Jaap de Roode: How butterflies self-medicate
Jaap de Roode: Loài bướm tự chữa bệnh như thế nào
Jaap de Roode studies the ecology and evolution of parasites, focusing on those that attack the monarch butterfly. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
are still the main cause
around the world.
trên thế giới.
of diseases such as T.B., malaria, HIV,
những bệnh như lao, sốt rét, HIV,...
and even in the United States.
và ngay ở nước Mỹ.
die of seasonal flu.
chết bởi bệnh cúm mùa.
chúng ta sáng tạo.
we are creative. Right?
ourselves against these diseases.
chống lại những bệnh này.
và vắc xin.
we learn from our experiences
học hỏi từ những kinh nghiệm
but now we know we're not.
nhưng giờ ta biết không phải vậy.
out there that can do it too.
động vật có thể làm như thế.
to treat their intestinal parasites.
trị kí sinh trùng đường ruột.
that other animals can do it too:
thấy nhiều loài khác cũng có khả năng tương tự
sheep, goats, you name it.
bạn có thể kể thêm vài tên nữa.
is that recent discoveries are telling us
đã cho chúng ta biết
smaller brains can use medication too.
với bộ não nhỏ hơn cũng biết cách sử dụng thuốc.
as we all know,
như chúng ta đã biết,
sẽ tiếp tục phát triển không ngừng,
that we have developed
mà chúng ta đã nghiên cứu ra
to find new ways to discover drugs
để tìm ra những loại thuốc mới
chống lại những loại bệnh này.
should look at these animals,
nên nhìn những loại động vật nhỏ này
how to treat our own diseases.
monarch butterflies for the last 10 years.
tôi đã học về loài bướm vua khoảng 10 năm.
for their spectacular migrations
về cách di cư ngoạn mục của chúng
down to Mexico every year,
là lý do tôi nghiên cứu về chúng.
They get sick like me.
can tell us a lot about drugs
có thể nói với chúng ta nhiều về loại thuốc
that monarchs get infected with
mà loài bướm vua bị nhiễm
a mouthful.
--tên gọi đầy đủ.
on the outside of the butterfly
in between the scales of the butterfly.
ở giữa các mô của chúng.
to the monarch.
đối với chúng.
before they're even adults.
trước khi chúng trưởng thành.
in the greenhouse growing plants,
tôi dành rất nhiều thời gian trồng cây trong nhà kính,
are extremely picky eaters.
bướm vua là một loài rất kén ăn.
như là ấu trùng.
species of milkweed that they can use,
có một vài loại cây mà chúng có thể ăn,
have cardenolides in them.
đều có chứa các phân tử cardenolide.
but not to monarchs.
nhưng không phải với bướm vua.
can take up the chemicals,
các chất hóa học,
and it makes them toxic
và biến chúng thành chất độc
như loài chim chẳng hạn.
is advertise this toxicity
là thông báo về loại độc tính này
warning colorations
từ vẻ ngoài tuyệt đẹp của chúng
is grow plants in the greenhouse,
trồng cây trong nhà kính,
loài thực vật khác.
the tropical milkweed,
gồm cả những loài thực vật nhiệt đới,
of these cardenolides.
các phân tử cardenolide.
They had no disease.
Chúng sẽ không bị nhiễm bệnh.
some of these milkweeds are medicinal,
cũng chính là thuốc chữa bệnh,
in the monarch butterflies,
chúng làm giảm các triệu chứng bệnh,
when they are infected
khi bị nhiễm bệnh
tôi đã có 1 ý tưởng,
it was a crazy idea,
what if monarchs can use this?
nếu bướm vua có thể sử dụng chúng?
as their own form of medicine?
như là một loại thuốc riêng của chúng?
hành động như một bác sỹ y khoa?
started doing experiments.
đã làm những thí nghiệm này.
and gave them a choice:
và cho chúng lực chọn:
non-medicinal milkweed.
of each species over their lifetime.
chúng đã ăn bao nhiêu trong thời gian sống của chúng.
in science, was boring:
thật đáng buồn là:
Fifty percent was not.
50% còn lại thì không.
anything for their own welfare.
cho sự an toàn của chúng.
trên những con bướm trưởng thành,
that can medicate their offspring.
sẽ cho bướm con uống thuốc.
on medicinal milkweed
đã đẻ trứng trên các cây thuốc
future offspring less sick?
over several years,
trong vài năm,
a monarch in a big cage,
vào trong một cái lồng lớn,
a non-medicinal plant on the other side,
cây không-thuốc ở phía còn lại,
that the monarchs lay on each plant.
mà bướm vua đẻ ở mỗi loại cây.
is always the same.
strongly prefer the medicinal milkweed.
bướm vua rất thích những loài cây thuốc.
what these females are doing
những con bướm cái
of their eggs in the medicinal milkweed.
is they actually transmit the parasites
là chuyển giao các loại ký sinh trùng
tự chữa trị cho mình được.
đã cho chúng tôi thấy rằng
can lay their eggs on medicinal milkweed
future offspring less sick.
ít bệnh hơn.
important discovery, I think,
something cool about nature,
nó là một điều thú vị của thiên nhiên,
more about how we should find drugs.
về cách mà chúng ta có thể tìm ra các loại thuốc.
as very simple.
một cách rất đơn giản.
very sophisticated medication.
làm ra một loại thuốc hết sức tinh vi.
most of our drugs
hầu hết thuốc của chúng ta
including plants,
bao gồm cả các loại thực vật,
at animals to find new drugs.
các loài động vật để tìm ra loại thuốc mới.
how to treat stomach upset,
cách điều trị bệnh rối loạn dạ dày,
how to treat bloody diarrhea.
cách trị bệnh tiêu chảy ra máu.
though, is to move beyond
chúng ta phải đi xa hơn những gì ở trong
and give these guys more credit,
và tin tưởng nhiều hơn vào những loài này,
that we tend to think of
những con côn trùng mà chúng ta có xu hướng
with tiny little brains.
với một bộ não bé xíu.
can also use medication
cũng có thể sử dụng thuốc chữa bệnh
we will be treating human diseases
chúng ta sẽ có thể chữa bệnh cho mình
discovered by butterflies,
bởi loài bướm vua này,
worth pursuing.
rất đáng để theo đuổi.
ABOUT THE SPEAKER
Jaap de Roode - BiologistJaap de Roode studies the ecology and evolution of parasites, focusing on those that attack the monarch butterfly.
Why you should listen
At his lab at Emory University, Jaap de Roode and his team study parasites and their hosts. Some of the questions that intrigue them: If a parasite depends on its host's survival for its own well-being, why do so many of them cause harm? In what ways are hosts able to self-medicate in order to make themselves less desirable to parasites? And are the abilities to harm hosts — and the ability of hosts to self-medicate — favored by natural selection?
The De Roode Lab focuses on the monarch butterfly and its parasites. The team has made a fascinating discovery: that female butterflies infected by a parasite choose to lay their eggs on a specific variety of milkweed that helps their offspring avoid getting sick. De Roode hopes that this insight could lead to new approaches in medications for human beings in the future.
Jaap de Roode | Speaker | TED.com