Jonathan Haidt: Religion, evolution, and the ecstasy of self-transcendence
ჯონათან ჰეიდტი: რელიგია, ევოლუცია და თვითტრანსცენდეტულობის აღტყინება
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
TED-ის კონფერენციას.
ან ერთ-ერთ მთავარ მიზეზს იმისა,
თვითტრანსცენდენტულობაზეა.
ბევრი ოთახით,
ჩვენთვის ძალიან ნაცნობია.
ბევრ სხვადასხვაობაზე დაწერა.
ადამიანის სიტყვები,
მხსნელი ვნახე ადამიანის ფორმით
ვთქვი რომ სიკვდილი მინდოდა.
კეთილდღეობა მსურდა
ხალხს კიბეზე ასვლაში.
სოკოს შეჭმას აპირებს
და წრეზე მოძრაობას მიმართავს
კიბეზე ასასვლელად.
ბუნებაში პოულობს.
თვითტრანსცენდენტულობის განცდის
ამერიკის არმიის ჯარისკაცი იყო.
ადამიანის გამოცდილებაზე დაწერა.
ისეთი კარგი შეგრძნება,
ჩვენ ყოველდღიურ ცხოვრებაში.
ემილ დურკჰეიმის ნაწერებში.
ვარსებობთ როგორც ინდივიდები.
დაკმაყოფილება გვსურს.
ვიდრე მისი ნაწილების ნაკრები.
სულიერების დონე შეარქვა,
რაც გვაერთიანებს
და იბრძვიან მის დასაცავად.
"ბევრისგან ერთი",
ბრიტანეთში
ტაჰრირის მოედანზე,
აშშ-ში,
რომ თვითტრანსცენდენტულობის უნარი
უფრო კეთილშობილები
და რელიგიური განცდა ჰქონდა.
ამ აზრზეა.
რელიგიურ სიგიჟეს გვაკეთებინებს,
და თავის აფეთქებაა.
ორ ტომს შორის
ერთმანეთის დასახმარებლად და დასაცავად,
და ანტაგონისტი ადამიანები
ბოლო 40 წლის მანძილზე,
რაც ე.ო. უილსონის წიგნი გამოვა აპრილში,
და ჯგუფებს შორისაც.
გავარდებიან გუნდიდან
ამ სპორტს
ერთ ნავში ჩასხდებიან,
ალტერნატივა აღარ აქვთ,
თანამშრომლების ჯგუფი გაჩნდება,
მძიმე შრომის ხარჯზე იქნებიან.
არ აქვს მნიშვნელობა.
მოთანამშრომლედ განვითარდა.
იცავენ ერთმანეთს,
ანუ იზრდებიან
და მათი რაოდენობაც იზრდება.
მუტაციას განიცდის.
ეგოისტურ ქმედებებში ვლინდება.
ლურჯი მცირდება.
მხოლოდ ერთი მწვანე ორგანიზმით
ქულებს, ან საჭმელს
მოთანამშრომლე ჯგუფი ნადგურდება.
მუქთახორების პრობლემის გადაჭრა
ზუსტად ვერ გავიგებთ,
მათ გარშემო მემბრანა გაჩნდა,
სამუშაოს განაწილებით,
სიმრავლეში
რაც სჭირდება.
განდგომილებისგან და მუქთახორებისგან
ბუნების ერთჯერადი გამოხტომა,
არჩევანი აღარ ჰქონდათ,
შეთანხმებულებმა სკებმა გაიმარჯვეს.
და ჭიანჭველების წინაპრები,
საკუთარ დიალექტზე საუბარი.
საკუთარი ღმერთების თაყვანისცემა.
შიგნით მოექციათ.
ახლოსაც არ არიან
შეთანხმებულ მუშაობასთან.
რაღაც მომენტებში მათ ემსგავსებიან,
როგორც ფუტკრები და ჭიანჭველები.
ბევრ რევოლუციაში ვნახეთ,
ერთ მოძრაობას ახმარს,
რომელიც ფოტოებზე გაჩვენეთ.
დაკარგვას მოითხოვს
რომ ერთი მთლიანის ნაწილი გახდნენ?
ჩვენ ადამიანები
გადარჩევით განვიცადეთ.
კიბე ადაპტაციური თვისებაა
რომ ვიყოთ რელიგიურები.
გასაერთიანებლად განვვითარდით.
გუნდებში გასაერთიანებლად,
ნაწილობრივ პირადი ინტერესია,
ბოროტსა და კეთილს შორის
რომ კეთილ გუნდში ვართ.
და სკებიდან განმანათლებლობის პერიოდში
ჩვენი შემოქმედებით
მიწიერი სურვილების დასაკმაყოფილებლადაა.
გასართობ ცენტრში.
და კეთილშობილურის გაკეთება.
ვირჯინიის უნივერსიტეტში.
არ არიან მხოლოდ ეგოისტები.
ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologistJonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.
Why you should listen
By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.
Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.
Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.
Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com