ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.

Why you should listen

By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.

Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.

Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.

Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.

More profile about the speaker
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com
TED2012

Jonathan Haidt: Religion, evolution, and the ecstasy of self-transcendence

Jonathan Haidt: Religie, evolutie, en de extase van zelftranscendentie

Filmed:
1,335,755 views

Psycholoog Jonathan Haidt stelt een eenvoudige, maar moeilijke vraag: waarom zoeken we naar zelftranscendentie? Waarom trachten we onszelf te verliezen? In een tocht door de wetenschap van evolutie door groepsselectie, poneert hij een provocerend antwoord.
- Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I have a questionvraag for you:
0
0
3000
Ik heb een vraag voor je:
00:18
Are you religiousreligieus?
1
3000
2000
ben je religieus?
00:20
Please raiseverhogen your handhand- right now
2
5000
2000
Steek je hand op
00:22
if you think of yourselfjezelf as a religiousreligieus personpersoon.
3
7000
3000
als je vindt dat je een religieus persoon bent.
00:25
Let's see, I'd say about threedrie or fourvier percentprocent.
4
10000
3000
Eens kijken, ik schat 3 à 4%.
00:28
I had no ideaidee there were so manyveel believersgelovigen at a TEDTED ConferenceConferentie.
5
13000
3000
Zoveel gelovigen op een TED-conferentie...
00:31
(LaughterGelach)
6
16000
2000
(Gelach)
00:33
Okay, here'shier is anothereen ander questionvraag:
7
18000
2000
Oké, hier is een andere vraag:
00:35
Do you think of yourselfjezelf as spiritualgeestelijk
8
20000
2000
vind je jezelf op enige wijze
00:37
in any way, shapevorm or formformulier? RaiseVerhogen your handhand-.
9
22000
2000
spiritueel? Steek je hand op.
00:39
Okay, that's the majoritymeerderheid.
10
24000
3000
Oké, dat is de meerderheid.
00:42
My Talk todayvandaag
11
27000
2000
Mijn lezing vandaag
00:44
is about the mainhoofd reasonreden, or one of the mainhoofd reasonsredenen,
12
29000
2000
gaat over de voornaamste reden
00:46
why mostmeest people consideroverwegen themselveszich
13
31000
2000
waarom de meeste mensen zichzelf
00:48
to be spiritualgeestelijk in some way, shapevorm or formformulier.
14
33000
2000
op een of andere manier als spiritueel beschouwen.
00:50
My Talk todayvandaag is about self-transcendencetranscendentie.
15
35000
3000
Mijn talk gaat over zelftranscendentie.
00:53
It's just a basicbasis- factfeit about beingwezen humanmenselijk
16
38000
3000
Het is een basaal feit over mens-zijn
00:56
that sometimessoms the selfzelf seemslijkt to just meltsmelten away.
17
41000
3000
dat het zelf soms schijnt weg te smelten.
00:59
And when that happensgebeurt,
18
44000
2000
Wanneer dat gebeurt
01:01
the feelinggevoel is ecstaticextatisch
19
46000
3000
is het gevoel extatisch
01:04
and we reachberijk for metaphorsmetaforen of up and down
20
49000
2000
en reiken we uit naar beeldspraak als 'omhoog' en 'omlaag'
01:06
to explainuitleg geven these feelingsgevoelens.
21
51000
2000
om deze gevoelens te verklaren.
01:08
We talk about beingwezen upliftedopgeheven
22
53000
2000
We praten over opgetild worden
01:10
or elevatedverhoogd.
23
55000
2000
of opstijgen.
01:12
Now it's really hardhard to think about anything abstractabstract like this
24
57000
3000
Nu is het erg moeilijk om over iets abstracts als dit
01:15
withoutzonder a good concretebeton metaphormetafoor.
25
60000
2000
na te denken zonder goede beeldspraak.
01:17
So here'shier is the metaphormetafoor I'm offeringoffer todayvandaag.
26
62000
3000
Daarom stel ik de volgende beeldspraak voor.
01:20
Think about the mindgeest as beingwezen like a househuis with manyveel roomskamers,
27
65000
3000
Denk aan de geest als een huis met vele kamers,
01:23
mostmeest of whichwelke we're very familiarvertrouwd with.
28
68000
3000
waarvan de meeste erg vertrouwd zijn.
01:26
But sometimessoms it's as thoughhoewel a doorwaydeuropening appearskomt naar voren
29
71000
3000
Maar soms is het alsof uit het niets
01:29
from out of nowherenergens
30
74000
2000
een deuropening verschijnt,
01:31
and it opensopent ontonaar a staircasetrappenhuis.
31
76000
3000
die toegang geeft tot een trap.
01:34
We climbbeklimmen the staircasetrappenhuis
32
79000
2000
We lopen de trap op
01:36
and experienceervaring a statestaat of alteredgewijzigd consciousnessbewustzijn.
33
81000
4000
en ervaren een staat van veranderd bewustzijn.
01:40
In 1902,
34
85000
2000
In 1902
01:42
the great AmericanAmerikaanse psychologistpsycholoog WilliamWilliam JamesJames
35
87000
2000
schreef de beroemde Amerikaanse psycholoog
01:44
wroteschreef about the manyveel varietiesvariëteiten of religiousreligieus experienceervaring.
36
89000
3000
William James over de vele soorten religieuze ervaring.
01:47
He collectedverzamelde all kindssoorten of casegeval studiesstudies.
37
92000
2000
Hij verzamelde alle mogelijke casestudies.
01:49
He quotedgeciteerd the wordstekst of all kindssoorten of people
38
94000
2000
Hij citeerde alle mogelijke mensen
01:51
who'dwie had had a varietyverscheidenheid of these experienceservaringen.
39
96000
2000
met een verscheidenheid van dergelijke ervaringen.
01:53
One of the mostmeest excitingopwindend to me
40
98000
2000
Een van de meest fascinerende, vind ik
01:55
is this youngjong man, StephenStephen BradleyBradley,
41
100000
2000
deze jongeman, Stephen Bradley,
01:57
had an encounterstuiten op, he thought, with JesusJezus in 1820.
42
102000
3000
die in 1820 volgens hem Jezus ontmoette.
02:00
And here'shier is what BradleyBradley said about it.
43
105000
3000
Dit is wat Bradley daarover zei:
02:06
(MusicMuziek)
44
111000
2000
(Muziek)
02:09
(VideoVideo) StephenStephen BradleyBradley: I thought I saw the saviorHeiland in humanmenselijk shapevorm
45
114000
3000
(Video) Stephen Bradley: ik dacht dat ik de Verlosser een seconde lang
02:12
for about one secondtweede in the roomkamer,
46
117000
2000
in menselijke vorm in de kamer zag,
02:14
with armsarmen extendedverlengd,
47
119000
2000
met uitgestrekte armen.
02:16
appearingverschijnen to say to me, "Come."
48
121000
3000
Hij scheen te zeggen: "Kom."
02:19
The nextvolgende day I rejoicedverheugden zich with tremblingbeven.
49
124000
3000
De volgende dag trilde ik van geluk.
02:22
My happinessgeluk was so great that I said I wanted to diedood gaan.
50
127000
3000
Mijn blijdschap was zo groot dat ik zei te willen sterven.
02:25
This worldwereld- had no placeplaats in my affectionsgenegenheid.
51
130000
3000
Deze wereld had geen plaats in mijn genegenheid.
02:28
PreviousVorige to this time,
52
133000
2000
Voor deze tijd was ik
02:30
I was very selfishegoïstisch and self-righteousvol eigendunk.
53
135000
2000
erg egoïstisch en zelfingenomen.
02:32
But now I desiredgewenste the welfarewelzijn of all mankindmensheid
54
137000
3000
Maar nu verlangde ik naar geluk voor alle mensen
02:35
and could, with a feelinggevoel hearthart-,
55
140000
2000
en kon doorvoeld
02:37
forgivevergeven my worstslechtst enemiesvijanden.
56
142000
3000
mijn ergste vijanden vergeven.
02:41
JHJH: So noteNotitie
57
146000
2000
JH: Merk op
02:43
how Bradley'sBradley pettykleinzielig, moralisticmoralistische selfzelf
58
148000
2000
hoe Bradleys bekrompen, moralistische zelf
02:45
just diesoverlijdt on the way up the staircasetrappenhuis.
59
150000
2000
sterft terwijl hij de trap beklimt.
02:47
And on this higherhoger levelniveau
60
152000
2000
Op dat hogere niveau
02:49
he becomeswordt lovingliefhebbend and forgivingvergevingsgezind.
61
154000
3000
wordt hij liefdevol en vergevensgezind.
02:53
The world's's werelds manyveel religionsgodsdiensten have foundgevonden so manyveel waysmanieren
62
158000
2000
Veel godsdiensten hebben talrijke manieren gevonden
02:55
to help people climbbeklimmen the staircasetrappenhuis.
63
160000
2000
om mensen de trap op te helpen.
02:57
Some shutgesloten down the selfzelf usinggebruik makend van meditationMeditatie.
64
162000
2000
Sommigen schakelen het zelf uit door meditatie.
02:59
OthersAnderen use psychedelicpsychedelische drugsdrugs.
65
164000
2000
Andere gebruiken psychedelische drugs.
03:01
This is from a 16thth centuryeeuw AztecAzteekse scrollrol
66
166000
4000
Deze 16e-eeuwse Azteekse rol beeldt een man af
03:05
showingtonen a man about to eateten a psilocybinpsilocybine mushroompaddestoel
67
170000
3000
die een psilocybine-paddenstoel gaat eten,
03:08
and at the samedezelfde momentmoment get yankedrukte up the staircasetrappenhuis by a god.
68
173000
4000
en die tegelijkertijd de trap op getrokken wordt door een god.
03:12
OthersAnderen use dancingdansen, spinningspinnen and circlingcirkelen
69
177000
2000
Anderen dansen of draaien rond
03:14
to promotepromoten self-transcendencetranscendentie.
70
179000
2000
om zelfoverstijging te bevorderen.
03:16
But you don't need a religiongodsdienst to get you throughdoor the staircasetrappenhuis.
71
181000
3000
Maar je hebt geen godsdienst nodig voor het beklimmen van de trap.
03:19
Lots of people find self-transcendencetranscendentie in naturenatuur.
72
184000
3000
Veel mensen vinden zelfoverstijging in de natuur.
03:22
OthersAnderen overcomeoverwinnen theirhun selfzelf at ravesraves.
73
187000
3000
Anderen ontstijgen zichzelf tijdens dancefeesten.
03:25
But here'shier is the weirdestvreemdste placeplaats of all:
74
190000
3000
Maar hier is de vreemdste plaats van allemaal:
03:28
waroorlog.
75
193000
2000
...oorlog.
03:30
So manyveel booksboeken about waroorlog say the samedezelfde thing,
76
195000
2000
Zovele boeken over oorlog zeggen hetzelfde:
03:32
that nothing bringsbrengt people togethersamen
77
197000
2000
niets brengt mensen nader tot elkaar
03:34
like waroorlog.
78
199000
2000
dan oorlog.
03:36
And that bringingbrengen them togethersamen opensopent up the possibilitymogelijkheid
79
201000
3000
En dat bijeenkomen opent de mogelijkheid
03:39
of extraordinarybuitengewoon self-transcendentzelf-transcendent experienceservaringen.
80
204000
3000
van buitengewone zelftranscendente ervaringen.
03:42
I'm going to playspelen for you an excerptuittreksel
81
207000
2000
Ik ga een fragment afspelen
03:44
from this bookboek by GlennGlenn GrayGray.
82
209000
2000
van dit boek van Glenn Gray.
03:46
GrayGray was a soldiersoldaat in the AmericanAmerikaanse armyleger in WorldWereld WarOorlog IIII.
83
211000
3000
Gray was een Amerikaanse soldaat in de Tweede Wereldoorlog.
03:49
And after the waroorlog he interviewedgeïnterviewd a lot of other soldierssoldaten
84
214000
3000
Na de oorlog interviewde hij vele andere soldaten
03:52
and wroteschreef about the experienceervaring of menmannen in battlestrijd.
85
217000
2000
en schreef over de ervaring van mannen in de strijd.
03:54
Here'sHier is a keysleutel passagepassage
86
219000
2000
Hier is een sleutelpassage
03:56
where he basicallyeigenlijk describesbeschrijft the staircasetrappenhuis.
87
221000
3000
waarin hij, als het ware, de trap beschrijft.
04:01
(VideoVideo) GlennGlenn GrayGray: ManyVeel veteransveteranen will admittoegeven
88
226000
2000
(Video) Glenn Gray: Veel veteranen zullen toegeven
04:03
that the experienceervaring of communalgemeenschappelijk effortinspanning in battlestrijd
89
228000
3000
dat de ervaring van gezamenlijke inzet in de strijd
04:06
has been the highhoog pointpunt of theirhun liveslevens.
90
231000
3000
het hoogtepunt van hun leven was.
04:09
"I" passespasses insensiblyinsensibly into a "we,"
91
234000
3000
'Ik' verandert onmerkbaar in 'wij',
04:12
"my" becomeswordt "our"
92
237000
2000
'mijn' wordt 'ons'
04:14
and individualindividu faithgeloof
93
239000
2000
en individueel geloof
04:16
losesverliest its centralcentraal importancebelang.
94
241000
3000
verliest zijn centrale belang.
04:19
I believe that it is nothing lessminder
95
244000
2000
Ik geloof dat het niets minder is
04:21
than the assurancezekerheid of immortalityonsterfelijkheid
96
246000
3000
dan de verzekering van onsterfelijkheid,
04:24
that makesmerken self-sacrificezelfopoffering at these momentsmomenten
97
249000
3000
die zelfopoffering op deze momenten
04:27
so relativelynaar verhouding easygemakkelijk.
98
252000
3000
zo relatief makkelijk maakt.
04:30
I maymei fallvallen, but I do not diedood gaan,
99
255000
3000
Ik val misschien, maar ik sterf niet,
04:33
for that whichwelke is realecht in me goesgaat forwardvooruit
100
258000
3000
want datgene wat echt is in mij leeft verder
04:36
and liveslevens on in the comradeskameraden
101
261000
2000
in de kameraden
04:38
for whomwie I gavegaf up my life.
102
263000
2000
voor wie ik mijn leven gaf.
04:42
JHJH: So what all of these casesgevallen have in commongemeenschappelijk
103
267000
3000
JH: Dus wat al deze gevallen gemeen hebben,
04:45
is that the selfzelf seemslijkt to thindun out, or meltsmelten away,
104
270000
3000
is dat het zelf vervaagt, of wegsmelt,
04:48
and it feelsvoelt good, it feelsvoelt really good,
105
273000
2000
en het voelt goed, buitengewoon goed,
04:50
in a way totallyhelemaal unlikeanders anything we feel in our normalnormaal liveslevens.
106
275000
3000
op een totaal andere manier dan we ons normaliter voelen.
04:53
It feelsvoelt somehowhoe dan ook upliftinguplifting.
107
278000
3000
Het voelt verheffend.
04:56
This ideaidee that we moveverhuizing up was centralcentraal in the writingschrift
108
281000
3000
Dit idee dat we stijgen, stond centraal
04:59
of the great FrenchFrans sociologistsocioloog EmileEmile DurkheimDurkheim.
109
284000
3000
in het werk van de grote Franse socioloog Emile Durkheim.
05:02
DurkheimDurkheim even calledriep us HomoHomo duplexdubbelzijdig,
110
287000
2000
Durkheim noemde ons zelfs: Homo duplex,
05:04
or two-leveltwee-niveau man.
111
289000
2000
'tweelagig mens'.
05:06
The lowerlager levelniveau he calledriep the levelniveau of the profaneprofane.
112
291000
3000
Het lagere niveau noemde hij het profane niveau.
05:09
Now profaneprofane is the oppositetegenover of sacredheilig.
113
294000
3000
Profaan is het tegenovergestelde van heilig.
05:12
It just meansmiddelen ordinarygewoon or commongemeenschappelijk.
114
297000
2000
Het betekent 'gewoon'.
05:14
And in our ordinarygewoon liveslevens we existbestaan as individualsindividuen.
115
299000
3000
In onze gewone levens zijn we individuen.
05:17
We want to satisfyvoldoen our individualindividu desiresverlangens.
116
302000
3000
We willen onze eigen verlangens vervullen.
05:20
We pursuena te streven our individualindividu goalsdoelen.
117
305000
2000
We jagen individuele doelen na.
05:22
But sometimessoms something happensgebeurt
118
307000
2000
Maar soms gebeurt er iets
05:24
that triggerstriggers a phasefase changeverandering.
119
309000
2000
dat een nieuwe fase inluidt.
05:26
IndividualsPersonen uniteverenigen
120
311000
2000
Individuen komen samen
05:28
into a teamteam, a movementbeweging or a nationnatie,
121
313000
3000
in een team, een beweging of een natie,
05:31
whichwelke is farver more than the sumsom of its partsonderdelen.
122
316000
3000
die veel meer is dan de som van haar delen.
05:34
DurkheimDurkheim calledriep this levelniveau the levelniveau of the sacredheilig
123
319000
3000
Durkheim noemde dit het niveau van het heilige,
05:37
because he believedgeloofde that the functionfunctie of religiongodsdienst
124
322000
2000
want hij geloofde dat de functie van religie
05:39
was to uniteverenigen people into a groupgroep,
125
324000
2000
was om mensen te verenigen in een groep,
05:41
into a moralMoreel communitygemeenschap.
126
326000
3000
in een morele gemeenschap.
05:44
DurkheimDurkheim believedgeloofde that anything that unitesverenigt us
127
329000
3000
Durkheim gelooft dat alles wat ons samenbrengt
05:47
takes on an airlucht of sacrednessheiligheid.
128
332000
2000
iets heiligs krijgt.
05:49
And onceeen keer people circlecirkel around
129
334000
2000
Als mensen zich verenigen
05:51
some sacredheilig objectvoorwerp or valuewaarde,
130
336000
2000
rond een heilig object of heilige waarde,
05:53
they'llzullen ze then work as a teamteam and fightstrijd to defendverdedigen it.
131
338000
3000
werken ze als een team en beschermen die.
05:56
DurkheimDurkheim wroteschreef
132
341000
2000
Durkheim schreef
05:58
about a setreeks of intenseintens collectivecollectief emotionsemoties
133
343000
2000
over een aantal intense collectieve emoties
06:00
that accomplishbereiken this miraclewonder of E pluribuspluribus unum"Unum",
134
345000
3000
die het wonder van E pluribus unum verwezenlijken.
06:03
of makingmaking a groupgroep out of individualsindividuen.
135
348000
2000
Ze maken van individuen een groep.
06:05
Think of the collectivecollectief joyvreugde in BritainGroot-Brittannië
136
350000
3000
Denk aan de gemeenschappelijke Britse vreugde
06:08
on the day WorldWereld WarOorlog IIII endedbeëindigde.
137
353000
3000
op de dag dat de Tweede Wereldoorlog voorbij was.
06:11
Think of the collectivecollectief angerboosheid in TahrirTahrir SquarePlein,
138
356000
3000
Denk aan de gezamenlijke woede op het Tahrirplein,
06:14
whichwelke broughtbracht down a dictatordictator.
139
359000
3000
die een dictator ten val bracht.
06:17
And think of the collectivecollectief griefverdriet
140
362000
2000
En denk aan de collectieve rouw
06:19
in the UnitedVerenigd StatesStaten
141
364000
2000
in de Verenigde Staten
06:21
that we all feltvoelde, that broughtbracht us all togethersamen,
142
366000
3000
die we voelden, en die ons allemaal samenbracht
06:24
after 9/11.
143
369000
3000
na 11 september.
06:27
So let me summarizesamenvatten where we are.
144
372000
3000
Laat ik samenvatten waar we zijn.
06:30
I'm sayinggezegde that the capacitycapaciteit for self-transcendencetranscendentie
145
375000
2000
Ik zeg dat de capaciteit voor zelftranscendentie
06:32
is just a basicbasis- partdeel of beingwezen humanmenselijk.
146
377000
3000
een fundamenteel deel van de mens is.
06:35
I'm offeringoffer the metaphormetafoor
147
380000
2000
Ik geef de beeldspraak van
06:37
of a staircasetrappenhuis in the mindgeest.
148
382000
2000
een trap in de geest.
06:39
I'm sayinggezegde we are HomoHomo duplexdubbelzijdig
149
384000
2000
Ik zeg dat we Homo Duplex zijn
06:41
and this staircasetrappenhuis takes us up from the profaneprofane levelniveau
150
386000
3000
en dat deze trap ons van het profane niveau
06:44
to the levelniveau of the sacredheilig.
151
389000
2000
naar het niveau van het heilige brengt.
06:46
When we climbbeklimmen that staircasetrappenhuis,
152
391000
2000
Als we die trap beklimmen,
06:48
self-interesteigenbelang fadesfades away,
153
393000
2000
vervaagt eigenbelang
06:50
we becomeworden just much lessminder self-interestedeigenbelang,
154
395000
2000
en zijn we minder geïnteresseerd in onszelf
06:52
and we feel as thoughhoewel we are better, nobleredeler
155
397000
2000
en we voelen ons beter, nobeler,
06:54
and somehowhoe dan ook upliftedopgeheven.
156
399000
3000
en op een of andere manier verheven.
06:57
So here'shier is the million-dollarmiljoen dollar questionvraag
157
402000
3000
Dus is hier de hamvraag
07:00
for socialsociaal scientistswetenschappers like me:
158
405000
2000
voor sociaal wetenschappers als ik:
07:02
Is the staircasetrappenhuis
159
407000
2000
is de trap een kenmerk
07:04
a featurekenmerk of our evolutionaryevolutionaire designontwerp?
160
409000
3000
van ons evolutionaire ontwerp?
07:07
Is it a productartikel of naturalnatuurlijk selectionselectie,
161
412000
3000
Is het een product van natuurlijke selectie,
07:10
like our handshanden?
162
415000
2000
zoals onze handen?
07:12
Or is it a bugkever, a mistakevergissing in the systemsysteem --
163
417000
3000
Of is het een fout in het systeem?
07:15
this religiousreligieus stuffspul is just something
164
420000
2000
Dit religieuze gedoe is
07:17
that happensgebeurt when the wiresdraden crosskruis in the brainhersenen --
165
422000
3000
gewoon kortsluiting in het brein.
07:20
JillJill has a strokeberoerte and she has this religiousreligieus experienceervaring,
166
425000
2000
Jill heeft een hersenbloeding en een religieuze ervaring.
07:22
it's just a mistakevergissing?
167
427000
2000
Gewoon een fout.
07:24
Well manyveel scientistswetenschappers who studystudie religiongodsdienst take this viewuitzicht.
168
429000
4000
Veel wetenschappers die religie bestuderen, zien het zo.
07:28
The NewNieuw AtheistsAtheïsten, for examplevoorbeeld,
169
433000
2000
De Nieuwe Atheïsten bijvoorbeeld
07:30
argueargumenteren that religiongodsdienst is a setreeks of memesmemes,
170
435000
2000
stellen dat religie een groep 'memes' is,
07:32
sortsoort of parasiticparasitaire memesmemes,
171
437000
2000
min of meer parasitische memes
07:34
that get insidebinnen our mindsgeesten
172
439000
2000
die onze geesten binnendringen
07:36
and make us do all kindssoorten of crazygek religiousreligieus stuffspul,
173
441000
3000
en ons allerlei religieuze dingen laten doen,
07:39
self-destructivezelf-destructieve stuffspul, like suicidezelfmoord bombingbombardement.
174
444000
2000
zelfdestructieve dingen zoals zelfmoordaanslagen.
07:41
And after all,
175
446000
2000
Hoe zou het
07:43
how could it ever be good for us
176
448000
2000
ooit goed voor ons kunnen zijn
07:45
to loseverliezen ourselvesonszelf?
177
450000
2000
om onszelf te verliezen?
07:47
How could it ever be adaptiveaangepaste
178
452000
2000
Hoe zou een organisme
07:49
for any organismorganisme
179
454000
2000
zich ooit kunnen aanpassen
07:51
to overcomeoverwinnen self-interesteigenbelang?
180
456000
3000
door eigenbelang te overwinnen?
07:54
Well let me showtonen you.
181
459000
2000
Dat zal ik je laten zien.
07:56
In "The DescentAfkomst of Man,"
182
461000
2000
In "De afstamming van de mens",
07:58
CharlesCharles DarwinDarwin wroteschreef a great dealtransactie
183
463000
2000
schreef Charles Darwin veel
08:00
about the evolutionevolutie of moralitymoraliteit --
184
465000
2000
over de evolutie van moraliteit --
08:02
where did it come from, why do we have it.
185
467000
3000
waar komt het vandaan, waarom hebben we het?
08:05
DarwinDarwin notedopgemerkt that manyveel of our virtuesdeugden
186
470000
2000
Darwin merkte op dat veel van onze deugden
08:07
are of very little use to ourselvesonszelf,
187
472000
2000
ons weinig opleveren
08:09
but they're of great use to our groupsgroepen.
188
474000
2000
maar erg nuttig zijn voor onze groepen.
08:11
He wroteschreef about the scenarioscenario
189
476000
2000
Hij schreef over het scenario
08:13
in whichwelke two tribesstammen of earlyvroeg humansmensen
190
478000
2000
van rivaliteit tussen
08:15
would have come in contactcontact and competitionwedstrijd.
191
480000
2000
twee stammen oermensen.
08:17
He said, "If the one tribestam includedingesloten
192
482000
3000
Hij zei: "Als de ene stam
08:20
a great numberaantal of courageousmoedige, sympatheticsympathiek
193
485000
2000
een hoop dappere, medelevende
08:22
and faithfulgetrouw membersleden
194
487000
2000
en trouwe leden zou hebben
08:24
who are always readyklaar to aidsteun and defendverdedigen eachelk other,
195
489000
2000
die altijd bereid waren elkaar te helpen en beschermen,
08:26
this tribestam would succeedslagen better
196
491000
2000
zou deze stam succesvoller zijn
08:28
and conquerveroveren the other."
197
493000
2000
en de andere overwinnen."
08:30
He wentgegaan on to say that "SelfishEgoïstisch and contentiousomstreden people
198
495000
2000
Hij vervolgde: "Egoïstische en
08:32
will not coheresamenhangen,
199
497000
2000
twistzieke mensen hechten zich niet,
08:34
and withoutzonder coherencesamenhang
200
499000
2000
en zonder samenhang
08:36
nothing can be effectedverricht."
201
501000
2000
kan niets bewerkstelligd worden."
08:38
In other wordstekst,
202
503000
2000
Met andere woorden,
08:40
CharlesCharles DarwinDarwin believedgeloofde
203
505000
2000
Charles Darwin geloofde
08:42
in groupgroep selectionselectie.
204
507000
2000
in groepsselectie.
08:44
Now this ideaidee has been very controversialcontroversieel for the last 40 yearsjaar,
205
509000
3000
Dit idee is de afgelopen 40 jaar erg controversieel geweest,
08:47
but it's about to make a majorgroot comebackcomeback this yearjaar,
206
512000
3000
maar gaat dit jaar weer helemaal terugkomen,
08:50
especiallyvooral after E.O. Wilson'sWilson's bookboek comeskomt out in AprilApril,
207
515000
3000
vooral na de publicatie van E.O. Wilsons boek in april,
08:53
makingmaking a very strongsterk casegeval
208
518000
2000
dat overtuigend beargumenteert
08:55
that we, and severalverscheidene other speciessoorten,
209
520000
2000
dat wij, en verscheidene andere soorten,
08:57
are productsproducten of groupgroep selectionselectie.
210
522000
2000
het product zijn van groepsselectie.
08:59
But really the way to think about this
211
524000
2000
Maar de manier om dit te begrijpen
09:01
is as multilevelmultilevel selectionselectie.
212
526000
2000
is als selectie op meerdere niveaus.
09:03
So look at it this way:
213
528000
2000
Bekijk het zo:
09:05
You've got competitionwedstrijd going on withinbinnen groupsgroepen and acrossaan de overkant groupsgroepen.
214
530000
3000
je hebt competitie binnen groepen en tussen groepen.
09:08
So here'shier is a groupgroep of guys on a collegecollege crewbemanning teamteam.
215
533000
3000
Hier is een groep jongens van een roeiteam.
09:11
WithinBinnen this teamteam
216
536000
2000
Binnen het team
09:13
there's competitionwedstrijd.
217
538000
2000
heerst competitie.
09:15
There are guys competingconcurrerende with eachelk other.
218
540000
2000
Er zijn jongens die met elkaar strijden.
09:17
The slowestlangzaamste rowersroeiers, the weakestzwakste rowersroeiers, are going to get cutbesnoeiing from the teamteam.
219
542000
3000
De zwakste roeiers worden uit het team gezet.
09:20
And only a fewweinig of these guys are going to go on in the sportsport.
220
545000
2000
Slechts een enkeling gaat verder in de sport.
09:22
Maybe one of them will make it to the OlympicsOlympische spelen.
221
547000
3000
Misschien dat eentje ooit zal meedoen aan de Olympische Spelen.
09:25
So withinbinnen the teamteam,
222
550000
2000
Dus binnen het team
09:27
theirhun interestsbelangen are actuallywerkelijk pittedontpit againsttegen eachelk other.
223
552000
3000
staan hun belangen in feite haaks op elkaar.
09:30
And sometimessoms it would be advantageousvoordelig
224
555000
2000
En soms zou het bevorderlijk zijn
09:32
for one of these guys
225
557000
2000
voor een van deze jongens
09:34
to try to sabotagesabotage the other guys.
226
559000
2000
om de anderen proberen te saboteren.
09:36
Maybe he'llhel badmouthbelastert his chiefchef rivalconcurrent
227
561000
2000
Misschien maakt hij zijn grootste rivaal
09:38
to the coachCoach.
228
563000
2000
zwart bij de coach.
09:40
But while that competitionwedstrijd is going on
229
565000
2000
Maar terwijl die strijd gevoerd wordt
09:42
withinbinnen the boatboot,
230
567000
2000
binnen de boot,
09:44
this competitionwedstrijd is going on acrossaan de overkant boatsboten.
231
569000
3000
is er competitie tussen boten.
09:47
And onceeen keer you put these guys in a boatboot competingconcurrerende with anothereen ander boatboot,
232
572000
3000
Zodra je deze jongens in een boot zet in strijd met een andere boot,
09:50
now they'veze hebben got no choicekeuze but to cooperatesamenwerken
233
575000
2000
hebben ze geen andere keus dan coöperatie
09:52
because they're all in the samedezelfde boatboot.
234
577000
3000
want ze zitten allemaal in hetzelfde schuitje.
09:55
They can only winwinnen
235
580000
2000
Ze kunnen slechts winnen
09:57
if they all pullTrekken togethersamen as a teamteam.
236
582000
2000
als ze samenwerken als team.
09:59
I mean, these things soundgeluid tritebanaal,
237
584000
2000
Het klinkt banaal, maar
10:01
but they are deepdiep evolutionaryevolutionaire truthswaarheden.
238
586000
2000
het zijn diepe evolutionaire waarheden.
10:03
The mainhoofd argumentargument againsttegen groupgroep selectionselectie
239
588000
2000
Het voornaamste argument tegen groepsselectie
10:05
has always been
240
590000
2000
is altijd geweest:
10:07
that, well sure, it would be niceleuk to have a groupgroep of cooperatorsmedewerkers,
241
592000
3000
natuurlijk zou een samenwerkende groep mooi zijn,
10:10
but as soonspoedig as you have a groupgroep of cooperatorsmedewerkers,
242
595000
2000
maar die wordt meteen overgenomen
10:12
they're just going to get takeningenomen over by free-ridersfree riders,
243
597000
3000
door klaplopers,
10:15
individualsindividuen that are going to exploitexploiteren the hardhard work of the othersanderen.
244
600000
3000
individuen die het harde werk van de anderen uitbuiten.
10:18
Let me illustrateillustreren this for you.
245
603000
2000
Ik zal dit illustreren.
10:20
SupposeStel dat we'vewij hebben got a groupgroep of little organismsorganismen --
246
605000
3000
Stel we hebben een groep kleine organismen --
10:23
they can be bacteriabacterie, they can be hamstershamsters; it doesn't matterer toe doen what --
247
608000
3000
dat kunnen bacteriën zijn, of hamsters; geeft niet wat --
10:26
and let's supposeveronderstellen that this little groupgroep here, they evolvedgeëvolueerd to be cooperativecoöperatie.
248
611000
3000
en stel dat deze kleine groep hier evolutionair heeft leren samenwerken.
10:29
Well that's great. They grazegrazen, they defendverdedigen eachelk other,
249
614000
2000
Dat is prachtig. Ze grazen, ze beschermen elkaar,
10:31
they work togethersamen, they generatevoortbrengen wealthrijkdom.
250
616000
3000
ze werken samen, ze scheppen rijkdom.
10:34
And as you'llje zult see in this simulationsimulatie,
251
619000
2000
En zoals je ziet in deze simulatie,
10:36
as they interactop elkaar inwerken they gainkrijgen pointspoints, as it were, they growgroeien,
252
621000
3000
verdienen ze punten voor interactie, ze groeien
10:39
and when they'veze hebben doubledverdubbelde in sizegrootte, you'llje zult see them splitspleet,
253
624000
2000
en ze splitsen als ze verdubbelden in grootte
10:41
and that's how they reproducereproduceren and the populationbevolking growsgroeit.
254
626000
2000
en dat is hoe ze reproduceren en de populatie groeit.
10:43
But supposeveronderstellen then that one of them mutatesmuteert.
255
628000
3000
Maar stel dan dat een van hen muteert.
10:46
There's a mutationMutatie in the genegen
256
631000
2000
Er is een mutatie in het gen
10:48
and one of them mutatesmuteert to followvolgen a selfishegoïstisch strategystrategie.
257
633000
2000
en een van hen muteert, en volgt een egoïstische strategie.
10:50
It takes advantagevoordeel of the othersanderen.
258
635000
2000
Hij buit anderen uit.
10:52
And so when a greengroen interactscommuniceert with a blueblauw,
259
637000
3000
Dus als een groene contact heeft met een blauwe,
10:55
you'llje zult see the greengroen getskrijgt largergrotere and the blueblauw getskrijgt smallerkleiner.
260
640000
2000
zie je de groene groter worden en de blauwe kleiner.
10:57
So here'shier is how things playspelen out.
261
642000
2000
Dit is wat er gebeurt.
10:59
We startbegin with just one greengroen,
262
644000
2000
We starten met slechts één groene,
11:01
and as it interactscommuniceert
263
646000
2000
en terwijl het interactief is
11:03
it gainsaanwinsten wealthrijkdom or pointspoints or foodeten.
264
648000
3000
wint het punten, of voedsel...
11:06
And in shortkort orderbestellen, the cooperatorsmedewerkers are donegedaan for.
265
651000
3000
Al vrij snel leggen de samenwerkenden het loodje.
11:09
The free-ridersfree riders have takeningenomen over.
266
654000
3000
De klaplopers zijn de baas.
11:12
If a groupgroep cannotkan niet solveoplossen the free-riderFree-riding problemprobleem
267
657000
3000
Als een groep het klaploper-probleem niet kan oplossen
11:15
then it cannotkan niet reapoogsten the benefitsvoordelen of cooperationsamenwerking
268
660000
3000
kan ze de vruchten van samenwerking niet plukken
11:18
and groupgroep selectionselectie cannotkan niet get startedbegonnen.
269
663000
3000
en groepsselectie kan niet van start gaan.
11:21
But there are solutionsoplossingen to the free-riderFree-riding problemprobleem.
270
666000
2000
Maar er zijn oplossingen voor het klaploper-probleem.
11:23
It's not that hardhard a problemprobleem.
271
668000
2000
Het is niet zo'n heel groot probleem.
11:25
In factfeit, naturenatuur has solvedopgelost it manyveel, manyveel timestijden.
272
670000
3000
In feite heeft de natuur het vele malen opgelost.
11:28
And nature'snatuur favoritefavoriete solutionoplossing
273
673000
2000
De favoriete oplossing van de natuur
11:30
is to put everyoneiedereen in the samedezelfde boatboot.
274
675000
3000
is om iedereen in dezelfde boot te zetten.
11:33
For examplevoorbeeld,
275
678000
2000
Bijvoorbeeld:
11:35
why is it that the mitochondriamitochondria in everyelk cellcel
276
680000
3000
waarom hebben mitochondriën in elke cel
11:38
has its owneigen DNADNA,
277
683000
2000
hun eigen DNA,
11:40
totallyhelemaal separatescheiden from the DNADNA in the nucleusNucleus?
278
685000
3000
volstrekt gescheiden van het DNA in de nucleus?
11:43
It's because they used to be
279
688000
2000
Dat is omdat ze afzonderlijke,
11:45
separatescheiden free-livingvrij leven bacteriabacterie
280
690000
2000
vrij levende bacteriën waren
11:47
and they camekwam togethersamen
281
692000
2000
die samenkwamen
11:49
and becamewerd a superorganismsuperorganism.
282
694000
2000
om een superorganisme te vormen.
11:51
SomehowEen of andere manier or other -- maybe one swallowedslikte anothereen ander; we'llgoed never know exactlyprecies why --
283
696000
3000
Op een of andere manier -- misschien omdat de een de ander verzwolg --
11:54
but onceeen keer they got a membranemembraan around them,
284
699000
2000
kregen ze een membraan om zich heen,
11:56
they were all in the samedezelfde membranemembraan,
285
701000
2000
en deelden ze hetzelfde membraan.
11:58
now all the wealth-createdrijkdom-gemaakt divisionafdeling of laborarbeid,
286
703000
3000
Nu blijft alle gecreëerde rijkdom, verdeling van arbeid,
12:01
all the greatnessgrootheid createdaangemaakt by cooperationsamenwerking,
287
706000
2000
alle geweldigs geschapen door samenwerking,
12:03
staysverblijven lockedopgesloten insidebinnen the membranemembraan
288
708000
2000
opgesloten binnen het membraan
12:05
and we'vewij hebben got a superorganismsuperorganism.
289
710000
3000
en hebben we een superorganisme.
12:08
And now let's rerunherhaling the simulationsimulatie
290
713000
2000
Laten we nu de simulatie nog eens draaien.
12:10
puttingzetten one of these superorganismssuperorganisms
291
715000
2000
We stoppen een van deze superorganismen
12:12
into a populationbevolking of free-ridersfree riders, of defectorsdefectors, of cheatersbedriegers
292
717000
3000
in een populatie van klaplopers, overlopers, bedriegers
12:15
and look what happensgebeurt.
293
720000
3000
en kijk wat er gebeurt.
12:18
A superorganismsuperorganism can basicallyeigenlijk take what it wants.
294
723000
2000
Een superorganisme kan nemen wat het wil.
12:20
It's so biggroot and powerfulkrachtig and efficientdoeltreffend
295
725000
3000
Het is zo groot en machtig en efficiënt
12:23
that it can take resourcesmiddelen
296
728000
2000
dat het middelen kan nemen
12:25
from the greensGroenen, from the defectorsdefectors, the cheatersbedriegers.
297
730000
4000
van de groenen, van de overlopers, de bedriegers.
12:29
And prettymooi soonspoedig the wholegeheel populationbevolking
298
734000
2000
Vrij snel bestaat de hele populatie
12:31
is actuallywerkelijk composedsamengesteld of these newnieuwe superorganismssuperorganisms.
299
736000
3000
uit deze nieuwe superorganismen.
12:34
What I've showngetoond you here
300
739000
2000
Wat ik je heb laten zien,
12:36
is sometimessoms calledriep a majorgroot transitionovergang
301
741000
2000
wordt soms een grote overgang genoemd
12:38
in evolutionaryevolutionaire historygeschiedenis.
302
743000
3000
in evolutionaire geschiedenis.
12:41
Darwin'sDarwin's lawswetten don't changeverandering,
303
746000
2000
Darwins wetten veranderen niet,
12:43
but now there's a newnieuwe kindsoort of playerspeler on the fieldveld-
304
748000
3000
maar er is nu een nieuw soort speler op het veld
12:46
and things beginbeginnen to look very differentverschillend.
305
751000
3000
en de dingen gaan er heel anders uitzien.
12:49
Now this transitionovergang was not a one-timeeenmalige freakgek of naturenatuur
306
754000
2000
Deze overgang was geen eenmalige gril van de natuur
12:51
that just happenedgebeurd with some bacteriabacterie.
307
756000
2000
die gebeurde met wat bacteriën.
12:53
It happenedgebeurd again
308
758000
2000
Het gebeurde nogmaals,
12:55
about 120 or a 140 millionmiljoen yearsjaar agogeleden
309
760000
2000
ongeveer 120 of 140 miljoen jaar geleden,
12:57
when some solitaryeenzame waspswespen
310
762000
3000
toen enkele solitaire wespen
13:00
beganbegon creatinghet creëren van little simpleeenvoudig, primitiveprimitief
311
765000
2000
primitieve, kleine nesten of korven
13:02
nestsnesten, or hivesnetelroos.
312
767000
3000
begonnen te bouwen.
13:05
OnceEenmaal severalverscheidene waspswespen were all togethersamen in the samedezelfde hivekorf,
313
770000
3000
Zodra meerdere wespen samen in een nest zaten,
13:08
they had no choicekeuze but to cooperatesamenwerken,
314
773000
2000
hadden ze geen andere keus dan samenwerking,
13:10
because prettymooi soonspoedig they were lockedopgesloten into competitionwedstrijd
315
775000
2000
want vrij snel moesten ze concurreren
13:12
with other hivesnetelroos.
316
777000
2000
met andere nesten.
13:14
And the mostmeest cohesivesamenhangende hivesnetelroos wonwon,
317
779000
2000
De best samenwerkende nesten wonnen
13:16
just as DarwinDarwin said.
318
781000
2000
zoals Darwin zei.
13:18
These earlyvroeg waspswespen
319
783000
2000
Deze vroege wespen
13:20
gavegaf risestijgen to the beesbijen and the antsmieren
320
785000
2000
werden de bijen en mieren
13:22
that have coveredbedekt the worldwereld-
321
787000
2000
die zich over de wereld verspreidden
13:24
and changedveranderd the biospherebiosfeer.
322
789000
2000
en de biosfeer veranderden.
13:26
And it happenedgebeurd again,
323
791000
2000
En het gebeurde nogmaals,
13:28
even more spectacularlyspectaculair,
324
793000
2000
zelfs nog spectaculairder,
13:30
in the last half-millionhalf miljoen yearsjaar
325
795000
2000
in de laatste half miljoen jaren
13:32
when our owneigen ancestorsvoorvaders
326
797000
2000
toen onze eigen voorvaderen
13:34
becamewerd culturalcultureel creaturesschepsels,
327
799000
2000
culturele schepsels werden.
13:36
they camekwam togethersamen around a hearthhaard or a campfirekampvuur,
328
801000
3000
Ze kwamen bijeen rond een haard of kampvuur,
13:39
they dividedverdeeld laborarbeid,
329
804000
2000
ze verdeelden het werk,
13:41
they beganbegon paintingschilderij theirhun bodieslichamen, they spokespaak theirhun owneigen dialectsdialecten,
330
806000
3000
ze begonnen hun lichamen te beschilderen, spraken eigen dialecten,
13:44
and eventuallytenslotte they worshipedaanbeden theirhun owneigen godsgoden.
331
809000
3000
en uiteindelijk aanbaden ze hun eigen goden.
13:47
OnceEenmaal they were all in the samedezelfde tribestam,
332
812000
2000
Binnen dezelfde stam
13:49
they could keep the benefitsvoordelen of cooperationsamenwerking lockedopgesloten insidebinnen.
333
814000
3000
konden ze de voordelen van samenwerking delen.
13:52
And they unlockedontgrendeld the mostmeest powerfulkrachtig forcedwingen
334
817000
2000
En ze ontsloten de machtigste kracht
13:54
ever knownbekend on this planetplaneet,
335
819000
2000
die de planeet gekend heeft,
13:56
whichwelke is humanmenselijk cooperationsamenwerking --
336
821000
2000
namelijk menselijke samenwerking --
13:58
a forcedwingen for constructionbouw
337
823000
2000
een kracht van constructie
14:00
and destructionverwoesting.
338
825000
3000
of van destructie.
14:03
Of courseCursus, humanmenselijk groupsgroepen are nowherenergens nearin de buurt as cohesivesamenhangende
339
828000
2000
Uiteraard zijn menselijke groepen lang niet
14:05
as beehivesbijenkorven.
340
830000
2000
zo samenhangend als bijenkorven.
14:07
HumanMenselijke groupsgroepen maymei look like hivesnetelroos for briefkort momentsmomenten,
341
832000
3000
Menselijke groepen lijken soms kortstondig op bijenkolonies
14:10
but they tendde neiging hebben to then breakbreken apartdeel.
342
835000
2000
maar dan raken ze weer verdeeld.
14:12
We're not lockedopgesloten into cooperationsamenwerking the way beesbijen and antsmieren are.
343
837000
3000
We hebben geen permanent samenwerkingsverband zoals bijen en mieren
14:15
In factfeit, oftenvaak,
344
840000
2000
In feite lopen,
14:17
as we'vewij hebben seengezien happengebeuren in a lot of the ArabArabische SpringLente revoltsopstanden,
345
842000
2000
zoals we zagen tijdens veel van de Arabische Lente-opstanden,
14:19
oftenvaak those divisionsdivisies are alonglangs religiousreligieus lineslijnen.
346
844000
4000
deze kloven langs religieuze grenzen.
14:23
NonethelessToch, when people do come togethersamen
347
848000
3000
Niettemin, als mensen samenkomen
14:26
and put themselveszich all into the samedezelfde movementbeweging,
348
851000
2000
en zich allemaal achter dezelfde beweging scharen,
14:28
they can moveverhuizing mountainsbergen.
349
853000
3000
kunnen ze bergen verzetten.
14:31
Look at the people in these photosfoto's I've been showingtonen you.
350
856000
3000
Kijk naar de mensen in de foto's die ik je liet zien.
14:34
Do you think they're there
351
859000
2000
Denk je dat ze
14:36
pursuingnastreven theirhun self-interesteigenbelang?
352
861000
2000
hun eigen belangen najagen?
14:38
Or are they pursuingnastreven communalgemeenschappelijk interestinteresseren,
353
863000
3000
Of jagen ze gemeenschappelijke belangen na,
14:41
whichwelke requiresvereist them to loseverliezen themselveszich
354
866000
3000
waardoor ze zichzelf moeten verliezen
14:44
and becomeworden simplyeenvoudigweg a partdeel of a wholegeheel?
355
869000
4000
en deel moeten worden van een geheel?
14:49
Okay, so that was my Talk
356
874000
2000
Oké, dat was mijn talk
14:51
deliveredgeleverd in the standardstandaard- TEDTED way.
357
876000
2000
gebracht op de standaard TED-manier.
14:53
And now I'm going to give the wholegeheel Talk over again
358
878000
2000
Nu ga ik de hele talk nog eens geven
14:55
in threedrie minutesnotulen
359
880000
2000
in drie minuten,
14:57
in a more full-spectrumfull-spectrum sortsoort of way.
360
882000
3000
op een full-spectrum-manier.
15:00
(MusicMuziek)
361
885000
2000
(Muziek)
15:02
(VideoVideo) JonathanJonathan HaidtHaidt: We humansmensen have manyveel varietiesvariëteiten
362
887000
2000
(Video) Jonathan Haidt: Wij mensen hebben vele soorten
15:04
of religiousreligieus experienceervaring,
363
889000
2000
religieuze ervaringen,
15:06
as WilliamWilliam JamesJames explaineduitgelegd.
364
891000
2000
zoals William James uitlegde.
15:08
One of the mostmeest commongemeenschappelijk is climbingbeklimming the secretgeheim staircasetrappenhuis
365
893000
3000
Een van de gebruikelijkste is het beklimmen van de geheime trap
15:11
and losingverliezen ourselvesonszelf.
366
896000
2000
en het verliezen van onszelf.
15:13
The staircasetrappenhuis takes us
367
898000
2000
De trap leidt ons
15:15
from the experienceervaring of life as profaneprofane or ordinarygewoon
368
900000
3000
van de ervaring van het leven als profaan of doorsnee
15:18
upwardsnaar boven to the experienceervaring of life as sacredheilig,
369
903000
2000
omhoog naar de ervaring van het leven als heilig
15:20
or deeplydiep interconnectedmet elkaar verbonden.
370
905000
2000
of diep onderling verbonden.
15:22
We are HomoHomo duplexdubbelzijdig,
371
907000
2000
We zijn Homo duplex,
15:24
as DurkheimDurkheim explaineduitgelegd.
372
909000
2000
zoals Durkheim uitlegde.
15:26
And we are HomoHomo duplexdubbelzijdig
373
911000
2000
We zijn Homo duplex
15:28
because we evolvedgeëvolueerd by multilevelmultilevel selectionselectie,
374
913000
2000
omdat we evolueerden via selectie op meerdere niveaus,
15:30
as DarwinDarwin explaineduitgelegd.
375
915000
3000
zoals Darwin uitlegde.
15:33
I can't be certainzeker if the staircasetrappenhuis is an adaptationaanpassing
376
918000
2000
Ik kan niet met zekerheid zeggen of de trap
15:35
ratherliever than a bugkever,
377
920000
2000
een aanpassing of een fout is,
15:37
but if it is an adaptationaanpassing,
378
922000
2000
maar als het een aanpassing is,
15:39
then the implicationsimplicaties are profounddiepgaand.
379
924000
2000
zijn de implicaties enorm.
15:41
If it is an adaptationaanpassing,
380
926000
2000
Als dit een aanpassing is,
15:43
then we evolvedgeëvolueerd to be religiousreligieus.
381
928000
3000
evolueerden we om religieus te zijn.
15:46
I don't mean that we evolvedgeëvolueerd
382
931000
2000
Ik bedoel niet dat we evolueerden
15:48
to jointoetreden giganticgigantische organizedgeorganiseerd religionsgodsdiensten.
383
933000
2000
om gigantische georganiseerde religies te vormen.
15:50
Those things camekwam alonglangs too recentlykort geleden.
384
935000
2000
Die dingen ontstonden geleidelijk.
15:52
I mean that we evolvedgeëvolueerd
385
937000
2000
Ik bedoel dat we evolueerden
15:54
to see sacrednessheiligheid all around us
386
939000
2000
om heiligheid om ons heen te zien
15:56
and to jointoetreden with othersanderen into teamsteams
387
941000
2000
en teams te vormen met anderen
15:58
and circlecirkel around sacredheilig objectsvoorwerpen,
388
943000
2000
en ons te bewegen rond heilige objecten,
16:00
people and ideasideeën.
389
945000
2000
mensen en ideeën.
16:02
This is why politicspolitiek is so tribaltribal.
390
947000
3000
Daarom is politiek zo tribaal.
16:05
PoliticsPolitiek is partlygedeeltelijk profaneprofane, it's partlygedeeltelijk about self-interesteigenbelang,
391
950000
3000
Politiek is deels profaan, gaat deels over eigenbelang,
16:08
but politicspolitiek is alsoook about sacrednessheiligheid.
392
953000
3000
maar politiek gaat ook over heiligheid.
16:11
It's about joiningaansluiting with othersanderen
393
956000
2000
Het gaat over samengaan met anderen
16:13
to pursuena te streven moralMoreel ideasideeën.
394
958000
2000
om morele ideeën na te streven.
16:15
It's about the eternaleeuwige struggleworstelen betweentussen good and evilonheil,
395
960000
3000
Het gaat over de eeuwige strijd tussen goed en kwaad,
16:18
and we all believe we're on the good teamteam.
396
963000
3000
en we geloven allemaal dat we bij het goede team zitten.
16:21
And mostmeest importantlybelangrijker,
397
966000
2000
Het belangrijkste:
16:23
if the staircasetrappenhuis is realecht,
398
968000
2000
als de trap echt is,
16:25
it explainslegt uit the persistentpersistent undercurrentonderstroom
399
970000
2000
verklaart ze de voortdurende onderstroom
16:27
of dissatisfactionontevredenheid in modernmodern life.
400
972000
2000
van ontevredenheid in het moderne leven.
16:29
Because humanmenselijk beingswezens are, to some extentomvang,
401
974000
3000
Want mensen zijn tot op zekere hoogte
16:32
hivishhivish creaturesschepsels like beesbijen.
402
977000
2000
groepswezens zoals bijen.
16:34
We're beesbijen. We bustedopgepakt out of the hivekorf duringgedurende the EnlightenmentVerlichting.
403
979000
3000
We zijn bijen. We braken uit onze korf tijden de Verlichting.
16:37
We brokekapot gegaan down the oldoud institutionsinstellingen
404
982000
3000
We haalden de oude instituten neer
16:40
and broughtbracht libertyvrijheid to the oppressedonderdrukt.
405
985000
2000
en brachten vrijheid naar de verdrukten.
16:42
We unleashedUnleashed Earth-changingAarde-wijzigen creativitycreativiteit
406
987000
2000
We ontketenden wereldveranderende creativiteit
16:44
and generatedgegenereerd vastgroot wealthrijkdom and comfortcomfort.
407
989000
3000
en genereerden enorme rijkdom en comfort.
16:47
NowadaysTegenwoordig we flyvlieg around
408
992000
2000
Tegenwoordig vliegen we rond
16:49
like individualindividu beesbijen exultingjubelend in our freedomvrijheid.
409
994000
2000
als individuele bijen die hun vrijheid vieren.
16:51
But sometimessoms we wonderwonder:
410
996000
2000
Maar soms vragen we ons af:
16:53
Is this all there is?
411
998000
2000
is dit alles...?
16:55
What should I do with my life?
412
1000000
2000
Wat moet ik doen met mijn leven?
16:57
What's missingmissend?
413
1002000
2000
Wat ontbreekt?
16:59
What's missingmissend is that we are HomoHomo duplexdubbelzijdig,
414
1004000
2000
Wat ontbreekt, is dat wij Homo duplex zijn,
17:01
but modernmodern, secularseculiere societymaatschappij was builtgebouwd
415
1006000
3000
maar de moderne, seculiere maatschappij is gebouwd
17:04
to satisfyvoldoen our lowerlager, profaneprofane selvesselves.
416
1009000
3000
op bevrediging van onze lagere, profane zelven.
17:07
It's really comfortablecomfortabel down here on the lowerlager levelniveau.
417
1012000
3000
Het is hier heel comfortabel op het lagere niveau.
17:10
Come, have a seatstoel in my home entertainmentvermaak centercentrum.
418
1015000
3000
Kom, neem plaats in mijn home entertainment center.
17:13
One great challengeuitdaging of modernmodern life
419
1018000
2000
Een grote uitdaging in het moderne leven
17:15
is to find the staircasetrappenhuis amidtemidden van all the clutterrommel
420
1020000
3000
is om de trap te vinden tussen alle dingen,
17:18
and then to do something good and nobleedele
421
1023000
3000
en om dan iets goeds en nobels te doen
17:21
onceeen keer you climbbeklimmen to the toptop.
422
1026000
3000
als je naar boven klimt.
17:24
I see this desireverlangen in my studentsstudenten at the UniversityUniversiteit of VirginiaVirginia.
423
1029000
3000
Ik zie deze behoefte bij mijn studenten op de Universiteit van Virginia.
17:27
They all want to find a causeoorzaak or callingroeping
424
1032000
2000
Ze willen allemaal een doel of roeping
17:29
that they can throwGooi themselveszich into.
425
1034000
2000
waarachter ze zichzelf kunnen scharen.
17:31
They're all searchingzoeken for theirhun staircasetrappenhuis.
426
1036000
3000
Ze zoeken allemaal naar hun trap.
17:34
And that givesgeeft me hopehoop
427
1039000
2000
Dat geeft me hoop
17:36
because people are not purelypuur selfishegoïstisch.
428
1041000
2000
want mensen zijn niet puur egoïstisch.
17:38
MostDe meeste people long to overcomeoverwinnen pettinesskleinzieligheid
429
1043000
2000
De meesten willen kleingeestigheid overwinnen
17:40
and becomeworden partdeel of something largergrotere.
430
1045000
2000
en deel worden van iets groters.
17:42
And this explainslegt uit the extraordinarybuitengewoon resonanceresonantie
431
1047000
3000
Dit verklaart de buitengewone weerklank
17:45
of this simpleeenvoudig metaphormetafoor
432
1050000
2000
van deze simpele beeldspraak
17:47
conjuredopgeroepen up nearlybijna 400 yearsjaar agogeleden.
433
1052000
3000
van 400 jaar geleden.
17:50
"No man is an islandeiland
434
1055000
2000
"Geen mens is een eiland,
17:52
entiregeheel of itselfzelf.
435
1057000
2000
in zichzelf besloten;
17:54
EveryElke man is a piecestuk of the continentcontinent,
436
1059000
3000
Elk mens is een stukje continent,
17:57
a partdeel of the mainhoofd."
437
1062000
3000
deel van het geheel."
18:00
JHJH: Thank you.
438
1065000
2000
JH: Dank je wel.
18:02
(ApplauseApplaus)
439
1067000
8000
(Applaus)
Translated by Axel Saffran
Reviewed by Christel Foncke

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.

Why you should listen

By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.

Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.

Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.

Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.

More profile about the speaker
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com