TED2009
Elizabeth Gilbert: Your elusive creative genius
Elizabeth Gilbert: Twój nieuchwytny geniusz twórczy
Filmed:
Readability: 3.7
19,049,771 views
Elizabeth Gilbert rozmyśla nad niemożliwymi oczekiwaniami, jakie żywimy wobec artystów i ludzi genialnych, stawiając radykalną tezę, że to nie wyjątkowi ludzie są geniuszami, lecz że każdy z nas ma w sobie geniusz. Oto zabawna, osobista i zaskakująco poruszająca prelekcja.
Elizabeth Gilbert - Writer
The author of 'Eat, Pray, Love,' Elizabeth Gilbert has thought long and hard about some big topics. Her fascinations: genius, creativity and how we get in our own way when it comes to both. Full bio
The author of 'Eat, Pray, Love,' Elizabeth Gilbert has thought long and hard about some big topics. Her fascinations: genius, creativity and how we get in our own way when it comes to both. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I am a writer.
0
985
1567
Jestem pisarką.
00:15
Writing books is my profession but it's more than that, of course.
1
2552
3760
Pisanie książek to mój zawód,
ale i coś więcej.
ale i coś więcej.
00:19
It is also my great lifelong love and fascination.
2
6312
3924
To moja wielka życiowa
miłość i fascynacja.
miłość i fascynacja.
00:23
And I don't expect that that's ever going to change.
3
10236
2915
I nie spodziewam się,
że to się kiedykolwiek zmieni.
że to się kiedykolwiek zmieni.
00:25
But, that said, something kind of peculiar has happened recently
4
13151
5035
Lecz ostatnio zdarzyło się coś
00:30
in my life and in my career,
5
18186
2249
w życiu zawodowym i prywatnym,
00:33
which has caused me to have to recalibrate my whole relationship with this work.
6
20435
4767
co kazało mi zmienić podejście do pracy.
00:38
And the peculiar thing is that I recently wrote this book,
7
25202
3634
Otóż niedawno napisałam książkę,
00:41
this memoir called "Eat, Pray, Love"
8
28836
1968
pamiętnik zatytułowany
"Jedz, módl się, kochaj",
"Jedz, módl się, kochaj",
00:43
which, decidedly unlike any of my previous books,
9
30804
4565
który w odróżnieniu
od moich poprzednich książek
od moich poprzednich książek
00:48
went out in the world for some reason, and became this big,
10
35369
3068
stał się tą wielką mega-sensacją,
00:51
mega-sensation, international bestseller thing.
11
38437
3366
międzynarodowym bestsellerem.
00:54
The result of which is that everywhere I go now,
12
41803
3066
I teraz gdziekolwiek się pojawię,
00:57
people treat me like I'm doomed.
13
44869
2600
ludzie traktują mnie,
jakbym była przeklęta.
jakbym była przeklęta.
01:00
Seriously -- doomed, doomed!
14
47469
2882
Naprawdę - przeklęta!
01:03
Like, they come up to me now, all worried, and they say,
15
50351
2184
Każdy z troską w głosie pyta,
01:05
"Aren't you afraid you're never going to be able to top that?
16
52535
4705
czy nie obawiasz się,
że nie uda ci się tego przebić?
że nie uda ci się tego przebić?
01:10
Aren't you afraid you're going to keep writing for your whole life
17
57240
3246
Nie boisz się, że będziesz dalej
pisać przez całe życie,
pisać przez całe życie,
01:13
and you're never again going to create a book
18
60486
2017
i już nigdy więcej nie stworzysz książki,
01:15
that anybody in the world cares about at all,
19
62503
2716
która kogokolwiek poruszy,
01:18
ever again?"
20
65219
2500
kiedykolwiek?"
01:20
So that's reassuring, you know.
21
67719
2349
To jest pokrzepiające...
01:22
But it would be worse, except for that I happen to remember
22
70068
2799
Byłoby gorzej, gdyby nie to, że pamiętam
01:25
that over 20 years ago, when I first started telling people -- when I was a teenager --
23
72867
3708
jak ponad 20 lat temu
jako nastolatka zaczęłam mówić,
jako nastolatka zaczęłam mówić,
01:29
that I wanted to be a writer,
24
76575
1710
że chcę zostać pisarką,
01:31
I was met with this same kind of, sort of fear-based reaction.
25
78285
2971
spotykałam się z tym samym
rodzajem reakcji podszytej strachem.
rodzajem reakcji podszytej strachem.
01:34
And people would say, "Aren't you afraid you're never going to have any success?
26
81256
3679
Mówiono: "Nie boisz się,
że nigdy nie odniesiesz sukcesu?
że nigdy nie odniesiesz sukcesu?
01:37
Aren't you afraid the humiliation of rejection will kill you?
27
84935
3102
Nie boisz się, że upokorzenie
wywołane odrzuceniem cię zabije?
wywołane odrzuceniem cię zabije?
01:40
Aren't you afraid that you're going to work your whole life at this craft
28
88037
2815
Nie obawiasz się, że całe życie
będziesz pracować
będziesz pracować
01:43
and nothing's ever going to come of it
29
90852
1417
i nic nigdy z tego nie wyjdzie
01:45
and you're going to die on a scrap heap of broken dreams
30
92269
2697
i umrzesz z garstką zniszczonych marzeń
01:47
with your mouth filled with bitter ash of failure?"
31
94966
3485
z ustami pełnymi goryczy porażki?".
01:51
(Laughter)
32
98451
2053
(Śmiech)
01:53
Like that, you know.
33
100504
1852
Właśnie tak.
01:55
The answer -- the short answer to all those questions is, "Yes."
34
102356
5161
Krótka odpowiedź na te pytania
brzmi "Tak".
Tak, obawiam się wszystkich tych rzeczy.
02:00
Yes, I'm afraid of all those things.
35
107517
2300
02:02
And I always have been.
36
109817
1265
I zawsze się ich bałam.
02:03
And I'm afraid of many, many more things besides
37
111082
2133
Boję się też wielu innych rzeczy,
02:06
that people can't even guess at,
38
113215
2102
których ludzie nawet się nie domyślają.
02:08
like seaweed and other things that are scary.
39
115317
3981
Jak wodorosty lub inne straszne rzeczy.
02:12
But, when it comes to writing,
40
119298
2251
Lecz jeśli chodzi o pisanie,
02:14
the thing that I've been sort of thinking about lately, and wondering about lately, is why?
41
121549
4001
to zastanawiałam się ostatnio, dlaczego?
02:18
You know, is it rational?
42
125550
1851
Czy to jest racjonalne?
02:20
Is it logical that anybody should be expected
43
127401
2847
Czy to logiczne, że od każdego wymaga się
02:23
to be afraid of the work that they feel they were put on this Earth to do.
44
130248
4652
aby obawiał się pracy,
do której czuje, że został stworzony.
do której czuje, że został stworzony.
02:27
And what is it specifically about creative ventures
45
134900
4400
Co takiego w kreatywnych
przedsięwzięciach sprawia,
przedsięwzięciach sprawia,
02:32
that seems to make us really nervous about each other's mental health
46
139300
3472
że martwimy się
o czyjeś zdrowie psychiczne,
o czyjeś zdrowie psychiczne,
02:35
in a way that other careers kind of don't do, you know?
47
142772
3027
czego zazwyczaj nie ma w innych zawodach?
02:38
Like my dad, for example, was a chemical engineer
48
145799
4023
Na przykład mój ojciec
był inżynierem-chemikiem
był inżynierem-chemikiem
02:42
and I don't recall once in his 40 years of chemical engineering
49
149822
3377
i nie przypominam sobie,
żeby w jego 40-letniej karierze chemika
żeby w jego 40-letniej karierze chemika
02:45
anybody asking him if he was afraid to be a chemical engineer, you know?
50
153199
3682
ktoś go pytał, czy
nie obawia się być chemikiem.
nie obawia się być chemikiem.
02:49
It didn't -- that chemical-engineering block, John, how's it going?
51
156881
5811
"Jak sobie radzisz
z blokadą chemiczną, John?"
z blokadą chemiczną, John?"
02:55
It just didn't come up like that, you know?
52
162692
2164
Po prostu tak się nie zdarzało.
02:57
But to be fair, chemical engineers as a group
53
164856
3834
Ale z drugiej strony, chemicy
03:01
haven't really earned a reputation over the centuries
54
168690
2426
jakoś nie zdobyli w dziejach reputacji
03:03
for being alcoholic manic-depressives.
55
171116
2818
maniakalno-depresyjnych alkoholików.
03:06
(Laughter)
56
173934
1448
(Śmiech)
03:08
We writers, we kind of do have that reputation,
57
175382
2834
My, pisarze, mamy taką reputację,
03:11
and not just writers, but creative people across all genres,
58
178216
3983
podobnie jak twórcy z innych dziedzin
03:14
it seems, have this reputation for being enormously mentally unstable.
59
182199
4701
mają reputację niestabilnych psychicznie.
03:19
And all you have to do is look at the very grim death count
60
186900
3816
Wystarczy spojrzeć
na ponure statystyki zgonów
na ponure statystyki zgonów
03:23
in the 20th century alone, of really magnificent creative minds
61
190716
3583
wspaniałych, kreatywnych
umysłów w samym tylko XX wieku.
umysłów w samym tylko XX wieku.
03:27
who died young and often at their own hands, you know?
62
194299
3126
Umierali młodo, często z własnej ręki.
03:30
And even the ones who didn't literally commit suicide
63
197425
3266
Nawet ci, którzy sami się nie zabili,
03:33
seem to be really undone by their gifts, you know.
64
200691
3376
zdawali się być unicestwieni
przez własny talent.
przez własny talent.
03:36
Norman Mailer, just before he died, last interview, he said
65
204067
2899
Norman Mailer w ostatnim
przed śmiercią wywiadzie powiedział,
przed śmiercią wywiadzie powiedział,
03:39
"Every one of my books has killed me a little more."
66
206966
4101
"Każda z moich książek
zabijała mnie coraz bardziej".
zabijała mnie coraz bardziej".
03:43
An extraordinary statement to make about your life's work.
67
211067
3599
To niezwykłe, aby tak wyrażać się
o dziele swojego życia.
o dziele swojego życia.
03:47
But we don't even blink when we hear somebody say this
68
214666
2960
Ale my nawet nie mrugniemy,
kiedy słyszymy, gdy ktoś tak mówi,
kiedy słyszymy, gdy ktoś tak mówi,
03:50
because we've heard that kind of stuff for so long
69
217626
2606
bo nasłuchaliśmy się takich rzeczy
03:53
and somehow we've completely internalized and accepted collectively
70
220232
4001
i jakoś zupełnie zaakceptowaliśmy ideę,
03:57
this notion that creativity and suffering are somehow inherently linked
71
224233
4667
że kreatywność i cierpienie
są nierozerwalnie związane,
są nierozerwalnie związane,
04:01
and that artistry, in the end, will always ultimately lead to anguish.
72
228900
5066
i że sztuka zawsze prowadzi do męki.
04:06
And the question that I want to ask everybody here today
73
233966
2216
Pytanie które chcę dzisiaj
zadać wszystkim tu zebranym:
zadać wszystkim tu zebranym:
04:08
is are you guys all cool with that idea?
74
236182
2992
czy dla was, ludzie, to jest w porządku?
04:11
Are you comfortable with that?
75
239174
2207
Czy dobrze się z tym czujecie?
04:14
Because you look at it even from an inch away and, you know ...
76
241381
2951
Ponieważ wy patrzycie na to z bliska.
04:17
I'm not at all comfortable with that assumption.
77
244332
3200
Mnie wcale nie jest
wygodnie z tym założeniem.
wygodnie z tym założeniem.
04:20
I think it's odious.
78
247532
1486
Myślę, że jest wstrętne.
04:21
And I also think it's dangerous,
79
249018
1953
I że jest niebezpieczne
04:23
and I don't want to see it perpetuated into the next century.
80
250971
2767
i nie chcę, żeby się utrwaliło
w następnym wieku.
w następnym wieku.
04:26
I think it's better if we encourage our great creative minds to live.
81
253738
4036
Chyba lepiej zachęcać
wielkie, twórcze umysły do życia.
wielkie, twórcze umysły do życia.
04:30
And I definitely know that, in my case -- in my situation --
82
257774
5775
Jestem przekonana, że w moim przypadku
04:36
it would be very dangerous for me to start sort of leaking down that dark path
83
263549
5163
byłoby bardzo niebezpieczne podążać
tą ciemną ścieżką przypuszczeń,
04:41
of assumption, particularly given the circumstance
84
268712
3471
szczególnie w tym punkcie mojej kariery.
04:44
that I'm in right now in my career.
85
272183
1903
04:46
Which is -- you know, like check it out,
86
274086
2539
Powiedzcie sami.
Jestem całkiem młoda,
zaledwie około czterdziestki.
zaledwie około czterdziestki.
04:49
I'm pretty young, I'm only about 40 years old.
87
276625
1599
04:51
I still have maybe another four decades of work left in me.
88
278224
3910
Przede mną przypuszczalnie
jeszcze cztery dekady pracy
jeszcze cztery dekady pracy
04:54
And it's exceedingly likely that anything I write from this point forward
89
282134
4517
i pewnie każdą przyszłą książkę
04:59
is going to be judged by the world as the work that came after
90
286651
2883
świat oceni przez pryzmat
05:02
the freakish success of my last book, right?
91
289534
3417
dziwnego sukcesu
mojej poprzedniej książki.
mojej poprzedniej książki.
05:05
I should just put it bluntly, because we're all sort of friends here now --
92
292951
3962
Postawię sprawę jasno,
bo jesteśmy przyjaciółmi,
bo jesteśmy przyjaciółmi,
05:09
it's exceedingly likely that my greatest success is behind me.
93
296913
4281
najprawdopodobniej sukces życiowy
mam już za sobą.
05:13
So Jesus, what a thought!
94
301194
2200
Jezu, cóż za myśl!
05:16
That's the kind of thought that could lead a person
95
303394
2315
Taka myśl mogłaby skłonić kogoś
05:18
to start drinking gin at nine o'clock in the morning,
96
305709
2628
do picia dżinu od 9 rano,
05:21
and I don't want to go there.
97
308337
3052
a ja tak nie chcę.
05:24
(Laughter)
98
311389
858
(Śmiech)
05:25
I would prefer to keep doing this work that I love.
99
312247
2306
Wolałabym dalej wykonywać
pracę, którą kocham.
pracę, którą kocham.
05:27
And so, the question becomes, how?
100
314553
3686
Pytanie brzmi: jak?
05:31
And so, it seems to me, upon a lot of reflection,
101
318239
2884
Po wielu przemyśleniach sądzę,
05:33
that the way that I have to work now, in order to continue writing,
102
321123
3365
że aby móc dalej pisać,
05:37
is that I have to create some sort of protective psychological construct, right?
103
324488
3801
trzeba stworzyć jakąś
ochronną barierę psychiczną.
ochronną barierę psychiczną.
05:41
I have to sort of find some way to have a safe distance
104
328289
3533
Musiałabym znaleźć sposób
na zachowanie bezpiecznego dystansu
na zachowanie bezpiecznego dystansu
05:44
between me, as I am writing, and my very natural anxiety
105
331822
4885
między mną, jako pisarką,
a naturalnym niepokojem
a naturalnym niepokojem
05:49
about what the reaction to that writing is going to be, from now on.
106
336707
3865
o reakcję, jaką wywoła to, co piszę.
05:53
And, as I've been looking over the last year for models for how to do that
107
340572
4268
Od roku szukam sposobów, jak tego dokonać.
05:57
I've been sort of looking across time,
108
344840
2148
Patrzyłam w przeszłość,
05:59
and I've been trying to find other societies
109
346988
2102
próbując znaleźć inne kultury
06:01
to see if they might have had better and saner ideas than we have
110
349090
3750
i zobaczyć czy mieli lepsze
i zdrowsze pomysły niż my
i zdrowsze pomysły niż my
06:05
about how to help creative people, sort of manage
111
352840
2965
na to, jak pomóc twórcom w radzeniu sobie
06:08
the inherent emotional risks of creativity.
112
355805
3068
z nieodłącznym ryzykiem emocjonalnym,
jakie niesie kreatywność.
jakie niesie kreatywność.
06:11
And that search has led me to ancient Greece and ancient Rome.
113
358873
5015
Poszukiwania zawiodły mnie
do starożytnej Grecji i Rzymu.
do starożytnej Grecji i Rzymu.
06:16
So stay with me, because it does circle around and back.
114
363888
2601
Słuchajcie uważnie.
06:19
But, ancient Greece and ancient Rome --
115
366489
2246
Ale w starożytnej Grecji i w Rzymie
06:21
people did not happen to believe that creativity
116
368735
2566
nie wierzono, że kreatywność
06:24
came from human beings back then, O.K.?
117
371301
2418
pochodzi od istoty ludzkiej.
06:26
People believed that creativity was this divine attendant spirit
118
373719
4459
Wierzono, że kreatywność
to obecność boskiego ducha,
to obecność boskiego ducha,
06:30
that came to human beings from some distant and unknowable source,
119
378178
4001
który przyszedł do ludzi
z odległego i nieznanego źródła,
z odległego i nieznanego źródła,
06:34
for distant and unknowable reasons.
120
382179
2449
dla odległych i nieznanych powodów.
06:37
The Greeks famously called these divine attendant spirits of creativity "daemons."
121
384628
5251
te boskie duchy kreatywności
Grecy zwykli nazywać demonami.
Grecy zwykli nazywać demonami.
06:42
Socrates, famously, believed that he had a daemon
122
389879
3100
Sokrates wierzył,
że posiada takiego demona,
że posiada takiego demona,
06:45
who spoke wisdom to him from afar.
123
392979
2457
który z daleka przekazywał mu wiedzę.
06:48
The Romans had the same idea,
124
395436
1617
Rzymianie myśleli podobnie,
06:49
but they called that sort of disembodied creative spirit a genius.
125
397053
4610
lecz nazywali ten nieucieleśniony
duch kreatywności geniuszem.
duch kreatywności geniuszem.
06:54
Which is great, because the Romans did not actually think
126
401663
2560
To wspaniałe, bo Rzymianie
nie uważali geniusza
nie uważali geniusza
06:57
that a genius was a particularly clever individual.
127
404223
2973
za szczególnie utalentowanego osobnika.
06:59
They believed that a genius was this, sort of magical divine entity,
128
407196
3683
Wierzyli, że geniusz był
magiczną, boską istotą,
magiczną, boską istotą,
07:03
who was believed to literally live in the walls
129
410879
4182
która dosłownie mieszkała
w ścianach studia artysty,
w ścianach studia artysty,
07:07
of an artist's studio, kind of like Dobby the house elf,
130
415061
3684
coś w rodzaju elfa,
07:11
and who would come out and sort of invisibly assist the artist with their work
131
418745
4033
który czasem wychodzi z ukrycia
i niewidzialnie pomaga artyście w pracy,
07:15
and would shape the outcome of that work.
132
422778
2600
kształtując jej wynik.
07:18
So brilliant -- there it is, right there, that distance that I'm talking about --
133
425378
3551
Oto ten dystans, o którym mówiłam,
07:21
that psychological construct to protect you from the results of your work.
134
428929
4533
ta bariera psychiczna mająca chronić
przed wynikami twórczości.
przed wynikami twórczości.
07:26
And everyone knew that this is how it functioned, right?
135
433462
3608
Każdy wiedział, że tak to właśnie działa.
07:29
So the ancient artist was protected from certain things,
136
437070
2608
Starożytny artysta był chroniony
przed pewnymi rzeczami,
przed pewnymi rzeczami,
07:32
like, for example, too much narcissism, right?
137
439678
2484
jak na przykład przesadny narcyzm.
07:34
If your work was brilliant you couldn't take all the credit for it,
138
442162
2994
Jeśli dzieło było wspaniałe,
nie mogłeś przypisać sobie całego sukcesu,
nie mogłeś przypisać sobie całego sukcesu,
07:37
everybody knew that you had this disembodied genius who had helped you.
139
445156
3940
bo wszyscy wiedzieli,
że pomagał ci geniusz.
że pomagał ci geniusz.
07:41
If your work bombed, not entirely your fault, you know?
140
449096
3369
Jeśli praca się nie udała
- nie twoja wina.
- nie twoja wina.
07:45
Everyone knew your genius was kind of lame.
141
452465
2769
Wszyscy wiedzieli,
że to twój geniusz jest kiepski.
07:48
And this is how people thought about creativity in the West for a really long time.
142
455234
5461
Tak myślano dawniej o kreatywności.
07:53
And then the Renaissance came and everything changed,
143
460695
2300
Później przyszedł Renesans
i wszystko się zmieniło.
i wszystko się zmieniło.
07:55
and we had this big idea, and the big idea was
144
462995
2183
Pojawił się wielka idea:
07:57
let's put the individual human being at the center of the universe
145
465178
3451
umieśćmy człowieka w centrum wszechświata,
ponad wszelkimi bóstwami i tajemnicami,
08:01
above all gods and mysteries, and there's no more room
146
468629
2256
i zabrakło już miejsca
na mistyczne stworzenia,
na mistyczne stworzenia,
08:03
for mystical creatures who take dictation from the divine.
147
470885
3110
którym dyktują niebiosa.
08:06
And it's the beginning of rational humanism,
148
473995
2335
To jest początek racjonalnego humanizmu,
08:09
and people started to believe that creativity
149
476330
1949
ludzie zaczęli wierzyć, że twórczość
08:11
came completely from the self of the individual.
150
478279
2682
pochodzi w całości
od indywidualnego człowieka.
od indywidualnego człowieka.
08:13
And for the first time in history,
151
480961
2250
Po raz pierwszy w historii
zaczęto mówić o niektórych artystach
zaczęto mówić o niektórych artystach
08:16
you start to hear people referring to this or that artist as being a genius
152
483211
5111
że są geniuszami,
08:21
rather than having a genius.
153
488322
1841
a nie, że mają geniusza.
08:22
And I got to tell you, I think that was a huge error.
154
490163
3324
Uważam, że to był wielki błąd.
08:26
You know, I think that allowing somebody, one mere person
155
493487
4246
Myślę, że pozwalanie komuś wierzyć,
08:30
to believe that he or she is like, the vessel,
156
497733
2763
że jest naczyniem, esencją i źródłem
08:33
you know, like the font and the essence and the source
157
500496
2249
08:35
of all divine, creative, unknowable, eternal mystery
158
502745
3700
boskości, kreatywności,
nieznaną, wieczną tajemnicą
nieznaną, wieczną tajemnicą
08:39
is just a smidge too much responsibility to put on one fragile, human psyche.
159
506445
6085
to trochę za dużo odpowiedzialności
jak na jedną, kruchą ludzką psychikę.
jak na jedną, kruchą ludzką psychikę.
08:45
It's like asking somebody to swallow the sun.
160
512530
3515
To jak prosić kogoś, aby połknął słońce.
08:48
It just completely warps and distorts egos,
161
516045
2651
To kompletnie wypacza ego
08:51
and it creates all these unmanageable expectations about performance.
162
518696
3550
i powoduje te niewykonalne oczekiwania
względem wykonania.
08:55
And I think the pressure of that
163
522246
1999
Chyba ta presja zabijała naszych artystów
08:57
has been killing off our artists for the last 500 years.
164
524245
3217
przez ostatnie 500 lat.
09:00
And, if this is true,
165
527462
2665
A jeśli to prawda,
09:02
and I think it is true,
166
530127
1586
a myślę, że to prawda,
09:04
the question becomes, what now?
167
531713
2865
powstaje pytanie: co teraz?
09:07
Can we do this differently?
168
534578
1869
Czy możemy to robić inaczej?
09:09
Maybe go back to some more ancient understanding
169
536447
3396
Może powinniśmy powrócić
do starożytnego rozumienia
do starożytnego rozumienia
09:12
about the relationship between humans and the creative mystery.
170
539843
4501
zależności między ludźmi
a zagadką kreatywności.
a zagadką kreatywności.
09:17
Maybe not.
171
544344
1353
Może nie.
09:18
Maybe we can't just erase 500 years of rational humanistic thought
172
545697
3882
Może nie da się po prostu wymazać
500 lat myśli humanistycznej
500 lat myśli humanistycznej
09:22
in one 18 minute speech.
173
549579
2158
jednym 18-minutowym wykładem.
09:24
And there's probably people in this audience
174
551737
2709
Zapewne są na widowni osoby,
09:27
who would raise really legitimate scientific suspicions
175
554446
4115
które zgłosiłyby uzasadnione
naukowe podejrzenia
naukowe podejrzenia
09:31
about the notion of, basically fairies
176
558561
2379
odnośnie wspomnianych wróżek,
09:33
who follow people around rubbing fairy juice on their projects and stuff.
177
560940
4988
które podążają za ludźmi,
sypiąc magiczny proszek na ich pracę.
sypiąc magiczny proszek na ich pracę.
09:38
I'm not, probably, going to bring you all along with me on this.
178
565928
4317
Pewnie nie wszystkich was przekonam.
09:43
But the question that I kind of want to pose is --
179
570245
2785
Ale pytanie, które chcę zadać, brzmi:
09:45
you know, why not?
180
573030
2197
Dlaczego nie?
09:48
Why not think about it this way?
181
575227
1922
Dlaczego nie myśleć o tym w ten sposób?
09:49
Because it makes as much sense as anything else I have ever heard
182
577149
4112
Dla mnie to równie sensowne wytłumaczenie
09:54
in terms of explaining the utter maddening capriciousness
183
581261
3956
szaleńczej kapryśności procesu twórczego.
09:58
of the creative process.
184
585217
1545
09:59
A process which, as anybody who has ever tried to make something --
185
586762
2879
Każdy, kto próbował kiedyś coś stworzyć,
10:02
which is to say basically everyone here ---
186
589641
2426
czyli praktycznie wszyscy tutaj zebrani,
10:04
knows does not always behave rationally.
187
592067
3111
wie, że ten proces
nie zawsze jest racjonalny.
nie zawsze jest racjonalny.
10:07
And, in fact, can sometimes feel downright paranormal.
188
595178
4583
Czasem wydaje się wprost paranormalny.
10:12
I had this encounter recently where I met the extraordinary American poet Ruth Stone,
189
599761
5485
Niedawno spotkałam niesamowitą
amerykańską poetkę, Ruth Stone.
amerykańską poetkę, Ruth Stone.
10:18
who's now in her 90s, but she's been a poet her entire life
190
605246
2835
Ma ponad 90 lat, ale była
poetką przez całe swoje życie.
poetką przez całe swoje życie.
10:20
and she told me that when she was growing up in rural Virginia,
191
608081
3230
Powiedziała mi,
że dorastając na wsi w Virginii,
że dorastając na wsi w Virginii,
10:24
she would be out working in the fields,
192
611311
1601
czasem podczas pracy w polu
10:25
and she said she would feel and hear a poem
193
612912
3157
czuła i słyszała wiersze,
10:28
coming at her from over the landscape.
194
616069
2007
które przychodzą do niej znad krajobrazów.
10:30
And she said it was like a thunderous train of air.
195
618076
3157
Powiedziała, że to jak
grzmiący słup powietrza,
grzmiący słup powietrza,
10:34
And it would come barreling down at her over the landscape.
196
621233
2328
który wtłaczał się w nią.
10:36
And she felt it coming, because it would shake the earth under her feet.
197
623561
3602
Czuła jak się zbliża,
bo ziemia trzęsła się pod jej nogami.
bo ziemia trzęsła się pod jej nogami.
10:39
She knew that she had only one thing to do at that point,
198
627163
3099
Wiedziała, że w takiej chwili
może zrobić tylko jedną rzecz,
może zrobić tylko jedną rzecz,
10:43
and that was to, in her words, "run like hell."
199
630262
2151
czyli biec najszybciej, jak się da.
10:45
And she would run like hell to the house
200
632413
1732
Więc biegła szybko w kierunku domu,
10:46
and she would be getting chased by this poem,
201
634145
1686
a wiersz gonił za nią.
10:48
and the whole deal was that she had to get to a piece of paper and a pencil
202
635831
3130
Musiała szybko złapać kartkę i ołówek,
10:51
fast enough so that when it thundered through her, she could collect it
203
638961
3068
żeby złapać wiersz,
kiedy przez nią przepływał,
kiedy przez nią przepływał,
10:54
and grab it on the page.
204
642029
1501
i uwiecznić go na papierze.
10:56
And other times she wouldn't be fast enough,
205
643530
1955
Czasami nie była dość szybka,
10:58
so she'd be running and running and running, and she wouldn't get to the house
206
645485
3327
biegła, ale nie dobiegała na czas
11:01
and the poem would barrel through her and she would miss it
207
648812
2838
i wiersz przepływał przez nią i uciekał.
11:04
and she said it would continue on across the landscape,
208
651650
2288
Powiedziała, że wiersz wracał nad horyzont
11:06
looking, as she put it "for another poet."
209
653938
2964
szukając, jak to ujęła, "innego poety".
11:09
And then there were these times --
210
656902
2370
Czasami bywało tak --
11:12
this is the piece I never forgot --
211
659272
2379
tej części nigdy nie zapomnę,
11:14
she said that there were moments where she would almost miss it, right?
212
661651
3199
powiedziała że czasami
wiersze prawie jej uciekały.
wiersze prawie jej uciekały.
11:17
So, she's running to the house and she's looking for the paper
213
664850
2351
Biegła do domu i szukała papieru
11:20
and the poem passes through her,
214
667201
2100
a wiersz przepływał przez nią
11:22
and she grabs a pencil just as it's going through her,
215
669301
2934
i prawie uciekał, kiedy chwytała ołówek,
11:25
and then she said, it was like she would reach out with her other hand
216
672235
2568
i wtedy jakby chwytała wiersz drugą ręką
11:27
and she would catch it.
217
674803
1707
i udawało jej się go zatrzymać.
11:29
She would catch the poem by its tail,
218
676510
2281
Łapała ten wiersz za ogon
11:31
and she would pull it backwards into her body
219
678791
2778
i wciągała spowrotem do siebie
11:34
as she was transcribing on the page.
220
681569
1860
w trakcie przelewania na papier.
11:36
And in these instances, the poem would come up on the page perfect and intact
221
683429
4855
W tych przypadkach wiersz
wychodził na papierze
wychodził na papierze
doskonały i kompletny, ale odwrócony,
11:41
but backwards, from the last word to the first.
222
688284
3405
od ostatniego słowa do pierwszego.
11:44
(Laughter)
223
691689
1712
(Śmiech)
11:46
So when I heard that I was like -- that's uncanny,
224
693401
4717
Słuchając jej, myślałam: "To niesamowite,
11:50
that's exactly what my creative process is like.
225
698118
2501
właśnie tak wygląda mój proces twórczy".
11:53
(Laughter)
226
700619
3613
(Śmiech)
11:57
That's not at all what my creative process is -- I'm not the pipeline!
227
704232
3066
Wcale tak nie wygląda.
Nie jestem wodociągiem tylko mułem
12:00
I'm a mule, and the way that I have to work
228
707298
1854
i pracując, muszę codziennie
wstać o tej samej porze
wstać o tej samej porze
12:01
is that I have to get up at the same time every day,
229
709152
1667
12:03
and sweat and labor and barrel through it really awkwardly.
230
710819
2797
pocić się, harować i brnąć niezgrabnie.
12:06
But even I, in my mulishness,
231
713616
3000
Lecz nawet ja, w swojej mułowatości,
12:09
even I have brushed up against that thing, at times.
232
716616
3868
ocierałam się czasami o tę rzecz.
12:13
And I would imagine that a lot of you have too.
233
720484
1959
I myślę, że wielu z was także.
12:15
You know, even I have had work or ideas come through me from a source
234
722443
3609
Mnie także zdarzały się pomysły ze źródła,
12:18
that I honestly cannot identify.
235
726052
2511
którego naprawdę
nie potrafię zidentyfikować.
nie potrafię zidentyfikować.
12:21
And what is that thing?
236
728563
1596
Co to takiego jest?
12:22
And how are we to relate to it in a way that will not make us lose our minds,
237
730159
4038
Jak mamy się odnieść do tego
12:26
but, in fact, might actually keep us sane?
238
734197
2886
żeby nie stracić rozumu?
12:29
And for me, the best contemporary example that I have of how to do that
239
737083
3779
Dla mnie najlepszym
współczesnym przykładem
współczesnym przykładem
12:33
is the musician Tom Waits,
240
740862
2332
jest muzyk Tom Waits,
12:35
who I got to interview several years ago on a magazine assignment.
241
743194
4541
z którym przeprowadziłam wywiad
kilka lat temu dla pewnego magazynu.
kilka lat temu dla pewnego magazynu.
12:40
And we were talking about this,
242
747735
1249
I rozmawialiśmy o tym.
12:41
and you know, Tom, for most of his life he was pretty much the embodiment
243
748984
3713
Tom przez większość swego życia
był uosobieniem współczesnego
umęczonego artysty,
umęczonego artysty,
12:45
of the tormented contemporary modern artist,
244
752697
1924
12:47
trying to control and manage and dominate
245
754621
2623
próbującego kontrolować i radzić sobie
12:50
these sort of uncontrollable creative impulses
246
757244
2474
z tymi niekontrolowanymi
kreatywnymi impulsami,
kreatywnymi impulsami,
12:52
that were totally internalized.
247
759718
1887
które działy się w jego wnętrzu.
12:54
But then he got older, he got calmer,
248
761605
2005
Kiedy był już starszy, spokojniejszy,
12:56
and one day he was driving down the freeway in Los Angeles he told me,
249
763610
2923
pewnego dnia jechał
autostradą w Los Angeles
autostradą w Los Angeles
12:59
and this is when it all changed for him.
250
766533
1840
i tam wszystko się zmieniło.
13:01
And he's speeding along, and all of a sudden
251
768373
1991
Podczas jazdy usłyszał nagle
13:03
he hears this little fragment of melody,
252
770364
3741
urywek melodii, która wpadła mu do głowy
13:06
that comes into his head as inspiration often comes, elusive and tantalizing,
253
774105
4029
tak, jak często robi to inspiracja,
nieuchwytna i kusząca,
pożądana i wspaniała.
pożądana i wspaniała.
13:10
and he wants it, you know, it's gorgeous,
254
778134
2128
13:13
and he longs for it, but he has no way to get it.
255
780262
2071
Pragnie jej, ale nie ma jak uchwycić.
13:15
He doesn't have a piece of paper, he doesn't have a pencil,
256
782333
1868
Nie ma papieru, ołówka,
13:17
he doesn't have a tape recorder.
257
784201
1451
nie ma dyktafonu.
13:18
So he starts to feel all of that old anxiety start to rise in him
258
785652
2968
Zaczyna czuć jak ten dawny
niepokój zbiera się w nim,
niepokój zbiera się w nim,
13:21
like, "I'm going to lose this thing,
259
788620
1991
"Zgubię tę melodię
13:23
and then I'm going to be haunted by this song forever.
260
790611
1920
i będzie mnie to prześladować
do końca życia;
do końca życia;
13:25
I'm not good enough, and I can't do it."
261
792531
1771
nie jestem dość dobry, nie potrafię."
13:27
And instead of panicking, he just stopped.
262
794302
2392
Zamiast panikować,
zwyczajnie się zatrzymał.
zwyczajnie się zatrzymał.
13:29
He just stopped that whole mental process
263
796694
1748
Zatrzymał ten cały proces myślowy
13:31
and he did something completely novel.
264
798442
2155
i zrobił coś kompletnie nowatorskiego.
13:33
He just looked up at the sky, and he said,
265
800597
2722
Spojrzał w niebo i rzekł:
13:36
"Excuse me, can you not see that I'm driving?"
266
803319
3014
"Przepraszam, nie widzisz,
że prowadzę samochód?"
że prowadzę samochód?"
13:39
(Laughter)
267
806333
3701
(Śmiech)
13:42
"Do I look like I can write down a song right now?
268
810034
2734
"Czy wyglądam, jakbym mógł
teraz napisać piosenkę?
teraz napisać piosenkę?
13:45
If you really want to exist, come back at a more opportune moment
269
812768
3845
Jeśli chcesz zaistnieć,
przyjdź w bardziej odpowiednim momencie,
kiedy będę mógł się tobą zająć.
13:49
when I can take care of you.
270
816613
1662
13:51
Otherwise, go bother somebody else today.
271
818275
3077
Jak nie, to idź dręczyć kogoś innego.
13:54
Go bother Leonard Cohen."
272
821352
3296
Idź dręczyć Leonarda Cohena".
13:57
And his whole work process changed after that.
273
824648
3132
Po tym zdarzeniu,
cały jego proces twórczy uległ zmianie.
cały jego proces twórczy uległ zmianie.
14:00
Not the work, the work was still oftentimes as dark as ever.
274
827780
3608
Twórczość nadal pozostała mroczna,
14:04
But the process, and the heavy anxiety around it
275
831388
3059
ale sam proces tworzenia
i niepokój z nim związany
i niepokój z nim związany
14:07
was released when he took the genie, the genius out of him
276
834447
2986
został uwolniony,
kiedy wyrzucił z siebie geniusza
kiedy wyrzucił z siebie geniusza
14:10
where it was causing nothing but trouble, and released it kind of back where it came from,
277
837433
3371
który przynosił same kłopoty
i wypuścił go tam, skąd przyszedł
i wypuścił go tam, skąd przyszedł
14:13
and realized that this didn't have to be this internalized, tormented thing.
278
840804
3556
i uświadomił sobie, że to wcale nie musi
być związane z wewnętrznym cierpieniem.
14:17
It could be this peculiar, wondrous, bizarre collaboration
279
844360
3744
Tworzenie może być osobliwą,
cudowną, dziwaczną współpracą,
cudowną, dziwaczną współpracą,
14:20
kind of conversation between Tom and the strange, external thing
280
848104
4132
dialogiem między Tomem
a tą dziwną, zewnętrzną siłą,
a tą dziwną, zewnętrzną siłą,
14:25
that was not quite Tom.
281
852236
2376
która nie do końca jest Tomem.
14:27
So when I heard that story it started to shift a little bit
282
854612
2706
Kiedy usłyszałam tę historię,
zaczęła ona zmieniać trochę
zaczęła ona zmieniać trochę
14:30
the way that I worked too, and it already saved me once.
283
857318
2629
sposób w jaki ja sama pracowałam,
i raz mnie to uratowało.
i raz mnie to uratowało.
14:32
This idea, it saved me when I was in the middle of writing "Eat, Pray, Love,"
284
859947
3331
Ten pomysł uratował mnie
w trakcie pisania "Jedz, módl się, kochaj",
w trakcie pisania "Jedz, módl się, kochaj",
14:36
and I fell into one of those, sort of pits of despair
285
863278
2588
kiedy wpadłam w tę otchłań rozpaczy,
14:38
that we all fall into when we're working on something and it's not coming
286
865866
3341
w którą każdy wpada,
kiedy praca idzie mu jak z kamienia
kiedy praca idzie mu jak z kamienia
14:42
and you start to think this is going to be a disaster,
287
869207
2242
i zaczyna myśleć, że to będzie katastrofa,
14:44
this is going to be the worst book ever written.
288
871449
1761
najgorsza książka kiedykolwiek napisana.
14:46
Not just bad, but the worst book ever written.
289
873210
2147
Nie kiepska, ale najgorsza
z kiedykolwiek napisanych.
z kiedykolwiek napisanych.
14:48
And I started to think I should just dump this project.
290
875357
3962
Zaczęłam już myśleć
nad porzuceniem mojego projektu,
nad porzuceniem mojego projektu,
14:52
But then I remembered Tom talking to the open air
291
879319
3075
ale wtedy przypomniałam sobie
Toma gadającego do powietrza
Toma gadającego do powietrza
14:55
and I tried it.
292
882394
2048
i spróbowałam sama.
14:57
So I just lifted my face up from the manuscript
293
884442
2492
Uniosłam twarz znad rękopisu
14:59
and I directed my comments to an empty corner of the room.
294
886934
2930
i zwróciłam się do pustego kąta pokoju.
15:02
And I said aloud, "Listen you, thing,
295
889864
3578
Powiedziałam głośno:
"Słuchaj no, ty, "coś",
"Słuchaj no, ty, "coś",
15:06
you and I both know that if this book isn't brilliant
296
893442
3198
oboje wiemy, że jeśli
ta książka nie będzie wspaniała,
ta książka nie będzie wspaniała,
15:09
that is not entirely my fault, right?
297
896640
1801
to nie będzie to tylko moja wina, prawda?
15:11
Because you can see that I am putting everything I have into this,
298
898441
3327
Widzisz przecież,
że wkładam w to całą siebie
że wkładam w to całą siebie
15:14
I don't have any more than this.
299
901768
1368
i nie mam nic więcej ponadto.
15:15
So if you want it to be better, then you've got to show up and do your part of the deal.
300
903136
3226
Więc jeśli chcesz, żeby była lepsza,
musisz się zjawić i wywiązać z umowy.
musisz się zjawić i wywiązać z umowy.
15:19
O.K. But if you don't do that, you know what, the hell with it.
301
906362
2994
A jak nie, to wiesz co? W cholerę z tobą.
15:22
I'm going to keep writing anyway because that's my job.
302
909356
2936
Ja i tak będę dalej pisała,
bo to moja praca.
bo to moja praca.
15:25
And I would please like the record to reflect today
303
912292
1899
I poproszę o zaświadczenie, że dzisiaj
15:26
that I showed up for my part of the job."
304
914191
2300
ja byłam obecna
i wykonałam swoją część pracy".
i wykonałam swoją część pracy".
15:29
(Laughter)
305
916491
3698
(Śmiech)
15:32
Because --
306
920189
2087
Ponieważ...
15:35
(Applause)
307
922276
2074
(Brawa)
15:37
in the end it's like this, O.K. --
308
924350
2172
Sprawa wygląda tak.
15:39
centuries ago in the deserts of North Africa,
309
926522
2401
Wieki temu na pustyniach północnej Afryki
15:41
people used to gather for these moonlight dances of sacred dance and music
310
928923
4667
ludzie zwykli zbierać się
przy świetle księżyca i tańczyć,
przy świetle księżyca i tańczyć,
15:46
that would go on for hours and hours, until dawn.
311
933590
2704
a muzyka grała
przez wiele godzin, aż do świtu.
przez wiele godzin, aż do świtu.
15:49
And they were always magnificent, because the dancers were professionals
312
936294
3027
Zawsze było to wspaniałe,
bo tancerze byli profesjonalistami,
bo tancerze byli profesjonalistami,
15:52
and they were terrific, right?
313
939321
1174
więc byli fantastyczni.
15:53
But every once in a while, very rarely, something would happen,
314
940495
3818
Jednak czasami, bardzo rzadko,
zdarzało się, że jeden z tancerzy
15:57
and one of these performers would actually become transcendent.
315
944313
3512
nagle się przeistaczał.
16:00
And I know you know what I'm talking about,
316
947825
2284
Wiem, że wiecie, o czym mówię,
16:02
because I know you've all seen, at some point in your life, a performance like this.
317
950109
3954
bo wiem, że wszyscy kiedyś
widzieliście podobne przedstawienie.
16:06
It was like time would stop,
318
954063
2095
To jakby czas się zatrzymywał,
16:08
and the dancer would sort of step through some kind of portal
319
956158
2375
a tancerz jakby przekraczał jakis portal
16:11
and he wasn't doing anything different than he had ever done, 1,000 nights before,
320
958533
4491
i wcale nie robił nic inaczej,
niż przez poprzednie 1000 nocy,
niż przez poprzednie 1000 nocy,
16:15
but everything would align.
321
963024
1751
ale wszystko układało się w całość.
16:17
And all of a sudden, he would no longer appear to be merely human.
322
964775
3032
Nagle nie wydawał się tylko człowiekiem.
16:20
He would be lit from within, and lit from below
323
967807
2534
Był rozświetlony od wewnątrz,
rozświetlony od dołu
rozświetlony od dołu
16:23
and all lit up on fire with divinity.
324
970341
3790
i rozpalony niebiańskim ogniem.
16:26
And when this happened, back then,
325
974131
2145
W takich chwilach
ludzie wiedzieli, co się dzieje,
ludzie wiedzieli, co się dzieje,
16:29
people knew it for what it was, you know, they called it by its name.
326
976276
4216
nazywali to po imieniu.
16:33
They would put their hands together and they would start to chant,
327
980492
2632
Zaczynali klaskać i skandować:
16:35
"Allah, Allah, Allah, God, God, God."
328
983124
4100
"Allah, Allah, Allah, Bóg, Bóg, Bóg".
16:40
That's God, you know.
329
987224
3102
Oto Bóg.
16:43
Curious historical footnote --
330
990326
2680
Ciekawostka historyczna.
16:45
when the Moors invaded southern Spain, they took this custom with them
331
993006
4841
Kiedy Maurowie
najechali południową Hiszpanię,
najechali południową Hiszpanię,
przywieźli ten zwyczaj,
ale z czasem zmieniła się wymowa
16:50
and the pronunciation changed over the centuries
332
997847
2245
16:52
from "Allah, Allah, Allah," to "Olé, olé, olé,"
333
1000092
2865
z "Allah, Allah" na "Ole, ole",
16:55
which you still hear in bullfights and in flamenco dances.
334
1002957
3174
co nadal można usłyszeć
podczas korridy i tańców flamenco.
podczas korridy i tańców flamenco.
16:58
In Spain, when a performer has done something impossible and magic,
335
1006131
3653
W Hiszpanii, kiedy artysta
wykonuje coś niemożliwego i magicznego
wykonuje coś niemożliwego i magicznego
17:02
"Allah, olé, olé, Allah, magnificent, bravo,"
336
1009784
3149
"Allah, ole, ole, Allah,
niewiarygodne, brawo",
niewiarygodne, brawo",
17:05
incomprehensible, there it is -- a glimpse of God.
337
1012933
3404
niepojęte, oto ulotny przebłysk Boga.
17:09
Which is great, because we need that.
338
1016337
2172
To jest wspaniałe, bo tego nam trzeba.
17:11
But, the tricky bit comes the next morning,
339
1018509
3851
Tylko że trudniejsza część
przychodzi następnego ranka
przychodzi następnego ranka
17:15
for the dancer himself, when he wakes up
340
1022360
2925
dla samego tancerza, kiedy budzi się
17:18
and discovers that it's Tuesday at 11 a.m., and he's no longer a glimpse of God.
341
1025285
3949
i odkrywa, że jest wtorek, godzina 11
i nie jest już przebłyskiem Boga.
i nie jest już przebłyskiem Boga.
17:22
He's just an aging mortal with really bad knees,
342
1029234
3492
Jest tylko starzejącym się śmiertelnikiem
ze zrujnowanymi kolanami
ze zrujnowanymi kolanami
17:25
and maybe he's never going to ascend to that height again.
343
1032726
4240
i być może nigdy już
nie wzniesie się na ten poziom.
nie wzniesie się na ten poziom.
17:29
And maybe nobody will ever chant God's name again as he spins,
344
1036966
3727
Być może nikt już nie będzie
wzywał Boga podczas jego tańca
wzywał Boga podczas jego tańca
17:33
and what is he then to do with the rest of his life?
345
1040693
2858
i co wtedy ma zrobić
z resztą swojego życia?
z resztą swojego życia?
17:36
This is hard.
346
1043551
1382
To trudne.
17:37
This is one of the most painful reconciliations to make
347
1044933
2842
To jedna z najbardziej
bolesnych rzeczy w życiu twórcy,
bolesnych rzeczy w życiu twórcy,
17:40
in a creative life.
348
1047775
2091
z którą trzeba się pogodzić.
17:42
But maybe it doesn't have to be quite so full of anguish
349
1049866
3183
A może to wcale nie musi być taką męką,
17:45
if you never happened to believe, in the first place,
350
1053049
3267
jeśli właściwie od początku nie wierzymy,
że najbardziej niezwykłe
aspekty twojego istnienia
aspekty twojego istnienia
17:49
that the most extraordinary aspects of your being came from you.
351
1056316
4105
przyszły od samego ciebie.
17:53
But maybe if you just believed that they were on loan to you
352
1060421
2861
Może jeśli by uwierzyć,
że zostały ci one pożyczone
że zostały ci one pożyczone
17:56
from some unimaginable source for some exquisite portion of your life
353
1063282
3806
z jakiegoś niewyobrażalnego źródła
na cudowną chwilę twego życia
na cudowną chwilę twego życia
17:59
to be passed along when you're finished, with somebody else.
354
1067088
3844
i że kiedy skończysz,
odchodzą do kogoś innego.
odchodzą do kogoś innego.
18:03
And, you know, if we think about it this way it starts to change everything.
355
1070932
4884
Jeśli myśleć o tym w ten sposób,
zaczyna to wszystko zmieniać.
zaczyna to wszystko zmieniać.
18:08
This is how I've started to think,
356
1075816
1634
Oto jak ja zaczęłam o tym myśleć
18:10
and this is certainly how I've been thinking in the last few months
357
1077450
3349
i tak właśnie o tym myślałam
przez ostatnie kilka miesięcy,
przez ostatnie kilka miesięcy,
18:13
as I've been working on the book that will soon be published,
358
1080799
2841
podczas pracy nad książką,
która wkrótce się ukaże
która wkrótce się ukaże
18:16
as the dangerously, frighteningly over-anticipated follow up
359
1083640
3643
jako niebezpiecznie, przerażająco
nadmiernie oczekiwana
nadmiernie oczekiwana
18:20
to my freakish success.
360
1087283
2660
następczyni mojego przedziwnego sukcesu.
18:22
And what I have to, sort of keep telling myself
361
1089943
2923
Kiedy mnie przez to ponoszą nerwy,
18:25
when I get really psyched out about that,
362
1092866
2025
muszę sobie powtarzać:
18:27
is, don't be afraid.
363
1094891
2175
nie obawiaj się.
18:29
Don't be daunted.
364
1097066
1366
Nie zniechęcaj się.
18:31
Just do your job.
365
1098432
1983
Po prostu wykonuj swoją pracę.
18:33
Continue to show up for your piece of it, whatever that might be.
366
1100415
2975
Stawiaj się do swoich zadań,
cokolwiek by to było.
cokolwiek by to było.
18:36
If your job is to dance, do your dance.
367
1103390
2910
Jeśli jesteś tancerzem, tańcz.
18:39
If the divine, cockeyed genius assigned to your case
368
1106300
3965
A jeśli boski, zezowaty geniusz
przypisany twojej osobie
przypisany twojej osobie
18:43
decides to let some sort of wonderment be glimpsed, for just one moment
369
1110265
5084
pozwoli na przebłysk cudu,
choć przez moment,
choć przez moment,
18:48
through your efforts, then "Olé!"
370
1115349
2000
dzięki twoim staraniom, wtedy "Ole!".
18:50
And if not, do your dance anyhow.
371
1117349
3639
Jeśli nie, tańcz mimo tego.
18:53
And "Olé!" to you, nonetheless.
372
1120988
1681
I "Ole!" dla ciebie, mimo wszystko.
18:55
I believe this and I feel that we must teach it.
373
1122669
2000
Wierzę w to i czuję, że musimy tego uczyć.
18:57
"Olé!" to you, nonetheless,
374
1124669
1788
"Ole!" dla was, mimo wszystko,
18:59
just for having the sheer human love and stubbornness
375
1126457
3313
za czysto ludzką miłość i upór,
19:02
to keep showing up.
376
1129770
1845
aby stale się stawiać się do pracy.
19:04
Thank you.
377
1131615
1675
Dziękuję.
19:06
(Applause)
378
1133290
2075
(Brawa)
19:08
Thank you.
379
1135365
1491
Dziękuję.
19:09
(Applause)
380
1136856
3114
(Brawa)
19:12
June Cohen: Olé!
381
1139970
1833
June Cohen: Ole!
19:14
(Applause)
382
1141803
3700
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Gilbert - WriterThe author of 'Eat, Pray, Love,' Elizabeth Gilbert has thought long and hard about some big topics. Her fascinations: genius, creativity and how we get in our own way when it comes to both.
Why you should listen
Elizabeth Gilbert faced down a premidlife crisis by doing what we all secretly dream of -- running off for a year. Her travels through Italy, India and Indonesia resulted in the megabestselling and deeply beloved memoir Eat, Pray, Love, about her process of finding herself by leaving home.
She's a longtime magazine writer -- covering music and politics for Spin and GQ -- as well as a novelist and short-story writer. Her books include the story collection Pilgrims, the novel Stern Men (about lobster fishermen in Maine) and a biography of the woodsman Eustace Conway, called The Last American Man. Her work has been the basis for two movies so far (Coyote Ugly, based on her own tale of working at the famously raunchy bar in New York City), and Eat, Pray, Love, with the part of Gilbert played by Julia Roberts. Not bad for a year off.
In 2010, Elizabeth published Committed, a memoir exploring her ambivalent feelings about the institution of marriage. And her 2013 novel, The Signature of All Things, is "a sprawling tale of 19th century botanical exploration."
Gilbert also owns and runs the import shop Two Buttons in Frenchtown, New Jersey.
Elizabeth Gilbert | Speaker | TED.com