TED2011
Sarah Kay: If I should have a daughter ...
Սարա Քեյ` Եթե ես աղջիկ ունենամ...
Filmed:
Readability: 3.2
14,428,001 views
«Եթե ես աղջիկ ունենամ, մայրիկի փոխարեն նա ինձ «Բ կետ» կանվանի...» այսպես TED2011-ին իր ելույթը սկսեց բանաստեղծուհի Սարա Քեյը և ոգեշնչեց հանդիսատեսին երկու անգամ ոտնկայս ծափահարել իրեն: Նա պատմում է իր առաջին վերամարմնավորման պատմությունը` լայն աչքերով մի դեռահասից, ով պոեզիա էր կլանում նյու-յորքյան Bowery Poetry Club-ում, մինչև ուսուցիչ, ով երեխաներին պատմում է ինքնաարտահայտման հզոր ուժի մասին V.O.I.C.E. նախագծի շրջանակներում: Բացի այդ, Քեյը հրաշալի կերպով ներկայացնում է «Բ» և «Հիրոշիմա» ստեղծագործությունները:
Sarah Kay - Poet
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Full bio
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
If I should have a daughter,
0
0
3000
Եթե ես աղջիկ ունենամ,
00:18
instead of "Mom,"
1
3000
2000
մայրիկի փոխարեն
00:20
she's gonna call me "Point B,"
2
5000
3000
նա ինձ «Բ կետ» կանվանի,
00:23
because that way she knows that no matter what happens,
3
8000
3000
այդպիսով նա կիմանա, որ, ինչ էլ լինի,
00:26
at least she can always find her way to me.
4
11000
3000
նա միշտ կարող է ինձ գտնել:
00:29
And I'm going to paint solar systems on the backs of her hands
5
14000
3000
Եվ ես արեգակնային համակարգը կնկարեմ նրա ափերին,
00:32
so she has to learn the entire universe
6
17000
3000
որպեսզի նա ճանաչի ողջ տիեզերքը
00:35
before she can say, "Oh, I know that like the back of my hand."
7
20000
3000
մինչ կարողանա ասել «Ես դա իմ 5 մատների պես գիտեմ»:
00:38
And she's going to learn
8
23000
2000
Եվ նա կսովորի,
00:40
that this life will hit you hard in the face,
9
25000
3000
որ այս կյանքը մի օր ուժեղ հարվածելու է դեմքիդ,
00:43
wait for you to get back up just so it can kick you in the stomach.
10
28000
3000
սպասի, երբ բարձրանաս, որպեսզի փորիդ հարվածի:
00:46
But getting the wind knocked out of you
11
31000
2000
Սակայն միայն հարվածից խեղդվելով
00:48
is the only way to remind your lungs
12
33000
2000
ձեր թոքերը կհիշեն,
00:50
how much they like the taste of air.
13
35000
2000
թե որքան են նրանք սիրում օդի համը:
00:52
There is hurt, here,
14
37000
2000
Եվ կա ցավ,
00:54
that cannot be fixed by Band-Aids or poetry.
15
39000
2000
որը չես կարող բուժել բինտով կամ բանաստեղծությամբ:
00:56
So the first time she realizes
16
41000
2000
Եվ երբ նա առաջին անգամ գիտակցի,
00:58
that Wonder Woman isn't coming,
17
43000
2000
որ փերին չի գալու,
01:00
I'll make sure she knows
18
45000
2000
ես կհոգամ, որպեսզի նա իմանա,
01:02
she doesn't have to wear the cape all by herself
19
47000
2000
որ անպայման չէ միայնակ կրել թիկնոցը:
01:04
because no matter how wide you stretch your fingers,
20
49000
2000
Քանի որ ինչքան էլ մատներդ ձգես,
01:06
your hands will always be too small
21
51000
2000
ձեռքերդ միշտ չափազանց կարճ կլինեն,
01:08
to catch all the pain you want to heal.
22
53000
2000
որպեսզի բռնեն այն ողջ ցավը, որն ուզում ես բուժել:
01:10
Believe me, I've tried.
23
55000
2000
Հավատացեք, ես դա փորձել եմ:
01:12
"And, baby," I'll tell her,
24
57000
2000
«Եվ, փոքրիկս», կասեմ նրան,
01:14
don't keep your nose up in the air like that.
25
59000
2000
«քիթդ այդքան վեր մի պահիր։
01:16
I know that trick; I've done it a million times.
26
61000
2000
Ես այդ հնարքը գիտեմ, ինքս մի հազար անգամ արել եմ:
01:18
You're just smelling for smoke
27
63000
2000
Դու ուղղակի ծխի հոտին ես գնում,
01:20
so you can follow the trail back to a burning house,
28
65000
3000
որ գտնես այրվող տունը,
01:23
so you can find the boy who lost everything in the fire
29
68000
2000
որպեսզի գտնես հրդեհում ամեն ինչ կորցրած տղային,
01:25
to see if you can save him.
30
70000
2000
և տեսնես, թե արդյո՞ք կարող ես նրան փրկել:
01:27
Or else find the boy who lit the fire in the first place,
31
72000
4000
Կամ էլ կգտնես այն տղային, ով սկսել է հրդեհը,
01:31
to see if you can change him."
32
76000
2000
որպեսզի տեսնես, թե կարո՞ղ ես արդյոք նրան փոխել»:
01:33
But I know she will anyway,
33
78000
2000
Բայց ես գիտեմ, որ նա միևնույն է կգնա այնտեղ,
01:35
so instead I'll always keep an extra supply
34
80000
2000
և դրա փոխարեն ես պահուստում միշտ կունենամ
01:37
of chocolate and rain boots nearby,
35
82000
2000
շոկոլադ և ռետինե կոշիկներ,
01:39
because there is no heartbreak that chocolate can't fix.
36
84000
3000
քանի որ չկա այնպիսի կոտրված սիրտ, որը չի կարող բուժվել շոկոլադով:
01:43
Okay, there's a few heartbreaks that chocolate can't fix.
37
88000
2000
Դե լավ, կան կոտրված սրտեր, որոնք չեն բուժվի շոկոլադով:
01:45
But that's what the rain boots are for,
38
90000
2000
Բայց հենց դրա համար էլ կան ռետինե կոշիկներ:
01:47
because rain will wash away everything, if you let it.
39
92000
4000
Չէ՞ որ անձրևը կլվանա կտանի ամեն ինչ, եթե նրան թույլ տաս:
01:51
I want her to look at the world
40
96000
2000
Ես ցանկանում եմ, որպեսզի նա աշխարհին նայի
01:53
through the underside of a glass-bottom boat,
41
98000
2000
ապակե հատակով նավակի տակից,
01:55
to look through a microscope
42
100000
2000
մանրադիտակով նայի
01:57
at the galaxies that exist
43
102000
2000
մարդկային բանականության ամենածայրում
01:59
on the pinpoint of a human mind,
44
104000
2000
գոյություն ունեցող գալակտիկաներին,
02:01
because that's the way my mom taught me.
45
106000
2000
քանի որ իմ մայրն ինձ այդպես է սովորեցրել:
02:03
That there'll be days like this.
46
108000
2000
Որ կլինեն այդպիսի օրեր:
02:05
♫ There'll be days like this, my momma said. ♫
47
110000
3000
♫ Կլինեն օրեր, ասում էր մայրս ♫
02:08
When you open your hands to catch
48
113000
2000
Երբ ափերդ կպարզես, որպեսզի բռնես
02:10
and wind up with only blisters and bruises;
49
115000
2000
սակայն փոխարենը միայն կապտուկներ և կոշտուկներ կստանաս;
02:12
when you step out of the phone booth and try to fly
50
117000
3000
երբ հեռախոսային խցիկից դուրս կգաս ու կփորձես թռնել,
02:15
and the very people you want to save
51
120000
2000
հենց այն մարդիկ, ում փորձում ես փրկել
02:17
are the ones standing on your cape;
52
122000
2000
կանգնած կլինեն քո թիկնոցի վրա,
02:19
when your boots will fill with rain,
53
124000
2000
երբ կոշիկները կլցվեն անձրևի ջրով
02:21
and you'll be up to your knees in disappointment.
54
126000
2000
իսկ դու մինչ ծնկներդ հիասթափության մեջ կլինես:
02:23
And those are the very days you have all the more reason to say thank you.
55
128000
3000
Եվ հենց այդ օրերին ավելի շնորհակալ պիտի լինես։
02:26
Because there's nothing more beautiful
56
131000
2000
Քանի որ չկա ավելի գեղեցիկ բան,
02:28
than the way the ocean refuses to stop kissing the shoreline,
57
133000
3000
քան օվկիանոսը, որը հրաժարվում է դադարել համբուրել ափեզրը,
02:31
no matter how many times it's sent away.
58
136000
3000
անկախ նրանից թե քանի անգամ նրան կքշի տեղատվությունը:
02:34
You will put the wind in winsome, lose some.
59
139000
3000
Դու քամուն թույլ կտաս մի բան բերել, մի ուրիշ բան տանել:
02:37
You will put the star
60
142000
2000
Դու մաս կկզամես
02:39
in starting over, and over.
61
144000
2000
յուրաքանչյուր նոր նախաձեռնության կրկին ու կրկին։
02:41
And no matter how many land mines erupt in a minute,
62
146000
3000
Եվ կարևոր չէ, թե քանի ռումբ է պայթում յուրաքանչյուր րոպե,
02:44
be sure your mind lands
63
149000
2000
կարևորը, որ դու մտածես
02:46
on the beauty of this funny place called life.
64
151000
2000
կյանք կոչված այդ տարօրինակ բանի գեղեցկության մասին:
02:48
And yes, on a scale from one to over-trusting,
65
153000
3000
Եվ անշուշտ, մեկից մինչև չափից շատ մարդկանց հանդեպ վստահության սանդղակով
02:51
I am pretty damn naive.
66
156000
2000
ես ահավոր միամիտ եմ:
02:53
But I want her to know that this world is made out of sugar.
67
158000
3000
Բայց ես ուզում եմ, որ նա իմանա, որ այս աշխարհը շաքարից է:
02:56
It can crumble so easily,
68
161000
2000
Այն այնքան հեշտ է փշրել,
02:58
but don't be afraid to stick your tongue out and taste it.
69
163000
3000
սակայն պետք չէ վախենալ հանել լեզուն և համտեսել այն:
03:01
"Baby," I'll tell her, "remember, your momma is a worrier,
70
166000
3000
«Ճստիկս», կասեմ ես նրան, «հիշիր, որ քո մայրը անհանգստացող է,
03:04
and your poppa is a warrior,
71
169000
2000
և քո հայրը` ռազմիկ է,
03:06
and you are the girl with small hands and big eyes
72
171000
2000
իսկ դու փոքրիկ ձեռքերով և մեծ աչքերով մի աղջիկ ես,
03:08
who never stops asking for more."
73
173000
2000
ով միշտ ավելին է ցանկանում»:
03:10
Remember that good things come in threes
74
175000
2000
Հիշիր, որ լավ բաները եռյակով են գալիս,
03:12
and so do bad things.
75
177000
2000
վատ բաները նույնպես:
03:14
And always apologize when you've done something wrong,
76
179000
2000
Եվ միշտ ներողություն խնդրիր, եթե մի վատ բան ես արել:
03:16
but don't you ever apologize
77
181000
2000
Սակայն երբեք ներողություն մի խնդրի
03:18
for the way your eyes refuse to stop shining.
78
183000
3000
նրա համար, թե որքան վառ են փայլում աչքերդ:
03:21
Your voice is small, but don't ever stop singing.
79
186000
3000
Քո ձայնը ցածր է, սակայն երբեք մի դադարիր երգել:
03:24
And when they finally hand you heartache,
80
189000
2000
Եվ երբ վերջ ի վերջո քեզ կտան տառապանք,
03:26
when they slip war and hatred under your door
81
191000
3000
երբ դռան տակից կբերեն պատերազմը և ատելությունը,
03:29
and offer you handouts on street-corners
82
194000
2000
իսկ փողոցների անկյուններում թերթիկներ կբաժանեն
03:31
of cynicism and defeat,
83
196000
2000
որոնք ցինիզմով և պարտությամբ են լի,
03:33
you tell them that they really ought to meet your mother.
84
198000
5000
ասա նրանց, որ անպայման պետք է քո մոր հետ ծանոթանան:
03:39
Thank you. Thank you.
85
204000
4000
Շնորհակալություն: Շնորհակալություն:
03:43
(Applause)
86
208000
2000
(Ծափահարություններ)
03:45
Thank you.
87
210000
2000
Շնորհակալություն։
03:47
(Applause)
88
212000
3000
(Ծափահարություններ)
03:50
Thanks.
89
215000
2000
Շնորհակալություն։
03:52
(Applause)
90
217000
2000
(Ծափահարություններ)
03:54
Thank you.
91
219000
2000
Շնորհակալություն։
03:56
(Applause)
92
221000
4000
(Ծափահարություններ)
04:00
All right, so I want you to take a moment,
93
225000
3000
Լավ, ես ուզում եմ, որ մեկ րոպե ծախսեք
04:03
and I want you to think of three things
94
228000
2000
և մտածեք երեք բաների մասին,
04:05
that you know to be true.
95
230000
2000
որոնք ձեզ համար ճշմարիտ են:
04:07
They can be about whatever you want --
96
232000
2000
Դա կարող է ամեն ինչ լինել`
04:09
technology, entertainment, design,
97
234000
2000
տեխնոլոգիաներ, ժամանց, դիզայն,
04:11
your family, what you had for breakfast.
98
236000
2000
ձեր ընտանիքը, ձեր այսօրվա նախաճաշը:
04:13
The only rule is don't think too hard.
99
238000
3000
Միակ պայմանը` շատ մի լարվեք:
04:16
Okay, ready? Go.
100
241000
2000
Լավ, պատրա՞ստ եք: Սկսեցինք:
04:24
Okay.
101
249000
2000
Հիանալի է:
04:26
So here are three things I know to be true.
102
251000
2000
Այսպես, երեք բան, որոնք ինձ համար ճշմարիտ են:
04:28
I know that Jean-Luc Godard was right
103
253000
2000
Ես գիտեմ, որ Ժան Լյուկ Գոդարն իրավացի էր,
04:30
when he said that, "a good story
104
255000
2000
երբ ասում է, որ լավ պատմությունը
04:32
has a beginning, a middle and an end,
105
257000
2000
ունի սկիզբ, միջին մաս և ավարտ,
04:34
although not necessarily in that order."
106
259000
3000
սակայն այս հերթականությունը պարտադիր չէ»:
04:37
I know that I'm incredibly nervous and excited to be up here,
107
262000
3000
Ես գիտեմ, որ շատ հուզվում և լարվում եմ նրանից, որ այստեղ եմ,
04:40
which is greatly inhibiting my ability to keep it cool.
108
265000
2000
և դա բավականին ազդում է ինձ ձեռքերիս մեջ պահելու իմ ունակության վրա:
04:42
(Laughter)
109
267000
2000
(Ծիծաղ)
04:44
And I know
110
269000
2000
Եվ ես գիտեմ,
04:46
that I have been waiting all week to tell this joke.
111
271000
2000
որ մի ողջ շաբաթ սպասել եմ, որպեսզի այս կատակը ձեզ պատմեմ:
04:48
(Laughter)
112
273000
2000
(Ծիծաղ)
04:50
Why was the scarecrow invited to TED?
113
275000
3000
Ինչո՞ւ են խրտվիլակին հրավիրել TED:
04:53
Because he was out standing in his field.
114
278000
3000
Քանի որ իր գործունեութան ոլորտում այն ամենաշատն էր աչքի ընկնում:
04:56
(Laughter)
115
281000
3000
(Ծիծաղ)
04:59
I'm sorry.
116
284000
3000
Ներողություն եմ խնդրում:
05:02
Okay, so these are three things I know to be true.
117
287000
3000
Այսպես, այս երեք բաները ինձ համար ճշմարտություն են:
05:05
But there are plenty of things I have trouble understanding.
118
290000
3000
Սակայն կան բազմաթիվ բաներ, որոնք ես դժվարությամբ եմ հասկանում:
05:08
So I write poems to figure things out.
119
293000
4000
Այդ պատճառով էլ գրում եմ բանաստեղծություններ, որպեսզի ավելի լավ դրանք հասկանամ:
05:12
Sometimes the only way I know how to work through something
120
297000
2000
Երբեմն, ինչ-որ բան հասկանալու իմ միակ միջոցը
05:14
is by writing a poem.
121
299000
2000
բանաստեղծություն գրելն է:
05:16
And sometimes I get to the end of the poem
122
301000
2000
Եվ երբեմն, բանաստեղծության վերջում
05:18
and look back and go, "Oh, that's what this is all about,"
123
303000
2000
ես հետ եմ նայում և մտածում եմ «ահա թե ինչումն է բանը»:
05:20
and sometimes I get to the end of the poem
124
305000
2000
Իսկ երբեմն, բանաստեղծության վերջում
05:22
and haven't solved anything,
125
307000
2000
ես այդպես էլ ոչինչ չեմ հասկանում,
05:24
but at least I have a new poem out of it.
126
309000
2000
սակայն դրանից մի նոր բանաստեղծություն է ծնվում:
05:26
Spoken word poetry is the art of performance poetry.
127
311000
3000
Բանավոր պոեզիան դա պոեզիայի կատարման արվեստն է:
05:29
I tell people it involves creating poetry
128
314000
2000
Ես մարդկանց ասում եմ, որ դրա համար հարկավոր է ստեղծել այնպիսի
05:31
that doesn't just want to sit on paper,
129
316000
2000
բանաստեղծություններ, որոնց համար բավարար չէ թղթի վրա մնալը,
05:33
that something about it demands it be heard out loud
130
318000
3000
և դրանց մեջ մի այնպիսի բան կա, որը պահանջում է կամ բարձրաձայն արտասանություն,
05:36
or witnessed in person.
131
321000
2000
կամ անձամբ վկայակոչություն:
05:38
When I was a freshman in high school,
132
323000
2000
Երբ ես անցա բարձր դասարաններ,
05:40
I was a live wire of nervous hormones.
133
325000
4000
ես հորմոնների կծիկ էի,
05:44
And I was underdeveloped
134
329000
2000
թերզարգացած էի
05:46
and over-excitable.
135
331000
2000
և գերհուզվող։
05:48
And despite my fear
136
333000
2000
Սակայն, չնայած
05:50
of ever being looked at for too long,
137
335000
2000
բոլորի աչքի առաջ երկար լինելու իմ վախին,
05:52
I was fascinated by the idea of spoken word poetry.
138
337000
3000
ինձ գայթակղում էր բանավոր պոեզիայի միտքը:
05:55
I felt that my two secret loves, poetry and theatre,
139
340000
3000
Ինձ թվում էր, որ իմ երկու թաքնված կրքերը` պոեզիան և թատրոնը
05:58
had come together, had a baby,
140
343000
3000
միացել և երեխա են ունեցել,
06:01
a baby I needed to get to know.
141
346000
2000
երեխա, որին ես պետք է ավելի մոտիկից ճանաչեմ:
06:03
So I decided to give it a try.
142
348000
2000
Եվ ես որոշեցի փորձել:
06:05
My first spoken word poem,
143
350000
2000
Իմ առաջին բանավոր բանաստեղծությունները
06:07
packed with all the wisdom of a 14-year-old,
144
352000
4000
տասնչորսամյա աղջկա իմաստությամբ լի
06:11
was about the injustice
145
356000
2000
անարդարության մասին էին,
06:13
of being seen as unfeminine.
146
358000
2000
թե ինչպես են քեզ ոչ կանացի ընկալում:
06:15
The poem was very indignant,
147
360000
2000
Բանաստեղծությունը լի էր վրդովմունքով,
06:17
and mainly exaggerated,
148
362000
2000
և շատ չափազանցրած էր:
06:19
but the only spoken word poetry that I had seen up until that point
149
364000
3000
Այդ պահի դրությամբ միակ բանավոր պոեզիան որ ես գիտեի,
06:22
was mainly indignant,
150
367000
2000
վրդովմունքով լի էր,
06:24
so I thought that that's what was expected of me.
151
369000
2000
և ես կարծում էի, որ ինձնից էլ նույն բանն է սպասվում:
06:26
The first time that I performed,
152
371000
2000
Առաջին անգամ երբ ես ելույթ էի ունենում,
06:28
the audience of teenagers hooted and hollered their sympathy,
153
373000
3000
դեռահասների հանդիսատեսը բղավոցներով և սուլոցներով էր արտահայտում իր հավանությունը,
06:31
and when I came off the stage I was shaking.
154
376000
3000
իսկ ես, բեմից դուրս գալով ամբողջովին դողում էի:
06:34
I felt this tap on my shoulder,
155
379000
2000
Ես զգացի, որ ինչ-որ մեկը ուսիս թակեց,
06:36
and I turned around to see
156
381000
2000
շրջվեցի և տեսա
06:38
this giant girl in a hoodie sweatshirt emerge from the crowd.
157
383000
2000
մի հսկա աղջիկ, ով ամբոխից առանձնացել, եկել էր:
06:40
She was maybe eight feet tall
158
385000
2000
Նա երևի մի երկու մետր կլիներ
06:42
and looked like she could beat me up with one hand,
159
387000
2000
և այնպիսի տեսք ուներ, կարծես կարող է ինձ մի ձեռքով սպանել,
06:44
but instead she just nodded at me
160
389000
2000
սակայն դրա փոխարեն նա գլխով արեց
06:46
and said, "Hey, I really felt that. Thanks."
161
391000
3000
և ասաց. «Բարև, ես իսկապես զգացի ասածդ, շնորհակալություն»:
06:49
And lightning struck.
162
394000
2000
Ինձ ասես կայծակ հարվածեց:
06:51
I was hooked.
163
396000
2000
Ես գերված էի:
06:53
I discovered this bar on Manhattan's Lower East Side
164
398000
3000
Ես մի բար գտա Մանհեթենում, ստորին Իսթսայդում,
06:56
that hosted a weekly poetry open mic,
165
401000
3000
որտեղ յուրաքանչյուր շաբաթ անցկացվում էին պոեզիայի երեկոներ խոսափողի մոտ,
06:59
and my bewildered, but supportive, parents took me
166
404000
3000
և իմ մոլորված ծնողները սատար կանգնեցին և տարան ինձ այնտեղ,
07:02
to soak in every ounce of spoken word that I could.
167
407000
3000
որպեսզի ես կլանեմ բանավոր ստեղծագործության յուրաքանչյուր կաթիլը:
07:05
I was the youngest by at least a decade,
168
410000
3000
Ես առնվազն տասը տարով փոքր էի մնացած բոլորից,
07:08
but somehow the poets at the Bowery Poetry Club
169
413000
3000
սակայն, չգիտես ինչու, Bowey Poetry Club-ի բանաստեղծներին
07:11
didn't seem bothered by the 14-year-old wandering about --
170
416000
3000
բացարձակ չէր անհանգստացնում կողքից թափառող տասնչորսամյա աղջնակը..
07:14
if fact, they welcomed me.
171
419000
2000
հակառակը, նրանք ինձ ուրախությամբ դիմավորեցին:
07:16
And it was here, listening to these poets share their stories,
172
421000
2000
Եվ հենց այնտեղ, լսելով բանաստեղծներին և նրանց պատմությունները,
07:18
that I learned that spoken word poetry didn't have to be indignant,
173
423000
3000
ես հասկացա, որ բանավոր պոեզիան պարտադիր չէ որ վրդովմունքով լցված լինի,
07:21
it could be fun or painful
174
426000
3000
այն կարող էր լինել ուրախությամբ և ցավով լցված,
07:24
or serious or silly.
175
429000
2000
լինել լուրջ և հիմար:
07:26
The Bowery Poetry Club became my classroom and my home,
176
431000
3000
Bowery Poetry Club-ը դարձավ իմ դասարանը և իմ տունը:
07:29
and the poets who performed
177
434000
2000
Եվ ելույթ ունեցող բանաստեղծները
07:31
encouraged me to share my stories as well.
178
436000
2000
հրահրում էին ինձ նույնպես կիսվել սեփական պատմություններով:
07:33
Never mind the fact that I was 14 --
179
438000
2000
Կարևոր չէ, որ ես ընդամենը 14 տարեկան էի,
07:35
they told me, "Write about being 14."
180
440000
3000
նրանք ասում էին. «Գրի 14 տարեկանի կյանքի մասին»:
07:38
So I did and stood amazed every week
181
443000
2000
Ես այդպես էլ անում էի և յուրաքանչյուր շաբաթ զարմացած կանգնում էի,
07:40
when these brilliant, grown-up poets
182
445000
3000
երբ այդ փայլուն, մեծահասակ բանաստեղծները
07:43
laughed with me and groaned their sympathy
183
448000
2000
ծիծաղում էին ինձ հետ, արտահայտում իրենց հավանությունը,
07:45
and clapped and told me, "Hey, I really felt that too."
184
450000
3000
ծափահարում և ասում. «Հեյ, ես էլ եմ դա զգացել»:
07:49
Now I can divide my spoken word journey
185
454000
3000
Ես կարող եմ բանավոր ստեղծագործության մեջ իմ ուղին
07:52
into three steps.
186
457000
2000
բաժանել երեք փուլերի:
07:54
Step one was the moment I said,
187
459000
2000
Առաջին քայլը տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ ես ասացի.
07:56
"I can. I can do this."
188
461000
2000
«Ես կարող եմ: Ես կարող եմ դա անել»:
07:58
And that was thanks to a girl in a hoodie.
189
463000
2000
Եվ դրանով ես պարտական եմ այն հսկա աղջկան:
08:00
Step two was the moment I said,
190
465000
2000
Երկրորդ քայլը տեղի ունեցավ այն պահին, երբ ես ասացի,
08:02
"I will. I will continue.
191
467000
2000
«Ես կշարունակեմ։ Ես կշարունակեմ դա անել:
08:04
I love spoken word. I will keep coming back week after week."
192
469000
3000
Ինձ դուր է գալիս բանավոր ստեղծագործությունը: Ես կգնամ այստեղ ամեն շաբաթ»:
08:07
And step three began
193
472000
2000
Երրորդ քայլը սկսեց,
08:09
when I realized that I didn't have to write poems that were indignant,
194
474000
2000
երբ ես հասկացա, որ պոեզիայի մեջ պարտադիր չէ վրդովվել,
08:11
if that's not what I was.
195
476000
2000
եթե դա իմը չէ:
08:13
There were things that were specific to me,
196
478000
2000
Կային ինձ հոգեհարազատ բաներ,
08:15
and the more that I focused on those things,
197
480000
3000
և որքան շատ էի ես դրանց վրա կենտրոնանում,
08:18
the weirder my poetry got,
198
483000
2000
ավելի տարօրինակ էին իմ բանաստեղծությունները դառնում,
08:20
but the more that it felt like mine.
199
485000
2000
սակայն, ըստ զգացողությունների, նրանք ավելի շատ իմն էին:
08:22
It's not just the adage "write what you know."
200
487000
3000
Այստեղ բանը «գրիր այն մասին ինչ գիտես» ասացվածքի մեջ չէ,
08:25
It's about gathering up all of the knowledge and experience
201
490000
3000
այլ նրանում, թե որքան կարևոր է միավորել գիտելիքները և ողջ փորձը,
08:28
you've collected up to now
202
493000
2000
որը կուտակվել է այդ պահի դրությամբ,
08:30
to help you dive into the things you don't know.
203
495000
3000
որպեսզի ընկղմվես այն բաների մեջ, որոնք չգիտես:
08:33
I use poetry to help me work through what I don't understand,
204
498000
2000
Ես օգտագործում եմ պոեզիան որպես օգնություն այն բաների հետ, որոնք չեմ հասկանում,
08:35
but I show up to each new poem
205
500000
2000
սակայն յուրաքանչյուր բանաստեղծություն գրելիս ես բերում եմ
08:37
with a backpack full
206
502000
2000
մի պայուսակ, որը լցված է
08:39
of everywhere else that I've been.
207
504000
2000
ողջ նախորդ փորձով:
08:41
When I got to university, I met a fellow poet
208
506000
3000
Երբ գնացի համալսարան, ես ծանոթացա մի բանաստեղծի հետ,
08:44
who shared my belief in the magic of spoken word poetry.
209
509000
3000
ով կիսում էր իմ համոզմունքը բանավոր պոեզիայի կախարդանքի հանդեպ:
08:47
And actually, Phil Kaye and I
210
512000
2000
Եվ, որքան էլ որ տարօրինակ չէ, Ֆիլ Քեյը և ես,
08:49
coincidentally also share the same last name.
211
514000
3000
բոլորովին պատահականորեն միևնույն ազգանունը ունեինք:
08:52
When I was in high school I had created Project V.O.I.C.E.
212
517000
3000
Երբ ես դպրոցում էի սովորում, ես ստեղծեցի V.O.I.C.E. նախագիծը,
08:55
as a way to encourage my friends to do spoken word with me.
213
520000
3000
որպեսզի հետաքրքրեմ իմ ընկերներին ինձ հետ միասին զբաղվել բանավոր պոեզիայով:
08:58
But Phil and I decided to reinvent Project V.O.I.C.E. --
214
523000
3000
Սակայն մենք Ֆիլի հետ որոշեցինք վերափոխել V.O.I.C.E. նախագիծը,
09:01
this time changing the mission
215
526000
2000
այս անգամ փոխելով բանավոր պոեզիայի
09:03
to using spoken word poetry as a way to entertain,
216
528000
3000
առաքելությունը, որպեսզի այն զվարճացնի,
09:06
educate and inspire.
217
531000
2000
սովորեցնի և ոգեշնչի:
09:08
We stayed full-time students, but in between we traveled,
218
533000
2000
Մենք շարունակում էինք սովորել, բայց ընդմիջումներում ճանապարհորդում էինք,
09:10
performing and teaching
219
535000
2000
ելույթ էինք ունենում և սովորեցնում էինք
09:12
nine-year-olds to MFA candidates,
220
537000
3000
իննը տարեկան երեխաների և գիտության թեկնածուների
09:15
from California to Indiana to India
221
540000
3000
սկսած Կալիֆորնիայից մինչև Ինդիանա և մինչև Հնդկաստան
09:18
to a public high school just up the street from campus.
222
543000
3000
և մինչև համալսարանի կողքը գտնվող դպրոցները:
09:21
And we saw over and over
223
546000
2000
Եվ մենք ամենուր մշտապես հետևում էինք,
09:23
the way that spoken word poetry
224
548000
2000
թե ինչպես է բանավոր պոեզիան
09:25
cracks open locks.
225
550000
2000
բացում կողպեքները:
09:27
But it turns out sometimes,
226
552000
2000
Բայց երբեմն պարզվում է,
09:29
poetry can be really scary.
227
554000
2000
որ պոեզիան կարող է ուժեղ վախեցնել:
09:31
Turns out sometimes,
228
556000
2000
Պարզվում է, որ երբեմն
09:33
you have to trick teenagers into writing poetry.
229
558000
3000
դեռահասներին պետք է լինում ներգրավել բանաստեղծությունների գրվելու ընթացքի մեջ:
09:36
So I came up with lists. Everyone can write lists.
230
561000
3000
Եվ ես հորինեցի ցուցակներ: Բոլորն էլ կարող են ցուցակներ կազմել:
09:39
And the first list that I assign
231
564000
2000
Առաջին ցուցակը, որը ես հանձնարարում եմ գրել, դա
09:41
is "10 Things I Know to be True."
232
566000
3000
«Տասը բան, որ ինձ համար ճշմարիտ է»:
09:44
And here's what happens, and here's what you would discover too
233
569000
3000
Եվ այդպես է ստացվում, և դուք էլ ձեզ համար դա կբացահայտեիք,
09:47
if we all started sharing our lists out loud.
234
572000
2000
եթե մենք սկսեինք բարձրաձայն կիսվել մեր ցուցակներով:
09:49
At a certain point, you would realize
235
574000
2000
Ինչ-որ մի պահի պարզ է դառնում,
09:51
that someone has the exact same thing,
236
576000
3000
որ ինչ-որ մեկի մոտ նույն բանն է գրված,
09:54
or one thing very similar,
237
579000
2000
կամ դա շատ նման է
09:56
to something on your list.
238
581000
2000
ձեր ցուցակից որևէ մի բանի հետ:
09:58
And then someone else
239
583000
2000
Իսկ հետո մեկ ուրիշի մոտ
10:00
has something the complete opposite of yours.
240
585000
3000
կլինի մի բան, որը ամբողջությամբ հակասում է ձերինին:
10:03
Third, someone has something you've never even heard of before.
241
588000
3000
Մեկ ուրիշի մոտ էլ գրված է մի բան, որի մասին դուք նույնիսկ երբեք չեք էլ լսել:
10:06
And fourth, someone has something you thought you knew everything about,
242
591000
3000
Կամ ինչ-որ մեկի մոտ կա մի բան, որի մասին դուք ունեիք ձեր կարծիքը,
10:09
but they're introducing a new angle of looking at it.
243
594000
3000
իսկ նրանք վերցնում են ու դա ներկայացնում բոլորովին նոր անկյունից:
10:12
And I tell people that this is where great stories start from --
244
597000
3000
Եվ ես բացատրում եմ մարդկանց, որ հենց այդպես են ծնվում մեծ պատմությունները,
10:15
these four intersections
245
600000
2000
այս չորս հատումները,
10:17
of what you're passionate about
246
602000
2000
այն ամենի ինչ ձեզ իսկապես գրավում է
10:19
and what others might be invested in.
247
604000
2000
և ուրիշների ներդրման:
10:21
And most people respond really well to this exercise.
248
606000
3000
Եվ մարդկանց մեծամասնությունը շատ լավ է արձագանքում այս վարժությանը:
10:24
But one of my students, a freshman named Charlotte,
249
609000
3000
Շարլոթ անունով մի ուսանողուհի ունեի,
10:27
was not convinced.
250
612000
2000
որին շատ դժվար էր համոզել:
10:29
Charlotte was very good at writing lists, but she refused to write any poems.
251
614000
3000
Շարլոթը շատ լավ ցուցակներ էր կազմում, սակայն միանգամայն հրաժարվում էր բանաստեղծություն գրել:
10:32
"Miss," she'd say, "I'm just not interesting.
252
617000
3000
«Օրիորդ», ասում էր նա, «Ես ուղղակի անհետաքրքիր եմ։
10:35
I don't have anything interesting to say."
253
620000
3000
Չկա մի որևէ հետաքրքիր բան, ինչի մասին, որ ես կարողանայի պատմել»:
10:38
So I assigned her list after list,
254
623000
2000
Ես նրան տարբեր ցուցակներ էի հանձնարարում, մեկը մյուսի հետևից,
10:40
and one day I assigned the list
255
625000
2000
և մի օր ես նրան հանձնարարեցի կազմել ցուցակ.
10:42
"10 Things I Should Have Learned by Now."
256
627000
2000
«Տասը բաներ, որոնք պետք է սովորած լինեի մինչ այժմ»:
10:44
Number three on Charlotte's list was,
257
629000
2000
Շարլոթի ցուցակի երրորդ կետում գրված էր.
10:46
"I should have learned not to crush on guys
258
631000
2000
«Ես արդեն պետք է սովորած լինեի չսիրահարվել ինձնից
10:48
three times my age."
259
633000
2000
երեք անգամ մեծ տղամարդկանց»:
10:50
I asked her what that meant,
260
635000
2000
Ես հարցրեցի նրան, թե ինչ նա նկատի ուներ,
10:52
and she said, "Miss, it's kind of a long story."
261
637000
2000
և նա պատասխանեց. «Օրիորդ, դա երկար պատմություն է»:
10:54
And I said, "Charlotte, it sounds pretty interesting to me."
262
639000
3000
Որին ես պատասխանեցի. «Շարլոթ, ինձ դա շատ հետաքրքիր է»:
10:57
And so she wrote her first poem,
263
642000
2000
Այդպես նա գրեց իր առաջին բանաստեղծությունը,
10:59
a love poem unlike any I had ever heard before.
264
644000
3000
սիրո բանաստեղծություն, որը նման չէր մինչև այդ իմ լսած որևէ բանի:
11:02
And the poem began,
265
647000
3000
Բանաստեղծությունը սկսվում էր այսպես.
11:05
"Anderson Cooper is a gorgeous man."
266
650000
2000
«Անդերսոն Կուպերը հիանալի տղամարդ է»։
11:07
(Laughter)
267
652000
2000
(Ծիծաղ)
11:09
"Did you see him on 60 Minutes,
268
654000
2000
«Դուք նրան «60 րոպեների» մեջ տեսե՞լ եք
11:11
racing Michael Phelps in a pool --
269
656000
2000
Մայքլ Ֆելպսի հետ մրցավազքով լողալիս,
11:13
nothing but swim trunks on --
270
658000
2000
սոսկ լողավարտիքով,
11:15
diving in the water, determined to beat this swimming champion?
271
660000
2000
սուզվելով ջրի մեջ այս լողի չեմպիոնին հաղթելու պատրաստակամությամբ:
11:17
After the race, he tossed his wet, cloud-white hair
272
662000
3000
Լողից հետո նա իր սպիտակ մազերը թափահարեց
11:20
and said, 'You're a god.'
273
665000
2000
և ասաց. «Դու աստված ես»:
11:22
No, Anderson, you're the god."
274
667000
2000
Ոչ, Անդերսոն, աստվածը դու ես»:
11:24
(Laughter)
275
669000
2000
(Ծիծաղ)
11:26
(Applause)
276
671000
4000
(Ծափահարություններ)
11:30
Now I know that the number one rule to being cool
277
675000
3000
Այժմ ես հասկանում եմ, որ անվրդով լինելու առաջին օրենքը,
11:33
is to seem unfazed,
278
678000
2000
դա հանգիստ ձևանալն է,
11:35
to never admit that anything scares you
279
680000
3000
երբեք չխոստովանելը, որ ձեզ ինչ-որ բան վախեցնում է,
11:38
or impresses you or excites you.
280
683000
2000
կամ տպավորություն է գործում ձեզ վրա, կամ հիացմունք է առաջացնում:
11:40
Somebody once told me
281
685000
2000
Մի ժամանակ ինձ ինչ-որ մեկը ասել էր,
11:42
it's like walking through life like this.
282
687000
2000
որ դա նման է երբ քայլում ես կյանքով այսպես։
11:44
You protect yourself
283
689000
2000
Պաշպանում ես ինքդ քեզ
11:46
from all the unexpected miseries or hurt that might show up.
284
691000
3000
բոլոր անկանխատեսելի տառապանքներից և հնարավոր ցավից:
11:49
But I try to walk through life like this.
285
694000
2000
Բայց ես փորձում եմ քայլեմ կյանքով այսպես:
11:51
And yes, that means catching all of those miseries and hurt,
286
696000
3000
Այո, ես կբռնեմ բոլոր այդ տանջանքները և ցավը,
11:54
but it also means that when beautiful, amazing things
287
699000
3000
բայց դրա հետ մեկտեղ նաև հիանալի, գեղեցիկ բաներ,
11:57
just fall out of the sky,
288
702000
2000
որոնք ուղղակի ընկնում են երկնքից,
11:59
I'm ready to catch them.
289
704000
2000
և ես պատրաստ եմ դրանք բռնել:
12:01
I use spoken word to help my students
290
706000
2000
Ես կիրառում եմ բանավոր ստեղծագործությունը, որպեսզի օգնեմ իմ աշակերտներին
12:03
rediscover wonder,
291
708000
2000
կրկին բացահայտել հրաշքը,
12:05
to fight their instincts to be cool and unfazed
292
710000
3000
հաղթահարել սեփական բնազդը լինել անվրդով և հանգիստ,
12:08
and, instead, actively pursue being engaged with what goes on around them,
293
713000
3000
և դրա փոխարեն ակտիվորեն մասնակցել այն ամենի մեջ, ինչ տեղի է ունենում իրենց շուրջը,
12:11
so that they can reinterpret and create something from it.
294
716000
3000
որպեսզի նրանք կարողանան դա մեկնաբանել և ստեղծել ինչ-որ մի նոր բան:
12:14
It's not that I think that spoken word poetry
295
719000
2000
Ոչ, ես չեմ կարծում, որ բանավոր պոեզիան
12:16
is the ideal art form.
296
721000
2000
դա արվեստի կատարյալ ձև է:
12:18
I'm always trying to find the best way to tell each story.
297
723000
3000
Ես միշտ փորձում եմ գտնել պատմությունը պատմելու լավագույն միջոցը:
12:21
I write musicals; I make short films alongside my poems.
298
726000
3000
Բանաստեղծություններից բացի ես մյուզիքլներ եմ գրում, կարճամետրաժ ֆիլմեր նկարում:
12:24
But I teach spoken word poetry
299
729000
2000
Սակայն ես բանավոր պոեզիա եմ դասավանդում
12:26
because it's accessible.
300
731000
2000
քանի որ այն հասանելի է:
12:28
Not everyone can read music
301
733000
2000
Ոչ բոլորը կարող են երաժշտություն կարդալ,
12:30
or owns a camera,
302
735000
2000
ոչ բոլորը տեսախցիկ ունեն,
12:32
but everyone can communicate in some way,
303
737000
2000
բայց բոլորն էլ այսպես թե այնպես շփվել կարող են,
12:34
and everyone has stories
304
739000
2000
և բոլորն էլ ունեն պատմություններ,
12:36
that the rest of us can learn from.
305
741000
2000
որոնց մեջ սովորելու բան կա:
12:38
Plus, spoken word poetry allows for immediate connections.
306
743000
3000
Բացի այդ, բանավոր պոեզիան օգնում է ակնթարթային կապ հաստատել:
12:41
It's not uncommon for people to feel like they're alone
307
746000
2000
Մարդիկ հաճախ իրենց միայնակ են զգում,
12:43
or that nobody understands them,
308
748000
2000
կամ չհասկացված,
12:45
but spoken word teaches
309
750000
2000
սակայն բանավոր պոեզիան սովորեցնում է,
12:47
that if you have the ability to express yourself
310
752000
3000
որ եթե ունեք ինքնաարտահայտվելու ունակություն
12:50
and the courage to present those stories and opinions,
311
755000
2000
և սեփական պատմություններով և կարծիքներով կիսվելու խիզախություն,
12:52
you could be rewarded
312
757000
2000
ապա որպես պարգև կստանաք
12:54
with a room full of your peers,
313
759000
2000
ձեր հասակակիցներով լցված մի սենյակ,
12:56
or your community, who will listen.
314
761000
2000
կամ մի համայնք, որը կլսի:
12:58
And maybe even a giant girl in a hoodie
315
763000
2000
Եվ հնարավոր է, որ մի հսկա աղջիկ,
13:00
will connect with what you've shared.
316
765000
2000
ինչ-որ հարազատ բան զգա նրանում, ինչով դուք կիսվել եք:
13:02
And that is an amazing realization to have,
317
767000
3000
Իսկ դա մի չտեսնված գիտակցում է,
13:05
especially when you're 14.
318
770000
2000
հատկապես 14 տարեկանում:
13:07
Plus, now with YouTube,
319
772000
2000
Իսկ հիմա YouTube-ի հետ,
13:09
that connection's not even limited to the room we're in.
320
774000
2000
այդ կապը չի սահմանափակվում այն սենյակով, որտեղ որ գտնվում եք:
13:11
I'm so lucky that there's this archive of performances
321
776000
3000
Իմ բախտը շատ բերել է, որ կա ելույթների արխիվ,
13:14
that I can share with my students.
322
779000
2000
որոնցով ես կարող եմ կիսվել իմ աշակերտների հետ:
13:16
It allows for even more opportunities
323
781000
2000
Դա նրանց էլ ավելի շատ հնարավորություններ է տալիս,
13:18
for them to find a poet or a poem
324
783000
3000
գտնել իրենց հոգեհարազատ բանաստեղծություն
13:21
that they connect to.
325
786000
2000
կամ բանաստեղծ:
13:23
It is tempting -- once you've figured this out --
326
788000
2000
Բավականին գայթակղիչ է, երբ դա գիտակցում ես,
13:25
it is tempting to keep writing the same poem,
327
790000
2000
բավականին գայթակղիչ է շարունակել գրել նույն բանաստեղծությունը,
13:27
or keep telling the same story, over and over,
328
792000
3000
կամ պատմել նույն պատմությունը նորից ու նորից,
13:30
once you've figured out that it will gain you applause.
329
795000
2000
երբ հասկանում ես, որ դա ծափահարություններ կբերի:
13:32
It's not enough to just teach that you can express yourself.
330
797000
3000
Բավարար չէ միայն սովորել այն բանին, որ յուրաքանչյուրը կարող է ինքնաարտահայտվել,
13:35
You have to grow and explore
331
800000
2000
հարկավոր է աճել, սովորել
13:37
and take risks and challenge yourself.
332
802000
2000
ռիսկի գնալ և մարտահրավել նետել ինքդ քեզ:
13:39
And that is step three:
333
804000
3000
Եվ դրանում է հանդիսանում երրորդ քայլը`
13:42
infusing the work you're doing
334
807000
2000
սեփական աշխատանքները լցնել
13:44
with the specific things that make you you,
335
809000
2000
ձեզ հատուկ բաներով,
13:46
even while those things are always changing.
336
811000
2000
նույնիսկ եթե դրանք մշտապես փոխվում են:
13:48
Because step three never ends.
337
813000
3000
Քանի որ երրորդ քայլը երբեք ավարտին չի հասնում:
13:51
But you don't get to start on step three,
338
816000
2000
Սակայն չի կարելի սկսել երրորդից,
13:53
until you take step one first: I can.
339
818000
3000
քանի դեռ չես անցել առաջին քայլը: Ես կարող եմ:
13:56
I travel a lot while I'm teaching,
340
821000
2000
Ես շատ ճամփորդում եմ, երբ դասավանդում եմ,
13:58
and I don't always get to watch all of my students reach their step three,
341
823000
3000
սակայն ոչ միշտ է հաջողվում տեսնել երրորդ քայլի հասած աշակերտների,
14:01
but I was very lucky with Charlotte,
342
826000
2000
բայց Շարլոթի հետ բախտս բերել է,
14:03
that I got to watch her journey unfold the way it did.
343
828000
3000
որ ես տեսել եմ նրա ճանապարհի զարգացումը:
14:06
I watched her realize
344
831000
2000
Ես տեսա, թե ինչպես նա գիտակցեց,
14:08
that, by putting the things that she knows to be true into the work she's doing,
345
833000
3000
որ իր բանաստեղծության մեջ ներդնելով այն բաները, որոնք իր համար ճշմարիտ էին,
14:11
she can create poems that only Charlotte can write --
346
836000
3000
նա կարող էր գրել բանաստեղծություն, որը միայն իրեն էր հատուկ,
14:14
about eyeballs and elevators and Dora the Explorer.
347
839000
3000
բիբերի մասին, վերելակների և Դորա հետազոտողի մասին:
14:17
And I'm trying to tell stories only I can tell --
348
842000
2000
Իսկ ես փորձում եմ պատմել այնպիսի պատմություններ, որոնք կարող եմ միայն ես պատմել,
14:19
like this story.
349
844000
2000
ինչպես, օրինակ, այս պատմությունն է:
14:21
I spent a lot of time thinking about the best way to tell this story,
350
846000
3000
Ես շատ երկար մտածում էի, թե որն է այս պատմությունը պատմելու լավագույն ձևը
14:24
and I wondered if the best way
351
849000
2000
և մտածում էի, թե արդյոք ավելի լավ կլինի
14:26
was going to be a PowerPoint or a short film --
352
851000
2000
ստեղծել ներկայացում, թե կարճամետրաժ ֆիլմ նկարահանել...
14:28
and where exactly was the beginning or the middle or the end?
353
853000
2000
որտեղ որ ճշգրտորեն լինեին սկիզբ, միջին մաս և ավարտ:
14:30
And I wondered whether I'd get to the end of this talk
354
855000
3000
Եվ ինձ հետաքրքիր էր իմանալ, ավարտելով այս ելույթը,
14:33
and finally have figured it all out, or not.
355
858000
3000
թե արդյոք ես վերջապես կհասկանամ ինչն ինչոց է, թե ոչ:
14:36
And I always thought that my beginning was at the Bowery Poetry Club,
356
861000
2000
Եվ ես միշտ կարծում էի, որ իմ սկիզբը եղել է Bowery Poetry Club-ում,
14:38
but it's possible that it was much earlier.
357
863000
3000
սակայն հնարավոր է, որ ամեն ինչ շատ ավելի շուտ է սկսվել:
14:41
In preparing for TED,
358
866000
2000
Երբ ես պատրաստվում էի TED-ին,
14:43
I discovered this diary page in an old journal.
359
868000
2000
ես իմ հին օրագրի մեջ մի էջ տեսա:
14:45
I think December 54th was probably supposed to be 24th.
360
870000
4000
Կարծում եմ, դեկտեմբերի 54-ը ամենայն հավանականությամբ 24 պետք է լիներ:
14:49
It's clear that when I was a child,
361
874000
2000
Պարզ է, որ երեխա ժամանակ,
14:51
I definitely walked through life like this.
362
876000
2000
ես միանշանակ այդպես էի քայլում կյանքով:
14:53
I think that we all did.
363
878000
2000
Մենք բոլորս այդպես էինք քայլում:
14:55
I would like to help others rediscover that wonder --
364
880000
3000
Ես կցանկանաի օգնել ուրիշներին վերաբացահայտել իրենց համար այդ հրաշքը...
14:58
to want to engage with it, to want to learn,
365
883000
2000
ցանկությունը դրան մասնակցելու, ճանաչելու,
15:00
to want to share what they've learned,
366
885000
2000
և կիսվելու գիտելիքներով,
15:02
what they've figured out to be true
367
887000
2000
այն բանի, ինչը ճանաչվում է, որպես ճշմարտություն,
15:04
and what they're still figuring out.
368
889000
2000
և նրա, որը դեռ անհասկանալի է:
15:06
So I'd like to close with this poem.
369
891000
3000
Ես ուզում եմ ավարտել մի պոեմով:
15:09
When they bombed Hiroshima,
370
894000
3000
Երբ ռմբակոծում էին Հիրոշիման,
15:12
the explosion formed a mini-supernova
371
897000
3000
պայթյունից մի փոքր գերնոր աստղ առաջացավ,
15:15
so every living animal, human or plant
372
900000
3000
և բոլոր կենդանիները, մարդիկ և բույսերը,
15:18
that received direct contact
373
903000
2000
որոնք ուղղակի կոնտակտի մեջ մտան
15:20
with the rays from that sun
374
905000
2000
այդ արևի ճառագայթների հետ
15:22
was instantly turned to ash.
375
907000
2000
ակնթարթորեն մոխիրի վերածվեցին:
15:24
And what was left of the city soon followed.
376
909000
2000
Եվ քաղաքի մնացորդներին նույն ճակատագիրն ընկավ:
15:26
The long-lasting damage of nuclear radiation
377
911000
2000
Միջուկային ճառագայթման արդյունքում
15:28
caused an entire city and its population
378
913000
3000
ողջ քաղաքը և նրա բնակչությունը
15:31
to turn into powder.
379
916000
3000
վերածվեց ավազի:
15:34
When I was born, my mom says I looked around the whole hospital room
380
919000
3000
Իմ մայրը պատմում է, որ երբ ես ծնվեցի, ես նայեցի ողջ հիվանդանոցային պալատին
15:37
with a stare that said, "This? I've done this before."
381
922000
4000
մի հայացքով, որն ասում էր. «Սա՞: Ես սա արդեն արել եմ»:
15:41
She says I have old eyes.
382
926000
2000
Նա ասում է որ ես ծեր աչքեր ունեմ:
15:43
When my Grandpa Genji died, I was only five years old,
383
928000
3000
Երբ իմ Գենջի պապիկը մահացավ, ես ընդամենը հինգ տարեկան էի,
15:46
but I took my mom by the hand and told her,
384
931000
2000
բայց ես վերցրեցի մորս ձեռքը և ասացի,
15:48
"Don't worry, he'll come back as a baby."
385
933000
3000
«Մի անհանգստացիր, նա կվերադառնա որպես մանկիկ»:
15:51
And yet, for someone who's apparently done this already,
386
936000
3000
Եվ ինչևէ, որպես մի մարդ, ով այստեղ, ակնհայտորեն, առաջին անգամ չէ,
15:54
I still haven't figured anything out yet.
387
939000
3000
ես ոչինչ չեմ հասկացել:
15:57
My knees still buckle every time I get on a stage.
388
942000
3000
Ծնկներս դողում են ամեն անգամ, երբ ես բեմ եմ դուրս գալիս:
16:00
My self-confidence can be measured out
389
945000
2000
Իմ ինքնավստահությունը կարելի է չափել
16:02
in teaspoons mixed into my poetry,
390
947000
2000
թեյի գդալով, որը խառնված է իմ բանաստեղծություններին,
16:04
and it still always tastes funny in my mouth.
391
949000
3000
որոնք չնայած այդ ամենին, միշտ տարօրինակ համ ունեն:
16:07
But in Hiroshima, some people were wiped clean away,
392
952000
3000
Սական Հիրոշիմայում, որոշ մարդկանց պարզապես սրբեց, տարավ,
16:10
leaving only a wristwatch or a diary page.
393
955000
3000
թողնելով միայն ձեռքի ժամացույցը կամ օրագրի էջը:
16:13
So no matter that I have inhibitions to fill all my pockets,
394
958000
3000
Եվ կարևոր չէ, որ իմ բարդույթներն այնքան են, որ կարող եմ բոլոր գրպաններս լցնել,
16:16
I keep trying,
395
961000
2000
ես միևնույն է փորձում եմ,
16:18
hoping that one day I'll write a poem
396
963000
2000
հույս ունենալով երբևէ գրել մի բանաստեղծություն,
16:20
I can be proud to let sit in a museum exhibit
397
965000
2000
որն արժանի կհամարեմ դառնալ թանգարանի նմուշ,
16:22
as the only proof I existed.
398
967000
2000
որպես իմ գոյության ապացույց:
16:24
My parents named me Sarah,
399
969000
2000
Ծնողներս ինձ Սարա են անվանել,
16:26
which is a biblical name.
400
971000
2000
որն աստվածաշնչյան անուն է:
16:28
In the original story, God told Sarah she could do something impossible
401
973000
3000
Առաջնային պատմության մեջ Աստված ասաց Սարային, որ նա կարող է անել անհնարինը,
16:31
and she laughed,
402
976000
3000
և նա ծիծաղեց,
16:34
because the first Sarah,
403
979000
2000
քանի որ առաջին Սարան,
16:36
she didn't know what to do with impossible.
404
981000
2000
չգիտեր, թե ինչ անել անհնարինի հետ:
16:38
And me? Well, neither do I,
405
983000
3000
Իսկ ե՞ս: Դե ես էլ չգիտեմ,
16:41
but I see the impossible every day.
406
986000
2000
բայց ես ամեն օր տեսնում եմ անհնարինը:
16:43
Impossible is trying to connect in this world,
407
988000
3000
Անհնար է ձգտել այս աշխարհում կապ գտնել,
16:46
trying to hold onto others while things are blowing up around you,
408
991000
2000
փորձելով կախվել ուրիշներից, երբ շուրջը ամեն ինչ պայթում է,
16:48
knowing that while you're speaking,
409
993000
2000
իմանալով, որ քանի դեռ դու խոսում ես,
16:50
they aren't just waiting for their turn to talk -- they hear you.
410
995000
3000
նրանք ոչ միայն սպասում են իրենց արտահայտելու հերթին, նրանք քեզ լսում են:
16:53
They feel exactly what you feel
411
998000
2000
Նրանք զգում են նույն բանը, ինչ դու,
16:55
at the same time that you feel it.
412
1000000
2000
այն նույն պահին, երբ դու դա զգում ես:
16:57
It's what I strive for every time I open my mouth --
413
1002000
2000
Դա այն է, ինչին ես ձգտում եմ ամեն անգամ, երբ բացում եմ բերանս,
16:59
that impossible connection.
414
1004000
2000
այդ անհնար կապին:
17:01
There's this piece of wall in Hiroshima
415
1006000
3000
Հիրոշիմայում կա մի պատ,
17:04
that was completely burnt black by the radiation.
416
1009000
3000
որն ամբողջովին այրվել է ճառագայթումից:
17:07
But on the front step, a person who was sitting there
417
1012000
2000
Սակայն աստիճաններին մի մարդ էր նստած,
17:09
blocked the rays from hitting the stone.
418
1014000
2000
ով խոչընդոտել է, որ ճառագայթները հասնեն պատին:
17:11
The only thing left now
419
1016000
2000
Հիմա միայն մնացել է
17:13
is a permanent shadow of positive light.
420
1018000
2000
դրական լույսի հավերժական մի շողք:
17:15
After the A-bomb,
421
1020000
2000
Ատոմային ռումբից հետո
17:17
specialists said it would take 75 years
422
1022000
2000
մասնագետներն ասացին, որ 75 տարի կպահանջվի,
17:19
for the radiation-damaged soil of Hiroshima City
423
1024000
3000
որպեսզի Հիրոշիմա քաղաքի վնասված հողը
17:22
to ever grow anything again.
424
1027000
2000
նորից սկսի կյանք տալ:
17:24
But that spring, there were new buds popping up from the earth.
425
1029000
3000
Սակայն այդ գարուն, առաջին ցողունները դուրս եկան հողից:
17:27
When I meet you, in that moment,
426
1032000
2000
Երբ ես հանդիպում եմ ձեզ, այդ պահին,
17:29
I'm no longer a part of your future.
427
1034000
2000
ես այլևս ձեր ապագայի մասը չեմ:
17:31
I start quickly becoming part of your past.
428
1036000
2000
Ես արագ դառնում եմ ձեր անցյալը:
17:33
But in that instant, I get to share your present.
429
1038000
3000
Սակայն այդ պահին, ես կիսում եմ ձեզ հետ ձեր ներկան:
17:36
And you, you get to share mine.
430
1041000
2000
Իսկ դուք ինձ հետ` իմը:
17:38
And that is the greatest present of all.
431
1043000
2000
Դա էլ հենց ամենամեծ նվերն է:
17:40
So if you tell me I can do the impossible,
432
1045000
2000
Այնպես որ, եթե դուք ինձ խնդրեք անհնարինն անել,
17:42
I'll probably laugh at you.
433
1047000
2000
ես ամենայն հավանականությամբ կծիծաղեմ:
17:44
I don't know if I can change the world yet,
434
1049000
2000
Ես դեռ չգիտեմ, թե արդյոք կկարողանամ փոխել աշխարհը,
17:46
because I don't know that much about it --
435
1051000
2000
չէ՞ որ ես նրա մասին այդքան քիչ բան գիտեմ,
17:48
and I don't know that much about reincarnation either,
436
1053000
2000
ես նաև քիչ գիտեմ վերամարմնավորման մասին,
17:50
but if you make me laugh hard enough,
437
1055000
2000
սակայն եթե դուք ինձ շատ ծիծաղեցնեք,
17:52
sometimes I forget what century I'm in.
438
1057000
3000
ես կարող եմ նաև մոռանալ, թե սա որ դարն է:
17:55
This isn't my first time here. This isn't my last time here.
439
1060000
3000
Ես այստեղ առաջին անգամը չեմ, ոչ էլ վերջին:
17:58
These aren't the last words I'll share.
440
1063000
2000
Ես դեռ շատ բառեր կարտասանեմ:
18:00
But just in case, I'm trying my hardest
441
1065000
3000
Բայց ամեն դեպքում իմացեք, որ ես իմ ողջ ուժերի սահմաններում փորձում եմ
18:03
to get it right this time around.
442
1068000
3000
այս անգամ ամեն ինչ ճիշտ անել:
18:06
Thank you.
443
1071000
2000
Շնորհակալություն:
18:08
(Applause)
444
1073000
4000
(Ծափահարություններ)
18:12
Thank you.
445
1077000
2000
Շնորհակալություն:
18:14
(Applause)
446
1079000
2000
(Ծափահարություններ)
18:16
Thank you.
447
1081000
2000
Շնորհակալություն:
18:18
(Applause)
448
1083000
4000
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kay - PoetA performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool.
Why you should listen
Plenty of 14-year-old girls write poetry. But few hide under the bar of the famous Bowery Poetry Club in Manhattan’s East Village absorbing the talents of New York’s most exciting poets. Not only did Sarah Kay do that -- she also had the guts to take its stage and hold her own against performers at least a decade her senior. Her talent for weaving words into poignant, funny, and powerful performances paid off.
Sarah holds a Masters degree in the art of teaching from Brown University and an honorary doctorate in humane letters from Grinnell College. Her first book, B, was ranked the number one poetry book on Amazon.com. Her second book, No Matter the Wreckage, is available from Write Bloody Publishing.
Sarah also founded Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Project VOICE runs performances and workshops to encourage people to engage in creative self-expression in schools and communities around the world.
Sarah Kay | Speaker | TED.com