159
3505
Камо да можев да ја сопрам болката."
20:48
Well, she was brought into
this experimental protocol,
this experimental protocol,
513
1236664
2640
Таа беше вклучена во експериментот
20:51
and when I interviewed her six months later,
514
1239304
2308
и кога ја интервјуирав шест месеци подоцна,
20:53
she had taken a job working in childcare
515
1241612
4407
работеше како негувателка во Американската
20:58
for the U.S. Navy, she had left the abusive husband,
516
1246019
3805
морнарица, го напушти насилниот маж,
21:01
and she said to me,
517
1249824
2082
и ми рече,
21:03
"My kids are so much happier now."
518
1251906
2369
"Сега децата се многу посреќни."
21:06
She said, "There's one room in my new place
519
1254275
1977
Рече, "Во новиот дом имам една соба за момчињата
21:08
for the boys and one room for the girls,
520
1256252
2608
и една соба за девојчињата,
21:10
but at night, they're just all up on my bed,
521
1258860
2539
но ноќе, сите доаѓаат во мојот кревет,
21:13
and we're doing homework
all together and everything.
all together and everything.
522
1261399
2612
и сите заедно пишуваме домашна.
21:16
One of them wants to be a preacher,
523
1264011
1673
Едното сака да биде свештеник,
21:17
one of them wants to be a firefighter,
524
1265684
1700
другото сака да биде пожарникар,
21:19
and one of the girls says she's going to be a lawyer.
525
1267384
2966
а едно од девојчињата сака да биде адвокат.
21:22
They don't cry like they used to,
526
1270350
2005
Не плачат и не се тепаат
21:24
and they don't fight like they did.
527
1272355
2558
како порано.
21:26
That's all I need now is my kids.
528
1274913
3780
Децата се сѐ што ми треба.
21:30
Things keep on changing,
529
1278693
1912
Работите постојано се менуваат,
21:32
the way I dress, the way I feel, the way I act.
530
1280605
5193
она како се облекувам, како се чувствувам, како се однесувам.
21:37
I can go outside not being afraid anymore,
531
1285798
3687
Веќе не ми е страв да излегувам надвор
21:41
and I don't think those bad feelings are coming back,
532
1289485
3409
и мислам дека лошите чувства веќе нема да се вратат.
21:44
and if it weren't for Dr. Miranda and that,
533
1292894
3035
Ако не беше Др. Миранда
21:47
I would still be at home with
the covers pulled over my head,
the covers pulled over my head,
534
1295929
3617
сѐ уште ќе бев по дома со прекривка врз главата,
21:51
if I were still alive at all.
535
1299546
2349
ако воопшто бев жива.
21:53
I asked the Lord to send me an angel,
536
1301895
3732
Го замолив Бог да ми испрати ангел,
21:57
and he heard my prayers."
537
1305627
4330
и тој ги слушна моите молитви."
22:01
I was really moved by these experiences,
538
1309959
3353
Навистина бев трогнат од овие искуства,
22:05
and I decided that I wanted to write about them
539
1313312
2539
па затоа решив да пишувам за нив не само
22:07
not only in a book I was working on,
540
1315851
1379
во книгата на која работев,
22:09
but also in an article,
541
1317230
1311
туку и во списание,
22:10
and so I got a commission from
The New York Times Magazine
The New York Times Magazine
542
1318541
2321
и така добив дозвола од списанието "The New York Times"
22:12
to write about depression among the indigent.
543
1320862
2016
да пишувам за депресијата кај сиромашните.
22:14
And I turned in my story,
544
1322878
1616
Им ја дадов приказната
22:16
and my editor called me and said,
545
1324494
1596
и ми се јави уредникот и рече,
22:18
"We really can't publish this."
546
1326090
1710
"Навистина не можеме да го објавиме ова."
22:19
And I said, "Why not?"
547
1327800
1750
Јас реков, "Зошто не?"
22:21
And she said, "It just is too far-fetched.
548
1329550
2305
Таа рече, "Ова е претерано.
22:23
These people who are sort of at
the very bottom rung of society
the very bottom rung of society
549
1331855
3778
Луѓе кои се на дното на општеството
22:27
and then they get a few months of treatment
550
1335633
1704
поминуваат низ неколку месечен третман
22:29
and they're virtually ready to run Morgan Stanley?
551
1337337
2632
и веднаш после тоа се спремни да бидат директори?
22:31
It's just too implausible."
552
1339969
1854
Тоа е невозможно."
22:33
She said, I've never even heard of anything like it."
553
1341823
2205
Таа рече, никогаш не сум слушнала за такво нешто."
22:36
And I said, "The fact that you've never heard of it
554
1344028
2534
Јас реков, "Фактот дека никогаш не си слушнала
22:38
is an indication that it is news."
555
1346562
3000
е знак дека тоа е новост."
22:41
(Laughter) (Applause)
556
1349562
6134
(Смеа) (Аплауз)
22:49
"And you are a news magazine."
557
1357317
2494
А вие сте списание за новости."
22:51
So after a certain amount of negotiation,
558
1359811
1982
И така после малку преговарање,
22:53
they agreed to it.
559
1361793
1241
тие се сложија.
22:55
But I think a lot of what they said
560
1363034
1615
Но голем дел од она што го кажаа
22:56
was connected in some strange way
561
1364649
2295
е поврзано на чуден начин
22:58
to this distaste that people still have
562
1366944
2142
со одбивноста која луѓето сѐ уште ја имаат
23:01
for the idea of treatment,
563
1369086
1463
кон третманот,
23:02
the notion that somehow if we went out
564
1370549
1882
претпоставката дека лечењето
23:04
and treated a lot of people in indigent communities,
565
1372431
2696
на луѓето од сиромашните заедници е
23:07
that would be an exploitative thing to do,
566
1375127
1898
всушност нивна експлоатација,
23:09
because we would be changing them.
567
1377025
1642
оти третманот подразбира нивно менување.
23:10
There is this false moral imperative
568
1378667
2033
Постои лажен морален императив
23:12
that seems to be all around us
569
1380700
1789
кој е многу распространет, а тоа
23:14
that treatment of depression,
570
1382489
2354
е дека лечењето на депресијата,
23:16
the medications and so on, are an artifice,
571
1384843
2299
лекарствата и така натаму, се всушност трикови,
23:19
and that it's not natural.
572
1387142
2172
и дека тоа не е природно.
23:21
And I think that's very misguided.
573
1389314
2849
Јас мислам дека тоа е погрешно.
23:24
It would be natural for people's teeth to fall out,
574
1392163
3532
Природно е да им паѓаат забите на луѓето,
23:27
but there is nobody militating against toothpaste,
575
1395695
3330
но никој не се бори против забната паста,
23:31
at least not in my circles.
576
1399025
2128
барем не во моите кругови.
23:33
And people then say, "Well, but isn't depression
577
1401153
2502
Луѓето велат, "Но, зарем депресијата не е нешто
23:35
part of what people are supposed to experience?
578
1403655
2185
што луѓето треба да го доживеат?
23:37
Didn't we evolve to have depression?
579
1405840
1741
Зарем не сме еволуирале да имаме депресија?
23:39
Isn't it part of your personality?"
580
1407581
1907
Зарем таа не е дел од твојата личност?"
23:41
To which I would say, mood is adaptive.
581
1409488
2746
На што ќе речам, емоциите се корисни.
23:44
Being able to have sadness and fear
582
1412234
3329
Да можете да доживеете тага, страв,
23:47
and joy and pleasure
583
1415563
1842
радост, задоволство
23:49
and all of the other moods that we have,
584
1417405
1803
и сите други емоции,
23:51
that's incredibly valuable.
585
1419208
2064
тоа е од огромна вредност.
23:53
And major depression is something that happens
586
1421272
3047
А тешката депресија е нешто што се јавува
23:56
when that system gets broken.
587
1424319
2012
кога системот ќе се распадне.
23:58
It's maladaptive.
588
1426331
1717
Таа е маладаптивна.
24:00
People will come to me and say,
589
1428048
1572
Луѓето доаѓаат кај мене и велат,
24:01
"I think, though, if I just stick it out for another year,
590
1429620
2768
"Ако издржам уште една година,
24:04
I think I can just get through this."
591
1432388
2076
ќе го надминам ова."
24:06
And I always say to them, "You may get through it,
592
1434464
2303
И јас секогаш им велам, "Можеби ќе ја надминеш,
24:08
but you'll never be 37 again.
593
1436767
2709
но никогаш повторно нема да бидеш 37.
24:11
Life is short, and that's a whole year
594
1439476
2550
Животот е краток, а ти си спремен
24:14
you're talking about giving up.
595
1442026
1956
да се откажеш од цела година.
24:15
Think it through."
596
1443982
1538
Размисли."
24:17
It's a strange poverty of the English language,
597
1445520
2846
Чудна е оскудноста на англискиот јазик,
24:20
and indeed of many other languages,
598
1448366
2108
и навистина на многу други јазици,
24:22
that we use this same word, depression,
599
1450474
2218
тоа дека имаме ист збор, депресија,
24:24
to describe how a kid feels
600
1452692
1805
кога треба да опишеме како се чувствува детето
24:26
when it rains on his birthday,
601
1454497
1712
кога врне на неговиот роденден,
24:28
and to describe how somebody feels
602
1456209
2528
и кога треба да опишеме како се чувствува
24:30
the minute before they commit suicide.
603
1458737
2454
некој моментот пред да изврши самоубиство.
24:33
People say to me, "Well, is it
continuous with normal sadness?"
continuous with normal sadness?"
604
1461191
3105
Луѓето ми велат, "Дали е во континуитет со нормалната тага?"
24:36
And I say, in a way it's continuous
with normal sadness.
with normal sadness.
605
1464296
3144
Јас им велам, на некој начин е во континуитет со нормалната тага.
24:39
There is a certain amount of continuity,
606
1467440
2200
Има одредено ниво на континуитет,
24:41
but it's the same way there's continuity
607
1469640
1957
но на истиот начин на кој има континуитет
24:43
between having an iron fence outside your house
608
1471597
1987
помеѓу железната ограда надвор од вашата куќа
24:45
that gets a little rust spot
609
1473584
1677
која е малку 'рѓосана,
24:47
that you have to sand off and do a little repainting,
610
1475261
2746
и која треба само да ја префарбате
24:50
and what happens if you leave
the house for 100 years
the house for 100 years
611
1478007
2647
и куќата која сте ја оставиле да 'рѓосува 100 години,
24:52
and it rusts through until it's only a pile
612
1480654
2898
и која ќе се претвори во
24:55
of orange dust.
613
1483552
1234
портокалова прашина.
24:56
And it's that orange dust spot,
614
1484786
2173
А нас нѐ интересира токму
24:58
that orange dust problem,
615
1486959
1789
портокаловата прашина,
25:00
that's the one we're setting out to address.
616
1488748
2989
со неа сакаме да излеземе на крај.
25:03
So now people say,
617
1491737
2240
Денес луѓето велат,
25:05
"You take these happy pills, and do you feel happy?"
618
1493977
2731
"Ги земаш овие пилули на среќата, и дали си среќен?"
25:08
And I don't.
619
1496708
1886
Не сум.
25:10
But I don't feel sad about having to eat lunch,
620
1498594
2822
Но не се чувствувам тажен кога треба да јадам,
25:13
and I don't feel sad about my answering machine,
621
1501416
2836
не сум тажен кога ќе ја слушнам телефонската секретарка
25:16
and I don't feel sad about taking a shower.
622
1504252
2845
и не сум тажен кога треба да се туширам.
25:19
I feel more, in fact, I think,
623
1507097
2854
Сега чувствувам повеќе,
25:21
because I can feel sadness without nullity.
624
1509951
2430
бидејќи ја чувствувам тагата без да чувствувам ништожност.
25:24
I feel sad about professional disappointments,
625
1512381
4347
Тажен сум заради професионалните разочарувања,
25:28
about damaged relationships,
626
1516728
2347
заради раскинатите врски
25:31
about global warming.
627
1519075
2039
и заради глобалното затоплување.
25:33
Those are the things that I feel sad about now.
628
1521114
2725
Овие нешта ме растажуваат сега.
25:35
And I said to myself, well, what is the conclusion?
629
1523839
2734
И си реков, добро, што е поуката?
25:38
How did those people who have better lives
630
1526573
2561
Како успеваат да излезат на крај
25:41
even with bigger depression manage to get through?
631
1529134
2554
луѓето со тешка депресија?
25:43
What is the mechanism of resilience?
632
1531688
2797
Како функционира отпорноста?
25:46
And what I came up with over time
633
1534485
2084
Со текот на времето дојдов до заклучок
25:48
was that the people who deny their experience,
634
1536569
2916
дека луѓето кои го негираат своето доживување,
25:51
the ones who say, "I was depressed a long time ago
635
1539485
2032
оние кои велат, "Многу оддамна бев депресивен
25:53
and I never want to think about it again
636
1541517
1737
и веќе никогаш не сакам да размислувам за тоа,
25:55
and I'm not going to look at it
637
1543254
1242
нема да мислам на тоа
25:56
and I'm just going to get on with my life,"
638
1544496
1890
и едноставно ќе си продолжам со животот,"
25:58
ironically, those are the people
639
1546386
1959
иронично, овие луѓе се најголемите
26:00
who are most enslaved by what they have.
640
1548345
2698
робови на депресијата.
26:03
Shutting out the depression strengthens it.
641
1551043
2564
Прикривајќи ја депресијата, вие само ја зајакнувате.
26:05
While you hide from it, it grows.
642
1553607
3280
Додека ја криете, таа расте.
26:08
And the people who do better
643
1556887
2860
Подобро им оди на луѓето
26:11
are the ones who are able to tolerate the fact
644
1559747
2599
кои го прифатиле фактот дека
26:14
that they have this condition.
645
1562346
1622
ја имаат оваа состојба.
26:15
Those who can tolerate their depression
646
1563968
2470
Оние кои ја толерираат својата депресија
26:18
are the ones who achieve resilience.
647
1566438
1782
успеваат да развијат отпорност.
26:20
So Frank Russakoff said to me,
648
1568220
1783
Френк Русакоф ми рече,
26:22
"If I had it again to do over,
649
1570003
1516
Ако треба пак да поминам низ ова,
26:23
I suppose I wouldn't do it this way,
650
1571519
2137
веројатно нема да постапам како сега,
26:25
but in a strange way, I'm grateful
651
1573656
1964
но на чуден начин, и сум благодарен
26:27
for what I've experienced.
652
1575620
1503
за ова што го доживеав.
26:29
I'm glad to have been in the hospital 40 times.
653
1577123
3817
Мило ми е што бев 40 пати во болница.
26:32
It taught me so much about love,
654
1580940
2603
Ме научи многу за љубовта,
26:35
and my relationship with my parents and my doctors
655
1583543
2840
за мојата врска со моите родители, и докторите кои
26:38
has been so precious to me, and will be always."
656
1586383
4389
беа драгоцени за мене, и секогаш ќе бидат."
26:42
And Maggie Robbins said,
657
1590772
1926
Меги Робинс рече,
26:44
"I used to volunteer in an AIDS clinic,
658
1592698
2989
Порано волонтирав во клиника за СИДА,
26:47
and I would just talk and talk and talk,
659
1595687
3014
и само зборував, зборував и само зборував,
26:50
and the people I was dealing with
660
1598701
1813
а луѓето со кои работев
26:52
weren't very responsive, and I thought,
661
1600514
2067
не реагираа многу, и си помислив,
26:54
'That's not very friendly or helpful of them.'
662
1602581
3961
'Ова не им помага.'
26:58
And then I realized,
663
1606542
1642
И тогаш сфатив,
27:00
I realized that they weren't going to do more
664
1608184
2127
сфатив дека немаат намера да зборуваат
27:02
than make those first few minutes of small talk.
665
1610311
2387
многу и дека ќе останеме само на оној краток муабет.
27:04
It was simply going to be an occasion
666
1612698
2057
Дека тоа ќе биде момент во кој
27:06
where I didn't have AIDS and I wasn't dying,
667
1614755
2878
јас немам СИДА и не умирам,
27:09
but could tolerate the fact that they did
668
1617633
2973
но во кој ќе го толерирам фактот дека тие имаат
27:12
and they were.
669
1620606
1787
и дека ќе умрат.
27:14
Our needs are our greatest assets.
670
1622393
3603
Нашите најголеми ресурси се нашите потреби.
27:17
It turns out I've learned to give
671
1625996
2139
Јас научив да ги давам
27:20
all the things I need."
672
1628135
4025
сите работи кои ми требаат."
27:24
Valuing one's depression
673
1632160
1691
Ценејќи ја сопствената депресија
27:25
does not prevent a relapse,
674
1633851
2194
не значи дека ќе спречите рецидив,
27:28
but it may make the prospect of relapse
675
1636045
2661
но ќе можете полесно да го толерирате
27:30
and even relapse itself easier to tolerate.
676
1638706
4218
самиот рецидив, доколку дојде до тоа.
27:34
The question is not so much
677
1642924
2045
Не е поентата да најдете
27:36
of finding great meaning and deciding
678
1644969
2175
смисла и да речете дека
27:39
your depression has been very meaningful.
679
1647144
2027
депресијата има смисла.
27:41
It's of seeking that meaning
680
1649171
2171
Поентата лежи во потрагата
27:43
and thinking, when it comes again,
681
1651342
1804
по смислата и ставот кој вели,
27:45
"This will be hellish,
682
1653146
1640
"Ќе биде пеколно,
27:46
but I will learn something from it."
683
1654786
2701
но ќе научам нешто од ова."
27:49
I have learned in my own depression
684
1657487
2264
Од мојата депресија научив
27:51
how big an emotion can be,
685
1659751
2013
колку се значајни емоциите,
27:53
how it can be more real than facts,
686
1661764
3097
дека се пореални од фактите,
27:56
and I have found that that experience
687
1664861
2949
и ова искуство ми овозможи
27:59
has allowed me to experience positive emotion
688
1667810
2892
да ги доживеам позитивните емоции
28:02
in a more intense and more focused way.
689
1670702
3520
на еден поинтензивен и пофокусиран начин.
28:06
The opposite of depression is not happiness,
690
1674222
3487
Спротивноста на депресијата не е среќата,
28:09
but vitality,
691
1677709
1454
туку виталноста,
28:11
and these days, my life is vital,
692
1679163
2741
а денеска, мојот живот е витален,
28:13
even on the days when I'm sad.
693
1681904
2745
дури и во деновите кога сум тажен.
28:16
I felt that funeral in my brain,
694
1684649
3313
Го осетив тој погреб во мојот мозок
28:19
and I sat next to the colossus
695
1687962
2024
и седнав веднаш до џинот
28:21
at the edge of the world,
696
1689986
2247
на работ на светот
28:24
and I have discovered
697
1692233
2089
и открив нешто
28:26
something inside of myself
698
1694322
1851
во мене, нешто што
28:28
that I would have to call a soul
699
1696173
2133
ќе морам да го наречам душа,
28:30
that I had never formulated
until that day 20 years ago
until that day 20 years ago
700
1698306
3756
која никогаш ја немав дефинирано сѐ до тој ден пред 20 години
28:34
when hell came to pay me a surprise visit.
701
1702062
4518
кога ѓаволот ненадејно ме посети.
28:38
I think that while I hated being depressed
702
1706580
4098
И покрај тоа што ја мразев депресијата и
28:42
and would hate to be depressed again,
703
1710678
2334
покрај тоа што не сакам пак да ми се повтори,
28:45
I've found a way to love my depression.
704
1713012
2744
сепак најдов начин како да ја сакам.
28:47
I love it because it has forced me
705
1715756
2025
Ја сакам бидејќи ме натера
28:49
to find and cling to joy.
706
1717781
2769
да ја пронајдам радоста.
28:52
I love it because each day I decide,
707
1720550
3488
Ја сакам бидејќи секој ден ми помага
28:56
sometimes gamely,
708
1724038
1540
да најдам
28:57
and sometimes against the moment's reason,
709
1725578
2698
причина за
29:00
to cleave to the reasons for living.
710
1728276
2578
живеење.
29:02
And that, I think, is a highly privileged rapture.
711
1730854
4123
Мислам дека тоа е голема привилегија.
29:06
Thank you.
712
1734977
3983
Ви благодарам.
29:10
(Applause)
713
1738960
3136
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Andrew Solomon - WriterAndrew Solomon writes about politics, culture and psychology.
Why you should listen
Andrew Solomon is a writer, lecturer and Professor of Clinical Psychology at Columbia University. He is president of PEN American Center. He writes regularly for The New Yorker and the New York Times.
Solomon's newest book, Far and Away: Reporting from the Brink of Change, Seven Continents, Twenty-Five Years was published in April, 2016. His previous book, Far From the Tree: Parents, Children, and the Search for Identity won the National Book Critics Circle award for nonfiction, the Wellcome Prize and 22 other national awards. It tells the stories of parents who not only learn to deal with their exceptional children but also find profound meaning in doing so. It was a New York Times bestseller in both hardcover and paperback editions. Solomon's previous book, The Noonday Demon: An Atlas of Depression, won the 2001 National Book Award for Nonfiction, was a finalist for the 2002 Pulitzer Prize and was included in The Times of London's list of one hundred best books of the decade. It has been published in twenty-four languages. Solomon is also the author of the novel A Stone Boat and of The Irony Tower: Soviet Artists in a Time of Glasnost.
Solomon is an activist in LGBT rights, mental health, education and the arts. He is a member of the boards of directors of the National LGBTQ Force and Trans Youth Family Allies. He is a member of the Board of Visitors of Columbia University Medical Center, serves on the National Advisory Board of the Depression Center at the University of Michigan, is a director of Columbia Psychiatry and is a member of the Advisory Board of the Depression and Bipolar Support Alliance. Solomon also serves on the boards of the Metropolitan Museum of Art, Yaddo and The Alex Fund, which supports the education of Romani children. He is also a fellow of Berkeley College at Yale University and a member of the New York Institute for the Humanities and the Council on Foreign Relations.
Solomon lives with his husband and son in New York and London and is a dual national. He also has a daughter with a college friend; mother and daughter live in Texas but visit often.
Andrew Solomon | Speaker | TED.com