Sisonke Msimang: If a story moves you, act on it
Sisonke Msimang: Nếu một câu chuyện làm bạn lay động, hãy hành động ngay
Sisonke Msimang untangles the threads of race, class and gender that run through the fabric of African and global culture. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
doing a TED Talk.
một bài nói trên TED.
rồi lại hoảng,
and the panicking,
of Googling how to give a great TED Talk.
một bài nói trên TED sao cho hay.
because I always Google her
bởi vì tôi luôn làm thế,
important and interesting things to say.
những điều quan trọng và thú vị để nói.
when we have a solitary lens
một cái nhìn đơn chiều
certain groups of people,
if I had been famous first.
người nổi tiếng trước.
like, she's African and I'm African,
người châu Phi và tôi cũng thế,
và tôi cũng vậy,
and I'm a storyteller,
tôi cũng vậy luôn,
to learn how to code,
of that talk that existed,
của bài nói đó,
and deliver it as if it was my own speech.
đó là bài nói của riêng mình.
except the coding part,
ngoại trừ phần lập trình ra,
of a certain presidential candidate
một ứng cử viên tổng thống
given by one of my other faves,
bởi một người tôi thích,
probably write my own TED Talk,
bài nói của riêng mình,
tôi ở đây để trình bày bài nói đó.
my own observations about storytelling.
về nghệ thuật kể chuyện.
about the power of stories, of course,
của những câu chuyện, dĩ nhiên rồi,
about their limitations,
những hạn chế của chúng,
who are interested in social justice.
hứng thú với công lý xã hội.
seven years ago,
cách đây bảy năm,
về nghệ thuật kể chuyện.
in the telling of one tired old tale,
kể một chuyện cũ nhàm chán,
lots to celebrate about the flourishing
rất nhiều về sự dồi dào
rất nhiều giọng kể.
and connected via the internet,
trung lưu và có kết nối internet,
at the touch of a button
chỉ bằng cách nhấn nút
to grow up Dalit in Kolkata.
ở Kolkata như thế nào.
man in Australia
of raising his children in dignity
việc nuôi dạy con một cách đường hoàng
giúp ta thấy dễ dàng hơn
of people in our societies
trong những xã hội của ta,
because they make us care.
bởi vì chuyện kể làm ta thấy quan tâm.
called the Centre for Stories.
tên là Trung tâm Chuyện kể.
những câu chuyện
about what it means to be black
định nghĩa việc sẽ thế nào nếu bạn da đen
or any of those other categories
hay bất kì ai
as a social justice activist,
làm một nhà hoạt động công lý xã hội,
about nonfiction storytelling
more than entertainment,
thuần giải trí,
a catalyst for social action.
cho hành động xã hội.
the world a better place.
trở nên tốt đẹp hơn.
that even the most poignant stories,
thậm chí những câu chuyện cảm động nhất,
who no one seems to care about,
chẳng ai thèm để ý,
of action towards social justice.
cho công lý xã hội.
storytellers mean any harm.
người kể có ý muốn gây hại.
like me and, I suspect, yourselves.
như tôi và tôi đồ rằng, như các bạn.
and empathetic people.
rất trắc ẩn và dễ đồng cảm.
can have unintended consequences,
hệ quả khó lường,
are not as magical as they seem.
không màu nhiệm đến vậy.
it's always got to be three --
cũng là số ba --
make the world a better place.
khiến thế giới trở nên tốt đẹp hơn.
an illusion of solidarity.
ảo giác của tình đoàn kết.
like that feel-good factor you get
cảm giác tốt đẹp mà bạn có
climbed that mountain, right,
trèo đèo lội suối,
that death row inmate.
với một tử tù nào đó.
towards social action.
khiến bạn hành động vì xã hội.
chúng ta hay hướng về
then you care about them.
as having a moral obligation
có nghĩa vụ đạo đức
that shaped their lives.
định hình cuộc sống của họ.
when I was 14 years old.
you don't have to like someone
bạn không phải thích ai đó
don't have to like someone
riding slowly enough, which I was.
như tôi đã làm.
I'm cutting across this field
khi tôi đang băng qua sân
where I grew up,
slowly pedaling,
in the getaway vehicle,
and I'm on the floor,
mà tôi là đứa đo sàn,
a lot of money for that bike,
quá trời cho chiếc xe,
and I start screaming.
và bắt đầu la hét.
and I start screaming, "Mwizi, mwizi!"
"Mwizi, mwizi!"
all of these people come out
tất thảy mọi người ùa ra
bằng hành động.
and they've captured him,
thấy họ bao vây thằng nhóc,
typical African justice, right?
kiểu Phi đúng không?
with this unbridled fury.
với một cơn giận không thèm giấu.
confronted with someone
đối chất với ai đó
simply because of what I represent.
đơn giản vì cái mà tôi đại diện.
with this look as if to say,
and your bike, you're angry at me?"
mà đi giận dữ với tao?"
that he didn't like me,
nhận ra rằng nó không ưa tôi,
living in a poor country.
sống ở một miền quê nghèo.
that we don't want to hear,
mà ta không muốn nghe,
want to crawl out of ourselves,
thoát ra khỏi bản thân,
who steals your heart,
đã đánh cắp con tim bạn,
whose voices are slurred and ragged,
nói năng líu ríu và rời rạc,
dressed in fine clothes like this.
và ăn mặc đàng hoàng như thế này.
angry-boy-on-a-bike stories
cậu-bé-trộm-xe-tức-giận
their protagonists
các nhân vật chính trong đó
that we would bring home with us
mà ta muốn đem về nhà nuôi
make the world a better place
khiến thế giới trở nên tốt đẹp hơn
in the personal narrative
vào hình thức kể chuyện cá nhân
to look at the bigger picture.
about their feelings of shame,
về cảm giác xấu hổ của họ,
link that to oppression.
phải liên hệ tới sự áp bức đó.
when someone says they felt small,
họ cảm thấy bé nhỏ,
especially for social justice,
nhất là vì công lý xã hội,
to explore and understand the political.
khám phá và hiểu chính trị.
about the stories we like
là về chuyện ta thích
where there are larger forces at play,
nơi các thế lực lớn hơn có ảnh hướng lớn,
beginning to replace the news.
thay thế tin tức.
the decline of facts,
sự chối bỏ sự thật,
khá là chán, đúng không?
more than what we actually know.
cái ta thật sự biết.
on trends in America
về xu hướng ở Mỹ
of young adults under the age of 30
are gaining trust
are losing the confidence in the public.
đang đánh mất dần niềm tin công chúng.
to have insights in many ways,
as a social justice activist,
làm nhà hoạt động công lý xã hội,
credible facts from media institutions
đáng tin từ các tổ chức truyền thông
of storytellers.
từ tiếng nói của những người kể chuyện.
in terms of social justice.
hướng tới công lý xã hội.
on the media or on storytellers.
vào truyền thông hay người kể chuyện.
to make the world a better place.
khiến thế giới trở nên tốt hơn.
would be a better place, I think,
tôi nghĩ thế,
and more skeptical
about the social context
that they love so much.
họ vô cùng yêu thích.
would be a better place
that storytelling is intellectual work.
là lao động trí óc.
be important for audiences
cho khán giả
on their favorite websites,
trên các trang web họ yêu thích,
your storyteller believes in."
mà người kể chuyện của bạn tin tưởng vào."
to your storyteller's next big idea."
cho người kể chuyện của bạn".
to the storytellers themselves.
can make the world a better place
giúp thế giới trở nên tốt đẹp hơn
beyond what feels safe.
ra ngoài vùng an toàn.
you are constructing.
you are dreaming."
mà bạn mơ ước."
to have a plan for justice.
tự lập ra kế hoạch cho công lý.
ABOUT THE SPEAKER
Sisonke Msimang - Writer, activistSisonke Msimang untangles the threads of race, class and gender that run through the fabric of African and global culture.
Why you should listen
Sisonke Msimang tells stories about justice and human rights. In the early part of her career, Msimang set up a fund fight for people whose health had been compromised by their race, class and gender identities. In 2008 she became the executive director of the Open Society Initiative for Southern Africa, responsible for making grants on human rights projects. Msimang is now the head of programs at the Centre for Stories, a new initiative that collects, preserves and shares stories about migrants, refugees and diverse people and places linked to the Indian Ocean Rim.
Msimang has been awarded a number of fellowships including from Yale University, the University of the Witwatersrand and the Aspen Institute. She also contributes regularly to the New York Times, Newsweek, the Guardian and a range of other outlets. You can watch her Moth talk on the power of listening here.
Sisonke Msimang | Speaker | TED.com