TED2011
Sarah Kay: If I should have a daughter ...
Sarah Kay: Nếu tôi có con gái...
Filmed:
Readability: 3.2
14,428,001 views
"Nếu tôi có một cô con gái, thay vì mẹ, con tôi sẽ gọi tôi là Điểm B..." nhà thơ văn nói Sarah Kay bắt đầu, trong một cuộc nói chuyện làm khán giả phải đứng dậy tán thưởng đến 2 lần ở TED2011. Cô kể về câu chuyện đã làm thay đổi cuộc đời mình - từ một cô gái trẻ ngây thơ tham gia vào câu lạc bộ văn thơ Bowery ở New York tới một giáo viên truyền cho trẻ em sức mạnh để thể hiện bản thân thông qua dự án V.O.I.C.E - và cho khán giả 2 màn trình diễn ngoạn mục với bài thơ "B" và "Hiroshima."
Sarah Kay - Poet
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Full bio
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
If I should have a daughter,
0
0
3000
Nếu tôi có một cô con gái
00:18
instead of "Mom,"
1
3000
2000
thay vì Mẹ,
00:20
she's gonna call me "Point B,"
2
5000
3000
con tôi sẽ gọi tôi là Điểm B,
00:23
because that way she knows that no matter what happens,
3
8000
3000
vì như vậy thì con sẽ biết rằng dù bất kỳ chuyện gì xảy ra,
00:26
at least she can always find her way to me.
4
11000
3000
ít nhất con cũng sẽ tìm được đường đến tôi.
00:29
And I'm going to paint solar systems on the backs of her hands
5
14000
3000
Và tôi sẽ vẽ hệ thái dương lên lòng bàn tay con,
00:32
so she has to learn the entire universe
6
17000
3000
để con phải học cả bầu trời
00:35
before she can say, "Oh, I know that like the back of my hand."
7
20000
3000
trước khi có thể nói, "Ôi, con đã biết cái đó rõ như lòng bàn tay của mình rồi."
00:38
And she's going to learn
8
23000
2000
Và con sẽ học rằng
00:40
that this life will hit you hard in the face,
9
25000
3000
cuộc sống này sẽ tát vào mặt con
00:43
wait for you to get back up just so it can kick you in the stomach.
10
28000
3000
chờ con đứng dậy để có thể đá con vào bụng.
00:46
But getting the wind knocked out of you
11
31000
2000
Nhưng bị đánh hộc hơi
00:48
is the only way to remind your lungs
12
33000
2000
thì phổi con mới nhớ rằng
00:50
how much they like the taste of air.
13
35000
2000
không khí tuyệt vời như thế nào
00:52
There is hurt, here,
14
37000
2000
Có những nỗi buồn
00:54
that cannot be fixed by Band-Aids or poetry.
15
39000
2000
mà cao dán hay thơ ca cũng không thể xoa dịu được
00:56
So the first time she realizes
16
41000
2000
Vì vậy lần đầu con nhận ra
00:58
that Wonder Woman isn't coming,
17
43000
2000
rằng nữ siêu nhân sẽ không đến giải cứu,
01:00
I'll make sure she knows
18
45000
2000
Mẹ muốn con biết rằng
01:02
she doesn't have to wear the cape all by herself
19
47000
2000
con không phải đeo tấm khăn choàng một mình.
01:04
because no matter how wide you stretch your fingers,
20
49000
2000
Vì dù cho con giang tay rộng cỡ nào,
01:06
your hands will always be too small
21
51000
2000
thì bàn tay con cũng sẽ quá bé nhỏ
01:08
to catch all the pain you want to heal.
22
53000
2000
để có thể tóm lấy tất cả nỗi đau con muốn xoa dịu
01:10
Believe me, I've tried.
23
55000
2000
Tin mẹ đi, mẹ đã thử rồi.
01:12
"And, baby," I'll tell her,
24
57000
2000
"Và, con yêu," tôi sẽ nói với con tôi,
01:14
don't keep your nose up in the air like that.
25
59000
2000
đừng ngẩng mũi lên cao như thế
01:16
I know that trick; I've done it a million times.
26
61000
2000
Mẹ biết cái mánh đó, mẹ đã làm nó cả tỷ lần
01:18
You're just smelling for smoke
27
63000
2000
Con chỉ chờ mùi khói
01:20
so you can follow the trail back to a burning house,
28
65000
3000
lần theo nó đến ngôi nhà đang cháy
01:23
so you can find the boy who lost everything in the fire
29
68000
2000
và tìm thấy một cậu bé đã mất tất cả trong đám cháy
01:25
to see if you can save him.
30
70000
2000
để xem thử con có cứu được cậu bé đó không
01:27
Or else find the boy who lit the fire in the first place,
31
72000
4000
Hoặc tìm lấy cậu bé đã châm lửa đám cháy
01:31
to see if you can change him."
32
76000
2000
để xem thử con có thể thay đổi cậu không."
01:33
But I know she will anyway,
33
78000
2000
Nhưng tôi biết con gái sẽ làm vậy bất cứ giá nào,
01:35
so instead I'll always keep an extra supply
34
80000
2000
vì vậy tôi sẽ luôn giữ trong nhà
01:37
of chocolate and rain boots nearby,
35
82000
2000
sô cô la và giày đi mưa
01:39
because there is no heartbreak that chocolate can't fix.
36
84000
3000
bởi vì không có nỗi đau nào mà sô cô la không làm dịu được.
01:43
Okay, there's a few heartbreaks that chocolate can't fix.
37
88000
2000
Ok, có một vài nỗi đau sô cô la không giúp được.
01:45
But that's what the rain boots are for,
38
90000
2000
Nhưng đó là lúc ta cần giày đi mưa.
01:47
because rain will wash away everything, if you let it.
39
92000
4000
Bởi vì mưa sẽ rửa trôi mọi thứ, nếu được cho phép.
01:51
I want her to look at the world
40
96000
2000
Tôi muốn con nhìn thẳng vào thế giới
01:53
through the underside of a glass-bottom boat,
41
98000
2000
qua phần bên cạnh của con tàu có đuôi bằng kính,
01:55
to look through a microscope
42
100000
2000
để nhìn qua một cái kính hiển vi
01:57
at the galaxies that exist
43
102000
2000
vào những vũ trụ to lớn đang tồn tại
01:59
on the pinpoint of a human mind,
44
104000
2000
trên đầu kim của tâm trí con người,
02:01
because that's the way my mom taught me.
45
106000
2000
bởi vì đó là cách mẹ tôi dạy tôi.
02:03
That there'll be days like this.
46
108000
2000
Là sẽ có những ngày như thế này
02:05
♫ There'll be days like this, my momma said. ♫
47
110000
3000
♫ Sẽ có những ngày như thế này, mẹ tôi nói ♫
02:08
When you open your hands to catch
48
113000
2000
Khi con giang rộng đôi tay để bắt lấy
02:10
and wind up with only blisters and bruises;
49
115000
2000
mà chỉ thu lại những vết cắt bầm tím;
02:12
when you step out of the phone booth and try to fly
50
117000
3000
Khi con bước ra khỏi buồng điện thoại và cố bay đi
02:15
and the very people you want to save
51
120000
2000
và những người mà con muốn cứu
02:17
are the ones standing on your cape;
52
122000
2000
lại là những người đang giẫm lên khăn choàng của con;
02:19
when your boots will fill with rain,
53
124000
2000
khi bốt của con tràn đầy nước mưa,
02:21
and you'll be up to your knees in disappointment.
54
126000
2000
và sự thất vọng lên đến tận cổ.
02:23
And those are the very days you have all the more reason to say thank you.
55
128000
3000
Đó chính là những ngày con có thêm lý do để nói cảm ơn
02:26
Because there's nothing more beautiful
56
131000
2000
Bởi vì không có gì đẹp đẽ hơn
02:28
than the way the ocean refuses to stop kissing the shoreline,
57
133000
3000
cái cách biển cả cứ ôm lấy bãi cát,
02:31
no matter how many times it's sent away.
58
136000
3000
dù cho bao lần nó bị đẩy ra xa.
02:34
You will put the wind in winsome, lose some.
59
139000
3000
Con sẽ thổi cơn gió vào sự thất thường của thắng thua
02:37
You will put the star
60
142000
2000
Con sẽ đặt vì sao
02:39
in starting over, and over.
61
144000
2000
lên những sự khởi đầu mới
02:41
And no matter how many land mines erupt in a minute,
62
146000
3000
Và cho dù bao nhiêu trận cuồng phong xảy ra trong một phút.
02:44
be sure your mind lands
63
149000
2000
hãy chắc chắn là tâm trí con tập trung vào
02:46
on the beauty of this funny place called life.
64
151000
2000
vẻ đẹp của cuộc đời kỳ lạ này.
02:48
And yes, on a scale from one to over-trusting,
65
153000
3000
Đành rằng từ một đến tin-người-quá-mức
02:51
I am pretty damn naive.
66
156000
2000
thì tôi thật sự quá ngây thơ.
02:53
But I want her to know that this world is made out of sugar.
67
158000
3000
Nhưng tôi muốn con biết rằng thế giới này được tạo ra từ đường cát
02:56
It can crumble so easily,
68
161000
2000
Nó có thể tan biến quá dễ dàng
02:58
but don't be afraid to stick your tongue out and taste it.
69
163000
3000
nhưng đừng lo, hãy thè lưỡi ra mà nếm nó.
03:01
"Baby," I'll tell her, "remember, your momma is a worrier,
70
166000
3000
"Con yêu," Tôi sẽ nói con, 'hãy nhớ, mẹ con là người hay lo,
03:04
and your poppa is a warrior,
71
169000
2000
còn ba con là người chiến binh,
03:06
and you are the girl with small hands and big eyes
72
171000
2000
và con là cô gái với đôi tay nhỏ và đôi mắt to
03:08
who never stops asking for more."
73
173000
2000
không biết ngừng học hỏi.'
03:10
Remember that good things come in threes
74
175000
2000
Hãy nhớ rằng những đều tốt đẹp đến ba lần
03:12
and so do bad things.
75
177000
2000
và những điều xấu cũng vậy.
03:14
And always apologize when you've done something wrong,
76
179000
2000
Và luôn luôn xin lỗi khi con đã làm gì sai phạm.
03:16
but don't you ever apologize
77
181000
2000
Nhưng đừng bao giờ xin lỗi
03:18
for the way your eyes refuse to stop shining.
78
183000
3000
cho cách mà mắt con không ngừng sáng lên.
03:21
Your voice is small, but don't ever stop singing.
79
186000
3000
Giong nói con nhỏ, nhưng đừng ngừng ca hát.
03:24
And when they finally hand you heartache,
80
189000
2000
Và cuối cùng, khi đời trao cho con những cơn đau đầu
03:26
when they slip war and hatred under your door
81
191000
3000
khi chiến tranh và căm hận chui qua khe cửa
03:29
and offer you handouts on street-corners
82
194000
2000
và những tờ rơi trên các góc phố
03:31
of cynicism and defeat,
83
196000
2000
tràn đầy những thất bại và sự nghi ngờ
03:33
you tell them that they really ought to meet your mother.
84
198000
5000
hãy bảo họ rằng họ nên gặp mẹ con.
03:39
Thank you. Thank you.
85
204000
4000
Cám ơn. Cám ơn.
03:43
(Applause)
86
208000
2000
(Vỗ tay)
03:45
Thank you.
87
210000
2000
Cám ơn.
03:47
(Applause)
88
212000
3000
(Vỗ tay)
03:50
Thanks.
89
215000
2000
Cám ơn.
03:52
(Applause)
90
217000
2000
(Vỗ tay)
03:54
Thank you.
91
219000
2000
Cám ơn.
03:56
(Applause)
92
221000
4000
(Vỗ tay)
04:00
All right, so I want you to take a moment,
93
225000
3000
Được rồi, bây giờ tôi muốn các bạn dừng lại một chút.
04:03
and I want you to think of three things
94
228000
2000
và tôi muốn bạn nghĩ đến ba điều
04:05
that you know to be true.
95
230000
2000
mà bạn biết là đúng.
04:07
They can be about whatever you want --
96
232000
2000
Nó có thể về bất cứ thứ gì bạn muốn --
04:09
technology, entertainment, design,
97
234000
2000
công nghệ, giải trí, thiết kế,
04:11
your family, what you had for breakfast.
98
236000
2000
gia đình bạn, bạn có gì cho bữa sáng.
04:13
The only rule is don't think too hard.
99
238000
3000
Luật duy nhất là đừng nghĩ quá kỹ.
04:16
Okay, ready? Go.
100
241000
2000
Ok, sẵn sàng chưa? Bắt đầu.
04:24
Okay.
101
249000
2000
Okay.
04:26
So here are three things I know to be true.
102
251000
2000
Và đây là ba điều mà tôi biết là đúng.
04:28
I know that Jean-Luc Godard was right
103
253000
2000
tôi biết rằng Jean-Luc Godard đã đúng
04:30
when he said that, "a good story
104
255000
2000
khi ông nói, "một câu chuyện tốt
04:32
has a beginning, a middle and an end,
105
257000
2000
phải có mở bài, thân bài, và kết.
04:34
although not necessarily in that order."
106
259000
3000
dù không cần phải theo trình tự đó."
04:37
I know that I'm incredibly nervous and excited to be up here,
107
262000
3000
Tôi biết rằng tôi rất run và hứng khởi khi được đứng trên đây.
04:40
which is greatly inhibiting my ability to keep it cool.
108
265000
2000
làm cho khả năng giữ bình tĩnh của tôi giảm thiểu một cách đáng kể
04:42
(Laughter)
109
267000
2000
(Cười)
04:44
And I know
110
269000
2000
và tôi biết
04:46
that I have been waiting all week to tell this joke.
111
271000
2000
tôi đã chờ cả tuần để kể cho cá bạn câu chuyện cười này.
04:48
(Laughter)
112
273000
2000
(cười)
04:50
Why was the scarecrow invited to TED?
113
275000
3000
Tại sao con bù nhìn lại được mời đến TED?
04:53
Because he was out standing in his field.
114
278000
3000
Vì nó rất nổi bật trong cánh đồng.
04:56
(Laughter)
115
281000
3000
(Cười)
04:59
I'm sorry.
116
284000
3000
Xin lỗi.
05:02
Okay, so these are three things I know to be true.
117
287000
3000
Ok, đó là ba điều mà tôi biết là đúng.
05:05
But there are plenty of things I have trouble understanding.
118
290000
3000
Nhưng có rất nhiều điều tôi thấy rất khó hiểu.
05:08
So I write poems to figure things out.
119
293000
4000
Vì vậy tôi viết thơ để giải thích.
05:12
Sometimes the only way I know how to work through something
120
297000
2000
Đôi khi cách duy nhất mà tôi biết để suy nghĩ
05:14
is by writing a poem.
121
299000
2000
là viết một bài thơ
05:16
And sometimes I get to the end of the poem
122
301000
2000
Và đôi khi tới cuối bài thơ
05:18
and look back and go, "Oh, that's what this is all about,"
123
303000
2000
tôi nhìn lại và nghĩ, "Ồ, thì ra đó là vậy."
05:20
and sometimes I get to the end of the poem
124
305000
2000
Và đôi khi tôi đến cuối bài thơ
05:22
and haven't solved anything,
125
307000
2000
nhưng vẫn không giải quyết được vấn đề gì.
05:24
but at least I have a new poem out of it.
126
309000
2000
nhưng ít ra tôi có thêm một bài thơ mới.
05:26
Spoken word poetry is the art of performance poetry.
127
311000
3000
Thơ nói là loại hình nghệ thuật của văn thơ trình diễn.
05:29
I tell people it involves creating poetry
128
314000
2000
Tôi nói với mọi người rằng nó bao gồm sáng tạo thơ ca
05:31
that doesn't just want to sit on paper,
129
316000
2000
mà không chỉ ở trên trang giấy,
05:33
that something about it demands it be heard out loud
130
318000
3000
rằng có cái gì đó về nó đòi hỏi phải được nói ra
05:36
or witnessed in person.
131
321000
2000
hoặc được nhìn thấy.
05:38
When I was a freshman in high school,
132
323000
2000
Khi tôi mới bước vào trung học,
05:40
I was a live wire of nervous hormones.
133
325000
4000
tôi luôn luôn lo lắng.
05:44
And I was underdeveloped
134
329000
2000
Tôi bị chậm lớn
05:46
and over-excitable.
135
331000
2000
nhưng lại dễ bị kích động.
05:48
And despite my fear
136
333000
2000
Nhưng bất kể nỗi sợ hãi
05:50
of ever being looked at for too long,
137
335000
2000
khi bị người khác nhìn quá lâu,
05:52
I was fascinated by the idea of spoken word poetry.
138
337000
3000
tôi bị hấp dẫn bởi ý tưởng về thơ nói.
05:55
I felt that my two secret loves, poetry and theatre,
139
340000
3000
Tôi cảm thấy rằng hai tình yêu bí mật của mình, thơ ca và sân khấu,
05:58
had come together, had a baby,
140
343000
3000
đã hợp lại, có một đứa bé,
06:01
a baby I needed to get to know.
141
346000
2000
một đứa bé tôi cần làm quen.
06:03
So I decided to give it a try.
142
348000
2000
Và tôi đã quyết định thử.
06:05
My first spoken word poem,
143
350000
2000
Bài thơ nói đầu tiên của tôi
06:07
packed with all the wisdom of a 14-year-old,
144
352000
4000
bao bọc bởi trí tuệ của một cô bé 14 tuổi
06:11
was about the injustice
145
356000
2000
nói về sự bất công
06:13
of being seen as unfeminine.
146
358000
2000
của việc được coi là không nữ tính.
06:15
The poem was very indignant,
147
360000
2000
Bài thơ rất giận dữ,
06:17
and mainly exaggerated,
148
362000
2000
và khá là phóng đại,
06:19
but the only spoken word poetry that I had seen up until that point
149
364000
3000
nhưng những bài thơ nói tôi đã xem cho đến thời điểm đó
06:22
was mainly indignant,
150
367000
2000
chủ yếu là giận dữ,
06:24
so I thought that that's what was expected of me.
151
369000
2000
nên tôi nghĩ như vậy là tốt rồi.
06:26
The first time that I performed,
152
371000
2000
Lần đầu tiên tôi trình diễn
06:28
the audience of teenagers hooted and hollered their sympathy,
153
373000
3000
khán gia cổ vũ và hò hét,
06:31
and when I came off the stage I was shaking.
154
376000
3000
và khi tôi rời khỏi sân khấu tôi vẫn còn run.
06:34
I felt this tap on my shoulder,
155
379000
2000
Tôi thấy có người vỗ vào vai tôi,
06:36
and I turned around to see
156
381000
2000
và khi quay lại nhìn
06:38
this giant girl in a hoodie sweatshirt emerge from the crowd.
157
383000
2000
một cô gái cao lớn trong một cái áo nỉ tiến lại từ đám đông.
06:40
She was maybe eight feet tall
158
385000
2000
Cô ấy chắc phải cao đến 2 mét
06:42
and looked like she could beat me up with one hand,
159
387000
2000
và nhìn như là có thể đánh bật tôi chỉ với một tay,
06:44
but instead she just nodded at me
160
389000
2000
nhưng thay vào đó, cô ấy chỉ gật đâu với tôi
06:46
and said, "Hey, I really felt that. Thanks."
161
391000
3000
và nói "Ê này, tôi cũng cảm thấy như vậy đó. Cám ơn"
06:49
And lightning struck.
162
394000
2000
Và sấm chớp đã nổi lên.
06:51
I was hooked.
163
396000
2000
Tôi đã hoàn toàn bị thu phục.
06:53
I discovered this bar on Manhattan's Lower East Side
164
398000
3000
Tôi tìm thấy một quán bar ở phía Đông Manhattan
06:56
that hosted a weekly poetry open mic,
165
401000
3000
có một chương trình trình diễn thơ nói tự do hàng tuần,
06:59
and my bewildered, but supportive, parents took me
166
404000
3000
và bố mẹ tôi, dù bất ngờ nhưng vẫn ủng hộ hết mình, đã đưa tôi đến đó
07:02
to soak in every ounce of spoken word that I could.
167
407000
3000
để tận hưởng mọi thứ về thơ nói.
07:05
I was the youngest by at least a decade,
168
410000
3000
Tôi trẻ hơn mọi người ở đấy ít nhất chục năm
07:08
but somehow the poets at the Bowery Poetry Club
169
413000
3000
nhưng sao đó, các nhà thơ tại câu lạc bộ thơ Bowery
07:11
didn't seem bothered by the 14-year-old wandering about --
170
416000
3000
không cảm thấy khó chịu bởi một đứa bé 14 tuổi lang thang ở đó --
07:14
if fact, they welcomed me.
171
419000
2000
thật ra, họ còn chào mừng tôi.
07:16
And it was here, listening to these poets share their stories,
172
421000
2000
Và ở đó, lắng nghe họ chia sẻ những câu chuyện của mình
07:18
that I learned that spoken word poetry didn't have to be indignant,
173
423000
3000
tôi học được rằng thơ nói không phải giận dữ
07:21
it could be fun or painful
174
426000
3000
nó có thể vui hoặc đau đớn
07:24
or serious or silly.
175
429000
2000
hoặc nghiêm trọng hoặc ngớ ngẩn.
07:26
The Bowery Poetry Club became my classroom and my home,
176
431000
3000
Câu lạc bô thơ ca Bowery trở thành lớp học và nhà của tôi.
07:29
and the poets who performed
177
434000
2000
Và những nhà thơ trình diễn ở đó
07:31
encouraged me to share my stories as well.
178
436000
2000
đã khuyến khích tôi chia sẻ câu chuyện của mình.
07:33
Never mind the fact that I was 14 --
179
438000
2000
Không quan tâm đến việc là tôi chỉ 14 tuổi --
07:35
they told me, "Write about being 14."
180
440000
3000
họ nói với tôi rằng, "Hãy viết về tuổi 14."
07:38
So I did and stood amazed every week
181
443000
2000
Tôi làm vậy và hàng tuần, tôi đứng đó, ngạc nhiên sung sướng
07:40
when these brilliant, grown-up poets
182
445000
3000
khi những cô chú người lớn với học thức đầy mình
07:43
laughed with me and groaned their sympathy
183
448000
2000
cười với tôi và cảm thông cùng tôi
07:45
and clapped and told me, "Hey, I really felt that too."
184
450000
3000
và vỗ tay và nói tôi rằng, 'này, tôi cũng cảm thấy thế đấy."
07:49
Now I can divide my spoken word journey
185
454000
3000
Bây giờ tôi có thể chia hành trình thơ nói của mình
07:52
into three steps.
186
457000
2000
thành ba giai đoạn
07:54
Step one was the moment I said,
187
459000
2000
Một là lúc tôi nói,
07:56
"I can. I can do this."
188
461000
2000
"Tôi có thể. Tôi có thể làm việc này,"
07:58
And that was thanks to a girl in a hoodie.
189
463000
2000
và đó là nhờ cô gái cao lớn trong chiếc áo nỉ.
08:00
Step two was the moment I said,
190
465000
2000
Hai là khi tôi nói,
08:02
"I will. I will continue.
191
467000
2000
"Tôi sẽ tiếp tục.
08:04
I love spoken word. I will keep coming back week after week."
192
469000
3000
Tôi yêu thơ nói. Tôi sẽ quay trở lại mỗi tuần."
08:07
And step three began
193
472000
2000
Giai đoạn ba bắt đầu
08:09
when I realized that I didn't have to write poems that were indignant,
194
474000
2000
khi tôi nhận ra rằng tôi không phải viết thơ một cách tức giận,
08:11
if that's not what I was.
195
476000
2000
nếu đó không phải là tôi.
08:13
There were things that were specific to me,
196
478000
2000
đây là những điều rất cụ thể với tôi,
08:15
and the more that I focused on those things,
197
480000
3000
và tôi càng chú tâm vào những điều này,
08:18
the weirder my poetry got,
198
483000
2000
thì thơ của tôi càng kỳ quái,
08:20
but the more that it felt like mine.
199
485000
2000
nhưng càng lúc tôi thấy nó như là của tôi hơn.
08:22
It's not just the adage "write what you know."
200
487000
3000
Không phải chỉ là "viết những gì bạn biết,"
08:25
It's about gathering up all of the knowledge and experience
201
490000
3000
mà nó còn là nơi tụ hợp tất cả những kiến thức và kinh nghiệm
08:28
you've collected up to now
202
493000
2000
mà bạn thu được tới giờ phút đó
08:30
to help you dive into the things you don't know.
203
495000
3000
để giúp bạn đi sâu khám phá những điều chưa biết.
08:33
I use poetry to help me work through what I don't understand,
204
498000
2000
tôi dùng thơ ca để giúp giải quyết những điều tôi chưa hiểu
08:35
but I show up to each new poem
205
500000
2000
nhưng những bài thơ mới tôi viết
08:37
with a backpack full
206
502000
2000
tràn đầy ký ức
08:39
of everywhere else that I've been.
207
504000
2000
của những nơi tôi đã từng đi qua.
08:41
When I got to university, I met a fellow poet
208
506000
3000
Khi tôi đến đại học, tôi gặp một nhà thơ khác
08:44
who shared my belief in the magic of spoken word poetry.
209
509000
3000
cũng chia sẽ niềm tin của tôi ở phép màu của thơ nói.
08:47
And actually, Phil Kaye and I
210
512000
2000
Và thật ra, Phil Kaye và tôi
08:49
coincidentally also share the same last name.
211
514000
3000
cũng thật tình cờ có trùng họ.
08:52
When I was in high school I had created Project V.O.I.C.E.
212
517000
3000
Và khi tôi còn đang ở trung học, tôi đã tạo ra dự án V.O.I.C.E,
08:55
as a way to encourage my friends to do spoken word with me.
213
520000
3000
như là một cách để khuyến khích bạn bè tôi cùng làm thơ nói với tôi.
08:58
But Phil and I decided to reinvent Project V.O.I.C.E. --
214
523000
3000
Nhưng Phil và tôi quyết định thay đổi dự án V.O.I.C.E
09:01
this time changing the mission
215
526000
2000
thay đổi sứ mệnh
09:03
to using spoken word poetry as a way to entertain,
216
528000
3000
sử dụng thơ nói như là một cách để giải trí,
09:06
educate and inspire.
217
531000
2000
giáo dục và tạo nguồn cảm hứng.
09:08
We stayed full-time students, but in between we traveled,
218
533000
2000
Chúng tôi tiếp tục đi học, nhưng trong thời gian nghỉ chúng tôi đi khắp nơi,
09:10
performing and teaching
219
535000
2000
biểu diễn và dạy
09:12
nine-year-olds to MFA candidates,
220
537000
3000
từ đứa bé 9 tuổi cho đến sinh viên cao học,
09:15
from California to Indiana to India
221
540000
3000
từ California đến Indiana đến Ấn Độ
09:18
to a public high school just up the street from campus.
222
543000
3000
đến một trường trung học công ngay đối diện khuôn viên trường đại học.
09:21
And we saw over and over
223
546000
2000
Và chúng tôi chứng kiến rất nhiều lần
09:23
the way that spoken word poetry
224
548000
2000
cái cách mà thơ nói
09:25
cracks open locks.
225
550000
2000
mở những lỗ khóa.
09:27
But it turns out sometimes,
226
552000
2000
Nhưng hóa ra đôi khi
09:29
poetry can be really scary.
227
554000
2000
văn thơ có thể rất đáng sợ.
09:31
Turns out sometimes,
228
556000
2000
Kết quả là một số lần,
09:33
you have to trick teenagers into writing poetry.
229
558000
3000
bạn phải lừa những người trẻ để họ viết thơ.
09:36
So I came up with lists. Everyone can write lists.
230
561000
3000
Và tôi nghĩ ra việc liệt kê. Tất cả mọi người đều có thể liệt kê.
09:39
And the first list that I assign
231
564000
2000
Và danh sách đầu tiên tôi cho học sinh làm
09:41
is "10 Things I Know to be True."
232
566000
3000
là "10 điều tôi biết là đúng"
09:44
And here's what happens, and here's what you would discover too
233
569000
3000
Và đây là điều xảy ra, và bạn cũng sẽ phát hiện ra điều này
09:47
if we all started sharing our lists out loud.
234
572000
2000
nếu chúng ta bắt đầu đọc to danh sách của mình ,
09:49
At a certain point, you would realize
235
574000
2000
Vào một thời điểm nào đó, bạn sẽ nhận ra rằng
09:51
that someone has the exact same thing,
236
576000
3000
một ai đó cũng có chung một ý tưởng với bạn,
09:54
or one thing very similar,
237
579000
2000
hay một điều gì đó gần giống
09:56
to something on your list.
238
581000
2000
với ý tưởng trong danh sách của bạn.
09:58
And then someone else
239
583000
2000
Và một người khác
10:00
has something the complete opposite of yours.
240
585000
3000
sẽ có những điều hoàn toàn trái ngược với những điều của bạn.
10:03
Third, someone has something you've never even heard of before.
241
588000
3000
Và rồi sẽ có một người có những ý tưởng mà bạn chưa nghe thấy bao giờ
10:06
And fourth, someone has something you thought you knew everything about,
242
591000
3000
Và rồi, một người sẽ viết về một vấn đề mà bạn tưởng là bạn biết hết rồi
10:09
but they're introducing a new angle of looking at it.
243
594000
3000
dưới một góc nhìn mới.
10:12
And I tell people that this is where great stories start from --
244
597000
3000
Và tôi bảo với mọi người rằng bốn chỗ giao nhau đó,
10:15
these four intersections
245
600000
2000
là nơi những câu chuyện vĩ đại bắt đầu
10:17
of what you're passionate about
246
602000
2000
những câu chuyện về những điều mà bạn yêu thích
10:19
and what others might be invested in.
247
604000
2000
với ý tưởng của người khác đóng góp vào.
10:21
And most people respond really well to this exercise.
248
606000
3000
Hầu hết mọi người tỏ ra thích thú với bài tập này,
10:24
But one of my students, a freshman named Charlotte,
249
609000
3000
nhưng một học sinh, một tân sinh viên tên là Charlotte
10:27
was not convinced.
250
612000
2000
có vẻ không được thuyết phục lắm.
10:29
Charlotte was very good at writing lists, but she refused to write any poems.
251
614000
3000
Charlotte liệt kệ rất tốt, nhưng cô bé không chịu viết một bài thơ nào cả
10:32
"Miss," she'd say, "I'm just not interesting.
252
617000
3000
"Thưa cô", cô bé nói, 'em không phải là một người thú vị
10:35
I don't have anything interesting to say."
253
620000
3000
em không có gì hay ho để nói cả."
10:38
So I assigned her list after list,
254
623000
2000
Tôi giao cho cô bé liệt kệ hết thứ này đến thứ khác
10:40
and one day I assigned the list
255
625000
2000
Rồi một ngày, tôi ra bài liệt kê
10:42
"10 Things I Should Have Learned by Now."
256
627000
2000
"10 điều đáng lẽ ra tôi phải học được rồi"
10:44
Number three on Charlotte's list was,
257
629000
2000
Điều thứ 3 trong danh sách của Charlotte là
10:46
"I should have learned not to crush on guys
258
631000
2000
"Đáng lẽ ra tôi phải nhớ là không nên thích người nào
10:48
three times my age."
259
633000
2000
tuổi gấp ba lần mình"
10:50
I asked her what that meant,
260
635000
2000
Tôi hỏi cô bé thế nghĩa là gì
10:52
and she said, "Miss, it's kind of a long story."
261
637000
2000
cô nói "Dạ, nhưng câu chuyện dài dòng lắm"
10:54
And I said, "Charlotte, it sounds pretty interesting to me."
262
639000
3000
và tôi nói "Charlotte, cô thấy chuyện đó nghe khá thú vị đấy chứ"
10:57
And so she wrote her first poem,
263
642000
2000
Rồi Charlotte viết bài thơ đầu tiên của mình
10:59
a love poem unlike any I had ever heard before.
264
644000
3000
một bài thơ tình khác hẳn tất cả các bài thơ tình tôi đã từng nghe trước đây
11:02
And the poem began,
265
647000
3000
Và bài thơ bắt đầu
11:05
"Anderson Cooper is a gorgeous man."
266
650000
2000
"Anderson Cooper thật là đẹp trai"
11:07
(Laughter)
267
652000
2000
(Cười)
11:09
"Did you see him on 60 Minutes,
268
654000
2000
"Bạn có nhìn thấy anh ấy trong chương trình 60 Phút,
11:11
racing Michael Phelps in a pool --
269
656000
2000
bơi đua với Michael Phelps
11:13
nothing but swim trunks on --
270
658000
2000
mặc mỗi chiếc quần bơi
11:15
diving in the water, determined to beat this swimming champion?
271
660000
2000
lao xuống nước, quyết tâm đánh bại nhà vô địch?
11:17
After the race, he tossed his wet, cloud-white hair
272
662000
3000
Sau cuộc đua, anh hất mái tóc ánh bạc còn ướt nhẹp
11:20
and said, 'You're a god.'
273
665000
2000
và nói "Anh đúng là một vị thần!"
11:22
No, Anderson, you're the god."
274
667000
2000
Không, Anderson, anh mới chính là vị thần"
11:24
(Laughter)
275
669000
2000
(Cười)
11:26
(Applause)
276
671000
4000
(Vỗ tay)
11:30
Now I know that the number one rule to being cool
277
675000
3000
Tôi biết rằng quy tắc đầu tiên để giữ bình tĩnh và tỏ ra cool
11:33
is to seem unfazed,
278
678000
2000
là chống lại sự bối rối,
11:35
to never admit that anything scares you
279
680000
3000
là không bao giờ để điều gì đe dọa
11:38
or impresses you or excites you.
280
683000
2000
ảnh hưởng hoặc kích thích bạn.
11:40
Somebody once told me
281
685000
2000
Có một người nói với tôi rằng
11:42
it's like walking through life like this.
282
687000
2000
nó giống như là đi qua cuộc đời như thế này.
11:44
You protect yourself
283
689000
2000
Bạn bảo vệ bản thân
11:46
from all the unexpected miseries or hurt that might show up.
284
691000
3000
khỏi những nỗi đau buồn không ngờ tới nhưng lại có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
11:49
But I try to walk through life like this.
285
694000
2000
Nhưng tôi muốn đi qua cuộc đời mình như thế này
11:51
And yes, that means catching all of those miseries and hurt,
286
696000
3000
và mặc dù nó đồng nghĩa với việc tôi phải bắt lấy những nỗi đau buồn kia,
11:54
but it also means that when beautiful, amazing things
287
699000
3000
khi những điều tuyệt vời và đẹp đẽ
11:57
just fall out of the sky,
288
702000
2000
rơi xuống đời tôi,
11:59
I'm ready to catch them.
289
704000
2000
tôi sẽ sẵn sàng để bắt lấy chúng.
12:01
I use spoken word to help my students
290
706000
2000
Tôi dùng thơ nói để giúp học sinh của mình
12:03
rediscover wonder,
291
708000
2000
tìm lại những điều kỳ diệu
12:05
to fight their instincts to be cool and unfazed
292
710000
3000
để chống lại ước muốn bản năng của sự bình tĩnh và xa lạnh
12:08
and, instead, actively pursue being engaged with what goes on around them,
293
713000
3000
thay vào đó, tích cực tham gia vào mọi việc xung quanh mình
12:11
so that they can reinterpret and create something from it.
294
716000
3000
để họ có thể suy diển lại sự việc và kiến tạo ra những ̣điều mới mẻ.
12:14
It's not that I think that spoken word poetry
295
719000
2000
Tôi không nghĩ thơ nói
12:16
is the ideal art form.
296
721000
2000
là loại hình nghệ thuật lý tưởng
12:18
I'm always trying to find the best way to tell each story.
297
723000
3000
Ngược lại tôi luôn cố gắng tìm kiếm cách tốt nhất ̣để kể từng câu chuyện
12:21
I write musicals; I make short films alongside my poems.
298
726000
3000
Tôi viết nhạc kịch, tôi làm phim ngắn bên cạnh những bài thơ
12:24
But I teach spoken word poetry
299
729000
2000
Nhưng tôi dạy thơ nói
12:26
because it's accessible.
300
731000
2000
vì nó dễ lưu truyền.
12:28
Not everyone can read music
301
733000
2000
Không phải ai cũng có thể đọc các nốt nhạc
12:30
or owns a camera,
302
735000
2000
hoặc sở hữu một chiếc máy ảnh
12:32
but everyone can communicate in some way,
303
737000
2000
nhưng ai cũng có thể giao tiếp, bằng cách này hay cách khác
12:34
and everyone has stories
304
739000
2000
và ai cũng có các câu chuyện
12:36
that the rest of us can learn from.
305
741000
2000
mà chúng ta có thể học theo.
12:38
Plus, spoken word poetry allows for immediate connections.
306
743000
3000
Thêm vào đó, thơ nói cho chúng ta sự cảm thông ngay lập tức
12:41
It's not uncommon for people to feel like they're alone
307
746000
2000
Nhiều khi chúng ta cảm thấy cô độc
12:43
or that nobody understands them,
308
748000
2000
như là không ai hiểu mình cả
12:45
but spoken word teaches
309
750000
2000
nhưng thơ nói nói rằng
12:47
that if you have the ability to express yourself
310
752000
3000
nếu như bạn có khả năng diễn tả bản thân mình
12:50
and the courage to present those stories and opinions,
311
755000
2000
và có sự dũng cảm để kể lại các câu chuyện và ý kiến đó
12:52
you could be rewarded
312
757000
2000
bạn sẽ được tán thưởng
12:54
with a room full of your peers,
313
759000
2000
và lắng nghe bởi một căn phòng đầy những người cùng trang lứa
12:56
or your community, who will listen.
314
761000
2000
hoặc những người trong cộng đồng.
12:58
And maybe even a giant girl in a hoodie
315
763000
2000
Va có thể kể cả một cô gái to lớn trong chiếc áo nỉ
13:00
will connect with what you've shared.
316
765000
2000
cũng sẽ cảm thông với những gì bạn vừa chia sẻ
13:02
And that is an amazing realization to have,
317
767000
3000
Và đó là một sự khám khá tuyệt vời
13:05
especially when you're 14.
318
770000
2000
nhất là khi bạn mới 14 tuổi.
13:07
Plus, now with YouTube,
319
772000
2000
Thêm vào đó, bây giờ với YouTube
13:09
that connection's not even limited to the room we're in.
320
774000
2000
sự kết nối đó không còn bị giới hạn trong căn phòng nhỏ nữa.
13:11
I'm so lucky that there's this archive of performances
321
776000
3000
Tôi cảm thấy thật may mắn là sẽ có bản lưu dữ của các màn biểu diển
13:14
that I can share with my students.
322
779000
2000
mà tôi có thể chia sẻ với các học sinh của mình.
13:16
It allows for even more opportunities
323
781000
2000
Nó cho họ nhiều cơ hội hơn
13:18
for them to find a poet or a poem
324
783000
3000
để tìm một nhà thơ hoặc một bài thơ
13:21
that they connect to.
325
786000
2000
mà họ có thể đồng cảm với.
13:23
It is tempting -- once you've figured this out --
326
788000
2000
Rất dễ để bị sa vào, khi mà bạn đã phát hiện ra,
13:25
it is tempting to keep writing the same poem,
327
790000
2000
thói quen viết đi viết lại một bài thơ duy nhất
13:27
or keep telling the same story, over and over,
328
792000
3000
hoặc kể đi kể lại một câu chuyện duy nhất
13:30
once you've figured out that it will gain you applause.
329
795000
2000
khi mà bạn đã phát hiện ra là nó sẽ làm cho bạn được tán thưởng.
13:32
It's not enough to just teach that you can express yourself.
330
797000
3000
Học diễn tả bản thân thôi là chưa đủ,
13:35
You have to grow and explore
331
800000
2000
bạn cần phải học cách để phát triển và khám phá
13:37
and take risks and challenge yourself.
332
802000
2000
và chấp nhận rủi ro, thách thức bản thân.
13:39
And that is step three:
333
804000
3000
Đó chính là bước thứ ba:
13:42
infusing the work you're doing
334
807000
2000
làm cho những gì bạn làm ngập tràn
13:44
with the specific things that make you you,
335
809000
2000
với những điều cụ thể và đặc biệt của cá nhân bạn mà thôi,
13:46
even while those things are always changing.
336
811000
2000
kể cả khi những điều đó thay đổi liên tục.
13:48
Because step three never ends.
337
813000
3000
Bởi vì bước thứ ba là mãi mãi.
13:51
But you don't get to start on step three,
338
816000
2000
Nhưng bạn không thể bắt đầu bước thứ ba,
13:53
until you take step one first: I can.
339
818000
3000
trước khi bạn bắt đầu bước một: Tôi có thể.
13:56
I travel a lot while I'm teaching,
340
821000
2000
Tôi đi lại rất nhiều khi tôi dạy học,
13:58
and I don't always get to watch all of my students reach their step three,
341
823000
3000
vì thế không phải lúc nào tôi cũng có thể chứng kiến học sinh của mình đi đến bước thứ ba,
14:01
but I was very lucky with Charlotte,
342
826000
2000
nhưng tôi đã rất may mắn với Charlotte
14:03
that I got to watch her journey unfold the way it did.
343
828000
3000
là tôi đã có thể theo sát cuộc hành trình của cô bé.
14:06
I watched her realize
344
831000
2000
Tôi đã ở đó khi cô nhận ra
14:08
that, by putting the things that she knows to be true into the work she's doing,
345
833000
3000
rằng, bằng cách cho những gì mà cô biết là đúng vào trong việc viết lách của mình
14:11
she can create poems that only Charlotte can write --
346
836000
3000
cô có thể tạo ra những bài thơ mà chỉ Charlotte có thể viết
14:14
about eyeballs and elevators and Dora the Explorer.
347
839000
3000
về con mắt và thang máy và Dora Người tìm kiếm.
14:17
And I'm trying to tell stories only I can tell --
348
842000
2000
Và tôi luôn cố gắng để kề những câu chuyện mà chỉ mình tôi có thể kể
14:19
like this story.
349
844000
2000
như là câu chuyện này chẳng hạn.
14:21
I spent a lot of time thinking about the best way to tell this story,
350
846000
3000
Tôi đã dành rất nhiều thời gian suy nghĩ tìm cách hay nhất để kể câu chuyện này,
14:24
and I wondered if the best way
351
849000
2000
và tôi băn khoăn không biết có phải cách hay nhất
14:26
was going to be a PowerPoint or a short film --
352
851000
2000
sẽ là một bài PowerPoint hay là một đoạn phim ngắn
14:28
and where exactly was the beginning or the middle or the end?
353
853000
2000
và đâu mới là bắt đầu, phần giữa và kết thúc?
14:30
And I wondered whether I'd get to the end of this talk
354
855000
3000
Và tôi băn khoăn không biết liệu khi tôi đến được phần kết của cuộc nói chuyện ngày hôm nay
14:33
and finally have figured it all out, or not.
355
858000
3000
là tôi có thể thấu rõ được mọi thứ hay không.
14:36
And I always thought that my beginning was at the Bowery Poetry Club,
356
861000
2000
Tôi luôn nghĩ là sự khởi đầu của mình là ở Bowery Poetry Club,
14:38
but it's possible that it was much earlier.
357
863000
3000
nhưng có thể nó đã bắt đầu từ trước đó rất lâu.
14:41
In preparing for TED,
358
866000
2000
Khi chuẩn bị cho TED,
14:43
I discovered this diary page in an old journal.
359
868000
2000
tôi tìm thấy trang nhật ký này trong một tờ báo cũ.
14:45
I think December 54th was probably supposed to be 24th.
360
870000
4000
Tôi nghĩ ngày 54 tháng 12 thực ra là ngày 24.
14:49
It's clear that when I was a child,
361
874000
2000
Rõ ràng là từ khi tôi còn bé,
14:51
I definitely walked through life like this.
362
876000
2000
tôi đã đi qua cuộc đời như thế này.
14:53
I think that we all did.
363
878000
2000
Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều đã đi như thế.
14:55
I would like to help others rediscover that wonder --
364
880000
3000
Tôi muốn được giúp mọi người tìm lại điều kỳ diệu đó,
14:58
to want to engage with it, to want to learn,
365
883000
2000
để muốn được tham gia, để muốn được học hỏi,
15:00
to want to share what they've learned,
366
885000
2000
và để muốn được chia sẻ những gì họ vừa học,
15:02
what they've figured out to be true
367
887000
2000
những điều mà họ vừa phát hiện ra là đúng
15:04
and what they're still figuring out.
368
889000
2000
và những điều mà họ vẫn đang cố gắng tìm ra câu trả lời.
15:06
So I'd like to close with this poem.
369
891000
3000
Và tôi xin phép được kết thúc với bài thơ này.
15:09
When they bombed Hiroshima,
370
894000
3000
Khi họ dội bom Hiroshima,
15:12
the explosion formed a mini-supernova
371
897000
3000
vụ nổ như tạo ra một siêu tân tinh hạng nhỏ
15:15
so every living animal, human or plant
372
900000
3000
khiến tất cả cây cối, động vật và con người
15:18
that received direct contact
373
903000
2000
ở trong tầm ngắm trực tiếp
15:20
with the rays from that sun
374
905000
2000
của ánh mặt trời gay gắt đó
15:22
was instantly turned to ash.
375
907000
2000
tan ngay thành bụi.
15:24
And what was left of the city soon followed.
376
909000
2000
Và những gì còn sót lại của thành phố cũng sớm nối bước đi theo.
15:26
The long-lasting damage of nuclear radiation
377
911000
2000
Sự tàn phá lâu dài của sóng hạt nhân
15:28
caused an entire city and its population
378
913000
3000
khiến cả một thành phố và những người dân của nó
15:31
to turn into powder.
379
916000
3000
tan biến thành khói bụi.
15:34
When I was born, my mom says I looked around the whole hospital room
380
919000
3000
Khi tôi được sinh ra, mẹ tôi bảo rằng tôi nhìn xung quanh cả căn phòng bệnh viện
15:37
with a stare that said, "This? I've done this before."
381
922000
4000
với cái nhìn như thể muốn nói: 'Cái này á? Tôi đã làm cái này cả tỳ lần trước đây rồi'
15:41
She says I have old eyes.
382
926000
2000
Mẹ nói tôi có một đôi mắt già.
15:43
When my Grandpa Genji died, I was only five years old,
383
928000
3000
Khi ông Genji của tôi qua đời, tôi mới có năm tuổi
15:46
but I took my mom by the hand and told her,
384
931000
2000
nhưng tôi cầm tay mẹ tôi và nói với bà,
15:48
"Don't worry, he'll come back as a baby."
385
933000
3000
'Mẹ đừng lo, ông sẽ quay lại như một em bé thôi'
15:51
And yet, for someone who's apparently done this already,
386
936000
3000
Kể cả vậy, cho một người có vẻ như đã làm chuyện này trước đây cả tỷ lần,
15:54
I still haven't figured anything out yet.
387
939000
3000
tôi vẫn chưa thấy hết được mọi thứ.
15:57
My knees still buckle every time I get on a stage.
388
942000
3000
Đầu gối tôi vẫn run lẩy bẩy mỗi lần tôi đứng trên sân khấu
16:00
My self-confidence can be measured out
389
945000
2000
Sự tự tin của tôi có thể được đo bằng
16:02
in teaspoons mixed into my poetry,
390
947000
2000
vài thìa trà nhỏ hòa lẫn vào các bài thơ tôi viết,
16:04
and it still always tastes funny in my mouth.
391
949000
3000
và cái vị nó để lại trong miệng tôi vẫn thật kỳ lạ.
16:07
But in Hiroshima, some people were wiped clean away,
392
952000
3000
Nhưng ở Hiroshima, có những người bị quét đi không ̣để lại một dấu vết
16:10
leaving only a wristwatch or a diary page.
393
955000
3000
đề lại chỉ một chiếc đồng hồ hoặc một trang nhật ký.
16:13
So no matter that I have inhibitions to fill all my pockets,
394
958000
3000
Thế nên chẳng hề gì nếu trong hành lý của tôi có đầy những trở ngại,
16:16
I keep trying,
395
961000
2000
tôi vẫn cố gắng,
16:18
hoping that one day I'll write a poem
396
963000
2000
với hy vọng một ngày nào đó tôi sé viết một bài thơ
16:20
I can be proud to let sit in a museum exhibit
397
965000
2000
mà tôi có thể tự hào để lại trong một viện bảo tàng
16:22
as the only proof I existed.
398
967000
2000
như là bằng chứng duy nhất về sự tồn tại của mình.
16:24
My parents named me Sarah,
399
969000
2000
Bố mẹ tôi đặt tên tôi là Sarah,
16:26
which is a biblical name.
400
971000
2000
một cái tên Kinh Thánh.
16:28
In the original story, God told Sarah she could do something impossible
401
973000
3000
Trong câu chuyện được kế, Chúa bảo với Sarah là cô sẽ làm được những chuyện không-làm-được
16:31
and she laughed,
402
976000
3000
và cô cười,
16:34
because the first Sarah,
403
979000
2000
bởi vì cô Sarah đầu tiên
16:36
she didn't know what to do with impossible.
404
981000
2000
cô không biết mình sẽ làm gì với những điều không tưởng đó
16:38
And me? Well, neither do I,
405
983000
3000
Và tôi? Tôi thực ra cũng không biết mình sẽ làm gì,
16:41
but I see the impossible every day.
406
986000
2000
nhưng tôi thấy những điều không tưởng hàng ngày
16:43
Impossible is trying to connect in this world,
407
988000
3000
Không tưởng được là cố gắng để kết nối trong thế giới này,
16:46
trying to hold onto others while things are blowing up around you,
408
991000
2000
là cố gẳng để giữ lấy những người khác khi mọi thứ đang nổ tung xung quanh bạn,
16:48
knowing that while you're speaking,
409
993000
2000
biết rằng khi bạn đang nói
16:50
they aren't just waiting for their turn to talk -- they hear you.
410
995000
3000
mọi người thực sự đang lắng nghe chứ không chỉ chờ đến lượt họ để nói
16:53
They feel exactly what you feel
411
998000
2000
Họ cảm thấy những điều mà bạn cảm thấy
16:55
at the same time that you feel it.
412
1000000
2000
vào đúng lúc mà bạn cảm thấy chúng.
16:57
It's what I strive for every time I open my mouth --
413
1002000
2000
Đó là điều mà tôi luôn cố gằng vươn tới mỗi lần tôi mở miệng nói
16:59
that impossible connection.
414
1004000
2000
sự kết nối không tưởng đó.
17:01
There's this piece of wall in Hiroshima
415
1006000
3000
Có một bức tường ở Hiroshima
17:04
that was completely burnt black by the radiation.
416
1009000
3000
bị thiêu đen bởi sóng phóng xạ
17:07
But on the front step, a person who was sitting there
417
1012000
2000
Nhưng trên những bậc thang, có một người ngồi đó
17:09
blocked the rays from hitting the stone.
418
1014000
2000
chặn lại những tia phóng xạ chiếu vào tảng đá
17:11
The only thing left now
419
1016000
2000
Và thứ duy nhất còn sót lại ở đó bây giờ
17:13
is a permanent shadow of positive light.
420
1018000
2000
là cái bóng vĩnh cửu của ánh sáng hy vọng.
17:15
After the A-bomb,
421
1020000
2000
Sau quả bom nguyên tử,
17:17
specialists said it would take 75 years
422
1022000
2000
các chuyên gia nói rằng sẽ mất 75 năm
17:19
for the radiation-damaged soil of Hiroshima City
423
1024000
3000
cho mảnh đất bị phóng xạ tàn phá của thành phố Hiroshima
17:22
to ever grow anything again.
424
1027000
2000
có bất ký thứ gì mọc lên từ đó.
17:24
But that spring, there were new buds popping up from the earth.
425
1029000
3000
Nhưng mùa xuân đó, chồi non đã nảy lên từ đất.
17:27
When I meet you, in that moment,
426
1032000
2000
Khi tôi gặp bạn, trong giây phút đó,
17:29
I'm no longer a part of your future.
427
1034000
2000
tôi đã không còn là một phần trong tương lai của bạn.
17:31
I start quickly becoming part of your past.
428
1036000
2000
và rất nhanh, tôi trở thành một phần trong quá khứ
17:33
But in that instant, I get to share your present.
429
1038000
3000
Nhưng trong giây phút đó, tôi được chia sẻ với hiện tại của bạn
17:36
And you, you get to share mine.
430
1041000
2000
Và bạn, bạn được chia sẻ hiện tại của tôi
17:38
And that is the greatest present of all.
431
1043000
2000
Và đó là món quà tuyệt vời nhất.
17:40
So if you tell me I can do the impossible,
432
1045000
2000
Thế nên nếu bạn bảo với tôi rằng tôi có thể làm được những điều không tưởng,
17:42
I'll probably laugh at you.
433
1047000
2000
có thề tôi sẽ cười
17:44
I don't know if I can change the world yet,
434
1049000
2000
Tôi không biết liệu tôi có thể thay đổi thế giới này được chưa
17:46
because I don't know that much about it --
435
1051000
2000
bởi vì tôi thực sự không biết nhiều về nó,
17:48
and I don't know that much about reincarnation either,
436
1053000
2000
và tôi cũng không biết gì nhiều về sự đầu thai,
17:50
but if you make me laugh hard enough,
437
1055000
2000
nhưng nếu bạn làm cho tôi cười hết cỡ,
17:52
sometimes I forget what century I'm in.
438
1057000
3000
thỉnh thoảng tôi quên mất mình đang ở thế giới nào.
17:55
This isn't my first time here. This isn't my last time here.
439
1060000
3000
Đây không phải là lần đầu tiên của tôi ở đây. Đây cũng sẽ không phải là lần cuối cùng.
17:58
These aren't the last words I'll share.
440
1063000
2000
Những lời này cũng không phải là những lời cuối cùng của tôi
18:00
But just in case, I'm trying my hardest
441
1065000
3000
Nhưng chỉ để đề phòng, tôi đang cố gắng hết sức mình
18:03
to get it right this time around.
442
1068000
3000
để làm mọi việc đúng lần này.
18:06
Thank you.
443
1071000
2000
Cảm ơn các bạn.
18:08
(Applause)
444
1073000
4000
̣(Vỗ tay)
18:12
Thank you.
445
1077000
2000
Cảm ơn.
18:14
(Applause)
446
1079000
2000
̣(Vỗ tay)
18:16
Thank you.
447
1081000
2000
Cảm ơn
18:18
(Applause)
448
1083000
4000
̣(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kay - PoetA performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool.
Why you should listen
Plenty of 14-year-old girls write poetry. But few hide under the bar of the famous Bowery Poetry Club in Manhattan’s East Village absorbing the talents of New York’s most exciting poets. Not only did Sarah Kay do that -- she also had the guts to take its stage and hold her own against performers at least a decade her senior. Her talent for weaving words into poignant, funny, and powerful performances paid off.
Sarah holds a Masters degree in the art of teaching from Brown University and an honorary doctorate in humane letters from Grinnell College. Her first book, B, was ranked the number one poetry book on Amazon.com. Her second book, No Matter the Wreckage, is available from Write Bloody Publishing.
Sarah also founded Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Project VOICE runs performances and workshops to encourage people to engage in creative self-expression in schools and communities around the world.
Sarah Kay | Speaker | TED.com