TED2012
Jonathan Haidt: Religion, evolution, and the ecstasy of self-transcendence
Jonathan Haidt: Religie, evolutie, en de extase van zelftranscendentie
Filmed:
Readability: 4.2
1,335,755 views
Psycholoog Jonathan Haidt stelt een eenvoudige, maar moeilijke vraag: waarom zoeken we naar zelftranscendentie? Waarom trachten we onszelf te verliezen? In een tocht door de wetenschap van evolutie door groepsselectie, poneert hij een provocerend antwoord.
Jonathan Haidt - Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures. Full bio
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I have a question for you:
0
0
3000
Ik heb een vraag voor je:
00:18
Are you religious?
1
3000
2000
ben je religieus?
00:20
Please raise your hand right now
2
5000
2000
Steek je hand op
00:22
if you think of yourself as a religious person.
3
7000
3000
als je vindt dat je een religieus persoon bent.
00:25
Let's see, I'd say about three or four percent.
4
10000
3000
Eens kijken, ik schat 3 à 4%.
00:28
I had no idea there were so many believers at a TED Conference.
5
13000
3000
Zoveel gelovigen op een TED-conferentie...
00:31
(Laughter)
6
16000
2000
(Gelach)
00:33
Okay, here's another question:
7
18000
2000
Oké, hier is een andere vraag:
00:35
Do you think of yourself as spiritual
8
20000
2000
vind je jezelf op enige wijze
00:37
in any way, shape or form? Raise your hand.
9
22000
2000
spiritueel? Steek je hand op.
00:39
Okay, that's the majority.
10
24000
3000
Oké, dat is de meerderheid.
00:42
My Talk today
11
27000
2000
Mijn lezing vandaag
00:44
is about the main reason, or one of the main reasons,
12
29000
2000
gaat over de voornaamste reden
00:46
why most people consider themselves
13
31000
2000
waarom de meeste mensen zichzelf
00:48
to be spiritual in some way, shape or form.
14
33000
2000
op een of andere manier als spiritueel beschouwen.
00:50
My Talk today is about self-transcendence.
15
35000
3000
Mijn talk gaat over zelftranscendentie.
00:53
It's just a basic fact about being human
16
38000
3000
Het is een basaal feit over mens-zijn
00:56
that sometimes the self seems to just melt away.
17
41000
3000
dat het zelf soms schijnt weg te smelten.
00:59
And when that happens,
18
44000
2000
Wanneer dat gebeurt
01:01
the feeling is ecstatic
19
46000
3000
is het gevoel extatisch
01:04
and we reach for metaphors of up and down
20
49000
2000
en reiken we uit naar beeldspraak als 'omhoog' en 'omlaag'
01:06
to explain these feelings.
21
51000
2000
om deze gevoelens te verklaren.
01:08
We talk about being uplifted
22
53000
2000
We praten over opgetild worden
01:10
or elevated.
23
55000
2000
of opstijgen.
01:12
Now it's really hard to think about anything abstract like this
24
57000
3000
Nu is het erg moeilijk om over iets abstracts als dit
01:15
without a good concrete metaphor.
25
60000
2000
na te denken zonder goede beeldspraak.
01:17
So here's the metaphor I'm offering today.
26
62000
3000
Daarom stel ik de volgende beeldspraak voor.
01:20
Think about the mind as being like a house with many rooms,
27
65000
3000
Denk aan de geest als een huis met vele kamers,
01:23
most of which we're very familiar with.
28
68000
3000
waarvan de meeste erg vertrouwd zijn.
01:26
But sometimes it's as though a doorway appears
29
71000
3000
Maar soms is het alsof uit het niets
01:29
from out of nowhere
30
74000
2000
een deuropening verschijnt,
01:31
and it opens onto a staircase.
31
76000
3000
die toegang geeft tot een trap.
01:34
We climb the staircase
32
79000
2000
We lopen de trap op
01:36
and experience a state of altered consciousness.
33
81000
4000
en ervaren een staat van veranderd bewustzijn.
01:40
In 1902,
34
85000
2000
In 1902
01:42
the great American psychologist William James
35
87000
2000
schreef de beroemde Amerikaanse psycholoog
01:44
wrote about the many varieties of religious experience.
36
89000
3000
William James over de vele soorten religieuze ervaring.
01:47
He collected all kinds of case studies.
37
92000
2000
Hij verzamelde alle mogelijke casestudies.
01:49
He quoted the words of all kinds of people
38
94000
2000
Hij citeerde alle mogelijke mensen
01:51
who'd had a variety of these experiences.
39
96000
2000
met een verscheidenheid van dergelijke ervaringen.
01:53
One of the most exciting to me
40
98000
2000
Een van de meest fascinerende, vind ik
01:55
is this young man, Stephen Bradley,
41
100000
2000
deze jongeman, Stephen Bradley,
01:57
had an encounter, he thought, with Jesus in 1820.
42
102000
3000
die in 1820 volgens hem Jezus ontmoette.
02:00
And here's what Bradley said about it.
43
105000
3000
Dit is wat Bradley daarover zei:
02:06
(Music)
44
111000
2000
(Muziek)
02:09
(Video) Stephen Bradley: I thought I saw the savior in human shape
45
114000
3000
(Video) Stephen Bradley: ik dacht dat ik de Verlosser een seconde lang
02:12
for about one second in the room,
46
117000
2000
in menselijke vorm in de kamer zag,
02:14
with arms extended,
47
119000
2000
met uitgestrekte armen.
02:16
appearing to say to me, "Come."
48
121000
3000
Hij scheen te zeggen: "Kom."
02:19
The next day I rejoiced with trembling.
49
124000
3000
De volgende dag trilde ik van geluk.
02:22
My happiness was so great that I said I wanted to die.
50
127000
3000
Mijn blijdschap was zo groot dat ik zei te willen sterven.
02:25
This world had no place in my affections.
51
130000
3000
Deze wereld had geen plaats in mijn genegenheid.
02:28
Previous to this time,
52
133000
2000
Voor deze tijd was ik
02:30
I was very selfish and self-righteous.
53
135000
2000
erg egoïstisch en zelfingenomen.
02:32
But now I desired the welfare of all mankind
54
137000
3000
Maar nu verlangde ik naar geluk voor alle mensen
02:35
and could, with a feeling heart,
55
140000
2000
en kon doorvoeld
02:37
forgive my worst enemies.
56
142000
3000
mijn ergste vijanden vergeven.
02:41
JH: So note
57
146000
2000
JH: Merk op
02:43
how Bradley's petty, moralistic self
58
148000
2000
hoe Bradleys bekrompen, moralistische zelf
02:45
just dies on the way up the staircase.
59
150000
2000
sterft terwijl hij de trap beklimt.
02:47
And on this higher level
60
152000
2000
Op dat hogere niveau
02:49
he becomes loving and forgiving.
61
154000
3000
wordt hij liefdevol en vergevensgezind.
02:53
The world's many religions have found so many ways
62
158000
2000
Veel godsdiensten hebben talrijke manieren gevonden
02:55
to help people climb the staircase.
63
160000
2000
om mensen de trap op te helpen.
02:57
Some shut down the self using meditation.
64
162000
2000
Sommigen schakelen het zelf uit door meditatie.
02:59
Others use psychedelic drugs.
65
164000
2000
Andere gebruiken psychedelische drugs.
03:01
This is from a 16th century Aztec scroll
66
166000
4000
Deze 16e-eeuwse Azteekse rol beeldt een man af
03:05
showing a man about to eat a psilocybin mushroom
67
170000
3000
die een psilocybine-paddenstoel gaat eten,
03:08
and at the same moment get yanked up the staircase by a god.
68
173000
4000
en die tegelijkertijd de trap op getrokken wordt door een god.
03:12
Others use dancing, spinning and circling
69
177000
2000
Anderen dansen of draaien rond
03:14
to promote self-transcendence.
70
179000
2000
om zelfoverstijging te bevorderen.
03:16
But you don't need a religion to get you through the staircase.
71
181000
3000
Maar je hebt geen godsdienst nodig voor het beklimmen van de trap.
03:19
Lots of people find self-transcendence in nature.
72
184000
3000
Veel mensen vinden zelfoverstijging in de natuur.
03:22
Others overcome their self at raves.
73
187000
3000
Anderen ontstijgen zichzelf tijdens dancefeesten.
03:25
But here's the weirdest place of all:
74
190000
3000
Maar hier is de vreemdste plaats van allemaal:
03:28
war.
75
193000
2000
...oorlog.
03:30
So many books about war say the same thing,
76
195000
2000
Zovele boeken over oorlog zeggen hetzelfde:
03:32
that nothing brings people together
77
197000
2000
niets brengt mensen nader tot elkaar
03:34
like war.
78
199000
2000
dan oorlog.
03:36
And that bringing them together opens up the possibility
79
201000
3000
En dat bijeenkomen opent de mogelijkheid
03:39
of extraordinary self-transcendent experiences.
80
204000
3000
van buitengewone zelftranscendente ervaringen.
03:42
I'm going to play for you an excerpt
81
207000
2000
Ik ga een fragment afspelen
03:44
from this book by Glenn Gray.
82
209000
2000
van dit boek van Glenn Gray.
03:46
Gray was a soldier in the American army in World War II.
83
211000
3000
Gray was een Amerikaanse soldaat in de Tweede Wereldoorlog.
03:49
And after the war he interviewed a lot of other soldiers
84
214000
3000
Na de oorlog interviewde hij vele andere soldaten
03:52
and wrote about the experience of men in battle.
85
217000
2000
en schreef over de ervaring van mannen in de strijd.
03:54
Here's a key passage
86
219000
2000
Hier is een sleutelpassage
03:56
where he basically describes the staircase.
87
221000
3000
waarin hij, als het ware, de trap beschrijft.
04:01
(Video) Glenn Gray: Many veterans will admit
88
226000
2000
(Video) Glenn Gray: Veel veteranen zullen toegeven
04:03
that the experience of communal effort in battle
89
228000
3000
dat de ervaring van gezamenlijke inzet in de strijd
04:06
has been the high point of their lives.
90
231000
3000
het hoogtepunt van hun leven was.
04:09
"I" passes insensibly into a "we,"
91
234000
3000
'Ik' verandert onmerkbaar in 'wij',
04:12
"my" becomes "our"
92
237000
2000
'mijn' wordt 'ons'
04:14
and individual faith
93
239000
2000
en individueel geloof
04:16
loses its central importance.
94
241000
3000
verliest zijn centrale belang.
04:19
I believe that it is nothing less
95
244000
2000
Ik geloof dat het niets minder is
04:21
than the assurance of immortality
96
246000
3000
dan de verzekering van onsterfelijkheid,
04:24
that makes self-sacrifice at these moments
97
249000
3000
die zelfopoffering op deze momenten
04:27
so relatively easy.
98
252000
3000
zo relatief makkelijk maakt.
04:30
I may fall, but I do not die,
99
255000
3000
Ik val misschien, maar ik sterf niet,
04:33
for that which is real in me goes forward
100
258000
3000
want datgene wat echt is in mij leeft verder
04:36
and lives on in the comrades
101
261000
2000
in de kameraden
04:38
for whom I gave up my life.
102
263000
2000
voor wie ik mijn leven gaf.
04:42
JH: So what all of these cases have in common
103
267000
3000
JH: Dus wat al deze gevallen gemeen hebben,
04:45
is that the self seems to thin out, or melt away,
104
270000
3000
is dat het zelf vervaagt, of wegsmelt,
04:48
and it feels good, it feels really good,
105
273000
2000
en het voelt goed, buitengewoon goed,
04:50
in a way totally unlike anything we feel in our normal lives.
106
275000
3000
op een totaal andere manier dan we ons normaliter voelen.
04:53
It feels somehow uplifting.
107
278000
3000
Het voelt verheffend.
04:56
This idea that we move up was central in the writing
108
281000
3000
Dit idee dat we stijgen, stond centraal
04:59
of the great French sociologist Emile Durkheim.
109
284000
3000
in het werk van de grote Franse socioloog Emile Durkheim.
05:02
Durkheim even called us Homo duplex,
110
287000
2000
Durkheim noemde ons zelfs: Homo duplex,
05:04
or two-level man.
111
289000
2000
'tweelagig mens'.
05:06
The lower level he called the level of the profane.
112
291000
3000
Het lagere niveau noemde hij het profane niveau.
05:09
Now profane is the opposite of sacred.
113
294000
3000
Profaan is het tegenovergestelde van heilig.
05:12
It just means ordinary or common.
114
297000
2000
Het betekent 'gewoon'.
05:14
And in our ordinary lives we exist as individuals.
115
299000
3000
In onze gewone levens zijn we individuen.
05:17
We want to satisfy our individual desires.
116
302000
3000
We willen onze eigen verlangens vervullen.
05:20
We pursue our individual goals.
117
305000
2000
We jagen individuele doelen na.
05:22
But sometimes something happens
118
307000
2000
Maar soms gebeurt er iets
05:24
that triggers a phase change.
119
309000
2000
dat een nieuwe fase inluidt.
05:26
Individuals unite
120
311000
2000
Individuen komen samen
05:28
into a team, a movement or a nation,
121
313000
3000
in een team, een beweging of een natie,
05:31
which is far more than the sum of its parts.
122
316000
3000
die veel meer is dan de som van haar delen.
05:34
Durkheim called this level the level of the sacred
123
319000
3000
Durkheim noemde dit het niveau van het heilige,
05:37
because he believed that the function of religion
124
322000
2000
want hij geloofde dat de functie van religie
05:39
was to unite people into a group,
125
324000
2000
was om mensen te verenigen in een groep,
05:41
into a moral community.
126
326000
3000
in een morele gemeenschap.
05:44
Durkheim believed that anything that unites us
127
329000
3000
Durkheim gelooft dat alles wat ons samenbrengt
05:47
takes on an air of sacredness.
128
332000
2000
iets heiligs krijgt.
05:49
And once people circle around
129
334000
2000
Als mensen zich verenigen
05:51
some sacred object or value,
130
336000
2000
rond een heilig object of heilige waarde,
05:53
they'll then work as a team and fight to defend it.
131
338000
3000
werken ze als een team en beschermen die.
05:56
Durkheim wrote
132
341000
2000
Durkheim schreef
05:58
about a set of intense collective emotions
133
343000
2000
over een aantal intense collectieve emoties
06:00
that accomplish this miracle of E pluribus unum,
134
345000
3000
die het wonder van E pluribus unum verwezenlijken.
06:03
of making a group out of individuals.
135
348000
2000
Ze maken van individuen een groep.
06:05
Think of the collective joy in Britain
136
350000
3000
Denk aan de gemeenschappelijke Britse vreugde
06:08
on the day World War II ended.
137
353000
3000
op de dag dat de Tweede Wereldoorlog voorbij was.
06:11
Think of the collective anger in Tahrir Square,
138
356000
3000
Denk aan de gezamenlijke woede op het Tahrirplein,
06:14
which brought down a dictator.
139
359000
3000
die een dictator ten val bracht.
06:17
And think of the collective grief
140
362000
2000
En denk aan de collectieve rouw
06:19
in the United States
141
364000
2000
in de Verenigde Staten
06:21
that we all felt, that brought us all together,
142
366000
3000
die we voelden, en die ons allemaal samenbracht
06:24
after 9/11.
143
369000
3000
na 11 september.
06:27
So let me summarize where we are.
144
372000
3000
Laat ik samenvatten waar we zijn.
06:30
I'm saying that the capacity for self-transcendence
145
375000
2000
Ik zeg dat de capaciteit voor zelftranscendentie
06:32
is just a basic part of being human.
146
377000
3000
een fundamenteel deel van de mens is.
06:35
I'm offering the metaphor
147
380000
2000
Ik geef de beeldspraak van
06:37
of a staircase in the mind.
148
382000
2000
een trap in de geest.
06:39
I'm saying we are Homo duplex
149
384000
2000
Ik zeg dat we Homo Duplex zijn
06:41
and this staircase takes us up from the profane level
150
386000
3000
en dat deze trap ons van het profane niveau
06:44
to the level of the sacred.
151
389000
2000
naar het niveau van het heilige brengt.
06:46
When we climb that staircase,
152
391000
2000
Als we die trap beklimmen,
06:48
self-interest fades away,
153
393000
2000
vervaagt eigenbelang
06:50
we become just much less self-interested,
154
395000
2000
en zijn we minder geïnteresseerd in onszelf
06:52
and we feel as though we are better, nobler
155
397000
2000
en we voelen ons beter, nobeler,
06:54
and somehow uplifted.
156
399000
3000
en op een of andere manier verheven.
06:57
So here's the million-dollar question
157
402000
3000
Dus is hier de hamvraag
07:00
for social scientists like me:
158
405000
2000
voor sociaal wetenschappers als ik:
07:02
Is the staircase
159
407000
2000
is de trap een kenmerk
07:04
a feature of our evolutionary design?
160
409000
3000
van ons evolutionaire ontwerp?
07:07
Is it a product of natural selection,
161
412000
3000
Is het een product van natuurlijke selectie,
07:10
like our hands?
162
415000
2000
zoals onze handen?
07:12
Or is it a bug, a mistake in the system --
163
417000
3000
Of is het een fout in het systeem?
07:15
this religious stuff is just something
164
420000
2000
Dit religieuze gedoe is
07:17
that happens when the wires cross in the brain --
165
422000
3000
gewoon kortsluiting in het brein.
07:20
Jill has a stroke and she has this religious experience,
166
425000
2000
Jill heeft een hersenbloeding en een religieuze ervaring.
07:22
it's just a mistake?
167
427000
2000
Gewoon een fout.
07:24
Well many scientists who study religion take this view.
168
429000
4000
Veel wetenschappers die religie bestuderen, zien het zo.
07:28
The New Atheists, for example,
169
433000
2000
De Nieuwe Atheïsten bijvoorbeeld
07:30
argue that religion is a set of memes,
170
435000
2000
stellen dat religie een groep 'memes' is,
07:32
sort of parasitic memes,
171
437000
2000
min of meer parasitische memes
07:34
that get inside our minds
172
439000
2000
die onze geesten binnendringen
07:36
and make us do all kinds of crazy religious stuff,
173
441000
3000
en ons allerlei religieuze dingen laten doen,
07:39
self-destructive stuff, like suicide bombing.
174
444000
2000
zelfdestructieve dingen zoals zelfmoordaanslagen.
07:41
And after all,
175
446000
2000
Hoe zou het
07:43
how could it ever be good for us
176
448000
2000
ooit goed voor ons kunnen zijn
07:45
to lose ourselves?
177
450000
2000
om onszelf te verliezen?
07:47
How could it ever be adaptive
178
452000
2000
Hoe zou een organisme
07:49
for any organism
179
454000
2000
zich ooit kunnen aanpassen
07:51
to overcome self-interest?
180
456000
3000
door eigenbelang te overwinnen?
07:54
Well let me show you.
181
459000
2000
Dat zal ik je laten zien.
07:56
In "The Descent of Man,"
182
461000
2000
In "De afstamming van de mens",
07:58
Charles Darwin wrote a great deal
183
463000
2000
schreef Charles Darwin veel
08:00
about the evolution of morality --
184
465000
2000
over de evolutie van moraliteit --
08:02
where did it come from, why do we have it.
185
467000
3000
waar komt het vandaan, waarom hebben we het?
08:05
Darwin noted that many of our virtues
186
470000
2000
Darwin merkte op dat veel van onze deugden
08:07
are of very little use to ourselves,
187
472000
2000
ons weinig opleveren
08:09
but they're of great use to our groups.
188
474000
2000
maar erg nuttig zijn voor onze groepen.
08:11
He wrote about the scenario
189
476000
2000
Hij schreef over het scenario
08:13
in which two tribes of early humans
190
478000
2000
van rivaliteit tussen
08:15
would have come in contact and competition.
191
480000
2000
twee stammen oermensen.
08:17
He said, "If the one tribe included
192
482000
3000
Hij zei: "Als de ene stam
08:20
a great number of courageous, sympathetic
193
485000
2000
een hoop dappere, medelevende
08:22
and faithful members
194
487000
2000
en trouwe leden zou hebben
08:24
who are always ready to aid and defend each other,
195
489000
2000
die altijd bereid waren elkaar te helpen en beschermen,
08:26
this tribe would succeed better
196
491000
2000
zou deze stam succesvoller zijn
08:28
and conquer the other."
197
493000
2000
en de andere overwinnen."
08:30
He went on to say that "Selfish and contentious people
198
495000
2000
Hij vervolgde: "Egoïstische en
08:32
will not cohere,
199
497000
2000
twistzieke mensen hechten zich niet,
08:34
and without coherence
200
499000
2000
en zonder samenhang
08:36
nothing can be effected."
201
501000
2000
kan niets bewerkstelligd worden."
08:38
In other words,
202
503000
2000
Met andere woorden,
08:40
Charles Darwin believed
203
505000
2000
Charles Darwin geloofde
08:42
in group selection.
204
507000
2000
in groepsselectie.
08:44
Now this idea has been very controversial for the last 40 years,
205
509000
3000
Dit idee is de afgelopen 40 jaar erg controversieel geweest,
08:47
but it's about to make a major comeback this year,
206
512000
3000
maar gaat dit jaar weer helemaal terugkomen,
08:50
especially after E.O. Wilson's book comes out in April,
207
515000
3000
vooral na de publicatie van E.O. Wilsons boek in april,
08:53
making a very strong case
208
518000
2000
dat overtuigend beargumenteert
08:55
that we, and several other species,
209
520000
2000
dat wij, en verscheidene andere soorten,
08:57
are products of group selection.
210
522000
2000
het product zijn van groepsselectie.
08:59
But really the way to think about this
211
524000
2000
Maar de manier om dit te begrijpen
09:01
is as multilevel selection.
212
526000
2000
is als selectie op meerdere niveaus.
09:03
So look at it this way:
213
528000
2000
Bekijk het zo:
09:05
You've got competition going on within groups and across groups.
214
530000
3000
je hebt competitie binnen groepen en tussen groepen.
09:08
So here's a group of guys on a college crew team.
215
533000
3000
Hier is een groep jongens van een roeiteam.
09:11
Within this team
216
536000
2000
Binnen het team
09:13
there's competition.
217
538000
2000
heerst competitie.
09:15
There are guys competing with each other.
218
540000
2000
Er zijn jongens die met elkaar strijden.
09:17
The slowest rowers, the weakest rowers, are going to get cut from the team.
219
542000
3000
De zwakste roeiers worden uit het team gezet.
09:20
And only a few of these guys are going to go on in the sport.
220
545000
2000
Slechts een enkeling gaat verder in de sport.
09:22
Maybe one of them will make it to the Olympics.
221
547000
3000
Misschien dat eentje ooit zal meedoen aan de Olympische Spelen.
09:25
So within the team,
222
550000
2000
Dus binnen het team
09:27
their interests are actually pitted against each other.
223
552000
3000
staan hun belangen in feite haaks op elkaar.
09:30
And sometimes it would be advantageous
224
555000
2000
En soms zou het bevorderlijk zijn
09:32
for one of these guys
225
557000
2000
voor een van deze jongens
09:34
to try to sabotage the other guys.
226
559000
2000
om de anderen proberen te saboteren.
09:36
Maybe he'll badmouth his chief rival
227
561000
2000
Misschien maakt hij zijn grootste rivaal
09:38
to the coach.
228
563000
2000
zwart bij de coach.
09:40
But while that competition is going on
229
565000
2000
Maar terwijl die strijd gevoerd wordt
09:42
within the boat,
230
567000
2000
binnen de boot,
09:44
this competition is going on across boats.
231
569000
3000
is er competitie tussen boten.
09:47
And once you put these guys in a boat competing with another boat,
232
572000
3000
Zodra je deze jongens in een boot zet in strijd met een andere boot,
09:50
now they've got no choice but to cooperate
233
575000
2000
hebben ze geen andere keus dan coöperatie
09:52
because they're all in the same boat.
234
577000
3000
want ze zitten allemaal in hetzelfde schuitje.
09:55
They can only win
235
580000
2000
Ze kunnen slechts winnen
09:57
if they all pull together as a team.
236
582000
2000
als ze samenwerken als team.
09:59
I mean, these things sound trite,
237
584000
2000
Het klinkt banaal, maar
10:01
but they are deep evolutionary truths.
238
586000
2000
het zijn diepe evolutionaire waarheden.
10:03
The main argument against group selection
239
588000
2000
Het voornaamste argument tegen groepsselectie
10:05
has always been
240
590000
2000
is altijd geweest:
10:07
that, well sure, it would be nice to have a group of cooperators,
241
592000
3000
natuurlijk zou een samenwerkende groep mooi zijn,
10:10
but as soon as you have a group of cooperators,
242
595000
2000
maar die wordt meteen overgenomen
10:12
they're just going to get taken over by free-riders,
243
597000
3000
door klaplopers,
10:15
individuals that are going to exploit the hard work of the others.
244
600000
3000
individuen die het harde werk van de anderen uitbuiten.
10:18
Let me illustrate this for you.
245
603000
2000
Ik zal dit illustreren.
10:20
Suppose we've got a group of little organisms --
246
605000
3000
Stel we hebben een groep kleine organismen --
10:23
they can be bacteria, they can be hamsters; it doesn't matter what --
247
608000
3000
dat kunnen bacteriën zijn, of hamsters; geeft niet wat --
10:26
and let's suppose that this little group here, they evolved to be cooperative.
248
611000
3000
en stel dat deze kleine groep hier evolutionair heeft leren samenwerken.
10:29
Well that's great. They graze, they defend each other,
249
614000
2000
Dat is prachtig. Ze grazen, ze beschermen elkaar,
10:31
they work together, they generate wealth.
250
616000
3000
ze werken samen, ze scheppen rijkdom.
10:34
And as you'll see in this simulation,
251
619000
2000
En zoals je ziet in deze simulatie,
10:36
as they interact they gain points, as it were, they grow,
252
621000
3000
verdienen ze punten voor interactie, ze groeien
10:39
and when they've doubled in size, you'll see them split,
253
624000
2000
en ze splitsen als ze verdubbelden in grootte
10:41
and that's how they reproduce and the population grows.
254
626000
2000
en dat is hoe ze reproduceren en de populatie groeit.
10:43
But suppose then that one of them mutates.
255
628000
3000
Maar stel dan dat een van hen muteert.
10:46
There's a mutation in the gene
256
631000
2000
Er is een mutatie in het gen
10:48
and one of them mutates to follow a selfish strategy.
257
633000
2000
en een van hen muteert, en volgt een egoïstische strategie.
10:50
It takes advantage of the others.
258
635000
2000
Hij buit anderen uit.
10:52
And so when a green interacts with a blue,
259
637000
3000
Dus als een groene contact heeft met een blauwe,
10:55
you'll see the green gets larger and the blue gets smaller.
260
640000
2000
zie je de groene groter worden en de blauwe kleiner.
10:57
So here's how things play out.
261
642000
2000
Dit is wat er gebeurt.
10:59
We start with just one green,
262
644000
2000
We starten met slechts één groene,
11:01
and as it interacts
263
646000
2000
en terwijl het interactief is
11:03
it gains wealth or points or food.
264
648000
3000
wint het punten, of voedsel...
11:06
And in short order, the cooperators are done for.
265
651000
3000
Al vrij snel leggen de samenwerkenden het loodje.
11:09
The free-riders have taken over.
266
654000
3000
De klaplopers zijn de baas.
11:12
If a group cannot solve the free-rider problem
267
657000
3000
Als een groep het klaploper-probleem niet kan oplossen
11:15
then it cannot reap the benefits of cooperation
268
660000
3000
kan ze de vruchten van samenwerking niet plukken
11:18
and group selection cannot get started.
269
663000
3000
en groepsselectie kan niet van start gaan.
11:21
But there are solutions to the free-rider problem.
270
666000
2000
Maar er zijn oplossingen voor het klaploper-probleem.
11:23
It's not that hard a problem.
271
668000
2000
Het is niet zo'n heel groot probleem.
11:25
In fact, nature has solved it many, many times.
272
670000
3000
In feite heeft de natuur het vele malen opgelost.
11:28
And nature's favorite solution
273
673000
2000
De favoriete oplossing van de natuur
11:30
is to put everyone in the same boat.
274
675000
3000
is om iedereen in dezelfde boot te zetten.
11:33
For example,
275
678000
2000
Bijvoorbeeld:
11:35
why is it that the mitochondria in every cell
276
680000
3000
waarom hebben mitochondriën in elke cel
11:38
has its own DNA,
277
683000
2000
hun eigen DNA,
11:40
totally separate from the DNA in the nucleus?
278
685000
3000
volstrekt gescheiden van het DNA in de nucleus?
11:43
It's because they used to be
279
688000
2000
Dat is omdat ze afzonderlijke,
11:45
separate free-living bacteria
280
690000
2000
vrij levende bacteriën waren
11:47
and they came together
281
692000
2000
die samenkwamen
11:49
and became a superorganism.
282
694000
2000
om een superorganisme te vormen.
11:51
Somehow or other -- maybe one swallowed another; we'll never know exactly why --
283
696000
3000
Op een of andere manier -- misschien omdat de een de ander verzwolg --
11:54
but once they got a membrane around them,
284
699000
2000
kregen ze een membraan om zich heen,
11:56
they were all in the same membrane,
285
701000
2000
en deelden ze hetzelfde membraan.
11:58
now all the wealth-created division of labor,
286
703000
3000
Nu blijft alle gecreëerde rijkdom, verdeling van arbeid,
12:01
all the greatness created by cooperation,
287
706000
2000
alle geweldigs geschapen door samenwerking,
12:03
stays locked inside the membrane
288
708000
2000
opgesloten binnen het membraan
12:05
and we've got a superorganism.
289
710000
3000
en hebben we een superorganisme.
12:08
And now let's rerun the simulation
290
713000
2000
Laten we nu de simulatie nog eens draaien.
12:10
putting one of these superorganisms
291
715000
2000
We stoppen een van deze superorganismen
12:12
into a population of free-riders, of defectors, of cheaters
292
717000
3000
in een populatie van klaplopers, overlopers, bedriegers
12:15
and look what happens.
293
720000
3000
en kijk wat er gebeurt.
12:18
A superorganism can basically take what it wants.
294
723000
2000
Een superorganisme kan nemen wat het wil.
12:20
It's so big and powerful and efficient
295
725000
3000
Het is zo groot en machtig en efficiënt
12:23
that it can take resources
296
728000
2000
dat het middelen kan nemen
12:25
from the greens, from the defectors, the cheaters.
297
730000
4000
van de groenen, van de overlopers, de bedriegers.
12:29
And pretty soon the whole population
298
734000
2000
Vrij snel bestaat de hele populatie
12:31
is actually composed of these new superorganisms.
299
736000
3000
uit deze nieuwe superorganismen.
12:34
What I've shown you here
300
739000
2000
Wat ik je heb laten zien,
12:36
is sometimes called a major transition
301
741000
2000
wordt soms een grote overgang genoemd
12:38
in evolutionary history.
302
743000
3000
in evolutionaire geschiedenis.
12:41
Darwin's laws don't change,
303
746000
2000
Darwins wetten veranderen niet,
12:43
but now there's a new kind of player on the field
304
748000
3000
maar er is nu een nieuw soort speler op het veld
12:46
and things begin to look very different.
305
751000
3000
en de dingen gaan er heel anders uitzien.
12:49
Now this transition was not a one-time freak of nature
306
754000
2000
Deze overgang was geen eenmalige gril van de natuur
12:51
that just happened with some bacteria.
307
756000
2000
die gebeurde met wat bacteriën.
12:53
It happened again
308
758000
2000
Het gebeurde nogmaals,
12:55
about 120 or a 140 million years ago
309
760000
2000
ongeveer 120 of 140 miljoen jaar geleden,
12:57
when some solitary wasps
310
762000
3000
toen enkele solitaire wespen
13:00
began creating little simple, primitive
311
765000
2000
primitieve, kleine nesten of korven
13:02
nests, or hives.
312
767000
3000
begonnen te bouwen.
13:05
Once several wasps were all together in the same hive,
313
770000
3000
Zodra meerdere wespen samen in een nest zaten,
13:08
they had no choice but to cooperate,
314
773000
2000
hadden ze geen andere keus dan samenwerking,
13:10
because pretty soon they were locked into competition
315
775000
2000
want vrij snel moesten ze concurreren
13:12
with other hives.
316
777000
2000
met andere nesten.
13:14
And the most cohesive hives won,
317
779000
2000
De best samenwerkende nesten wonnen
13:16
just as Darwin said.
318
781000
2000
zoals Darwin zei.
13:18
These early wasps
319
783000
2000
Deze vroege wespen
13:20
gave rise to the bees and the ants
320
785000
2000
werden de bijen en mieren
13:22
that have covered the world
321
787000
2000
die zich over de wereld verspreidden
13:24
and changed the biosphere.
322
789000
2000
en de biosfeer veranderden.
13:26
And it happened again,
323
791000
2000
En het gebeurde nogmaals,
13:28
even more spectacularly,
324
793000
2000
zelfs nog spectaculairder,
13:30
in the last half-million years
325
795000
2000
in de laatste half miljoen jaren
13:32
when our own ancestors
326
797000
2000
toen onze eigen voorvaderen
13:34
became cultural creatures,
327
799000
2000
culturele schepsels werden.
13:36
they came together around a hearth or a campfire,
328
801000
3000
Ze kwamen bijeen rond een haard of kampvuur,
13:39
they divided labor,
329
804000
2000
ze verdeelden het werk,
13:41
they began painting their bodies, they spoke their own dialects,
330
806000
3000
ze begonnen hun lichamen te beschilderen, spraken eigen dialecten,
13:44
and eventually they worshiped their own gods.
331
809000
3000
en uiteindelijk aanbaden ze hun eigen goden.
13:47
Once they were all in the same tribe,
332
812000
2000
Binnen dezelfde stam
13:49
they could keep the benefits of cooperation locked inside.
333
814000
3000
konden ze de voordelen van samenwerking delen.
13:52
And they unlocked the most powerful force
334
817000
2000
En ze ontsloten de machtigste kracht
13:54
ever known on this planet,
335
819000
2000
die de planeet gekend heeft,
13:56
which is human cooperation --
336
821000
2000
namelijk menselijke samenwerking --
13:58
a force for construction
337
823000
2000
een kracht van constructie
14:00
and destruction.
338
825000
3000
of van destructie.
14:03
Of course, human groups are nowhere near as cohesive
339
828000
2000
Uiteraard zijn menselijke groepen lang niet
14:05
as beehives.
340
830000
2000
zo samenhangend als bijenkorven.
14:07
Human groups may look like hives for brief moments,
341
832000
3000
Menselijke groepen lijken soms kortstondig op bijenkolonies
14:10
but they tend to then break apart.
342
835000
2000
maar dan raken ze weer verdeeld.
14:12
We're not locked into cooperation the way bees and ants are.
343
837000
3000
We hebben geen permanent samenwerkingsverband zoals bijen en mieren
14:15
In fact, often,
344
840000
2000
In feite lopen,
14:17
as we've seen happen in a lot of the Arab Spring revolts,
345
842000
2000
zoals we zagen tijdens veel van de Arabische Lente-opstanden,
14:19
often those divisions are along religious lines.
346
844000
4000
deze kloven langs religieuze grenzen.
14:23
Nonetheless, when people do come together
347
848000
3000
Niettemin, als mensen samenkomen
14:26
and put themselves all into the same movement,
348
851000
2000
en zich allemaal achter dezelfde beweging scharen,
14:28
they can move mountains.
349
853000
3000
kunnen ze bergen verzetten.
14:31
Look at the people in these photos I've been showing you.
350
856000
3000
Kijk naar de mensen in de foto's die ik je liet zien.
14:34
Do you think they're there
351
859000
2000
Denk je dat ze
14:36
pursuing their self-interest?
352
861000
2000
hun eigen belangen najagen?
14:38
Or are they pursuing communal interest,
353
863000
3000
Of jagen ze gemeenschappelijke belangen na,
14:41
which requires them to lose themselves
354
866000
3000
waardoor ze zichzelf moeten verliezen
14:44
and become simply a part of a whole?
355
869000
4000
en deel moeten worden van een geheel?
14:49
Okay, so that was my Talk
356
874000
2000
Oké, dat was mijn talk
14:51
delivered in the standard TED way.
357
876000
2000
gebracht op de standaard TED-manier.
14:53
And now I'm going to give the whole Talk over again
358
878000
2000
Nu ga ik de hele talk nog eens geven
14:55
in three minutes
359
880000
2000
in drie minuten,
14:57
in a more full-spectrum sort of way.
360
882000
3000
op een full-spectrum-manier.
15:00
(Music)
361
885000
2000
(Muziek)
15:02
(Video) Jonathan Haidt: We humans have many varieties
362
887000
2000
(Video) Jonathan Haidt: Wij mensen hebben vele soorten
15:04
of religious experience,
363
889000
2000
religieuze ervaringen,
15:06
as William James explained.
364
891000
2000
zoals William James uitlegde.
15:08
One of the most common is climbing the secret staircase
365
893000
3000
Een van de gebruikelijkste is het beklimmen van de geheime trap
15:11
and losing ourselves.
366
896000
2000
en het verliezen van onszelf.
15:13
The staircase takes us
367
898000
2000
De trap leidt ons
15:15
from the experience of life as profane or ordinary
368
900000
3000
van de ervaring van het leven als profaan of doorsnee
15:18
upwards to the experience of life as sacred,
369
903000
2000
omhoog naar de ervaring van het leven als heilig
15:20
or deeply interconnected.
370
905000
2000
of diep onderling verbonden.
15:22
We are Homo duplex,
371
907000
2000
We zijn Homo duplex,
15:24
as Durkheim explained.
372
909000
2000
zoals Durkheim uitlegde.
15:26
And we are Homo duplex
373
911000
2000
We zijn Homo duplex
15:28
because we evolved by multilevel selection,
374
913000
2000
omdat we evolueerden via selectie op meerdere niveaus,
15:30
as Darwin explained.
375
915000
3000
zoals Darwin uitlegde.
15:33
I can't be certain if the staircase is an adaptation
376
918000
2000
Ik kan niet met zekerheid zeggen of de trap
15:35
rather than a bug,
377
920000
2000
een aanpassing of een fout is,
15:37
but if it is an adaptation,
378
922000
2000
maar als het een aanpassing is,
15:39
then the implications are profound.
379
924000
2000
zijn de implicaties enorm.
15:41
If it is an adaptation,
380
926000
2000
Als dit een aanpassing is,
15:43
then we evolved to be religious.
381
928000
3000
evolueerden we om religieus te zijn.
15:46
I don't mean that we evolved
382
931000
2000
Ik bedoel niet dat we evolueerden
15:48
to join gigantic organized religions.
383
933000
2000
om gigantische georganiseerde religies te vormen.
15:50
Those things came along too recently.
384
935000
2000
Die dingen ontstonden geleidelijk.
15:52
I mean that we evolved
385
937000
2000
Ik bedoel dat we evolueerden
15:54
to see sacredness all around us
386
939000
2000
om heiligheid om ons heen te zien
15:56
and to join with others into teams
387
941000
2000
en teams te vormen met anderen
15:58
and circle around sacred objects,
388
943000
2000
en ons te bewegen rond heilige objecten,
16:00
people and ideas.
389
945000
2000
mensen en ideeën.
16:02
This is why politics is so tribal.
390
947000
3000
Daarom is politiek zo tribaal.
16:05
Politics is partly profane, it's partly about self-interest,
391
950000
3000
Politiek is deels profaan, gaat deels over eigenbelang,
16:08
but politics is also about sacredness.
392
953000
3000
maar politiek gaat ook over heiligheid.
16:11
It's about joining with others
393
956000
2000
Het gaat over samengaan met anderen
16:13
to pursue moral ideas.
394
958000
2000
om morele ideeën na te streven.
16:15
It's about the eternal struggle between good and evil,
395
960000
3000
Het gaat over de eeuwige strijd tussen goed en kwaad,
16:18
and we all believe we're on the good team.
396
963000
3000
en we geloven allemaal dat we bij het goede team zitten.
16:21
And most importantly,
397
966000
2000
Het belangrijkste:
16:23
if the staircase is real,
398
968000
2000
als de trap echt is,
16:25
it explains the persistent undercurrent
399
970000
2000
verklaart ze de voortdurende onderstroom
16:27
of dissatisfaction in modern life.
400
972000
2000
van ontevredenheid in het moderne leven.
16:29
Because human beings are, to some extent,
401
974000
3000
Want mensen zijn tot op zekere hoogte
16:32
hivish creatures like bees.
402
977000
2000
groepswezens zoals bijen.
16:34
We're bees. We busted out of the hive during the Enlightenment.
403
979000
3000
We zijn bijen. We braken uit onze korf tijden de Verlichting.
16:37
We broke down the old institutions
404
982000
3000
We haalden de oude instituten neer
16:40
and brought liberty to the oppressed.
405
985000
2000
en brachten vrijheid naar de verdrukten.
16:42
We unleashed Earth-changing creativity
406
987000
2000
We ontketenden wereldveranderende creativiteit
16:44
and generated vast wealth and comfort.
407
989000
3000
en genereerden enorme rijkdom en comfort.
16:47
Nowadays we fly around
408
992000
2000
Tegenwoordig vliegen we rond
16:49
like individual bees exulting in our freedom.
409
994000
2000
als individuele bijen die hun vrijheid vieren.
16:51
But sometimes we wonder:
410
996000
2000
Maar soms vragen we ons af:
16:53
Is this all there is?
411
998000
2000
is dit alles...?
16:55
What should I do with my life?
412
1000000
2000
Wat moet ik doen met mijn leven?
16:57
What's missing?
413
1002000
2000
Wat ontbreekt?
16:59
What's missing is that we are Homo duplex,
414
1004000
2000
Wat ontbreekt, is dat wij Homo duplex zijn,
17:01
but modern, secular society was built
415
1006000
3000
maar de moderne, seculiere maatschappij is gebouwd
17:04
to satisfy our lower, profane selves.
416
1009000
3000
op bevrediging van onze lagere, profane zelven.
17:07
It's really comfortable down here on the lower level.
417
1012000
3000
Het is hier heel comfortabel op het lagere niveau.
17:10
Come, have a seat in my home entertainment center.
418
1015000
3000
Kom, neem plaats in mijn home entertainment center.
17:13
One great challenge of modern life
419
1018000
2000
Een grote uitdaging in het moderne leven
17:15
is to find the staircase amid all the clutter
420
1020000
3000
is om de trap te vinden tussen alle dingen,
17:18
and then to do something good and noble
421
1023000
3000
en om dan iets goeds en nobels te doen
17:21
once you climb to the top.
422
1026000
3000
als je naar boven klimt.
17:24
I see this desire in my students at the University of Virginia.
423
1029000
3000
Ik zie deze behoefte bij mijn studenten op de Universiteit van Virginia.
17:27
They all want to find a cause or calling
424
1032000
2000
Ze willen allemaal een doel of roeping
17:29
that they can throw themselves into.
425
1034000
2000
waarachter ze zichzelf kunnen scharen.
17:31
They're all searching for their staircase.
426
1036000
3000
Ze zoeken allemaal naar hun trap.
17:34
And that gives me hope
427
1039000
2000
Dat geeft me hoop
17:36
because people are not purely selfish.
428
1041000
2000
want mensen zijn niet puur egoïstisch.
17:38
Most people long to overcome pettiness
429
1043000
2000
De meesten willen kleingeestigheid overwinnen
17:40
and become part of something larger.
430
1045000
2000
en deel worden van iets groters.
17:42
And this explains the extraordinary resonance
431
1047000
3000
Dit verklaart de buitengewone weerklank
17:45
of this simple metaphor
432
1050000
2000
van deze simpele beeldspraak
17:47
conjured up nearly 400 years ago.
433
1052000
3000
van 400 jaar geleden.
17:50
"No man is an island
434
1055000
2000
"Geen mens is een eiland,
17:52
entire of itself.
435
1057000
2000
in zichzelf besloten;
17:54
Every man is a piece of the continent,
436
1059000
3000
Elk mens is een stukje continent,
17:57
a part of the main."
437
1062000
3000
deel van het geheel."
18:00
JH: Thank you.
438
1065000
2000
JH: Dank je wel.
18:02
(Applause)
439
1067000
8000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologistJonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.
Why you should listen
By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.
Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.
Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.
Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com