TED2004
Matthieu Ricard: The habits of happiness
Матијè Рикард за навиките кои носат среќа
Filmed:
Readability: 3.8
9,314,836 views
Што е среќата, и како сите ние да дојдеме барем малку до нејзе? Биохемичарот кој се преобрати во Будистички свештеник Matthieu Ricard (Матијè Рикард) вели дека можеме да го вежбаме нашиот ум на навиките за добросостојба, и да создадеме вистинско чувство на смиреност и исполнетост.
Matthieu Ricard - Monk, author, photographer
Sometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer. Full bio
Sometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So, I guess it is a result of globalization that you can find
0
0
5000
Претпоставувам, дека е резултат на глобализацијата тоа што ќе најдете
00:17
Coca-Cola tins on top of Everest and a Buddhist monk in Monterey.
1
5000
5000
Кока Кола лименки на врвот на Еверест и будистички свештеник во Монтереј.
00:22
(Laughter)
2
10000
3000
(Смеа)
00:25
And so I just came, two days ago, from the Himalayas to your kind invitation.
3
13000
6000
Пред два дена, на ваша љубезна покана, дојдов од Хималаите.
00:31
So I would like to invite you, also, for a while, to the Himalayas themselves.
4
19000
4000
И јас исто така, барем за кратко, сакам да ве поканам на Хималаите
00:37
And to show the place where meditators, like me,
5
25000
6000
И да ви го покажам местото каде што медитантите, како мене,
00:43
who began with being a molecular biologist in Pasteur Institute,
6
31000
4000
т.е. јас, кој почнав како молекуларен биолог во Пастеровиот институт,
00:47
and found their way to the mountains.
7
35000
4000
и другите, си го нашле патот до планините.
00:52
So these are a few images I was lucky to take and be there.
8
40000
5000
Ова се неколку слики кои имав среќа да ги сликам и да бидам таму.
00:58
There's the Mount Kailash in Eastern Tibet -- wonderful setting.
9
46000
6000
Таму е планината Каилаш во Источен Тибет - прекрасна глетка.
01:04
This is from Marlboro country.
10
52000
2000
Ова е од земјата на Малборо.
01:06
(Laughter)
11
54000
5000
(Смеа)
01:11
This is a turquoise lake.
12
59000
2000
Ова е Тиркизното езеро.
01:13
A meditator.
13
61000
2000
Медитант.
01:16
This is the hottest day of the year somewhere in Eastern Tibet, on August 1.
14
64000
5000
Ова е најтоплиот ден во годината, некаде во Источен Тибет, на 1-ви Август.
01:21
And the night before, we camped, and my Tibetan friends said,
15
69000
5000
Претходната вечер кампувавме, и моите Тибетански пријатели рекоа,
01:26
"We are going to sleep outside." And I said, "Why? We have enough space in the tent."
16
74000
4000
"Ќе спиеме на отворено". Ги прашав,"Зошто? Имаме доволно место во шаторот."
01:30
They said, "Yes, but it's summertime."
17
78000
2000
Ми одговорија, "Да, но лето е."
01:32
(Laughter)
18
80000
4000
(Смеа)
01:37
So now, we are going to speak of happiness.
19
85000
3000
Сега ќе зборуваме за среќата.
01:40
As a Frenchman, I must say that there are a lot of French intellectuals
20
88000
4000
Како Француз, морам да кажам дека има многу француски интелектуалци
01:44
that think happiness is not at all interesting.
21
92000
4000
кои мислат дека среќата не е воопшто интересна.
01:48
(Laughter)
22
96000
1000
(Смеа)
01:49
I just wrote an essay on happiness, and there was a controversy.
23
97000
3000
Само што напишав есеј за среќата, и веднаш се појавија контроверзи.
01:52
And someone wrote an article saying, "Don't impose on us the dirty work of happiness."
24
100000
5000
Некој напиша статија во кој велеше "Не ни ја наметнувајте таа валкана работа наречена среќа."
01:57
(Laughter)
25
105000
2000
(Смеа)
01:59
"We don't care about being happy. We need to live with passion.
26
107000
4000
"Не ни е грижа дали сме среќни. Треба да живееме со страст.
02:03
We like the ups and downs of life.
27
111000
3000
Ги сакаме подемите и падовите во животот.
02:06
We like our suffering because it's so good when it ceases for a while."
28
114000
3000
Си го сакаме страдањето, бидејќи е толку убаво кога ќе го снема повремено."
02:09
(Laughter)
29
117000
4000
(Смеа)
02:13
This is what I see from the balcony of my hermitage in the Himalayas.
30
121000
5000
Ова е погледот од терасата на моето испосничко живеалиште на Хималаите.
02:18
It's about two meters by three, and you are all welcome any time.
31
126000
3000
Отприлика е два метри на три, и сите сте добредојдени во секое време.
02:21
(Laughter)
32
129000
2000
(Смеа)
02:23
Now, let's come to happiness or well-being.
33
131000
6000
Сега, да дојдеме до среќата или благосостојбата.
02:29
And first of all, you know, despite what the French intellectuals say,
34
137000
4000
И пред се, како што знаете, и без оглед што велат француските интелектуалци,
02:33
it seems that no one wakes up in the morning thinking,
35
141000
3000
се чини дека никој не се буди наутро со мислата,
02:36
"May I suffer the whole day?"
36
144000
2000
"Може ли да си страдам цел ден?"
02:38
(Laughter)
37
146000
1000
(Смеа)
02:39
Which means that somehow -- consciously or not,
38
147000
5000
Што значи дека некако - свесно или не,
02:44
directly or indirectly, in the short or the long term,
39
152000
4000
директно или индиректно, на кратко или на долгорочно,
02:48
whatever we do, whatever we hope, whatever we dream --
40
156000
4000
што и да правиме, на што и да се надеваме, што и да сонуваме -
02:52
somehow, is related to a deep, profound desire for well-being or happiness.
41
160000
8000
некако, е поврзано со длабока, фундаментална желба за добросостојба или среќа.
03:00
As Pascal said, even the one who hangs himself,
42
168000
4000
Како што рекол Паскал, дури и оние што се бесат себеси,
03:04
somehow, is looking for cessation of suffering -- he finds no other way.
43
172000
7000
некако, бараат прекинување на страдањата - но не наоѓаат друг начин.
03:11
But then, if you look in the literature, East and West,
44
179000
3000
Но, ако гледате во литературата, Источна или Западна,
03:14
you can find incredible diversity of definition of happiness.
45
182000
5000
ќе најдете неверојатна разновидност на дефиниции за среќата.
03:19
Some people say, I only believed in remembering the past,
46
187000
5000
Некои луѓе велат дека единствено верувале во сеќавањата од минатото,
03:24
imagining the future, never the present.
47
192000
2000
во замислувањето на иднината, но никогаш во сегашноста.
03:26
Some people say happiness is right now;
48
194000
3000
Некои луѓе велат среќата е во сегашноста
03:29
it's the quality of the freshness of the present moment.
49
197000
4000
таа е квалитетот на свежината на сегашниот момент.
03:33
And that led to Henri Bergson, the French philosopher, to say,
50
201000
4000
А тоа нè води до Анри Бергсон, францускиот филозоф, кој вели
03:37
"All the great thinkers of humanity have left happiness in the vague
51
205000
4000
"Големите мислители на човештвото ја оставиле среќата нејасна,
03:41
so that they could define -- each of them could define their own terms."
52
209000
4000
за да може секој од нив да ја дефинира на свој начин."
03:46
Well, that would be fine if it was just a secondary preoccupation in life.
53
214000
5000
Да, но тоа би било во ред ако среќата е само секундарно нешто во животот.
03:52
But now, if it is something that is going to determine
54
220000
3000
Но, ако таа всушност е нешто што ќе
го одреди
го одреди
03:55
the quality of every instant of our life,
55
223000
3000
квалитетот на секој момент од животот,
03:58
then we better know what it is, have some clearer idea.
56
226000
5000
тогаш подобро да знаеме што е таа, да имаме јасна идеја за нејзе.
04:03
And probably, the fact that we don't know that is why, so often,
57
231000
5000
И веројатно, заради фактот што не знаеме, честопати
04:08
although we seek happiness, it seems we turn our back to it.
58
236000
3000
иако сме во потрага по среќата, се чини дека ѝ го вртиме грбот.
04:11
Although we want to avoid suffering, it seems we are running somewhat towards it.
59
239000
5000
Иако сакаме да ги избегнеме страдањата, се чини дека, напротив - се залетуваме кон нив.
04:16
And that can also come from some kind of confusions.
60
244000
4000
А тоа може да се случува и заради некоја забуна.
04:20
One of the most common ones is happiness and pleasure.
61
248000
4000
Една од најчестите е поистоветувањето на среќата и задоволството.
04:24
But, if you look at the characteristics of those two,
62
252000
3000
Но ако ги погледнете нивните карактеристики,
04:27
pleasure is contingent upon time, upon its object, upon the place.
63
255000
8000
задоволството зависи од својот предмет, од времето, и од местото.
04:35
It is something that -- changes of nature.
64
263000
4000
Тоа е нешто што ја менува својата природа.
04:40
Beautiful chocolate cake: first serving is delicious,
65
268000
4000
Прекрасна чоколадна торта: првото парче е многу вкусно,
04:44
second one not so much, then we feel disgust.
66
272000
3000
второто не толку многу, а потоа ни се гади.
04:47
(Laughter)
67
275000
2000
(Смеа)
04:49
That's the nature of things. We get tired.
68
277000
4000
Таква е природата на нештата. Се уморуваме.
04:53
I used to be a fan of Bach. I used to play it on the guitar, you know.
69
281000
4000
Јас бев голем обожавател на Бах, го свирев на гитара,
04:57
I can hear it two, three, five times.
70
285000
2000
Можам да го слушам два, три, пет пати.
04:59
If I had to hear it 24 hours, non-stop, it might be very tiring.
71
287000
5000
Ако теба да го слушам 24 часа нон-стоп, тоа може да биде многу заморно.
05:04
If you are feeling very cold, you come near a fire, it's so wonderful.
72
292000
5000
Ако ви е многу ладно, приоѓате блиску до огнот, се чувствувате прекрасно.
05:09
Then, after some moments, you just go a little back, and then it starts burning.
73
297000
3000
Потоа, после некое време, се тргнувате малку назад, а потоа дури почнува да ве пече.
05:13
It sort of uses itself as you experience it.
74
301000
4000
Самото доживување некако го троши задоволството.
05:19
And also, again, it can -- also, it's something that you --
75
307000
4000
Исто така - -
05:23
it is not something that is radiating outside.
76
311000
2000
не е нешто што зрачи нанадвор.
05:25
Like, you can feel intense pleasure
77
313000
2000
Да речеме, може да почувствувате силно задоволство,
05:27
and some others around you can be suffering a lot.
78
315000
5000
а некои други околу вас може многу да страдаат.
05:32
Now, what, then, will be happiness?
79
320000
3000
Тогаш, што е среќата?
05:35
And happiness, of course, is such a vague word, so let's say well-being.
80
323000
5000
А среќата, секако, е толку нејасен збор, па ајде ќе велиме благосостојба.
05:42
And so, I think the best definition, according to the Buddhist view,
81
330000
4000
Така, мислам најдобрата дефиниција, од Будистички аспект,
05:46
is that well-being is not just a mere pleasurable sensation.
82
334000
7000
е дека благосостојбата не е само обично пријатно чувство.
05:53
It is a deep sense of serenity and fulfillment,
83
341000
5000
Тоа е длабоко чувство на смиреност и исполнетост,
05:58
a state that actually pervades and underlies all emotional states,
84
346000
11000
состојба која всушност ги проткајува и е во основата на сите емотивни состојби,
06:09
and all the joys and sorrows that can come one's way.
85
357000
4000
и сите радости и таги кои може некого да го снајдат.
06:13
For you, that might be surprising.
86
361000
2000
За вас може да биде изненадувачки.
06:15
Can we have this kind of well-being while being sad? In a way, why not?
87
363000
6000
Може ли да имаме ваква благосостојба кога сме тажни? На некој начин, зошто да не?
06:21
Because we are speaking of a different level.
88
369000
3000
Бидејќи зборуваме за различни нивоа.
06:27
Look at the waves coming here to shore.
89
375000
4000
Да ги погледнеме брановите кои доаѓаат на брегот.
06:31
When you are at the bottom of the wave, you hit the bottom.
90
379000
4000
Кога сте на дното од бранот, го удирате дното.
06:35
You hit the solid rock.
91
383000
2000
Удирате во карпите.
06:37
When you are surfing on the top, you are all elated.
92
385000
2000
Кога сурфате на врвот од бранот, вие сте возвишени.
06:39
So you go from elation to depression -- there's no depth.
93
387000
3000
Значи одите од восхит до депресија - нема длабочина.
06:44
Now, if you look at the high sea, there might be beautiful, calm ocean, like a mirror.
94
392000
6000
Сега, ако се погледне далеку од брегот, таму океанот може да биде убав, мирен, како огледало.
06:50
There might be storms, but the depth of the ocean is still there, unchanged.
95
398000
7000
Може да има бури, но во длабочината океанот се уште е ист, непроменет.
06:58
So now, how is that?
96
406000
2000
Зошто е така?
07:00
It can only be a state of being, not just a fleeting emotion, sensation.
97
408000
5000
Тоа може да биде само состојба на духот, а не само ктраткотрајна емоција, сензација.
07:05
Even joy -- that can be the spring of happiness.
98
413000
4000
Дури и радоста - која може да биде изворот на среќа.
07:09
But there's also wicked joy, you can rejoice in someone's suffering.
99
417000
4000
Но, постои и зла радост, можете да се радувате на туѓа несреќа.
07:13
So how do we proceed in our quest for happiness? Very often, we look outside.
100
421000
8000
Па, како да продолжиме во нашата потрага по среќа? Многу често, ние ја бараме надвор.
07:21
We think that if we could gather this and that, all the conditions,
101
429000
5000
Сметаме дека ако може да го исполниме ова и она, сите услови,
07:26
something that we say, "Everything to be happy --
102
434000
3000
како што велиме, "Сè за да се биде среќен -
07:29
to have everything to be happy."
103
437000
3000
т.е. да се има сè за да се биде среќен. "
07:32
That very sentence already reveals the doom of destruction of happiness.
104
440000
4000
Токму оваа реченица го открива деструктивниот крај
на среќата.
на среќата.
07:36
To have everything. If we miss something, it collapses.
105
444000
5000
Да се има сè. Значи ако ни недостига нешто, среќата веднаш се руши..
07:41
And also, when things go wrong, we try to fix the outside so much,
106
449000
4000
И, исто така, кога работите одат наопаку, ние се обидуваме да ја поправиме надворешноста,
07:45
but our control of the outer world is limited, temporary, and often, illusory.
107
453000
9000
но нашата контрола врз надворешниот свет е ограниченa, привремена и често, илузорна.
07:54
So now, look at inner conditions. Aren't they stronger?
108
462000
4000
А сега, да погледнеме во внатрешните услови. Зарем тие не се посилни?
07:58
Isn't it the mind that translates the outer condition into happiness and suffering?
109
466000
6000
Зар не е умот тој, кој кажува дали надворешните состојби се среќа или страдање?
08:04
And isn't that stronger?
110
472000
2000
И зар не е тоа посилно?
08:06
We know, by experience, that we can be what we call "a little paradise,"
111
474000
5000
Знаеме од искуство, дека може да бидеме, како што велиме, во "мал рај"
08:11
and yet, be completely unhappy within.
112
479000
4000
а сепак да бидеме целосно несреќни во него.
08:16
The Dalai Lama was once in Portugal,
113
484000
3000
Далај Лама еднаш беше во Португалија,
08:19
and there was a lot of construction going on everywhere.
114
487000
2000
и таму се градеше на сите страни.
08:21
So one evening, he said, "Look, you are doing all these things,
115
489000
3000
Така една вечер рече, "Видете, вие ги правите сите овие работи,
08:24
but isn't it nice, also, to build something within?"
116
492000
3000
но, не е ли убаво, истотака, да изградите и нешто внатре, во себе?"
08:27
And he said, "Unless that -- even you get high-tech flat
117
495000
5000
и додаде: "без тоа - дури и да имате високо-технолошки стан
08:32
on the 100th floor of a super-modern and comfortable building,
118
500000
5000
на 100-тиот кат од супермодерна и пријатна зграда,
08:37
if you are deeply unhappy within,
119
505000
2000
ако сте длабоко несреќни одвнатре,
08:39
all you are going to look for is a window from which to jump."
120
507000
3000
единствено нешто што ќе барате, е прозорец да скокнете. "
08:44
So now, at the opposite,
121
512000
2000
Сега и обратно,
08:46
we know a lot of people who, in very difficult circumstances,
122
514000
4000
знаеме многу луѓе кои, во многу тешки услови,
08:50
manage to keep serenity, inner strength, inner freedom, confidence.
123
518000
6000
успеале да го зачуваат спокојот, внатрешната сила, внатрешната слобода, увереноста.
08:57
So now, if the inner conditions are stronger --
124
525000
2000
Така, ако внатрешните услови се посилни --
08:59
of course, the outer conditions do influence,
125
527000
3000
се разбира, надворешните секако влијаат,
09:02
and it's wonderful to live longer, healthier,
126
530000
4000
прекрасно е да се живее подолго, поздраво,
09:06
to have access to information, education, to be able to travel,
127
534000
3000
да се има пристап до информации, образование, да се има можност за патување,
09:09
to have freedom. It's highly desirable.
128
537000
5000
да се има слобода. Сето тоа е многу пожелно.
09:14
However, this is not enough. Those are just auxiliary, help conditions.
129
542000
6000
Сепак, ова не е доволно. Тие се само дополнителни, помошни услови.
09:20
The experience that translates everything is within the mind.
130
548000
5000
Сознанието што преведува се, е внатре, во умот.
09:25
So then, when we ask oneself how to nurture the condition for happiness,
131
553000
6000
Па тогаш, да се прашаме, како да создадеме услови за среќата,
09:31
the inner conditions, and which are those which will undermine happiness.
132
559000
5000
внатрешни услови, и кои се оние кои ќе ни ја поткопаат среќата.
09:37
So then, this just needs to have some experience.
133
565000
3000
За ова треба да се има некои искуства.
09:40
We have to know from ourselves, there are certain states of mind
134
568000
3000
Треба и самите да знаеме, постојат одредени состојби на умот
09:43
that are conducive to this flourishing, to this well-being,
135
571000
3000
кои се погодни за ова просперирање, за оваа благосостојба.
09:46
what the Greeks called eudaimonia, flourishing.
136
574000
5000
како што Грците велат еуадаимониа, цутење.
09:51
There are some which are adverse to this well-being.
137
579000
4000
Постојат некои услови кои пак се штетни за оваа благосостојба.
09:56
And so, if we look from our own experience,
138
584000
3000
Така, ако гледаме од сопственото искуство,
09:59
anger, hatred, jealousy, arrogance, obsessive desire, strong grasping,
139
587000
9000
гнев, омраза, љубомора, ароганција, опсесивна желба, лакомост,
10:08
they don't leave us in such a good state after we have experienced it.
140
596000
5000
не нè оставаат во добра состојба откако ќе ги доживееме.
10:13
And also, they are detrimental to others' happiness.
141
601000
3000
И, исто така, тие се штетни за среќата на другите.
10:17
So we may consider that the more those are invading our mind,
142
605000
4000
Па може да кажеме дека, колку повеќе ни навлегуваат во умот,
10:21
and, like a chain reaction, the more we feel miserable, we feel tormented.
143
609000
5000
и, како верижна реакција, толку повеќе се чувствуваме мизерно, се чувствуваме вознемирено.
10:27
At the opposite, everyone knows deep within that an act of selfless generosity,
144
615000
6000
Од друга страна, секој знае длабоко во себе, дека еден несебичен чин на великодушност,
10:33
if from the distance, without anyone knowing anything about it,
145
621000
5000
ако е од далеку, без никој да знае за тоа,
10:38
we could save a child's life, make someone happy.
146
626000
4000
можеме да спасиме детски живот, да направиме некого среќен.
10:42
We don't need the recognition. We don't need any gratitude.
147
630000
3000
Не ни е потребно призанание. Не ни е потребна никаква благодарност.
10:45
Just the mere fact of doing that fills such a sense of adequation with our deep nature.
148
633000
8000
Самиот факт дека тоа сме го направиле, ja исполнува со чувство на адекватност нашата длабока природа.
10:53
And we would like to be like that all the time.
149
641000
3000
И ние би сакале да бидеме такви постојано.
10:56
So is that possible, to change our way of being, to transform one's mind?
150
644000
6000
Па, дали е возможно, да го смениме начинот на постоење, да го трансформираме умот?
11:02
Aren't those negative emotions, or destructive emotions,
151
650000
4000
Зарем овие негативни емоции или деструктивни емоции,
11:06
inherent to the nature of mind?
152
654000
3000
не се својствени за природата на умот?
11:09
Is change possible in our emotions, in our traits, in our moods?
153
657000
6000
Дали е можна промена во нашите емоции, нашите особини, нашите расположенија?
11:15
For that we have to ask, what is nature of mind?
154
663000
3000
За тоа треба да се запрашаме, каква е природата на умот?
11:18
And if we look from the experiential point of view,
155
666000
4000
И ако погледнеме од искуствена гледна точка,
11:22
there is a primary quality of consciousness
156
670000
3000
свеста има еден примарен квалитет
11:25
that's just the mere fact to be cognitive, to be aware.
157
673000
5000
а тоа е самиот факт да осознаваш, да бидеш свесен.
11:30
Consciousness is like a mirror that allows all images to rise on it.
158
678000
5000
Свеста е како огледало кое им овозможува на сите слики да се прикажат на него.
11:35
You can have ugly faces, beautiful faces in the mirror.
159
683000
3000
Може да имаме грди лица и убави лица во огледалото.
11:38
The mirror allows that, but the mirror is not tainted,
160
686000
4000
Огледалото го дозволува тоа, но огледалото не е извалкано,
11:42
is not modified, is not altered by those images.
161
690000
4000
не е модифицирано, не е изменето од тие слики.
11:46
Likewise, behind every single thought there is the bare consciousness, pure awareness.
162
694000
8000
Слично на тоа, зад секоја мисла стои гола свест, чиста свесност.
11:54
This is the nature. It cannot be tainted intrinsically with hatred or jealousy because,
163
702000
6000
Таква ѝ е природата. Суштински, свеста не може да биде извалкана со омраза или љубомора бидејќи,
12:00
then, if it was always there -- like a dye that would permeate the whole cloth --
164
708000
5000
тогаш, ако тие постојано се таму, како боја која го обзема целото платно --
12:05
then it would be found all the time, somewhere.
165
713000
3000
тогаш ние би ги гледале (омразата и љубомората) цело време, некаде.
12:08
We know we're not always angry, always jealous, always generous.
166
716000
5000
Знаеме дека, не сме секогаш лути, секогаш љубоморни, секогаш великодушни.
12:13
So, because the basic fabric of consciousness
167
721000
3000
Значи, поради тоа што основниот материјал на свеста
12:16
is this pure cognitive quality that differentiates it from a stone,
168
724000
4000
е нејзиниот чист осознавачки квалитет, што ја разликува од каменот,
12:20
there is a possibility for change because all emotions are fleeting.
169
728000
4000
оттука постои можност за промена бидејќи сите емоции се минливи.
12:24
That is the ground for mind training.
170
732000
3000
Тоа е основата за вежбање на умот.
12:27
Mind training is based on the idea that two opposite mental factors
171
735000
5000
Вежбањето на умот се заснова на идејата дека два спротивни ментални фактори
12:32
cannot happen at the same time.
172
740000
2000
неможат да се случат во исто време.
12:34
You could go from love to hate.
173
742000
2000
Може да се премине од љубов во омраза
12:36
But you cannot, at the same time, toward the same object,
174
744000
3000
Но неможе, во истовреме, на истиот предмет,
12:39
the same person, want to harm and want to do good.
175
747000
4000
на истото лице, да му посакувате и зло и добро.
12:43
You cannot, in the same gesture, shake hand and give a blow.
176
751000
4000
Неможете со еден гест на раката и да се ракувате и да удирате шлаканица.
12:47
So, there are natural antidotes to emotions
177
755000
4000
Значи, има природни противотрови за емоциите
12:51
that are destructive to our inner well-being.
178
759000
3000
кои се деструктивни за нашата внатрешна благосостојба.
12:54
So that's the way to proceed. Rejoicing compared to jealousy.
179
762000
6000
Тоа е начин како да се продолжи. Радост наспроти љубомора.
13:00
A kind of sense of inner freedom as opposite to intense grasping and obsession.
180
768000
7000
Еден вид на чувство на внатрешна слобода, како спротивност на голема лакомост и опсесија.
13:08
Benevolence, loving kindness against hatred.
181
776000
5000
Добродушност, добрина против омразата.
13:13
But, of course, each emotion then would need a particular antidote.
182
781000
5000
Но, секако, за секоја емоција тогаш ќе треба соодветен противотров.
13:18
Another way is to try to find a general antidote to all emotions,
183
786000
5000
Или пак да се најде универзален противотров за сите емоции,
13:23
and that's by looking at the very nature.
184
791000
3000
со помош на набљудување на самата природа.
13:26
Usually, when we feel annoyed, hatred or upset with someone,
185
794000
6000
Обично, кога чувствуваме лутина, омраза или сме вознемирени од некого,
13:32
or obsessed with something, the mind goes again and again to that object.
186
800000
4000
или опседнати со нешто, умот одново и одново се враќа кон тој предмет.
13:36
Each time it goes to the object, it reinforces that obsession or that annoyance.
187
804000
6000
Со секое навраќање на предметот, се зајакнува опседнатоста или лутината.
13:42
So then, it's a self-perpetuating process.
188
810000
4000
Тоа е само-одржувачки процес.
13:46
So what we need to look now is, instead of looking outward, we look inward.
189
814000
5000
Што значи дека сега, наместо да гледаме надвор, почнуваме да гледаме внатре.
13:51
Look at anger itself.
190
819000
2000
Погледнете во самиот гнев.
13:53
It looks very menacing, like a billowing monsoon cloud or thunderstorm.
191
821000
6000
Изгледа многу застрашувачки, како некој тежок монсунски облак или грмотевица.
13:59
But we think we could sit on the cloud -- but if you go there, it's just mist.
192
827000
4000
Мислиме дека може да седнеме на облакот - но ако отидеме таму, ќе видиме дека тоа е само магла.
14:03
Likewise, if you look at the thought of anger,
193
831000
3000
Слично ако погледнеме во мислата на гневот,
14:06
it will vanish like frost under the morning sun.
194
834000
4000
ќе исчезне како роса пред утринско сонце.
14:10
If you do this again and again, the propensity,
195
838000
3000
Ако го правите ова одново и одново, склоноста,
14:13
the tendencies for anger to arise again
196
841000
3000
тенденцијата за гневот повторно да се појави,
14:16
will be less and less each time you dissolve it.
197
844000
3000
ќе биде помала и помала секој пат кога ќе му погледнете во очи.
14:19
And, at the end, although it may rise, it will just cross the mind,
198
847000
4000
И, на крајот, иако може да се појави, тој само ќе ви прелета во умот,
14:23
like a bird crossing the sky without leaving any track.
199
851000
3000
како птица која прелетува на небото без да остави никаков траг.
14:26
So this is the principal of mind training.
200
854000
4000
Ова е приципот на вежбање на умот.
14:30
Now, it takes time because we -- it took time for all those faults in our mind,
201
858000
9000
За тоа е потребно време, бидејќи било потребно време за сите оние грешки во нашиот ум,
14:39
the tendencies, to build up, so it will take time to unfold them as well.
202
867000
4000
и тенденции, да се наталожат, па ќе треба време и да се ослободиме од нив.
14:43
But that's the only way to go.
203
871000
2000
Но тоа е единствениот начин.
14:45
Mind transformation -- that is the very meaning of meditation.
204
873000
5000
Трансформирање на умот - тоа е во основата на медитирањето.
14:50
It means familiarization with a new way of being,
205
878000
3000
Тоа значи запознавање со нов начин на постоење,
14:53
new way of perceiving things, which is more in adequation with reality,
206
881000
4000
нов начин на восприемање на нештата, што е повеќе во согласност со реалноста,
14:57
with interdependence, with the stream and continuous transformation,
207
885000
4000
со меѓусебната поврзаност, со текот и континуираната трансформација,
15:01
which our being and our consciousness is.
208
889000
3000
а што всушност е нашето битие и свесност.
15:04
So, the interface with cognitive science,
209
892000
2000
Поврзаноста со когнитивната наука,
15:06
since we need to come to that, and it was, I suppose, the subject of --
210
894000
3000
бидејќи доаѓаме до тоа, а и беше предметот
15:09
we have to deal in such a short time
211
897000
2000
кој треба да го разгледаме за ова кратко време,
15:11
with brain plasticity. The brain was thought to be more or less fixed.
212
899000
4000
и пластичноста на умот. Мозокот се мислеше дека е помалку или повеќе непроменлив.
15:15
All the nominal connections, in numbers and quantities, were thought --
213
903000
4000
Сите номинална врски, со бројки и количини, се веруваше
15:19
until the last 20 years -- thought to be more or less fixed when we reached adult age.
214
907000
6000
до пред 20 години, се помалку или повеќе фиксни кога ќе станеме возрасни.
15:25
Now, recently, it has been found that it can change a lot.
215
913000
3000
Сега, во најново време се откри дека мозокот може многу да се менува.
15:28
A violinist, as we heard, who has done 10,000 hours of violin practice,
216
916000
4000
Кај виолинист, како што слушнавме, со над 10,000 часови вежбање,
15:32
some area that controls the movements of fingers in the brain change a lot,
217
920000
5000
некои делови од мозокот кои се одговорни за контрола на движење на прстите се промениле значително,
15:37
increasing reinforcement of the synaptic connections.
218
925000
4000
со зајакнување на синаптичките врски.
15:41
So can we do that with human qualities?
219
929000
4000
Па, можеме ли истото да го направиме со човечките квалитети?
15:45
With loving kindness, with patience, with openness?
220
933000
4000
Со добрината, со трпеливоста, со отвореноста?
15:49
So that's what those great meditators have been doing.
221
937000
4000
Токму тоа го прават големите медитанти.
15:53
Some of them who came to the labs, like in Madison, Wisconsin, or in Berkeley,
222
941000
7000
Некои од нив кои дојдоа во лабораториите во Медисон, Висконсин или во Беркли,
16:00
did 20 to 40,000 hours of meditation.
223
948000
5000
имаат медитирано 20 до 40 илјади часови.
16:05
They do, like, three years' retreat, where they do meditate 12 hours a day.
224
953000
3000
Се повлекуваат 3 години и медитираат по 12 часа дневно.
16:08
And then, the rest of their life, they will do that three or four hours a day.
225
956000
4000
А потоа, до крајот на животот медитираат по три часа секој ден.
16:12
They are real Olympic champions of mind training.
226
960000
3000
Тие се вистински Олимписки шампиони во тренирање на умот.
16:15
(Laughter)
227
963000
3000
(Смеа)
16:18
This is the place where the meditators -- you can see it's kind of inspiring.
228
966000
4000
Ова е место каде медитираат -- може да видите дека е инспиративно.
16:22
Now, here with 256 electrodes.
229
970000
3000
И овде со 256 електроди.
16:25
(Laughter)
230
973000
4000
(Смеа)
16:31
So what did they find? Of course, same thing.
231
979000
4000
Па, што открија? Се разбира истата работа.
16:35
The scientific embargo -- if ever has been to submitted to "Nature,"
232
983000
4000
Научното ембарго - ако некогаш биде испратен до списанието “Природа“
16:39
hopefully, it will be accepted.
233
987000
3000
да се надеваме дека ќе биде прифатено.
16:42
It deals with the state of compassion, unconditional compassion.
234
990000
3000
Се бави со состојбата на сочувствувањето, на безусловно сочувствување.
16:45
We asked meditators, who have been doing that for years and years and years,
235
993000
4000
Баравме од медитантите, кои ова го правеа со години и години,
16:49
to put their mind in a state where there's nothing but loving kindness,
236
997000
5000
да го стават умот во состојба во која нема ништо друго освен добрина,
16:54
total availability to sentient being.
237
1002000
2000
целосна достапност до сочувствителното битие.
16:56
Of course, during the training, we do that with objects.
238
1004000
2000
Се разбира, за време на вежбите, го правиме тоа со предмети.
16:58
We think of people suffering, we think of people we love,
239
1006000
3000
Мислиме на луѓе кои страдаат, мислиме на луѓе кои ги сакаме,
17:01
but at some point, it can be a state which is all pervading.
240
1009000
4000
но на моменти тоа може да биде состојба која целосно обзема,
17:05
Here is the preliminary result, which I can show because it's already been shown.
241
1013000
5000
Еве го прелиминарниот резултат, кој што може да го покажам затоа што веќе е објавен.
17:10
The bell curve shows 150 controls, and what is being looked at
242
1018000
7000
Кривата покажува 150 контролни субјекти, и она што се разгледуваше
17:17
is the difference between the right and the left frontal lobe.
243
1025000
4000
е разликата помеѓу десниот и левиот фронтален лобус.
17:21
In very short, people who have more activity in the right side of the prefrontal cortex
244
1029000
5000
Накратко, луѓето кои имаат поголема активност во десната страна од префронталниот кортекс
17:26
are more depressed, withdrawn. They don't describe a lot of positive affect.
245
1034000
6000
се повеќе депресивни, повлечени. Немаат многу позитивен афект (расположение).
17:33
It's the opposite on the left side: more tendency to altruism,
246
1041000
5000
Сосема спротивно од левата страна: поголема склоност
кон алтруизам,
кон алтруизам,
17:38
to happiness, to express, and curiosity and so forth.
247
1046000
5000
кон среќа, изразување, љубопитност и така натаму.
17:43
So there's a basic line for people. And also, it can be changed.
248
1051000
4000
Значи постои еда основна линија за луѓето. Која исто така може и да се промени.
17:47
If you see a comic movie, you go off to the left side.
249
1055000
2000
Ако гледате комедија, одите на левата страна.
17:49
If you are happy about something, you'll go more to the left side.
250
1057000
3000
Ако сте среќни за нешто, ќе одите уште повеќе на левата страна.
17:52
If you have a bout of depression, you'll go to the right side.
251
1060000
4000
Ако имате напад на депресија , тогаш сте на десната страна.
17:56
Here, the -0.5 is the full standard deviation
252
1064000
6000
Тука -0.5 е вкупната стандардна девијација
18:02
of a meditator who meditated on compassion.
253
1070000
3000
на медитантот кој медитирал на сочувствување.
18:05
It's something that is totally out of the bell curve.
254
1073000
4000
Тоа е нешто што е сосема надвор од кривата.
18:09
So, I've no time to go into all the different scientific results.
255
1077000
4000
Немаме време да одиме попрецизно во различните научни резултати.
18:13
Hopefully, they will come.
256
1081000
2000
Се надеваме наскоро ќе дојдат.
18:15
But they found that -- this is after three and a half hours in an fMRI,
257
1083000
4000
Но открија дека - ова е после три и пол часа во магнетна резонанца,
18:19
it's like coming out of a space ship.
258
1087000
3000
тоа е како да излегувате од вселенски брод.
18:24
Also, it has been shown in other labs --
259
1092000
2000
Исто така, тоа беше докажано и во други лаборатории -
18:26
for instance, Paul Ekman's labs in Berkeley --
260
1094000
4000
на пример, лабораторијата на Пол Екман во Беркли -
18:30
that some meditators are able, also,
261
1098000
2000
дека некои медитанти се способни,
18:32
to control their emotional response more than it could be thought.
262
1100000
4000
да ги контролираат нивните емоции повеќе од што може да се замисли.
18:36
Like the startle experiments, for example.
263
1104000
2000
Како експериментите на изненадување/преплашување на пример.
18:38
If you sit a guy on a chair with all this kind of apparatus measuring your physiology,
264
1106000
4000
Ако седнете човек на стол со сите овие апарати кои ги мерат физиолошките параметри,
18:42
and there's kind of a bomb that goes off, it's so instinctive response that,
265
1110000
5000
и одеднаш се активира некоја бомба, тогаш тоа е толку инстинктивна реакција,
18:47
in 20 years, they never saw anyone who will not jump.
266
1115000
4000
што во 20 години не сретнале човек кој не скокнал од вџашеност.
18:51
Some meditators, without trying to stop it,
267
1119000
3000
Некои медитанти, без да се обидуваат да го запрат тоа,
18:54
but simply by being completely open,
268
1122000
3000
туку едноставно со тоа што се целосно отворени,
18:57
thinking that that bang is just going to be just a small event like a shooting star,
269
1125000
5000
мислејќи дека тој пукот ќе биде само мала појава како паѓање на ѕвезда,
19:02
they are able not to move at all.
270
1130000
2000
тие се способни воопшто да не мрднат.
19:04
So the whole point of that is not, sort of, to make, like,
271
1132000
4000
Целата поента не е да се прават
19:08
a circus thing of showing exceptional beings who can jump, or whatever.
272
1136000
7000
циркузантски работи за луѓе кои може да скокнат или да направат нешто чудно.
19:15
It's more to say that mind training matters. That this is not just a luxury.
273
1143000
6000
Туку целта е да се покаже дека вежбањето на умот е важно. Дека тоа не е само луксуз.
19:21
This is not a supplementary vitamin for the soul.
274
1149000
5000
Тоа не е витамински додаток за душата.
19:26
This is something that's going to determine the quality of every instant of our lives.
275
1154000
6000
Тоа е нешто што ќе го одредува квалитетот на секој момент од нашите животи.
19:32
We are ready to spend 15 years achieving education.
276
1160000
4000
Спремни сме да потрошиме 15 години да стекнеме образование.
19:36
We love to do jogging, fitness.
277
1164000
3000
Сакаме џогирање и фитнес.
19:39
We do all kinds of things to remain beautiful.
278
1167000
4000
Правиме секакви работи за да останеме убави.
19:43
Yet, we spend surprisingly little time taking care of what matters most --
279
1171000
7000
Од друга страна, трошиме изненадувачки малку време за она што значи најмногу -
19:50
the way our mind functions --
280
1178000
3000
начинот на кој функционира нашиот ум -
19:53
which, again, is the ultimate thing that determines the quality of our experience.
281
1181000
5000
кој пак, е најважниот одредник за квалитетот на нашето искуство.
19:58
Now, our compassion is supposed to be put in action.
282
1186000
4000
Сега, нашето сочувствување треба да го ставиме во акција.
20:02
That's what we try to do in different places.
283
1190000
3000
Тоа е она што се обидувавме да го направиме на различни места.
20:05
Just this one example is worth a lot of work.
284
1193000
4000
И само овој резултат заслужува многу работа.
20:09
This lady with bone TB, left alone in a tent, is going to die with her only daughter.
285
1197000
6000
Оваа жена со туберкулоза на коските, оставена сама во шатор, само се чекаше да умре со својата ќерка.
20:15
One year later, how she is.
286
1203000
3000
Но после една година, еве како е таа..
20:20
Different schools and clinics we've been doing in Tibet.
287
1208000
4000
Различни школи и клиники правиме на Тибет.
20:26
And just, I leave you with the beauty of those looks
288
1214000
4000
И само ќе ве оставам со убавината на овие погледи,
20:30
that tells more about happiness than I could ever say.
289
1218000
5000
кои кажуваат повеќе за среќата многу повеќе отколку што јас некогаш ќе можам да кажам.
20:35
And jumping monks of Tibet.
290
1223000
2000
И скокачките свештеници од Тибет.
20:37
(Laughter)
291
1225000
2000
(Смеа)
20:39
Flying monks.
292
1227000
2000
Летечки свештеници.
20:47
Thank you very much.
293
1235000
2000
Многу ви благодарам.
ABOUT THE SPEAKER
Matthieu Ricard - Monk, author, photographerSometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer.
Why you should listen
After training in biochemistry at the Institute Pasteur, Matthieu Ricard left science behind to move to the Himalayas and become a Buddhist monk -- and to pursue happiness, both at a basic human level and as a subject of inquiry. Achieving happiness, he has come to believe, requires the same kind of effort and mind training that any other serious pursuit involves.
His deep and scientifically tinged reflections on happiness and Buddhism have turned into several books, including The Quantum and the Lotus: A Journey to the Frontiers Where Science and Buddhism Meet. At the same time, he also makes sensitive and jaw-droppingly gorgeous photographs of his beloved Tibet and the spiritual hermitage where he lives and works on humanitarian projects.
His latest book on happiness is Happiness: A Guide to Developing Life's Most Important Skill; his latest book of photographs is Tibet: An Inner Journey.
Matthieu Ricard | Speaker | TED.com