TEDxDU 2010
Aaron Huey: America's native prisoners of war
Aaron Huey: Amerika'nın yerli savaş esirleri
Filmed:
Readability: 4.4
1,692,364 views
Aaron Huey'nin Amerika'daki fakirliği fotoğraflama isteği, onu, yerli Lakota halkının dehşet verici ve büyük oranda görmezden gelinen mücadelesine yeniden odaklanmaya mecbur bırakan Pine Ridge Kızılderili Rezervasyonu'na götürdü. Beş senelik çalışmanın sonrasında, TEDxDU'daki bu cesaret isteyen, yürekli konuşmasında rahatsız edici fotoğraflarıyla sarsıcı bir tarih dersi bir araya geliyor.
Aaron Huey - Photographer
Photographer, adventurer and storyteller Aaron Huey captures all of his subjects -- from war victims to rock climbers to Sufi dervishes -- with elegance and fearless sensitivity. Full bio
Photographer, adventurer and storyteller Aaron Huey captures all of his subjects -- from war victims to rock climbers to Sufi dervishes -- with elegance and fearless sensitivity. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm here today to show my photographs of the Lakota.
0
0
3000
Bugün, Lakota fotoğraflarımı göstermek için buradayım.
00:19
Many of you may have heard of the Lakota,
1
4000
2000
Birçoğunuz Lakota'yı duymuş olabilirsiniz;
00:21
or at least the larger group of tribes
2
6000
2000
ya da en azından Siular adındaki
00:23
called the Sioux.
3
8000
2000
daha büyük kabileler grubunu duymuşsunuzdur.
00:25
The Lakota are one of many tribes that were moved off their land
4
10000
3000
Lakota, topraklarından çıkarılarak şu anda rezervasyon denilen
00:28
to prisoner of war camps
5
13000
2000
savaş esiri kamplarına gönderilen
00:30
now called reservations.
6
15000
2000
birçok kabileden biridir.
00:32
The Pine Ridge Reservation,
7
17000
2000
Bugünkü slayt gösterisinin konusu olan
00:34
the subject of today's slide show,
8
19000
2000
Pine Ridge Rezervasyonu,
00:36
is located about 75 miles southeast
9
21000
2000
Güney Dakota'daki Black Hills'in (Siyah Tepeler)
00:38
of the Black Hills in South Dakota.
10
23000
2000
120 km güneydoğusunda bulunur.
00:40
It is sometimes referred to
11
25000
2000
Buradan bazen, 334 Numaralı Savaş Esiri Kampı
00:42
as Prisoner of War Camp Number 334,
12
27000
3000
olarak da bahsedilir
00:45
and it is where the Lakota now live.
13
30000
3000
ve şu anda Lakotalar'ın yaşadığı yerdir.
00:48
Now, if any of you have ever heard of AIM,
14
33000
2000
Eğer Amerikan Kızılderili Hareketi AIM'i
00:50
the American Indian Movement,
15
35000
2000
duyduysanız,
00:52
or of Russell Means,
16
37000
2000
ya da Russell Means'i
00:54
or Leonard Peltier,
17
39000
2000
ya da Leonard Peltier'i
00:56
or of the stand-off at Oglala,
18
41000
2000
ya da Oglala sorununu,
00:58
then you know that Pine Ridge is ground zero
19
43000
3000
o zaman Pine Ridge'in ABD'deki
01:01
for Native issues in the U.S.
20
46000
3000
Yerli sorunlarıyla ilgili sıfır noktası olduğunu bilirsiniz.
01:04
So I've been asked to talk a little bit today
21
49000
2000
Benden Lakota'ya ilişkim hakkında
01:06
about my relationship with the Lakota,
22
51000
2000
bugün biraz konuşmam istendi;
01:08
and that's a very difficult one for me.
23
53000
2000
ve bu benim için çok zor bir şey
01:10
Because, if you haven't noticed from my skin color,
24
55000
2000
çünkü eğer derimin renginden fark etmediyseniz,
01:12
I'm white,
25
57000
2000
ben beyazım
01:14
and that is a huge barrier on a Native reservation.
26
59000
3000
ve bu, bir Yerli rezervasyonunda çok büyük bir engeldir.
01:19
You'll see a lot of people in my photographs today,
27
64000
2000
Bugün fotoğraflarımda birçok kişi göreceksiniz
01:21
and I've become very close with them, and they've welcomed me like family.
28
66000
3000
ve ben bu insanlarla çok yakınlaştım ve beni ailelerinden biri gibi kabul ettiler.
01:24
They've called me "brother" and "uncle"
29
69000
2000
Bana "kardeş" ve "amca" diye hitap ettiler
01:26
and invited me again and again over five years.
30
71000
2000
ve beş yıl boyunca beni tekrar tekrar davet ettiler.
01:28
But on Pine Ridge,
31
73000
2000
Fakat ben Pine Ridge'de
01:30
I will always be what is called "wasichu,"
32
75000
3000
her zaman bir "wasichu" olacağım;
01:33
and "wasichu" is a Lakota word
33
78000
3000
"wasichu" bir Lakota kelimesi;
01:36
that means "non-Indian,"
34
81000
2000
anlamı, Kızılderili olmayan;
01:38
but another version of this word
35
83000
2000
fakat başka bir anlamı da
01:40
means "the one who takes the best meat for himself."
36
85000
4000
"en iyi eti kendine alan" demek.
01:44
And that's what I want to focus on --
37
89000
2000
Ve benim üzerinde durmak istediğim de bu anlamı;
01:46
the one who takes the best part of the meat.
38
91000
2000
etin en iyi yerini kendine alan.
01:48
It means greedy.
39
93000
2000
Açgözlü anlamına geliyor.
01:51
So take a look around this auditorium today.
40
96000
2000
Bu oditoryuma şöyle bir bakın bugün.
01:53
We are at a private school in the American West,
41
98000
3000
Amerika'nın batısında bir özel okuldayız;
01:56
sitting in red velvet chairs
42
101000
3000
cebimizde paramızla
01:59
with money in our pockets.
43
104000
2000
kırmızı kadife koltuklarda oturuyoruz.
02:01
And if we look at our lives,
44
106000
2000
Ve hayatlarımıza bakacak olursak
02:03
we have indeed taken
45
108000
2000
biz gerçekten etin en iyi yerini
02:05
the best part of the meat.
46
110000
2000
almış durumdayız.
02:07
So let's look today at a set of photographs
47
112000
3000
Bugün biz kazanalım diye
02:10
of a people who lost
48
115000
2000
kaybeden insanların olduğu
02:12
so that we could gain,
49
117000
2000
fotoğraflara bakalım;
02:14
and know that when you see these people's faces
50
119000
3000
ve yüzlerini gördüğünüzde bilin ki bu insanlar
02:17
that these are not just images of the Lakota;
51
122000
3000
sadece Lakota'nın resimleri değildir;
02:20
they stand for all indigenous people.
52
125000
3000
tüm yerlileri temsil etmektedirler.
02:25
On this piece of paper
53
130000
2000
Bu kağıt parçasında
02:27
is the history the way I learned it
54
132000
2000
Lakotalı arkadaşlarımdan ve ailemden
02:29
from my Lakota friends and family.
55
134000
3000
öğrendiğim şekliyle tarih bulunmaktadır.
02:32
The following is a time-line
56
137000
2000
Aşağıdakiler, yapılan antlaşmaların,
02:34
of treaties made, treaties broken
57
139000
3000
ihlâl edilmiş antlaşmaların ve
02:37
and massacres disguised as battles.
58
142000
2000
savaş adıyla gizlenen katliamların kronolojisidir.
02:39
I'll begin in 1824.
59
144000
2000
1824'ten başlayayım.
02:41
What is known as the Bureau of Indian Affairs
60
146000
2000
Kızılderili İşleri Bürosu olarak bilinen yer,
02:43
was created within the War Department,
61
148000
2000
Amerikan Yerlileri'yle ilişkilerimizde
02:45
setting an early tone of aggression
62
150000
2000
erkenden bir saldırgan tavrı ortaya koyarak
02:47
in our dealings with the Native Americans.
63
152000
2000
Savunma Bakanlığı bünyesinde kurulmuştur.
02:49
1851:
64
154000
2000
1851:
02:51
The first treaty of Fort Laramie was made,
65
156000
2000
İlk Fort Laramie Antlaşması yapılmıştır;
02:53
clearly marking the boundaries of the Lakota Nation.
66
158000
3000
burada Lakota ülkesinin sınırları net olarak gösterilmiştir.
02:56
According to the treaty,
67
161000
2000
Antlaşmaya göre,
02:58
those lands are a sovereign nation.
68
163000
2000
o topraklar bağımsız bir ulustur.
03:00
If the boundaries of this treaty had held --
69
165000
2000
Bu antlaşmadaki sınırlar korunsaydı
03:02
and there is a legal basis that they should --
70
167000
3000
-ve korunması gerektiğinin yasal bir zemini vardır-
03:05
then this is what the U.S. would look like today.
71
170000
3000
bugün Amerika böyle görünecekti.
03:10
10 years later,
72
175000
2000
10 yıl sonra,
03:12
the Homestead Act, signed by President Lincoln,
73
177000
3000
Başkan Lincoln tarafından imzalanan Evyeri Kanunu
03:15
unleashed a flood of white settlers into Native lands.
74
180000
3000
Yerli topraklarına beyaz göçmenlerin akmasına neden oldu.
03:18
1863:
75
183000
2000
1863:
03:20
An uprising of Santee Sioux in Minnesota
76
185000
2000
Minnesota'daki Santee Siuları'nın ayaklanması
03:22
ends with the hanging of 38 Sioux men,
77
187000
3000
38 Siu erkeğinin asılmasıyla sonuçlandı;
03:25
the largest mass execution in U.S. history.
78
190000
3000
ABD tarihindeki en büyük toplu infaz.
03:29
The execution was ordered by President Lincoln
79
194000
2000
İnfaz emri, Başkan Lincoln tarafından
03:31
only two days after
80
196000
2000
Özgürlük Bildirgesi'ni imzalamasından
03:33
he signed the Emancipation Proclamation.
81
198000
3000
sadece iki gün sonra verilmişti.
03:37
1866: the beginning of the transcontinental railroad --
82
202000
3000
1866, kıtayı geçen tren yolunun yapımının başlaması,
03:40
a new era.
83
205000
2000
yeni bir dönem.
03:42
We appropriated land for trails and trains
84
207000
2000
Trenler ve yollara kestirmeler açmak için
03:44
to shortcut through the heart of the Lakota Nation.
85
209000
3000
Lakota Ülkesi'nin kalbindeki topraklara el koyduk.
03:47
The treaties were out the window.
86
212000
2000
Antlaşmalar unutulmuştu.
03:49
In response, three tribes led by the Lakota chief Red Cloud
87
214000
3000
Bunun karşılığında, Lakota şefi Kırmızı Bulut tarafından
03:52
attacked and defeated the U.S. army many times over.
88
217000
3000
yönetilen üç kabile saldırdı ve ABD ordusunu birçok kez yendi.
03:55
I want to repeat that part.
89
220000
2000
Bu bölümü tekrarlamak istiyorum.
03:57
The Lakota defeat the U.S. army.
90
222000
3000
Lakota ABD ordusunu yendi.
04:00
1868: The second Fort Laramie Treaty
91
225000
3000
1868: İkinci Fort Laramie Antlaşması
04:03
clearly guarantees the sovereignty of the Great Sioux Nation
92
228000
3000
Büyük Siu Milleti'nin bağımsızlığını ve kutsal Siyah Tepeler'in
04:06
and the Lakotas' ownership of the sacred Black Hills.
93
231000
3000
Lakota'ya ait olduğunu açıkça garanti eder.
04:09
The government also promises land and hunting rights
94
234000
2000
Hükümet aynı zamanda toprak ve çevre eyaletlerde avlanma hakkı da
04:11
in the surrounding states.
95
236000
2000
vadeder.
04:13
We promise that the Powder River country
96
238000
2000
Powder River kırsalının bundan sonra tüm beyazlara kapalı
04:15
will henceforth be closed to all whites.
97
240000
3000
olacağına söz verdik.
04:18
The treaty seemed to be a complete victory
98
243000
2000
Antlaşma, Kırmızı Bulut ve Siular için
04:20
for Red Cloud and the Sioux.
99
245000
2000
tam bir zafer gibi gözüküyordu.
04:22
In fact, this is the only war in American history
100
247000
3000
Aslında, bu, Amerikan tarihindeki, hükümetin
04:25
in which the government negotiated a peace
101
250000
3000
düşmanın tüm istediklerini kabul etmek zorunda kalarak
04:28
by conceding everything demanded by the enemy.
102
253000
3000
barış müzakere ettiği tek savaştır.
04:33
1869:
103
258000
2000
1869:
04:35
The transcontinental railroad was completed.
104
260000
2000
Kıtayı geçen tren yolu bitirildi
04:37
It began carrying, among other things, a large number of hunters
105
262000
3000
ve diğer şeylerin yanında, büyük miktarlarda bufalo öldüren
04:40
who began the wholesale killing of buffalo,
106
265000
3000
avcıları da taşımaya başladı ve böylece
04:43
eliminating a source of food and clothing and shelter for the Sioux.
107
268000
3000
Siular için bir yiyecek, giyecek ve barınak kaynağı yok olmaya başladı.
04:46
1871:
108
271000
2000
1871:
04:48
The Indian Appropriation Act
109
273000
2000
Kızılderili El Koyma Kanunu
04:50
makes all Indians wards of the federal government.
110
275000
3000
tüm Kızılderililer'i federal hükümetin vesayetine soktu.
04:53
In addition, the military issued orders
111
278000
3000
Ek olarak, ordu, Batı Kızılderilileri'nin
04:56
forbidding western Indians from leaving reservations.
112
281000
3000
rezervasyonlardan çıkmasını yasaklayan emirler yayınladı.
04:59
All western Indians at that point in time
113
284000
2000
O zamanki tüm Batı Kızılderilileri
05:01
were now prisoners of war.
114
286000
2000
artık savaş esiriydi.
05:03
Also in 1871,
115
288000
2000
Gene 1871'de
05:05
we ended the time of treaty-making.
116
290000
2000
antlaşma yapma sürecini sona erdirdik.
05:07
The problem with treaties is they allow tribes to exist as sovereign nations,
117
292000
3000
Antlaşmalarla ilgili problem, kabilelerin bağımsız uluslar olarak varolmalarına izin vermesiydi
05:10
and we can't have that.
118
295000
2000
ve biz bunu kabul edemezdik;
05:12
We had plans.
119
297000
2000
planlarımız vardı.
05:14
1874:
120
299000
2000
1874:
05:16
General George Custer announced the discovery of gold in Lakota territory,
121
301000
3000
General George Custer, Lakota bölgesinde altın bulunduğunu duyurdu;
05:19
specifically the Black Hills.
122
304000
2000
özellikle Siyah Tepeler'de.
05:21
The news of gold creates a massive influx of white settlers
123
306000
2000
Altın haberi, Lakota Ülkesi'ne büyük bir beyaz göçmen
05:23
into Lakota Nation.
124
308000
2000
akışını beraberinde getirdi.
05:25
Custer recommends that Congress find a way
125
310000
2000
Custer, Meclis'e Lakota'yla yaptığı antlaşmaları
05:27
to end the treaties with the Lakota
126
312000
2000
en kısa zamanda sonlandırmanın
05:29
as soon as possible.
127
314000
2000
bir yolunu bulmasını tavsiye etti.
05:31
1875: The Lakota war begins
128
316000
3000
1875: Fort Laramie Antlaşması'nın ihlâliyle
05:34
over the violation of the Fort Laramie Treaty.
129
319000
3000
Lakota Savaşı başladı.
05:37
1876:
130
322000
2000
1876:
05:39
On July 26th
131
324000
2000
26 Temmuz'da,
05:41
on its way to attack a Lakota village,
132
326000
2000
Custer'in 7. süvari alayı,
05:43
Custer's 7th Cavalry was crushed
133
328000
2000
bir Lakota köyüne saldırmak üzere yola çıkmışken
05:45
at the battle of Little Big Horn.
134
330000
2000
Little Big Horn savaşında yenildi.
05:47
1877:
135
332000
2000
1877:
05:49
The great Lakota warrior and chief named Crazy Horse
136
334000
3000
Büyük Lakota savaşçısı ve şefi Çılgın At,
05:52
surrendered at Fort Robinson.
137
337000
2000
Fort Robinson'da teslim oldu.
05:54
He was later killed while in custody.
138
339000
3000
Daha sonra gözaltında öldürüldü.
06:00
1877 is also the year we found a way
139
345000
3000
1877 ayrıca bizim Fort Laramie Antlaşmaları'nı
06:03
to get around the Fort Laramie Treaties.
140
348000
2000
yok saymanın bir yolunu bulduğumuz bir yıl.
06:05
A new agreement was presented to Sioux chiefs and their leading men
141
350000
3000
Siu şeflerine ve önde gelenlerine "Sat ya da Açlıktan Öl" olarak bilinen
06:08
under a campaign known as "sell or starve:"
142
353000
3000
bir kampanyayla yeni bir antlaşma sunuldu.
06:11
Sign the paper, or no food for your tribe.
143
356000
3000
Kağıdı imzala yoksa kabilene yiyecek yok.
06:14
Only 10 percent of the adult male population signed.
144
359000
3000
Yetişkin erkek nüfusunun sadece yüzde onu imzaladı.
06:17
The Fort Laramie Treaty
145
362000
2000
Toprak devri için Fort Laramie Antlaşması'na göre
06:19
called for at least three-quarters of the tribe
146
364000
2000
en azından kabilenin yüzde 75'inin
06:21
to sign away land.
147
366000
2000
imzası gerekiyordu.
06:23
That clause was obviously ignored.
148
368000
2000
Bu madde açıkça görmezden gelinmişti.
06:25
1887: The Dawes Act.
149
370000
3000
1887: Dawes Kanunu:
06:28
Communal ownership of reservation lands ends.
150
373000
3000
Rezervasyon topraklarının müşterek mülkiyeti sona eriyor.
06:31
Reservations are cut up into 160-acre sections
151
376000
3000
Rezervasyonlar 650'şer metrekarelik bölümlere ayrılarak
06:34
and distributed to individual Indians
152
379000
2000
Kızılderililer'e bireysel olarak dağıtıldı
06:36
with the surplus disposed of.
153
381000
2000
ve artan topraklar ellerinden alındı.
06:38
Tribes lost millions of acres.
154
383000
3000
Kabileler milyonlarca hektar toprak kaybetti.
06:41
The American dream of individual land ownership
155
386000
2000
Amerikan rüyasının bireysel toprak mülkiyeti kavramı,
06:43
turned out to be a very clever way
156
388000
2000
rezervasyonları, geride hiçbir şey kalmayana kadar
06:45
to divide the reservation until nothing was left.
157
390000
3000
bölmenin çok akıllıca bir yolu haline geldi.
06:48
The move destroyed the reservations,
158
393000
2000
Hareket, her geçen nesille
06:50
making it easier to further subdivide and to sell
159
395000
3000
bölüp satmayı daha da kolaylaştırarak
06:53
with every passing generation.
160
398000
3000
rezervasyonları yok etti.
06:56
Most of the surplus land
161
401000
2000
Artan toprakların çoğu
06:58
and many of the plots within reservation boundaries
162
403000
2000
ve rezervasyon sınırları içindeki birçok arsa
07:00
are now in the hands of white ranchers.
163
405000
3000
şimdi beyaz büyük çiftlik sahiplerinin elinde.
07:03
Once again, the fat of the land goes to wasichu.
164
408000
3000
Bir kez daha, armudun iyisi wasichu'ya gitti.
07:07
1890, a date I believe to be
165
412000
2000
1890, bana göre
07:09
the most important in this slide show.
166
414000
3000
bu slayt gösterisindeki en önemli tarih.
07:12
This is the year of the Wounded Knee Massacre.
167
417000
2000
Wounded Knee (Yaralı Diz) katliamı bu sene oldu.
07:14
On December 29th,
168
419000
2000
29 Aralık'ta,
07:16
U.S. troops surrounded a Sioux encampment at Wounded Knee Creek
169
421000
3000
ABD birlikleri,Wounded Knee Çayı'ndaki Siu kampını çevreledi
07:19
and massacred Chief Big Foot
170
424000
2000
ve Şef Büyük Ayak'la birlikte
07:21
and 300 prisoners of war,
171
426000
2000
300 savaş esirini katletti.
07:23
using a new rapid-fire weapon
172
428000
2000
Hotchkiss silahı denen,
07:25
that fired exploding shells
173
430000
2000
seri ateş eden ve patlayan mermiler atan
07:27
called a Hotchkiss gun.
174
432000
2000
bir silah kullandılar.
07:29
For this so-called "battle,"
175
434000
2000
Bu sözde savaş için
07:31
20 Congressional Medals of Honor for Valor
176
436000
3000
7. süvari alayına kahramanlıklarından dolayı
07:34
were given to the 7th Cavalry.
177
439000
3000
yirmi meclis onur madalyası verildi.
07:37
To this day,
178
442000
2000
Şimdiye kadar
07:39
this is the most Medals of Honor
179
444000
3000
bu, bir savaş için verilen
07:42
ever awarded for a single battle.
180
447000
3000
en fazla onur madalyasıdır.
07:45
More Medals of Honor were given
181
450000
2000
Kadın ve çocuk ayrımı gözetmeyen
07:47
for the indiscriminate slaughter of women and children
182
452000
2000
bu katliam için
07:49
than for any battle in World War One,
183
454000
2000
Birinci Dünya Savaşı'ndaki,
07:51
World War Two,
184
456000
2000
İkinci Dünya Savaşı'ndaki,
07:53
Korea, Vietnam,
185
458000
2000
Kore'deki, Vietnam'daki,
07:55
Iraq or Afghanistan.
186
460000
3000
Irak ya da Afganistan'daki çatışmalardan daha fazla madalya verildi.
07:59
The Wounded Knee massacre
187
464000
2000
Wounded Knee katliamı,
08:01
is considered the end of the Indian wars.
188
466000
3000
Kızılderili savaşlarının sonu olarak kabul edildi.
08:04
Whenever I visit the site
189
469000
2000
Wounded Knee'deki toplu mezar
08:06
of the mass grave at Wounded Knee,
190
471000
2000
alanını her ziyaret ettiğimde
08:08
I see it not just as a grave
191
473000
2000
sadece Lakotalar ve Siular için
08:10
for the Lakota or for the Sioux,
192
475000
2000
bir mezar görmüyorum;
08:12
but as a grave for all indigenous peoples.
193
477000
3000
tüm yerli olan insanların bir mezarını görüyorum.
08:18
The holy man, Black Elk, said,
194
483000
2000
Kutsal kişi, Kara Geyik şöyle demiştir:
08:20
"I did not know then
195
485000
2000
"O zamanlar,
08:22
how much was ended.
196
487000
2000
ne kadar şeyin sona erdiğini bilememiştim.
08:24
When I look back now
197
489000
2000
Şimdi,
08:26
from this high hill of my old age,
198
491000
2000
yaşlılığımın yüksek tepelerinden geriye baktığımda
08:28
I can still see the butchered women and children
199
493000
2000
o yamuk çukurda
08:30
lying heaped and scattered
200
495000
2000
üst üste yığılmış ve dağılmış,
08:32
all along the crooked gulch
201
497000
3000
katledilmiş kadın ve çocukları
08:38
as plain as when I saw them
202
503000
2000
hâlâ genç gözlerimle gördüğüm gibi
08:40
with eyes still young.
203
505000
3000
net görebiliyorum.
08:46
And I can see that something else died there in the bloody mud
204
511000
3000
Ve o kanlı çamurda başka bir şeyin daha öldüğünü
08:50
and was buried in the blizzard:
205
515000
3000
ve kar fırtınasına gömüldüğünü görebiliyorum.
08:54
A people's dream died there,
206
519000
3000
Bir halkın düşü öldü orada;
08:57
and it was a beautiful dream."
207
522000
3000
ve o çok güzel bir düştü."
09:01
With this event,
208
526000
2000
Bu olayla,
09:03
a new era in Native American history began.
209
528000
3000
Amerikan Yerlileri tarihinde yeni bir dönem başladı.
09:07
Everything can be measured
210
532000
2000
Wounded Knee'den önce ve sonra
09:09
before Wounded Knee and after.
211
534000
3000
olarak her şey ikiye ayrılabilir.
09:12
Because it was in this moment
212
537000
2000
Çünkü, parmakların Hotchkiss tetiklerinde olduğu
09:14
with the fingers on the triggers of the Hotchkiss guns
213
539000
3000
bu anda, ABD hükümeti açıkça Yerli Hakları'yla ilgili
09:17
that the U.S. government openly declared its position on Native rights.
214
542000
4000
pozisyonunu beyan etti.
09:21
They were tired of treaties.
215
546000
2000
Antlaşmalardan bıkmışlardı.
09:23
They were tired of sacred hills.
216
548000
2000
Kutsal tepelerden bıkmışlardı.
09:25
They were tired of ghost dances.
217
550000
3000
Hayalet danslarından bıkmışlardı.
09:28
And they were tired of all the inconveniences of the Sioux.
218
553000
3000
Ve Siular'ın verdiği bütün rahatsızlıklardan bıkmışlardı.
09:31
So they brought out their cannons.
219
556000
3000
Böylece toplarını aldılar;
09:35
"You want to be an Indian now?" they said,
220
560000
3000
"Şimdi Kızılderili olmak istiyor musun?" dediler;
09:38
finger on the trigger.
221
563000
2000
parmaklar tetikte.
09:45
1900:
222
570000
2000
1900:
09:47
the U.S. Indian population reached its low point --
223
572000
3000
ABD Kızılderili nüfusu, 250,000'in altına,
09:51
less than 250,000,
224
576000
2000
1492'deki tahmini sekiz milyon
09:53
compared to an estimated eight million
225
578000
2000
nüfusla karşılaştırıldığında
09:55
in 1492.
226
580000
2000
en düşük noktaya indi.
09:59
Fast-forward.
227
584000
2000
Biraz hızlı ilerleyelim.
10:01
1980:
228
586000
2000
1980:
10:03
The longest running court case in U.S. history,
229
588000
2000
ABD tarihindeki en uzun süren dava,
10:05
the Sioux Nation v. the United States,
230
590000
3000
-Siu Milleti Birleşik Devletler'e karşı-
10:08
was ruled upon by the U.S. Supreme Court.
231
593000
3000
ABD Yüksek Mahkemesi tarafından karara bağlandı.
10:12
The court determined that, when the Sioux were resettled onto reservations
232
597000
3000
Mahkeme, Siular'ın rezervasyona yerleştirilmeleriyle ve
10:15
and seven million acres of their land
233
600000
3000
topraklarının üç milyon hektarının
10:18
were opened up to prospectors and homesteaders,
234
603000
3000
madencilere ve çiftlikçilere açılmasıyla
10:21
the terms of the second Fort Laramie Treaty
235
606000
2000
İkinci Fort Laramie Antlaşması'nın maddelerinin
10:23
had been violated.
236
608000
2000
ihlâl edildiğini belirledi.
10:25
The court stated
237
610000
2000
Mahkeme, Siyah Tepeler'in
10:27
that the Black Hills were illegally taken
238
612000
2000
kanunsuz olarak alındığını
10:29
and that the initial offering price plus interest
239
614000
2000
ve faiziyle birlikte ilk halka arz değerinin
10:31
should be paid to the Sioux Nation.
240
616000
2000
Siu Milleti'ne ödenmesi gerektiğini ifade etti.
10:33
As payment for the Black Hills,
241
618000
2000
Siyah Tepeler'in karşılığı olarak
10:35
the court awarded only 106 million dollars
242
620000
3000
mahkeme, Siu Ülkesi'ne sadece 106 milyon dolar
10:38
to the Sioux Nation.
243
623000
2000
verilmesine karar verdi.
10:40
The Sioux refused the money with the rallying cry,
244
625000
3000
Siular parayı "Siyah Tepeler satılık değildir."
10:43
"The Black Hills are not for sale."
245
628000
3000
sloganıyla reddettiler.
10:46
2010:
246
631000
2000
2010:
10:48
Statistics about Native population today,
247
633000
3000
Bugünkü Yerli nüfusuyla ilgili istatistikler,
10:51
more than a century after the massacre at Wounded Knee,
248
636000
3000
Wounded Knee'deki katliamdan yüz yıldan fazla zaman geçtikten sonra,
10:54
reveal the legacy of colonization,
249
639000
2000
sömürgeciliğin,
10:56
forced migration
250
641000
2000
tehcirin
10:58
and treaty violations.
251
643000
2000
ve ihlâl edilen antlaşmaların mirasını ortaya koyuyor.
11:00
Unemployment on the Pine Ridge Indian Reservation
252
645000
3000
Pine Ridge Rezervasyonu'nda işsizlik
11:03
fluctuates between 85 and 90 percent.
253
648000
3000
yüzde 85 ve 90 arasında dalgalanıyor.
11:06
The housing office is unable to build new structures,
254
651000
3000
Konut bürosu yeni yapılar yapamıyor
11:09
and existing structures are falling apart.
255
654000
2000
ve olan yapılar da dayanamıyor.
11:11
Many are homeless,
256
656000
2000
Birçok evsiz var
11:13
and those with homes are packed into rotting buildings
257
658000
2000
ve evi olanlar da beş aile birlikte
11:15
with up to five families.
258
660000
2000
çürük binalara tıkılmış durumda.
11:17
39 percent of homes on Pine Ridge
259
662000
2000
Pine Ridge'deki evlerin yüzde 39'unda
11:19
have no electricity.
260
664000
2000
elektrik yok.
11:21
At least 60 percent of the homes on the reservation
261
666000
3000
Rezervasyondaki evlerin en az yüzde 60'ı
11:24
are infested with black mold.
262
669000
2000
siyah küfle kaplanmış durumda.
11:26
More than 90 percent of the population
263
671000
2000
Nüfusun yüzde 90'ından fazlası
11:28
lives below the federal poverty line.
264
673000
3000
federal yoksulluk sınırının altında.
11:31
The tuberculosis rate on Pine Ridge
265
676000
3000
Pine Ridge'deki verem oranı
11:34
is approximately eight times higher than the U.S. national average.
266
679000
3000
ABD ortalamasının aşağı yukarı sekiz katı.
11:37
The infant mortality rate
267
682000
2000
Bebek ölüm oranı
11:39
is the highest on this continent
268
684000
2000
bu kıtadaki en yüksek oran
11:41
and is about three times higher than the U.S. national average.
269
686000
3000
ve ABD ortalamasının yaklaşık üç katı.
11:44
Cervical cancer is five times higher
270
689000
2000
Rahim ağzı kanseri,
11:46
than the U.S. national average.
271
691000
2000
ABD ortalamasının beş katı.
11:48
School dropout rate is up to 70 percent.
272
693000
3000
Okulu bırakma oranı yüzde 70'lere varıyor.
11:51
Teacher turnover
273
696000
2000
Öğretmen değişim oranı
11:53
is eight times higher than the U.S. national average.
274
698000
3000
ABD ortalamasının sekiz katı.
11:56
Frequently, grandparents are raising their grandchildren
275
701000
3000
Genelde çocukları büyükanne ve büyükbabaları yetiştiriyor
11:59
because parents, due to alcoholism,
276
704000
3000
çünkü ebeveynleri; alkolizm,
12:02
domestic violence and general apathy,
277
707000
2000
aile içi şiddet ve genel ilgisizlik nedeniyle
12:04
cannot raise them.
278
709000
2000
onları yetiştiremiyor.
12:07
50 percent of the population over the age of 40
279
712000
3000
40 yaş üstü nüfusun yüzde 50'si
12:10
suffers from diabetes.
280
715000
2000
şeker hastalığından muzdarip.
12:12
The life expectancy for men
281
717000
2000
Erkekler için ortalama yaşam süresi
12:14
is between 46
282
719000
2000
46 ve
12:16
and 48 years old --
283
721000
3000
48 yıl arası;
12:19
roughly the same
284
724000
2000
kabaca
12:21
as in Afghanistan and Somalia.
285
726000
3000
Afganistan ve Somali'yle aynı.
12:25
The last chapter in any successful genocide
286
730000
3000
Herhangi bir başarılı soykırımdaki
12:28
is the one in which the oppressor
287
733000
2000
son bölüm, zalimin ellerini çekebildiği
12:30
can remove their hands and say,
288
735000
3000
ve şöyle dediği bölümdür:
12:33
"My God, what are these people doing to themselves?
289
738000
3000
"Aman Tanrım, bu insanlar kendilerine ne yapıyor böyle?
12:36
They're killing each other.
290
741000
2000
Birbirlerini öldürüyorlar.
12:38
They're killing themselves
291
743000
2000
Biz ölmelerini izlerken
12:40
while we watch them die."
292
745000
3000
onlar kendilerini öldürüyorlar."
12:43
This is how we came to own these United States.
293
748000
3000
İşte biz, Birleşik Devletler'in böyle sahibi olduk.
12:46
This is the legacy
294
751000
2000
"Aşikâr kader"in
12:48
of manifest destiny.
295
753000
2000
mirası bu.
12:50
Prisoners are still born
296
755000
2000
Muhafızlar gittikten uzun süre sonra bile
12:52
into prisoner-of-war camps
297
757000
2000
esirler hâlâ
12:54
long after the guards are gone.
298
759000
3000
savaş esiri kamplarına doğuyorlar.
12:59
These are the bones left
299
764000
2000
Bunlar, en iyi et alındıktan
13:01
after the best meat has been taken.
300
766000
3000
sonra arda kalan kemikler.
13:06
A long time ago,
301
771000
2000
Uzun zaman önce,
13:08
a series of events was set in motion
302
773000
2000
benim gibi, wasichu gibi görünen
13:10
by a people who look like me, by wasichu,
303
775000
3000
bir halk tarafından bir olaylar dizisi uygulamaya kondu;
13:13
eager to take the land and the water
304
778000
2000
toprağı, suyu
13:15
and the gold in the hills.
305
780000
3000
ve tepelerdeki altını almaya meraklı insanlar tarafından.
13:18
Those events led to a domino effect
306
783000
2000
O olaylar, hâlâ bitirilmesi gereken
13:20
that has yet to end.
307
785000
2000
bir domino etkisi yarattı.
13:22
As removed as we the dominant society may feel
308
787000
4000
1890'daki bir katliamdan ya da
13:27
from a massacre in 1890,
309
792000
3000
150 yıl önceki bir dizi ihlâl edilmiş antlaşmadan
13:30
or a series of broken treaties 150 years ago,
310
795000
3000
baskın toplum olarak biz, kendimizi ne kadar uzak hissetsek de
13:34
I still have to ask you the question,
311
799000
2000
hâlâ size şu soruyu sormalıyım;
13:36
how should you feel about the statistics of today?
312
801000
3000
bugünün istatistikleri hakkında ne hissetmelisiniz?
13:40
What is the connection
313
805000
2000
Bu ızdırap resimleriyle
13:42
between these images of suffering
314
807000
2000
size biraz önce okuduğum tarih
13:44
and the history that I just read to you?
315
809000
2000
arasındaki ilişki nedir?
13:46
And how much of this history
316
811000
2000
Ve bu tarihin
13:48
do you need to own, even?
317
813000
2000
ne kadarını sahiplenmeniz gerekiyor?
13:50
Is any of this your responsibility today?
318
815000
3000
Bunlardan herhangi biri sizin bugünkü sorumluluğunuz mu?
13:54
I have been told that there must be something we can do.
319
819000
3000
Bana yapabileceğimiz bir şeyler olması gerektiği söylendi.
13:57
There must be some call to action.
320
822000
3000
Eylem için bir çağrı olmalı.
14:00
Because for so long I've been standing on the sidelines
321
825000
3000
Çünkü ben bu kadar zamandır fotoğraf çeken
14:03
content to be a witness,
322
828000
2000
bir tanık olmaya razı olarak
14:05
just taking photographs.
323
830000
3000
kenarda durdum.
14:08
Because the solution seems so far in the past,
324
833000
3000
Çünkü çözüm o kadar uzak bir geçmişteydi ki
14:11
I needed nothing short of a time machine
325
836000
2000
ona ulaşmak için zaman makinesinden
14:13
to access them.
326
838000
2000
daha azı işime yaramazdı.
14:15
The suffering of indigenous peoples
327
840000
2000
Yerli halkların çektikleri
14:17
is not a simple issue to fix.
328
842000
3000
kolay düzeltilecek basit bir konu değil.
14:21
It's not something everyone can get behind
329
846000
2000
Herkesin, Haiti'ye, AIDS'in bitirilmesine
14:23
the way they get behind helping Haiti,
330
848000
2000
ya da kıtlıkla savaşa yardım ettiği
14:25
or ending AIDS, or fighting a famine.
331
850000
3000
gibi katkı sağlayabileceği bir konu değil.
14:28
The "fix," as it's called,
332
853000
2000
Çözüm, söylendiği gibi,
14:30
may be much more difficult for the dominant society
333
855000
3000
baskın toplum için
14:33
than, say, a $50 check
334
858000
2000
örneğin, 50 dolarlık bir yardım çekinden
14:35
or a church trip
335
860000
2000
ya da grafiti kaplı bir evi boyamak için
14:37
to paint some graffiti-covered houses,
336
862000
2000
yapılan bir kilise gezisinden ya da
14:39
or a suburban family
337
864000
2000
bir banliyö ailesinin artık istemediği
14:41
donating a box of clothes they don't even want anymore.
338
866000
3000
bir kutu giysiyi bağışlamasından çok daha zor olabilir.
14:44
So where does that leave us?
339
869000
2000
Öyleyse bu durum bizi nereye getiriyor?
14:46
Shrugging our shoulders in the dark?
340
871000
3000
Karanlıkta omuz mu silkelim?
14:49
The United States
341
874000
2000
Birleşik Devletler,
14:51
continues on a daily basis
342
876000
2000
her gün, Lakota'yla yapılan
14:53
to violate the terms
343
878000
2000
1851 ve 1868 Fort Laramie Antlaşmaları'nın
14:55
of the 1851 and 1868
344
880000
2000
maddelerini ihlâl etmeye
14:57
Fort Laramie Treaties with the Lakota.
345
882000
3000
devam ediyor.
15:00
The call to action I offer today --
346
885000
2000
Bugün önerdiğim eylem çağrım,
15:02
my TED wish -- is this:
347
887000
3000
TED dileğim şudur:
15:06
Honor the treaties.
348
891000
2000
Antlaşmalara saygı gösterin.
15:08
Give back the Black Hills.
349
893000
2000
Siyah Tepeler'i geri verin.
15:10
It's not your business what they do with them.
350
895000
3000
Onlarla ne yapacakları sizi ilgilendirmez.
15:15
(Applause)
351
900000
6000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Aaron Huey - PhotographerPhotographer, adventurer and storyteller Aaron Huey captures all of his subjects -- from war victims to rock climbers to Sufi dervishes -- with elegance and fearless sensitivity.
Why you should listen
Aaron Huey is a masthead photographer for National Geographic Adventure and National Geographic Traveler magazines. His stories from Afghanistan, Haiti, Mali, Siberia, Yemen and French Polynesia (to name just a few) on subjects as diverse as the Afghan drug war and the underwater photography of sharks, can be found in The New Yorker, National Geographic and The New York Times.
Huey serves on the board of directors for the nonprofit Blue Earth Alliance. In 2002, he walked 3,349 miles across America with his dog Cosmo (the journey lasted 154 days), and was recently awarded a National Geographic Expedition Council Grant to hitchhike across Siberia.
Aaron Huey | Speaker | TED.com