TEDGlobal 2011
Mark Pagel: How language transformed humanity
Mark Pagel : Dil insanlığın şeklini nasıl değiştirdi ?
Filmed:
Readability: 4.2
1,708,914 views
Biyolog Mark Pagel insanların neden dilin karmaşık sistemine doğru evrim geçirdiğiyle ilgili merak uyandırıcı bir teoriyi paylaşıyor. Ona göre dil erken insan kabilelerinin işbirliği gibi güçlü yeni bir araca yönelmesini sağlayan sosyal teknolojinin bir parçası.
Mark Pagel - Evolutionary biologist
Using biological evolution as a template, Mark Pagel wonders how languages evolve. Full bio
Using biological evolution as a template, Mark Pagel wonders how languages evolve. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Each of you possesses
0
0
2000
Her biriniz
00:17
the most powerful, dangerous and subversive trait
1
2000
3000
doğal ayıklanma tarafından tasarlanmış
00:20
that natural selection has ever devised.
2
5000
3000
çok güçlü, tehlikeli ve yıkıcı bir özelliğe sahipsiniz.
00:23
It's a piece of neural audio technology
3
8000
3000
O, diğer insanların zihinleriyle bağlantı yapmak için
00:26
for rewiring other people's minds.
4
11000
2000
kullanılan bir çeşit sinirsel işitsel teknoloji.
00:28
I'm talking about your language, of course,
5
13000
3000
Dilinizden söz ediyorum, hiç kuşkusuz.
00:31
because it allows you to implant a thought from your mind
6
16000
3000
Çünkü sizin zihninizde bulunan bir düşünceyi
00:34
directly into someone else's mind,
7
19000
3000
direkt olarak başka birinin zihnine yerleştirir
00:37
and they can attempt to do the same to you,
8
22000
2000
ve onlar da size aynı şeyi yapabilir. Üstelik her iki tarafın
00:39
without either of you having to perform surgery.
9
24000
3000
kafasına cerrahi bir müdahale yapılması gerekmeden.
00:42
Instead, when you speak,
10
27000
2000
Buna karşın, konuştuğunuzda
00:44
you're actually using a form of telemetry
11
29000
2000
gerçekte televizyonunuzun uzaktan kumandasından
00:46
not so different
12
31000
2000
fazlaca farklı olmayan
00:48
from the remote control device for your television.
13
33000
2000
bir çeşit telemetri kullanırsınız.
00:50
It's just that, whereas that device
14
35000
2000
Aynen böyle, telemetri
00:52
relies on pulses of infrared light,
15
37000
2000
kızılötesi ışık dalgalarına dayanır,
00:54
your language relies on pulses,
16
39000
3000
konuşmanız ses dalgalarına,
00:57
discrete pulses, of sound.
17
42000
2000
aralıklı ses dalgalarına dayanır.
00:59
And just as you use the remote control device
18
44000
3000
Ve nasıl uzaktan kumandayı kullanarak
01:02
to alter the internal settings of your television
19
47000
2000
televizyonunuzun iç düzeneklerini değiştirme yoluyla
01:04
to suit your mood,
20
49000
2000
duygularınızı ayarlarsanız
01:06
you use your language
21
51000
2000
Dilinizi de
01:08
to alter the settings inside someone else's brain
22
53000
2000
başkasının beyninin içindeki düzenekleri değiştirerek
01:10
to suit your interests.
23
55000
2000
kendi ilgilerinize uydurmak amacıyla kullanırsınız.
01:12
Languages are genes talking,
24
57000
2000
Diller genlerin konuşmasıdır,
01:14
getting things that they want.
25
59000
2000
onların isteklerini karşılamak için.
01:16
And just imagine the sense of wonder in a baby
26
61000
3000
Ve bir bebeğin
01:19
when it first discovers that, merely by uttering a sound,
27
64000
3000
bir sözcük hecelemeyi ilk kez keşfettiğindeki,
01:22
it can get objects to move across a room
28
67000
2000
sanki büyü yapılmış gibi odanın içinde hareket eden
01:24
as if by magic,
29
69000
2000
bir cismi yakalayış anındaki ya da
01:26
and maybe even into its mouth.
30
71000
3000
hatta ağzına götürüşü sırasındaki hayretini tahayyül edin.
01:29
Now language's subversive power
31
74000
2000
Şimdi dilin yıkıcı bir güç olduğu;
01:31
has been recognized throughout the ages
32
76000
2000
yüzyıllar boyudur
01:33
in censorship, in books you can't read,
33
78000
2000
sansür, okuyamadığınız kitaplar,
01:35
phrases you can't use
34
80000
2000
kullanamadığınız sözcükler
01:37
and words you can't say.
35
82000
2000
ve söyleyemediğiniz kelimeler nedeniyle bilinmektedir.
01:39
In fact, the Tower of Babel story in the Bible
36
84000
3000
Nitekim, İncil'deki Babil Kulesi hikayesi
01:42
is a fable and warning
37
87000
2000
dilin gücü konusunda
01:44
about the power of language.
38
89000
2000
çok ünlü ve uyarıcıdır.
01:46
According to that story, early humans developed the conceit
39
91000
3000
Hikayeye göre, eski insanlar öyle garip bir fikir geliştirmişler ki,
01:49
that, by using their language to work together,
40
94000
2000
dillerinin gücünden yararlanarak birlikte çalışıp
01:51
they could build a tower
41
96000
2000
eğer bir kule yapabilirlerse
01:53
that would take them all the way to heaven.
42
98000
2000
bu kulenin onları cennete ulaştıracağına inanmışlar.
01:55
Now God, angered at this attempt to usurp his power,
43
100000
3000
Ve Tanrı bu girişimi kendi gücüne karşı
01:58
destroyed the tower,
44
103000
3000
tehdit olarak görüp kızmış ve kuleyi tahrip etmiş
02:01
and then to ensure
45
106000
2000
ve sonra bir daha asla
02:03
that it would never be rebuilt,
46
108000
2000
yeniden yapılmasın diye
02:05
he scattered the people by giving them different languages --
47
110000
3000
insanlara farklı diller vererek
02:08
confused them by giving them different languages.
48
113000
3000
--farklı diller yoluyla onların kafası karışsın diye-- onları dağıtmış.
02:11
And this leads to the wonderful irony
49
116000
2000
Ve bu da harika bir hicive yol açtı ki dillerimiz
02:13
that our languages exist to prevent us from communicating.
50
118000
3000
aslında bizleri (başkalarıyla) iletişimden korumak için vardır.
02:16
Even today,
51
121000
2000
Hatta bu gün bile, biliyoruz ki
02:18
we know that there are words we cannot use,
52
123000
2000
kullanamadığımız kelimeler var,
02:20
phrases we cannot say,
53
125000
2000
söyleyemediğimiz sözcükler,
02:22
because if we do so,
54
127000
2000
çünkü biz bunları yaparsak,
02:24
we might be accosted, jailed,
55
129000
3000
sözlü saldırıya uğrayabilir, hapse atılabilir,
02:27
or even killed.
56
132000
2000
ya da hatta öldürülebiliriz.
02:29
And all of this from a puff of air
57
134000
2000
Ve bütün bunlar ağızlarımızdan
02:31
emanating from our mouths.
58
136000
2000
çıkan bir parça hava dolayısıyla olabilir.
02:33
Now all this fuss about a single one of our traits
59
138000
3000
Şimdi karakter özelliklerimizden tek bir tanesiyle ilgili olan
02:36
tells us there's something worth explaining.
60
141000
2000
bu yaygara açıklama gerektiren bir şey olduğunu söylüyor.
02:38
And that is how and why
61
143000
2000
Ve o da bu kaydadeğer özelliğin
02:40
did this remarkable trait evolve,
62
145000
2000
nasıl ve neden evrimleştiği
02:42
and why did it evolve
63
147000
2000
ve niçin sadece bizim türümüzde
02:44
only in our species?
64
149000
2000
ortaya çıktığı ?
02:46
Now it's a little bit of a surprise
65
151000
2000
Şimdi bir parça sürpriz olacak
02:48
that to get an answer to that question,
66
153000
2000
ama bu soruya cevap bulmamız için
02:50
we have to go to tool use
67
155000
2000
şempanzelerdeki alet kullanımına
02:52
in the chimpanzees.
68
157000
2000
gitmemiz gerekiyor.
02:54
Now these chimpanzees are using tools,
69
159000
2000
Şimdi bu şempanzeler alet kullanıyorlar,
02:56
and we take that as a sign of their intelligence.
70
161000
3000
ve biz bunu zekalarının bir belirtisi olarak kabul ediyoruz.
02:59
But if they really were intelligent,
71
164000
2000
Fakat onlar gerçekten zekiyseler,
03:01
why would they use a stick to extract termites from the ground
72
166000
3000
(o zaman) neden karıncaları topraktan
03:04
rather than a shovel?
73
169000
2000
kürekle değil de bir çöp kullanarak çıkarıyorlar?
03:06
And if they really were intelligent,
74
171000
3000
Ve eğer gerçekten zekiyseler,
03:09
why would they crack open nuts with a rock?
75
174000
2000
( o zaman) neden kabukları açılmış fındıkları hala taşla kırıyorlar?
03:11
Why wouldn't they just go to a shop and buy a bag of nuts
76
176000
3000
Niye sadece bir dükkana gidip kendileri için
03:14
that somebody else had already cracked open for them?
77
179000
3000
hazır hale getirilmiş bir paket fındık almıyorlar?
03:17
Why not? I mean, that's what we do.
78
182000
2000
Niye almıyorlar? Bizim yaptığımız şey bu.
03:19
Now the reason the chimpanzees don't do that
79
184000
2000
Şimdi şempanzelerin bunu yapmamasının nedeni,
03:21
is that they lack what psychologists and anthropologists call
80
186000
3000
psikologların ve antropologların sosyal öğrenme dediği
03:24
social learning.
81
189000
2000
şeye sahip olmamalarıdır.
03:26
They seem to lack the ability
82
191000
2000
Öyle görünüyor ki
03:28
to learn from others
83
193000
2000
başkalarından öğrenmede
03:30
by copying or imitating
84
195000
2000
kopya ya da taklit
03:32
or simply watching.
85
197000
2000
ya da sadece seyretme işlerine yaramıyor.
03:34
As a result,
86
199000
2000
Sonuç olarak da,
03:36
they can't improve on others' ideas
87
201000
2000
Diğerlerinin fikirlerinden yararlanamıyorlar
03:38
or learn from others' mistakes --
88
203000
2000
ya da başkalarının hatalarından öğrenemiyorlar--
03:40
benefit from others' wisdom.
89
205000
2000
diğerlerinin bilgeliğinden fayda sağlayamıyorlar.
03:42
And so they just do the same thing
90
207000
2000
Ve böylece hep aynı şeyleri
03:44
over and over and over again.
91
209000
2000
tekrar tekrar yapmaya devam ediyorlar.
03:46
In fact, we could go away for a million years and come back
92
211000
4000
Hakikaten, eğer milyonlarca yıl uzaklaşabilip tekrar geri gelebilseydik
03:50
and these chimpanzees would be doing the same thing
93
215000
3000
bu şempanzeler aynı şeyleri yapıyor olabilirdi
03:53
with the same sticks for the termites
94
218000
2000
karıncalar için aynı çöpler
03:55
and the same rocks to crack open the nuts.
95
220000
3000
ve kırılmış kabukları yeniden kıran taşlar.
03:58
Now this may sound arrogant, or even full of hubris.
96
223000
3000
Şimdi bu kibirlilik ya da hatta kasıntılık gelebilir.
04:01
How do we know this?
97
226000
2000
Bu söylediklerimizi nereden bilebiliyoruz?
04:03
Because this is exactly what our ancestors, the Homo erectus, did.
98
228000
3000
Çünkü bütün bunları bizim atalarımız, Homo erektus yaptı da ondan.
04:06
These upright apes
99
231000
2000
Bu iki ayakları üzerinde duran maymunlar
04:08
evolved on the African savanna
100
233000
2000
iki milyon yıl kadar önce
04:10
about two million years ago,
101
235000
2000
Afrika'nın düz ovalarında evrimleştiler
04:12
and they made these splendid hand axes
102
237000
2000
ve şimdi bile sizin elinize uyabilecek
04:14
that fit wonderfully into your hands.
103
239000
2000
bunun gibi muhteşem baltalar yaptılar.
04:16
But if we look at the fossil record,
104
241000
2000
Ancak fosil kayıtlarına baktığımızda
04:18
we see that they made the same hand axe
105
243000
3000
bir milyon yıl süresince
04:21
over and over and over again
106
246000
2000
onların tekrar tekrar
04:23
for one million years.
107
248000
2000
aynı baltayı yaptığını görüyoruz.
04:25
You can follow it through the fossil record.
108
250000
2000
Bunu fosil kayıtları boyunca izleyebilirsiniz.
04:27
Now if we make some guesses about how long Homo erectus lived,
109
252000
2000
Şimdi eğer Homo erektusun ne kadar süre ortada olduğuna,
04:29
what their generation time was,
110
254000
2000
bu türün varlığına ait bazı tahminlerde bulunursak
04:31
that's about 40,000 generations
111
256000
3000
bu da her nesilde evebeynlerden çocuklara
04:34
of parents to offspring, and other individuals watching,
112
259000
3000
ve diğer izleyen kişilere kadar bu el baltasının
04:37
in which that hand axe didn't change.
113
262000
2000
yapım şeklinin değişmediği 40,000 nesil anlamına gelir.
04:39
It's not even clear
114
264000
2000
Hatta çok yakın genetik akrabalarımız,
04:41
that our very close genetic relatives, the Neanderthals,
115
266000
2000
Neanderthallerin bile
04:43
had social learning.
116
268000
2000
sosyal öğrenme yeteneklerinin olduğu aşikar değildir.
04:45
Sure enough, their tools were more complicated
117
270000
3000
Anlaşılan o ki, onların aletleri
04:48
than those of Homo erectus,
118
273000
2000
Homo erectusunkinden daha karmaşık
04:50
but they too showed very little change
119
275000
2000
ama onlar da 300,000 yıl ya da daha fazlasında
04:52
over the 300,000 years or so
120
277000
3000
çok az bir ilerleme göstermişler,
04:55
that those species, the Neanderthals,
121
280000
2000
ki bu tür, Neanderthaller,
04:57
lived in Eurasia.
122
282000
2000
Avrasya'da yaşadılar.
04:59
Okay, so what this tells us
123
284000
2000
Pekala, bu da bize, eski bir vecize olan
05:01
is that, contrary to the old adage,
124
286000
3000
"maymun gör, maymun yap" a
05:04
"monkey see, monkey do,"
125
289000
3000
uymayan bir şeyi gösterir.
05:07
the surprise really is
126
292000
2000
sürpriz olan şu ki
05:09
that all of the other animals
127
294000
2000
diğer hayvanların tamamı
05:11
really cannot do that -- at least not very much.
128
296000
3000
gerçekten bunu beceremezler--en azından belirgin biçimde.
05:14
And even this picture
129
299000
2000
Ve hatta bu fotoğraf
05:16
has the suspicious taint of being rigged about it --
130
301000
3000
Barnum& Bailey Sirkinde bir takım
05:19
something from a Barnum & Bailey circus.
131
304000
2000
hileli şeyler döndüğünü gösteriyor.
05:21
But by comparison,
132
306000
2000
Fakat ( bunlarla) kıyaslandığında,
05:23
we can learn.
133
308000
2000
biz öğrenebiliriz.
05:25
We can learn by watching other people
134
310000
3000
Diğer insanları seyrederek
05:28
and copying or imitating
135
313000
2000
ve kopya ya da taklit ederek
05:30
what they can do.
136
315000
2000
onların yaptığını öğrenebiliriz.
05:32
We can then choose, from among a range of options,
137
317000
3000
Sonrasında da seçenekler dizisinden
05:35
the best one.
138
320000
2000
en iyisini seçeriz.
05:37
We can benefit from others' ideas.
139
322000
2000
Diğerlerinin düşüncelerinden fayda sağlayabiliriz.
05:39
We can build on their wisdom.
140
324000
2000
Onların bilgeliklerini geliştirebiliriz.
05:41
And as a result, our ideas do accumulate,
141
326000
3000
Ve sonuç olarak, fikirlerimiz birikim gösterir
05:44
and our technology progresses.
142
329000
4000
ve teknolojimiz ilerler.
05:48
And this cumulative cultural adaptation,
143
333000
5000
Antropologlar tarafından verilen adla
05:53
as anthropologists call
144
338000
2000
bu kültürel adaptasyonun birikimi,
05:55
this accumulation of ideas,
145
340000
2000
bu fikirlerin birikimi,
05:57
is responsible for everything around you
146
342000
2000
telaş içinde ve yardımlaşarak yaşadığınız
05:59
in your bustling and teeming everyday lives.
147
344000
2000
gündelik hayatınızdaki her şeyden sorumludur.
06:01
I mean the world has changed out of all proportion
148
346000
2000
Dünyanın, bilebildiğimiz tüm zamanlarına
06:03
to what we would recognize
149
348000
2000
ve hatta 1,000 ya da 2,000 yıl öncesine kıyasla
06:05
even 1,000 or 2,000 years ago.
150
350000
3000
çok büyük oranda değiştiğini kastediyorum.
06:08
And all of this because of cumulative cultural adaptation.
151
353000
3000
Ve bütün bunlar biriken kültürel adaptasyonun sonucudur.
06:11
The chairs you're sitting in, the lights in this auditorium,
152
356000
2000
Oturduğunuz koltuklar, toplantı salonunun ışıkları,
06:13
my microphone, the iPads and iPods that you carry around with you --
153
358000
3000
benim mikrofonum,
06:16
all are a result
154
361000
2000
yanınızda taşıdığınız iPad'ler ve iPod'lar
06:18
of cumulative cultural adaptation.
155
363000
2000
hepsi kültürel adaptasyon birikimi nedeniyledir.
06:20
Now to many commentators,
156
365000
4000
Şimdi, bir çok yorumcuya göre
06:24
cumulative cultural adaptation, or social learning,
157
369000
3000
kültürel adaptasyon birikimi ya da sosyal öğrenme
06:27
is job done, end of story.
158
372000
3000
hikayenin sonudur.
06:30
Our species can make stuff,
159
375000
3000
Bizim türümüz her şeyi yapabilir
06:33
therefore we prospered in a way that no other species has.
160
378000
3000
bundan dolayı da diğer hiç bir canlı türünün yapamadığı şeyleri başardık.
06:36
In fact, we can even make the "stuff of life" --
161
381000
3000
Sahiden de, "hayatın kendisini" bile yapabiliriz.--
06:39
as I just said, all the stuff around us.
162
384000
2000
biraz önce söylediğim gibi, etrafımızdaki her şeyi.
06:41
But in fact, it turns out
163
386000
2000
Fakat gerçekte,
06:43
that some time around 200,000 years ago,
164
388000
3000
200,000 yıl kadar önce
06:46
when our species first arose
165
391000
2000
türümüz ayakları üzerinde dikildiğinde
06:48
and acquired social learning,
166
393000
2000
ve sosyal öğrenme özelliğini kazandığında
06:50
that this was really the beginning of our story,
167
395000
2000
ki bu sadece hikayenin başlangıcıydı, .
06:52
not the end of our story.
168
397000
2000
sonu değil..
06:54
Because our acquisition of social learning
169
399000
3000
Sosyal öğrenme özelliğini kazanmamız
06:57
would create a social and evolutionary dilemma,
170
402000
3000
sosyal ve evrimsel bir ikilem yaratabilirdi
07:00
the resolution of which, it's fair to say,
171
405000
3000
ki onun çözümü, doğru söylemek gerekirse,
07:03
would determine not only the future course of our psychology,
172
408000
4000
sadece psikolojimizin gelecekteki gelişimini değil,
07:07
but the future course of the entire world.
173
412000
2000
fakat tüm dünyanın gelecekteki gelişimini belirleyebilirdi.
07:09
And most importantly for this,
174
414000
3000
Ve en önemlisi,
07:12
it'll tell us why we have language.
175
417000
3000
o bize neden dile sahip olduğumuzu söyleyebilir.
07:15
And the reason that dilemma arose
176
420000
2000
Ve ikilemin ortaya çıkışının nedeni de göründüğü kadarıyla
07:17
is, it turns out, that social learning is visual theft.
177
422000
3000
sosyal öğrenmenin bir çeşit görsel yankesicilik olduğudur.
07:20
If I can learn by watching you,
178
425000
3000
Eğer ben sizi seyrederek öğrenebiliyorsam,
07:23
I can steal your best ideas,
179
428000
2000
sizin en iyi düşüncelerinizi çalabilir,
07:25
and I can benefit from your efforts,
180
430000
3000
ve onları geliştirirken sizin harcadığınız
07:28
without having to put in the time and energy that you did
181
433000
2000
zamanı ve enerjiyi kullanmadan
07:30
into developing them.
182
435000
2000
sizin çabalarınızdan fayda sağlayabilirim.
07:32
If I can watch which lure you use to catch a fish,
183
437000
3000
Eğer daha iyisini yapabilmek adına sizin balık yakalarken
07:35
or I can watch how you flake your hand axe
184
440000
2000
hangi yemi kullandığınızı seyredersem
07:37
to make it better,
185
442000
2000
ya da baltanızı nasıl pul pul yonttuğunuzu.
07:39
or if I follow you secretly to your mushroom patch,
186
444000
3000
ya da eğer gizlice sizi mantar ektiğiniz yere kadar izlersem
07:42
I can benefit from your knowledge and wisdom and skills,
187
447000
3000
sizin bilginizden ve bilgeliğinizden ve
07:45
and maybe even catch that fish
188
450000
2000
becerilerinizden yarar sağlar,ve belki de balığı
07:47
before you do.
189
452000
2000
sizden önce yakalayabilirim
07:49
Social learning really is visual theft.
190
454000
3000
Sosyal öğrenme gerçekten görsel yoldan yankesicilik yapmaktır.
07:52
And in any species that acquired it,
191
457000
2000
Ve onu kazanan bir türde,
07:54
it would behoove you
192
459000
2000
başkaları sizden çalmasınlar diye
07:56
to hide your best ideas,
193
461000
2000
en iyi fikirlerinizi
07:58
lest somebody steal them from you.
194
463000
3000
gizlemeyi de gerekli kılar.
08:02
And so some time around 200,000 years ago,
195
467000
3000
Ve bundan dolayı 200,000 yıl kadar önce
08:05
our species confronted this crisis.
196
470000
3000
bizim türümüz bu krizle yüzleşti.
08:08
And we really had only two options
197
473000
3000
Ve bu görsel yankesicilik krizinin
08:11
for dealing with the conflicts
198
476000
2000
getirdiği çatışmalarla yüzleşmede
08:13
that visual theft would bring.
199
478000
2000
gerçekten sadece iki seçeneğimiz var.
08:15
One of those options
200
480000
2000
Seçeneklerden birisi
08:17
was that we could have retreated
201
482000
3000
ufak aile grupları şeklinde
08:20
into small family groups.
202
485000
2000
birlikte olmaktı.
08:22
Because then the benefits of our ideas and knowledge
203
487000
3000
Böylelikle fikirlerimiz ve bilgilerimiz
08:25
would flow just to our relatives.
204
490000
2000
sadece akrabalarımıza geçebilirdi.
08:27
Had we chosen this option,
205
492000
2000
200,000 yıl kadar önce
08:29
sometime around 200,000 years ago,
206
494000
3000
eğer bu seçeneği seçmiş olsaydık
08:32
we would probably still be living like the Neanderthals were
207
497000
3000
hala 40,000 yıl önce Avrupa'ya geldiğimizde
08:35
when we first entered Europe 40,000 years ago.
208
500000
3000
Neanderthallerin yaşadığı gibi yaşıyor olurduk.
08:38
And this is because in small groups
209
503000
2000
Ve bu, küçük grupların içinde fikirlerin,yeniliklerin
08:40
there are fewer ideas, there are fewer innovations.
210
505000
3000
daha az sayıda olmasından dolayı böyledir.
08:43
And small groups are more prone to accidents and bad luck.
211
508000
3000
Ve küçük gruplar kazalara ve talihsizliklere daha açıktır.
08:46
So if we'd chosen that path,
212
511000
2000
Eğer gerçekten bu yolu seçseydik,
08:48
our evolutionary path would have led into the forest --
213
513000
3000
evrim yolumuz ormanda sonuçlanır
08:51
and been a short one indeed.
214
516000
2000
ve gerçekten kısa sürerdi.
08:53
The other option we could choose
215
518000
2000
Seçebileceğimiz diğer yol
08:55
was to develop the systems of communication
216
520000
3000
bir iletişimler sistemi geliştirmekti ki,
08:58
that would allow us to share ideas
217
523000
2000
fikirleri paylaşmamamıza izin versin
09:00
and to cooperate amongst others.
218
525000
3000
ve diğerleriyle işbirliğimizi sağlasın.
09:03
Choosing this option would mean
219
528000
2000
Böyle bir seçeneği seçmenin anlamı,
09:05
that a vastly greater fund of accumulated knowledge and wisdom
220
530000
3000
geniş ölçüde birikim göstermiş bilgiden ve akıldan,
09:08
would become available to any one individual
221
533000
3000
kişilerin bir ailenin içinde olma nedeniyle
09:11
than would ever arise from within an individual family
222
536000
3000
yararlanacağının ötesinde ya da kendi başına yaşayan
09:14
or an individual person on their own.
223
539000
3000
bir kişinin yararlanacağı şekilde faydalanması olurdu.
09:18
Well, we chose the second option,
224
543000
3000
Biz ikinci seçeneği seçtik
09:21
and language is the result.
225
546000
3000
ve dil de bunun sonucudur.
09:24
Language evolved to solve the crisis
226
549000
2000
Dil görsel yankesicilik krizinin
09:26
of visual theft.
227
551000
2000
çözümü için evrimleşmiştir.
09:28
Language is a piece of social technology
228
553000
3000
Dil, sosyal teknolojinin bir bölümüdür,
09:31
for enhancing the benefits of cooperation --
229
556000
3000
işbirliğinin faydaları yoğunlaşşsın diye--
09:34
for reaching agreements, for striking deals
230
559000
3000
anlaşmalara ulaşılsın, pazarlıklar yapılsın ve
09:37
and for coordinating our activities.
231
562000
4000
aktivitelerimiz koordinasyon içinde olsun diye gelişmiştir
09:41
And you can see that, in a developing society
232
566000
2000
Ve bunu görebilirsiniz de,
09:43
that was beginning to acquire language,
233
568000
2000
dil kazanımının henüz başındaki
09:45
not having language
234
570000
2000
gelişmekte olan bir toplumda dile sahip olmamak
09:47
would be a like a bird without wings.
235
572000
2000
kanatları olmayan bir kuş gibi olmak demektir.
09:49
Just as wings open up this sphere of air
236
574000
3000
kanatların hava tabakası içinde açılması nasıl
09:52
for birds to exploit,
237
577000
2000
kuşa bir yarar sağlıyorsa,
09:54
language opened up the sphere of cooperation
238
579000
2000
dil de insanların yararına
09:56
for humans to exploit.
239
581000
2000
işbirliği alanlarını açar.
09:58
And we take this utterly for granted,
240
583000
2000
Ve biz bunu sonuna kadar imtiyazlı biçimde kullanırız,
10:00
because we're a species that is so at home with language,
241
585000
3000
çünkü biz dile sahip bir türüz.
10:03
but you have to realize
242
588000
2000
Fakat kabul etmeniz gerekir ki
10:05
that even the simplest acts of exchange that we engage in
243
590000
3000
yapmakta olduğumuz en basit alışveriş türleri bile
10:08
are utterly dependent upon language.
244
593000
3000
kesinkes dile dayanmaktadır.
10:11
And to see why, consider two scenarios
245
596000
2000
Ve bunun nedenini görmek için, evrimin erken
10:13
from early in our evolution.
246
598000
2000
safhalarından iki senaryoyu düşünelim.
10:15
Let's imagine that you are really good
247
600000
2000
Tahayyül edin ki gerçekten usta biçimde
10:17
at making arrowheads,
248
602000
2000
ok başı yapabiliyorsunuz,
10:19
but you're hopeless at making the wooden shafts
249
604000
3000
fakat başı oynak olan
10:22
with the flight feathers attached.
250
607000
3000
tahtadan bir dingil yapmada ümitsizsiniz.
10:25
Two other people you know are very good at making the wooden shafts,
251
610000
3000
Bildiğiniz diğer iki kişi de tahta dingil yapmada çok iyi
10:28
but they're hopeless at making the arrowheads.
252
613000
3000
fakat ok başı yapmada ümitsizler.
10:31
So what you do is --
253
616000
2000
peki ne yaparsınız?
10:33
one of those people has not really acquired language yet.
254
618000
3000
insanlardan biri henüz dil yeteneği kazanmamış.
10:36
And let's pretend the other one is good at language skills.
255
621000
2000
Ve diğerininse dil yeteneklerinin iyi olduğunu varsayalım.
10:38
So what you do one day is you take a pile of arrowheads,
256
623000
3000
Bir gün ok başlarını alıp, iyi konuşamayan
10:41
and you walk up to the one that can't speak very well,
257
626000
2000
kişiye gidip,
10:43
and you put the arrowheads down in front of him,
258
628000
2000
sizin ok başlarınızı ok haline getirmek üzere
10:45
hoping that he'll get the idea that you want to trade your arrowheads
259
630000
3000
sizinle ticaret yapacağını umarak
10:48
for finished arrows.
260
633000
2000
önüne yığınla onları koyarsınız.
10:50
But he looks at the pile of arrowheads, thinks they're a gift,
261
635000
2000
Fakat o ok başları yığınına baktığında onların hediye olduğunu düşünür,
10:52
picks them up, smiles and walks off.
262
637000
3000
onları alır, gülümseyerek uzaklaşır.
10:55
Now you pursue this guy, gesticulating.
263
640000
2000
Şimdi siz el kol hareketleriyle onun peşinden koştunuz.
10:57
A scuffle ensues and you get stabbed
264
642000
2000
Boğuşma başladı ve
10:59
with one of your own arrowheads.
265
644000
3000
kendi başlarınızla yaralandınız.
11:02
Okay, now replay this scene now, and you're approaching the one who has language.
266
647000
3000
Tamam, şimdi sahneyi yeniden düşünün, ve dil kullanabilen diğerine yaklaşıyorsunuz.
11:05
You put down your arrowheads and say,
267
650000
2000
Ok başlarını yere koydunuz ve " ben bu ok başlarının
11:07
"I'd like to trade these arrowheads for finished arrows. I'll split you 50/50."
268
652000
3000
bitmiş ok haline gelmesini istiyorum. Kazancımızı seninle 50/50 paylaşalım." dediniz.
11:10
The other one says, "Fine. Looks good to me.
269
655000
2000
Diğeri " Güzel. Bana uyar.
11:12
We'll do that."
270
657000
3000
Öyle yapalım." dedi.
11:15
Now the job is done.
271
660000
3000
Böylece iş amacına ulaştı.
11:18
Once we have language,
272
663000
2000
Bir kez dile sahip olduğumuzda,
11:20
we can put our ideas together and cooperate
273
665000
2000
fikirlerimizi birleştirir ve
11:22
to have a prosperity
274
667000
2000
zenginleşmek için işbirliği yaparız.
11:24
that we couldn't have before we acquired it.
275
669000
3000
ona sahip olmadan önce yapamadığımız şeyi (yaparız)
11:27
And this is why our species
276
672000
2000
Ve bu nedenledir ki bizim türümüz
11:29
has prospered around the world
277
674000
2000
dünyanın her tarafında zenginleşti.
11:31
while the rest of the animals
278
676000
2000
Halbuki hayvanların geri kalanı
11:33
sit behind bars in zoos, languishing.
279
678000
3000
hayvanat bahçelerinde parmaklıkların arkasında çürüyor.
11:36
That's why we build space shuttles and cathedrals
280
681000
3000
İşte bu nedenle biz uzay gemileri ve katedraller yapabildik
11:39
while the rest of the world sticks sticks into the ground
281
684000
2000
dünyanın geri kalanı karınca çıkarmak için
11:41
to extract termites.
282
686000
2000
çöplerle toprağı kazmaya devam ederken.
11:43
All right, if this view of language
283
688000
3000
Pekala, dille ilgili bu görüş
11:46
and its value
284
691000
2000
ve görsel hırsızlık krizinin
11:48
in solving the crisis of visual theft is true,
285
693000
3000
çözümündeki değeri doğruysa,
11:51
any species that acquires it
286
696000
2000
ona sahip olan herhangi bir tür
11:53
should show an explosion of creativity and prosperity.
287
698000
3000
yaratıcılık ve zenginlik patlaması gösterecektir.
11:56
And this is exactly what the archeological record shows.
288
701000
3000
Ve arkeolojik kayıtların gösterdiği gerçekte de budur.
11:59
If you look at our ancestors,
289
704000
2000
Eğer atalarımıza bakarsanız,
12:01
the Neanderthals and the Homo erectus, our immediate ancestors,
290
706000
3000
Neandertaller ve Homo erektus, bizim yakın atalarımız,
12:04
they're confined to small regions of the world.
291
709000
3000
dünyanın sınırlı bölgeleri içindeydiler.
12:07
But when our species arose
292
712000
2000
Ancak türümüz 200,000 yıl kadar önce
12:09
about 200,000 years ago,
293
714000
2000
ayakları üzerinde dikildiğinde,
12:11
sometime after that we quickly walked out of Africa
294
716000
3000
Bir süre sonra Afrika'nın çabucak dışına dışına çıktılar
12:14
and spread around the entire world,
295
719000
3000
ve yeryüzünün neredeyse her iklimini işgal ederek
12:17
occupying nearly every habitat on Earth.
296
722000
3000
tüm dünyaya yayıldılar.
12:20
Now whereas other species are confined
297
725000
3000
Şimdi diğer canlılar genlerinin
12:23
to places that their genes adapt them to,
298
728000
3000
kendilerini adapte ettiği yerlerle sınırlı kalırken ,
12:26
with social learning and language,
299
731000
2000
sosyal öğrenme ve dille
12:28
we could transform the environment
300
733000
2000
bizler çevreyi
12:30
to suit our needs.
301
735000
2000
gereksinimlerimiz doğrultusunda dönüştürebiliriz.
12:32
And so we prospered in a way
302
737000
2000
Ve diğer hiç bir hayvanın
12:34
that no other animal has.
303
739000
2000
yapamadığı tarzda geliştik.
12:36
Language really is
304
741000
3000
Dil gerçekten de
12:39
the most potent trait that has ever evolved.
305
744000
3000
evrimleşenler arasında en güçlü özelliğimiz.
12:42
It is the most valuable trait we have
306
747000
3000
O, yeni toprakların ve kaynakların daha fazla insana ve
12:45
for converting new lands and resources
307
750000
3000
onların genlerine açılmasına neden olan
12:48
into more people and their genes
308
753000
3000
doğal ayıklanmanın bugüne kadar
12:51
that natural selection has ever devised.
309
756000
2000
yaptıklarının arasında en güçlü özelliğimiz.
12:53
Language really is
310
758000
2000
Dil gerçekten de
12:55
the voice of our genes.
311
760000
2000
genlerimizin sesi.
12:57
Now having evolved language, though,
312
762000
2000
Şimdi, dili evrimleştirmemize rağmen,
12:59
we did something peculiar,
313
764000
2000
bir takım tuhaf,
13:01
even bizarre.
314
766000
2000
hatta garip şeyler de yaptık.
13:03
As we spread out around the world,
315
768000
2000
Dünyaya yayıldıkça,
13:05
we developed thousands of different languages.
316
770000
3000
binlerce farklı dil geliştirdik.
13:08
Currently, there are about seven or 8,000
317
773000
2000
Şu anda yeryüzünde yedi ya da 8,000
13:10
different languages spoken on Earth.
318
775000
3000
farklı dil konuşuluyor.
13:13
Now you might say, well, this is just natural.
319
778000
2000
Diyebilirsiniz ki, bu doğal.
13:15
As we diverge, our languages are naturally going to diverge.
320
780000
3000
Biz birbirimizden ayrıldıkça dillerimiz de ayrılıyor.
13:18
But the real puzzle and irony
321
783000
2000
Ama hayret edilecek şey ve çelişki şudur ki,
13:20
is that the greatest density of different languages on Earth
322
785000
3000
yeryüzünde farklı dillerde görülen yoğunluk insanların
13:23
is found where people are most tightly packed together.
323
788000
4000
çok yakın topluluklar halinde yaşadığı yerlerde görülür.
13:27
If we go to the island of Papua New Guinea,
324
792000
2000
Eğer Papua Yeni Gine adasına gidersek
13:29
we can find about 800 to 1,000
325
794000
3000
sadece bu adada 800 le 1,000 civarında
13:32
distinct human languages,
326
797000
2000
birbirinden ayrı insan dilinin ,
13:34
different human languages,
327
799000
2000
farklı insan dillerinin
13:36
spoken on that island alone.
328
801000
2000
konuşulduğunu görürüz.
13:38
There are places on that island
329
803000
2000
Bu adada öyle yerler vardır ki,
13:40
where you can encounter a new language
330
805000
2000
her iki ya da üç milde
13:42
every two or three miles.
331
807000
2000
yeni bir dille karşılaşabilirsiniz.
13:44
Now, incredible as this sounds,
332
809000
2000
Şimdi, bu inanılmaz gibi geliyor,
13:46
I once met a Papuan man, and I asked him if this could possibly be true.
333
811000
3000
Bir keresinde bir Papuan adamıyla tanıştım, ve ona bunun
13:49
And he said to me, "Oh no.
334
814000
2000
doğru olup olmadığını sordum. Ve bana dedi ki " Oh hayır,
13:51
They're far closer together than that."
335
816000
3000
onların arasındaki mesafe çok daha yakın"
13:54
And it's true; there are places on that island
336
819000
2000
Ve doğrudur, adada öyle yerler var ki,
13:56
where you can encounter a new language in under a mile.
337
821000
3000
bir milden daha az mesafede yeni bir dille karşılaşabilirsiniz.
13:59
And this is also true of some remote oceanic islands.
338
824000
3000
Ve bu bazı çok uzak okyanus adaları için de böyledir.
14:03
And so it seems that we use our language,
339
828000
2000
Ve görünen o ki, bizim dili kullanmamız,
14:05
not just to cooperate,
340
830000
2000
sadece işbirliği için değil,
14:07
but to draw rings around our cooperative groups
341
832000
3000
fakat işbirliği grupları etrafında çember çizmemiz
14:10
and to establish identities,
342
835000
2000
ve kimlikler inşa etmemiz amacıyladır.
14:12
and perhaps to protect our knowledge and wisdom and skills
343
837000
3000
ve belki de bilgimizi, bilgeliğimizi ve yeteneklerimizi
14:15
from eavesdropping from outside.
344
840000
3000
dışarıya sızmaktan korumak içindir.
14:18
And we know this
345
843000
2000
Ve bunu biliyoruz
14:20
because when we study different language groups
346
845000
2000
çünkü, farklı dil grupları üzerinde çalıştığımızda
14:22
and associate them with their cultures,
347
847000
2000
ve onları kültürleriyle birleştirdiğimizde,
14:24
we see that different languages
348
849000
2000
görürüz ki farklı diller
14:26
slow the flow of ideas between groups.
349
851000
3000
gruplar arasındaki fikirlerin akışını yavaşlatır.
14:29
They slow the flow of technologies.
350
854000
3000
Teknolojilerin akışını yavaşlatır.
14:32
And they even slow the flow of genes.
351
857000
3000
Ve hatta onlar genlerin akışını bile yavaşlatır.
14:35
Now I can't speak for you,
352
860000
2000
Şimdi (belki) sizin için konuşamam,
14:37
but it seems to be the case
353
862000
2000
ama göründüğü kadarıyla konu şu ki
14:39
that we don't have sex with people we can't talk to.
354
864000
3000
konuşamadığımız insanlarla seks (bile) yapmıyoruz.
14:43
(Laughter)
355
868000
2000
(Gülüşmeler)
14:45
Now we have to counter that, though,
356
870000
2000
Şİmdi kabul etmeliyiz ki ,
14:47
against the evidence we've heard
357
872000
2000
şu ana kadar duyduğumuz delillere karşı olsa da
14:49
that we might have had some rather distasteful genetic dalliances
358
874000
3000
Neanderthallerle ve Denisovanlarla
14:52
with the Neanderthals and the Denisovans.
359
877000
2000
keyif verici olmayan genetik tembellikler yapmış da olabiliriz.
14:54
(Laughter)
360
879000
2000
(Gülüşmeler)
14:56
Okay, this tendency we have,
361
881000
2000
Tamam, bu sahip olduğumuz eğilim,
14:58
this seemingly natural tendency we have,
362
883000
2000
göründüğü kadarıyla da doğal olan bu eğilim,
15:00
towards isolation, towards keeping to ourselves,
363
885000
3000
bizi izolasyona doğru, kendi içimize kapanmaya doğru iten bu eğilim
15:03
crashes head first into our modern world.
364
888000
3000
modern dünyada kafasını taşa çarpar.
15:06
This remarkable image
365
891000
2000
Bu etkileyici görüntü
15:08
is not a map of the world.
366
893000
2000
dünyanın haritası değil.
15:10
In fact, it's a map of Facebook friendship links.
367
895000
4000
İşin aslı, bu Facebook arkadaşlık bağlantılarının haritası.
15:14
And when you plot those friendship links
368
899000
2000
Ve bu arkadaşlık linklerinin
15:16
by their latitude and longitude,
369
901000
2000
enlemlerini ve boylamlarını işaretlediğiniz zaman
15:18
it literally draws a map of the world.
370
903000
3000
gerçekten bir dünya haritası ortaya çıkar.
15:21
Our modern world is communicating
371
906000
2000
Modern dünyamız
15:23
with itself and with each other
372
908000
2000
geçmişin herhangi bir zamanında olandan
15:25
more than it has
373
910000
2000
daha fazla biçimde
15:27
at any time in its past.
374
912000
2000
kendi içinde ve kendi arasında iletişim kuruyor.
15:29
And that communication, that connectivity around the world,
375
914000
3000
Ve bu iletişim, dünya içindeki bu bağlantı,
15:32
that globalization
376
917000
2000
küreselleşme
15:34
now raises a burden.
377
919000
3000
şimdi bir sorumluluk ortaya çıkarıyor.
15:37
Because these different languages
378
922000
2000
Çünkü bu farklı diller
15:39
impose a barrier, as we've just seen,
379
924000
2000
biraz önce gördüğümüz gibi,
15:41
to the transfer of goods and ideas
380
926000
2000
malların ve fikirlerin
15:43
and technologies and wisdom.
381
928000
2000
ve teknolojilerin ve bilgeliğin değişimine karşı bir engel oluşturuyor.
15:45
And they impose a barrier to cooperation.
382
930000
3000
Ve işbirliğine karşı bir engel dayatıyor
15:48
And nowhere do we see that more clearly
383
933000
3000
Ve bunu hiç bir yerde
15:51
than in the European Union,
384
936000
2000
Avrupa Birliğinde olduğundan daha açık biçimde göremeyiz.
15:53
whose 27 member countries
385
938000
3000
onun 27 üye ülkesi
15:56
speak 23 official languages.
386
941000
3000
23 resmi dil konuşur.
15:59
The European Union
387
944000
2000
Avrupa Birliği
16:01
is now spending over one billion euros annually
388
946000
4000
şimdi 23 resmi dilin kendi aralarında çevirileri için
16:05
translating among their 23 official languages.
389
950000
3000
yılda bir milyar avro'dan daha fazlasını harcıyor.
16:08
That's something on the order
390
953000
2000
Bunun ifade ettiği anlam,
16:10
of 1.45 billion U.S. dollars
391
955000
2000
1.45 milyar doların sadece
16:12
on translation costs alone.
392
957000
3000
çeviri için harcandığıdır.
16:15
Now think of the absurdity of this situation.
393
960000
2000
Şimdi bu durumun şaçmalığını düşünün.
16:17
If 27 individuals
394
962000
2000
Eğer 27 üye devletten
16:19
from those 27 member states
395
964000
2000
27 kişi
16:21
sat around table, speaking their 23 languages,
396
966000
3000
masaya oturup kendilerine ait 23 dili konuşsalar
16:24
some very simple mathematics will tell you
397
969000
2000
basit bir matematik size söyleyecektir ki
16:26
that you need an army of 253 translators
398
971000
4000
karşılıklı faaliyetlerin tümüne katılmaları için
16:30
to anticipate all the pairwise possibilities.
399
975000
4000
253 çevirmenlik bir orduya ihtiyacınız olacaktır.
16:34
The European Union employs a permanent staff
400
979000
3000
Avrupa Birliği kalıcı statüyle
16:37
of about 2,500 translators.
401
982000
2000
2500 kadar çevirmen çalıştırmaktadır.
16:39
And in 2007 alone --
402
984000
2000
Ve sadece 2007'de--
16:41
and I'm sure there are more recent figures --
403
986000
2000
ve eminim ki daha yakın tarihlere ait veriler de vardır---
16:43
something on the order of 1.3 million pages
404
988000
3000
sadece İngilizceye 1.3 milyon sayfalık
16:46
were translated into English alone.
405
991000
3000
çeviri yapılmıştır.
16:49
And so if language really is
406
994000
3000
Ve eğer dil gerçekten
16:52
the solution to the crisis of visual theft,
407
997000
3000
görsel hızsızlık krizinin çözüm yoluysa,
16:55
if language really is
408
1000000
2000
eğer dil gerçekten
16:57
the conduit of our cooperation,
409
1002000
2000
işbirliğinin ana yoluysa,
16:59
the technology that our species derived
410
1004000
3000
modern dünyada
17:02
to promote the free flow and exchange of ideas,
411
1007000
4000
fikirlerin değişimini ve serbest dolaşımını
17:06
in our modern world,
412
1011000
2000
mümkün hale getiren teknolojiyse
17:08
we confront a question.
413
1013000
2000
bir soruyla yüzleşiriz
17:10
And that question is whether
414
1015000
2000
ve bu soru eğer
17:12
in this modern, globalized world
415
1017000
2000
bu modern, küreselleşmiş dünya içinse
17:14
we can really afford to have all these different languages.
416
1019000
3000
bütün bu farklı dillere sahip olmaya tahammül edebiliriz.
17:17
To put it this way, nature knows no other circumstance
417
1022000
3000
Şu şekilde söylemeye çalışırsak, doğa işlevsel bakımdan
17:20
in which functionally equivalent traits coexist.
418
1025000
5000
dengeli karakterler ortaya koymaktan başkasını bilmez.
17:25
One of them always drives the other extinct.
419
1030000
3000
Onlardan biri daima diğerini yönlendirir.
17:28
And we see this in the inexorable march
420
1033000
2000
Ve biz bunu küreselleşme yolundaki acımasız
17:30
towards standardization.
421
1035000
2000
hareket içinde görüyoruz.
17:32
There are lots and lots of ways of measuring things --
422
1037000
3000
Şeylerin ölçümü için bir çok yol vardır--
17:35
weighing them and measuring their length --
423
1040000
2000
onları tartmakta ve ölçülerini ölçmekte---
17:37
but the metric system is winning.
424
1042000
2000
fakat metrik sistem ağır basıyor.
17:39
There are lots and lots of ways of measuring time,
425
1044000
3000
Zamanı ölçmek için bir çok yol vardır.
17:42
but a really bizarre base 60 system
426
1047000
3000
fakat gerçekten de garip 60 sistemi
17:45
known as hours and minutes and seconds
427
1050000
2000
ki saatler ve dakikalar ve saniyeler olarak bilinir
17:47
is nearly universal around the world.
428
1052000
3000
dünyada neredeyse evrensel olandır.
17:50
There are many, many ways
429
1055000
2000
CD'leri ya da DVD'leri
17:52
of imprinting CDs or DVDs,
430
1057000
2000
basmanın bir çok yolu var
17:54
but those are all being standardized as well.
431
1059000
3000
ama bunlar da diğerleri gibi standardize edilmiş durumda.
17:57
And you can probably think of many, many more
432
1062000
3000
Ve muhtemelen kendi gündelik hayatınızdan .
18:00
in your own everyday lives.
433
1065000
2000
bir çoğunu daha düşünebilirsiniz.
18:02
And so our modern world now
434
1067000
3000
Ve bundan dolayı modern dünyamız
18:05
is confronting us with a dilemma.
435
1070000
2000
bir ikilemle karşımıza çıkıyor.
18:07
And it's the dilemma
436
1072000
2000
Ve bu ikilem de
18:09
that this Chinese man faces,
437
1074000
2000
bu Çinli adamın yüzleştiği ikilemdir
18:11
who's language is spoken
438
1076000
2000
onun dili dünyada
18:13
by more people in the world
439
1078000
2000
her hangi bir tek dili konuşanlardan
18:15
than any other single language,
440
1080000
3000
daha fazla insan tarafından konuşuluyor,
18:18
and yet he is sitting at his blackboard,
441
1083000
4000
ve lakin o karatahtanın önünde
18:22
converting Chinese phrases
442
1087000
3000
Çince sözcükleri
18:25
into English language phrases.
443
1090000
2000
İngiliz dilinin sözcüklerine çeviriyor.
18:27
And what this does is it raises the possibility to us
444
1092000
3000
Ve bu da bize artan bir olasılığı gösteriyor ki
18:30
that in a world in which we want to promote
445
1095000
2000
değişim ve işbirliğini arttırmayı
18:32
cooperation and exchange,
446
1097000
2000
istediğimiz bir dünyada
18:34
and in a world that might be dependent more than ever before
447
1099000
3000
ve gelişme seviyemizi arttırmak ve sürdürmekte
18:37
on cooperation
448
1102000
2000
işbirliğine daha önce olandan daha fazla
18:39
to maintain and enhance our levels of prosperity,
449
1104000
3000
bağımlı hale geldiğimiz bir dünyada
18:42
his actions suggest to us
450
1107000
2000
onun yaptığı şey
18:44
it might be inevitable
451
1109000
2000
önlenemez bir şey
18:46
that we have to confront the idea
452
1111000
2000
bu da bizi kaderimizin
18:48
that our destiny is to be one world with one language.
453
1113000
3000
tek dilli bir dünya olduğu fikriyle yüzleştiriyor.
18:51
Thank you.
454
1116000
2000
Teşekkür ederim.
18:53
(Applause)
455
1118000
8000
(Alkışlar)
19:01
Matt Ridley: Mark, one question.
456
1126000
2000
Matt Ridley : Mark,bir soru.
19:03
Svante found that the FOXP2 gene,
457
1128000
3000
Svante' ın bulduğu ve
19:06
which seems to be associated with language,
458
1131000
2000
dille ilişkilendirilen FOXP2 geni
19:08
was also shared in the same form
459
1133000
2000
bizimkiyle aynı formda olmak üzere
19:10
in Neanderthals as us.
460
1135000
2000
Neanderthallerde de paylaşılmış.
19:12
Do we have any idea
461
1137000
2000
Bir fikrin var mı?
19:14
how we could have defeated Neanderthals
462
1139000
2000
Eğer onlar da dile sahip olsalardı
19:16
if they also had language?
463
1141000
2000
Neanderthalleri nasıl yenebilirdik?
19:18
Mark Pagel: This is a very good question.
464
1143000
2000
Mark Pagel : Bu çok iyi bir soru.
19:20
So many of you will be familiar with the idea that there's this gene called FOXP2
465
1145000
3000
Aranızdan bir çoklarının aşikar olduğu bir düşünceye göre
19:23
that seems to be implicated in some ways
466
1148000
3000
bu FOXP2 denen genin dile eşlik eden
19:26
in the fine motor control that's associated with language.
467
1151000
3000
gelişmiş motor kontrolla ilişkili olduğu ileri sürülüyor.
19:29
The reason why I don't believe that tells us
468
1154000
2000
Neanderthallerin dile sahip olduğunun
19:31
that the Neanderthals had language
469
1156000
2000
söylenmesine inanmamamın nedeni
19:33
is -- here's a simple analogy:
470
1158000
3000
şu-- işte bir basit analoji:
19:36
Ferraris are cars that have engines.
471
1161000
3000
Ferrariler motorları olan arabalardır.
19:39
My car has an engine,
472
1164000
2000
Benim arabamın bir motoru var,
19:41
but it's not a Ferrari.
473
1166000
2000
ama o Ferrari değil.
19:43
Now the simple answer then
474
1168000
2000
Şimdi buna basit bir cevap şudur ki
19:45
is that genes alone don't, all by themselves,
475
1170000
2000
genler dil gibi çok karmaşık şeylerin
19:47
determine the outcome
476
1172000
2000
ortaya çıkmasını yalnız başlarına değil,
19:49
of very complicated things like language.
477
1174000
2000
hepsi beraber belirlerler.
19:51
What we know about this FOXP2 and Neanderthals
478
1176000
2000
Bu FOXP2 ve Neanderthaller konusunda bildiğimiz şu ki
19:53
is that they may have had fine motor control of their mouths -- who knows.
479
1178000
4000
onlar ağızlarının gelişmiş motor kontroluna sahip olmuş olabilirlerdi---kim bilir.
19:57
But that doesn't tell us they necessarily had language.
480
1182000
2000
Ama bu onların dile sahip oldukları konusunda bize bir şey söylemez.
19:59
MR: Thank you very much indeed.
481
1184000
2000
MR: Gerçekten çok teşekkür ederim.
20:01
(Applause)
482
1186000
3000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Mark Pagel - Evolutionary biologistUsing biological evolution as a template, Mark Pagel wonders how languages evolve.
Why you should listen
Mark Pagel builds statistical models to examine the evolutionary processes imprinted in human behavior, from genomics to the emergence of complex systems -- to culture. His latest work examines the parallels between linguistic and biological evolution by applying methods of phylogenetics, or the study of evolutionary relatedness among groups, essentially viewing language as a culturally transmitted replicator with many of the same properties we find in genes. He’s looking for patterns in the rates of evolution of language elements, and hoping to find the social factors that influence trends of language evolution.
At the University of Reading, Pagel heads the Evolution Laboratory in the biology department, where he explores such questions as, "Why would humans evolve a system of communication that prevents them with communicating with other members of the same species?" He has used statistical methods to reconstruct features of dinosaur genomes, and to infer ancestral features of genes and proteins.
He says: "Just as we have highly conserved genes, we have highly conserved words. Language shows a truly remarkable fidelity."
Mark Pagel | Speaker | TED.com