TED2009
Elizabeth Gilbert: Your elusive creative genius
Suy nghĩ của Elizabeth Gilbert về việc nuôi dưỡng khả năng sáng tạo
Filmed:
Readability: 3.7
19,049,771 views
Elizabeth Gilbert suy ngẫm về những điều phi thường mà chúng ta thường mong đợi từ những nghệ sĩ hay những thiên tài - và chia sẽ một suy nghĩ "bình thường" là, không phải chỉ có một số ít người được "là" thiên tài, mà thật ra tất cả chúng ta đều "có" tài năng bẩm sinh. Đây là một buổi nói chuyện rất hài hước và rất cảm động
Elizabeth Gilbert - Writer
The author of 'Eat, Pray, Love,' Elizabeth Gilbert has thought long and hard about some big topics. Her fascinations: genius, creativity and how we get in our own way when it comes to both. Full bio
The author of 'Eat, Pray, Love,' Elizabeth Gilbert has thought long and hard about some big topics. Her fascinations: genius, creativity and how we get in our own way when it comes to both. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I am a writer.
0
985
1567
Tôi là một nhà văn
00:15
Writing books is my profession but it's more than that, of course.
1
2552
3760
Viết sách là chuyên môn của tôi, nhưng dĩ nhiên nó còn hơn thế nữa
00:19
It is also my great lifelong love and fascination.
2
6312
3924
Đó là tình yêu và sự đam mê của cả cuộc đời tôi
00:23
And I don't expect that that's ever going to change.
3
10236
2915
Và tôi không hi vọng một ngày nào đó nó sẽ thay đổi
00:25
But, that said, something kind of peculiar has happened recently
4
13151
5035
Nhưng gần đây đang có một số chuyện khác thường xảy ra
00:30
in my life and in my career,
5
18186
2249
trong cuộc sống và sự nghiệp của tôi
00:33
which has caused me to have to recalibrate my whole relationship with this work.
6
20435
4767
đã khiến tôi phải điều chỉnh lại tất cả mối quan hệ của mình với công việc này
00:38
And the peculiar thing is that I recently wrote this book,
7
25202
3634
Và điều khác thường đó là việc gần đây tôi đã viết một quyển sách
00:41
this memoir called "Eat, Pray, Love"
8
28836
1968
tên là "Ăn, Cầu nguyện, Yêu",
00:43
which, decidedly unlike any of my previous books,
9
30804
4565
khác hẵn với những quyển sách trước đây của tôi,
00:48
went out in the world for some reason, and became this big,
10
35369
3068
quyển sách, được xuất bản vì lý do nào đó, rồi trở thành một hiện tượng lớn,
00:51
mega-sensation, international bestseller thing.
11
38437
3366
gây xúc động mạnh mẽ, và thành sách bestseller trên toàn thế giới.
00:54
The result of which is that everywhere I go now,
12
41803
3066
Và kết quả của việc đó là tất cả những nơi tôi đến bây giờ
00:57
people treat me like I'm doomed.
13
44869
2600
mọi người đối xử với tôi như tôi ... đang phải chịu số phận rất bi đát
01:00
Seriously -- doomed, doomed!
14
47469
2882
Nghiêm túc đấy - rất bi đát, rất thê thảm!
01:03
Like, they come up to me now, all worried, and they say,
15
50351
2184
Giống như giờ đây, họ đến bên cạnh tôi, tất cả đều rất lo lắng, và họ hỏi,
01:05
"Aren't you afraid you're never going to be able to top that?
16
52535
4705
"Cô không sợ sao - không sợ là mình sẽ không thể viết hay hơn được?
01:10
Aren't you afraid you're going to keep writing for your whole life
17
57240
3246
Cô không sợ là cô sẽ cứ tiếp tục viết suốt cả cuộc đời mình
01:13
and you're never again going to create a book
18
60486
2017
và sẽ không bao giờ tạo ra một quyển sách
01:15
that anybody in the world cares about at all,
19
62503
2716
mà mọi người trên thế giới này quan tâm đến,
01:18
ever again?"
20
65219
2500
thêm bất kỳ một lần nào nữa?"
01:20
So that's reassuring, you know.
21
67719
2349
Bạn biết đấy,
01:22
But it would be worse, except for that I happen to remember
22
70068
2799
Nhưng nó có thể tệ hơn, ngoài trừ việc tôi tình cờ nhớ lại
01:25
that over 20 years ago, when I first started telling people -- when I was a teenager --
23
72867
3708
cách đây hơn 20 năm, lúc tôi còn là đứa trẻ, khi tôi bắt đầu nói với mọi người
01:29
that I wanted to be a writer,
24
76575
1710
là tôi muốn trở thành nhà văn,
01:31
I was met with this same kind of, sort of fear-based reaction.
25
78285
2971
tôi cũng gặp phải cùng một loại phản ứng sợ hãi này.
01:34
And people would say, "Aren't you afraid you're never going to have any success?
26
81256
3679
Và người ta nói là, "cô không sợ sau này sẽ cô sẽ không thành công sao?
01:37
Aren't you afraid the humiliation of rejection will kill you?
27
84935
3102
Cô không sợ là sự xấu hổ của việc bị thất bại sẽ giết chết cô sao?
01:40
Aren't you afraid that you're going to work your whole life at this craft
28
88037
2815
Cô không sợ là cô sẽ phải dành cả cuộc đời mình cho công việc này
01:43
and nothing's ever going to come of it
29
90852
1417
mà sẽ không tạo ra được gì hết
01:45
and you're going to die on a scrap heap of broken dreams
30
92269
2697
và rồi cô sẽ chết trong đống đổ nát của những giấc mơ tan vỡ
01:47
with your mouth filled with bitter ash of failure?"
31
94966
3485
với vị đắng của sự thất bại?
01:51
(Laughter)
32
98451
2053
(Tiếng cười)
01:53
Like that, you know.
33
100504
1852
Bạn biết đấy, cũng giống như vậy.
01:55
The answer -- the short answer to all those questions is, "Yes."
34
102356
5161
Câu trả lời, một câu trả lời ngắn cho tất cả các câu hỏi ở trên, "Có"
02:00
Yes, I'm afraid of all those things.
35
107517
2300
Có, tôi có sợ tất cả những vấn đề trên.
02:02
And I always have been.
36
109817
1265
Và vẫn luôn luôn như vậy.
02:03
And I'm afraid of many, many more things besides
37
111082
2133
Và tôi còn sợ nhiều thứ khác bên cạnh đó nữa
02:06
that people can't even guess at,
38
113215
2102
những thứ mà người ta thậm chí còn không thể đoán được nữa.
02:08
like seaweed and other things that are scary.
39
115317
3981
Giống như tảo biển, và những thứ đáng sợ khác.
02:12
But, when it comes to writing,
40
119298
2251
Nhưng, khi nói đến chuyện viết lách
02:14
the thing that I've been sort of thinking about lately, and wondering about lately, is why?
41
121549
4001
vấn đề mà tôi đang suy nghĩ và đang tự hỏi gần đây, là tại sao?
02:18
You know, is it rational?
42
125550
1851
Bạn biết đấy, nó có bình thường không?
02:20
Is it logical that anybody should be expected
43
127401
2847
Vấn đề có logic không khi người ta phải sợ hãi
02:23
to be afraid of the work that they feel they were put on this Earth to do.
44
130248
4652
công việc mà họ cảm thấy họ được sinh ra trên Trái đất này để làm?
02:27
And what is it specifically about creative ventures
45
134900
4400
Bạn biết đấy, có điều gì đặc trưng ở những công việc liên quan đến tính sáng tạo
02:32
that seems to make us really nervous about each other's mental health
46
139300
3472
lại khiến chúng ta thực sự lo lắng về sức khỏe tinh thần của nhau,
02:35
in a way that other careers kind of don't do, you know?
47
142772
3027
trong khi những nghề khác lại không như vậy?
02:38
Like my dad, for example, was a chemical engineer
48
145799
4023
Ví dụ như bố tôi là một kỹ sư hóa học
02:42
and I don't recall once in his 40 years of chemical engineering
49
149822
3377
và tôi hoàn toàn không nhớ có bất cứ 1 lần nào trong suốt 40 năm làm việc
02:45
anybody asking him if he was afraid to be a chemical engineer, you know?
50
153199
3682
có người hỏi ông liệu ông có sợ trở thành một kỹ sư hóa học không.
02:49
It didn't -- that chemical-engineering block, John, how's it going?
51
156881
5811
Nó không phải là - công việc kỹ sư đang bị bí à, mọi việc thế nào hả John?
02:55
It just didn't come up like that, you know?
52
162692
2164
Mọi việc nó không như vậy, đúng không?
02:57
But to be fair, chemical engineers as a group
53
164856
3834
Nhưng công bằng mà nói, những kỹ sư hóa học nằm trong 1 nhóm người
03:01
haven't really earned a reputation over the centuries
54
168690
2426
trong suốt hằng mấy thế kỷ qua, không có chút tiếng tăm gì trong việc
03:03
for being alcoholic manic-depressives.
55
171116
2818
trở thành những người nghiện rượu hay vui buồn thất thường
03:06
(Laughter)
56
173934
1448
(Tiếng cười)
03:08
We writers, we kind of do have that reputation,
57
175382
2834
Chúng tôi, những nhà văn, thì lại có tiếng tăm đó
03:11
and not just writers, but creative people across all genres,
58
178216
3983
và không chỉ những nhà văn thôi, mà dường như những người làm công việc sáng tạo ở tất cả mọi thể loại,
03:14
it seems, have this reputation for being enormously mentally unstable.
59
182199
4701
đều nổi tiếng trong việc hoàn toàn không ổn định về mặt tinh thần.
03:19
And all you have to do is look at the very grim death count
60
186900
3816
Và tất cả những gì chúng ta phải làm là nhìn vào số người chết khổng lồ
03:23
in the 20th century alone, of really magnificent creative minds
61
190716
3583
của những bộ óc sáng tạo thật sự vĩ đại, chỉ riêng trong thế kỷ 20 thôi,
03:27
who died young and often at their own hands, you know?
62
194299
3126
những người đã chết trẻ và thường là do tự sát, bạn biết đấy?
03:30
And even the ones who didn't literally commit suicide
63
197425
3266
Và thậm chí đối với những người không thực sự tự tử
03:33
seem to be really undone by their gifts, you know.
64
200691
3376
thì họ có vẻ cũng còn dang dở trong công việc của mình.
03:36
Norman Mailer, just before he died, last interview, he said
65
204067
2899
Norman Mailer, ngay trước khi chết, vào buổi phỏng vấn cuối cùng ông đã nói
03:39
"Every one of my books has killed me a little more."
66
206966
4101
"Mỗi quyển sách mà tôi đã viết lại giết tôi thêm 1 chút"
03:43
An extraordinary statement to make about your life's work.
67
211067
3599
Thật là một câu nhận xét khác thường về sự nghiệp cả đời của mình.
03:47
But we don't even blink when we hear somebody say this
68
214666
2960
Nhưng chúng ta thậm chí còn không nháy mắt khi nghe ai đó nói như vậy
03:50
because we've heard that kind of stuff for so long
69
217626
2606
vì chúng ta vẫn nghe những thứ như vậy từ rất lâu rồi
03:53
and somehow we've completely internalized and accepted collectively
70
220232
4001
và theo một cách nào đó chúng ta đã tiếp thu và cùng nhau chấp nhận
03:57
this notion that creativity and suffering are somehow inherently linked
71
224233
4667
là tính sáng tạo và sự đau khổ vốn dĩ theo 1 cách nào đó đã gắn liền với nhau rồi
04:01
and that artistry, in the end, will always ultimately lead to anguish.
72
228900
5066
và nghệ thuật, cuối cùng sẽ dẫn đến sự đau khổ.
04:06
And the question that I want to ask everybody here today
73
233966
2216
Và câu hỏi tôi muốn hỏi mọi người ở đây hôm nay
04:08
is are you guys all cool with that idea?
74
236182
2992
là các bạn có cảm thấy bình thường với quan niệm này không?
04:11
Are you comfortable with that?
75
239174
2207
Bạn có cảm thấy thoải mái với nó không?
04:14
Because you look at it even from an inch away and, you know ...
76
241381
2951
Vì bạn đang nhìn nó thậm chí từ cách xa 1 dặm và, bạn biết đấy,
04:17
I'm not at all comfortable with that assumption.
77
244332
3200
tôi hoàn toàn không thoải mái với giả thuyết ấy chút nào hết.
04:20
I think it's odious.
78
247532
1486
Tôi nghĩ nó thật ghê tởm.
04:21
And I also think it's dangerous,
79
249018
1953
Và tôi còn nghĩ nó thật nguy hiểm nữa,
04:23
and I don't want to see it perpetuated into the next century.
80
250971
2767
và tôi không muốn thấy nó tồn tại mãi cho đến những thế kỷ sau.
04:26
I think it's better if we encourage our great creative minds to live.
81
253738
4036
Tôi nghĩ sẽ tốt hơn nếu chúng ta khuyến khích những tài năng sáng tạo sống
04:30
And I definitely know that, in my case -- in my situation --
82
257774
5775
Và tôi hoàn toàn biết là, trong trường hợp của tôi,
04:36
it would be very dangerous for me to start sort of leaking down that dark path
83
263549
5163
nó sẽ rất nguy hiểm nếu như tôi rớt vào viễn cảnh tăm tối
04:41
of assumption, particularly given the circumstance
84
268712
3471
của giả thuyết đó, đặc biệt là giờ đây
04:44
that I'm in right now in my career.
85
272183
1903
khi tôi đang ở vị trí hiện tại trong sự nghiệp của mình.
04:46
Which is -- you know, like check it out,
86
274086
2539
Bạn biết đấy, để xem nào,
04:49
I'm pretty young, I'm only about 40 years old.
87
276625
1599
tôi còn khá trẻ, tôi chỉ mới vào khoảng 40 tuổi.
04:51
I still have maybe another four decades of work left in me.
88
278224
3910
Tôi có thể còn có thêm 40 năm trong nghề nữa.
04:54
And it's exceedingly likely that anything I write from this point forward
89
282134
4517
Và rất có thể là bất cứ những gì tôi viết từ thời điểm này trở đây
04:59
is going to be judged by the world as the work that came after
90
286651
2883
sẽ bị cả thể giới đánh giá như một tác phẩm đến sau
05:02
the freakish success of my last book, right?
91
289534
3417
sự thành công kỳ quặc của tác phẩm vừa rồi, đúng không?
05:05
I should just put it bluntly, because we're all sort of friends here now --
92
292951
3962
Tôi sẽ nói thẳng ra, vì chúng ta ở đây cũng gần như là bạn bè rồi,
05:09
it's exceedingly likely that my greatest success is behind me.
93
296913
4281
rất có thể thành công vĩ đại nhất của còn nằm phía sau tôi.
05:13
So Jesus, what a thought!
94
301194
2200
Ôi chúa ơi, thật là một ý nghĩ hay ho phải không!
05:16
That's the kind of thought that could lead a person
95
303394
2315
Nhưng bạn biết đấy, ý nghĩ giống như vậy cũng có thể khiến người ta
05:18
to start drinking gin at nine o'clock in the morning,
96
305709
2628
bắt đầu uống rượu Gin lúc 9h sáng,
05:21
and I don't want to go there.
97
308337
3052
và tôi không muốn mình như vậy.
05:24
(Laughter)
98
311389
858
(Tiếng cười)
05:25
I would prefer to keep doing this work that I love.
99
312247
2306
Tôi thích tiếp tục làm công việc mà mình yêu thích này hơn.
05:27
And so, the question becomes, how?
100
314553
3686
Và vì thế, câu hỏi đặt ra là, làm sao tôi làm được như vậy?!
05:31
And so, it seems to me, upon a lot of reflection,
101
318239
2884
Và rồi, vượt qua nhiều suy nghĩ, có vẻ như
05:33
that the way that I have to work now, in order to continue writing,
102
321123
3365
điều tôi phải làm ngay bây giờ, để được tiếp tục sáng tác,
05:37
is that I have to create some sort of protective psychological construct, right?
103
324488
3801
là phải tự tạo cho mình cấu trúc tâm lý để tự bảo vệ, đúng không?
05:41
I have to sort of find some way to have a safe distance
104
328289
3533
Tôi phải tìm một cách nào đó để tạo một khoảng cách an toàn
05:44
between me, as I am writing, and my very natural anxiety
105
331822
4885
giữa tôi, một nhà văn, với nỗi lo sợ rất tự nhiên của mình
05:49
about what the reaction to that writing is going to be, from now on.
106
336707
3865
về viễn cảnh nghề nghiệp của tôi, từ bây giờ trở đi.
05:53
And, as I've been looking over the last year for models for how to do that
107
340572
4268
Và, tôi đã cố gắng tìm kiếm những cách để thực hiện việc đó suốt cả năm ngoái
05:57
I've been sort of looking across time,
108
344840
2148
Tôi đã tìm kiếm xuyên thời gian
05:59
and I've been trying to find other societies
109
346988
2102
và đã cố gắng tìm kiếm trong những xã hội khác
06:01
to see if they might have had better and saner ideas than we have
110
349090
3750
để xem liệu họ có những ý tưởng tốt hơn và lành mạnh hơn những gì chúng ta có
06:05
about how to help creative people, sort of manage
111
352840
2965
về việc làm cách nào để giúp đỡ những con người làm công việc sáng tạo ... kiểm soát
06:08
the inherent emotional risks of creativity.
112
355805
3068
những rủi ro cố hữu về mặt tình cảm của công việc đó không.
06:11
And that search has led me to ancient Greece and ancient Rome.
113
358873
5015
Và cuộc nghiên cứu đã dẫn tôi đến với Hi Lạp và La Mã cổ đại
06:16
So stay with me, because it does circle around and back.
114
363888
2601
Này, hãy đi cùng tôi, vì nó sẽ đi một vòng
06:19
But, ancient Greece and ancient Rome --
115
366489
2246
Nhưng, tại Hi Lạp và La Mã cổ đại
06:21
people did not happen to believe that creativity
116
368735
2566
họ không tin là khả năng sáng tạo
06:24
came from human beings back then, O.K.?
117
371301
2418
xuất phát từ bản thân con người
06:26
People believed that creativity was this divine attendant spirit
118
373719
4459
Họ tin là sự sáng tạo là do những linh hồn thiêng liêng
06:30
that came to human beings from some distant and unknowable source,
119
378178
4001
đã tìm đến con người từ một nơi bí ẩn nào đó ở rất xa,
06:34
for distant and unknowable reasons.
120
382179
2449
vì những lý do cũng rất bí ẩn và rất xa xôi.
06:37
The Greeks famously called these divine attendant spirits of creativity "daemons."
121
384628
5251
Người Hi Lạp gọi những linh hồn thiêng liêng của sự sáng tạo đó là "deamons".
06:42
Socrates, famously, believed that he had a daemon
122
389879
3100
Socrates, tin là ông có 1 daemon
06:45
who spoke wisdom to him from afar.
123
392979
2457
người đã truyền đạt sự thông thái cho ông ta từ xa.
06:48
The Romans had the same idea,
124
395436
1617
Người La Mã cũng có ý nghĩ giống như vậy,
06:49
but they called that sort of disembodied creative spirit a genius.
125
397053
4610
nhưng họ gọi linh hồn của sự sáng tạo đó là "genius".
06:54
Which is great, because the Romans did not actually think
126
401663
2560
Điều đó thật tuyệt, vì người La Mã không thực sự nghĩ
06:57
that a genius was a particularly clever individual.
127
404223
2973
là "genius" là một cá nhân đặc biệt nào đó.
06:59
They believed that a genius was this, sort of magical divine entity,
128
407196
3683
Họ tin "genius" là một thực thể linh thiêng có phép màu,
07:03
who was believed to literally live in the walls
129
410879
4182
thực chất đã sống trong những bức tường
07:07
of an artist's studio, kind of like Dobby the house elf,
130
415061
3684
trong studio của những nghệ sĩ, giống như Dobby trong ngôi nhà của người Elf,
07:11
and who would come out and sort of invisibly assist the artist with their work
131
418745
4033
và họ sẽ bước ra và giúp đỡ những nghề sĩ làm công việc của mình một cách vô hình
07:15
and would shape the outcome of that work.
132
422778
2600
và tạo hình cho tác phẩm đó
07:18
So brilliant -- there it is, right there, that distance that I'm talking about --
133
425378
3551
Thật tuyệt vời - đó, chính đó là dạng khoảng cách mà tôi đang nói tới -
07:21
that psychological construct to protect you from the results of your work.
134
428929
4533
đó là cấu trúc tâm lý để tự bảo vệ bản thân khỏi kết quả của công việc của mình.
07:26
And everyone knew that this is how it functioned, right?
135
433462
3608
Và mọi người đều đã biết cách thức nó hoạt động rồi, đúng không?
07:29
So the ancient artist was protected from certain things,
136
437070
2608
Như vậy là những nghệ sĩ cổ đại đã được bảo vệ khỏi một số vấn đề cố hữu
07:32
like, for example, too much narcissism, right?
137
439678
2484
như việc quá yêu bản thân mình, đúng không?
07:34
If your work was brilliant you couldn't take all the credit for it,
138
442162
2994
Nếu công việc của bạn quá tuyệt vời, bạn không thể dành hết phần công lao,
07:37
everybody knew that you had this disembodied genius who had helped you.
139
445156
3940
mọi người đều đã biết bạn được một linh hồn linh thiêng nào đó giúp đỡ
07:41
If your work bombed, not entirely your fault, you know?
140
449096
3369
Và nếu công việc của bạn thất bại, cũng không hoàn toàn do lỗi của bạn, bạn biết đấy!
07:45
Everyone knew your genius was kind of lame.
141
452465
2769
Mọi người đều biết tài năng của bạn bị mẻ.
07:48
And this is how people thought about creativity in the West for a really long time.
142
455234
5461
Và đó là cách người ta nghĩ về khả năng sáng tạo ở phương Tây trong suốt khoảng thời gian rất dài.
07:53
And then the Renaissance came and everything changed,
143
460695
2300
Và rồi thời Phục hưng đến và mọi thứ thay đổi,
07:55
and we had this big idea, and the big idea was
144
462995
2183
chúng ta có một ý niệm rất lớn, và ý niệm đó là
07:57
let's put the individual human being at the center of the universe
145
465178
3451
hãy đặt cá nhân con người vào trung tâm của vũ trụ
08:01
above all gods and mysteries, and there's no more room
146
468629
2256
trên tất cả chúa trời và những bí ẩn, và không còn vị trí nào
08:03
for mystical creatures who take dictation from the divine.
147
470885
3110
cho những sinh vật thần bí thường chuyển lời của những đấng linh thiêng.
08:06
And it's the beginning of rational humanism,
148
473995
2335
Và đó sự bắt đầu của chủ nghĩa nhân văn lý trí,
08:09
and people started to believe that creativity
149
476330
1949
và con người bắt đầu tin tưởng rằng khả năng sáng tạo
08:11
came completely from the self of the individual.
150
478279
2682
hoàn toàn nằm trong tự bản thân mỗi người
08:13
And for the first time in history,
151
480961
2250
Và lần đầu tiên trong lịch sử,
08:16
you start to hear people referring to this or that artist as being a genius
152
483211
5111
bạn nghe mọi người nhận xét về nghệ sĩ này hoặc nghề sĩ kia "là" thiên tài
08:21
rather than having a genius.
153
488322
1841
thay vì là "có" một linh hồn sáng tạo "genius" hỗ trợ
08:22
And I got to tell you, I think that was a huge error.
154
490163
3324
Và tôi phải nói với bạn điều này, tôi nghĩ đó là một sai lầm nghiêm trọng.
08:26
You know, I think that allowing somebody, one mere person
155
493487
4246
Bạn biết không, tôi nghĩ khi để ai đó, một cá nhân nào đó
08:30
to believe that he or she is like, the vessel,
156
497733
2763
tin tưởng bản thân mình là,
08:33
you know, like the font and the essence and the source
157
500496
2249
bạn biết đấy, là bản chất, là nguồn gốc
08:35
of all divine, creative, unknowable, eternal mystery
158
502745
3700
của tất cả những bí ẩn rất thần thánh, và rất mơ hồ đó
08:39
is just a smidge too much responsibility to put on one fragile, human psyche.
159
506445
6085
là đã đặt 1 trách nhiệm quá lớn lên tâm lý rất mong manh, rất con người của cá nhân họ.
08:45
It's like asking somebody to swallow the sun.
160
512530
3515
Điều đó giống như đòi hỏi một ai đó phải nuốt chửng cả mặt trời.
08:48
It just completely warps and distorts egos,
161
516045
2651
Điều đó hoàn toàn bóp méo cái tôi của họ,
08:51
and it creates all these unmanageable expectations about performance.
162
518696
3550
và nó tạo ra tất cả những kỳ vọng không kiểm soát được về thành tích của việc sáng tạo.
08:55
And I think the pressure of that
163
522246
1999
Và tôi nghĩ áp lực đó
08:57
has been killing off our artists for the last 500 years.
164
524245
3217
đã giết những nghệ sĩ của chúng ta trong suốt 500 năm qua.
09:00
And, if this is true,
165
527462
2665
Và, nếu điều đó đúng,
09:02
and I think it is true,
166
530127
1586
mà tôi nghĩ là nó đúng,
09:04
the question becomes, what now?
167
531713
2865
thì câu hỏi sẽ trở thành, bây giờ thì sao?
09:07
Can we do this differently?
168
534578
1869
Chúng ta có làm gì khác đi được không?
09:09
Maybe go back to some more ancient understanding
169
536447
3396
Có thể quay về với những khái niệm cổ xưa
09:12
about the relationship between humans and the creative mystery.
170
539843
4501
về mối quan hệ giữa con người và những sinh vật kỳ bí.
09:17
Maybe not.
171
544344
1353
Có thể không.
09:18
Maybe we can't just erase 500 years of rational humanistic thought
172
545697
3882
Có thể chúng ta không thể đơn giản xóa đi 500 năm những suy nghĩ mang tính nhân văn đó
09:22
in one 18 minute speech.
173
549579
2158
chỉ trong một buổi nói chuyện dài 18 phút.
09:24
And there's probably people in this audience
174
551737
2709
Có thể cũng có thể có người trong số khán giả dưới kìa
09:27
who would raise really legitimate scientific suspicions
175
554446
4115
sẽ đặt những nghi vấn khoa học thật sự chính thống
09:31
about the notion of, basically fairies
176
558561
2379
về khái niệm những nàng tiên,
09:33
who follow people around rubbing fairy juice on their projects and stuff.
177
560940
4988
họ theo người khác để mang đến sự thần kỳ trong những dự án của họ.
09:38
I'm not, probably, going to bring you all along with me on this.
178
565928
4317
Có lẽ, tôi sẽ không kéo bạn theo cùng tôi trong những suy nghĩ này.
09:43
But the question that I kind of want to pose is --
179
570245
2785
Nhưng một câu hỏi tôi muốn đề ra là,
09:45
you know, why not?
180
573030
2197
bạn biết đó, tại sao không chứ?
09:48
Why not think about it this way?
181
575227
1922
Tại sao lại không nghĩ về nó như vậy?
09:49
Because it makes as much sense as anything else I have ever heard
182
577149
4112
Vì nó, đối với tôi, cũng hay ho như tất cả những gì tôi đã từng nghe
09:54
in terms of explaining the utter maddening capriciousness
183
581261
3956
nhằm giải thích cho sự điên khùng khủng khiếp
09:58
of the creative process.
184
585217
1545
của quá trình sáng tạo.
09:59
A process which, as anybody who has ever tried to make something --
185
586762
2879
Một quá trình, như bất kỳ ai đã từng cố gắng sáng tạo ra một cái gì đó,
10:02
which is to say basically everyone here ---
186
589641
2426
có thể là tất cả mọi người ở đây,
10:04
knows does not always behave rationally.
187
592067
3111
đều biết đó không phải luôn luôn diễn ra một cách rõ ràng.
10:07
And, in fact, can sometimes feel downright paranormal.
188
595178
4583
Và, thật ra, nhiều lúc có thể nói thẳng ra là một quá trình huyền bí, siêu linh.
10:12
I had this encounter recently where I met the extraordinary American poet Ruth Stone,
189
599761
5485
Gần đây tôi có những suy nghĩ này khi tôi gặp một nhà thơ tuyệt vời người Mỹ Ruth Stone,
10:18
who's now in her 90s, but she's been a poet her entire life
190
605246
2835
người hiện đang bước vào tuổi 90, những bà đã là nhà thơ trong suốt cuộc đời
10:20
and she told me that when she was growing up in rural Virginia,
191
608081
3230
và bà nói với tôi là khi bà lớn lên tại vùng quê Virginia,
10:24
she would be out working in the fields,
192
611311
1601
bà phải ra đồng làm việc,
10:25
and she said she would feel and hear a poem
193
612912
3157
và bà nói bà có thể cảm nhận thấy và có thể nghe thấy 1 bài thơ
10:28
coming at her from over the landscape.
194
616069
2007
xuất phát từ khung cảnh xung quanh.
10:30
And she said it was like a thunderous train of air.
195
618076
3157
Và bà nói điều đó giống như một một chuỗi sấm chớp, giông tố
10:34
And it would come barreling down at her over the landscape.
196
621233
2328
Và nó sẽ đánh ập vào bà từ khoảng không kia
10:36
And she felt it coming, because it would shake the earth under her feet.
197
623561
3602
Và bà cảm thấy nó đang đến, vì nó sẽ làm rung chuyển mặt đất dưới chân bà.
10:39
She knew that she had only one thing to do at that point,
198
627163
3099
Bà biết là khi đó chỉ có 1 việc duy nhất để làm thôi,
10:43
and that was to, in her words, "run like hell."
199
630262
2151
và đó chính là, theo lời bà, "chạy như chết."
10:45
And she would run like hell to the house
200
632413
1732
Và bà sẽ chạy như chết về nhà
10:46
and she would be getting chased by this poem,
201
634145
1686
và bà để cho bài thơ này ruợt mình,
10:48
and the whole deal was that she had to get to a piece of paper and a pencil
202
635831
3130
và toàn bộ vấn đề khi đó là bà phải lấy một mảnh giấy và một cây viết chì
10:51
fast enough so that when it thundered through her, she could collect it
203
638961
3068
đủ nhanh để khi nó nổ sấm chớp xuyên qua bà, bà có thể túm được nó
10:54
and grab it on the page.
204
642029
1501
và đặt nó vào một mảnh giấy.
10:56
And other times she wouldn't be fast enough,
205
643530
1955
Và những lần khác bà có thể không đủ nhanh,
10:58
so she'd be running and running and running, and she wouldn't get to the house
206
645485
3327
vì thế bà cứ chạy, cứ chạy và chạy, nhưng bà không về kịp đến nhà,
11:01
and the poem would barrel through her and she would miss it
207
648812
2838
bài thơ đến và bà để tuột mất nó
11:04
and she said it would continue on across the landscape,
208
651650
2288
và bà nói nó sẽ tiếp tục bay qua không gian như thế,
11:06
looking, as she put it "for another poet."
209
653938
2964
để tìm kiếm, theo lời bà, là "những nhà thơ khác."
11:09
And then there were these times --
210
656902
2370
Và có những lúc,
11:12
this is the piece I never forgot --
211
659272
2379
đây là đoạn tôi không bao giờ có thể quên được,
11:14
she said that there were moments where she would almost miss it, right?
212
661651
3199
bà nói có những khoảng khắc bà gần như hoàn toàn vuột mất nó
11:17
So, she's running to the house and she's looking for the paper
213
664850
2351
Vì thế, bà chạy đến nhà, tìm một mảnh giấy
11:20
and the poem passes through her,
214
667201
2100
và khi bài thơ sắp vuột mất,
11:22
and she grabs a pencil just as it's going through her,
215
669301
2934
bà nắm lấy cây viết chì như lúc bài thơ vẫn đang ở nguyên trong đầu,
11:25
and then she said, it was like she would reach out with her other hand
216
672235
2568
và khi đó bà nói, giống như bà đang dùng bàn tay kia với lấy nó
11:27
and she would catch it.
217
674803
1707
và bà sẽ bắt nó lại được
11:29
She would catch the poem by its tail,
218
676510
2281
Bà sẽ nắm lấy bài thơ bằng cái đuôi của nó,
11:31
and she would pull it backwards into her body
219
678791
2778
và bà sẽ kéo nó lại vào trong cơ thể của bà
11:34
as she was transcribing on the page.
220
681569
1860
và bà bắt đầu ghi chép lại lên mảnh giấy.
11:36
And in these instances, the poem would come up on the page perfect and intact
221
683429
4855
Và trong những lần như vậy, bài thơ sẽ hiện ra trên giấy một cách hoàn hảo và nguyên vẹn
11:41
but backwards, from the last word to the first.
222
688284
3405
nhưng lại bị đảo ngược, từ chữ cuối cùng đến chữ đầu tiên.
11:44
(Laughter)
223
691689
1712
(Tiếng cười)
11:46
So when I heard that I was like -- that's uncanny,
224
693401
4717
Vì thế khi tôi nghe như vậy tôi giống như ... điều đó thật huyền bí,
11:50
that's exactly what my creative process is like.
225
698118
2501
điều đó hoàn toàn giống với quá trình sáng tác của tôi.
11:53
(Laughter)
226
700619
3613
(Tiếng cười)
11:57
That's not at all what my creative process is -- I'm not the pipeline!
227
704232
3066
Nhưng đó không phải tất cả quá trình sáng tác của tôi, tôi không phải cái ống dẫn!
12:00
I'm a mule, and the way that I have to work
228
707298
1854
Tôi là một người cứng đầu, và cách tôi làm việc là
12:01
is that I have to get up at the same time every day,
229
709152
1667
tôi phải thức dậy đúng giờ mỗi ngày,
12:03
and sweat and labor and barrel through it really awkwardly.
230
710819
2797
và đổ mồ hôi và lao động và trải qua nó một cách vụng về.
12:06
But even I, in my mulishness,
231
713616
3000
Nhưng thậm chí tôi, với cá tính ương bướng của mình.
12:09
even I have brushed up against that thing, at times.
232
716616
3868
tôi cũng phải xem lại nó một vài lần.
12:13
And I would imagine that a lot of you have too.
233
720484
1959
Và tôi tưởng tượng là đa số các bạn cũng phải làm như vậy.
12:15
You know, even I have had work or ideas come through me from a source
234
722443
3609
Bạn biết đấy, ngay cả tôi cũng có những ý tưởng đến với mình từ những nguồn gốc
12:18
that I honestly cannot identify.
235
726052
2511
mà thật lòng tôi không thể xác định được.
12:21
And what is that thing?
236
728563
1596
Vậy thì đó là cái gì chứ?
12:22
And how are we to relate to it in a way that will not make us lose our minds,
237
730159
4038
Và chúng ta liên hệ với nó như thế nào khi nó không làm ta mất trí,
12:26
but, in fact, might actually keep us sane?
238
734197
2886
mà thật ra lại có thể giữ cho chúng ta sáng suốt?
12:29
And for me, the best contemporary example that I have of how to do that
239
737083
3779
Và đối với tôi, một ví dụ gần đây nhất về việc đó là
12:33
is the musician Tom Waits,
240
740862
2332
nhà soạn nhạc Tom Waits,
12:35
who I got to interview several years ago on a magazine assignment.
241
743194
4541
người tôi đã có dịp phỏng vấn vài năm trước cho 1 bài báo.
12:40
And we were talking about this,
242
747735
1249
Và chúng tôi cũng nói về vấn đề này,
12:41
and you know, Tom, for most of his life he was pretty much the embodiment
243
748984
3713
và bạn biết đấy, Tom, trong hầu hết cuộc đời ông, ông là minh chứng
12:45
of the tormented contemporary modern artist,
244
752697
1924
về một nghệ sĩ đương đại sống trong dày vò, đau khổ,
12:47
trying to control and manage and dominate
245
754621
2623
cố gắng kềm chế, kiểm soát và chi phối
12:50
these sort of uncontrollable creative impulses
246
757244
2474
những sức ép không thể kiểm soát được của sự sáng tạo,
12:52
that were totally internalized.
247
759718
1887
những sức ép hoàn toàn chủ quan.
12:54
But then he got older, he got calmer,
248
761605
2005
Nhưng sau đó ông già hơn, ông trở nên bình tĩnh hơn,
12:56
and one day he was driving down the freeway in Los Angeles he told me,
249
763610
2923
và vào một ngày khi ông đang lái xe trên xa lộ tại Los Angeles, ông bảo tôi,
12:59
and this is when it all changed for him.
250
766533
1840
và đó là khi tất cả mọi thứ đối với ông thay đổi
13:01
And he's speeding along, and all of a sudden
251
768373
1991
Và khi ông đang chạy, bỗng nhiên,
13:03
he hears this little fragment of melody,
252
770364
3741
ông nghe một đoạn giai điệu nhỏ
13:06
that comes into his head as inspiration often comes, elusive and tantalizing,
253
774105
4029
xuất hiện trong đầu ông như cảm hứng vẫn thường đến, trêu ngươi và rất khó nắm giữ,
13:10
and he wants it, you know, it's gorgeous,
254
778134
2128
và ông muốn đó, bạn biết đấy, nó hoàn hảo,
13:13
and he longs for it, but he has no way to get it.
255
780262
2071
và ông mong mỏi nó, nhưng ông lại không có cách nào để nắm lấy nó.
13:15
He doesn't have a piece of paper, he doesn't have a pencil,
256
782333
1868
Ông không có giấy, không có bút
13:17
he doesn't have a tape recorder.
257
784201
1451
cũng không có máy ghi âm.
13:18
So he starts to feel all of that old anxiety start to rise in him
258
785652
2968
Vì thế ông bắt đầu cảm thấy thất cả sự lo lắng xưa cũ xuất hiện trong mình
13:21
like, "I'm going to lose this thing,
259
788620
1991
giống như "Rồi tôi sẽ vuột mất nó,
13:23
and then I'm going to be haunted by this song forever.
260
790611
1920
và sau đó tôi sẽ bị ám ảnh bởi bài hát này mãi mãi.
13:25
I'm not good enough, and I can't do it."
261
792531
1771
Tôi không đủ sức, tôi không thể làm được".
13:27
And instead of panicking, he just stopped.
262
794302
2392
Và thay vì kích động, ông dừng lại.
13:29
He just stopped that whole mental process
263
796694
1748
Ông dừng toàn bộ quá trình suy nghĩ đó
13:31
and he did something completely novel.
264
798442
2155
và ông đã làm một việc lạ thường.
13:33
He just looked up at the sky, and he said,
265
800597
2722
Ông nhìn lên trời, và ông nói,
13:36
"Excuse me, can you not see that I'm driving?"
266
803319
3014
"Xin lỗi, mày không thấy tao đang lái xe sao?".
13:39
(Laughter)
267
806333
3701
(Tiếng cười)
13:42
"Do I look like I can write down a song right now?
268
810034
2734
"Nhìn tao có giống như tao có thể viết nhạc ngay bây giờ không?
13:45
If you really want to exist, come back at a more opportune moment
269
812768
3845
Nếu mày muốn ra đời, thì hãy đến vào những lúc thích hợp hơn
13:49
when I can take care of you.
270
816613
1662
khi tao có thể chăm sóc cho mày.
13:51
Otherwise, go bother somebody else today.
271
818275
3077
Còn nếu không, hôm nay hãy đi làm phiền người nào khác đi.
13:54
Go bother Leonard Cohen."
272
821352
3296
Đi làm phiền Leonard Cohen đi".
13:57
And his whole work process changed after that.
273
824648
3132
Và sau đó thì toàn bộ quá trình làm việc của ông thay đổi.
14:00
Not the work, the work was still oftentimes as dark as ever.
274
827780
3608
Không phải công việc, công việc vẫn tăm tối như trước giờ.
14:04
But the process, and the heavy anxiety around it
275
831388
3059
Nhưng là quá trình, và tất cả những nổi băn khoăn xung quanh nó
14:07
was released when he took the genie, the genius out of him
276
834447
2986
đã được giải phóng khi ông tách vị "genius" ra khỏi bản thân ông
14:10
where it was causing nothing but trouble, and released it kind of back where it came from,
277
837433
3371
nơi nó không làm được gì ngoài việc gây rắc rối, và trả nó về nơi của nó
14:13
and realized that this didn't have to be this internalized, tormented thing.
278
840804
3556
và nhận ra là mọi việc cũng đến mức phải dằn vặt và đau khổ như vậy
14:17
It could be this peculiar, wondrous, bizarre collaboration
279
844360
3744
Nó có thể là những đoạn đối thoại kỳ lạ
14:20
kind of conversation between Tom and the strange, external thing
280
848104
4132
giữa Tom và một đối tượng bên ngoài
14:25
that was not quite Tom.
281
852236
2376
không hoàn toàn là Tom
14:27
So when I heard that story it started to shift a little bit
282
854612
2706
Khi tôi nghe câu chuyện đó tôi bắt đầu thay đổi một chút
14:30
the way that I worked too, and it already saved me once.
283
857318
2629
trong cách tôi làm việc, và nó cũng gần như đã cứu sống tôi một lần.
14:32
This idea, it saved me when I was in the middle of writing "Eat, Pray, Love,"
284
859947
3331
Ý tưởng này, nó đã cứu sống tôi khi tôi đang viết "Ăn, Cần nguyện, Yêu" giữa chừng
14:36
and I fell into one of those, sort of pits of despair
285
863278
2588
và tôi đã rơi vào một trong những ... giống như những cái hố của sự tuyệt vọng
14:38
that we all fall into when we're working on something and it's not coming
286
865866
3341
nơi chúng ta thường rơi vào khi chúng ta đang cố gắng làm gì đó nhưng kg được
14:42
and you start to think this is going to be a disaster,
287
869207
2242
và bạn bắt đầu nghĩ việc này sớm muộn sẽ trở thành 1 tai họa,
14:44
this is going to be the worst book ever written.
288
871449
1761
đây sẽ là một quyển sách tệ nhất từ trước tới giờ.
14:46
Not just bad, but the worst book ever written.
289
873210
2147
Không phải chỉ là dở ẹt thôi, mà là quyển sách tệ hại nhất đã từng được viết
14:48
And I started to think I should just dump this project.
290
875357
3962
Và tôi bắt đầu nghĩ tôi nên từ bỏ dự án này.
14:52
But then I remembered Tom talking to the open air
291
879319
3075
Nhưng sau đó tôi nhớ đến việc Tom nói chuyện với khoảng không trước mặt
14:55
and I tried it.
292
882394
2048
và tôi đã thử.
14:57
So I just lifted my face up from the manuscript
293
884442
2492
Vậy là tôi ngẩng mặt lên khỏi đống bản thảo
14:59
and I directed my comments to an empty corner of the room.
294
886934
2930
và tôi chỉ thẳng vào 1 góc trống của căn phòng.
15:02
And I said aloud, "Listen you, thing,
295
889864
3578
Và tôi nói to: "Mày, nghe này,
15:06
you and I both know that if this book isn't brilliant
296
893442
3198
tao và mày đều biết là nếu quyển sách này không thàng công
15:09
that is not entirely my fault, right?
297
896640
1801
đó không phải hoàn toàn là lỗi của tao, đúng không?
15:11
Because you can see that I am putting everything I have into this,
298
898441
3327
Vì mày có thể thấy là tao đang đặt hết những gì tao có vào nó,
15:14
I don't have any more than this.
299
901768
1368
Tao không còn gì hơn thế nữa.
15:15
So if you want it to be better, then you've got to show up and do your part of the deal.
300
903136
3226
Vậy nếu mày muốn nó hay hơn, thì mày nên xuất hiện và làm phần việc của mày đi.
15:19
O.K. But if you don't do that, you know what, the hell with it.
301
906362
2994
Ok. Nhưng nếu mày không xuất hiện, mày biết gì không, thật đáng chết.
15:22
I'm going to keep writing anyway because that's my job.
302
909356
2936
Dù sao tao cũng vẫn sẽ tiếp tục viết vì đây là công việc của tao.
15:25
And I would please like the record to reflect today
303
912292
1899
Và hôm nay tao muốn được ghi nhận
15:26
that I showed up for my part of the job."
304
914191
2300
là đã hoàn thành tốt phần công việc của mình".
15:29
(Laughter)
305
916491
3698
(Tiếng cười)
15:32
Because --
306
920189
2087
Vì ---
15:35
(Applause)
307
922276
2074
(Vỗ tay)
15:37
in the end it's like this, O.K. --
308
924350
2172
cuối cùng thì việc nó cũng thế này, OK --
15:39
centuries ago in the deserts of North Africa,
309
926522
2401
hằng thế kỷ trước, tại những sa mạc vùng Bắc Phi,
15:41
people used to gather for these moonlight dances of sacred dance and music
310
928923
4667
người ta đã từng tụ tập lại để nhảy những điệu nhảy thần thánh dưới ánh trăng
15:46
that would go on for hours and hours, until dawn.
311
933590
2704
liên tục suốt hằng giờ liền, cho đến khi trời sáng.
15:49
And they were always magnificent, because the dancers were professionals
312
936294
3027
Và chúng thật lộng lẫy, vì tất cả những vũ công đều chuyên nghiệp
15:52
and they were terrific, right?
313
939321
1174
và họ đã thật tuyệt vời, phải không?
15:53
But every once in a while, very rarely, something would happen,
314
940495
3818
Nhưng, một hôm nào đó, rất hiếm hoi, một điều kỳ lạ sẽ xảy ra,
15:57
and one of these performers would actually become transcendent.
315
944313
3512
và một trong những vũ công đó trở nên sáng chói.
16:00
And I know you know what I'm talking about,
316
947825
2284
Và tôi biết bạn hiểu tôi đang nói đến cái gì,
16:02
because I know you've all seen, at some point in your life, a performance like this.
317
950109
3954
vì tôi biết tất cả các bạn đều đã thấy, vào một lúc nào đó trong cuộc sống của bạn, một màn trình diễn như vậy.
16:06
It was like time would stop,
318
954063
2095
Giống như thời gian dừng lại,
16:08
and the dancer would sort of step through some kind of portal
319
956158
2375
và người vũ công sẽ giống như vừa bước qua một cánh cửa nào đó
16:11
and he wasn't doing anything different than he had ever done, 1,000 nights before,
320
958533
4491
anh ta hoàn toàn không làm gì khác ngoài những gì trước giờ anh vẫn làm suốt 1000 đêm trước đó,
16:15
but everything would align.
321
963024
1751
nhưng rồi mọi thứ được sắp đặt.
16:17
And all of a sudden, he would no longer appear to be merely human.
322
964775
3032
Và bỗng nhiễn, anh ta sẽ không bao giờ còn là một người bình thường nữa.
16:20
He would be lit from within, and lit from below
323
967807
2534
Anh ta được khai sáng, được tôn sùng
16:23
and all lit up on fire with divinity.
324
970341
3790
và được tung hô như một vị thánh.
16:26
And when this happened, back then,
325
974131
2145
Và hồi đó, khi điều này xảy ra,
16:29
people knew it for what it was, you know, they called it by its name.
326
976276
4216
người ta nhìn nhận nó, bạn biết đấy, họ gọi nó bằng cái tên của nó.
16:33
They would put their hands together and they would start to chant,
327
980492
2632
Họ sẽ đặt bàn tay của họ với nhau, và bắt đầu cầu kinh,
16:35
"Allah, Allah, Allah, God, God, God."
328
983124
4100
"Thánh Allah, Thánh Allah, Thánh Allah, Chúa trời, Chúa trời, Chúa trời".
16:40
That's God, you know.
329
987224
3102
Đó là Chúa, bạn biết đấy.
16:43
Curious historical footnote --
330
990326
2680
Một ghi chú gây tò mò thời cổ đại nói rằng,
16:45
when the Moors invaded southern Spain, they took this custom with them
331
993006
4841
khi người Marốc xâm lược phía Bắc Tây Ban Nha, họ mang theo phong tục này của họ
16:50
and the pronunciation changed over the centuries
332
997847
2245
và cách phát âm đã thay đổi qua hàng mấy thế kỷ.
16:52
from "Allah, Allah, Allah," to "Olé, olé, olé,"
333
1000092
2865
từ "Allah, Allah, Allah" thành "Ole, ole, ole",
16:55
which you still hear in bullfights and in flamenco dances.
334
1002957
3174
tiếng gọi mà tôi vẫn còn được nghe trong những trận đấu bò và những điệu nhảy flamenco
16:58
In Spain, when a performer has done something impossible and magic,
335
1006131
3653
Ở Tây Ban Nha, khi một vũ công làm được một điều gì đó màu nhiệm,
17:02
"Allah, olé, olé, Allah, magnificent, bravo,"
336
1009784
3149
"Allah, ole, ole, Allah, hoàn hảo, hoan hô",
17:05
incomprehensible, there it is -- a glimpse of God.
337
1012933
3404
không thể hiểu nổi, và nó đây rồi, chính sự hiện thân của Chúa.
17:09
Which is great, because we need that.
338
1016337
2172
Đó là điều thật tuyệt vời, vì chúng ta cần nó.
17:11
But, the tricky bit comes the next morning,
339
1018509
3851
Nhưng, vấn đề rắc rối xảy đến vào sáng hôm sau,
17:15
for the dancer himself, when he wakes up
340
1022360
2925
đối với chính anh chàng vũ công đó, khi anh ta thức dậy
17:18
and discovers that it's Tuesday at 11 a.m., and he's no longer a glimpse of God.
341
1025285
3949
và phát hiện ra bây giờ là Thứ ba, 11h sáng, và anh ta không còn là hiện thân của Chúa nữa
17:22
He's just an aging mortal with really bad knees,
342
1029234
3492
Anh ta một con người đang già đi với đầu gối đang rất đau,
17:25
and maybe he's never going to ascend to that height again.
343
1032726
4240
và có thể anh ta sẽ không bao giờ thành công đến mức như vậy nữa.
17:29
And maybe nobody will ever chant God's name again as he spins,
344
1036966
3727
Và có thể sẽ không bao giờ có ai tụng ca tên của Chúa khi anh nhảy nữa,
17:33
and what is he then to do with the rest of his life?
345
1040693
2858
và khi đó anh ta sẽ làm gì với phần đời còn lại của minh?
17:36
This is hard.
346
1043551
1382
Điều này thật khó khăn.
17:37
This is one of the most painful reconciliations to make
347
1044933
2842
Điều này cũng là một trong những sự thích nghi đau đớn nhất mà những người làm nghệ thuật phải tập quen
17:40
in a creative life.
348
1047775
2091
trong cuộc đời nghệ thuật của mình.
17:42
But maybe it doesn't have to be quite so full of anguish
349
1049866
3183
Nhưng có lẽ nó không cần phải trở thành một nổi thống khổ như vậy
17:45
if you never happened to believe, in the first place,
350
1053049
3267
nếu như, ngay từ đầu, bạn đã không tin
17:49
that the most extraordinary aspects of your being came from you.
351
1056316
4105
những khía cạnh đặc biệt nào đó của bạn xuất phát từ chính bản thân bạn.
17:53
But maybe if you just believed that they were on loan to you
352
1060421
2861
Có lẽ nếu bạn chỉ xem chúng như một khoảng bạn vay
17:56
from some unimaginable source for some exquisite portion of your life
353
1063282
3806
từ một nguồn gốc không tưởng nào đó, và rồi một phần tinh hoa của bạn
17:59
to be passed along when you're finished, with somebody else.
354
1067088
3844
phải được chuyển đi khi bạn hoàn tất sứ mệnh của mình để đến với một người khác.
18:03
And, you know, if we think about it this way it starts to change everything.
355
1070932
4884
Và, bạn biết đấy, nếu chúng ta nghĩ về điều này như vậy thì mọi thứ bắt đầu thay đổi.
18:08
This is how I've started to think,
356
1075816
1634
Đây là cách tôi bắt đầu nghĩ,
18:10
and this is certainly how I've been thinking in the last few months
357
1077450
3349
và đây chính xác là điều tôi luôn nghĩ đến trong vài tháng gần đây
18:13
as I've been working on the book that will soon be published,
358
1080799
2841
khi tôi đang viết một quyển sách tôi sẽ sớm xuất bản,
18:16
as the dangerously, frighteningly over-anticipated follow up
359
1083640
3643
như một bước đi đầy nguy hiểm, đáng sợ tiếp sau
18:20
to my freakish success.
360
1087283
2660
sự thành công quái đản của tôi vừa rồi.
18:22
And what I have to, sort of keep telling myself
361
1089943
2923
Và tôi phải luôn tự nhắc nhở bản thân
18:25
when I get really psyched out about that,
362
1092866
2025
mỗi khi tôi căng thẳng về chuyện đó,
18:27
is, don't be afraid.
363
1094891
2175
là, đừng sợ hãi.
18:29
Don't be daunted.
364
1097066
1366
Đừng nản lòng.
18:31
Just do your job.
365
1098432
1983
Hãy làm công việc của mình.
18:33
Continue to show up for your piece of it, whatever that might be.
366
1100415
2975
Tiếp tục thực hiện phần việc của mình, dù nó có thế nào đi nữa.
18:36
If your job is to dance, do your dance.
367
1103390
2910
Nếu công việc của bạn là nhảy, hãy nhảy đi.
18:39
If the divine, cockeyed genius assigned to your case
368
1106300
3965
Khi những vì thần được ấn định trong trường hợp của mình
18:43
decides to let some sort of wonderment be glimpsed, for just one moment
369
1110265
5084
quyết định để điều kỳ diệu được xuất hiện, dù chỉ trong 1 khoảng khắc
18:48
through your efforts, then "Olé!"
370
1115349
2000
qua những cố gắng của bạn thôi, thì "Ole!"
18:50
And if not, do your dance anyhow.
371
1117349
3639
Còn nếu không, thì bạn vẫn cứ nhảy đi.
18:53
And "Olé!" to you, nonetheless.
372
1120988
1681
Và dù sao cũng hãy tự "Ole!" cho bản thân mình.
18:55
I believe this and I feel that we must teach it.
373
1122669
2000
Tôi tin tưởng vào điều này và tôi thấy chúng ta phải dạy nó.
18:57
"Olé!" to you, nonetheless,
374
1124669
1788
Dù sao cũng hay tự "Ole!" cho bản thân mình đi,
18:59
just for having the sheer human love and stubbornness
375
1126457
3313
đơn giản vì sự ích kỷ và tình yêu bản thân
19:02
to keep showing up.
376
1129770
1845
khi đã luôn cố gắng hết sức để làm phần việc của mình.
19:04
Thank you.
377
1131615
1675
Cám ơn.
19:06
(Applause)
378
1133290
2075
(Vỗ tay)
19:08
Thank you.
379
1135365
1491
Cám ơn.
19:09
(Applause)
380
1136856
3114
(Vỗ tay)
19:12
June Cohen: Olé!
381
1139970
1833
June Cohen: Ole!
19:14
(Applause)
382
1141803
3700
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Gilbert - WriterThe author of 'Eat, Pray, Love,' Elizabeth Gilbert has thought long and hard about some big topics. Her fascinations: genius, creativity and how we get in our own way when it comes to both.
Why you should listen
Elizabeth Gilbert faced down a premidlife crisis by doing what we all secretly dream of -- running off for a year. Her travels through Italy, India and Indonesia resulted in the megabestselling and deeply beloved memoir Eat, Pray, Love, about her process of finding herself by leaving home.
She's a longtime magazine writer -- covering music and politics for Spin and GQ -- as well as a novelist and short-story writer. Her books include the story collection Pilgrims, the novel Stern Men (about lobster fishermen in Maine) and a biography of the woodsman Eustace Conway, called The Last American Man. Her work has been the basis for two movies so far (Coyote Ugly, based on her own tale of working at the famously raunchy bar in New York City), and Eat, Pray, Love, with the part of Gilbert played by Julia Roberts. Not bad for a year off.
In 2010, Elizabeth published Committed, a memoir exploring her ambivalent feelings about the institution of marriage. And her 2013 novel, The Signature of All Things, is "a sprawling tale of 19th century botanical exploration."
Gilbert also owns and runs the import shop Two Buttons in Frenchtown, New Jersey.
Elizabeth Gilbert | Speaker | TED.com