ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kay - Poet
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool.

Why you should listen

Plenty of 14-year-old girls write poetry. But few hide under the bar of the famous Bowery Poetry Club in Manhattan’s East Village absorbing the talents of New York’s most exciting poets. Not only did Sarah Kay do that -- she also had the guts to take its stage and hold her own against performers at least a decade her senior. Her talent for weaving words into poignant, funny, and powerful performances paid off.

Sarah holds a Masters degree in the art of teaching from Brown University and an honorary doctorate in humane letters from Grinnell College. Her first book, B, was ranked the number one poetry book on Amazon.com. Her second book, No Matter the Wreckage, is available from Write Bloody Publishing.

Sarah also founded Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Project VOICE runs performances and workshops to encourage people to engage in creative self-expression in schools and communities around the world.

More profile about the speaker
Sarah Kay | Speaker | TED.com
TED2011

Sarah Kay: If I should have a daughter ...

Sarah Kay: Jeśli będę miała córkę...

Filmed:
14,428,001 views

"Jeśli będę miała córkę, zamiast 'Mama', będzie nazywać mnie 'Punkt B'..." - tymi słowami poetka Sarah Kay rozpoczęła swoje wystąpienie, zwieńczone dwukrotnymi owacjami na stojąco podczas TED2011. Kay opowiada historię swojej przemiany - z niewinnej i łatwowiernej nastolatki chłonącej każdy wers w Klubie Poetyckim Bowery w Nowym Jorku, w nauczycielkę przekazującą dzieciom wiedzę na temat siły wyrażania siebie w Projekcie V.O.I.C.E. - oraz daje dwa zapierające dech w piersiach występy: "B" i "Hiroshima".
- Poet
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
If I should have a daughtercórka,
0
0
3000
Jeśli będę miała córkę,
00:18
insteadzamiast of "MomMama,"
1
3000
2000
zamiast "Mama"
00:20
she's gonna call me "PointPunkt B,"
2
5000
3000
będzie nazywać mnie "Punkt B"
00:23
because that way she knowswie that no mattermateria what happensdzieje się,
3
8000
3000
żeby wiedziała, że cokolwiek by się nie działo,
00:26
at leastnajmniej she can always find her way to me.
4
11000
3000
zawsze do mnie trafi.
00:29
And I'm going to paintfarba solarsłoneczny systemssystemy on the backsplecy of her handsręce
5
14000
3000
Namaluję wszechświat na jej dłoniach,
00:32
so she has to learnuczyć się the entireCały universewszechświat
6
17000
3000
tak by musiała nauczyć się go na pamięć
00:35
before she can say, "Oh, I know that like the back of my handdłoń."
7
20000
3000
zanim powie: "Znam go tak dobrze jak własną dłoń".
00:38
And she's going to learnuczyć się
8
23000
2000
I nauczy się
00:40
that this life will hittrafienie you hardciężko in the facetwarz,
9
25000
3000
że życie nie raz da jej po twarzy,
00:43
wait for you to get back up just so it can kickkopnięcie you in the stomachżołądek.
10
28000
3000
a potem poczeka aż wstanie tylko po to, by dać jej kopniaka w brzuch.
00:46
But gettinguzyskiwanie the windwiatr knockedzapukał out of you
11
31000
2000
Jednak odebranie na chwilę oddechu
00:48
is the only way to remindprzypominać your lungspłuca
12
33000
2000
jest jedynym sposobem, by płuca zrozumiały,
00:50
how much they like the tastesmak of airpowietrze.
13
35000
2000
jak bardzo lubią smak powietrza.
00:52
There is hurtból, here,
14
37000
2000
Jest taki ból,
00:54
that cannotnie może be fixednaprawiony by Band-AidsOpatrunków or poetrypoezja.
15
39000
2000
którego nie można uleczyć plasterkiem ani poezją.
00:56
So the first time she realizesuświadamia sobie
16
41000
2000
Więc za pierwszym razem kiedy moja córka zda sobie sprawę,
00:58
that WonderZastanawiam się WomanKobieta isn't comingprzyjście,
17
43000
2000
że Superkobieta nie nadejdzie z pomocą,
01:00
I'll make sure she knowswie
18
45000
2000
zapewnię ją
01:02
she doesn't have to wearmieć na sobie the capepeleryna all by herselfsię
19
47000
2000
że nie musi się bronić sama.
01:04
because no mattermateria how wideszeroki you stretchrozciągać your fingerspalce,
20
49000
2000
Bo nie ważne jak szeroko rozpościerasz palce
01:06
your handsręce will always be too smallmały
21
51000
2000
twoje dłonie zawsze będą zbyt małe
01:08
to catchłapać all the painból you want to healuzdrowić.
22
53000
2000
by wyłapać każdą krzywdę, którą chcesz naprawić.
01:10
Believe me, I've triedwypróbowany.
23
55000
2000
Uwierzcie mi, próbowałam.
01:12
"And, babydziecko," I'll tell her,
24
57000
2000
I powiem jej: "Skarbie,
01:14
don't keep your nosenos up in the airpowietrze like that.
25
59000
2000
nie zadzieraj tak nosa.
01:16
I know that tricksztuczka; I've doneGotowe it a millionmilion timesczasy.
26
61000
2000
Znam tę sztuczkę, robiłam tak milion razy.
01:18
You're just smellingzapach for smokepalić
27
63000
2000
W ten sposób tylko wyczujesz dym
01:20
so you can followśledzić the trailślad back to a burningpalenie housedom,
28
65000
3000
który doprowadzi cię do płonącego domu
01:23
so you can find the boychłopak who lostStracony everything in the fireogień
29
68000
2000
a tam znajdziesz chłopca, któremu ogień odebrał wszystko
01:25
to see if you can savezapisać him.
30
70000
2000
i będziesz próbowała go uratować.
01:27
Or elsejeszcze find the boychłopak who litoświetlony the fireogień in the first placemiejsce,
31
72000
4000
Albo znajdziesz chłopca, który podłożył ogień,
01:31
to see if you can changezmiana him."
32
76000
2000
i będziesz próbowała go zmienić."
01:33
But I know she will anywaytak czy inaczej,
33
78000
2000
Ale wiem, że ona i tak to zrobi,
01:35
so insteadzamiast I'll always keep an extradodatkowy supplyDostawa
34
80000
2000
więc zamiast ją pouczać, będę miała pod ręką zapas
01:37
of chocolateczekolada and raindeszcz bootsbuty nearbyblisko,
35
82000
2000
czekolady i kalosze
01:39
because there is no heartbreakzłamane serce that chocolateczekolada can't fixnaprawić.
36
84000
3000
ponieważ nie ma takiego bólu serca, którego nie mogłaby uleczyć czekolada.
01:43
Okay, there's a fewkilka heartbreaksHeartbreaks that chocolateczekolada can't fixnaprawić.
37
88000
2000
OK, jest kilka problemów których czekolada nie naprawi...
01:45
But that's what the raindeszcz bootsbuty are for,
38
90000
2000
Ale właśnie po to są kalosze.
01:47
because raindeszcz will washmyć się away everything, if you let it.
39
92000
4000
Ponieważ, jeśli tylko pozwolisz, deszcz zmyje wszystko.
01:51
I want her to look at the worldświat
40
96000
2000
Chcę, by patrzyła na świat
01:53
throughprzez the undersideod spodu of a glass-bottomszkło dno boatłódź,
41
98000
2000
przez szklane dno łodzi,
01:55
to look throughprzez a microscopemikroskopu
42
100000
2000
przez mikroskop
01:57
at the galaxiesgalaktyki that exististnieć
43
102000
2000
na galaktyki, które istnieją
01:59
on the pinpointsprecyzować of a humanczłowiek mindumysł,
44
104000
2000
w zakątkach ludzkiego umysłu,
02:01
because that's the way my mommama taughtnauczony me.
45
106000
2000
bo tak właśnie nauczyła mnie mama.
02:03
That there'lltam będzie be daysdni like this.
46
108000
2000
Zawsze będą dni takie jak ten.
02:05
There'llTam będziesz be daysdni like this, my mommaMomma said. ♫
47
110000
3000
♫ Zawsze będą dni takie jak ten, mówiła moja mama ♫
02:08
When you openotwarty your handsręce to catchłapać
48
113000
2000
Kiedy rozpościerasz ramiona, żeby coś złapać,
02:10
and windwiatr up with only blisterspęcherze and bruisessiniaki;
49
115000
2000
a jedyne, co dostajesz to rany i sińce,
02:12
when you stepkrok out of the phonetelefon boothbudka and try to flylatać
50
117000
3000
kiedy wychodzisz z budki telefonicznej i próbujesz latać,
02:15
and the very people you want to savezapisać
51
120000
2000
a ludzie, których chcesz ocalić
02:17
are the oneste standingna stojąco on your capepeleryna;
52
122000
2000
są jedynymi, którzy cię powstrzymują,
02:19
when your bootsbuty will fillwypełniać with raindeszcz,
53
124000
2000
kiedy twoje kalosze napełnią się wodą,
02:21
and you'llTy będziesz be up to your kneeskolana in disappointmentrozczarowanie.
54
126000
2000
a ty będziesz tonąć w morzu rozczarowania.
02:23
And those are the very daysdni you have all the more reasonpowód to say thank you.
55
128000
3000
Ale w takie dni tym bardziej znajdziesz powód, by dziękować.
02:26
Because there's nothing more beautifulpiękny
56
131000
2000
Bo nie ma nic piękniejszego
02:28
than the way the oceanocean refusesodmawia to stop kissingcałowanie the shorelinelinii brzegowej,
57
133000
3000
niż ocean, który zawsze wraca do brzegu,
02:31
no mattermateria how manywiele timesczasy it's sentwysłane away.
58
136000
3000
nieważne ile razy by się oddalał.
02:34
You will put the windwiatr in winsomepociągający, losestracić some.
59
139000
3000
Wiatry są czasem pomyślne, a czasem nie.
02:37
You will put the stargwiazda
60
142000
2000
Gwiazdy
02:39
in startingstartowy over, and over.
61
144000
2000
pojawiają się i gasną.
02:41
And no mattermateria how manywiele landwylądować mineskopalnie eruptwybuchać in a minutechwila,
62
146000
3000
I nieważne, ile min wybucha w ciągu minuty,
02:44
be sure your mindumysł landsziemie
63
149000
2000
niech twoje myśli spoczną
02:46
on the beautypiękno of this funnyzabawny placemiejsce callednazywa life.
64
151000
2000
na pięknie tego zabawnego miejsca zwanego życiem.
02:48
And yes, on a scaleskala from one to over-trustingnadmiernie ufających,
65
153000
3000
Tak, w skali od jednego do nadmiernego zaufania
02:51
I am prettyładny damncholerny naivenaiwny.
66
156000
2000
jestem cholernie naiwna.
02:53
But I want her to know that this worldświat is madezrobiony out of sugarcukier.
67
158000
3000
Ale chcę, by moja córka wiedziała, że świat jest zrobiony z cukru.
02:56
It can crumblekruszą so easilyz łatwością,
68
161000
2000
Łatwo się rozpuszcza
02:58
but don't be afraidprzestraszony to stickkij your tonguejęzyk out and tastesmak it.
69
163000
3000
ale nie należy bać się go próbować.
03:01
"BabyDziecko," I'll tell her, "rememberZapamiętaj, your mommaMomma is a worrierworrier,
70
166000
3000
Powiem jej: "Dziecinko, pamiętaj, że rzeczą mamusi jest się martwić,
03:04
and your poppaTato is a warriorwojownik,
71
169000
2000
tatusia - walczyć,
03:06
and you are the girldziewczyna with smallmały handsręce and bigduży eyesoczy
72
171000
2000
a ty jesteś dziewczynką o maleńkich dłoniach i wielkich oczach,
03:08
who never stopsprzystanki askingpytając for more."
73
173000
2000
która zawsze chce więcej."
03:10
RememberNależy pamiętać that good things come in threestrójek
74
175000
2000
Pamiętaj, że szczęścia chodzą trójkami,
03:12
and so do badzły things.
75
177000
2000
ale problemy też.
03:14
And always apologizeprzepraszać when you've doneGotowe something wrongźle,
76
179000
2000
Zawsze przepraszaj, kiedy zrobisz coś złego.
03:16
but don't you ever apologizeprzepraszać
77
181000
2000
Ale nigdy nie przepraszaj
03:18
for the way your eyesoczy refuseodmówić to stop shiningświecący.
78
183000
3000
za to, jak nieustający błysk w twoich oczach.
03:21
Your voicegłos is smallmały, but don't ever stop singingśpiewanie.
79
186000
3000
Nigdy nie przestawaj śpiewać, chociaż twój głos nie jest doskonały.
03:24
And when they finallywreszcie handdłoń you heartacheból serca,
80
189000
2000
A kiedy w końcu ktoś złamie ci serce,
03:26
when they slippoślizg warwojna and hatrednienawiść underpod your doordrzwi
81
191000
3000
kiedy do twojego domu wkradnie się wojna i nienawiść,
03:29
and offeroferta you handoutsmateriały informacyjne on street-cornersUlica narożniki
82
194000
2000
a na ulicach zobaczysz tylko
03:31
of cynicismcynizm and defeatPokonać,
83
196000
2000
cynizm i porażkę,
03:33
you tell them that they really oughtpowinni to meetspotykać się your mothermama.
84
198000
5000
powiedz wszystkim, że powinni poznać twoją matkę.
03:39
Thank you. Thank you.
85
204000
4000
Dziękuję. Dziękuję.
03:43
(ApplauseAplauz)
86
208000
2000
(Brawa)
03:45
Thank you.
87
210000
2000
Dziękuję.
03:47
(ApplauseAplauz)
88
212000
3000
(Brawa)
03:50
ThanksDzięki.
89
215000
2000
Dziękuję.
03:52
(ApplauseAplauz)
90
217000
2000
(Brawa)
03:54
Thank you.
91
219000
2000
Dziękuję
03:56
(ApplauseAplauz)
92
221000
4000
(Brawa)
04:00
All right, so I want you to take a momentza chwilę,
93
225000
3000
Dobrze, teraz chciałabym, abyście przez chwilę
04:03
and I want you to think of threetrzy things
94
228000
2000
zastanowili się nad trzema rzeczami,
04:05
that you know to be trueprawdziwe.
95
230000
2000
których jesteście pewni.
04:07
They can be about whatevercokolwiek you want --
96
232000
2000
To może być cokolwiek -
04:09
technologytechnologia, entertainmentzabawa, designprojekt,
97
234000
2000
technologia, rozrywka, projekt,
04:11
your familyrodzina, what you had for breakfastśniadanie.
98
236000
2000
wasza rodzina, co jedliście na śniadanie.
04:13
The only rulereguła is don't think too hardciężko.
99
238000
3000
Jest jedna zasada: nie zastanawiaj się zbyt długo.
04:16
Okay, readygotowy? Go.
100
241000
2000
Ok, gotowi? Start.
04:24
Okay.
101
249000
2000
OK.
04:26
So here are threetrzy things I know to be trueprawdziwe.
102
251000
2000
Więc, trzy rzeczy których ja jestem pewna.
04:28
I know that Jean-LucJean-Luc GodardGodard was right
103
253000
2000
Wiem że Jean-Luc Godard miał rację
04:30
when he said that, "a good storyfabuła
104
255000
2000
kiedy powiedział że "dobre opowiadanie
04:32
has a beginningpoczątek, a middleśrodkowy and an endkoniec,
105
257000
2000
ma początek, środek i koniec,
04:34
althoughmimo że not necessarilykoniecznie in that orderzamówienie."
106
259000
3000
choć niekoniecznie w tej kolejności."
04:37
I know that I'm incrediblyniewiarygodnie nervousnerwowy and excitedpodekscytowany to be up here,
107
262000
3000
Wiem, że jestem niesamowicie podekscytowana swoją obecnością tutaj,
04:40
whichktóry is greatlybardzo inhibitinghamowanie my abilityzdolność to keep it coolchłodny.
108
265000
2000
co uniemożliwia mi zachowanie spokoju.
04:42
(LaughterŚmiech)
109
267000
2000
(Śmiech)
04:44
And I know
110
269000
2000
I wiem,
04:46
that I have been waitingczekanie all weektydzień to tell this jokeżart.
111
271000
2000
że cały tydzień czekałam by opowiedzieć wam ten kawał.
04:48
(LaughterŚmiech)
112
273000
2000
(Śmiech)
04:50
Why was the scarecrowstrach na wróble invitedzaproszony to TEDTED?
113
275000
3000
Dlaczego strach na wróble został zaproszony na TED?
04:53
Because he was out standingna stojąco in his fieldpole.
114
278000
3000
Bo się wyróżniał na swoim polu.
04:56
(LaughterŚmiech)
115
281000
3000
(Śmiech)
04:59
I'm sorry.
116
284000
3000
Przepraszam.
05:02
Okay, so these are threetrzy things I know to be trueprawdziwe.
117
287000
3000
Ok, więc to są trzy rzeczy, które ja wiem na pewno.
05:05
But there are plentydużo of things I have troublekłopot understandingzrozumienie.
118
290000
3000
Jednak jest mnóstwo innych, których nie mogę zrozumieć.
05:08
So I writepisać poemswiersze to figurepostać things out.
119
293000
4000
Dlatego piszę wiersze.
05:12
SometimesCzasami the only way I know how to work throughprzez something
120
297000
2000
Czasem jedynym sposobem na zrozumienie czegoś
05:14
is by writingpisanie a poemwiersz.
121
299000
2000
jest napisanie wiersza.
05:16
And sometimesczasami I get to the endkoniec of the poemwiersz
122
301000
2000
Czasem dochodzę do ostatniego wersu,
05:18
and look back and go, "Oh, that's what this is all about,"
123
303000
2000
patrzę na cały wiersz i myślę "Aha, więc o to chodziło."
05:20
and sometimesczasami I get to the endkoniec of the poemwiersz
124
305000
2000
Ale czasem kończę wiersz
05:22
and haven'tnie mam solvedrozwiązany anything,
125
307000
2000
i nadal nic nie rozumiem.
05:24
but at leastnajmniej I have a newNowy poemwiersz out of it.
126
309000
2000
Ale chociaż mam nowy wiersz.
05:26
SpokenWypowiedziane wordsłowo poetrypoezja is the artsztuka of performancewydajność poetrypoezja.
127
311000
3000
Poezja mówiona jest formą poetyckiego performance'u.
05:29
I tell people it involvesobejmuje creatingtworzenie poetrypoezja
128
314000
2000
Zawsze mówię, że w ten sposób tworzy się poezję,
05:31
that doesn't just want to sitsiedzieć on paperpapier,
129
316000
2000
która nie tylko chce żyć na papierze,
05:33
that something about it demandswymagania it be heardsłyszał out loudgłośny
130
318000
3000
ale jeszcze ma w sobie coś, co wymaga głośnego wypowiedzenia
05:36
or witnessedpoświadczony in personosoba.
131
321000
2000
albo osobistego doświadczenia.
05:38
When I was a freshmanFreshman in highwysoki schoolszkoła,
132
323000
2000
W pierwszej klasie liceum
05:40
I was a liverelacja na żywo wiredrut of nervousnerwowy hormoneshormony.
133
325000
4000
byłam kłębkiem nerwów.
05:44
And I was underdevelopedsłabo
134
329000
2000
Byłam opóźniona w rozwoju
05:46
and over-excitablenadmiernie pobudliwy.
135
331000
2000
i nadpobudliwa.
05:48
And despitepomimo my fearstrach
136
333000
2000
Chociaż bałam się,
05:50
of ever beingistota lookedspojrzał at for too long,
137
335000
2000
kiedy ktoś na mnie za długo patrzył,
05:52
I was fascinatedzafascynowany by the ideapomysł of spokenMówiony wordsłowo poetrypoezja.
138
337000
3000
zafascynowała mnie idea poezji mówionej.
05:55
I feltczułem that my two secretsekret loveskocha, poetrypoezja and theatreTeatr,
139
340000
3000
Czułam, że moje dwie sekretne miłości - poezja i teatr -
05:58
had come togetherRazem, had a babydziecko,
140
343000
3000
połączyły się i mają dziecko,
06:01
a babydziecko I neededpotrzebne to get to know.
141
346000
2000
dziecko, które musiałam poznać.
06:03
So I decidedzdecydowany to give it a try.
142
348000
2000
Postanowiłam więc spróbować.
06:05
My first spokenMówiony wordsłowo poemwiersz,
143
350000
2000
Mój pierwszy wiersz mówiony,
06:07
packedzapakowane with all the wisdommądrość of a 14-year-old-roczny,
144
352000
4000
nafaszerowany całą mądrością 14-latki
06:11
was about the injusticeniesprawiedliwość
145
356000
2000
był o niesprawiedliwości
06:13
of beingistota seenwidziany as unfeminineunfeminine.
146
358000
2000
bycia postrzeganą jako niekobieca.
06:15
The poemwiersz was very indignantoburzony,
147
360000
2000
Wiersz wyrażał moje oburzenie
06:17
and mainlygłównie exaggeratedprzesadzone,
148
362000
2000
i był raczej przesadzony,
06:19
but the only spokenMówiony wordsłowo poetrypoezja that I had seenwidziany up untilaż do that pointpunkt
149
364000
3000
ale cała poezja mówiona, z którą się do tamtej pory spotkałam
06:22
was mainlygłównie indignantoburzony,
150
367000
2000
była przepełniona oburzeniem,
06:24
so I thought that that's what was expectedspodziewany of me.
151
369000
2000
więc sądziłam, że tego się oczekuje też i ode mnie.
06:26
The first time that I performedwykonany,
152
371000
2000
Podczas pierwszego mojego występu
06:28
the audiencepubliczność of teenagersnastolatkowie hootedhooted and holleredwychylił theirich sympathywspółczucie,
153
373000
3000
publiczność złożona z nastolatków krzyczała z zadowolenia
06:31
and when I cameoprawa ołowiana witrażu off the stageetap I was shakingdrżący.
154
376000
3000
i kiedy zeszłam ze sceny, cała drżałam.
06:34
I feltczułem this tapkran on my shoulderramię,
155
379000
2000
Poczułam czyjąś dłoń na moim ramieniu,
06:36
and I turnedobrócony around to see
156
381000
2000
odwróciłam się i zobaczyłam
06:38
this giantogromny girldziewczyna in a hoodieBluza z kapturem sweatshirtBluza dresowa emergepojawić się from the crowdtłum.
157
383000
2000
wysoką dziewczynę w bluzie z kapturem, która wyszła z tłumu.
06:40
She was maybe eightosiem feetstopy tallwysoki
158
385000
2000
Miała chyba z dwa i pół metra wzrostu
06:42
and lookedspojrzał like she could beatbić me up with one handdłoń,
159
387000
2000
i wyglądała, jakby mogła mnie powalić jedną ręką,
06:44
but insteadzamiast she just noddedskinął głową at me
160
389000
2000
ale zamiast tego skinęła na mnie
06:46
and said, "Hey, I really feltczułem that. ThanksDzięki."
161
391000
3000
i powiedziała: "Wiesz, też tak się czułam. Dzięki."
06:49
And lightningBłyskawica struckpowalony.
162
394000
2000
To było jak grom z jasnego nieba.
06:51
I was hookedhaczykowaty.
163
396000
2000
Uzależniłam się.
06:53
I discoveredodkryty this barbar on Manhattan'sNa Manhattanie LowerNiższe EastWschód SidePo stronie
164
398000
3000
Odkryłam taki bar na Manhattan's Lower East Side,
06:56
that hostedhostowany a weeklyco tydzień poetrypoezja openotwarty micmikrofon,
165
401000
3000
który organizował otwarte wieczorki poetyckie,
06:59
and my bewilderedzdezorientowani, but supportivewspierający, parentsrodzice tookwziął me
166
404000
3000
na które zabierali mnie moi zdumieni, ale pomocni rodzice,
07:02
to soakmoczyć in everykażdy ounceuncja of spokenMówiony wordsłowo that I could.
167
407000
3000
bym chłonęła każde wypowiadane tam słowo.
07:05
I was the youngestnajmłodszy by at leastnajmniej a decadedekada,
168
410000
3000
Byłam o jakieś 10 lat młodsza od pozostałych,
07:08
but somehowjakoś the poetspoeci at the BoweryBowery PoetryPoezja ClubKlub
169
413000
3000
ale jakimś cudem poetom z Klubu Poetyckiego Bowery
07:11
didn't seemwydać się botheredprzeszkadzał by the 14-year-old-roczny wanderingwędrówki about --
170
416000
3000
nie przeszkadzała wałęsająca się tam 14-latka,
07:14
if factfakt, they welcomedz zadowoleniem me.
171
419000
2000
właściwie to bardzo mile mnie przyjęli.
07:16
And it was here, listeningsłuchający to these poetspoeci sharedzielić theirich storieshistorie,
172
421000
2000
Właśnie tam, słuchając historii opowiadanych przez poetów,
07:18
that I learnednauczyli that spokenMówiony wordsłowo poetrypoezja didn't have to be indignantoburzony,
173
423000
3000
nauczyłam się, że poezja mówiona nie musi być przepełniona oburzeniem,
07:21
it could be funzabawa or painfulbolesny
174
426000
3000
że może być zabawna albo bolesna,
07:24
or seriouspoważny or sillygłupi.
175
429000
2000
poważna lub głupiutka.
07:26
The BoweryBowery PoetryPoezja ClubKlub becamestał się my classroomklasa and my home,
176
431000
3000
Klub Poetycki Bowery stał się dla mnie szkołą i domem.
07:29
and the poetspoeci who performedwykonany
177
434000
2000
A poeci, którzy tam występowali
07:31
encouragedzachęcać me to sharedzielić my storieshistorie as well.
178
436000
2000
zachęcali mnie do opowiadania swoich historii.
07:33
Never mindumysł the factfakt that I was 14 --
179
438000
2000
Nie było ważne, że miałam 14 lat --
07:35
they told me, "WriteNapisz about beingistota 14."
180
440000
3000
mówili mi: "Pisz o byciu 14-latką".
07:38
So I did and stoodstał amazedzdziwiony everykażdy weektydzień
181
443000
2000
Tak robiłam i co tydzień byłam zdumiona,
07:40
when these brilliantznakomity, grown-updorosły poetspoeci
182
445000
3000
kiedy ci wspaniali, dojrzali poeci
07:43
laughedzaśmiał się with me and groanedjęknął theirich sympathywspółczucie
183
448000
2000
śmiali się ze mną i wyrażali swoje poparcie,
07:45
and clappedklaskali and told me, "Hey, I really feltczułem that too."
184
450000
3000
klaskali i mówili, że "też tak się czuli".
07:49
Now I can dividepodzielić my spokenMówiony wordsłowo journeypodróż
185
454000
3000
Mogę teraz podzielić moją przygodę z poezją mówioną
07:52
into threetrzy stepskroki.
186
457000
2000
na trzy etapy.
07:54
StepKrok one was the momentza chwilę I said,
187
459000
2000
Etap pierwszy był wtedy, kiedy powiedziałam:
07:56
"I can. I can do this."
188
461000
2000
"Potrafię. Mogę to zrobić".
07:58
And that was thanksdzięki to a girldziewczyna in a hoodieBluza z kapturem.
189
463000
2000
I stało się to dzięki dziewczynie w bluzie z kapturem.
08:00
StepKrok two was the momentza chwilę I said,
190
465000
2000
Drugi etap był, kiedy powiedziałam:
08:02
"I will. I will continueKontyntynuj.
191
467000
2000
"Nie przestanę. Idę dalej.
08:04
I love spokenMówiony wordsłowo. I will keep comingprzyjście back weektydzień after weektydzień."
192
469000
3000
Uwielbiam poezję mówioną. Będę tu wracać co tydzień."
08:07
And stepkrok threetrzy beganrozpoczął się
193
472000
2000
A trzeci etap rozpoczął się,
08:09
when I realizedrealizowany that I didn't have to writepisać poemswiersze that were indignantoburzony,
194
474000
2000
gdy zrozumiałam, że nie muszę pisać wierszy przepełnionych gniewem,
08:11
if that's not what I was.
195
476000
2000
jeśli tak naprawdę go nie czuję.
08:13
There were things that were specifickonkretny to me,
196
478000
2000
Miałam swoje własne, specyficzne przemyślenia
08:15
and the more that I focusedskupiony on those things,
197
480000
3000
i im bardziej się na nich skupiałam,
08:18
the weirderdziwniejsze my poetrypoezja got,
198
483000
2000
tym dziwniejsza stawała się moja poezja,
08:20
but the more that it feltczułem like minekopalnia.
199
485000
2000
ale jednocześnie była bardziej moja.
08:22
It's not just the adageprzysłowie "writepisać what you know."
200
487000
3000
To nie jest tylko bezsensowne porzekadło "pisz, co wiesz",
08:25
It's about gatheringzebranie up all of the knowledgewiedza, umiejętności and experiencedoświadczenie
201
490000
3000
trzeba zebrać całą swoją wiedzę i doświaczenie
08:28
you've collectedZebrane up to now
202
493000
2000
zgromadzone do tej pory,
08:30
to help you divenurkować into the things you don't know.
203
495000
3000
aby pomogły nam zgłębiać nieznane tematy.
08:33
I use poetrypoezja to help me work throughprzez what I don't understandzrozumieć,
204
498000
2000
Poezja pomaga mi uporać się z tym, czego nie rozumiem,
08:35
but I showpokazać up to eachkażdy newNowy poemwiersz
205
500000
2000
ale do każdego nowego wiersza zabieram się
08:37
with a backpackPlecak fullpełny
206
502000
2000
dźwigając wielki bagaż
08:39
of everywherewszędzie elsejeszcze that I've been.
207
504000
2000
dotychczasowych doświadczeń.
08:41
When I got to universityUniwersytet, I metspotkał a fellowfacet poetpoeta
208
506000
3000
Kiedy poszłam na studia, spotkałam innego poetę,
08:44
who sharedudostępniony my beliefwiara in the magicmagia of spokenMówiony wordsłowo poetrypoezja.
209
509000
3000
który podzielał moją wiarę w magię poezji mówionej.
08:47
And actuallytak właściwie, PhilPhil KayeKaye and I
210
512000
2000
I zupełnie przypadkiem Phil Kaye i ja
08:49
coincidentallytak się złożyło alsorównież sharedzielić the samepodobnie last nameNazwa.
211
514000
3000
mamy takie samo nazwisko.
08:52
When I was in highwysoki schoolszkoła I had createdstworzony ProjectProjektu V.O.I.C.E.
212
517000
3000
W liceum stworzyłam Projekt V.O.I.C.E.,
08:55
as a way to encouragezachęcać my friendsprzyjaciele to do spokenMówiony wordsłowo with me.
213
520000
3000
który miał zachęcać moich znajomych do wspólnego tworzenia poezji mówionej.
08:58
But PhilPhil and I decidedzdecydowany to reinventWymyślaj ProjectProjektu V.O.I.C.E. --
214
523000
3000
Jednak później z Philem zdecydowaliśmy się zmienić Projekt V.O.I.C.E. -
09:01
this time changingwymiana pieniędzy the missionmisja
215
526000
2000
tym razem za swoją misję przyjmując,
09:03
to usingza pomocą spokenMówiony wordsłowo poetrypoezja as a way to entertainrozrywki,
216
528000
3000
że poezja mówiona ma bawić,
09:06
educatekształcić and inspireinspirować.
217
531000
2000
uczyć i inspirować.
09:08
We stayedzostał full-timepełny etat studentsstudenci, but in betweenpomiędzy we traveledbywały,
218
533000
2000
Studiowaliśmy dziennie, ale też podróżowaliśmy w międyczasie,
09:10
performingdziałający and teachingnauczanie
219
535000
2000
występowaliśmy i uczyliśmy
09:12
nine-year-olds9 latków to MFAMFA candidatesKandydaci,
220
537000
3000
wszystkich, od 9-latków po studentów uczelni artystycznych,
09:15
from CaliforniaCalifornia to IndianaW stanie Indiana to IndiaIndie
221
540000
3000
od Kalifornii, przez Indianę aż do Indii,
09:18
to a publicpubliczny highwysoki schoolszkoła just up the streetulica from campuskampus.
222
543000
3000
w szkołach publicznych, na ulicach, w kampusach uczelni.
09:21
And we saw over and over
223
546000
2000
I za każdym razem obserwowaliśmy,
09:23
the way that spokenMówiony wordsłowo poetrypoezja
224
548000
2000
jak poezja mówiona
09:25
cracksspękanie openotwarty lockszamki.
225
550000
2000
otwiera zamknięte drzwi.
09:27
But it turnsskręca out sometimesczasami,
226
552000
2000
Jednak czasem się okazuje,
09:29
poetrypoezja can be really scarystraszny.
227
554000
2000
że poezja może być naprawdę przerażająca.
09:31
TurnsWłącza out sometimesczasami,
228
556000
2000
Okazuje się czasem,
09:33
you have to tricksztuczka teenagersnastolatkowie into writingpisanie poetrypoezja.
229
558000
3000
że musisz podejść nastolatków podstępem, by zaczęli pisać wiersze.
09:36
So I cameoprawa ołowiana witrażu up with listslisty. EveryoneKażdy can writepisać listslisty.
230
561000
3000
Dlatego zaczęłam tworzyć listy. Każdy może je układać.
09:39
And the first listlista that I assignprzydzielać
231
564000
2000
Pierwsza moja lista to
09:41
is "10 Things I Know to be TruePrawdziwe."
232
566000
3000
"10 rzeczy, które wiem na pewno".
09:44
And here'soto jest what happensdzieje się, and here'soto jest what you would discoverodkryć too
233
569000
3000
Dzieje się coś takiego, coś, czego doświadczylibyście też tutaj,
09:47
if we all startedRozpoczęty sharingdzielenie się our listslisty out loudgłośny.
234
572000
2000
gdybyśmy teraz wszyscy odczytali swoje listy.
09:49
At a certainpewny pointpunkt, you would realizerealizować
235
574000
2000
W pewnym momencie zdalibyście sobie sprawę
09:51
that someonektoś has the exactdokładny samepodobnie thing,
236
576000
3000
że ktoś zapisał dokładnie tę samą rzecz
09:54
or one thing very similarpodobny,
237
579000
2000
albo inną, ale bardzo podobną
09:56
to something on your listlista.
238
581000
2000
do tego, co sam napisałeś.
09:58
And then someonektoś elsejeszcze
239
583000
2000
A ktoś inny
10:00
has something the completekompletny oppositenaprzeciwko of yoursTwój.
240
585000
3000
napisał coś zupełnie odwrotnego.
10:03
ThirdTrzecie, someonektoś has something you've never even heardsłyszał of before.
241
588000
3000
Trzecia osoba ma coś, o czym nigdy nawet nie słyszałeś.
10:06
And fourthczwarty, someonektoś has something you thought you knewwiedziałem everything about,
242
591000
3000
Z kolei czwarta osoba ma coś, o czym myślałeś, że wiesz wszystko,
10:09
but they're introducingwprowadzanie a newNowy anglekąt of looking at it.
243
594000
3000
ale ta osoba daje ci zupełnie nowe spojrzenie na to coś.
10:12
And I tell people that this is where great storieshistorie startpoczątek from --
244
597000
3000
Zawsze mówię ludziom, że właśnie stąd biorą się wspaniałe historie,
10:15
these fourcztery intersectionsskrzyżowania
245
600000
2000
z tych czterech skrzyżowań
10:17
of what you're passionatenamiętny about
246
602000
2000
tego, czym się pasjonujesz
10:19
and what othersinni mightmoc be investedzainwestowany in.
247
604000
2000
i tego, czym interesują się inni.
10:21
And mostwiększość people respondodpowiadać really well to this exercisećwiczenie.
248
606000
3000
Większość osób dobrze reaguje na takie ćwiczenie.
10:24
But one of my studentsstudenci, a freshmanFreshman namedo imieniu CharlotteCharlotte,
249
609000
3000
Ale jedna z moich studentek, Charlotte z pierwszego roku,
10:27
was not convincedprzekonany.
250
612000
2000
nie była przekonana.
10:29
CharlotteCharlotte was very good at writingpisanie listslisty, but she refusedodmówił to writepisać any poemswiersze.
251
614000
3000
Charlotte była dobra w układaniu list, ale nie chciała pisać wierszy.
10:32
"MissMiss," she'dSzopa say, "I'm just not interestingciekawy.
252
617000
3000
"Proszę pani", powiedziała, "ja po prostu nie jestem ciekawym człowiekiem.
10:35
I don't have anything interestingciekawy to say."
253
620000
3000
Nie mam nic ciekawego do powiedzenia."
10:38
So I assignedprzydzielony her listlista after listlista,
254
623000
2000
Zaczęłam jej więc zadawać kolejne listy
10:40
and one day I assignedprzydzielony the listlista
255
625000
2000
i któregoś dnia poprosiłam o stworzenie listy
10:42
"10 Things I Should Have LearnedNauczyłem się by Now."
256
627000
2000
"10 rzeczy które powinnam już umieć".
10:44
NumberNumer threetrzy on Charlotte'sCharlotte's listlista was,
257
629000
2000
Numer 3 na jej liście to
10:46
"I should have learnednauczyli not to crushCrush on guys
258
631000
2000
"powinnam już umieć zakochiwać się w facetach
10:48
threetrzy timesczasy my agewiek."
259
633000
2000
starszych ode mnie trzy razy."
10:50
I askedspytał her what that meantOznaczało,
260
635000
2000
Zapytałam ją, co miałam na myśli,
10:52
and she said, "MissMiss, it's kinduprzejmy of a long storyfabuła."
261
637000
2000
a ona odpowiedziała: "To długa historia, proszę pani".
10:54
And I said, "CharlotteCharlotte, it soundsDźwięki prettyładny interestingciekawy to me."
262
639000
3000
A ja na to: "Charlotte, to brzmi całkiem ciekawie".
10:57
And so she wrotenapisał her first poemwiersz,
263
642000
2000
I w ten sposób narodził się pierwszy wiersz,
10:59
a love poemwiersz unlikew odróżnieniu any I had ever heardsłyszał before.
264
644000
3000
wiersz o miłości, jakiego nigdy przedtem nie słyszałam.
11:02
And the poemwiersz beganrozpoczął się,
265
647000
3000
Początek był taki:
11:05
"AndersonAnderson CooperCooper is a gorgeouswspaniały man."
266
650000
2000
"Anderson Cooper jest cudownym mężczyzną."
11:07
(LaughterŚmiech)
267
652000
2000
(Śmiech)
11:09
"Did you see him on 60 MinutesMinut,
268
654000
2000
"Czy widzieliście go w wiadomościach,
11:11
racingwyścigi MichaelMichael PhelpsPhelps in a poolbasen --
269
656000
2000
jak ścigał się z Michaelem Phelpsem w basenie -
11:13
nothing but swimpływać trunkspnie on --
270
658000
2000
w samych kąpielówkach -
11:15
divingnurkowanie in the waterwoda, determinedustalona to beatbić this swimmingpływanie championmistrz?
271
660000
2000
jak nurkował, zdeterminowany, by pokonać tego mistrza w pływaniu?
11:17
After the racewyścigi, he tossedrzucony his wetmokra, cloud-whitebiały chmura hairwłosy
272
662000
3000
Po wyścigu przeczesał swoje mokre, białe jak śnieg włosy
11:20
and said, 'You're' Jesteś a god.'
273
665000
2000
i powiedział: 'Jesteś bogiem'.
11:22
No, AndersonAnderson, you're the god."
274
667000
2000
Nie, Anderson, to ty jesteś bogiem."
11:24
(LaughterŚmiech)
275
669000
2000
(Śmiech)
11:26
(ApplauseAplauz)
276
671000
4000
(Brawa)
11:30
Now I know that the numbernumer one rulereguła to beingistota coolchłodny
277
675000
3000
Teraz już wiem, że podstawowa zasada chłodnego spokoju
11:33
is to seemwydać się unfazedniewzruszony,
278
678000
2000
to sprawiać wrażenie niewzruszonego,
11:35
to never admitprzyznać that anything scaresprzeraża you
279
680000
3000
nigdy nie przyznawać się, że coś cię przeraża
11:38
or impressesimponuje you or excitespodnieca you.
280
683000
2000
lub zadziwia, czy ekscytuje.
11:40
SomebodyKtoś oncepewnego razu told me
281
685000
2000
Kiedyś ktoś mi powiedział,
11:42
it's like walkingpieszy throughprzez life like this.
282
687000
2000
że trzeba tak iść przez życie.
11:44
You protectochraniać yourselfsiebie
283
689000
2000
Chronisz się
11:46
from all the unexpectedniespodziewany miseriesnieszczęścia or hurtból that mightmoc showpokazać up.
284
691000
3000
przed wszystkimi niespodziewanymi nieszczęściami lub bólem, który może się pojawić.
11:49
But I try to walkspacerować throughprzez life like this.
285
694000
2000
Ale ja idę przez życie tak.
11:51
And yes, that meansznaczy catchinguchwyt all of those miseriesnieszczęścia and hurtból,
286
696000
3000
I owszem, łapię przez to te nieszczęścia i ból,
11:54
but it alsorównież meansznaczy that when beautifulpiękny, amazingniesamowity things
287
699000
3000
ale za to kiedy piękne, wspaniałe rzeczy
11:57
just fallspadek out of the skyniebo,
288
702000
2000
po prostu lecą z nieba,
11:59
I'm readygotowy to catchłapać them.
289
704000
2000
ja jestem gotowa je złapać.
12:01
I use spokenMówiony wordsłowo to help my studentsstudenci
290
706000
2000
Używam poezji mówionej, by pomóc moim studentom
12:03
rediscoverOdkryj na nowo wondercud,
291
708000
2000
na nowo odkryć cud,
12:05
to fightwalka theirich instinctsinstynkty to be coolchłodny and unfazedniewzruszony
292
710000
3000
walczyć z ich skłonnością do chłodu i niewzruszenia,
12:08
and, insteadzamiast, activelyaktywnie pursuekontynuować beingistota engagedzaręczony with what goesidzie on around them,
293
713000
3000
a zamiast tego skłaniać do zaangażowania w to, co dzieje się dookoła,
12:11
so that they can reinterpretreinterpretacji and createStwórz something from it.
294
716000
3000
tak, by mogli to interpretować i coś z tego tworzyć.
12:14
It's not that I think that spokenMówiony wordsłowo poetrypoezja
295
719000
2000
To nie jest tak, że uważam, że poezja mówiona
12:16
is the idealideał artsztuka formformularz.
296
721000
2000
jest idealną formą sztuki.
12:18
I'm always tryingpróbować to find the bestNajlepiej way to tell eachkażdy storyfabuła.
297
723000
3000
Zawsze szukam najlepszego sposobu, by opowiedzieć daną historię.
12:21
I writepisać musicalsMusicale; I make shortkrótki filmsfilmy alongsideobok my poemswiersze.
298
726000
3000
Równolegle do poezji piszę musicale, tworzę filmy krótkometrażowe.
12:24
But I teachnauczać spokenMówiony wordsłowo poetrypoezja
299
729000
2000
Jednak uczę poezji mówionej,
12:26
because it's accessibledostępny.
300
731000
2000
bo jest jest w zasięgu każdego z nas.
12:28
Not everyonekażdy can readczytać musicmuzyka
301
733000
2000
Nie każdy potrafi czytać nuty
12:30
or ownsposiada a cameraaparat fotograficzny,
302
735000
2000
i nie każdy ma kamerę,
12:32
but everyonekażdy can communicatekomunikować się in some way,
303
737000
2000
ale każdy potrafi się w jakiś sposób porozumiewać
12:34
and everyonekażdy has storieshistorie
304
739000
2000
i każdy ma jakąś historię,
12:36
that the restodpoczynek of us can learnuczyć się from.
305
741000
2000
z której inni mogą się czegoś nauczyć.
12:38
PlusPlus, spokenMówiony wordsłowo poetrypoezja allowspozwala for immediatenatychmiastowy connectionsznajomości.
306
743000
3000
Co więcej, poezja mówiona pozwala na bezpośrednie połączenia.
12:41
It's not uncommonNiezbyt często for people to feel like they're alonesam
307
746000
2000
Ludzie często czują się samotni
12:43
or that nobodynikt understandsrozumie them,
308
748000
2000
lub nierozumiani,
12:45
but spokenMówiony wordsłowo teachesuczy
309
750000
2000
ale poezja mówiona uczy,
12:47
that if you have the abilityzdolność to expresswyrazić yourselfsiebie
310
752000
3000
że jeśli potrafisz się wyrazić
12:50
and the courageodwaga to presentteraźniejszość those storieshistorie and opinionsopinie,
311
755000
2000
i masz odwagę zaprezentować swoje historie i opinie,
12:52
you could be rewardednagrodzone
312
757000
2000
możesz odnieść sukces
12:54
with a roompokój fullpełny of your peersrówieśnicy,
313
759000
2000
w postaci pełnej sali rówieśników
12:56
or your communityspołeczność, who will listen.
314
761000
2000
czy znajomych, którzy cię słuchają.
12:58
And maybe even a giantogromny girldziewczyna in a hoodieBluza z kapturem
315
763000
2000
I może nawet ogromna dziewczyna w bluzie z kapturem
13:00
will connectpołączyć with what you've sharedudostępniony.
316
765000
2000
będzie identyfikować się z tym, co mówisz.
13:02
And that is an amazingniesamowity realizationRealizacja to have,
317
767000
3000
To wspaniałe doświadczenie,
13:05
especiallyszczególnie when you're 14.
318
770000
2000
szczególnie kiedy masz 14 lat.
13:07
PlusPlus, now with YouTubeYouTube,
319
772000
2000
A teraz, kiedy mamy You Tube
13:09
that connection'społączenia not even limitedograniczony to the roompokój we're in.
320
774000
2000
nie jesteśmy ograniczeni do jednego pokoju.
13:11
I'm so luckySzczęściarz that there's this archiveArchiwum of performanceswystępy
321
776000
3000
Cieszę się, że istnieje archiwum występów,
13:14
that I can sharedzielić with my studentsstudenci.
322
779000
2000
którymi mogę dzielić się z moimi studentami.
13:16
It allowspozwala for even more opportunitiesmożliwości
323
781000
2000
Daje to jeszcze więcej możliwości
13:18
for them to find a poetpoeta or a poemwiersz
324
783000
3000
znalezienia poety czy wiersza,
13:21
that they connectpołączyć to.
325
786000
2000
z którym się identyfikują.
13:23
It is temptingkuszące -- oncepewnego razu you've figuredwzorzysty this out --
326
788000
2000
Kuszące - jak już raz tego spróbujesz,
13:25
it is temptingkuszące to keep writingpisanie the samepodobnie poemwiersz,
327
790000
2000
będzie cię kusiło, by pisać ten sam wiersz
13:27
or keep tellingwymowny the samepodobnie storyfabuła, over and over,
328
792000
3000
albo powtarzać tę samą historię bez przerwy
13:30
oncepewnego razu you've figuredwzorzysty out that it will gainzdobyć you applauseoklaski.
329
795000
2000
po tym, jak po raz pierwszy dostaniesz brawa.
13:32
It's not enoughdość to just teachnauczać that you can expresswyrazić yourselfsiebie.
330
797000
3000
Nie wystarczy pokazać, że możesz siebie wyrażać,
13:35
You have to growrosnąć and explorebadać
331
800000
2000
musisz dojrzewać i odkrywać nowe rzeczy,
13:37
and take risksryzyko and challengewyzwanie yourselfsiebie.
332
802000
2000
podejmować ryzyko i stawiać sobie wyzwania.
13:39
And that is stepkrok threetrzy:
333
804000
3000
I to jest właśnie trzeci krok:
13:42
infusingzaszczepienie the work you're doing
334
807000
2000
nasycanie swojej pracy
13:44
with the specifickonkretny things that make you you,
335
809000
2000
tym, co sprawia, że jesteś sobą,
13:46
even while those things are always changingwymiana pieniędzy.
336
811000
2000
nawet kiedy to się cały czas zmienia.
13:48
Because stepkrok threetrzy never endskończy się.
337
813000
3000
Krok trzeci nigdy się nie kończy.
13:51
But you don't get to startpoczątek on stepkrok threetrzy,
338
816000
2000
Ale nie dojdziesz to trzeciego etapu
13:53
untilaż do you take stepkrok one first: I can.
339
818000
3000
zanim nie przejdziesz przez pierwszy: potrafię.
13:56
I travelpodróżować a lot while I'm teachingnauczanie,
340
821000
2000
Ucząc, odbywam wiele podróży
13:58
and I don't always get to watch all of my studentsstudenci reachdosięgnąć theirich stepkrok threetrzy,
341
823000
3000
i nie zawsze mam okazję patrzeć, jak moi studenci robią trzeci krok,
14:01
but I was very luckySzczęściarz with CharlotteCharlotte,
342
826000
2000
ale z Charlotte miałam szczęście,
14:03
that I got to watch her journeypodróż unfoldRozłóż the way it did.
343
828000
3000
bo widziałam, jak przeszła cały proces i otworzyła się tak jak ja.
14:06
I watchedoglądaliśmy her realizerealizować
344
831000
2000
Patrzyłam, jak zdaje sobie sprawę,
14:08
that, by puttingwprowadzenie the things that she knowswie to be trueprawdziwe into the work she's doing,
345
833000
3000
że, poprzez przekształcanie wiedzy w dzieło,
14:11
she can createStwórz poemswiersze that only CharlotteCharlotte can writepisać --
346
836000
3000
może tworzyć wiersze, jakie tylko ona może pisać --
14:14
about eyeballsgałki oczne and elevatorswindy and DoraDora the ExplorerExplorer.
347
839000
3000
o gałkach ocznych, o windach i o tym, że "Dora poznaje świat".
14:17
And I'm tryingpróbować to tell storieshistorie only I can tell --
348
842000
2000
Ja opowiadam historie, które potrafię opowiedzieć tylko ja,
14:19
like this storyfabuła.
349
844000
2000
tak jak tę teraz.
14:21
I spentwydany a lot of time thinkingmyślący about the bestNajlepiej way to tell this storyfabuła,
350
846000
3000
Długo myślałam nad tym, jaki będzie najlepszy sposób na tę historię,
14:24
and I wonderedzastanawiałem się if the bestNajlepiej way
351
849000
2000
zastanawiałam się, czy lepszy będzie
14:26
was going to be a PowerPointPowerPoint or a shortkrótki filmfilm --
352
851000
2000
pokaz slajdów, czy krótki film,
14:28
and where exactlydokładnie was the beginningpoczątek or the middleśrodkowy or the endkoniec?
353
853000
2000
i gdzie dokładnie jest początek, środek, a gdzie koniec?
14:30
And I wonderedzastanawiałem się whetherczy I'd get to the endkoniec of this talk
354
855000
3000
Zastanawiałam się, czy kiedy dojdę do końca swojego wystąpienia,
14:33
and finallywreszcie have figuredwzorzysty it all out, or not.
355
858000
3000
wreszcie poznam wszystkie odpowiedzi, czy nie.
14:36
And I always thought that my beginningpoczątek was at the BoweryBowery PoetryPoezja ClubKlub,
356
861000
2000
Zawsze myślałam, że mój początek był w Klubie Poetyckim Bowery,
14:38
but it's possiblemożliwy that it was much earlierwcześniej.
357
863000
3000
ale możliwe, że było to dużo wcześniej.
14:41
In preparingprzygotowanie for TEDTED,
358
866000
2000
Podczas przygotowań do TED
14:43
I discoveredodkryty this diaryPamiętnik pagestrona in an oldstary journaldziennik.
359
868000
2000
znalazłam tę stronę z kalendarza w starym pamiętniku.
14:45
I think DecemberGrudnia 54thth was probablyprawdopodobnie supposeddomniemany to be 24thth.
360
870000
4000
54 grudnia pewnie miał być 24 grudnia.
14:49
It's clearjasny that when I was a childdziecko,
361
874000
2000
Kiedy byłam dzieckiem na pewno
14:51
I definitelyZdecydowanie walkedchodził throughprzez life like this.
362
876000
2000
szłam przez życia właśnie tak.
14:53
I think that we all did.
363
878000
2000
Myślę, że wszyscy tak mieliśmy.
14:55
I would like to help othersinni rediscoverOdkryj na nowo that wondercud --
364
880000
3000
Chciałabym pomóc wszystkim na nowo odkryć ten cud -
14:58
to want to engageangażować with it, to want to learnuczyć się,
365
883000
2000
by chcieć się angażować, by chcieć się uczyć,
15:00
to want to sharedzielić what they'veoni learnednauczyli,
366
885000
2000
by chcieć dzielić się wiedzą
15:02
what they'veoni figuredwzorzysty out to be trueprawdziwe
367
887000
2000
o tym, co wiemy na pewno
15:04
and what they're still figuringzastanawianie się out.
368
889000
2000
i o tym, czego nadal nie rozumiemy.
15:06
So I'd like to closeblisko with this poemwiersz.
369
891000
3000
Dlatego chciałabym zakończyć tym wierszem.
15:09
When they bombedzbombardowany HiroshimaHiroshima,
370
894000
3000
Kiedy zrzucili bomby na Hiroshimę,
15:12
the explosioneksplozja formedpowstały a mini-supernovaMini-supernova
371
897000
3000
wybuch stał się mini supernową,
15:15
so everykażdy livingżycie animalzwierzę, humanczłowiek or plantroślina
372
900000
3000
a każde żywe stworzenie, człowiek i roślina,
15:18
that receivedOdebrane directbezpośredni contactkontakt
373
903000
2000
które weszło w kontakt
15:20
with the rayspromienie from that sunsłońce
374
905000
2000
z promieniami tego słońca,
15:22
was instantlynatychmiast turnedobrócony to ashpopiół.
375
907000
2000
natychmiast zmieniło się w proch.
15:24
And what was left of the cityMiasto soonwkrótce followedśledzić.
376
909000
2000
Zgliszcza miasta również obróciły się w popiół.
15:26
The long-lastingtrwałe damageuszkodzić of nuclearjądrowy radiationpromieniowanie
377
911000
2000
Długotrwałe efekty promieniowania
15:28
causedpowodowany an entireCały cityMiasto and its populationpopulacja
378
913000
3000
zamieniły miasto i wszystkich mieszkańców
15:31
to turnskręcać into powderproszek.
379
916000
3000
w proch.
15:34
When I was bornurodzony, my mommama saysmówi I lookedspojrzał around the wholecały hospitalszpital roompokój
380
919000
3000
Moja mama mówi, że kiedy się urodziłam, rozejrzałam się po sali szpitalnej
15:37
with a staregapić się that said, "This? I've doneGotowe this before."
381
922000
4000
wzrokiem, który mówił "To? Ja to już przerabiałam".
15:41
She saysmówi I have oldstary eyesoczy.
382
926000
2000
Mówi, że mam oczy starego człowieka.
15:43
When my GrandpaDziadek GenjiGenji diedzmarły, I was only fivepięć yearslat oldstary,
383
928000
3000
Kiedy zmarł mój dziadek Genji, miałam 5 lat,
15:46
but I tookwziął my mommama by the handdłoń and told her,
384
931000
2000
ale wzięłam mamę za rękę i powiedziałam
15:48
"Don't worrymartwić się, he'llpiekło come back as a babydziecko."
385
933000
3000
"Nie martw się, on wróci w postaci dziecka",
15:51
And yetjeszcze, for someonektoś who'skto jest apparentlywidocznie doneGotowe this alreadyjuż,
386
936000
3000
A jednak, jak na kogoś, kto widocznie już przez to przeszedł,
15:54
I still haven'tnie mam figuredwzorzysty anything out yetjeszcze.
387
939000
3000
wciąż nic jeszcze nie odkryłam.
15:57
My kneeskolana still buckleklamra everykażdy time I get on a stageetap.
388
942000
3000
Kolana mi nadal drżą zawsze kiedy wchodzę na scenę.
16:00
My self-confidencepewność siebie can be measuredwymierzony out
389
945000
2000
Moja pewność siebie może być mierzona
16:02
in teaspoonsłyżeczki mixedmieszany into my poetrypoezja,
390
947000
2000
na łyżeczki mieszające moją poezję,
16:04
and it still always tastesSmaki funnyzabawny in my mouthusta.
391
949000
3000
ona wciąż dziwnie smakuje w moich ustach.
16:07
But in HiroshimaHiroshima, some people were wipedotarła cleanczysty away,
392
952000
3000
Ale w Hiroshimie ludzie zostali zmieceni z powierzchni ziemi,
16:10
leavingodejście only a wristwatchZegarek na rękę or a diaryPamiętnik pagestrona.
393
955000
3000
zostawiając tylko zegarek albo kartkę z pamiętnika.
16:13
So no mattermateria that I have inhibitionszahamowań to fillwypełniać all my pocketskieszenie,
394
958000
3000
Więc niezależnie od kieszeni pełnych obaw,
16:16
I keep tryingpróbować,
395
961000
2000
wciąż próbuję,
16:18
hopingmieć nadzieję that one day I'll writepisać a poemwiersz
396
963000
2000
z nadzieją, że któregoś dnia napiszę wiersz,
16:20
I can be prouddumny to let sitsiedzieć in a museummuzeum exhibiteksponować
397
965000
2000
z którego będę dumna tak, że mógłby być jedynym eksponatem w muzeum
16:22
as the only proofdowód I existedistniały.
398
967000
2000
na dowód mojego istnienia.
16:24
My parentsrodzice namedo imieniu me SarahSarah,
399
969000
2000
Moi rodzice dali mi na imię Sarah
16:26
whichktóry is a biblicalbiblijny nameNazwa.
400
971000
2000
a to jest imię z Biblii.
16:28
In the originaloryginalny storyfabuła, God told SarahSarah she could do something impossibleniemożliwy
401
973000
3000
Bóg powiedział Sarze, że może zrobić coś niemożliwego,
16:31
and she laughedzaśmiał się,
402
976000
3000
a ona się zaśmiała,
16:34
because the first SarahSarah,
403
979000
2000
ponieważ nie wiedziała,
16:36
she didn't know what to do with impossibleniemożliwy.
404
981000
2000
co ma zrobić z tym, co jest niemożliwe.
16:38
And me? Well, neitherani do I,
405
983000
3000
A ja? Ja też nie wiem,
16:41
but I see the impossibleniemożliwy everykażdy day.
406
986000
2000
ale spotykam się z niemożliwym na co dzień.
16:43
ImpossibleNiemożliwe is tryingpróbować to connectpołączyć in this worldświat,
407
988000
3000
Niemożliwe próbuje łączyć ludzi,
16:46
tryingpróbować to holdutrzymać ontona othersinni while things are blowingdmuchanie up around you,
408
991000
2000
próbuje mocno się ich trzymać, gdy wszystko wokół wybucha,
16:48
knowingporozumiewawczy that while you're speakingmówienie,
409
993000
2000
wie, że kiedy mówisz,
16:50
they aren'tnie są just waitingczekanie for theirich turnskręcać to talk -- they hearsłyszeć you.
410
995000
3000
oni nie tylko czekają na swoją kolej, by coś powiedzieć - oni cię słuchają.
16:53
They feel exactlydokładnie what you feel
411
998000
2000
Czują dokładnie to, co ty czujesz
16:55
at the samepodobnie time that you feel it.
412
1000000
2000
w tej samej chwili co ty.
16:57
It's what I strivedążyć for everykażdy time I openotwarty my mouthusta --
413
1002000
2000
To jest właśnie to, czego pragnę za każdym razem, kiedy zaczynam mówić -
16:59
that impossibleniemożliwy connectionpołączenie.
414
1004000
2000
tego niemożliwego połączenia.
17:01
There's this piecekawałek of wallŚciana in HiroshimaHiroshima
415
1006000
3000
Jest taki kawałek muru w Hiroshimie,
17:04
that was completelycałkowicie burntspalony blackczarny by the radiationpromieniowanie.
416
1009000
3000
który został spalony na czarno przez promieniowanie.
17:07
But on the frontz przodu stepkrok, a personosoba who was sittingposiedzenie there
417
1012000
2000
Ale osoba, która siedziała na schodku przed budynkiem
17:09
blockedzablokowany the rayspromienie from hittinguderzanie the stonekamień.
418
1014000
2000
zatrzymała promieniowanie.
17:11
The only thing left now
419
1016000
2000
Jedyna rzecz, która tam teraz została
17:13
is a permanentstały shadowcień of positivepozytywny lightlekki.
420
1018000
2000
to cień pozytywnego blasku.
17:15
After the A-bombAtomówki,
421
1020000
2000
Po bombie A
17:17
specialistsspecjaliści said it would take 75 yearslat
422
1022000
2000
specjaliści mówili, że musi minąć 75 lat,
17:19
for the radiation-damageduszkodzone przez promieniowanie soilgleba of HiroshimaHiroshima CityMiasto
423
1024000
3000
zanim zniszczona promieniowaniem ziemia Hiroshimy
17:22
to ever growrosnąć anything again.
424
1027000
2000
wyda znowu plon.
17:24
But that springwiosna, there were newNowy budspąki poppingpopping up from the earthZiemia.
425
1029000
3000
Jednak tej wiosny pokazały się tam świeże pączki.
17:27
When I meetspotykać się you, in that momentza chwilę,
426
1032000
2000
Od momentu kiedy was spotkałam
17:29
I'm no longerdłużej a partczęść of your futureprzyszłość.
427
1034000
2000
nie jestem już częścią waszej przyszłości.
17:31
I startpoczątek quicklyszybko becomingtwarzowy partczęść of your pastprzeszłość.
428
1036000
2000
Szybko staję się waszą przeszłością.
17:33
But in that instantnatychmiastowy, I get to sharedzielić your presentteraźniejszość.
429
1038000
3000
Jednak w tym momencie dzielę z wami teraźniejszość.
17:36
And you, you get to sharedzielić minekopalnia.
430
1041000
2000
A wy jesteście częścią mojej teraźniejszości.
17:38
And that is the greatestnajwiększy presentteraźniejszość of all.
431
1043000
2000
A to najwspanialszy prezent na świecie.
17:40
So if you tell me I can do the impossibleniemożliwy,
432
1045000
2000
Więc gdy mi powiecie, że mogę robić rzeczy niemożliwe,
17:42
I'll probablyprawdopodobnie laughśmiech at you.
433
1047000
2000
pewnie będę się z was śmiała.
17:44
I don't know if I can changezmiana the worldświat yetjeszcze,
434
1049000
2000
Nie wiem, czy już potrafię zmieniać świat,
17:46
because I don't know that much about it --
435
1051000
2000
bo jeszcze niewiele o nim wiem -
17:48
and I don't know that much about reincarnationReinkarnacja eitherzarówno,
436
1053000
2000
niewiele też wiem o reinkarnacji,
17:50
but if you make me laughśmiech hardciężko enoughdość,
437
1055000
2000
ale jeśli sprawicie, że zaśmieję się wystarczająco głośno,
17:52
sometimesczasami I forgetzapomnieć what centurystulecie I'm in.
438
1057000
3000
może zapomnę, który mamy wiek.
17:55
This isn't my first time here. This isn't my last time here.
439
1060000
3000
To nie jest mój pierwszy raz na tej scenie. Nie jest to też ostatni raz.
17:58
These aren'tnie są the last wordssłowa I'll sharedzielić.
440
1063000
2000
To nie są moje ostatnie słowa.
18:00
But just in casewalizka, I'm tryingpróbować my hardestnajtrudniejszy
441
1065000
3000
Ale gdyby jednak miało być inaczej staram się
18:03
to get it right this time around.
442
1068000
3000
tym razem mieć rację.
18:06
Thank you.
443
1071000
2000
Dziękuję.
18:08
(ApplauseAplauz)
444
1073000
4000
(Brawa)
18:12
Thank you.
445
1077000
2000
Dziękuję.
18:14
(ApplauseAplauz)
446
1079000
2000
(Brawa)
18:16
Thank you.
447
1081000
2000
Dziękuję.
18:18
(ApplauseAplauz)
448
1083000
4000
(Brawa)
Translated by Marta Barszcz
Reviewed by Martyna Bajek

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kay - Poet
A performing poet since she was 14 years old, Sarah Kay is the founder of Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool.

Why you should listen

Plenty of 14-year-old girls write poetry. But few hide under the bar of the famous Bowery Poetry Club in Manhattan’s East Village absorbing the talents of New York’s most exciting poets. Not only did Sarah Kay do that -- she also had the guts to take its stage and hold her own against performers at least a decade her senior. Her talent for weaving words into poignant, funny, and powerful performances paid off.

Sarah holds a Masters degree in the art of teaching from Brown University and an honorary doctorate in humane letters from Grinnell College. Her first book, B, was ranked the number one poetry book on Amazon.com. Her second book, No Matter the Wreckage, is available from Write Bloody Publishing.

Sarah also founded Project VOICE, an organization that uses spoken word poetry as a literacy and empowerment tool. Project VOICE runs performances and workshops to encourage people to engage in creative self-expression in schools and communities around the world.

More profile about the speaker
Sarah Kay | Speaker | TED.com