ABOUT THE SPEAKER
Paul Zak - Neuroeconomist
A pioneer in the field of neuroeconomics, Paul Zak is uncovering how the hormone oxytocin promotes trust, and proving that love is good for business.

Why you should listen

What’s behind the human instinct to trust and to put each other’s well-being first? When you think about how much of the world works on a handshake or on holding a door open for somebody, why people cooperate is a huge question. Paul Zak researches oxytocin, a neuropeptide that affects our everyday social interactions and our ability to behave altruistically and cooperatively, applying his findings to the way we make decisions. A pioneer in a new field of study called neuroeconomics, Zak has demonstrated that oxytocin is responsible for a variety of virtuous behaviors in humans such as empathy, generosity and trust. Amazingly, he has also discovered that social networking triggers the same release of oxytocin in the brain -- meaning that e-connections are interpreted by the brain like in-person connections.

A professor at Claremont Graduate University in Southern California, Zak believes most humans are biologically wired to cooperate, but that business and economics ignore the biological foundations of human reciprocity, risking loss: when oxytocin levels are high in subjects, people’s generosity to strangers increases up to 80 percent; and countries with higher levels of trust – lower crime, better education – fare better economically.

He says: "Civilization is dependent on oxytocin. You can't live around people you don't know intimately unless you have something that says: Him I can trust, and this one I can't trust."

More profile about the speaker
Paul Zak | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2011

Paul Zak: Trust, morality -- and oxytocin?

Paul Zak: Zaufanie, moralność... i oksytocyna

Filmed:
1,741,186 views

Co sprawia, że pragniemy postępować moralnie? Neuroekonomista Paul Zak pokazuje nam, dlaczego sądzi, że oksytocyna ("cząsteczka moralności" jak ją sam nazywa) jest odpowiedzialna za zaufanie, empatię i inne uczucia, które pomagają w tworzeniu stabilnego społeczeństwa.
- Neuroeconomist
A pioneer in the field of neuroeconomics, Paul Zak is uncovering how the hormone oxytocin promotes trust, and proving that love is good for business. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Is there anything uniquewyjątkowy about humanczłowiek beingsIstoty?
0
0
3000
Czy jest coś wyjątkowego w istotach ludzkich?
00:18
There is.
1
3000
2000
Jest.
00:20
We're the only creaturesstworzenia
2
5000
2000
Jesteśmy jedynymi stworzeniami,
00:22
with fullycałkowicie developedrozwinięty moralmorał sentimentsuczucia.
3
7000
2000
które mają w pełni rozwinięte uczucia moralne.
00:24
We're obsessedobsesję with moralitymoralność as socialspołeczny creaturesstworzenia.
4
9000
3000
Jako istoty społeczne mamy obsesję na punkcie moralności.
00:27
We need to know why people are doing what they're doing.
5
12000
3000
Musimy wiedzieć, czemu ludzie postępują tak, a nie inaczej.
00:30
And I personallyosobiście am obsessedobsesję with moralitymoralność.
6
15000
3000
Ja również mam obsesję na punkcie moralności.
00:33
It was all duez powodu to this womankobieta,
7
18000
2000
A to wszystko z powodu tej kobiety:
00:35
SisterSiostra MaryMary MarastelaMarastela,
8
20000
2000
siostry Marii Marasteli,
00:37
alsorównież knownznany as my mommama.
9
22000
3000
czyli mojej mamy.
00:41
As an altarołtarz boychłopak, I breathedoddychał in a lot of incensekadzidło,
10
26000
3000
Jako ministrant, nawdychałem się sporo kadzidła
00:44
and I learnednauczyli to say phrasesZwroty in LatinŁaciński,
11
29000
2000
i nauczyłem wielu zwrotów po łacinie,
00:46
but I alsorównież had time to think
12
31000
2000
ale miałem też sporo czasu, by zastanawiać się,
00:48
about whetherczy my mother'smatki top-downz góry na dół moralitymoralność
13
33000
2000
czy "odgórna" moralność mojej matki
00:50
appliedstosowany to everybodywszyscy.
14
35000
2000
odnosi się do wszystkich.
00:52
I saw that people who were religiousreligijny and non-religiousniereligijnych
15
37000
3000
Widziałem, że zarówno religijni, jak i niewierzący ludzie
00:55
were equallyna równi obsessedobsesję with moralitymoralność.
16
40000
2000
mieli równie wielką obsesję na punkcie moralności.
00:57
I thought, maybe there's some earthlyziemskie basispodstawa
17
42000
2000
Pomyślałem, że może istnieje jakaś ziemska podstawa
00:59
for moralmorał decisionsdecyzje.
18
44000
2000
dla podejmowania decyzji moralnych.
01:01
But I wanted to go furtherdalej
19
46000
2000
Chciałem wyjść poza stwierdzenie,
01:03
than to say our brainsmózg make us moralmorał.
20
48000
2000
że moralność bierze się z mózgu.
01:05
I want to know if there's a chemistrychemia of moralitymoralność.
21
50000
3000
Chciałem wiedzieć, czy istnieje chemia moralności.
01:08
I want to know
22
53000
2000
Chciałem wiedzieć,
01:10
if there was a moralmorał moleculecząsteczka.
23
55000
2000
czy istnieje cząsteczka moralności.
01:12
After 10 yearslat of experimentseksperymenty,
24
57000
2000
Po dziesięciu latach eksperymentów
01:14
I founduznany it.
25
59000
2000
znalazłem ją.
01:16
Would you like to see it? I broughtprzyniósł some with me.
26
61000
3000
Chcecie zobaczyć? Przyniosłem trochę ze sobą.
01:20
This little syringestrzykawka
27
65000
2000
Ta mała strzykawka
01:22
containszawiera the moralmorał moleculecząsteczka.
28
67000
3000
zawiera cząsteczkę moralności.
01:31
(LaughterŚmiech)
29
76000
3000
(Śmiech)
01:34
It's callednazywa oxytocinoksytocyna.
30
79000
2000
To oksytocyna.
01:36
So oxytocinoksytocyna is a simpleprosty and ancientstarożytny moleculecząsteczka
31
81000
3000
Oksytocyna jest prostą i pradawną cząsteczką,
01:39
founduznany only in mammalsssaki.
32
84000
2000
którą można znaleźć tylko u ssaków.
01:41
In rodentsgryzonie, it was knownznany
33
86000
2000
Wiadomo, że u gryzoni
01:43
to make mothersmatki careopieka for theirich offspringpotomstwo,
34
88000
2000
odpowiada za to, że matki dbają o potomstwo,
01:45
and in some creaturesstworzenia,
35
90000
2000
a u niektórych stworzeń
01:47
alloweddozwolony for tolerationTolerancja of burrowmatesburrowmates.
36
92000
2000
pozwalała tolerować współlokatorów.
01:49
But in humansludzie, it was only knownznany
37
94000
2000
Jednak u ludzi znana była tylko z tego,
01:51
to facilitateułatwiać birthnarodziny and breastfeedingKarmienie piersią in womenkobiety,
38
96000
2000
że ułatwia kobietom poród i karmienie piersią
01:53
and is releasedwydany by bothobie sexespłci duringpodczas sexseks.
39
98000
3000
i że jest wydzielana u obu płci podczas seksu.
01:57
So I had this ideapomysł that oxytocinoksytocyna mightmoc be the moralmorał moleculecząsteczka.
40
102000
3000
Pomyślałem, że może to oksytocyna jest cząsteczką moralności.
02:00
I did what mostwiększość of us do -- I triedwypróbowany it on some colleagueskoledzy.
41
105000
3000
Wzorem większości - wypróbowałem pomysł na kolegach.
02:03
One of them told me,
42
108000
2000
Jeden z nich powiedział mi:
02:05
"PaulPaweł, that is the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy stupidiststupidist ideapomysł.
43
110000
3000
"Paul, to jest najgłupszy pomysł świata".
02:08
It is," he said, "only a femalePłeć żeńska moleculecząsteczka.
44
113000
2000
"To tylko cząsteczka dla kobiet.
02:10
It can't be that importantważny."
45
115000
2000
Nie może być taka ważna".
02:12
But I counteredprzeciwdziałać, "Well men'smęski brainsmózg make this too.
46
117000
3000
A ja na to: "Męskie mózgi też ją wytwarzają.
02:15
There mustmusi be a reasonpowód why."
47
120000
2000
Musi to mieć jakiś powód".
02:17
But he was right, it was a stupidgłupi ideapomysł.
48
122000
3000
Miał rację, pomysł był głupi,
02:20
But it was testablytestably stupidgłupi.
49
125000
2000
ale dało się go przetestować.
02:22
In other wordssłowa, I thought I could designprojekt an experimenteksperyment
50
127000
3000
Sądziłem, że mógłbym wymyślić eksperyment,
02:25
to see if oxytocinoksytocyna madezrobiony people moralmorał.
51
130000
3000
który pokazałby, czy oksytocyna czyni ludzi moralnymi.
02:29
TurnsWłącza out it wasn'tnie było so easyłatwo.
52
134000
2000
Okazało się, że to nie jest takie proste.
02:31
First of all, oxytocinoksytocyna is a shynieśmiały moleculecząsteczka.
53
136000
3000
Przede wszystkim, oksytocyna to "nieśmiała" cząsteczka.
02:34
BaselineLinia bazowa levelspoziomy are nearBlisko zerozero,
54
139000
2000
Jej poziom jest bliski zeru,
02:36
withoutbez some stimulusbodziec to causeprzyczyna its releasewydanie.
55
141000
3000
jeśli nie znajdzie się bodziec do wydzielania.
02:39
And when it's producedwytworzony, it has a three-minutetrzy minuty half-lifeokres półtrwania,
56
144000
2000
Po wydzieleniu rozpada się w ciągu 3 minut
02:41
and degradesrozkłada rapidlyszybko at roompokój temperaturetemperatura.
57
146000
3000
i degeneruje się szybko w temperaturze pokojowej.
02:44
So this experimenteksperyment would have to causeprzyczyna a surgewzrost of oxytocinoksytocyna,
58
149000
2000
Eksperyment musiałby wywołać nagły przypływ oksytocyny,
02:46
have to grabchwycić it fastszybki and keep it coldzimno.
59
151000
2000
a ja musiałbym ją szybko pobrać i trzymać w chłodzie.
02:48
I think I can do that.
60
153000
2000
Pomyślałem, że dam radę.
02:50
Now luckilyna szczęście, oxytocinoksytocyna is producedwytworzony
61
155000
2000
Na szczęście oksytocyna wytwarza się
02:52
bothobie in the brainmózg and in the bloodkrew,
62
157000
3000
zarówno w mózgu, jak i we krwi,
02:55
so I could do this experimenteksperyment withoutbez learninguczenie się neurosurgeryneurochirurgia.
63
160000
3000
więc mogłem eksperymentować bez znajomości neurochirurgii.
02:59
Then I had to measurezmierzyć moralitymoralność.
64
164000
3000
Następnie musiałem zmierzyć poziom moralności.
03:02
So takingnabierający on MoralityMoralność with a capitalkapitał M is a hugeolbrzymi projectprojekt.
65
167000
3000
Moralnosć przez duże M to poważna sprawa,
03:05
So I startedRozpoczęty smallermniejszy.
66
170000
2000
więc zacząłem dosyć skromnie.
03:07
I studiedbadane one singlepojedynczy virtueCnota:
67
172000
3000
Badałem jedną małą cnotę:
03:10
trustworthinesswiarygodność.
68
175000
2000
wiarygodność.
03:12
Why? I had shownpokazane in the earlywcześnie 2000s
69
177000
3000
Dlaczego? Wykazałem około roku 2000,
03:15
that countrieskraje with a higherwyższy proportionproporcja of trustworthygodne zaufania people
70
180000
3000
że kraje z wyższym odsetkiem wiarygodnych ludzi
03:18
are more prosperouszamożnych.
71
183000
2000
lepiej prosperują.
03:20
So in these countrieskraje, more economicgospodarczy transactionstransakcje occurpojawić się
72
185000
3000
Dokonuje się tam więcej transakcji ekonomicznych,
03:23
and more wealthbogactwo is createdstworzony,
73
188000
2000
co przyczynia się do wzrostu gospodarczego
03:25
alleviatingłagodzeniu povertyubóstwo.
74
190000
2000
i zmniejszenia poziomu biedy.
03:27
So poorubogi countrieskraje are by and largeduży lowNiska trustzaufanie countrieskraje.
75
192000
3000
Czyli w biednych krajach jest niski poziom zaufania.
03:30
So if I understoodzrozumiany the chemistrychemia of trustworthinesswiarygodność,
76
195000
3000
Gdybym zrozumiał chemię wiarygodności,
03:33
I mightmoc help alleviatezłagodzić povertyubóstwo.
77
198000
2000
mógłbym przyczynić się do zmniejszenia biedy.
03:35
But I'm alsorównież a skepticsceptyk.
78
200000
2000
Jestem jednak również sceptykiem.
03:37
I don't want to just askzapytać people, "Are you trustworthygodne zaufania?"
79
202000
2000
Nie chcę po prostu pytać: "Czy jesteś godny zaufania?"
03:39
So insteadzamiast I use
80
204000
2000
Zamiast tego podchodzę do badań
03:41
the JerryJerry MaguireMaguire approachpodejście to researchBadania.
81
206000
2000
w stylu Jerry'ego McGuire'a.
03:43
If you're so virtuouscnotliwy,
82
208000
2000
Jeśli jesteś taki cnotliwy,
03:45
showpokazać me the moneypieniądze.
83
210000
2000
to wyskakuj z kasy.
03:47
So what we do in my lablaboratorium
84
212000
2000
Co więc robimy w naszym laboratorium?
03:49
is we temptkusić people with virtueCnota and vicewice by usingza pomocą moneypieniądze.
85
214000
2000
Kusimy cnotą i występkiem za pomocą pieniędzy.
03:51
Let me showpokazać you how we do that.
86
216000
2000
Pokażę wam, jak to robimy.
03:53
So we recruitrekrutacji some people for an experimenteksperyment.
87
218000
2000
Zapraszamy chętnych do eksperymentu.
03:55
They all get $10 if they agreeZgodzić się to showpokazać up.
88
220000
3000
Każdy dostaje 10 dolarów za przyjście.
03:58
We give them lots of instructioninstrukcja, and we never ever deceiveoszukać them.
89
223000
3000
Zasypujemy ich instrukcjami i nigdy ich nie okłamujemy.
04:01
Then we matchmecz them in pairspary by computerkomputer.
90
226000
3000
Następnie dobieramy ich w pary i sadzamy przy komputerach.
04:04
And in that pairpara, one personosoba getsdostaje a messagewiadomość sayingpowiedzenie,
91
229000
2000
Jedna z osób w parze dostaje wiadomośći:
04:06
"Do you want to give up some of your $10
92
231000
2000
"Czy chcesz oddać część z 10 dolarów,
04:08
you earnedzarobione for beingistota here
93
233000
2000
które zarobiłeś za przyjście
04:10
and shipstatek it to someonektoś elsejeszcze in the lablaboratorium?"
94
235000
2000
i przekazać komuś w tym laboratorium?"
04:12
The tricksztuczka is you can't see them,
95
237000
2000
Rzecz w tym, że nie możesz ich zobaczyć.
04:14
you can't talk to them.
96
239000
2000
Nie możesz z nimi rozmawiać.
04:16
You only do it one time.
97
241000
2000
Robisz to tylko raz.
04:18
Now whatevercokolwiek you give up
98
243000
2000
Każda suma, jaką oddasz
04:20
getsdostaje tripledtrzykrotnie in the other person'sosoby accountkonto.
99
245000
3000
zostanie potrojona na koncie drugiej osoby.
04:23
You're going to make them a lot wealthierbogatsi.
100
248000
2000
Znacznie ich wzbogacisz.
04:25
And they get a messagewiadomość by computerkomputer sayingpowiedzenie
101
250000
2000
Dostaną komputerową wiadomość,
04:27
personosoba one sentwysłane you this amountilość of moneypieniądze.
102
252000
2000
że osoba #1 wysłała daną sumę.
04:29
Do you want to keep it all,
103
254000
2000
Czy chcesz zatrzymać dla siebie wszystko,
04:31
or do you want to sendwysłać some amountilość back?
104
256000
3000
czy chcesz przekazać jakąś sumę z powrotem?
04:34
So think about this experimenteksperyment for minutechwila.
105
259000
2000
A teraz pomyśl nad tym eksperymentem przez chwilę.
04:36
You're going to sitsiedzieć on these hardciężko chairskrzesła for an hourgodzina and a halfpół.
106
261000
3000
Będziesz siedział na twardym krześle przez półtorej godziny.
04:39
Some madszalony scientistnaukowiec is going to jabJab your armramię with a needleigła
107
264000
2000
Jakiś szalony naukowiec wbije ci w ramię igłę
04:41
and take fourcztery tubesrury of bloodkrew.
108
266000
2000
i pobierze cztery pojemniczki krwi,
04:43
And now you want me to give up this moneypieniądze and shipstatek it to a strangernieznajomy?
109
268000
3000
a potem chce, żebyś oddał te pieniądze obcemu?
04:46
So this was the birthnarodziny of vampireWampir economicsEkonomia.
110
271000
3000
Tak narodziła się ekonomika wampiryczna.
04:49
Make a decisiondecyzja and give me some bloodkrew.
111
274000
3000
Podejmij decyzję i daj mi trochę krwi.
04:52
So in factfakt, experimentaleksperymentalny economistsekonomiści
112
277000
2000
Eksperymentalni ekonomiści
04:54
had runbiegać this testtest around the worldświat,
113
279000
2000
przeprowadzili ten test na całym świecie
04:56
and for much higherwyższy stakespula,
114
281000
2000
za znacznie wyższe stawki
04:58
and the consensuszgoda viewwidok
115
283000
2000
i doszli do tego samego wniosku:
05:00
was that the measurezmierzyć from the first personosoba to the seconddruga was a measurezmierzyć of trustzaufanie,
116
285000
3000
przekaz od pierwszej osoby do drugiej był miarą zaufania,
05:03
and the transfertransfer from the seconddruga personosoba back to the first
117
288000
3000
a przekaz od drugiej osoby z powrotem do pierwszej
05:06
measuredwymierzony trustworthinesswiarygodność.
118
291000
2000
był miarą wiarygodności.
05:08
But in factfakt, economistsekonomiści were flummoxedflummoxed
119
293000
2000
Jednak ekonomiści zachodzili w głowę,
05:10
on why the seconddruga personosoba would ever returnpowrót any moneypieniądze.
120
295000
3000
dlaczego druga osoba w ogóle oddawała jakąś sumę.
05:13
They assumedzakłada, że moneypieniądze is good,
121
298000
2000
Przyjęli, że pieniądze to dobra rzecz,
05:15
why not keep it all?
122
300000
2000
więc czemu nie zatrzymać wszystkich dla siebie?
05:17
That's not what we founduznany.
123
302000
2000
Badania wykazały co innego:
05:19
We founduznany 90 percentprocent of the first decision-makersdecydenci sentwysłane moneypieniądze,
124
304000
3000
90% osób podejmujących pierwszą decyzję wysłało pieniądze,
05:22
and of those who receivedOdebrane moneypieniądze,
125
307000
2000
a odsetek tych, którzy dostali pieniądze
05:24
95 percentprocent returnedzwrócony some of it.
126
309000
2000
i część przekazali z powrotem, wynosił 95%.
05:26
But why?
127
311000
2000
Ale dlaczego?
05:28
Well by measuringzmierzenie oxytocinoksytocyna
128
313000
2000
Mierząc poziom oksytocyny odkryliśmy,
05:30
we founduznany that the more moneypieniądze the seconddruga personosoba receivedOdebrane,
129
315000
2000
że im więcej pieniędzy druga osoba otrzymała,
05:32
the more theirich brainmózg producedwytworzony oxytocinoksytocyna,
130
317000
2000
tym więcej jej mózg wydzielał oksytocyny,
05:34
and the more oxytocinoksytocyna on boardtablica,
131
319000
2000
a im więcej oksytocyny mieli,
05:36
the more moneypieniądze they returnedzwrócony.
132
321000
3000
tym więcej pieniędzy oddawali z powrotem.
05:39
So we have a biologybiologia of trustworthinesswiarygodność.
133
324000
3000
Tak wygląda biologia wiarygodności.
05:42
But wait. What's wrongźle with this experimenteksperyment?
134
327000
3000
Ale to nie wszystko. Jakie są mankamenty tego eksperymentu?
05:45
Two things.
135
330000
2000
Ja widzę dwa.
05:47
One is that nothing in the bodyciało happensdzieje się in isolationizolacji.
136
332000
3000
Po pierwsze: w ludzkim ciele nic nie zachodzi w izolacji,
05:50
So we measuredwymierzony ninedziewięć other moleculesCząsteczki that interactoddziaływać with oxytocinoksytocyna,
137
335000
3000
więc zbadaliśmy 9 innych cząsteczek, reagujących z oksytocyną,
05:53
but they didn't have any effectefekt.
138
338000
2000
ale nie miały żadnego wpływu.
05:55
But the seconddruga is
139
340000
2000
Po drugie: eksperyment wykazał
05:57
that I still only had this indirectpośrednie relationshipzwiązek
140
342000
2000
jedynie pośredni związek
05:59
betweenpomiędzy oxytocinoksytocyna and trustworthinesswiarygodność.
141
344000
2000
pomiędzy oksytocyną a wiarygodnością
06:01
I didn't know for sure
142
346000
2000
i nie miałem pewności,
06:03
oxytocinoksytocyna causedpowodowany trustworthinesswiarygodność.
143
348000
2000
czy oksytocyna odpowiada za wiarygodność.
06:05
So to make the experimenteksperyment,
144
350000
2000
Żeby przeprowadzić eksperyment
06:07
I knewwiedziałem I'd have to go into the brainmózg
145
352000
2000
musiałem dostać się do mózgu
06:09
and manipulatemanipulować oxytocinoksytocyna directlybezpośrednio.
146
354000
2000
i manipulować oksytocyną bezpośrednio.
06:11
I used everything shortkrótki of a drillwiercić
147
356000
2000
Użyłem chyba wszystkiego za wyjątkiem wiertarki,
06:13
to get oxytocinoksytocyna into my ownwłasny brainmózg.
148
358000
3000
by zaaplikować oksytocynę własnemu mózgowi.
06:16
And I founduznany I could do it
149
361000
2000
Odkryłem, że mogę to zrobić
06:18
with a nasalSpółgłoska nosowa inhalerinhalator.
150
363000
2000
za pomocą inhalatora do nosa.
06:20
So alongwzdłuż with colleagueskoledzy in ZurichZurych,
151
365000
2000
Wraz z kolegami z Zurychu
06:22
we put 200 menmężczyźni on oxytocinoksytocyna or placeboplacebo,
152
367000
2000
przeprowadziliśmy ten sam test na 200 mężczyznach,
06:24
had that samepodobnie trustzaufanie testtest with moneypieniądze,
153
369000
2000
którym podaliśmy albo oksytocynę, albo placebo.
06:26
and we founduznany that those on oxytocinoksytocyna not only showedpokazał more trustzaufanie,
154
371000
3000
Nie dość, że oksytocyna zwiększała zaufanie,
06:29
we can more than doublepodwójnie the numbernumer of people
155
374000
3000
to jeszcze podwoiła się liczba ludzi,
06:32
who sentwysłane all theirich moneypieniądze to a strangernieznajomy --
156
377000
2000
którzy wszystkie pieniądze przekazali nieznajomym,
06:34
all withoutbez alteringzmiany moodnastrój or cognitionpoznawanie.
157
379000
3000
a wszystko bez wpływania na nastrój czy zdolności umysłowe.
06:38
So oxytocinoksytocyna is the trustzaufanie moleculecząsteczka,
158
383000
4000
A więc oksytocyna jest cząsteczką zaufania,
06:42
but is it the moralmorał moleculecząsteczka?
159
387000
3000
ale czy jest cząsteczką moralności?
06:45
UsingZa pomocą the oxytocinoksytocyna inhalerinhalator,
160
390000
2000
Przeprowadziliśmy więcej badań
06:47
we ranpobiegł more studiesstudia.
161
392000
2000
z wykorzystaniem inhalatora z oksytocyną.
06:49
We showedpokazał that oxytocinoksytocyna infusioninfuzji
162
394000
2000
Wykazaliśmy, że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność
06:51
increaseswzrasta generosityhojność
163
396000
2000
Wykazaliśmy, że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność
06:53
in unilateraljednostronne monetarypieniężnej transferstransfery
164
398000
2000
w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80%
06:55
by 80 percentprocent.
165
400000
2000
w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80%
06:57
We showedpokazał it increaseswzrasta donationsdarowizny to charitydobroczynność
166
402000
2000
Wykazaliśmy, że zwiększa datki na cele charytatywne o 50%
06:59
by 50 percentprocent.
167
404000
2000
Wykazaliśmy, że zwiększa datki na cele charytatywne o 50%
07:01
We'veMamy alsorównież investigatedbadane
168
406000
2000
Sprawdzaliśmy również niefarmakologiczne sposoby
07:03
non-pharmacologicfarmakologiczne wayssposoby to raisepodnieść oxytocinoksytocyna.
169
408000
2000
podniesienia poziomu oksytocyny,
07:05
These includezawierać massagemasaż,
170
410000
2000
takie jak masaż,
07:07
dancingtaniec and prayingmodląc się.
171
412000
2000
taniec i modlitwa.
07:09
Yes, my mommama was happyszczęśliwy about that last one.
172
414000
3000
Moja mama bardzo się cieszyła z tego ostatniego.
07:12
And wheneverkiedy tylko we raisepodnieść oxytocinoksytocyna,
173
417000
2000
Ilekroć podnosimy poziom oksytocyny,
07:14
people willinglychętnie openotwarty up theirich walletsPortfele
174
419000
2000
ludzie chętnie otwierają swoje portfele
07:16
and sharedzielić moneypieniądze with strangersobcy.
175
421000
2000
i dzielą się pieniędzmi z obcymi.
07:18
But why do they do this?
176
423000
2000
Ale dlaczego to robią?
07:20
What does it feel like
177
425000
2000
Jakie to uczucie,
07:22
when your brainmózg is floodedzalane with oxytocinoksytocyna?
178
427000
2000
gdy mózg zalewa oksytocyna?
07:24
To investigatezbadać this questionpytanie, we ranpobiegł an experimenteksperyment
179
429000
3000
Szukając odpowiedzi, przeprowadziliśmy eksperyment,
07:27
where we had people watch a videowideo
180
432000
2000
w którym prosiliśmy o obejrzenie filmu
07:29
of a fatherojciec and his fourcztery year-oldletni sonsyn,
181
434000
2000
o ojcu i jego 4-letnim synu,
07:31
and his sonsyn has terminalTerminal brainmózg cancernowotwór.
182
436000
2000
chorym na zaawansowanego raka mózgu.
07:33
After they watchedoglądaliśmy the videowideo, we had them rateoceniać theirich feelingsuczucia
183
438000
3000
Po filmie prosiliśmy uczestników o ocenę uczuć
07:36
and tookwziął bloodkrew before and after to measurezmierzyć oxytocinoksytocyna.
184
441000
3000
i mierzyliśmy oksytocynę we krwi pobranej przed i po.
07:39
The changezmiana in oxytocinoksytocyna
185
444000
2000
Zmiana poziomu oksytocyny
07:41
predictedprzewidywane theirich feelingsuczucia of empathyempatia.
186
446000
3000
zapowiadała to, że będą odczuwać empatię.
07:45
So it's empathyempatia
187
450000
2000
A więc to empatia sprawia,
07:47
that makesczyni us connectpołączyć to other people.
188
452000
2000
że czujemy więź z innymi ludźmi.
07:49
It's empathyempatia that makesczyni us help other people.
189
454000
3000
To empatia sprawia, że pomagamy innym ludziom.
07:52
It's empathyempatia that makesczyni us moralmorał.
190
457000
4000
To empatia czyni nas moralnymi.
07:56
Now this ideapomysł is not newNowy.
191
461000
2000
To wiadomo jednak od dawna.
07:58
A then unknownnieznany philosopherfilozof namedo imieniu AdamAdam SmithSmith
192
463000
2000
Mało znany wówczas filozof, Adam Smith,
08:00
wrotenapisał a bookksiążka in 1759
193
465000
2000
napisał w 1759 roku książkę
08:02
callednazywa "The TheoryTeoria of MoralMoralne SentimentsUczucia."
194
467000
2000
pod tytułem "Teoria Uczuć Moralnych".
08:04
In this bookksiążka, SmithSmith arguedargumentował
195
469000
3000
Smith przekonywał w swojej książce,
08:07
that we are moralmorał creaturesstworzenia, not because of a top-downz góry na dół reasonpowód,
196
472000
3000
że jesteśmy istotami moralnymi, nie z "odgórnych" powodów,
08:10
but for a bottom-upod dołu do góry reasonpowód.
197
475000
2000
ale ponieważ jest to częścią naszej natury.
08:12
He said we're socialspołeczny creaturesstworzenia,
198
477000
2000
Napisał, że jesteśmy istotami społecznymi,
08:14
so we sharedzielić the emotionsemocje of othersinni.
199
479000
2000
więc udzielają nam się emocje innych.
08:16
So if I do something that hurtsboli you, I feel that painból.
200
481000
3000
Jeśli robię ci krzywdę, czuję wynikający z tego ból,
08:19
So I tendzmierzać to avoiduniknąć that.
201
484000
2000
więc próbuję tego unikać.
08:21
If I do something that makesczyni you happyszczęśliwy, I get to sharedzielić your joyradość.
202
486000
3000
Jeśli cię uszczęśliwię, uszczęśliwiam również siebie,
08:24
So I tendzmierzać to do those things.
203
489000
2000
więc próbuję robić to częściej.
08:26
Now this is the samepodobnie AdamAdam SmithSmith who, 17 yearslat laterpóźniej,
204
491000
2000
To jest ten sam Adam Smith, który 17 lat później
08:28
would writepisać a little bookksiążka callednazywa "The WealthBogactwo of NationsNarodów" --
205
493000
3000
napisał książeczkę pt. "Bogactwo Narodów",
08:31
the foundingzałożenie documentdokument of economicsEkonomia.
206
496000
2000
kamień węgielny dla nauk ekonomicznych,
08:33
But he was, in factfakt, a moralmorał philosopherfilozof,
207
498000
3000
ale tak naprawdę był filozofem moralnym
08:36
and he was right on why we're moralmorał.
208
501000
2000
i miał rację co do tego, dlaczego jesteśmy moralni.
08:38
I just founduznany the moleculecząsteczka behindza it.
209
503000
3000
Ja tylko odkryłem cząsteczkę, która za to odpowiada.
08:41
But knowingporozumiewawczy that moleculecząsteczka is valuablecenny,
210
506000
3000
Wiem jednak, że ta cząsteczka jest cenna,
08:44
because it tellsmówi us how to turnskręcać up this behaviorzachowanie
211
509000
3000
bo pokazuje jak pobudzić takie zachowanie,
08:47
and what turnsskręca it off.
212
512000
2000
i co może je powstrzymać.
08:49
In particularszczególny, it tellsmówi us
213
514000
2000
W szczególności pokazuje,
08:51
why we see immoralityniemoralność.
214
516000
3000
dlaczego dostrzegamy niemoralność.
08:54
So to investigatezbadać immoralityniemoralność,
215
519000
2000
Aby wyjaśnić kwestię niemoralności
08:56
let me bringprzynieść you back now to 1980.
216
521000
2000
cofnijmy się do roku 1980.
08:58
I'm workingpracujący at a gasgaz stationstacja
217
523000
2000
Pracowałem na stacji benzynowej
09:00
on the outskirtsperyferie of SantaSanta BarbaraBarbara, CaliforniaCalifornia.
218
525000
3000
pod Santa Barbara w Kalifornii.
09:03
You sitsiedzieć in a gasgaz stationstacja all day,
219
528000
2000
Siedząc cały dzień na stacji benzynowej,
09:05
you see lots of moralitymoralność and immoralityniemoralność, let me tell you.
220
530000
2000
widzisz sporo przykładów moralności i niemoralności.
09:07
So one SundayNiedziela afternoonpopołudnie, a man walksspacery into my cashier'skasjera boothbudka
221
532000
3000
Pewnego razu do kasy podchodzi mężczyzna
09:10
with this beautifulpiękny jewelrybiżuteria boxpudełko.
222
535000
2000
z piękną szkatułką w ręku.
09:12
OpensOtwiera it up and there's a pearlPerła necklaceNaszyjnik insidewewnątrz.
223
537000
2000
Otwiera ją, a w środku jest naszyjnik z pereł.
09:14
And he said, "Hey, I was in the men'smęski roompokój.
224
539000
2000
Mówi: "Hej, znalazłem to w męskiej toalecie.
09:16
I just founduznany this. What do you think we should do with it?"
225
541000
3000
Jak myślisz, co powinniśmy z tym zrobić?"
09:19
"I don't know, put it in the lostStracony and founduznany."
226
544000
2000
"Bo ja wiem, daj do rzeczy znalezionych".
09:21
"Well this is very valuablecenny.
227
546000
2000
"No, ale to jest bardzo cenne.
09:23
We have to find the ownerwłaściciel for this." I said, "Yeatak."
228
548000
2000
Musimy znaleźć właściciela". Powiedziałem: "No".
09:25
So we're tryingpróbować to decidedecydować się what to do with this,
229
550000
2000
Próbujemy zdecydować, co z tym zrobić,
09:27
and the phonetelefon ringspierścienie.
230
552000
2000
a tu nagle dzwoni telefon.
09:29
And a man saysmówi very excitedlypodnieceniu,
231
554000
2000
Roztrzęsiony mężczyzna po drugiej stronie mówi:
09:31
"I was in your gasgaz stationstacja a while agotemu,
232
556000
2000
"Byłem przed chwilą na waszej stacji,
09:33
and I boughtkupiony this jewelrybiżuteria for my wifeżona, and I can't find it."
233
558000
2000
kupiłem biżuterię dla żony i nie mogę jej znaleźć".
09:35
I said, "PearlPerła necklaceNaszyjnik?" "Yeah."
234
560000
2000
Zapytałem: "Perłowy naszyjnik?" "No".
09:37
"Hey, a guy just founduznany it."
235
562000
2000
"Jeden facet go znalazł".
09:39
"Oh, you're savingoszczędność my life. Here'sTutaj jest my phonetelefon numbernumer.
236
564000
2000
"Z nieba mi spadliście! Masz tu mój numer
09:41
Tell that guy to wait halfpół an hourgodzina.
237
566000
2000
i powiedz facetowi, żeby poczekał pół godziny.
09:43
I'll be there and I'll give him a $200 rewardnagroda."
238
568000
2000
Przyjadę i dostanie 200 dolarów nagrody".
09:45
Great, so I tell the guy, "Look, relaxzrelaksować się.
239
570000
2000
Świetnie. Mówię facetowi: "Spoko,
09:47
Get yourselfsiebie a fatgruby rewardnagroda. Life'sŻycie jest good."
240
572000
3000
weź sobie nagrodę. Życie jest piękne".
09:50
He said, "I can't do it.
241
575000
2000
Powiedział: "Nie dam rady.
09:52
I have this jobpraca interviewwywiad in GalenaGalena in 15 minutesminuty,
242
577000
2000
Mam za piętnaście minut rozmowę o pracę,
09:54
and I need this jobpraca, I've got to go."
243
579000
3000
a bardzo potrzebuję roboty. Muszę iść".
09:57
Again he askedspytał me, "What do you think we should do?"
244
582000
2000
Znowu zapytał: "Jak sądzisz, co powinniśmy zrobić?"
09:59
I'm in highwysoki schoolszkoła. I have no ideapomysł.
245
584000
3000
Pojęcia nie mam, jestem tylko licealistą.
10:02
So I said, "I'll holdutrzymać it for you."
246
587000
2000
Powiedziałem: "Oddam to za ciebie".
10:04
He said, "You know, you've been so nicemiły, let's splitrozdzielać the rewardnagroda."
247
589000
3000
On na to: "Taki jesteś miły, podzielmy się nagrodą”.
10:07
I'll give you the jewelrybiżuteria, you give me a hundredsto dollarsdolarów,
248
592000
2000
Ja ci zostawię biżuterię, ty mi daj sto dolarów,
10:09
and when the guy comespochodzi ... "
249
594000
2000
a kiedy przyjdzie ten facet..."
10:11
You see it. I was connedoszukali.
250
596000
2000
Jak widzicie, zostałem wyrolowany.
10:13
So this is a classicklasyczny con callednazywa the pigeongołąb dropupuszczać,
251
598000
3000
To klasyczny szwindel zwany "puszczanie gołębia",
10:16
and I was the pigeongołąb.
252
601000
2000
a ja byłem gołębiem.
10:18
So the way manywiele consminusy work
253
603000
2000
Sposób, w jaki działa wielu oszustów
10:20
is not that the conmanconman getsdostaje the victimofiara to trustzaufanie him,
254
605000
3000
nie polega na tym, że skłaniają ofiary do zaufania im,
10:23
it's that he showsprzedstawia he truststrusty the victimofiara.
255
608000
3000
lecz na tym, że sami okazują zaufanie ofierze.
10:26
Now we know what happensdzieje się.
256
611000
2000
Teraz już wiemy, co się wtedy dzieje.
10:28
The victim'sofiary brainmózg releasesprasowe oxytocinoksytocyna,
257
613000
2000
Mózg ofiary wydziela oksytocynę
10:30
and you're openingotwarcie up your walletPortfel or purseportmonetka, givingdający away the moneypieniądze.
258
615000
3000
wyjmujesz portfel czy torebkę i oddajesz pieniądze.
10:33
So who are these people
259
618000
2000
Kim są ci ludzie,
10:35
who manipulatemanipulować our oxytocinoksytocyna systemssystemy?
260
620000
3000
którzy manipulują naszą oksytocyną?
10:38
We founduznany, testingtestowanie thousandstysiące of individualsosoby prywatne,
261
623000
3000
Po przebadaniu tysięcy ludzi odkryliśmy,
10:41
that fivepięć percentprocent of the populationpopulacja
262
626000
2000
że 5% populacji
10:43
don't releasewydanie oxytocinoksytocyna on stimulusbodziec.
263
628000
3000
nie wydziela oksytocyny w reakcji na bodźce.
10:47
So if you trustzaufanie them, theirich brainsmózg don't releasewydanie oxytocinoksytocyna.
264
632000
3000
Jeśli im zaufasz, ich mózgi nie wydzielą oksytocyny.
10:50
If there's moneypieniądze on the tablestół, they keep it all.
265
635000
3000
Jeśli w grę wchodzą pieniądze, zatrzymują wszystkie dla siebie.
10:53
So there's a technicaltechniczny wordsłowo for these people in my lablaboratorium.
266
638000
2000
W naszym laboratorium określamy takich ludzi fachowo:
10:55
We call them bastardsdranie.
267
640000
3000
łajdacy.
10:58
(LaughterŚmiech)
268
643000
2000
(Śmiech)
11:00
These are not people you want to have a beerpiwo with.
269
645000
2000
Z takimi nie warto iść na piwo.
11:02
They have manywiele of the attributesatrybuty of psychopathsPsychopaci.
270
647000
3000
Mają wiele cech typowych dla psychopatów.
11:06
Now there are other wayssposoby the systemsystem can be inhibitedzahamowany.
271
651000
2000
Ten system można zaburzyć i na inne sposoby.
11:08
One is throughprzez improperniewłaściwe nurturingpielęgnowanie.
272
653000
3000
Jednym jest niewłaściwe wychowanie.
11:11
So we'vemamy studiedbadane sexuallyseksualnie abusedmaltretowany womenkobiety,
273
656000
3000
Badaliśmy wykorzystywane seksualnie kobiety
11:14
and about halfpół those don't releasewydanie oxytocinoksytocyna on stimulusbodziec.
274
659000
3000
i blisko połowa z nich nie wydziela oksytocyny na bodziec.
11:17
You need enoughdość nurturingpielęgnowanie
275
662000
2000
Potrzeba odpowiedniego wychowania,
11:19
for this systemsystem to developrozwijać properlyprawidłowo.
276
664000
2000
aby ten system rozwijał się prawidłowo.
11:21
AlsoRównież, highwysoki stressnaprężenie inhibitshamuje oxytocinoksytocyna.
277
666000
3000
Również duży stres blokuje wytwarzanie oksytocyny.
11:24
So we all know this, when we're really stressedpodkreślił out,
278
669000
2000
Jak wiadomo, pod wpływem silnego stresu
11:26
we're not actinggra aktorska our bestNajlepiej.
279
671000
3000
nie zachowujemy się najlepiej.
11:29
There's anotherinne way oxytocinoksytocyna is inhibitedzahamowany, whichktóry is interestingciekawy --
280
674000
3000
Zablokować oksytocynę można w jeszcze jeden ciekawy sposób:
11:32
throughprzez the actionczynność of testosteronetestosteronu.
281
677000
3000
za pomocą testosteronu.
11:35
So we, in experimentseksperymenty, have administeredpodawać testosteronetestosteronu to menmężczyźni.
282
680000
3000
Podczas eksperymentów podawaliśmy mężczyznom testosteron
11:38
And insteadzamiast of sharingdzielenie się moneypieniądze,
283
683000
2000
i zamiast dzielić się pieniędzmi,
11:40
they becomestają się selfishsamolubny.
284
685000
2000
stawali się samolubni.
11:42
But interestinglyco ciekawe,
285
687000
3000
Co ciekawe mężczyźni z wysokim testosteronem
11:45
highwysoki testosteronetestosteronu malesmężczyźni are alsorównież more likelyprawdopodobne
286
690000
2000
chętniej używają własnych pieniędzy,
11:47
to use theirich ownwłasny moneypieniądze to punishkarać othersinni for beingistota selfishsamolubny.
287
692000
3000
by ukarać innych za samolubstwo.
11:50
(LaughterŚmiech)
288
695000
2000
(Śmiech)
11:52
Now think about this. It meansznaczy, withinw ciągu our ownwłasny biologybiologia,
289
697000
3000
Pomyślcie tylko. To znaczy, że nasza biologia
11:55
we have the yinYin and yangYang of moralitymoralność.
290
700000
3000
zawiera element yin i yang moralności.
11:58
We have oxytocinoksytocyna that connectsłączy us to othersinni,
291
703000
2000
Mamy oksytocynę, która łączy nas z innymi,
12:00
makesczyni us feel what they feel.
292
705000
2000
sprawia, że czujemy to, co oni czują.
12:02
And we have testosteronetestosteronu.
293
707000
2000
Z drugiej strony mamy testosteron,
12:04
And menmężczyźni have 10 timesczasy the testosteronetestosteronu as womenkobiety,
294
709000
2000
którego mężczyźni mają 10 razy więcej niż kobiety,
12:06
so menmężczyźni do this more than womenkobiety --
295
711000
2000
więc mężczyźni robią to częściej niż kobiety...
12:08
we have testosteronetestosteronu that makesczyni us want to punishkarać
296
713000
3000
Testosteron sprawia, że chcemy ukarać tych,
12:11
people who behavezachować się immorallyniemoralnie.
297
716000
2000
którzy zachowują się niemoralnie.
12:13
We don't need God or governmentrząd tellingwymowny us what to do.
298
718000
2000
Nie trzeba nam nakazów ani od Boga, ani od rządu.
12:15
It's all insidewewnątrz of us.
299
720000
3000
To wszystko jest w nas.
12:18
So you maymoże be wonderingpełen zdumienia:
300
723000
2000
Możecie się zastanawiać:
12:20
these are beautifulpiękny laboratorylaboratorium experimentseksperymenty,
301
725000
2000
śliczne eksperymenty laboratoryjne,
12:22
do they really applyzastosować to realreal life?
302
727000
2000
ale czy naprawdę odnoszą się do życia?
12:24
Yeah, I've been worryingfrasobliwy about that too.
303
729000
2000
Też się nad tym zastanawiałem.
12:26
So I've goneodszedł out of the lablaboratorium
304
731000
2000
Wyszedłem więc z laboratorium,
12:28
to see if this really holdstrzyma in our dailycodziennie liveszyje.
305
733000
2000
by przekonać się, czy to samo dzieje się w codziennym życiu.
12:30
So last summerlato, I attendedUczęszczał do a weddingślub in SouthernPołudniowej EnglandAnglia.
306
735000
3000
W lecie byłem na ślubie w południowej Anglii.
12:33
200 people in this beautifulpiękny VictorianWiktoriański mansionMansion.
307
738000
3000
W tej pięknej wiktoriańskiej posiadłości było 200 ludzi.
12:36
I didn't know a singlepojedynczy personosoba.
308
741000
2000
Nie znałem nikogo.
12:38
And I drovestado up in my rentedwynajęty VauxhallVauxhall.
309
743000
2000
Pojechałem tam wynajętym Vauxhallem.
12:40
And I tookwziął out a centrifugeWirówki and drysuchy icelód
310
745000
2000
Zabrałem ze sobą centryfugę, suchy lód
12:42
and needlesigły and tubesrury.
311
747000
2000
igły i pojemniczki
12:44
And I tookwziął bloodkrew from the bridePanna Młoda and the groomPan młody
312
749000
2000
i pobrałem krew pannie młodej i panu młodemu,
12:46
and the weddingślub partyprzyjęcie and the familyrodzina and the friendsprzyjaciele
313
751000
2000
jak również gościom, rodzinie i przyjaciołom
12:48
before and immediatelynatychmiast after the vowsśluby.
314
753000
2000
przed i natychmiast po złożeniu przysięgi małżeńskiej.
12:50
(LaughterŚmiech)
315
755000
2000
(Śmiech)
12:52
And guessodgadnąć what?
316
757000
2000
I co się okazało?
12:54
WeddingsWesela causeprzyczyna a releasewydanie of oxytocinoksytocyna,
317
759000
2000
Śluby powodują wydzielanie się oksytocyny,
12:56
but they do so in a very particularszczególny way.
318
761000
3000
ale działa to w szczególny sposób.
12:59
Who is the centercentrum of the weddingślub solarsłoneczny systemsystem?
319
764000
2000
Kto stoi w centrum ślubnego układu słonecznego?
13:01
The bridePanna Młoda.
320
766000
2000
Panna młoda.
13:03
She had the biggestnajwiększy increasezwiększać in oxytocinoksytocyna.
321
768000
2000
Ona miała największy wzrost poziomu oksytocyny.
13:05
Who loveskocha the weddingślub almostprawie as much as the bridePanna Młoda?
322
770000
3000
Komu podoba się ślub niemal tak samo jak pannie młodej?
13:08
Her mothermama, that's right.
323
773000
2000
Zgadza się - jej matce.
13:10
Her mothermama was numbernumer two.
324
775000
2000
Jej matka była na drugim miejscu.
13:12
Then the groom'spana młodego fatherojciec, then the groomPan młody,
325
777000
2000
Potem ojciec pana młodego, pan młody,
13:14
then the familyrodzina, then the friendsprzyjaciele --
326
779000
2000
a w dalszej kolejności rodzina i przyjaciele
13:16
arrayedumieszczone w szyku around the bridePanna Młoda
327
781000
2000
zgromadzeni wokół stołu
13:18
like planetsplanety around the SunSłońce.
328
783000
2000
jak planety wokół Słońca.
13:20
So I think it tellsmówi us that we'vemamy designedzaprojektowany this ritualrytuał
329
785000
3000
Chyba zaprojektowaliśmy ten rytuał,
13:23
to connectpołączyć us to this newNowy couplepara,
330
788000
2000
by stworzyć więź z młodą parą,
13:25
connectpołączyć us emotionallyemocjonalnie.
331
790000
2000
związać się z nimi emocjonalnie.
13:27
Why? Because we need them to be successfuludany at reproducingodtwarzania
332
792000
3000
Dlaczego? Bo potrzebujemy ich, aby się skutecznie rozmnażać,
13:30
to perpetuateutrwalają the speciesgatunki.
333
795000
3000
by podtrzymać ciągłość gatunku.
13:33
I alsorównież worriedzmartwiony that my trustzaufanie experimentseksperymenty with smallmały amountskwoty of moneypieniądze
334
798000
3000
Martwiłem się też, że eksperymenty z małymi sumami pieniędzy
13:36
didn't really capturezdobyć how oftenczęsto we actuallytak właściwie trustzaufanie our liveszyje to strangersobcy.
335
801000
4000
nie oddawają tego, jak często powierzamy życie obcym ludziom,
13:40
So even thoughchociaż I have a fearstrach of heightswysokości,
336
805000
2000
więc ostatnio, mimo tego, że mam lęk wysokości,
13:42
I recentlyostatnio strappedprzywiązany myselfsiebie to anotherinne humanczłowiek beingistota
337
807000
2000
pozwoliłem przypiąć się do innego człowieka
13:44
and steppedkrok po kroku out of an airplanesamolot at 12,000 ftFT.
338
809000
3000
i wyskoczyłem z samolotu na wysokości 3650 metrów.
13:47
I tookwziął my bloodkrew before and after,
339
812000
2000
Pobrałem sobie krew przed i po,
13:49
and I had a hugeolbrzymi spikekolec of oxytocinoksytocyna.
340
814000
3000
i okazało się, że poziom oksytocyny poszybował w górę.
13:52
And there are so manywiele wayssposoby we can connectpołączyć to people.
341
817000
3000
Istnieje wiele sposobów na stworzenie więzi z ludźmi.
13:55
For exampleprzykład, throughprzez socialspołeczny mediagłoska bezdźwięczna.
342
820000
2000
Na przykład za pomocą portalów społecznościowych.
13:57
ManyWiele people are TweetingTweeting right now.
343
822000
2000
Wielu ludzi właśnie wysyła wpisy na Twitterze.
13:59
So we investigatedbadane the rolerola of socialspołeczny mediagłoska bezdźwięczna
344
824000
2000
Badaliśmy rolę portali społecznościowych
14:01
and founduznany the usingza pomocą socialspołeczny mediagłoska bezdźwięczna
345
826000
2000
i odkryliśmy, że korzystanie z nich
14:03
producedwytworzony a solidsolidny double-digitdwucyfrowe increasezwiększać in oxytocinoksytocyna.
346
828000
3000
wywoływało porządny, dwucyfrowy wzrost oksytocyny.
14:06
So I ranpobiegł this experimenteksperyment recentlyostatnio for the KoreanKoreański BroadcastingRadiofonii i telewizji SystemSystemu.
347
831000
3000
Przeprowadziłem ten eksperyment dla koreańskiej rozgłośni.
14:09
And they had the reportersreporterzy and theirich producersproducentów participateuczestniczyć.
348
834000
4000
Skłonili do udziału reporterów i producentów.
14:13
And one of these guys, he mustmusi have been 22,
349
838000
2000
I jeden z nich - wyglądał na 22 lata -
14:15
he had 150 percentprocent spikekolec in oxytocinoksytocyna.
350
840000
3000
miał 150% wzrost poziomu oksytocyny.
14:18
I mean, astoundingzdumiewający; no one has this.
351
843000
2000
To po prostu zdumiewające. Nikt inny tego nie miał.
14:20
So he was usingza pomocą socialspołeczny mediagłoska bezdźwięczna in privateprywatny.
352
845000
2000
Korzystał w odosobnieniu z portalu społecznościowego.
14:22
When I wrotenapisał my reportraport to the KoreansKoreańczycy,
353
847000
2000
W raporcie dla Koreańczyków powiedziałem:
14:24
I said, "Look, I don't know what this guy was doing,"
354
849000
2000
"Nie wiem, co ten facet robił,
14:26
but my guessodgadnąć was interactinginterakcja with his mothermama or his girlfrienddziewczyna.
355
851000
3000
ale pewnie rozmawiał z matką lub swoją dziewczyną".
14:29
They checkedsprawdzone.
356
854000
2000
Sprawdzili to.
14:31
He was interactinginterakcja on his girlfriend'sdziewczyna jest FacebookFacebook pagestrona.
357
856000
2000
Rozmawiał z dziewczyną przez jej profil na Facebooku.
14:33
There you go. That's connectionpołączenie.
358
858000
3000
A więc proszę, mamy związek jednego z drugim.
14:36
So there's tonsmnóstwo of wayssposoby that we can connectpołączyć to other people,
359
861000
3000
Istnieją setki sposobów zbliżania się do ludzi
14:39
and it seemswydaje się to be universaluniwersalny.
360
864000
2000
i wydają się powszechne.
14:41
Two weekstygodnie agotemu,
361
866000
2000
Dwa tygodnie temu
14:43
I just got back from PapuaPapua NewNowy GuineaGwinea
362
868000
2000
wróciłem z Papui-Nowej Gwinei.
14:45
where I wentposzedł up to the highlandsHighlands --
363
870000
2000
Byłem na tamtejszych wyżynach,
14:47
very isolatedodosobniony tribesplemiona of subsistenceutrzymania farmersrolnicy
364
872000
3000
gdzie żyją odizolowane od świata plemiona rolników,
14:50
livingżycie as they have livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj for milleniaMillenia.
365
875000
3000
żyjących tak, jak żyli od tysiącleci.
14:53
There are 800 differentróżne languagesJęzyki in the highlandsHighlands.
366
878000
3000
Na wyżynach funkcjonuje ponad 800 języków.
14:56
These are the mostwiększość primitiveprymitywny people in the worldświat.
367
881000
3000
To są najbardziej prymitywni ludzie na świecie,
14:59
And they indeedw rzeczy samej alsorównież releasewydanie oxytocinoksytocyna.
368
884000
3000
a również wytwarzają oksytocynę.
15:02
So oxytocinoksytocyna connectsłączy us to other people.
369
887000
4000
A więc oksytocyna zbliża nas do innych ludzi.
15:06
OxytocinOksytocyna makesczyni us feel what other people feel.
370
891000
2000
Oksytocyna sprawia, że czujemy to, co czują inni.
15:08
And it's so easyłatwo to causeprzyczyna people'sludzie brainsmózg
371
893000
3000
Bardzo łatwo nakłonić ludzki mózg
15:11
to releasewydanie oxytocinoksytocyna.
372
896000
2000
do wydzielania oksytocyny.
15:13
I know how to do it,
373
898000
2000
Wiem, jak to zrobić,
15:15
and my favoriteulubiony way to do it is, in factfakt, the easiestnajłatwiejszy.
374
900000
2000
a mój ulubiony sposób jest również najprostszy.
15:17
Let me showpokazać it to you.
375
902000
2000
Pozwólcie, że wam zademonstruję.
15:24
Come here. Give me a huguścisk.
376
909000
2000
Chodź, przytul mnie.
15:26
(LaughterŚmiech)
377
911000
2000
(Śmiech)
15:28
There you go.
378
913000
2000
Proszę.
15:30
(ApplauseAplauz)
379
915000
9000
(Brawa)
15:39
So my penchantupodobanie for huggingprzytulanie other people
380
924000
2000
Moje zamiłowanie do ściskania ludzi
15:41
has earnedzarobione me the nicknamepseudonim DrDr. Love.
381
926000
2000
przyniosło mi przydomek "Dr Miłość".
15:43
I'm happyszczęśliwy to sharedzielić a little more love in the worldświat,
382
928000
2000
Z radością dzielę się ze światem odrobiną miłości.
15:45
it's great,
383
930000
2000
To jest wspaniałe.
15:47
but here'soto jest your prescriptionrecepta from DrDr. Love:
384
932000
2000
A teraz jako Dr Miłość wypiszę wam receptę:
15:49
eightosiem hugsUściski a day.
385
934000
3000
osiem uścisków dziennie.
15:52
We have founduznany that people who releasewydanie more oxytocinoksytocyna
386
937000
2000
Ludzie wytwarzający więcej oksytocyny
15:54
are happierszczęśliwsi.
387
939000
2000
są szczęśliwsi.
15:56
And they're happierszczęśliwsi
388
941000
2000
A są szczęśliwsi,
15:58
because they have better relationshipsrelacje of all typestypy.
389
943000
3000
bo mają lepsze relacje z innymi, pod każdym względem.
16:01
DrDr. Love saysmówi eightosiem hugsUściski a day.
390
946000
3000
Dr Miłość mówi: osiem uścisków dziennie.
16:04
EightOsiem hugsUściski a day -- you'llTy będziesz be happierszczęśliwsi
391
949000
2000
Osiem uścisków dziennie, a będziesz szczęśliwszy
16:06
and the worldświat will be a better placemiejsce.
392
951000
2000
i świat stanie się lepszy.
16:08
Of coursekurs, if you don't like to touchdotknąć people, I can always shovepchnięcie this up your nosenos.
393
953000
3000
Oczywiście, jeśli nie lubisz dotykać ludzi, mogę zawsze wetknąć ci w nos to.
16:11
(LaughterŚmiech)
394
956000
2000
(Śmiech)
16:13
Thank you.
395
958000
2000
Dziękuję.
16:15
(ApplauseAplauz)
396
960000
13000
(Brawa)
Translated by Jakub Luberda
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Paul Zak - Neuroeconomist
A pioneer in the field of neuroeconomics, Paul Zak is uncovering how the hormone oxytocin promotes trust, and proving that love is good for business.

Why you should listen

What’s behind the human instinct to trust and to put each other’s well-being first? When you think about how much of the world works on a handshake or on holding a door open for somebody, why people cooperate is a huge question. Paul Zak researches oxytocin, a neuropeptide that affects our everyday social interactions and our ability to behave altruistically and cooperatively, applying his findings to the way we make decisions. A pioneer in a new field of study called neuroeconomics, Zak has demonstrated that oxytocin is responsible for a variety of virtuous behaviors in humans such as empathy, generosity and trust. Amazingly, he has also discovered that social networking triggers the same release of oxytocin in the brain -- meaning that e-connections are interpreted by the brain like in-person connections.

A professor at Claremont Graduate University in Southern California, Zak believes most humans are biologically wired to cooperate, but that business and economics ignore the biological foundations of human reciprocity, risking loss: when oxytocin levels are high in subjects, people’s generosity to strangers increases up to 80 percent; and countries with higher levels of trust – lower crime, better education – fare better economically.

He says: "Civilization is dependent on oxytocin. You can't live around people you don't know intimately unless you have something that says: Him I can trust, and this one I can't trust."

More profile about the speaker
Paul Zak | Speaker | TED.com