TED2004
Matthieu Ricard: The habits of happiness
Matthieu Ricard o nawykach szczęścia
Filmed:
Readability: 3.8
9,314,836 views
Czym jest szczęście i w jaki sposób możemy je odnaleźć? Były biochemik, a aktualnie buddysta, Matthieu Ricard twierdzi, że możemy wpoić umysłowi nawyk dobrego samopoczucia, aby stworzyć poczucie prawdziwego spokoju i spełnienia.
Matthieu Ricard - Monk, author, photographer
Sometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer. Full bio
Sometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So, I guess it is a result of globalization that you can find
0
0
5000
Dzięki globalizacji znajdujemy dziś puszki po coli
00:17
Coca-Cola tins on top of Everest and a Buddhist monk in Monterey.
1
5000
5000
na szczycie Everestu i buddyjskiego mnicha w Monterey.
00:22
(Laughter)
2
10000
3000
(Śmiech)
00:25
And so I just came, two days ago, from the Himalayas to your kind invitation.
3
13000
6000
Przyjechałem 2 dni temu z Himalajów.
00:31
So I would like to invite you, also, for a while, to the Himalayas themselves.
4
19000
4000
Chcę was zaprosić w Himalaje
00:37
And to show the place where meditators, like me,
5
25000
6000
i pokazać miejsce, gdzie przez medytację,
00:43
who began with being a molecular biologist in Pasteur Institute,
6
31000
4000
ja, były biolog molekularny z Instytutu Pasteura,
00:47
and found their way to the mountains.
7
35000
4000
odnalazłem drogę w góry.
00:52
So these are a few images I was lucky to take and be there.
8
40000
5000
Mam tu kilka zdjęć, które poszczęściło mi się zrobić.
00:58
There's the Mount Kailash in Eastern Tibet -- wonderful setting.
9
46000
6000
To pięknie położony Szczyt Kailash we wschodnim Tybecie.
01:04
This is from Marlboro country.
10
52000
2000
A to z krainy Malboro.
01:06
(Laughter)
11
54000
5000
(Śmiech)
01:11
This is a turquoise lake.
12
59000
2000
To jest Tukusowe Jezioro.
01:13
A meditator.
13
61000
2000
Medytujący mnich.
01:16
This is the hottest day of the year somewhere in Eastern Tibet, on August 1.
14
64000
5000
A to najgorętszy dzień roku w Tybecie, pierwszy sierpnia.
01:21
And the night before, we camped, and my Tibetan friends said,
15
69000
5000
Gdy wieczorem rozbijaliśmy obóz, koledzy z Tybetu powiedzieli:
01:26
"We are going to sleep outside." And I said, "Why? We have enough space in the tent."
16
74000
4000
"Śpimy na dworze." Pytam: "Czemu? W namiocie starczy miejsca."
01:30
They said, "Yes, but it's summertime."
17
78000
2000
"Tak, ale jest lato." odpowiedzieli.
01:32
(Laughter)
18
80000
4000
(Śmiech)
01:37
So now, we are going to speak of happiness.
19
85000
3000
Będziemy rozmawiać o szczęściu.
01:40
As a Frenchman, I must say that there are a lot of French intellectuals
20
88000
4000
Jako Francuz przyznam, że wielu francuskich intelektualistów
01:44
that think happiness is not at all interesting.
21
92000
4000
uważa szczęście za całkiem nieciekawe.
01:48
(Laughter)
22
96000
1000
(Śmiech)
01:49
I just wrote an essay on happiness, and there was a controversy.
23
97000
3000
Napisałem esej o szczęściu, który wywołał kontrowersje.
01:52
And someone wrote an article saying, "Don't impose on us the dirty work of happiness."
24
100000
5000
Ktoś zripostował: "Nie waż narzucać nam brudów szczęścia."
01:57
(Laughter)
25
105000
2000
(Śmiech)
01:59
"We don't care about being happy. We need to live with passion.
26
107000
4000
"Nie obchodzi nas szczęście. Chcemy żyć z pasją!
02:03
We like the ups and downs of life.
27
111000
3000
Lubimy wzloty i upadki życia.
02:06
We like our suffering because it's so good when it ceases for a while."
28
114000
3000
Lubimy cierpienie, bo to cudownie, gdy czasem ustępuje."
02:09
(Laughter)
29
117000
4000
(Śmiech)
02:13
This is what I see from the balcony of my hermitage in the Himalayas.
30
121000
5000
To jest widok z balkonu mojej pustelni w Himalajach.
02:18
It's about two meters by three, and you are all welcome any time.
31
126000
3000
Ma może 6 m2. Zapraszam w każdej chwili.
02:21
(Laughter)
32
129000
2000
(Śmiech)
02:23
Now, let's come to happiness or well-being.
33
131000
6000
Przejdźmy do szczęścia czy dobrobytu.
02:29
And first of all, you know, despite what the French intellectuals say,
34
137000
4000
Mimo twierdzeń francuskich intelektualistów,
02:33
it seems that no one wakes up in the morning thinking,
35
141000
3000
chyba nikt nie budzi się rano myśląc:
02:36
"May I suffer the whole day?"
36
144000
2000
"Jak by tu przecierpieć cały dzień?"
02:38
(Laughter)
37
146000
1000
(Śmiech)
02:39
Which means that somehow -- consciously or not,
38
147000
5000
Czyli jakiś sposób, świadomie czy nie,
02:44
directly or indirectly, in the short or the long term,
39
152000
4000
wprost lub pośrednio, krótko- lub długo- terminowo,
02:48
whatever we do, whatever we hope, whatever we dream --
40
156000
4000
wszelkie nasze działania, nadzieje i marzenia
02:52
somehow, is related to a deep, profound desire for well-being or happiness.
41
160000
8000
są związane z głębokim pragnieniem szczęścia.
03:00
As Pascal said, even the one who hangs himself,
42
168000
4000
Jak powiedział Pascal: nawet samobójca
03:04
somehow, is looking for cessation of suffering -- he finds no other way.
43
172000
7000
szuka ulgi w cierpieniu; nie znajduje innej drogi.
03:11
But then, if you look in the literature, East and West,
44
179000
3000
Jednak w literaturze Wschodu i Zachodu
03:14
you can find incredible diversity of definition of happiness.
45
182000
5000
znajdujemy mnóstwo różnych definicji szczęścia.
03:19
Some people say, I only believed in remembering the past,
46
187000
5000
Niektórzy mówią: wierzyłem tylko w pamięć o przeszłości,
03:24
imagining the future, never the present.
47
192000
2000
wyobrażenia przyszłości, nigdy w teraźniejszość.
03:26
Some people say happiness is right now;
48
194000
3000
Niektórzy mówią, że szczęście jest teraz,
03:29
it's the quality of the freshness of the present moment.
49
197000
4000
że jest świeżością obecnej chwili.
03:33
And that led to Henri Bergson, the French philosopher, to say,
50
201000
4000
To sprawiło, że francuski filozof, Henri Bergson powiedział:
03:37
"All the great thinkers of humanity have left happiness in the vague
51
205000
4000
"Żaden wielki myśliciel nie definiuje jasno szczęścia,
03:41
so that they could define -- each of them could define their own terms."
52
209000
4000
by każdy z osobna mógł zrobić to wg własnych zasad."
03:46
Well, that would be fine if it was just a secondary preoccupation in life.
53
214000
5000
Zgodziłbym się z tym, gdyby w życiu szczęście było na drugim planie.
03:52
But now, if it is something that is going to determine
54
220000
3000
Jednak, jeśli to szczęście decyduje
03:55
the quality of every instant of our life,
55
223000
3000
o jakości każdej chwili życia,
03:58
then we better know what it is, have some clearer idea.
56
226000
5000
lepiej wiedzieć czym jest. Mieć jaśniejsze pojęcie.
04:03
And probably, the fact that we don't know that is why, so often,
57
231000
5000
Prawdopodobnie ta niewiedza sprawia, że tak często,
04:08
although we seek happiness, it seems we turn our back to it.
58
236000
3000
choć szukamy szczęścia, odwracamy się do niego plecami.
04:11
Although we want to avoid suffering, it seems we are running somewhat towards it.
59
239000
5000
Choć chcemy uniknąć cierpienia, niemal do niego dążymy.
04:16
And that can also come from some kind of confusions.
60
244000
4000
Może to wynikać z pewnych nieporozumień.
04:20
One of the most common ones is happiness and pleasure.
61
248000
4000
Najczęstszym z nich jest mylenie szczęścia z przyjemnością.
04:24
But, if you look at the characteristics of those two,
62
252000
3000
Jeśli przyjrzymy się ich cechom,
04:27
pleasure is contingent upon time, upon its object, upon the place.
63
255000
8000
przyjemność zależy od czasu, obiektu i miejsca.
04:35
It is something that -- changes of nature.
64
263000
4000
Jej natura się zmienia.
04:40
Beautiful chocolate cake: first serving is delicious,
65
268000
4000
Piękny tort czekoladowy: pierwsza porcja jest przepyszna,
04:44
second one not so much, then we feel disgust.
66
272000
3000
druga taka sobie, a potem zaczynamy czuć obrzydzenie.
04:47
(Laughter)
67
275000
2000
(Śmiech)
04:49
That's the nature of things. We get tired.
68
277000
4000
To naturalne, że rzeczy stają się męczące.
04:53
I used to be a fan of Bach. I used to play it on the guitar, you know.
69
281000
4000
Byłem fanem Bacha. Grałem Bacha na gitarze.
04:57
I can hear it two, three, five times.
70
285000
2000
Mogę tego słuchać 2, 3, 5 razy.
04:59
If I had to hear it 24 hours, non-stop, it might be very tiring.
71
287000
5000
Gdybym musiał go słuchać cały czas, stałby się nużący.
05:04
If you are feeling very cold, you come near a fire, it's so wonderful.
72
292000
5000
Gdy jest ci zimno, podchodzisz do ognia, jest wspaniale.
05:09
Then, after some moments, you just go a little back, and then it starts burning.
73
297000
3000
Po chwili odsuwasz się, potem zaczyna palić.
05:13
It sort of uses itself as you experience it.
74
301000
4000
Przyjemność wyczerpuje się w trakcie doświadczania.
05:19
And also, again, it can -- also, it's something that you --
75
307000
4000
Po za tym przyjemność
05:23
it is not something that is radiating outside.
76
311000
2000
nie emanuje na zewnątrz.
05:25
Like, you can feel intense pleasure
77
313000
2000
Można czuć intensywną przyjemność,
05:27
and some others around you can be suffering a lot.
78
315000
5000
podczas gdy inni wokół cierpią.
05:32
Now, what, then, will be happiness?
79
320000
3000
Czym wobec tego jest szczęście?
05:35
And happiness, of course, is such a vague word, so let's say well-being.
80
323000
5000
Szczęście to niejasne słowo. Mówmy o dobrym samopoczuciu.
05:42
And so, I think the best definition, according to the Buddhist view,
81
330000
4000
Najlepsza buddyjska definicja mówi,
05:46
is that well-being is not just a mere pleasurable sensation.
82
334000
7000
że dobre samopoczucie nie jest tylko przyjemnym doznaniem.
05:53
It is a deep sense of serenity and fulfillment,
83
341000
5000
Jest głębokim poczuciem spokoju i spełnienia.
05:58
a state that actually pervades and underlies all emotional states,
84
346000
11000
Stanem, który leży u podstaw i przenika wszystkie stany emocjonalne,
06:09
and all the joys and sorrows that can come one's way.
85
357000
4000
wszystkie radości i smutki, których doświadczamy.
06:13
For you, that might be surprising.
86
361000
2000
Może was to zaskoczy.
06:15
Can we have this kind of well-being while being sad? In a way, why not?
87
363000
6000
Czy można dobrze się czuć będąc smutnymi? Czemu nie?
06:21
Because we are speaking of a different level.
88
369000
3000
Mowa o innym poziomie odczuwania.
06:27
Look at the waves coming here to shore.
89
375000
4000
Spójrzcie na fale u brzegu.
06:31
When you are at the bottom of the wave, you hit the bottom.
90
379000
4000
Na dnie fali, sięgacie dna.
06:35
You hit the solid rock.
91
383000
2000
Uderzacie w litą skałę.
06:37
When you are surfing on the top, you are all elated.
92
385000
2000
Surfując na górze, jesteście w euforii.
06:39
So you go from elation to depression -- there's no depth.
93
387000
3000
W przejściu z euforii do depresji nie ma głębi.
06:44
Now, if you look at the high sea, there might be beautiful, calm ocean, like a mirror.
94
392000
6000
Na otwartym morzu, jest i piękny, spokojny jak lustro ocean,
06:50
There might be storms, but the depth of the ocean is still there, unchanged.
95
398000
7000
i burze, ale głębia pozostaje taka sama, niezmienna.
06:58
So now, how is that?
96
406000
2000
Jak to możliwe?
07:00
It can only be a state of being, not just a fleeting emotion, sensation.
97
408000
5000
To może być tylko stan, nie zaś przelotna emocja.
07:05
Even joy -- that can be the spring of happiness.
98
413000
4000
Nawet nie radość, która może być początkiem szczęścia.
07:09
But there's also wicked joy, you can rejoice in someone's suffering.
99
417000
4000
Ale jest też nikczemna radość na widok cudzego cierpienia.
07:13
So how do we proceed in our quest for happiness? Very often, we look outside.
100
421000
8000
Jak poszukujemy szczęścia? Bardzo często szukamy go na zewnątrz.
07:21
We think that if we could gather this and that, all the conditions,
101
429000
5000
Sądzimy, że jeśli uzbieramy to i owo, spełnimy warunki.
07:26
something that we say, "Everything to be happy --
102
434000
3000
Mówimy: wszystko, co potrzebne do szczęścia.
07:29
to have everything to be happy."
103
437000
3000
Mieć wszystko potrzebne do szczęścia.
07:32
That very sentence already reveals the doom of destruction of happiness.
104
440000
4000
Samo to zdanie ujawnia, że szczęście jest skazane na zagładę.
07:36
To have everything. If we miss something, it collapses.
105
444000
5000
Mieć wszystko. Jeśli coś przegapimy - klęska.
07:41
And also, when things go wrong, we try to fix the outside so much,
106
449000
4000
Kiedy coś idzie źle, staramy się naprawić tą zewnętrzną fasadę
07:45
but our control of the outer world is limited, temporary, and often, illusory.
107
453000
9000
ale kontrola nad zewnętrznym światem jest ograniczona, chwilowa i często iluzoryczna.
07:54
So now, look at inner conditions. Aren't they stronger?
108
462000
4000
Spójrzmy na warunki wewnętrzne. Czyż nie są pewniejsze?
07:58
Isn't it the mind that translates the outer condition into happiness and suffering?
109
466000
6000
Czyż to nie umysł zamienia zewnętrzne warunki w szczęście lub nieszczęście?
08:04
And isn't that stronger?
110
472000
2000
Czyż to nie jest silniejsze?
08:06
We know, by experience, that we can be what we call "a little paradise,"
111
474000
5000
Wiemy z doświadczenia, że możemy być w tak zwanym raju
08:11
and yet, be completely unhappy within.
112
479000
4000
od wewnątrz wciąż będąc nieszczęśliwymi.
08:16
The Dalai Lama was once in Portugal,
113
484000
3000
Dalajlama był raz w Portugalii.
08:19
and there was a lot of construction going on everywhere.
114
487000
2000
Wszędzie coś budowano.
08:21
So one evening, he said, "Look, you are doing all these things,
115
489000
3000
Pewnego wieczoru powiedział "Robicie tyle rzeczy,
08:24
but isn't it nice, also, to build something within?"
116
492000
3000
może warto zbudować też coś od wewnątrz?"
08:27
And he said, "Unless that -- even you get high-tech flat
117
495000
5000
"Inaczej nawet w nowoczesnym mieszkaniu
08:32
on the 100th floor of a super-modern and comfortable building,
118
500000
5000
na setnym piętrze super-nowoczesnego i wygodnego budynku
08:37
if you are deeply unhappy within,
119
505000
2000
ktoś głęboko nieszczęśliwy
08:39
all you are going to look for is a window from which to jump."
120
507000
3000
będzie tylko szukał okna, żeby z niego wyskoczyć."
08:44
So now, at the opposite,
121
512000
2000
A teraz coś zgoła odmiennego.
08:46
we know a lot of people who, in very difficult circumstances,
122
514000
4000
Znamy wielu ludzi, którzy w trudnych warunkach
08:50
manage to keep serenity, inner strength, inner freedom, confidence.
123
518000
6000
umieją zachować spokój, wewnętrzną siłę, wolność oraz pewność siebie.
08:57
So now, if the inner conditions are stronger --
124
525000
2000
Jeśli wewnątrz jesteśmy silni psychicznie,
08:59
of course, the outer conditions do influence,
125
527000
3000
zewnętrzne warunki nadal graja rolę
09:02
and it's wonderful to live longer, healthier,
126
530000
4000
i wspaniale jest żyć dłużej, zdrowiej
09:06
to have access to information, education, to be able to travel,
127
534000
3000
mieć dostęp do informacji, edukacji, podróży,
09:09
to have freedom. It's highly desirable.
128
537000
5000
niezależności - to wszystko jest bardzo pożądane.
09:14
However, this is not enough. Those are just auxiliary, help conditions.
129
542000
6000
Ale to nie wystarczy. To tylko dodatki, warunki.
09:20
The experience that translates everything is within the mind.
130
548000
5000
Doświadczenie, które wszystko interpretuje, jest w umyśle.
09:25
So then, when we ask oneself how to nurture the condition for happiness,
131
553000
6000
Jak zatem pielęgnować stan umysłu niezbędny do szczęścia?
09:31
the inner conditions, and which are those which will undermine happiness.
132
559000
5000
Które z warunków wewnętrznych mogą szczęściu zaszkodzić?
09:37
So then, this just needs to have some experience.
133
565000
3000
Do tego trzeba trochę doświadczenia.
09:40
We have to know from ourselves, there are certain states of mind
134
568000
3000
Musimy wiedzieć, że niektóre stany ducha
09:43
that are conducive to this flourishing, to this well-being,
135
571000
3000
sprzyjają rozkwitowi i dobremu samopoczuciu,
09:46
what the Greeks called eudaimonia, flourishing.
136
574000
5000
które Grecy nazywali eudaimonia, 'rozkwit'.
09:51
There are some which are adverse to this well-being.
137
579000
4000
Inne znów szkodzą dobremu samopoczuciu.
09:56
And so, if we look from our own experience,
138
584000
3000
Wiemy z własnego doświadczenia,
09:59
anger, hatred, jealousy, arrogance, obsessive desire, strong grasping,
139
587000
9000
że złość, nienawiść, zazdrość, arogancja, żądza, zaborczość,
10:08
they don't leave us in such a good state after we have experienced it.
140
596000
5000
nie zostawiają nas w dobrym stanie.
10:13
And also, they are detrimental to others' happiness.
141
601000
3000
Szkodzą też szczęściu innych ludzi.
10:17
So we may consider that the more those are invading our mind,
142
605000
4000
Im bardziej wdzierają się do naszego umysłu,
10:21
and, like a chain reaction, the more we feel miserable, we feel tormented.
143
609000
5000
tym bardziej, jak w reakcji łańcuchowej, czujemy się udręczeni.
10:27
At the opposite, everyone knows deep within that an act of selfless generosity,
144
615000
6000
I na odwrót: każdy wie, że akt bezinteresownej wielkoduszności,
10:33
if from the distance, without anyone knowing anything about it,
145
621000
5000
na odległość, bez rozgłosu,
10:38
we could save a child's life, make someone happy.
146
626000
4000
może uratować życie dziecku lub kogoś uszczęśliwić.
10:42
We don't need the recognition. We don't need any gratitude.
147
630000
3000
Nie potrzebujemy uznania ani wdzięczności.
10:45
Just the mere fact of doing that fills such a sense of adequation with our deep nature.
148
633000
8000
Sam uczynek daje poczucie zjednoczenia z głębią natury.
10:53
And we would like to be like that all the time.
149
641000
3000
Chcielibyśmy zawsze tak się czuć.
10:56
So is that possible, to change our way of being, to transform one's mind?
150
644000
6000
Czy zmiana stylu życia, transformacja umysłu jest możliwa?
11:02
Aren't those negative emotions, or destructive emotions,
151
650000
4000
Czy negatywne lub niszczące emocje
11:06
inherent to the nature of mind?
152
654000
3000
są nieodzowne dla umysłu?
11:09
Is change possible in our emotions, in our traits, in our moods?
153
657000
6000
Czy można zmienić emocje, cechy, nastroje?
11:15
For that we have to ask, what is nature of mind?
154
663000
3000
Musimy zapytać: na czym polega umysł?
11:18
And if we look from the experiential point of view,
155
666000
4000
Z perspektywy eksperymentalnej,
11:22
there is a primary quality of consciousness
156
670000
3000
podstawową właściwością świadomości
11:25
that's just the mere fact to be cognitive, to be aware.
157
673000
5000
jest akt rozpoznania i zauważania.
11:30
Consciousness is like a mirror that allows all images to rise on it.
158
678000
5000
Świadomość jest jak lustro odbijające różne obrazy.
11:35
You can have ugly faces, beautiful faces in the mirror.
159
683000
3000
Może pokazywać piękne lub brzydkie twarze.
11:38
The mirror allows that, but the mirror is not tainted,
160
686000
4000
Lustro na to pozwala nie ponosząc szkody,
11:42
is not modified, is not altered by those images.
161
690000
4000
obrazy go nie zmieniają.
11:46
Likewise, behind every single thought there is the bare consciousness, pure awareness.
162
694000
8000
Podobnie z myślami: za każdą kryje się czysta, naga świadomość.
11:54
This is the nature. It cannot be tainted intrinsically with hatred or jealousy because,
163
702000
6000
Taka jest natura. Nie można jej skalać nienawiścią lub zazdrością,
12:00
then, if it was always there -- like a dye that would permeate the whole cloth --
164
708000
5000
bo istnieje zawsze, jak farba barwiąca cały materiał,
12:05
then it would be found all the time, somewhere.
165
713000
3000
zawsze by się gdzieś znajdowała.
12:08
We know we're not always angry, always jealous, always generous.
166
716000
5000
Nie zawsze jesteśmy rozgniewani, zazdrośni czy hojni.
12:13
So, because the basic fabric of consciousness
167
721000
3000
Podstawowym materiałem świadomości
12:16
is this pure cognitive quality that differentiates it from a stone,
168
724000
4000
jest czyste poznanie, co odróżnia ją od kamienia.
12:20
there is a possibility for change because all emotions are fleeting.
169
728000
4000
Emocje są ulotne, dlatego możliwość zmiany zawsze istnieje.
12:24
That is the ground for mind training.
170
732000
3000
To jest grunt pod trening umysłu.
12:27
Mind training is based on the idea that two opposite mental factors
171
735000
5000
Zakładamy, że dwa przeciwne stany umysłowe
12:32
cannot happen at the same time.
172
740000
2000
nie mogą współistnieć.
12:34
You could go from love to hate.
173
742000
2000
Można przejść od miłości do nienawiści.
12:36
But you cannot, at the same time, toward the same object,
174
744000
3000
Ale nie w tym samym czasie, względem tego samego obiektu
12:39
the same person, want to harm and want to do good.
175
747000
4000
tej samej osoby. Nie można chcieć krzywdzić i pomagać.
12:43
You cannot, in the same gesture, shake hand and give a blow.
176
751000
4000
Nie da się tym samym gestem powitać i uderzyć.
12:47
So, there are natural antidotes to emotions
177
755000
4000
Istnieją naturalne antidota na emocje,
12:51
that are destructive to our inner well-being.
178
759000
3000
które są niszczące dla dobrego samopoczucia.
12:54
So that's the way to proceed. Rejoicing compared to jealousy.
179
762000
6000
Tak należy postępować. Radość zamiast zazdrości.
13:00
A kind of sense of inner freedom as opposite to intense grasping and obsession.
180
768000
7000
Wewnętrzna wolność zamiast intensywnej zaborczości i obsesji.
13:08
Benevolence, loving kindness against hatred.
181
776000
5000
Uczynność, życzliwość zamiast nienawiści.
13:13
But, of course, each emotion then would need a particular antidote.
182
781000
5000
Każda emocja potrzebowałaby własnego antidotum.
13:18
Another way is to try to find a general antidote to all emotions,
183
786000
5000
Można znaleźć antidotum na wszystkie emocje,
13:23
and that's by looking at the very nature.
184
791000
3000
wystarczy przyjrzeć się naturze.
13:26
Usually, when we feel annoyed, hatred or upset with someone,
185
794000
6000
Gdy czujemy nienawiść, zdenerwowanie lub irytację,
13:32
or obsessed with something, the mind goes again and again to that object.
186
800000
4000
albo coś nas dręczy, cały czas wracamy do tego myślą.
13:36
Each time it goes to the object, it reinforces that obsession or that annoyance.
187
804000
6000
Wracając wzmacniamy obsesję czy irytację.
13:42
So then, it's a self-perpetuating process.
188
810000
4000
Ten proces napędza się sam.
13:46
So what we need to look now is, instead of looking outward, we look inward.
189
814000
5000
Zamiast patrzeć na zewnątrz, patrzymy do wnętrza.
13:51
Look at anger itself.
190
819000
2000
Przyglądamy się istocie gniewu.
13:53
It looks very menacing, like a billowing monsoon cloud or thunderstorm.
191
821000
6000
Wygląda groźnie, jak skłębiona monsunowa chmura, lub burza z piorunami
13:59
But we think we could sit on the cloud -- but if you go there, it's just mist.
192
827000
4000
Wygląda, jakby dało się na niej usiąść, ale to tylko mgła.
14:03
Likewise, if you look at the thought of anger,
193
831000
3000
Podobnie, jeśli przyjrzeć się myśli o gniewie,
14:06
it will vanish like frost under the morning sun.
194
834000
4000
to zniknie jak szron w porannych promieniach słońca.
14:10
If you do this again and again, the propensity,
195
838000
3000
Jeśli będziemy to powtarzać,
14:13
the tendencies for anger to arise again
196
841000
3000
skłonność,do wybuchów gniewu
14:16
will be less and less each time you dissolve it.
197
844000
3000
będzie maleć z każdym razem, aż zaniknie.
14:19
And, at the end, although it may rise, it will just cross the mind,
198
847000
4000
Może pojawi się jeszcze, ale tylko przelotnie,
14:23
like a bird crossing the sky without leaving any track.
199
851000
3000
jak ptak przecinający przestworza, nie pozostawiając śladu.
14:26
So this is the principal of mind training.
200
854000
4000
Na tym polega główna zasada treningu umysłu.
14:30
Now, it takes time because we -- it took time for all those faults in our mind,
201
858000
9000
Oczywiście, to trwa. W końcu trzeba było czasu, żeby nasze wady,
14:39
the tendencies, to build up, so it will take time to unfold them as well.
202
867000
4000
tendencje powstały, więc ich rozkład też potrwa.
14:43
But that's the only way to go.
203
871000
2000
Ale to jedyna droga.
14:45
Mind transformation -- that is the very meaning of meditation.
204
873000
5000
Transformacja umysłu jest istotą medytacji.
14:50
It means familiarization with a new way of being,
205
878000
3000
Oznacza przyswojenie nowego sposobu bycia,
14:53
new way of perceiving things, which is more in adequation with reality,
206
881000
4000
nowego postrzegania, które jest bliższe rzeczywistości,
14:57
with interdependence, with the stream and continuous transformation,
207
885000
4000
wraz ze współzależnością, z ciągłą transformacją,
15:01
which our being and our consciousness is.
208
889000
3000
którą jest nasz byt i nasza świadomość.
15:04
So, the interface with cognitive science,
209
892000
2000
Kognitywistyka a plastyczność umysłu,
15:06
since we need to come to that, and it was, I suppose, the subject of --
210
894000
3000
o tym, zdaje się, mieliśmy mówić...
15:09
we have to deal in such a short time
211
897000
2000
Choć mamy mało czasu.
15:11
with brain plasticity. The brain was thought to be more or less fixed.
212
899000
4000
Zakładano, że mózg jest mniej więcej stały.
15:15
All the nominal connections, in numbers and quantities, were thought --
213
903000
4000
Wszystkie połączenia, wyrażone w liczbach i ilościach wydawały się
15:19
until the last 20 years -- thought to be more or less fixed when we reached adult age.
214
907000
6000
do lat 90. mniej więcej ustalone, u dorosłych.
15:25
Now, recently, it has been found that it can change a lot.
215
913000
3000
Ostatnio okazało się, że umysł może się znacznie zmienić.
15:28
A violinist, as we heard, who has done 10,000 hours of violin practice,
216
916000
4000
U skrzypka, po 10 tys. godzin ćwiczeń,
15:32
some area that controls the movements of fingers in the brain change a lot,
217
920000
5000
rejon mózgu odpowiedzialny za ruchy palców bardzo się zmienia,
15:37
increasing reinforcement of the synaptic connections.
218
925000
4000
wzmacniając połączenia między synapsami.
15:41
So can we do that with human qualities?
219
929000
4000
Czy można tak zrobić z cechami osobowości?
15:45
With loving kindness, with patience, with openness?
220
933000
4000
Z życzliwością, cierpliwością, otwartością?
15:49
So that's what those great meditators have been doing.
221
937000
4000
Tak robili wielcy medytatorzy.
15:53
Some of them who came to the labs, like in Madison, Wisconsin, or in Berkeley,
222
941000
7000
Kilku z nich przyjechało do laboratoriów w Madison, Wisconsin czy Berkley.
16:00
did 20 to 40,000 hours of meditation.
223
948000
5000
Medytowali od 20 do 40 tys. godzin.
16:05
They do, like, three years' retreat, where they do meditate 12 hours a day.
224
953000
3000
Podczas 3-letniego odosobnienia medytują 12 godzin dziennie.
16:08
And then, the rest of their life, they will do that three or four hours a day.
225
956000
4000
Potem będą medytować od 3 do 4 godzin dziennie.
16:12
They are real Olympic champions of mind training.
226
960000
3000
To prawdziwi mistrzowie olimpijscy trenowania umysłu.
16:15
(Laughter)
227
963000
3000
(Śmiech)
16:18
This is the place where the meditators -- you can see it's kind of inspiring.
228
966000
4000
To miejsce medytacji, jak widzicie, całkiem inspirujące.
16:22
Now, here with 256 electrodes.
229
970000
3000
A tutaj z 256 elektrodami.
16:25
(Laughter)
230
973000
4000
(Śmiech)
16:31
So what did they find? Of course, same thing.
231
979000
4000
No i co znaleźli? Oczywiście, to samo.
16:35
The scientific embargo -- if ever has been to submitted to "Nature,"
232
983000
4000
Naukowe embargo - jeśli kiedyś było przedłożone Naturze
16:39
hopefully, it will be accepted.
233
987000
3000
o ile szczęście dopisze, będzie zaakceptowane.
16:42
It deals with the state of compassion, unconditional compassion.
234
990000
3000
Ma do czynienia z bezwarunkowym współczuciem.
16:45
We asked meditators, who have been doing that for years and years and years,
235
993000
4000
Poprosiliśmy osoby medytujące od wielu lat
16:49
to put their mind in a state where there's nothing but loving kindness,
236
997000
5000
by wprowadzili się w stan, w którym odczuwają tylko życzliwą dobroć,
16:54
total availability to sentient being.
237
1002000
2000
całkowitą otwartość dla czujących istot.
16:56
Of course, during the training, we do that with objects.
238
1004000
2000
Podczas treningu, ćwiczymy z obiektami.
16:58
We think of people suffering, we think of people we love,
239
1006000
3000
Myślimy o ludziach cierpiących, i o tych, których kochamy,
17:01
but at some point, it can be a state which is all pervading.
240
1009000
4000
ale niekiedy możemy wejść w stan przenikający wszystko.
17:05
Here is the preliminary result, which I can show because it's already been shown.
241
1013000
5000
Oto wstępne wyniki. Już je wcześniej prezentowano.
17:10
The bell curve shows 150 controls, and what is being looked at
242
1018000
7000
Ten rozkład normalny pokazuje 150 jednostek, u których sprawdzano
17:17
is the difference between the right and the left frontal lobe.
243
1025000
4000
różnice między prawym i lewym płatem czołowym.
17:21
In very short, people who have more activity in the right side of the prefrontal cortex
244
1029000
5000
Ci z bardziej aktywnym płatem czołowym są przygnębieni,
17:26
are more depressed, withdrawn. They don't describe a lot of positive affect.
245
1034000
6000
zamknięci w sobie. Nie zgłaszają wielu pozytywnych uczuć.
17:33
It's the opposite on the left side: more tendency to altruism,
246
1041000
5000
Inaczej jest po stronie lewej: tendencja do altruizmu,
17:38
to happiness, to express, and curiosity and so forth.
247
1046000
5000
do szczęścia, do uzewnętrzniania, ciekawości i tak dalej.
17:43
So there's a basic line for people. And also, it can be changed.
248
1051000
4000
Istnieje więc linia podstawowa. I można ją zmieniać.
17:47
If you see a comic movie, you go off to the left side.
249
1055000
2000
Gdy oglądasz komedię, odchylenie jest na lewo.
17:49
If you are happy about something, you'll go more to the left side.
250
1057000
3000
Jeśli coś cię uszczęśliwia, znów wychylenie na lewo.
17:52
If you have a bout of depression, you'll go to the right side.
251
1060000
4000
Jeśli masz napad depresji, będziesz szedł na prawo.
17:56
Here, the -0.5 is the full standard deviation
252
1064000
6000
Tutaj, -0.5 jest całkowitym odchyleniem standardowym
18:02
of a meditator who meditated on compassion.
253
1070000
3000
osoby medytującej o współczuciu.
18:05
It's something that is totally out of the bell curve.
254
1073000
4000
To całkowicie wykracza poza rozkład normalny.
18:09
So, I've no time to go into all the different scientific results.
255
1077000
4000
Nie mamy czasu na zgłębianie różnych rezultatów badań,
18:13
Hopefully, they will come.
256
1081000
2000
które, mam nadzieję, się pojawią.
18:15
But they found that -- this is after three and a half hours in an fMRI,
257
1083000
4000
To wyniki 3,5-godziny rezonansu magnetycznego (MRI).
18:19
it's like coming out of a space ship.
258
1087000
3000
Przypomina wychodzenie ze statku kosmicznego.
18:24
Also, it has been shown in other labs --
259
1092000
2000
Dowiedziono też w innych laboratoriach,
18:26
for instance, Paul Ekman's labs in Berkeley --
260
1094000
4000
np. Paula Ekmana w Berkley,
18:30
that some meditators are able, also,
261
1098000
2000
że medytujący potrafią kontrolować
18:32
to control their emotional response more than it could be thought.
262
1100000
4000
reakcje emocjonalne bardziej, niż się wydaje.
18:36
Like the startle experiments, for example.
263
1104000
2000
Jak w przypadku eksperymentów ze strachem.
18:38
If you sit a guy on a chair with all this kind of apparatus measuring your physiology,
264
1106000
4000
Kiedy facet z różnymi przyrządami mierzącymi fizjologię
18:42
and there's kind of a bomb that goes off, it's so instinctive response that,
265
1110000
5000
usłyszy coś jak wybuch bomby, reaguje instynktownie.
18:47
in 20 years, they never saw anyone who will not jump.
266
1115000
4000
W ciągu 20 lat nie widzieli nikogo, kto by nie podskoczył.
18:51
Some meditators, without trying to stop it,
267
1119000
3000
Medytujący nie próbowali powstrzymywać reakcji,
18:54
but simply by being completely open,
268
1122000
3000
lecz ponieważ byli całkowicie otwarci,
18:57
thinking that that bang is just going to be just a small event like a shooting star,
269
1125000
5000
uznali wybuch za wydarzenie w rodzaju spadającej gwiazdy,
19:02
they are able not to move at all.
270
1130000
2000
i potrafili nie poruszyć się wcale.
19:04
So the whole point of that is not, sort of, to make, like,
271
1132000
4000
Nie chodzi o robienie cyrku
19:08
a circus thing of showing exceptional beings who can jump, or whatever.
272
1136000
7000
gdzie pokazujemy wyjątkowe jednostki potrafiące skakać.
19:15
It's more to say that mind training matters. That this is not just a luxury.
273
1143000
6000
Chodzi o dowiedzenie, że trening umysłu ma znaczenie. Nie jest tylko zbytkiem.
19:21
This is not a supplementary vitamin for the soul.
274
1149000
5000
Nie jest witaminowym suplementem dla umysłu.
19:26
This is something that's going to determine the quality of every instant of our lives.
275
1154000
6000
Decyduje o jakości każdej chwili życia.
19:32
We are ready to spend 15 years achieving education.
276
1160000
4000
Jesteśmy gotowi spędzić 15 lat na zdobycie wiedzy.
19:36
We love to do jogging, fitness.
277
1164000
3000
Uwielbiamy uprawiać jogging i fitness.
19:39
We do all kinds of things to remain beautiful.
278
1167000
4000
Robimy różne rzeczy dla zachowania urody.
19:43
Yet, we spend surprisingly little time taking care of what matters most --
279
1171000
7000
Ale zaskakująco mało zajmujemy się tym, co najważniejsze:
19:50
the way our mind functions --
280
1178000
3000
jak działa umysł,
19:53
which, again, is the ultimate thing that determines the quality of our experience.
281
1181000
5000
choć to naprawdę decyduje o jakości przeżyć.
19:58
Now, our compassion is supposed to be put in action.
282
1186000
4000
Trzeba zaprząc współczucie do dzieła.
20:02
That's what we try to do in different places.
283
1190000
3000
Staramy się to robić w różnych miejscach.
20:05
Just this one example is worth a lot of work.
284
1193000
4000
Nawet ten jeden przykład jest wart wiele wysiłku.
20:09
This lady with bone TB, left alone in a tent, is going to die with her only daughter.
285
1197000
6000
Kobieta z gruźlicą kości, sama w namiocie, umarłaby wraz z jedyną córką.
20:15
One year later, how she is.
286
1203000
3000
A po roku, wygląda już tak.
20:20
Different schools and clinics we've been doing in Tibet.
287
1208000
4000
A to inne szkoły i kliniki, którymi zajmowaliśmy się w Tybecie
20:26
And just, I leave you with the beauty of those looks
288
1214000
4000
Zostawię was z pięknem tych widoków,
20:30
that tells more about happiness than I could ever say.
289
1218000
5000
więcej mówiących o szczęściu, niż sam bym potrafił.
20:35
And jumping monks of Tibet.
290
1223000
2000
I skaczący tybetańscy mnisi.
20:37
(Laughter)
291
1225000
2000
(Śmiech)
20:39
Flying monks.
292
1227000
2000
Latający mnisi.
20:47
Thank you very much.
293
1235000
2000
Bardzo wszystkim dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Matthieu Ricard - Monk, author, photographerSometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer.
Why you should listen
After training in biochemistry at the Institute Pasteur, Matthieu Ricard left science behind to move to the Himalayas and become a Buddhist monk -- and to pursue happiness, both at a basic human level and as a subject of inquiry. Achieving happiness, he has come to believe, requires the same kind of effort and mind training that any other serious pursuit involves.
His deep and scientifically tinged reflections on happiness and Buddhism have turned into several books, including The Quantum and the Lotus: A Journey to the Frontiers Where Science and Buddhism Meet. At the same time, he also makes sensitive and jaw-droppingly gorgeous photographs of his beloved Tibet and the spiritual hermitage where he lives and works on humanitarian projects.
His latest book on happiness is Happiness: A Guide to Developing Life's Most Important Skill; his latest book of photographs is Tibet: An Inner Journey.
Matthieu Ricard | Speaker | TED.com