TEDxCERN
Linda Liukas: A delightful way to teach kids about computers
Linda Liukas: Uroczy sposób uczenia dzieci o komputerach
Filmed:
Readability: 3.7
2,019,714 views
Kod komputerowy to następne Esperanto, a jego składnię ograniczać będzie tylko wyobraźnia następnego pokolenia programistów. Linda Liukas pomaga uczyć bystre dzieci, zachęcając je, by widziały w komputerach nie tylko nudne i skomplikowane mechanizmy, ale raczej barwne, pełne wyrazu maszyny, w sam raz do majstrowania. W swojej prelekcji rysuje wyobrażenie rzeczywistości, w której jutrzejsze Ady Lovelace wyrosną na dzielne optymistki techniki i będą używały jej do tworzenia nowego świata — cudownego, kapryśnego i trochę dziwacznego.
Linda Liukas - Programmer, storyteller and illustrator
Linda Liukas wants to create a more diverse and colorful world of technology, starting with the poetry of code. Full bio
Linda Liukas wants to create a more diverse and colorful world of technology, starting with the poetry of code. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Code is the next universal language.
0
720
3936
Kod to nowe Esperanto.
W latach 70. muzyka punkowa
napędzała całe pokolenie.
napędzała całe pokolenie.
00:16
In the seventies, it was punk music
that drove the whole generation.
that drove the whole generation.
1
4680
4176
W latach 80. chyba pieniądze.
00:20
In the eighties, it was probably money.
2
8880
2456
Ale dla mojego pokolenia
00:23
But for my generation of people,
3
11360
2336
software to interfejs do naszej
wyobraźni i naszego świata.
wyobraźni i naszego świata.
00:25
software is the interface
to our imagination and our world.
to our imagination and our world.
4
13720
4816
To oznacza wzrost zapotrzebowania
00:30
And that means that we need
5
18560
1696
na zróżnicowanych ludzi
00:32
a radically, radically
more diverse set of people
more diverse set of people
6
20280
3256
do budowy takich produktów.
00:35
to build those products,
7
23560
1776
Osób, które zamiast widzieć w komputerach
mechanikę, samotność, nudę i czarną magię,
mechanikę, samotność, nudę i czarną magię,
00:37
to not see computers as mechanical
and lonely and boring and magic,
and lonely and boring and magic,
8
25360
4936
00:42
to see them as things
that they can tinker
that they can tinker
9
30320
1976
będą postrzegać je jako coś
w sam raz do majsterkowania,
w sam raz do majsterkowania,
00:44
and turn around and twist,
and so forth.
and so forth.
10
32320
2440
kręcenia i wykręcania.
00:47
My personal journey into the world
of programming and technology
of programming and technology
11
35720
3776
Moja podróż do świata
programowania i techniki
programowania i techniki
zaczęła się w wieku 14 lat.
00:51
started at the tender age of 14.
12
39520
2976
Szaleńczo zakochałam się
w starszym mężczyźnie,
w starszym mężczyźnie,
00:54
I had this mad teenage crush
on an older man,
on an older man,
13
42520
4096
tak się złożyło, że był to ówczesny
00:58
and the older man in question
just happened to be
just happened to be
14
46640
2336
wiceprezydent USA, pan Al Gore.
01:01
the then Vice President
of the United States, Mr. Al Gore.
of the United States, Mr. Al Gore.
15
49000
4416
Zrobiłam to, co chciałaby
każda nastolatka.
każda nastolatka.
01:05
And I did what every single
teenage girl would want to do.
teenage girl would want to do.
16
53440
3056
Chciałam wyrazić jakoś swoją miłość,
01:08
I wanted to somehow
express all of this love,
express all of this love,
17
56520
2216
więc zbudowałam dla niego
stronę internetową. Oto ona.
stronę internetową. Oto ona.
01:10
so I built him a website, it's over here.
18
58760
2576
W roku 2001 nie instniał Tumblr
01:13
And in 2001, there was no Tumblr,
19
61360
2936
ani Facebook ani Pinterest.
01:16
there was no Facebook,
there was no Pinterest.
there was no Pinterest.
20
64319
2257
Musiałam nauczyć się kodować,
01:18
So I needed to learn to code
21
66600
2136
żeby wyrazić swoją tęsknotę i miłość.
01:20
in order to express
all of this longing and loving.
all of this longing and loving.
22
68760
3376
Tak zaczęło się dla mnie programowanie.
01:24
And that is how programming
started for me.
started for me.
23
72160
2336
Jako środek do samo-wyrażenia.
01:26
It started as a means of self-expression.
24
74520
2536
W młodszym wieku
używałam kredek i klocków.
używałam kredek i klocków.
01:29
Just like when I was smaller,
I would use crayons and legos.
I would use crayons and legos.
25
77080
3616
Potem gitary i sztuk teatralnych.
01:32
And when I was older, I would use
guitar lessons and theater plays.
guitar lessons and theater plays.
26
80720
4600
01:37
But then, there were other things
to get excited about,
to get excited about,
27
85920
2976
Potem znalazłam inne źródła fascynacji
jak poezja, dzierganie skarpet,
01:40
like poetry and knitting socks
28
88920
2416
odmiana francuskich
czasowników nieregularnych,
czasowników nieregularnych,
01:43
and conjugating French irregular verbs
29
91360
3296
tworzenie wyimaginowanych światów
01:46
and coming up with make-believe worlds
30
94680
1856
i filozofia Bertranda Russela.
01:48
and Bertrand Russell and his philosophy.
31
96560
3136
Stałam się jedną z osób, dla których
01:51
And I started to be one of those people
32
99720
1896
komputery są nudne, techniczne i samotne.
01:53
who felt that computers
are boring and technical and lonely.
are boring and technical and lonely.
33
101640
3680
01:58
Here's what I think today.
34
106120
1816
Oto, co myślę dzisiaj.
Małe dziewczynki nie wiedzą,
że mają nie lubić komputerów.
że mają nie lubić komputerów.
01:59
Little girls don't know that they
are not supposed to like computers.
are not supposed to like computers.
35
107960
4056
Są zdumiewające.
02:04
Little girls are amazing.
36
112040
1256
Świetnie umieją się koncentrować,
02:05
They are really, really good
at concentrating on things
at concentrating on things
37
113320
4136
być precyzyjne i zadawać
zdumiewające pytania.
zdumiewające pytania.
02:09
and being exact and they ask
amazing questions like,
amazing questions like,
38
117480
3256
Co? Dlaczego? Jak? A co, gdyby?
02:12
"What?" and "Why?"
and "How?" and "What if?"
and "How?" and "What if?"
39
120760
2576
Nie wiedzą, że mają nie lubić komputerów.
02:15
And they don't know that they
are not supposed to like computers.
are not supposed to like computers.
40
123360
3680
02:19
It's the parents who do.
41
127760
1936
To wiedzą rodzice.
To my, rodzice, czujemy,
02:21
It's us parents who feel
42
129720
1295
że informatyka to ezoteryczna,
dziwna dyscyplina,
dziwna dyscyplina,
02:23
like computer science
is this esoteric, weird science discipline
is this esoteric, weird science discipline
43
131039
5097
która należy do cudotwórców.
02:28
that only belongs to the mystery makers.
44
136160
3656
Która jest oddalona od codziennego życia,
02:31
That it's almost as far removed
from everyday life
from everyday life
45
139840
2736
niemal tak, jak fizyka jądrowa.
02:34
as, say, nuclear physics.
46
142600
2536
Częściowo mają rację.
02:37
And they are partly right about that.
47
145160
2456
W programowaniu jest dużo składni,
sterowników, struktur danych,
sterowników, struktur danych,
02:39
There's a lot of syntax
and controls and data structures
and controls and data structures
48
147640
3496
algorytmów i przyjętych praktyk,
02:43
and algorithms and practices,
49
151160
2656
protokołów i paradygmatów.
02:45
protocols and paradigms in programming.
50
153840
2576
Jako społeczność coraz bardziej
zmniejszamy komputery.
zmniejszamy komputery.
02:48
And we as a community,
we've made computers smaller and smaller.
we've made computers smaller and smaller.
51
156440
4296
Wbudowaliśmy wiele warstw abstrakcji
02:52
We've built layers and layers
of abstraction on top of each other
of abstraction on top of each other
52
160760
4536
między człowieka a maszynę tak,
02:57
between the man and the machine
53
165320
1496
że nie mamy już pojęcia,
jak komputery działają
jak komputery działają
02:58
to the point that we no longer
have any idea how computers work
have any idea how computers work
54
166840
3216
ani jak do nich mówić.
03:02
or how to talk to them.
55
170080
2176
Uczymy dzieci o działaniu ludzkiego ciała,
03:04
And we do teach our kids
how the human body works,
how the human body works,
56
172280
2776
o działaniu silnika spalinowego,
03:07
we teach them how
the combustion engine functions
the combustion engine functions
57
175080
3096
a nawet mówimy, że jeśli się
naprawdę chce zostać astronautą,
naprawdę chce zostać astronautą,
03:10
and we even tell them
that if you want to really be an astronaut
that if you want to really be an astronaut
58
178200
3016
03:13
you can become one.
59
181240
1456
to można.
Ale kiedy dzieci pytają:
03:14
But when the kid comes to us and asks,
60
182720
2176
"Jaki jest algorytm
sortowania bąbelkowego?"
sortowania bąbelkowego?"
03:16
"So, what is a bubble sort algorithm?"
61
184920
2736
albo: "Skąd komputer wie,
który film pokazać,
który film pokazać,
03:19
Or, "How does the computer know
what happens when I press 'play,'
what happens when I press 'play,'
62
187680
4416
kiedy nacisnę Play?"
03:24
how does it know which video to show?"
63
192120
1856
albo: "Czy internet to miejsce?",
03:26
Or, "Linda, is Internet a place?"
64
194000
2576
dorośli dziwnie milkną.
03:28
We adults, we grow oddly silent.
65
196600
2720
03:32
"It's magic," some of us say.
66
200400
2456
"To magia" - powiedzą niektórzy.
"To za trudne" - powiedzą inni.
03:34
"It's too complicated," the others say.
67
202880
2720
03:38
Well, it's neither.
68
206520
1496
Ani to, ani to.
To ani magia i ani nic trudnego.
03:40
It's not magic and it's not complicated.
69
208040
2576
Wszystko stało się bardzo szybko.
03:42
It all just happened
really, really, really fast.
really, really, really fast.
70
210640
3616
Informatycy zbudowali te zdumiewające,
piękne maszyny,
piękne maszyny,
03:46
Computer scientists built
these amazing, beautiful machines,
these amazing, beautiful machines,
71
214280
2896
ale nas od nich odsunęli.
03:49
but they made them
very, very foreign to us,
very, very foreign to us,
72
217200
2416
Udziwnili też język tak,
03:51
and also the language we speak
to the computers
to the computers
73
219640
2216
że nie umiemy już rozmawiać z komputerami
03:53
so that we don't know
how to speak to the computers anymore
how to speak to the computers anymore
74
221880
3016
bez wymyślnych interfejsów.
03:56
without our fancy user interfaces.
75
224920
2496
To dlatego nikt nie spostrzegł,
03:59
And that's why no one recognized
76
227440
1576
że przy odmianie nieregularnych
czasowników francuskich
czasowników francuskich
04:01
that when I was conjugating
French irregular verbs,
French irregular verbs,
77
229040
2696
ćwiczę umiejętność rozpoznawania wzorów.
04:03
I was actually practicing
my pattern recognition skills.
my pattern recognition skills.
78
231760
3256
Kiedy cieszyło mnie dzierganie,
04:07
And when I was excited about knitting,
79
235040
2296
tak naprawdę wykonuję
szereg symbolicznych poleceń,
szereg symbolicznych poleceń,
04:09
I actually was following
a sequence of symbolic commands
a sequence of symbolic commands
80
237360
3536
zawierających nawet pętle.
04:12
that included loops inside of them.
81
240920
1736
A życie Bertranda Russela
spędzone na szukaniu
spędzone na szukaniu
04:14
And that Bertrand Russell's lifelong quest
82
242680
2416
języka leżącego dokładnie
między angielskim a matematyką
między angielskim a matematyką
04:17
to find an exact language
between English and mathematics
between English and mathematics
83
245120
3976
osiągnęło cel w komputerze.
04:21
found its home inside of a computer.
84
249120
2320
04:24
I was a programmer, but no one knew it.
85
252080
2200
Byłam programistką,
ale nikt o tym nie wiedział.
ale nikt o tym nie wiedział.
04:27
The kids of today, they tap, swipe
and pinch their way through the world.
and pinch their way through the world.
86
255080
4456
Dzisiaj dzieci przewijają świat
palcami na telefonach.
palcami na telefonach.
Ale jeśli nie damy im narzędzi
do tworzenia z komputerami,
do tworzenia z komputerami,
04:31
But unless we give them tools
to build with computers,
to build with computers,
87
259560
3216
wychowamy użytkowników, nie twórców.
04:34
we are raising only consumers
instead of creators.
instead of creators.
88
262800
3936
Takie przemyślenia doprowadziły mnie
do tej dziewczynki.
do tej dziewczynki.
04:38
This whole quest
led me to this little girl.
led me to this little girl.
89
266760
2536
04:41
Her name is Ruby, she is six years old.
90
269320
2376
Ma na imię Ruby, ma 6 lat,
niczego się nie boi,
ma wyobraźnię i lubi rządzić.
ma wyobraźnię i lubi rządzić.
04:43
She is completely fearless,
imaginative and a little bit bossy.
imaginative and a little bit bossy.
91
271720
4096
Kiedy napotykam na problem
04:47
And every time
I would run into a problem
I would run into a problem
92
275840
2456
podczas nauki programowania,
04:50
in trying to teach
myself programming like,
myself programming like,
93
278320
2256
jak: "co to jest programowanie obiektowe"
04:52
"What is object-oriented design
or what is garbage collection?",
or what is garbage collection?",
94
280600
3976
albo: "co to jest zbiórka śmieci",
04:56
I would try to imagine how a six-year-old
little girl would explain the problem.
little girl would explain the problem.
95
284600
4416
próbuję sobie wyobrazić,
jak wyjaśniłaby to ta 6-latka.
jak wyjaśniłaby to ta 6-latka.
Napisałam i zilustrowałam o niej książkę.
05:01
And I wrote a book about her
and I illustrated it
and I illustrated it
96
289040
2656
Ruby nauczyła mnie różnych rzeczy.
05:03
and the things
Ruby taught me go like this.
Ruby taught me go like this.
97
291720
2376
Że nie trzeba się bać
05:06
Ruby taught me that you're
not supposed to be afraid
not supposed to be afraid
98
294120
2456
robaków pod łóżkiem.
05:08
of the bugs under your bed.
99
296600
1376
I że nawet największe problemy
05:10
And even the biggest of the problems
100
298000
2056
to zbitka małych problemów.
05:12
are a group of tiny problems
stuck together.
stuck together.
101
300080
3496
Ruby przedstawiła mnie też przyjaciołom
05:15
And Ruby also introduced
me to her friends,
me to her friends,
102
303600
2736
z kolorowej strony kultury internetu.
05:18
the colorful side of the Internet culture.
103
306360
2896
05:21
She has friends like the Snow Leopard,
104
309280
1856
Ma kolegów jak Śnieżny Gepard,
05:23
who is beautiful but doesn't want
to play with the other kids.
to play with the other kids.
105
311160
2936
który jest piękny, ale nie chce
bawić się z innymi dziećmi.
bawić się z innymi dziećmi.
05:26
And she has friends like the green robots
that are really friendly but super messy.
that are really friendly but super messy.
106
314120
4616
Albo miłe zielone robociki,
straszni bałaganiarze.
straszni bałaganiarze.
05:30
And she has friends like Linux the penguin
107
318760
2176
Albo pingwin Linux,
05:32
who's really ruthlessly efficient,
but somewhat hard to understand.
but somewhat hard to understand.
108
320960
3656
nieubłaganie wydajny,
ale trudny do zrozumienia.
ale trudny do zrozumienia.
Albo idealistyczne lisy i tak dalej.
05:36
And idealistic foxes, and so on.
109
324640
2240
05:39
In Ruby's world, you learn
technology through play.
technology through play.
110
327880
3656
W świecie Ruby uczymy się przez zabawę.
05:43
And, for instance, computers
are really good at repeating stuff,
are really good at repeating stuff,
111
331560
3216
Komputery są świetne,
kiedy trzeba coś powtarzać,
kiedy trzeba coś powtarzać,
05:46
so the way Ruby would teach
loops goes like this.
loops goes like this.
112
334800
2896
więc Ruby uczyłaby pętli tak.
To ulubiony taniec Ruby:
klasnąć, klasnąć, tupnąć, tupnąć,
klasnąć, klasnąć, tupnąć, tupnąć,
05:49
This is Ruby's favorite dance move,
it goes, "Clap, clap, stomp, stomp
it goes, "Clap, clap, stomp, stomp
113
337720
3376
klasnąć, klasnąć i skoczyć.
05:53
clap, clap and jump."
114
341120
1496
05:54
And you learn counter loops
by repeating that four times.
by repeating that four times.
115
342640
4016
Uczysz się pętli iteracyjnej,
powtarzając to 4 razy.
powtarzając to 4 razy.
05:58
And you learn while loops
by repeating that sequence
by repeating that sequence
116
346680
2816
Uczysz się pętli PODCZAS
przez powtarzanie sekwencji,
przez powtarzanie sekwencji,
podczas gdy ja stoję na jednej nodze.
06:01
while I'm standing on one leg.
117
349520
1776
06:03
And you learn until loops
by repeating that sequence
by repeating that sequence
118
351320
3296
Uczysz się pętli DOPÓKI
przez powtarzanie sekwencji
przez powtarzanie sekwencji
dopóki mama się nie zezłości.
06:06
until mom gets really mad.
119
354640
2056
06:08
(Laughter)
120
356720
1016
(Śmiech)
06:09
And most of all, you learn
that there are no ready answers.
that there are no ready answers.
121
357760
3720
Przede wszystkim uczysz się,
że nie ma gotowych odpowiedzi.
że nie ma gotowych odpowiedzi.
Przygotowując program dla świata Ruby,
06:14
When coming up with the curriculum
for Ruby's world,
for Ruby's world,
122
362320
2736
06:17
I needed to really ask the kids
how they see the world
how they see the world
123
365080
3296
musiałam pytać dzieci o ich wizję świata
06:20
and what kind of questions they have
124
368400
2016
i to, co chciałyby wiedzieć.
Organizowałam próbne zabawy.
06:22
and I would organize
play testing sessions.
play testing sessions.
125
370440
2080
06:25
I would start by showing the kids
these four pictures.
these four pictures.
126
373360
2560
Najpierw pokazywałam im te cztery obrazki.
06:28
I would show them a picture of a car,
127
376480
2336
Obrazek samochodu,
sklepu spożywczego, psa i toalety.
06:30
a grocery store, a dog and a toilet.
128
378840
2416
Pytałam: "Który z nich to komputer?".
06:33
And I would ask, "Which one of these
do you think is a computer?"
do you think is a computer?"
129
381280
3240
06:37
And the kids would be
very conservative and go,
very conservative and go,
130
385480
2736
Dzieci były konserwatywne:
"Żadna z tych rzeczy
nie jest komputerem.
nie jest komputerem.
06:40
"None of these is a computer.
131
388240
1776
Wiem, co to jest komputer,
06:42
I know what a computer is:
132
390040
1656
to świecące pudełko,
06:43
it's that glowing box
133
391720
1336
przed którym mama albo tata
spędzają zbyt wiele czasu".
spędzają zbyt wiele czasu".
06:45
in front of which mom or dad
spends way too much time."
spends way too much time."
134
393080
3616
06:48
But then we would talk
135
396720
1496
Jednak po rozmowie odkrywaliśmy,
06:50
and we would discover
that actually, a car is a computer,
that actually, a car is a computer,
136
398240
2816
że samochód to w zasadzie komputer,
06:53
it has a navigation system inside of it.
137
401080
2376
ma system nawigacyjny.
Pies to może nie komputer,
06:55
And a dog -- a dog
might not be a computer,
might not be a computer,
138
403480
2776
ale ma obrożę,
06:58
but it has a collar
139
406280
1216
a obroża może mieć komputer.
06:59
and the collar might have
a computer inside of it.
a computer inside of it.
140
407520
2616
W spożywczym jest mnóstwo
różnych komputerów,
różnych komputerów,
07:02
And grocery stores, they have
so many different kinds of computers,
so many different kinds of computers,
141
410160
3456
07:05
like the cashier system
and the burglar alarms.
and the burglar alarms.
142
413640
3416
jak system kasowy
albo alarm przeciwwłamaniowy.
albo alarm przeciwwłamaniowy.
I wiecie, co?
07:09
And kids, you know what?
143
417080
1336
W Japonii toalety to komputery
07:10
In Japan, toilets are computers
144
418440
2536
07:13
and there's even hackers who hack them.
145
421000
1896
i mają nawet swoich hakerów.
07:14
(Laughter)
146
422920
1776
(Śmiech)
Potem posuwamy się dalej.
07:16
And we go further
147
424720
1216
Daję im naklejki z guzikiem On / Off
07:17
and I give them these little stickers
with an on/off button on them.
with an on/off button on them.
148
425960
3216
i mówię: "Dziś macie magiczną zdolność,
07:21
And I tell the kids,
"Today you have this magic ability
"Today you have this magic ability
149
429200
3616
07:24
to make anything in this room
into a computer."
into a computer."
150
432840
3616
żeby zmienić wszystko
w tym pokoju w komputer".
w tym pokoju w komputer".
07:28
And again, the kids go,
151
436480
1336
Dzieci na to:
"To bardzo trudne.
Nie wiem, jak odpowiedzieć".
Nie wiem, jak odpowiedzieć".
07:29
"Sounds really hard,
I don't know the right answer for this."
I don't know the right answer for this."
152
437840
2896
07:32
But I tell them, "Don't worry,
153
440760
1576
Mówię, żeby się nie martwili:
07:34
your parents don't know
the right answer, either.
the right answer, either.
154
442360
2576
"Wasi rodzice też nie wiedzą.
07:36
They've just started
to hear about this thing
to hear about this thing
155
444960
2216
Dopiero co usłyszeli o tym czymś,
07:39
called The Internet of Things.
156
447200
2216
co nazywa się Internet Przedmiotów.
07:41
But you kids,
you are going to be the ones
you are going to be the ones
157
449440
1976
Ale wy, dzieci, naprawdę
będziecie żyć w świecie,
będziecie żyć w świecie,
07:43
who are really going to live up in a world
where everything is a computer."
where everything is a computer."
158
451440
4376
gdzie wszystko jest komputerem".
Kiedyś podeszła do mnie dziewczynka
07:47
And then I had this little girl
who came to me
who came to me
159
455840
2216
z lampką rowerową:
07:50
and took a bicycle lamp
160
458080
1296
"Gdyby to był komputer,
07:51
and she said, "This bicycle lamp,
if it were a computer,
if it were a computer,
161
459400
4216
to by zmieniał kolory".
07:55
it would change colors."
162
463640
2016
Pochwaliłam pomysł i spytałam, co jeszcze.
07:57
And I said, "That's a really good idea,
what else could it do?"
what else could it do?"
163
465680
3016
08:00
And she thinks and she thinks,
164
468720
1736
Pomyślała i mówi:
08:02
and she goes, "If this bicycle lamp
were a computer,
were a computer,
165
470480
4016
"Gdyby lampka rowerowa była komputerem,
mogłabym pojechać z tatą
na wycieczkę rowerową,
na wycieczkę rowerową,
08:06
we could go on a biking trip
with my father
with my father
166
474520
2736
spalibyśmy w namiocie
08:09
and we would sleep in a tent
167
477280
1616
08:10
and this biking lamp
could also be a movie projector."
could also be a movie projector."
168
478920
3840
i ta lampka mogłaby wyświetlać filmy".
08:15
And that's the moment I'm looking for,
169
483640
1960
Właśnie na taki moment czekam.
08:18
the moment when the kid realizes
170
486400
1576
Moment, w którym dzieci
zdają sobie sprawę,
zdają sobie sprawę,
08:20
that the world
is definitely not ready yet,
is definitely not ready yet,
171
488000
2376
że świat nie jest jeszcze gotowy,
08:22
that a really awesome way
of making the world more ready
of making the world more ready
172
490400
2976
że można go wspaniale przygotować
08:25
is by building technology
173
493400
2216
przez tworzenie technologii
08:27
and that each one of us
can be a part of that change.
can be a part of that change.
174
495640
2760
i że każdy z nas może brać w tym udział.
08:31
Final story, we also built a computer.
175
499200
3056
Na koniec zbudowaliśmy też komputer.
08:34
And we got to know the bossy CPU
and the helpful RAM and ROM
and the helpful RAM and ROM
176
502280
4736
Poznaliśmy władcze CPU
i pomocne RAM i ROM,
i pomocne RAM i ROM,
które pomagają mu z pamięcią.
08:39
that help it remember things.
177
507040
1416
Po złożeniu komputera
08:40
And after we've assembled
our computer together,
our computer together,
178
508480
2936
zaprojektowaliśmy też aplikację.
08:43
we also design an application for it.
179
511440
2656
Najbardziej spodobał mi się chłopiec,
08:46
And my favorite story is this little boy,
180
514120
2015
08:48
he's six years old
181
516159
1257
6-latek,
który najbardziej na świecie
chce być astronautą.
chce być astronautą.
08:49
and his favorite thing in the world
is to be an astronaut.
is to be an astronaut.
182
517440
3119
08:53
And the boy, he has
these huge headphones on
these huge headphones on
183
521120
2256
Ma takie olbrzymie słuchawki
08:55
and he's completely immersed
in his tiny paper computer
in his tiny paper computer
184
523400
3256
i jest całkowicie pogrążony
w swoim papierowym komputerku,
w swoim papierowym komputerku,
08:58
because you see, he's built his own
185
526680
2016
bo sam sobie zbudował
09:00
intergalactic planetary
navigation application.
navigation application.
186
528720
4296
aplikację do nawigacji międzygalaktycznej.
Jego ojciec, samotny astronauta
na orbicie Marsa,
na orbicie Marsa,
09:05
And his father, the lone astronaut
in the Martian orbit,
in the Martian orbit,
187
533040
3136
jest w drugim krańcu pokoju
09:08
is on the other side of the room
188
536200
1856
09:10
and the boy's important mission
189
538080
1616
a chłopiec ma ważne zadanie
sprowadzenia go bezpiecznie na Ziemię.
09:11
is to bring the father
safely back to earth.
safely back to earth.
190
539720
2920
09:15
And these kids are going to have
a profoundly different view of the world
a profoundly different view of the world
191
543760
3456
Te dzieci będą miały
diametralnie odmienną wizję świata
diametralnie odmienną wizję świata
09:19
and the way we build it with technology.
192
547240
2400
i budowania go z pomocą technologii.
09:22
Finally, the more approachable,
the more inclusive,
the more inclusive,
193
550840
3856
Im dostępniejszy, powszechniejszy
i zróżnicowany będzie świat techniki,
09:26
and the more diverse
we make the world of technology,
we make the world of technology,
194
554720
3376
tym barwniejszy i lepszy będzie świat.
09:30
the more colorful and better
the world will look like.
the world will look like.
195
558120
3976
Wyobraźcie sobie przez chwilę świat,
09:34
So, imagine with me, for a moment,
196
562120
2576
w którym historie opowiadane
09:36
a world where the stories we tell
197
564720
2576
o tworzeniu rzeczy mówią nie tylko
09:39
about how things get made
don't only include
don't only include
198
567320
3016
o 20-latkach z Doliny Krzemowej,
09:42
the twentysomething-year-old
Silicon Valley boys,
Silicon Valley boys,
199
570360
2416
09:44
but also Kenyan schoolgirls
and Norwegian librarians.
and Norwegian librarians.
200
572800
4400
ale też o uczennicach z Kenii
i bibliotekarkach z Norwegii.
i bibliotekarkach z Norwegii.
09:50
Imagine a world where
the little Ada Lovelaces of tomorrow,
the little Ada Lovelaces of tomorrow,
201
578000
4216
Wyobraźcie sobie świat,
gdzie jutrzejsze Ady Lovelace,
gdzie jutrzejsze Ady Lovelace,
09:54
who live in a permanent
reality of 1s and 0s,
reality of 1s and 0s,
202
582240
3216
żyjące w rzeczywistości zero-jedynkowej,
wyrastają na dzielne optymistki techniki.
09:57
they grow up to be very optimistic
and brave about technology.
and brave about technology.
203
585480
4616
Przygarniają moce, możliwości
10:02
They embrace the powers
and the opportunities
and the opportunities
204
590120
3376
i ograniczenia świata.
10:05
and the limitations of the world.
205
593520
1600
10:07
A world of technology
that is wonderful, whimsical
that is wonderful, whimsical
206
595680
4136
Świata techniki, cudownego, kapryśnego
i trochę dziwacznego.
10:11
and a tiny bit weird.
207
599840
1640
10:15
When I was a girl,
208
603120
1496
Jako dziecko chciałam opowiadać historie.
10:16
I wanted to be a storyteller.
209
604640
2016
10:18
I loved make-believe worlds
210
606680
1576
Uwielbiałam wymyślać światy.
10:20
and my favorite thing to do
211
608280
1616
Najbardziej lubiłam budzić się
10:21
was to wake up in the mornings
in Moominvalley.
in Moominvalley.
212
609920
4056
w dolinie Muminków.
Popołudniami przemierzałam
planetę Tatooine.
planetę Tatooine.
10:26
In the afternoons,
I would roam around the Tatooines.
I would roam around the Tatooines.
213
614000
3120
10:29
And in the evenings,
I would go to sleep in Narnia.
I would go to sleep in Narnia.
214
617320
2880
Wieczorami szłam spać w Narnii.
10:33
And programming turned out
to be the perfect profession for me.
to be the perfect profession for me.
215
621400
3200
Programowanie okazało się
dla mnie idealnym zawodem.
dla mnie idealnym zawodem.
10:37
I still create worlds.
216
625720
1936
Nadal tworzę światy.
10:39
Instead of stories, I do them with code.
217
627680
2960
Zamiast opowieściami, robię to kodem.
10:43
Programming gives me this amazing power
218
631640
3056
Programowanie daje mi zdumiewającą siłę
do budowania całych wszechświatów
10:46
to build my whole little universe
219
634720
2376
z własnymi prawami,
paradygmatami i praktykami.
paradygmatami i praktykami.
10:49
with its own rules
and paradigms and practices.
and paradigms and practices.
220
637120
3960
10:54
Create something out of nothing
with the pure power of logic.
with the pure power of logic.
221
642120
3960
Do tworzenia czegoś z niczego
dzięki czystej sile logiki.
Dziękuję.
10:58
Thank you.
222
646920
1216
11:00
(Applause)
223
648160
2440
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Linda Liukas - Programmer, storyteller and illustratorLinda Liukas wants to create a more diverse and colorful world of technology, starting with the poetry of code.
Why you should listen
Linda Liukas is a programmer, storyteller and illustrator. Her children's book, Hello Ruby, is the "world’s most whimsical way to learn about technology, computing and coding.” Liukas founded Rails Girls, which has organized workshops in over 230 cities, teaching the basics of programming to more than 10,000 women. Linda worked at Codeacademy, which she left to write stories that teach children about software and programming. She won the 2013 Ruby Hero prize and was named the Digital Champion of Finland by the EU Commissioner for Digital Agenda.
Linda Liukas | Speaker | TED.com