TEDxNorthwesternU
Alice Dreger: Is anatomy destiny?
Alice Dreger: Czy anatomia to przeznaczenie?
Filmed:
Readability: 4.3
1,217,075 views
Alice Dreger pracuje z ludźmi stojącymi na skraju anatomii, takimi jak zrośnięte bliźnięta i osoby interseksualne. Według niej granica pomiędzy płcią żeńską i męską jest często rozmyta (a to tylko jeden z wielu anatomicznych podziałów). Pojawia się zatem istotne pytanie: Dlaczego pozwalamy naszej anatomii decydować o naszym losie?
Alice Dreger - Historian
Alice Dreger studies history and anatomy, and acts as a patient advocate. Full bio
Alice Dreger studies history and anatomy, and acts as a patient advocate. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I want you to imagine two couples
0
0
3000
Chcę, żebyście wyobrazili sobie dwie pary
00:18
in the middle of 1979
1
3000
2000
w połowie 1979 roku,
00:20
on the exact same day, at the exact same moment,
2
5000
3000
dokładnie tego samego dnia, w tej samej chwili,
00:23
each conceiving a baby -- okay?
3
8000
2000
każda z nich poczęła dziecko.
00:25
So two couples each conceiving one baby.
4
10000
2000
Zatem obie pary poczęły po jednym dziecku.
00:27
Now I don't want you to spend too much time imagining the conception,
5
12000
3000
Nie chcę, żebyście zbyt długo wyobrażali sobie sam akt poczęcia,
00:30
because if you spend all that time imagining that conception,
6
15000
2000
bo jeśli będziecie sobie wyobrażać samo poczęcie,
00:32
you're not going to listen to me.
7
17000
2000
przestaniecie mnie słuchać.
00:34
So just imagine that for a moment.
8
19000
2000
Pomyślcie o tym tylko przez chwilę.
00:36
And in this scenario,
9
21000
2000
Zgodnie z tym scenariuszem
00:38
I want to imagine that, in one case,
10
23000
2000
wyobraźcie sobie, że w jednym z przypadków
00:40
the sperm is carrying a Y chromosome,
11
25000
2000
plemnik przenosi chromosom Y
00:42
meeting that X chromosome of the egg.
12
27000
2000
i spotyka chromosom X w komórce jajowej.
00:44
And in the other case,
13
29000
2000
A w drugim przypadku
00:46
the sperm is carrying an X chromosome,
14
31000
2000
plemnik niesie chromosom X
00:48
meeting the X chromosome of the egg.
15
33000
2000
i napotyka w jajeczku chromosom X.
00:50
Both are viable; both take off.
16
35000
2000
Oba przypadki są możliwe i oba kończą się powodzeniem.
00:52
We'll come back to these people later.
17
37000
2000
Powrócimy do tych ludzi później.
00:54
So I wear two hats
18
39000
2000
Odgrywam dwie role
00:56
in most of what I do.
19
41000
2000
w większości swoich działań.
00:58
As the one hat,
20
43000
2000
Jedna z nich
01:00
I do history of anatomy.
21
45000
2000
wiąże się z historią anatomii.
01:02
I'm a historian by training,
22
47000
2000
Jestem z wykształcenia historyczką
01:04
and what I study in that case
23
49000
2000
i z tej pozycji badam,
01:06
is the way that people have dealt with anatomy --
24
51000
3000
jak ludzie traktowali anatomię -
01:09
meaning human bodies, animal bodies --
25
54000
2000
rozumianą jako kwestia ludzkich i zwierzęcych ciał -
01:11
how they dealt with bodily fluids, concepts of bodies;
26
56000
3000
jak traktowali wydzieliny ciała, koncepcję ciała,
01:14
how have they thought about bodies.
27
59000
2000
jak myśleli o ciałach.
01:16
The other hat that I've worn in my work
28
61000
2000
Drugą rolą w mojej pracy
01:18
is as an activist,
29
63000
2000
jest rola aktywistki
01:20
as a patient advocate --
30
65000
2000
walczącej o prawa pacjentów -
01:22
or, as I sometimes say, as an impatient advocate --
31
67000
3000
jak sama czasami mówię: nad-aktywnej aktywistki
01:25
for people who are patients of doctors.
32
70000
2000
broniącej praw pacjentów.
01:27
In that case, what I've worked with
33
72000
2000
W takim przypadku pracowałam z
01:29
is people who have body types
34
74000
2000
z ludźmi, którzy mają typy ciała
01:31
that challenge social norms.
35
76000
2000
kwestionujące normy społeczne.
01:33
So some of what I've worked on, for example,
36
78000
2000
Niektórzy spośród nich to, dla przykładu,
01:35
is people who are conjoined twins --
37
80000
2000
bliźnięta nierozdzielone,
01:37
two people within one body.
38
82000
2000
dwie osoby w jednym ciele.
01:39
Some of what I've worked on is people who have dwarfism --
39
84000
2000
Niektórzy to ludzie dotknięci karłowatością,
01:41
so people who are much shorter than typical.
40
86000
3000
czyli ludzie o wzroście znacznie niższym niż typowy.
01:44
And a lot of what I've worked on
41
89000
2000
Wielu z pacjentów
01:46
is people who have atypical sex --
42
91000
2000
to ludzie o nietypowej płci -
01:48
so people who don't have the standard male
43
93000
2000
a zatem osoby, których organizmy nie są ani typowo męskie,
01:50
or the standard female body types.
44
95000
2000
ani typowo żeńskie.
01:52
And as a general term, we can use the term intersex for this.
45
97000
4000
Ogólnie możemy to określić pojęciem interseksualizmu - obojnactwa.
01:56
Intersex comes in a lot of different forms.
46
101000
2000
Interseksualizm przyjmuje wiele różnych form.
01:58
I'll just give you a few examples
47
103000
2000
Podam kilka przykładów,
02:00
of the types of ways you can have sex
48
105000
2000
jak płeć może wymykać się
02:02
that isn't standard for male or female.
49
107000
2000
podziałowi na standardowo męską lub żeńską.
02:04
So in one instance,
50
109000
2000
Więc w jednym z przypadków,
02:06
you can have somebody who has an XY chromosomal basis,
51
111000
3000
możemy mieć osobę o chromosomach X i Y
02:09
and that SRY gene on the Y chromosome
52
114000
3000
i ten gen SRY na chromosomie Y,
02:12
tells the proto-gonads, which we all have in the fetal life,
53
117000
2000
sprawiający, że obecne w życiu płodowym pierwotne gonady
02:14
to become testes.
54
119000
2000
staną się jądrami.
02:16
And so in the fetal life the testes are pumping out testosterone.
55
121000
3000
Więc w życiu płodowym jądra produkują testosteron.
02:19
But because this individual lacks receptors
56
124000
3000
Ale ponieważ ta osoba nie ma receptorów
02:22
to hear that testosterone,
57
127000
2000
zdolnych odebrać ten testosteron,
02:24
the body doesn't react to the testosterone.
58
129000
2000
organizm na niego nie reaguje.
02:26
And this is a syndrome called androgen insensitivity syndrome.
59
131000
4000
Ten syndrom nazywa się zespołem niewrażliwości na androgeny.
02:30
So lots of levels of testosterone, but no reaction to it.
60
135000
3000
Wysokie poziomy testosteronu, ale żadnej reakcji na niego.
02:33
As a consequence, the body develops
61
138000
2000
W wyniku tego, organizm rozwija się
02:35
more along the female typical path.
62
140000
2000
w bardziej żeński sposób.
02:37
When the child is born, she looks like a girl.
63
142000
2000
Po narodzinach takie dziecko będzie wyglądać jak dziewczynka.
02:39
She is a girl. She is raised as a girl.
64
144000
3000
Jest dziewczynką. Wychowuje się je jako dziewczynkę.
02:42
And it's often not until she hits puberty
65
147000
2000
Często dopiero w okresie dojrzewania,
02:44
and she's growing and developing breasts,
66
149000
2000
kiedy w ślad za wzrostem i rozwojem piersi
02:46
but she's not getting her period,
67
151000
2000
nie pojawia się miesiączka,
02:48
that somebody figures out something's up here.
68
153000
2000
ktoś zaczyna podejrzewać, że coś jest nie tak.
02:50
And they do some tests and figure out
69
155000
2000
Robi się badania, a one wykazują,
02:52
that, instead of having ovaries inside and a uterus,
70
157000
2000
że zamiast jajników i macicy
02:54
she actually has testes inside, and she has a Y chromosome.
71
159000
3000
ma w sobie jądra oraz że ma chromosom Y.
02:57
Now what's important to understand
72
162000
2000
Ważne, by zrozumieć,
02:59
is you may think of this person as really being male,
73
164000
2000
że choć możecie uważać, że tak osoba jest płci męskiej,
03:01
but they're really not.
74
166000
2000
to w istocie tak nie jest.
03:03
Females, like males,
75
168000
2000
Kobiety, podobnie jak mężczyźni,
03:05
have in our bodies something called the adrenal glands.
76
170000
2000
mają w sobie gruczoły zwane nadnerczami.
03:07
They're in the back of our body.
77
172000
2000
Znajdują się z tyłu naszych ciał.
03:09
And the adrenal glands make androgens,
78
174000
2000
Kora nadnerczy wydziela androgeny,
03:11
which are a masculinizing hormone.
79
176000
2000
które są hormonami maskulinizującymi.
03:13
Most females like me -- I believe myself to be a typical female --
80
178000
2000
Większość kobiet jak ja - uważam się za typową płeć żeńską -
03:15
I don't actually know my chromosomal make-up
81
180000
2000
nie znam swojej konfiguracji chromosomów,
03:17
but I think I'm probably typical --
82
182000
2000
ale najprawdopodobniej jestem typowa -
03:19
most females like me are actually androgen-sensitive.
83
184000
3000
większość kobiet jak ja jest w rzeczywistości wrażliwa na androgeny.
03:22
We're making androgen, and we're responding to androgens.
84
187000
3000
Nasze organizmy je produkują i na nie reagują.
03:25
The consequence is that somebody like me
85
190000
2000
W konsekwencji mózg kogoś takiego ja ja
03:27
has actually had a brain exposed to more androgens
86
192000
3000
był poddany większemu wpływowi androgenów
03:30
than the woman born with testes
87
195000
2000
niż kobiety urodzonej z jądrami,
03:32
who has androgen insensitivity syndrome.
88
197000
2000
dotkniętej zespołem niewrażliwości na androgeny.
03:34
So sex is really complicated; it's not just that intersex people
89
199000
2000
Kwestia płci biologicznej jest naprawdę skomplikowana; to nie jest tak, że
03:36
are in the middle of all the sex spectrum --
90
201000
2000
interseksualiści są zwyczajnie pośrodku spektrum płci -
03:38
in some ways, they can be all over the place.
91
203000
2000
oni raczej wymykają się klasyfikacji.
03:40
Another example:
92
205000
2000
Kolejny przykład:
03:42
a few years ago I got a call from a man who was 19 years old,
93
207000
3000
kilka lat temu zadzwonił do mnie dziewiętnastolatek,
03:45
who was born a boy, raised a boy,
94
210000
2000
który urodził się chłopakiem i tak został wychowany,
03:47
had a girlfriend, had sex with his girlfriend,
95
212000
3000
miał dziewczynę, uprawiał z nią seks,
03:50
had a life as a guy
96
215000
2000
wiódł życie jako facet
03:52
and had just found out that he had ovaries and a uterus inside.
97
217000
3000
i właśnie dowiedział się, że ma w ciele jajniki i macicę.
03:55
What he had was an extreme form
98
220000
2000
Cierpiał na skrajną formę
03:57
of a condition called congenital adrenal hyperplasia.
99
222000
2000
dolegliwości zwanej wrodzonym przerostem nadnerczy.
03:59
He had XX chromosomes,
100
224000
2000
Miał chromosomy XX
04:01
and in the womb,
101
226000
2000
i w łonie matki
04:03
his adrenal glands were in such high gear
102
228000
2000
jego nadnercza pracowały z takim natężeniem,
04:05
that it created, essentially, a masculine hormonal environment.
103
230000
4000
że wytworzyły w gruncie rzeczy męskie środowisko hormonalne.
04:09
And as a consequence, his genitals were masculinzed,
104
234000
2000
W efekcie rozwinęły się męskie genitalia,
04:11
his brain was subject
105
236000
2000
a mózg poddany był wpływowi
04:13
to the more typical masculine component of hormones.
106
238000
2000
typowo męskiej mieszance hormonów.
04:15
And he was born looking like a boy -- nobody suspected anything.
107
240000
3000
Do tego urodził się wyglądając jak zwykły chłopiec - nikt niczego nie podejrzewał.
04:18
And it was only when he had reached the age of 19
108
243000
3000
Dopiero kiedy osiągnął wiek 19 lat,
04:21
that he began to have enough medical problems
109
246000
2000
problemy zdrowotne tak się nagromadziły,
04:23
actually from menstruating internally,
110
248000
2000
w zasadzie z powodu wewnętrznych menstruacji,
04:25
that doctors figured out that, in fact, he was female internally.
111
250000
3000
że lekarze wywnioskowali, że wewnątrz ma żeńskie organy.
04:28
Okay, so just one more quick example
112
253000
2000
Podam jeszcze jeden szybki przykład
04:30
of a way you can have intersex.
113
255000
2000
oblicz interseksualizmu.
04:32
Some people who have XX chromosomes
114
257000
2000
Niektórzy ludzie o chromosomach XX
04:34
develop what are called ovotestis,
115
259000
2000
wytwarzają tak zwane ovotestis,
04:36
which is when you have ovarian tissue
116
261000
2000
czyli organy zbudowane z tkanki jajnika
04:38
with testicular tissue wrapped around it.
117
263000
2000
otoczonej tkanką jądra.
04:40
And we're not exactly sure why that happens.
118
265000
2000
Nie jesteśmy pewni, dlaczego tak się dzieje.
04:42
So sex can come in lots of different varieties.
119
267000
3000
Zatem płeć biologiczna mieć wiele odmian.
04:45
The reason
120
270000
2000
Powód, dla którego
04:47
that children with these kinds of bodies --
121
272000
2000
dzieci z tego typu organizmami -
04:49
whether it's dwarfism, or it's conjoined twinning,
122
274000
3000
czy to karłowatość, bliźnięta syjamskie,
04:52
or it's an intersex type --
123
277000
2000
czy inteseksualiści -
04:54
are often normalized by surgeons
124
279000
2000
są często chirurgicznie doprowadzane do normy
04:56
is not because it actually leaves them better off
125
281000
2000
nie dotyczy kwestii ich lepszego
04:58
in terms of physical health.
126
283000
2000
stanu fizycznego zdrowia.
05:00
In many cases, people are actually perfectly healthy.
127
285000
3000
W wielu przypadkach ci ludzie są absolutnie zdrowi.
05:03
The reason they're often subject to various kinds of surgeries
128
288000
3000
Poddaje się ich wszelakim interwencjom chirurgicznym,
05:06
is because they threaten our social categories.
129
291000
3000
żeby nie naruszać naszych kategorii społecznych.
05:09
Or system has been based typically on the idea
130
294000
3000
Nasz system jest zazwyczaj oparty na założeniu,
05:12
that a particular kind of anatomy comes with a particular identity.
131
297000
3000
że określona konstytucja anatomiczna niesie określoną tożsamość.
05:15
So we have the concept that what it means to be a woman
132
300000
2000
Mamy zatem wyobrażenie, że być kobietą
05:17
is to have a female identity;
133
302000
2000
to mieć żeńską tożsamość;
05:19
what it means to be a black person is, allegedly,
134
304000
2000
być czarnoskórym to, przypuszczalnie,
05:21
is to have an African anatomy
135
306000
3000
mieć afrykańską anatomię
05:24
in terms of your history.
136
309000
2000
pod względem historii.
05:26
And so we have this terribly simplistic idea.
137
311000
3000
Czyli mamy to strasznie uproszczone założenie.
05:29
And when we're faced with a body
138
314000
2000
A kiedy stajemy w obliczu ciała,
05:31
that actually presents us something quite different,
139
316000
3000
które reprezentuje coś zupełnie innego
05:34
it startles us in terms of those categorizations.
140
319000
3000
i nie daje się zaszufladkować, wpadamy w osłupienie.
05:37
So we have a lot of very romantic ideas in our culture
141
322000
2000
W naszej kulturze mamy wiele romantycznych założeń
05:39
about individualism.
142
324000
2000
o indywidualizmie.
05:41
And our nation's really founded on a very romantic concept of individualism.
143
326000
3000
Nasz naród jest w zasadzie oparty na romantycznej idei indywidualizmu.
05:44
Well you can imagine how startling then it is
144
329000
3000
Możecie sobie w takim razie wyobrazić, jakie to zaskakujące
05:47
when you have children that are born
145
332000
2000
kiedy rodzą się dzieci,
05:49
who are two people inside of one body.
146
334000
2000
będące dwojgiem ludzi w jednym ciele.
05:51
Where I ran into the most heat from this most recently
147
336000
4000
Ostatnio największe tego typu kontrowersje spotkałam
05:55
was last year the South African runner, Caster Semenya,
148
340000
3000
w zeszłym roku, kiedy płeć biegaczki z RPA, Caster Semenyi,
05:58
had her sex called into question at the International Games in Berlin.
149
343000
3000
poddano wątpliwości podczas Mistrzostw Świata w Berlinie.
06:01
I had a lot of journalists calling me, asking me,
150
346000
3000
Wielu dziennikarzy dzwoniło do mnie, pytając
06:04
"Which is the test they're going to run
151
349000
2000
"Jakie badania zostaną przeprowadzone,
06:06
that will tell us whether or not
152
351000
2000
żeby zdecydować, czy
06:08
Caster Semenya is male or female?"
153
353000
2000
Caster Semenya jest płci żeńskiej, czy męskiej?"
06:10
And I had to explain to the journalists there isn't such a test.
154
355000
3000
Musiałam tłumaczyć dziennikarzom, że nie ma takiego badania.
06:13
In fact, we now know
155
358000
2000
Prawdę mówiąc, wiemy już, że
06:15
that sex is complicated enough
156
360000
2000
płeć biologiczna jest tak skomplikowana,
06:17
that we have to admit
157
362000
2000
że trzeba przyznać,
06:19
nature doesn't draw the line for us between male and female,
158
364000
3000
że natura nie nakłada na nas wyraźnego podziału między płcią żeńską i męską,
06:22
or between male and intersex and female and intersex;
159
367000
3000
albo męską i obojnaczą oraz żeńską i obojnaczą;
06:25
we actually draw that line on nature.
160
370000
3000
w zasadzie to my narzucamy ten podział naturze.
06:28
So what we have is a sort of situation
161
373000
2000
Stoimy zatem w obliczu sytuacji,
06:30
where the farther our science goes,
162
375000
2000
kiedy im dalej posuwa się nauka,
06:32
the more we have to admit to ourselves
163
377000
2000
tym większa jest potrzeba, byśmy sami przed sobą
06:34
that these categories
164
379000
2000
przyznali, że to, co widzieliśmy
06:36
that we thought of as stable anatomical categories
165
381000
2000
jako stabilne anatomiczne kategorie,
06:38
that mapped very simply
166
383000
2000
łatwo przekładalne na
06:40
to stable identity categories
167
385000
2000
stabilne kategorie tożsamości,
06:42
are a lot more fuzzy than we thought.
168
387000
2000
są znacznie bardziej rozmyte, niż sądziliśmy.
06:44
And it's not just in terms of sex.
169
389000
2000
I to nie tylko w kwestii płci biologicznej.
06:46
It's also in terms of race,
170
391000
2000
Także w kwestii rasy,
06:48
which turns out to be vastly more complicated
171
393000
2000
która okazuje się być znacznie bardziej złożona
06:50
than our terminology has allowed.
172
395000
2000
niż dopuszczała nasza terminologia.
06:52
As we look, we get into all sorts of uncomfortable areas.
173
397000
3000
Gdy się temu przyjrzeć, natkniemy się na wiele niewygodnych obszarów.
06:55
We look, for example, about the fact
174
400000
2000
Spójrzmy, dla przykładu, na fakt,
06:57
that we share at least 95 percent of our DNA
175
402000
2000
że dzielimy co najmniej 95 procent naszego DNA
06:59
with chimpanzees.
176
404000
2000
z szympansami.
07:01
What are we to make of the fact
177
406000
2000
Jak zrozumieć fakt,
07:03
that we differ from them only really by a few nucleotides?
178
408000
3000
że dzieli nas od nich tak naprawdę zaledwie kilka nukleotydów?
07:06
And as we get farther and farther with our science,
179
411000
3000
A jeśli pójdziemy coraz dalej z naszą nauką,
07:09
we get more and more into a discomforted zone
180
414000
2000
wejdziemy coraz głębiej w niewygodną strefę,
07:11
where we have to acknowledge
181
416000
2000
gdzie musimy przyznać,
07:13
that the simplistic categories we've had
182
418000
2000
że nasze dotychczasowe proste kategorie
07:15
are probably overly simplistic.
183
420000
2000
stanowią prawdopodobnie zbytnie uproszczenie.
07:17
So we're seeing this
184
422000
2000
Widać to
07:19
in all sorts of places in human life.
185
424000
2000
w wielu dziedzinach ludzkiego życia.
07:21
One of the places we're seeing it, for example,
186
426000
2000
Na przykład widać to
07:23
in our culture today, in the United States today,
187
428000
2000
w naszej dzisiejszej kulturze, w dzisiejszych Stanach Zjednoczonych,
07:25
is battles over the beginning of life and the end of life.
188
430000
3000
gdy toczą się bitwy o początek i koniec życia.
07:28
We have difficult conversations
189
433000
2000
Prowadzimy trudne rozmowy
07:30
about at what point we decide a body becomes a human,
190
435000
3000
o momencie, w którym uznamy, że ciało staje się człowiekiem,
07:33
such that it has a different right than a fetal life.
191
438000
3000
uzyskując tym samym inne prawa niż płód.
07:36
We have very difficult conversations nowadays --
192
441000
2000
Prowadzimy dziś trudne rozmowy -
07:38
probably not out in the open as much as within medicine --
193
443000
3000
pewnie bardziej w środowisku medycznym niż na publicznych forum -
07:41
about the question of when somebody's dead.
194
446000
2000
o tym, kiedy uznać człowieka za martwego.
07:43
In the past, our ancestors never had to struggle so much
195
448000
2000
W przeszłości nasi przodkowie nie musieli rozważać,
07:45
with this question of when somebody was dead.
196
450000
2000
kiedy ktoś jest martwy.
07:47
At most, they'd stick a feather on somebody's nose,
197
452000
2000
Najwyżej podsuwali piórko pod czyjś nos
07:49
and if it twitched, they didn't bury them yet.
198
454000
2000
i jeśli zadrżało, wstrzymywali się pochówkiem.
07:51
If it stopped twitching, you bury them.
199
456000
3000
Jeśli przestało drżeć, trzeba było pochować zmarłego.
07:54
But today, we have a situation
200
459000
2000
Ale dziś mamy sytuację,
07:56
where we want to take vital organs out of beings
201
461000
2000
w której chcemy pobierać żywe organy od jednych
07:58
and give them to other beings.
202
463000
2000
i dawać je innym.
08:00
And as a consequence,
203
465000
2000
W efekcie
08:02
we're stuck with having to struggle with this really difficult question
204
467000
2000
musimy zmagać się z tym jakże trudnym pytaniem,
08:04
about who's dead,
205
469000
2000
kogo uznać za martwego.
08:06
and this leads us to a really difficult situation
206
471000
2000
To doprowadza do naprawdę trudnej sytuacji,
08:08
where we don't have such simple categories as we've had before.
207
473000
3000
kiedy nie możemy oprzeć się, jak kiedyś, na prostym podziale.
08:11
Now you might think that all this breaking-down of categories
208
476000
3000
Możecie uznać, że to przełamywanie podziałów i kategorii
08:14
would make somebody like me really happy.
209
479000
2000
naprawdę uszczęśliwia kogoś takiego jak ja.
08:16
I'm a political progressive, I defend people with unusual bodies,
210
481000
3000
Jestem polityczną progresywistką, bronię praw ludzi o nietypowych ciałach,
08:19
but I have to admit to you that it makes me nervous.
211
484000
2000
ale muszę przyznać się wam, że to mnie niepokoi.
08:21
Understanding that these categories
212
486000
2000
Świadomość, że te kategorie
08:23
are really much more unstable than we thought makes me tense.
213
488000
3000
są znacznie bardziej niestałe niż sądziliśmy, wywołuje u mnie napięcie.
08:26
And it makes me tense
214
491000
2000
Czuję napięcie, kiedy rozważam to
08:28
from the point of view of thinking about democracy.
215
493000
2000
pod względem wpływu na demokrację.
08:30
So in order to tell you about that tension,
216
495000
2000
Żeby móc wyjaśnić wam istotę tego napięcia,
08:32
I have to first admit to you that I'm a huge fan of the Founding Fathers.
217
497000
3000
muszę najpierw wyznać, że jestem wielką fanką Ojców Założycieli Stanów Zjednoczonych.
08:35
I know they were racists, I know they were sexist,
218
500000
2000
Wiem, że byli rasistami i wiem, że byli seksistami,
08:37
but they were great.
219
502000
2000
ale byli wielcy.
08:39
I mean, they were so brave and so bold
220
504000
3000
Mam na myśli to, że byli tak śmiali
08:42
and so radical in what they did
221
507000
3000
i tak radykalni w swoich poczynaniach,
08:45
that I find myself watching that cheesy musical "1776" every few years,
222
510000
3000
że nie mogę powstrzymać się przed oglądaniem co parę lat ckliwego musicalu "1776"
08:48
and it's not because of the music, which is totally forgettable.
223
513000
3000
i to nie z powodu muzyki, która jest całkowicie do pomięcia.
08:51
It's because of what happened in 1776
224
516000
2000
To z powodu tego, co stało się w 1776
08:53
with the Founding Fathers.
225
518000
2000
za pośrednictwem Ojców Założycieli.
08:55
The Founding Fathers were, for my point of view,
226
520000
2000
Według mnie byli
08:57
the original anatomical activists,
227
522000
2000
pierwszymi aktywistami anatomii -
08:59
and this is why.
228
524000
2000
oto i mój powód.
09:01
What they rejected was an anatomical concept
229
526000
3000
Odrzucili jedną koncepcję anatomiczną
09:04
and replaced it with another one
230
529000
2000
i zastąpili ją inną,
09:06
that was radical and beautiful and held us for 200 years.
231
531000
3000
tak radykalną i piękną, że pielęgnujemy ją 200 lat.
09:09
So as you all recall,
232
534000
2000
Jak zapewne pamiętacie,
09:11
what our Founding Fathers were rejecting was a concept of monarchy,
233
536000
3000
nasi Ojcowie Założyciele odrzucili koncepcję monarchii.
09:14
and the monarchy was basically based
234
539000
2000
A monarchia opierała się w zasadzie
09:16
on a very simplistic concept of anatomy.
235
541000
2000
na bardzo prostym założeniu anatomicznym.
09:18
The monarchs of the old world
236
543000
2000
Królowie całego świata
09:20
didn't have a concept of DNA,
237
545000
2000
nie posługiwali się pojęciem DNA,
09:22
but they did have a concept of birthright.
238
547000
2000
ale posługiwali się pojęciem szlachetnego urodzenia.
09:24
They had a concept of blue blood.
239
549000
2000
Używali pojęcia błękitnej krwi.
09:26
They had the idea that the people who would be in political power
240
551000
3000
Istniała idea, że kiedy ktoś wchodzi w posiadanie władzy politycznej,
09:29
should be in political power
241
554000
2000
to dzieje się tak
09:31
because of the blood being passed down
242
556000
2000
z powodu błękitnej krwi przekazywanej
09:33
from grandfather to father to son and so forth.
243
558000
3000
z dziada na ojca, z ojca na syna i tak dalej.
09:36
The Founding Fathers rejected that idea,
244
561000
2000
Ojcowie Założyciele odrzucili tę ideę,
09:38
and they replaced it with a new anatomical concept,
245
563000
3000
zastępując ją nowym założeniem anatomicznym,
09:41
and that concept
246
566000
2000
według którego
09:43
was all men are created equal.
247
568000
2000
wszyscy ludzie stworzeni są równymi.
09:45
They leveled that playing field
248
570000
2000
Chcąc zapewnić wszystkim równe szanse,
09:47
and decided the anatomy that mattered
249
572000
2000
zdecydowali, że liczący się aspekt anatomii
09:49
was the commonality of anatomy,
250
574000
2000
to anatomiczne podobieństwa,
09:51
not the difference in anatomy,
251
576000
2000
nie różnice.
09:53
and that was a really radical thing to do.
252
578000
3000
To było naprawdę radykalne posunięcie.
09:56
Now they were doing it in part
253
581000
2000
Po części zrobili tak,
09:58
because they were part of an Enlightenment system
254
583000
2000
ponieważ byli częścią systemu Oświecenia,
10:00
where two things were growing up together.
255
585000
2000
wewnątrz którego rozwijały się dwie idee.
10:02
And that was democracy growing up,
256
587000
2000
Wzrastała demokracja,
10:04
but it was also science growing up at the same time.
257
589000
3000
a jednocześnie także nauka.
10:07
And it's really clear, if you look at the history of the Founding Fathers,
258
592000
2000
To naprawdę jasne, kiedy patrzy się na historię Ojców Założycieli,
10:09
a lot of them were very interested in science,
259
594000
2000
że wielu z nich interesowało się nauką
10:11
and they were interested in a concept
260
596000
2000
oraz koncepcją
10:13
of a naturalistic world.
261
598000
2000
naturalistycznego świata.
10:15
They were moving away from supernatural explanations,
262
600000
3000
Odsuwali się od nadprzyrodzonych objaśnień,
10:18
and they were rejecting things like a supernatural concept of power,
263
603000
3000
odrzucali takie kategorie jak nadludzkie źródła władzy,
10:21
where it transmitted
264
606000
2000
przekazywane
10:23
because of a very vague concept of birthright.
265
608000
3000
przez bardzo niejasne pojęcie szlachetnego urodzenia.
10:26
They were moving towards a naturalistic concept.
266
611000
2000
Skłaniali się ku koncepcji naturalistycznej.
10:28
And if you look, for example, in the Declaration of Independence,
267
613000
3000
Spójrzmy na Deklarację Niepodległości.
10:31
they talk about nature and nature's God.
268
616000
3000
Mowa w niej o naturze i Bogu natury.
10:34
They don't talk about God and God's nature.
269
619000
2000
Bóg i boska natura nie są wspomniane.
10:36
They're talking about the power of nature
270
621000
2000
Autorzy mówią o prawie natury
10:38
to tell us who we are.
271
623000
2000
do określania, kim jesteśmy.
10:40
So as part of that,
272
625000
2000
W związku z tym
10:42
they were coming to us with a concept
273
627000
2000
Ojcowie Założyciele dają nam ideę
10:44
that was about anatomical commonality.
274
629000
2000
opartą na anatomicznej wspólności.
10:46
And in doing so, they were really setting up in a beautiful way
275
631000
3000
Tym samym tworzą w ten piękny sposób
10:49
the Civil Rights movement of the future.
276
634000
2000
późniejszy ruch obrony praw obywatelskich.
10:51
They didn't think of it that way, but they did it for us, and it was great.
277
636000
3000
Oni nie myśleli tak o tym, ale to, co dla nas zrobili, jest wspaniałe.
10:54
So what happened years afterward?
278
639000
2000
Co więc stało się później?
10:56
What happened was women, for example,
279
641000
2000
Później kobiety,
10:58
who wanted the right to vote,
280
643000
2000
które chciały prawa do głosowania
11:00
took the Founding Fathers' concept
281
645000
2000
przywołały pochodzącą od Ojców Założycieli koncepcję,
11:02
of anatomical commonality being more important
282
647000
2000
że anatomiczne podobieństwa są ważniejsze
11:04
than anatomical difference
283
649000
2000
od anatomicznych różnic
11:06
and said, "The fact that we have a uterus and ovaries
284
651000
2000
i powiedziały: "To, że mamy macicę i jajniki
11:08
is not significant enough in terms of a difference
285
653000
3000
nie jest dostatecznie istotną różnicą,
11:11
to mean that we shouldn't have the right to vote,
286
656000
2000
by mogło oznaczać pozbawianie nas prawa do głosowania,
11:13
the right to full citizenship,
287
658000
2000
prawa do pełnego obywatelstwa,
11:15
the right to own property, etc., etc."
288
660000
2000
prawa do posiadania własności itd."
11:17
And women successfully argued that.
289
662000
2000
Ta kobieca argumentacja odniosła sukces.
11:19
Next came the successful Civil Rights movement,
290
664000
3000
Następny był odnoszący sukcesy ruch obrony praw obywatelskich,
11:22
where we found people like Sojourner Truth
291
667000
2000
w którym znajdziecie postaci takie jak Sojourner Truth,
11:24
talking about, "Ain't I a woman?"
292
669000
2000
mowiącą "Czyż nie jestem kobietą?"
11:26
We find men
293
671000
2000
Są i mężczyźni
11:28
on the marching lines of the Civil Rights movement
294
673000
2000
w szeregach ruchu obrony praw obywatelskich,
11:30
saying, "I am a man."
295
675000
2000
mówiący "Jestem mężczyzną".
11:32
Again, people of color
296
677000
2000
Po raz kolejny, osoby ras innych niż biała
11:34
appealing to a commonality of anatomy over a difference of anatomy,
297
679000
2000
odwołujące się do prymatu podobieństw anatomicznych ponad różnicami,
11:36
again, successfully.
298
681000
2000
po raz kolejny, skutecznie.
11:38
We see the same thing with the disability rights movement.
299
683000
3000
Widzimy to samo zjawisko w ruchu na rzecz praw niepełnosprawnych.
11:42
The problem is, of course,
300
687000
2000
Problemem jest, rzecz jasna,
11:44
that, as we begin to look at all that commonality,
301
689000
2000
że kiedy zaczynamy przyglądać się tym podobieństwom,
11:46
we have to begin to question
302
691000
2000
musimy zastanowić się,
11:48
why we maintain certain divisions.
303
693000
2000
czemu podtrzymujemy określone podziały.
11:50
Now mind you, I want to maintain some divisions,
304
695000
2000
Zastrzegam, że jestem za podtrzymaniem niektórych podziałów,
11:52
anatomically, in our culture.
305
697000
2000
pod względem anatomii, w naszej kulturze.
11:54
For example, I don't want
306
699000
2000
Na przykład nie chcę
11:56
to give a fish the same rights as a human.
307
701000
2000
oferować rybie takich samych praw jak człowiekowi.
11:58
I don't want to say we give up entirely on anatomy.
308
703000
2000
Nie postuluję całkowitej rezygnacji z anatomii.
12:00
I don't want to say five-year-olds
309
705000
2000
Nie twierdzę, że pięciolatkowi
12:02
should be allowed to consent to sex or consent to marry.
310
707000
3000
można pozwolić na uprawianie seksu albo zawarcie małżeństwa.
12:05
So there are some anatomical divisions
311
710000
2000
Istnieją więc pewne podziały oparte na anatomii,
12:07
that make sense to me and that I think we should retain.
312
712000
3000
które uznaję za sensowne i które, jak sądzę, powinniśmy podtrzymać.
12:10
But the challenge is trying to figure out which ones they are
313
715000
3000
Ale wyzwaniem jest próba dojścia do tego, które zachować
12:13
and why do we retain them and do they have meaning.
314
718000
3000
i dlaczego oraz jakie mają one znaczenie.
12:16
So let's go back to those two beings
315
721000
2000
Wróćmy do dwóch istnień
12:18
conceived at the beginning of this talk.
316
723000
2000
poczętych na początku mojej wypowiedzi.
12:20
We have two beings, both conceived
317
725000
2000
Mamy dwie osoby, obie poczęte
12:22
in the middle of 1979 on the exact same day.
318
727000
3000
w połowie 1979, dokładnie tego samego dnia.
12:25
Let's imagine one of them, Mary,
319
730000
2000
Wyobraźmy sobie, że jedna z nich, Mary,
12:27
is born three months prematurely,
320
732000
2000
rodzi się trzy miesiące przed terminem,
12:29
so she's born on June 1, 1980.
321
734000
2000
czyli przychodzi na świat 1 stycznia 1980.
12:31
Henry, by contrast, is born at term,
322
736000
2000
Henry przeciwnie, rodzi się w terminie,
12:33
so he's born on March 1, 1980.
323
738000
3000
czyli przychodzi na świat 1 kwietnia 1980.
12:36
Simply by virtue of the fact
324
741000
2000
Przez sam fakt,
12:38
that Mary was born prematurely three months,
325
743000
2000
że Mary urodziła się o trzy miesiące za wcześnie,
12:40
she comes into all sorts of rights
326
745000
2000
otrzymuje wszelakie prawa
12:42
three months earlier than Henry does --
327
747000
3000
trzy miesiące wcześniej niż Henry -
12:45
the right to consent to sex,
328
750000
2000
prawo do uprawiania seksu,
12:47
the right to vote, the right to drink.
329
752000
2000
prawo do głosowania, prawo do picia alkoholu.
12:49
Henry has to wait for all of that,
330
754000
2000
Henry musi poczekać na to wszystko,
12:51
not because he's actually any different in age, biologically,
331
756000
3000
nie z powodu faktycznej różnicy w biologicznym wieku,
12:54
except in terms of when he was born.
332
759000
2000
a jedynie ze względu na datę urodzenia.
12:56
We find other kinds of weirdness in terms of what their rights are.
333
761000
3000
Znajdziemy też inne dziwactwa w prawach, które posiadają.
12:59
Henry, by virtue of being assumed to be male --
334
764000
3000
Henry, przez to, że jest uznawany za mężczyznę -
13:02
although I haven't told you that he's the XY one --
335
767000
2000
choć nie powiedziałam jeszcze, że to on jest przypadkiem z chromosomami XY -
13:04
by virtue of being assumed to be male
336
769000
3000
przez bycie uznanym za mężczyznę
13:07
is now liable to be drafted,
337
772000
2000
podlega poborowi do wojska,
13:09
which Mary does not need to worry about.
338
774000
2000
o który Mary nie musi się martwić.
13:11
Mary, meanwhile, cannot in all the states
339
776000
2000
Tymczasem Mary nie we wszystkich stanach
13:13
have the same right that Henry has in all the states,
340
778000
2000
ma to samo prawo, które Henry posiada we wszystkich stanach,
13:15
namely, the right to marry.
341
780000
2000
mianowicie prawo do zawarcia związku małżeńskiego.
13:17
Henry can marry in every state a woman,
342
782000
3000
Henry może w każdym stanie pobrać się z kobietą,
13:20
but Mary can only marry today in a few states a woman.
343
785000
4000
ale Mary jak na dzisiaj może pobrać się z kobietą tylko w kilku.
13:24
So we have these anatomical categories that persist
344
789000
3000
Mamy więc trwałe anatomiczne kategorie,
13:27
that are in many ways problematic and questionable.
345
792000
3000
które stanowią problem i które można zakwestionować.
13:30
And the question to me becomes:
346
795000
2000
Narzuca mi się pytanie:
13:32
What do we do,
347
797000
2000
co robimy
13:34
as our science gets to be so good
348
799000
2000
kiedy nasze narzędzia naukowe stają się tak dokładne
13:36
in looking at anatomy,
349
801000
2000
w badaniu anatomii,
13:38
that we reach the point where we have to admit
350
803000
3000
że docieramy do punktu, w którym musimy przyznać,
13:41
that a democracy that's been based on anatomy
351
806000
3000
że demokracja oparta na anatomii
13:44
might start falling apart?
352
809000
2000
może zacząć się załamywać?
13:46
I don't want to give up the science,
353
811000
2000
Nie chcę rezygnować z nauki,
13:48
but at the same time it kind of feels sometimes
354
813000
2000
ale jednocześnie mam czasem wrażenie,
13:50
like the science is coming out from under us.
355
815000
2000
że nauka wymyka nam się spod kontroli.
13:52
So where do we go?
356
817000
2000
Zatem dokąd podążamy?
13:54
It seems like what happens in our culture
357
819000
2000
Wydaje się, że w naszej kulturze
13:56
is a sort of pragmatic attitude:
358
821000
2000
dominuje pragmatyczne podejście:
13:58
"Well, we have to draw the line somewhere,
359
823000
2000
"Cóż, trzeba gdzieś wyznaczyć granicę,
14:00
so we will draw the line somewhere."
360
825000
2000
więc wyznaczmy gdzieś tę granicę."
14:02
But a lot of people get stuck in a very strange position.
361
827000
2000
Ale wiele osób zostaje uwięzionych w bardzo dziwnym położeniu.
14:04
So for example,
362
829000
2000
Na przykład
14:06
Texas has at one point decided
363
831000
2000
w stanie Teksas podjęto decyzję,
14:08
that what it means to marry a man
364
833000
2000
że żeby poślubić mężczyznę,
14:10
is to mean that you don't have a Y chromosome,
365
835000
2000
nie można mieć chromosomu Y,
14:12
and what it means to marry a woman means you do have a Y chromosome.
366
837000
2000
a żeby poślubić kobietę, trzeba ten chromosom Y mieć.
14:14
Now in practice they don't actually test people for their chromosomes.
367
839000
3000
W praktyce nie bada się ludzi pod względem chromosomów.
14:17
But this is also very bizarre,
368
842000
2000
Ale to też bardzo dziwne
14:19
because of the story I told you at the beginning
369
844000
2000
w świetle historii, którą wam opowiedziałam na początku,
14:21
about androgen insensitivity syndrome.
370
846000
2000
o zespole niewrażliwości na androgeny.
14:23
If we look at one of the founding fathers of modern democracy,
371
848000
3000
Jeden z ojców założycieli współczesnej demokracji,
14:26
Dr. Martin Luther King,
372
851000
2000
Dr Martin Luther King, proponuje nam rodzaj rozwiązania
14:28
he offers us something of a solution in his "I have a dream" speech.
373
853000
3000
w swojej przemowie zaczynającej się od słów "Miałem sen".
14:31
He says we should judge people "based not on the color of their skin,
374
856000
3000
Głosi, że powinniśmy oceniać ludzi nie na podstawie koloru ich skóry,
14:34
but on the content of their character,"
375
859000
2000
ale ze względu na cechy charakteru,
14:36
moving beyond anatomy.
376
861000
2000
wykraczając poza anatomię.
14:38
And I want to say, "Yeah, that sounds like a really good idea."
377
863000
3000
Chciałabym powiedzieć: "Hej, to świetny pomysł."
14:41
But in practice, how do you do it?
378
866000
2000
Ale jak tego dokonać w praktyce?
14:43
How do you judge people based on the content of character?
379
868000
3000
Jak oceniać ludzi po charakterze?
14:46
I also want to point out
380
871000
2000
Chcę też zaznaczyć,
14:48
that I'm not sure that is how we should distribute rights in terms of humans,
381
873000
3000
że nie jestem pewna, że to na tej podstawie powinnyśmy dawać ludziom prawa,
14:51
because, I have to admit, that there are some golden retrievers I know
382
876000
3000
ponieważ, muszę przyznać, znam golden retrivery
14:54
that are probably more deserving of social services
383
879000
2000
prawdopodobnie bardziej godne opieki społecznej
14:56
than some humans I know.
384
881000
2000
niż niektórzy ludzie, których znam.
14:58
I also want to say there are probably also some yellow Labradors that I know
385
883000
3000
Znam też pewne labradory
15:01
that are more capable of informed, intelligent, mature decisions
386
886000
3000
podejmujące bardziej świadome, inteligentne i dojrzałe decyzje
15:04
about sexual relations than some 40-year-olds that I know.
387
889000
3000
co do ich życia seksualnego niż pewni znani mi 40-latkowie.
15:07
So how do we operationalize
388
892000
3000
Jak zatem zoperacjonalizować
15:10
the question of content of character?
389
895000
2000
kwestię cech charakteru?
15:12
It turns out to be really difficult.
390
897000
2000
Okazuje się to niezmiernie trudne.
15:14
And part of me also wonders,
391
899000
2000
Część mnie zastanawia się też,
15:16
what if content of character
392
901000
2000
co będzie jeśli cecha charakteru
15:18
turns out to be something that's scannable in the future --
393
903000
3000
okaże się w przyszłości możliwa do zbadania -
15:21
able to be seen with an fMRI?
394
906000
2000
pozwoli na to funkcjonalny rezonans magnetyczny?
15:23
Do we really want to go there?
395
908000
2000
Czy naprawdę warto do tego dążyć?
15:25
I'm not sure where we go.
396
910000
2000
Nie jestem pewna, do czego dążymy.
15:27
What I do know is that it seems to be really important
397
912000
2000
Ale wiem, że bardzo istotnym wydaje się
15:29
to think about the idea of the United States being in the lead
398
914000
3000
rozważanie pozycji Stanów Zjednoczonych w czołówce
15:32
of thinking about this issue of democracy.
399
917000
2000
wyznaczania kierunku demokracji.
15:34
We've done a really good job struggling with democracy,
400
919000
3000
Wykonaliśmy już naprawdę dobrą robotę na polu demokracji
15:37
and I think we would do a good job in the future.
401
922000
2000
i sądzę, że jeszcze wiele zrobimy w przyszłości.
15:39
We don't have a situation that Iran has, for example,
402
924000
3000
Nie mamy sytuacji takiej jak na przykład w Iranie,
15:42
where a man who's sexually attracted to other men
403
927000
2000
gdzie mężczyzna czujący pociąg seksualny do innych mężczyzn
15:44
is liable to be murdered,
404
929000
2000
podlega karze śmierci,
15:46
unless he's willing to submit to a sex change,
405
931000
2000
chyba że zechce poddać się zmianie płci,
15:48
in which case he's allowed to live.
406
933000
2000
w którym to przypadku zostaje oszczędzone mu życie.
15:50
We don't have that kind of situation.
407
935000
2000
Nie mamy takiej sytuacji.
15:52
I'm glad to say we don't have the kind of situation with --
408
937000
3000
Mogę z zadowoleniem powiedzieć, że nie mamy takiej sytuacji z --
15:55
a surgeon I talked to a few years ago
409
940000
2000
rozmawiałam kilka lat temu z chirurgiem,
15:57
who had brought over a set of conjoined twins
410
942000
3000
który sprowadził bliźnięta nierozdzielone,
16:00
in order to separate them, partly to make a name for himself.
411
945000
2000
chcąc je rozdzielić, po części dla własnej sławy.
16:02
But when I was on the phone with him,
412
947000
2000
Ale kiedy rozmawiałam z nim przez telefon,
16:04
asking why he was going to do this surgery --
413
949000
2000
pytając dlaczego przeprowadzi tę operację -
16:06
this was a very high-risk surgery --
414
951000
2000
to był zabieg bardzo wysokiego ryzyka -
16:08
his answer was that, in this other nation,
415
953000
2000
odpowiedział, że w tym innym kraju
16:10
these children were going to be treated very badly, and so he had to do this.
416
955000
3000
te dzieci byłyby bardzo źle traktowane, więc musi się podjąć rozdzielenia.
16:13
My response to him was, "Well, have you considered political asylum
417
958000
3000
Moja odpowiedź brzmiała: "A czy rozważał pan azyl polityczny
16:16
instead of a separation surgery?"
418
961000
3000
zamiast operacji rozdzielenia?"
16:19
The United States has offered tremendous possibility
419
964000
2000
Stany Zjednoczone oferują ogromne możliwości,
16:21
for allowing people to be the way they are,
420
966000
3000
by ludzie mogli być tacy, jacy są,
16:24
without having them have to be changed for the sake of the state.
421
969000
3000
bez przymusu poddawania się zmianom tylko przez wzgląd na państwo.
16:27
So I think we have to be in the lead.
422
972000
2000
Myślę, że musimy wieść prym.
16:29
Well, just to close, I want to suggest to you
423
974000
3000
Gwoli zakończenia, chcę wam zasugerować,
16:32
that I've been talking a lot about the fathers.
424
977000
2000
że wiele mówiłam o ojcach.
16:34
And I want to think about the possibilities
425
979000
3000
Chcę zastanowić się nad tym,
16:37
of what democracy might look like, or might have looked like,
426
982000
2000
jak może wyglądać demokracja, lub jak mogłaby wyglądać,
16:39
if we had more involved the mothers.
427
984000
3000
gdyby więcej udziału miały matki.
16:42
And I want to say something a little bit radical for a feminist,
428
987000
3000
Powiem coś nieco radykalnego jak na feministkę,
16:45
and that is that I think that there may be
429
990000
2000
a mianowicie, że sądzę, iż mogą istnieć
16:47
different kinds of insights
430
992000
2000
różne rodzaje postrzegania
16:49
that can come from different kinds of anatomies,
431
994000
2000
pochodzące z różnych rodzajów anatomii,
16:51
particularly when we have people thinking in groups.
432
996000
3000
zwłaszcza kiedy mówimy o procesach myślenia grupowego.
16:54
Now for years, because I've been interested in intersex,
433
999000
2000
Od lat, z racji zainteresowania interseksualizmem,
16:56
I've also been interested in sex difference research.
434
1001000
2000
interesuję się także badaniami na temat różnic płciowych.
16:58
And one of the things that I've been really interested in
435
1003000
2000
Jeden z aspektów, który wyjątkowo mnie interesuje
17:00
is looking at the differences between males and females
436
1005000
3000
to badanie różnic między płcią męską i żeńską
17:03
in terms of the way they think and operate in the world.
437
1008000
3000
pod względem myślenia i funkcjonowania w świecie.
17:06
And what we know from cross-cultural studies
438
1011000
3000
Z badań międzykulturowych wiemy,
17:09
is that females, on average --
439
1014000
2000
że średnio to kobiety -
17:11
not everyone, but on average --
440
1016000
2000
nie wszystkie, ale według średniej -
17:13
are more inclined to be very attentive
441
1018000
2000
wykazują więcej skłonności do zważania
17:15
to complex social relations
442
1020000
2000
na złożone relacje społeczne
17:17
and to taking care of people
443
1022000
2000
i opiekę nad najbardziej wrażliwymi
17:19
who are basically vulnerable within the group.
444
1024000
3000
jednostkami w grupie.
17:22
And so if we think about that,
445
1027000
2000
Zastanówmy się nad tym,
17:24
we have an interesting situation on our hands.
446
1029000
2000
a staniemy przed ciekawym przypadkiem.
17:26
Years ago, when I was in graduate school,
447
1031000
2000
Lata temu, kiedy studiowałam,
17:28
one of my graduate advisers who knew I was interested in feminism --
448
1033000
2000
jeden z moich promotorów, wiedząc, że interesuję się feminizmem -
17:30
I considered myself a feminist, as I still do --
449
1035000
3000
uważałam się za feministkę i nadal tak jest -
17:33
asked a really strange question.
450
1038000
2000
zadał mi naprawdę dziwne pytanie.
17:35
He said, "Tell me what's feminine about feminism."
451
1040000
3000
Powiedział: "Wyjaśnij mi, co jest kobiecego w ruchu kobiecym."
17:38
And I thought, "Well that's the dumbest question I've ever heard.
452
1043000
2000
Pomyślałam sobie: "To przecież najgłupsze pytanie, jakie kiedykolwiek słyszałam.
17:40
Feminism is all about undoing stereotypes about gender,
453
1045000
3000
Ruch kobiecy, feminizm, opiera się na obalaniu stereotypów płciowych,
17:43
so there's nothing feminine about feminism."
454
1048000
3000
więc w ruchu kobiecym nie ma nic kobiecego."
17:46
But the more I thought about his question,
455
1051000
2000
Ale im więcej myślałam o tym pytaniu,
17:48
the more I thought there might be something feminine about feminism.
456
1053000
3000
tym bardziej przekonywałam się, że w ruchu kobiecym może być jednak coś kobiecego.
17:51
That is to say, there might be something, on average,
457
1056000
3000
Innymi słowy, może być, na poziomie uśrednienia,
17:54
different about female brains from male brains
458
1059000
3000
coś różniącego żeńskie mózgi od męskich,
17:57
that makes us more attentive
459
1062000
2000
co sprawia, że jesteśmy bardziej czułe
17:59
to deeply complex social relationships
460
1064000
3000
na głęboko złożone relacje społeczne
18:02
and more attentive to taking care of the vulnerable.
461
1067000
3000
i bardziej skłonne do zajmowania się najsłabszymi.
18:05
So whereas the fathers were extremely attentive
462
1070000
3000
Podczas gdy ojcowie byli niesamowicie czuli
18:08
to figuring out how to protect individuals from the state,
463
1073000
3000
na dochodzenie do tego, jak ochronić jednostkę przed państwem,
18:11
it's possible that if we injected more mothers
464
1076000
2000
być może matki, gdyby zostały włączone
18:13
into this concept,
465
1078000
2000
w tę koncepcję,
18:15
what we would have is more of a concept
466
1080000
2000
otrzymalibyśmy w efekcie pomysł
18:17
of, not just how to protect,
467
1082000
2000
nie tylko na to, jak chronić,
18:19
but how to care for each other.
468
1084000
2000
ale i jak dbać o siebie nawzajem.
18:21
And maybe that's where we need to go in the future,
469
1086000
3000
Może to kierunek, w którym powinniśmy zmierzać w przyszłości,
18:24
when we take democracy beyond anatomy,
470
1089000
2000
sięgając demokracją poza anatomię -
18:26
is to think less about the individual body,
471
1091000
2000
mniej rozpatrywać jednostkowe ciała
18:28
in terms of the identity,
472
1093000
2000
jako podstawę tożsamości,
18:30
and think more about those relationships.
473
1095000
2000
więcej myśleć o relacjach.
18:32
So that as we the people try to create a more perfect union,
474
1097000
3000
Jeśli mamy jako ludzie się zjednoczyć,
18:35
we're thinking about what we do for each other.
475
1100000
3000
pomyślmy, co możemy zrobić dla siebie nawzajem.
18:38
Thank you.
476
1103000
2000
Dziękuję.
18:40
(Applause)
477
1105000
3000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Alice Dreger - HistorianAlice Dreger studies history and anatomy, and acts as a patient advocate.
Why you should listen
Alice Dreger is a professor of clinical medical humanities and bioethics at the Feinberg School of Medicine of Northwestern University in Chicago. She describes her focus as "social justice work in medicine and science" through research, writing, speaking and advocacy.
She's written several books that study subjects on the edge of norm-challenging bodies, including One of Us: Conjoined Twins and the Future of Normal and Hermaphrodites and the Medical Invention of Sex and Intersex in the Age of Ethics.
She says: "The question that has motivated many of my projects is this: Why not change minds instead of bodies?"
JOIN OUR LIVE Q&A with Alice Dreger on June 28, 1pm Eastern, in TED Conversations.
Alice Dreger | Speaker | TED.com