TEDGlobal 2010
Julian Assange: Why the world needs WikiLeaks
Julian Assange:Dünya niyə Wikileaksa ehtiyac duyur?
Filmed:
Readability: 4.4
2,716,210 views
Mübahisəli veb səhifəsi olan Wikileaks çox məxfi sənədləri ve videoları arxivləyərək bölüşür. Wikiliksin yaradıcısı, ABŞ rəsmiləri tərəfindən sorğulandığı iddia olunan Julian Assane TED-də Cris Andersona saytın necə işləməsi, nailiyyətləri və əsas gücü haqda danışır. İntervyuyə bu Bağdadda yaxınlarıda lentə alınmış ABŞ hava hücumunun videosu da yer alır.
Julian Assange - Whistleblower
Internet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct. Full bio
Internet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Chris Anderson: Julian, welcome.
0
0
2000
Chris Anderson : Julian, xoş gəlmisiniz.
00:17
It's been reported that WikiLeaks, your baby,
1
2000
2000
Belə bir məlumat verildi ki Wikileaks, sənin əsərin,
00:19
has, in the last few years
2
4000
2000
...son illərdə
00:21
has released more classified documents
3
6000
3000
bütün dünya mətbuatının yayımladığı
00:24
than the rest of the world's media combined.
4
9000
2000
məlumatdan daha çox məlumat yayımlayıb.
00:26
Can that possibly be true?
5
11000
2000
Bu mümkündürmü?
00:28
Julian Assange: Yeah, can it possibly be true?
6
13000
2000
Julian Assange : Bəli, bunun doğru olması mümkündür?
00:30
It's a worry -- isn't it? -- that the rest of the world's media
7
15000
3000
geri qalan dünya mediasının bu qədər pis işləməsi
00:33
is doing such a bad job
8
18000
2000
narahatlıq vericidir ele deyilmi?
00:35
that a little group of activists
9
20000
2000
kiçik bir aktivistlər qrupu
00:37
is able to release more
10
22000
2000
bütün dünya
00:39
of that type of information
11
24000
2000
mətbuatından daha
00:41
than the rest of the world press combined.
12
26000
2000
çox informasiya yaymağa qadirdir.
00:43
CA: How does it work?
13
28000
2000
CA: Bunu necə edirsiniz?
00:45
How do people release the documents?
14
30000
3000
İnsanlar bu sənədləri necə yayır?
00:48
And how do you secure their privacy?
15
33000
3000
Məxfilik prinsipi necə qorunur?
00:51
JA: So these are -- as far as we can tell --
16
36000
2000
JA: Bildiyimiz qədərilə bunlar
00:53
classical whistleblowers,
17
38000
2000
məlumat sızdıran şəxslərdir.
00:55
and we have a number of ways for them
18
40000
2000
Bu məlumatların bizə çatması üçün
00:57
to get information to us.
19
42000
2000
müxtəlif yollar var.
00:59
So we use this state-of-the-art encryption
20
44000
2000
İzlənmənin qarşısını almaq,
01:01
to bounce stuff around the Internet, to hide trails,
21
46000
2000
internetdə rahat yaymaq üçün məlumatı şifrələyir,
01:03
pass it through legal jurisdictions
22
48000
2000
qanuni qorunmasını təmin etmək üçün
01:05
like Sweden and Belgium
23
50000
3000
İsveçrə və Belçika kimi
01:08
to enact those legal protections.
24
53000
3000
ölkə məhkəmələrinə müraciət edirik.
01:12
We get information in the mail,
25
57000
2000
İnformasiyanı şifrəli və ya adi
01:14
the regular postal mail,
26
59000
3000
halda qəbul edir,
01:17
encrypted or not,
27
62000
2000
adi xəbər agentliklərində olduğu kimi
01:19
vet it like a regular news organization, format it --
28
64000
3000
nəzərdən keçirir, formatlaşdırır--
01:22
which is sometimes something that's quite hard to do,
29
67000
3000
nəhəng məlumat bazaları olduqda bu bir
01:25
when you're talking about
30
70000
2000
az çətin də
01:27
giant databases of information --
31
72000
2000
ola bilər--
01:29
release it to the public
32
74000
2000
ictimaiyyətə açıqlayır
01:31
and then defend ourselves
33
76000
2000
və mümkün leqal və siyasi
01:33
against the inevitable legal and political attacks.
34
78000
3000
hücumlara qarşı özümüzü qoruyuruq.
01:36
CA: So you make an effort to ensure
35
81000
2000
CA: Yəni sənədlərin hüquqiliyi təmin
01:38
the documents are legitimate,
36
83000
2000
edilir demək.
01:40
but you actually
37
85000
2000
Çox vaxt məlumat mənbəyinin
01:42
almost never know who the identity of the source is?
38
87000
3000
kim olduğunu da bilmirsiniz axı.
01:45
JA: That's right, yeah. Very rarely do we ever know,
39
90000
3000
JA: Doğrudur. Onları nadir halda tanıyırıq.
01:49
and if we find out at some stage
40
94000
3000
Əgər məlumatın mənbəyini tapsaq
01:52
then we destroy that information as soon as possible.
41
97000
3000
həmin informasıyanı dərhal məhv edirik.
01:55
(Phone ring) God damn it.
42
100000
2000
(Telefon zəng çalır) Zibil.
01:57
(Laughter)
43
102000
4000
(Gülüş)
02:01
CA: I think that's the CIA asking what the code is
44
106000
2000
CA: Məncə CIA-di, TED-ə üzvlüyün kodunu
02:03
for a TED membership.
45
108000
2000
soruşur.
02:05
(Laughter)
46
110000
3000
(Gülüş)
02:08
So let's take [an] example, actually.
47
113000
2000
Mövcud misallara nəzər salaq məncə.
02:10
This is something
48
115000
2000
Bu, bir neçə il əvvəl
02:12
you leaked a few years ago.
49
117000
2000
sızdırılan məlumatdır.
02:14
If we can have this document up ...
50
119000
2000
Bu sənədə nəzər salaq.
02:16
So this was a story in Kenya a few years ago.
51
121000
2000
Kenyadan bir hekayə idi.
02:18
Can you tell us what you leaked and what happened?
52
123000
3000
Bu hekayəni necə sızdırmağınız haqda danışa bilərsən?
02:21
JA: So this is the Kroll Report.
53
126000
2000
JA: Bu sənəd Kroll Report-dur.
02:23
This was a secret intelligence report
54
128000
3000
2004-cü il seçkilərindən sonra
02:26
commissioned by the Kenyan government
55
131000
2000
Kenya hökuməti tərəfindən
02:28
after its election in 2004.
56
133000
3000
aparılmış araşdırma idi.
02:31
Prior to 2004, Kenya was ruled
57
136000
2000
2004-cü il seçkilərinə qədər
02:33
by Daniel arap Moi
58
138000
2000
Kenya 18 il müddətində
02:35
for about 18 years.
59
140000
2000
Daniel arap Moi tərəfindən idarə olunmuşdu.
02:37
He was a soft dictator of Kenya.
60
142000
3000
O Kenyada mülayim diktator idi.
02:40
And when Kibaki got into power --
61
145000
2000
Coalisiyanın gücü ilə Kibabi
02:42
through a coalition of forces that were trying
62
147000
2000
hakimiyyətə gəlib korrupsiya ilə
02:44
to clean up corruption in Kenya --
63
149000
2000
mübarizəyə başlayanda
02:46
they commissioned this report,
64
151000
2000
onlar 2 milyon paund xərcləməklə
02:48
spent about two million pounds
65
153000
2000
bu birgə hesabatı
02:50
on this and an associated report.
66
155000
2000
yayımladılar.
02:52
And then the government sat on it
67
157000
3000
Hökumət də bu hesabatdan
02:55
and used it for political leverage on Moi,
68
160000
2000
Kenyada həmin vaxt və indi də
02:57
who was the richest man --
69
162000
2000
ən varlı adam olan Moiyə qarşı
02:59
still is the richest man -- in Kenya.
70
164000
3000
siyasi güc kimi istifadə etdilər.
03:02
It's the Holy Grail of Kenyan journalism.
71
167000
3000
Kenya jurnalistikasının müqəddəs kitabı kimidir.
03:05
So I went there in 2007,
72
170000
3000
2007-ci ildə
03:08
and we managed to get hold of this
73
173000
2000
28 Dekabr seçkilərdən bir az əvvəl
03:10
just prior to the election --
74
175000
2000
Kenyaya gedib,
03:12
the national election, December 28.
75
177000
3000
sənədləri əldə edə bilmişdim.
03:17
When we released that report,
76
182000
3000
Bu hesabatı, yeni prezident Kibabi
03:20
we did so three days after the new president, Kibaki,
77
185000
3000
Daniel arap Moinin pullarına əl qoyacaq adamla
03:23
had decided to pal up with
78
188000
2000
yaxınlaşmağa başladıqdan
03:25
the man that he was going to clean out,
79
190000
2000
3 gün sonra
03:27
Daniel arap Moi,
80
192000
2000
yayımladıq.
03:29
so this report then
81
194000
3000
Bu hadisədən sonra
03:32
became a dead albatross
82
197000
2000
hesabat prezident Kibabiyə
03:34
around President Kibaki's neck.
83
199000
3000
zərbə oldu.
03:38
CA: And -- I mean, to cut a long story short --
84
203000
3000
CA: Uzun sözün qısası-
03:41
word of the report leaked into Kenya,
85
206000
3000
hesabat Kenya mətbuatına
03:44
not from the official media, but indirectly,
86
209000
3000
birbaşa deyil, dolayısı yollar ilə çatdırıldı.
03:47
and in your opinion, it actually shifted the election.
87
212000
3000
Və fikirləşirsən ki, bu seçkilərin nəticəsini dəyişdi.
03:50
JA: Yeah. So this became front page of the Guardian
88
215000
3000
JA: Bəli. Xəbər əvvəl Guardianın baş səhifəsinda, sonra isə
03:53
and was then printed in all the surrounding countries of Kenya,
89
218000
3000
Kenyanın ətrafındakı ölkələrdə, Tanzaniya
03:56
in Tanzanian and South African press.
90
221000
3000
və Canubi Afrikada dərc olundu.
03:59
And so it came in from the outside.
91
224000
2000
Xəbər xaricdən gəldi.
04:01
And that, after a couple of days,
92
226000
2000
Bir neçə günün içində Kenya mətbuatı
04:03
made the Kenyan press feel safe to talk about it.
93
228000
2000
da məsələ haqda rahat yazmağa başladı.
04:05
And it ran for 20 nights straight on Kenyan TV,
94
230000
3000
20 gün ardıcıl olaraq Kenya mətbuatında
04:08
shifted the vote by 10 percent,
95
233000
3000
yayımlandı və Kenya təhlükəsizlik xidmətinin
04:11
according to a Kenyan intelligence report,
96
236000
2000
hesabatına görə səslərin 10 faizini dəyişdirdi,
04:13
which changed the result of the election.
97
238000
2000
bununla da seçki nəticələrinin dəyişməsinə yol açdı.
04:15
CA: Wow, so your leak
98
240000
2000
CA: Yəni sizin sızdırdığınız
04:17
really substantially changed the world?
99
242000
2000
məlumat həqiqətən dünyanı dəyişdi?
04:19
JA: Yep.
100
244000
2000
JA: Bəli.
04:21
(Applause)
101
246000
4000
(Alqış)
04:25
CA: Here's -- We're going to just show
102
250000
2000
CA: Bu dəfə isə, Bağdaddakı
04:27
a short clip from this
103
252000
3000
hava hücumu haqda
04:30
Baghdad airstrike video.
104
255000
2000
video var.
04:32
The video itself is longer,
105
257000
2000
Video özü bir az uzundur.
04:34
but here's a short clip.
106
259000
2000
Bu qısa klip şəklindədir.
04:36
This is -- this is intense material, I should warn you.
107
261000
3000
Əvvəlcədən deyim, bu videoda bir az şiddət var.
04:39
Radio: ... just fuckin', once you get on 'em just open 'em up.
108
264000
3000
Radio: ... zibil, bircə üstləri açılsa.
04:42
I see your element, uh, got about four Humvees, uh, out along ...
109
267000
4000
İndi görünürlər, Xammerdə görünür..
04:46
You're clear. All right. Firing.
110
271000
3000
Aydındır. Atəş.
04:49
Let me know when you've got them. Let's shoot.
111
274000
3000
Hamısını görəndə xəbər elə. Güllələ.
04:52
Light 'em all up.
112
277000
2000
Hamısını vur.
04:54
C'mon, fire!
113
279000
2000
Atəş, atəş!
04:56
(Machine gun fire)
114
281000
3000
(Avtomatik silahdan atəş)
04:59
Keep shoot 'n. Keep shoot 'n.
115
284000
3000
Davam et, davam.
05:02
(Machine gun fire)
116
287000
3000
(Avtomatik silahdan atəş)
05:05
Keep shoot 'n.
117
290000
3000
Davam.
05:08
Hotel ... Bushmaster Two-Six, Bushmaster Two-Six,
118
293000
2000
Otel... Bushmaster Two-Six, Bushmaster Two-Six,
05:10
we need to move, time now!
119
295000
2000
qayıtmaq lazımdı, indi!
05:12
All right, we just engaged all eight individuals.
120
297000
3000
Oldu, 8 nəfərin hamısını öldürdük.
05:15
Yeah, we see two birds [helicopters], and we're still firing.
121
300000
3000
İki vertolyot var, atəş etməyə davam edirik.
05:18
Roger. I got 'em.
122
303000
2000
Oldu. Hamısı öldü.
05:20
Two-Six, this is Two-Six, we're mobile.
123
305000
2000
Two-Six, Two-Six-dir danışan, hərəkətdəyik.
05:22
Oops, I'm sorry. What was going on?
124
307000
2000
Oops. Bağışla. O nə idi elə?
05:24
God damn it, Kyle. All right, hahaha. I hit 'em.
125
309000
2000
Zibil, Kyle. Ahaa, həll oldu, hahaha
05:29
CA: So, what was the impact of that?
126
314000
3000
CA: Bu videonun təsiri necə oldu?
05:32
JA: The impact on the people who worked on it
127
317000
3000
JA: Bu işdə əli olan insanlar üçün
05:35
was severe.
128
320000
2000
ağır oldu.
05:37
We ended up sending two people to Baghdad
129
322000
2000
Bu video ilə bağlı araşdırma üçün
05:39
to further research that story.
130
324000
2000
Bağdada 2 nəfər göndərildi.
05:41
So this is just the first of three attacks
131
326000
3000
Bu əslində videodakı 3 hücumdan
05:44
that occurred in that scene.
132
329000
2000
biridir.
05:46
CA: So, I mean, 11 people died in that attack, right,
133
331000
2000
CA: Səhv etmirəmsə bu hücumda Reutersin
05:48
including two Reuters employees?
134
333000
2000
2 əməkdaşı olmaqla 11 nəfər öldü hə?
05:50
JA: Yeah. Two Reuters employees,
135
335000
2000
JA: Bəli. İki Reuters işçisi öldü,
05:52
two young children were wounded.
136
337000
3000
2 uşaq yaralandı.
05:55
There were between 18 and 26 people killed all together.
137
340000
3000
Ümumilikdə isə 18-26 nəfər adam öldü.
05:58
CA: And releasing this caused
138
343000
2000
CA: Bunların yayımlanması
06:00
widespread outrage.
139
345000
2000
geniş narazılığa səbəb oldu.
06:02
What was the key element of this
140
347000
2000
Sizcə bu qəzəb və narazılığın
06:04
that actually caused the outrage, do you think?
141
349000
3000
başlıca səbəbi nə idi?
06:07
JA: I don't know. I guess people can see
142
352000
2000
JA: Bilmirəm dəqiq, məncə
06:09
the gross disparity in force.
143
354000
3000
insanlar güclərin qeyri-bərabərliyini gördülər.
06:12
You have guys walking in a relaxed way down the street,
144
357000
2000
Küçəylə rahatca gedən insanların üstündə
06:14
and then an Apache helicopter sitting up at one kilometer
145
359000
3000
uçan Apaçi vertolyotu 30mm-lik
06:17
firing 30-millimeter cannon shells
146
362000
2000
mərmilərilə
06:19
on everyone --
147
364000
2000
güllələyir-
06:21
looking for any excuse to do so --
148
366000
3000
həm də heç bir səbəb olmadan --
06:24
and killing people rescuing the wounded.
149
369000
2000
və hətta yaralıları xilas edənləri belə öldürürlər
06:26
And there was two journalists involved that clearly weren't insurgents
150
371000
3000
Üsyançı olmadıqları dəqiq olan və öz işlərini görən
06:29
because that's their full-time job.
151
374000
2000
iki jurnalist də var idi.
06:33
CA: I mean, there's been this U.S. intelligence analyst,
152
378000
3000
CA: ABŞ təhlükəsizlik agenti Bradley Manning
06:36
Bradley Manning, arrested,
153
381000
2000
yaxanlandı.
06:38
and it's alleged that he confessed in a chat room
154
383000
3000
O da bildirilir ki, sorğu otağında video ilə
06:41
to have leaked this video to you,
155
386000
3000
yanaşı 280,000 ABŞ səfirliynin yazışmalarını
06:44
along with 280,000
156
389000
2000
da sizə sızdırdığını
06:46
classified U.S. embassy cables.
157
391000
2000
etiraf edib.
06:48
I mean, did he?
158
393000
3000
Bu doğrudur?
06:51
JA: We have denied receiving those cables.
159
396000
2000
JA: Biz bu yazıları aldığımız inkar etmişik.
06:53
He has been charged,
160
398000
2000
5 gün əvvəl, sahib olduğu
06:55
about five days ago,
161
400000
2000
150 000 yazışmadan 50-ni
06:57
with obtaining 150,000 cables
162
402000
3000
sızdırdıqdan sonra
07:00
and releasing 50.
163
405000
2000
həbs olunub.
07:02
Now, we had released,
164
407000
3000
Bu ilin əvvəlində
07:05
early in the year,
165
410000
2000
Reykyavikd ABŞ səfirliyinin
07:07
a cable from the Reykjavik U.S. embassy,
166
412000
3000
rəsmi sənədlərini yayımlamışıq.
07:11
but this is not necessarily connected.
167
416000
2000
Ancaq onların bu işlə əlaqəsi yoxdur.
07:13
I mean, I was a known visitor of that embassy.
168
418000
2000
O səfirliyə özüm səfər etmişdim.
07:15
CA: I mean, if you did receive thousands
169
420000
2000
CA: Əgər ABŞ səfirliyinin diplomatik
07:17
of U.S. embassy diplomatic cables ...
170
422000
3000
sənədlərini əldə etsəydiniz?...
07:20
JA: We would have released them. (CA: You would?)
171
425000
2000
JA: Onları yayımlayardıq. (CA: Edərdiz bunu?)
07:22
JA: Yeah. (CA: Because?)
172
427000
3000
JA: Bəli.( CA: Nə səbədən?)
07:25
JA: Well, because these sort of things
173
430000
2000
JA: Çükni belə sənədlərdə
07:27
reveal what the true state
174
432000
3000
ölkənin həqiqətdə necə olduğu
07:30
of, say,
175
435000
2000
məsələn,
07:32
Arab governments are like,
176
437000
2000
Ərəb ölkələrindəki
07:34
the true human-rights abuses in those governments.
177
439000
3000
insan haqları pozuntusu hallarını aşkar edir.
07:37
If you look at declassified cables,
178
442000
2000
Gizli sənədləri açsaz bu tip
07:39
that's the sort of material that's there.
179
444000
2000
materiallar olur.
07:41
CA: So let's talk a little more broadly about this.
180
446000
2000
CA: Bu haqda bir az da ətraflı danışaq.
07:43
I mean, in general, what's your philosophy?
181
448000
2000
Ümumilikdə, hansı ideologiyaya dayanırsan?
07:45
Why is it right
182
450000
2000
Gizli sənədlərin
07:47
to encourage leaking of secret information?
183
452000
3000
yayımlanmasını nəyə əsasən doğru hesab edirsən?
07:51
JA: Well, there's a question as to what sort of information is important in the world,
184
456000
3000
JA: Belə bir sual var ki, dünya üçün hansı informasiya vacibdir,
07:54
what sort of information
185
459000
2000
hansı informasiya yenidənqurmaya
07:56
can achieve reform.
186
461000
2000
səbəb ola bilər.
07:58
And there's a lot of information.
187
463000
2000
İnformasiyalar çox olur əslində.
08:00
So information that organizations
188
465000
2000
Təşkilatların gizlətmək üçün
08:02
are spending economic effort into concealing,
189
467000
3000
iqtisadi güc işlətdikləri həmin
08:05
that's a really good signal
190
470000
2000
xəbərlərin ortaya çıxması
08:07
that when the information gets out,
191
472000
2000
yeni və yaxşı nəyinsə
08:09
there's a hope of it doing some good --
192
474000
2000
olacağının siqnalı olur.
08:11
because the organizations that know it best,
193
476000
2000
Bu məlumatlara sahib olan
08:13
that know it from the inside out,
194
478000
2000
təşkilatlar özləri məlumatı necə
08:15
are spending work to conceal it.
195
480000
3000
gizlməməyi də yaxşı bilir.
08:18
And that's what we've found in practice,
196
483000
2000
Praktikada həmişə belə olur.
08:20
and that's what the history of journalism is.
197
485000
3000
Jurnalistikanın tarixi də bununla bağlıdır.
08:23
CA: But are there risks with that,
198
488000
3000
CA: Ancaq bir az təhlükəli deyilmi,
08:26
either to the individuals concerned
199
491000
3000
sızıntının olduğu zaman
08:29
or indeed to society at large,
200
494000
2000
sizdən asılı olmayaraq
08:31
where leaking can actually have
201
496000
2000
insanlar, hətta bütün cəmiyyət
08:33
an unintended consequence?
202
498000
2000
üçün pis nəticəsi ola bilər.
08:35
JA: Not that we have seen with anything we have released.
203
500000
2000
JA: Hələ ki yaydığımız məlumatlarda belə hal olmayıb.
08:37
I mean, we have a harm immunization policy.
204
502000
2000
Yəni, zərərdən qorunmaq siyasətimiz var.
08:39
We have a way of dealing with information
205
504000
2000
Bəzi şəxsi informasiyalar var ki,
08:41
that has sort of personal --
206
506000
2000
həmin şəxslərin özü ilə
08:43
personally identifying information in it.
207
508000
2000
əlaqə saxlayıb sonra yayımlayırıq.
08:46
But there are legitimate secrets --
208
511000
3000
Bir də qanuni sirrlər var --
08:49
you know, your records with your doctor;
209
514000
3000
məsələn, xəstənin həkimlə məsləhətləri,
08:52
that's a legitimate secret --
210
517000
2000
belə sirlər qanunla qorunur.
08:54
but we deal with whistleblowers that are coming forward
211
519000
2000
Ancaq biz həqiqətən nə etdiyini bilən xəbər daşıyıcıları
08:56
that are really sort of well-motivated.
212
521000
3000
ilə işləyirik.
08:59
CA: So they are well-motivated.
213
524000
2000
CA: Demək hamısı işlərini yaxşı bilir.
09:01
And what would you say to, for example,
214
526000
2000
Əgər oğlu ABŞ hərbisində xidmət edən
09:03
the, you know, the parent of someone
215
528000
3000
bir şəxs sizə yaxınlaşıb, desə ki,
09:06
whose son is out serving the U.S. military,
216
531000
3000
"Bilirsən ki, kiminsə hansısa məqsədlə
09:09
and he says, "You know what,
217
534000
2000
yaymaq istədiyi
09:11
you've put up something that someone had an incentive to put out.
218
536000
2000
sənədi yayımlayıbsan? Bu video
09:13
It shows a U.S. soldier laughing
219
538000
2000
Amerkan əsgərinin
09:15
at people dying.
220
540000
2000
insanlar ölərkən güldüyünü göstərir.
09:17
That gives the impression, has given the impression,
221
542000
2000
Bu dünyada milyonlarla insana amerkan əsgərinin
09:19
to millions of people around the world
222
544000
2000
insani hisslərinin olmadığını
09:21
that U.S. soldiers are inhuman people.
223
546000
2000
göstərir. Əslində elə deyil.
09:23
Actually, they're not. My son isn't. How dare you?"
224
548000
2000
Mənim oğlum belə deyil. Nə cəsarətlə edibsiniz bu hərəkəti?"
09:25
What would you say to that?
225
550000
2000
Nə cavab verərdin?
09:27
JA: Yeah, we do get a lot of that.
226
552000
2000
JA: Belə hallar çox olur əslində.
09:29
But remember, the people in Baghdad,
227
554000
2000
Ancaq yadda saxlayın ki, Bağdaddakı,
09:31
the people in Iraq, the people in Afghanistan --
228
556000
3000
İraq, Əfqanıstandakı insanlarin
09:34
they don't need to see the video;
229
559000
2000
bu videonu görməklərinə ehtiyac yoxdur;
09:36
they see it every day.
230
561000
2000
onlar bunları hər gün görürlər.
09:38
So it's not going to change their opinion. It's not going to change their perception.
231
563000
3000
Onların fikrini dəyişəsi deyil. Münasibətləri, hissləri də dəyişəsi deyil.
09:41
That's what they see every day.
232
566000
2000
Hər gün görürlər belə vəhşilikləri.
09:43
It will change the perception and opinion
233
568000
3000
Bu müharibə üçün pul ödəyən insanların
09:46
of the people who are paying for it all,
234
571000
2000
münasibətini dəyişəcək ancaq.
09:48
and that's our hope.
235
573000
3000
İstədyimiz də budur.
09:51
CA: So you found a way to shine light
236
576000
3000
CA: Yəni sən hökumət və
09:54
into what you see
237
579000
3000
şirkətlərin gizli sirlərini
09:57
as these sort of dark secrets in companies and in government.
238
582000
3000
işıqlandırmağın bir yolunu tapmısan.
10:01
Light is good.
239
586000
2000
İşıqlandırmaq yaxşıdır.
10:03
But do you see any irony in the fact that,
240
588000
2000
Ancaq qəribə olan budur ki,
10:05
in order for you to shine that light,
241
590000
2000
sirləri işıqlandırmaq üçün,
10:07
you have to, yourself,
242
592000
2000
özün öz mənbələrini
10:09
create secrecy around your sources?
243
594000
3000
gizli saxlamalısan.
10:12
JA: Not really. I mean, we don't have
244
597000
3000
JA: Tam da elə deyil. Hələ ki
10:15
any WikiLeaks dissidents yet.
245
600000
3000
WikiLeaks-ə qarşı çıxanlar olmayıb.
10:19
We don't have sources who are dissidents on other sources.
246
604000
3000
Ya da hansısa mənbələrin əksinə olan məlumatlarımız da yoxdur.
10:23
Should they come forward, that would be a tricky situation for us,
247
608000
3000
Əgər belələri olsa və çoxalsa, bizim üçün çətin ola bilər.
10:26
but we're presumably acting in such a way
248
611000
3000
Biz elə işləyirik ki, bizimlə iş görən adamlar
10:29
that people feel
249
614000
2000
bizə ziyan gətirməkdənsə
10:31
morally compelled
250
616000
2000
öz işlərinə davam etməyə
10:33
to continue our mission, not to screw it up.
251
618000
3000
bizim işimizə kömək etməyə çalışırlar.
10:37
CA: I'd actually be interested, just based on what we've heard so far --
252
622000
3000
CA: İndiyə kimi eşitdiklərimə əsasən mənə də
10:40
I'm curious as to the opinion in the TED audience.
253
625000
3000
maraqlıdır-- TEDizləyiciləri bu haqda nə fikirləşirlər?
10:45
You know, there might be a couple of views
254
630000
2000
WikiLeaks və Julian haqda iki cür
10:47
of WikiLeaks and of Julian.
255
632000
2000
fikir var.
10:49
You know, hero -- people's hero --
256
634000
3000
Biri-- lazımı məsələləri işıqlandıran
10:52
bringing this important light.
257
637000
3000
qəhrəman.
10:55
Dangerous troublemaker.
258
640000
2000
Digəri təhlükəli araqarışıdıran.
10:58
Who's got the hero view?
259
643000
3000
Kim fikirləşir ki, qəhrəmandır?
11:02
Who's got the dangerous troublemaker view?
260
647000
3000
Bəs təhlükəli araqarışdıran?
11:06
JA: Oh, come on. There must be some.
261
651000
2000
JA: Yaxşı da, Heç olmasa bir neçə adam olmalıdır.
11:09
CA: It's a soft crowd, Julian, a soft crowd.
262
654000
2000
CA: Bu mülayim insanlardı, Julian.
11:11
We have to try better. Let's show them another example.
263
656000
2000
Bir az daha çalışmalıyıq. Başqa bir misal göstərək.
11:13
Now here's something that you haven't yet leaked,
264
658000
3000
Bu dəfəki hələ yayımlanmayıb məncə,
11:16
but I think for TED you are.
265
661000
3000
ancaq TEDdə yayımlanacaq.
11:19
I mean it's an intriguing story that's just happened, right?
266
664000
2000
Bu yaxınlarda baş verən maraqlı bir faktdır hə?
11:21
What is this?
267
666000
2000
Nədir bu sənəd?
11:23
JA: So this is a sample of what we do
268
668000
2000
JA: Bu hər gün gördüyümüz
11:25
sort of every day.
269
670000
2000
işlərdən bir nümunədir.
11:27
So late last year -- in November last year --
270
672000
3000
Keçən ilin sonları- Noyabrda-
11:30
there was a series of well blowouts
271
675000
2000
Albaniyada da Meksika körfəzindəki
11:32
in Albania,
272
677000
2000
kimi partlayışlar
11:34
like the well blowout in the Gulf of Mexico,
273
679000
3000
oldu, körfəzdəki kimi
11:37
but not quite as big.
274
682000
2000
güclü olmasa da.
11:39
And we got a report --
275
684000
3000
Biz belə bir
11:42
a sort of engineering analysis into what happened --
276
687000
3000
mühəndis hesabatı aldıq ki,
11:45
saying that, in fact, security guards
277
690000
3000
əslində partlayış rəqib firmaların
11:48
from some rival, various competing oil firms
278
693000
3000
mühafizəçilərinin yerləşdirdiyi
11:51
had, in fact, parked trucks there and blown them up.
279
696000
3000
yük maşınlarının partladılması yolu ilə həyata keçirilib.
11:55
And part of the Albanian government was in this, etc., etc.
280
700000
3000
Albaniya hökumətinin və başqalarının da burada əli var idi...
11:59
And the engineering report
281
704000
1000
Mühəndis hesabatının isə
12:00
had nothing on the top of it,
282
705000
2000
onlarla heç bir əlaqəsi yox idi.
12:02
so it was an extremely difficult document for us.
283
707000
2000
Bir az çətin sənəd idi.
12:04
We couldn't verify it because we didn't know
284
709000
2000
Kimin yazdığını və nə barədə olduğunu tam
12:06
who wrote it and knew what it was about.
285
711000
2000
bilmirdik.
12:08
So we were kind of skeptical that maybe it was
286
713000
2000
Bir az şübhələnirdik ki,
12:10
a competing oil firm just sort of playing the issue up.
287
715000
2000
rəqib neft şirkətinin oyunu da ola bilər.
12:12
So under that basis, we put it out and said,
288
717000
2000
Buna görə də, sənədlərə nəzər salıb, belə cavab yazdıq,
12:14
"Look, we're skeptical about this thing.
289
719000
2000
"Biz bir az şübhələnirik.
12:16
We don't know, but what can we do?
290
721000
2000
Necə edəcəyimizi də bilmirik.
12:18
The material looks good, it feels right,
291
723000
2000
Yaxşı sənəddir. Düzgün görünür,
12:20
but we just can't verify it."
292
725000
2000
amma təsdiqləyə bilmirik."
12:22
And we then got a letter
293
727000
3000
Bircə həftə əvvəl məlumatın
12:25
just this week
294
730000
3000
mənbəyini tapmağa çalışan
12:28
from the company who wrote it,
295
733000
3000
və bu mətubu yazan
12:31
wanting to track down the source --
296
736000
3000
şirkətdən cavab aldıq--
12:34
(Laughter)
297
739000
3000
(Gülüş)
12:38
saying, "Hey, we want to track down the source."
298
743000
3000
belə yazılmışdı, "Biz məlumatın mənbəyini tapmaq istəyirik."
12:41
And we were like, "Oh, tell us more.
299
746000
2000
Biz cavabında, "Bir az da məlumat verin.
12:43
What document is it, precisely, you're talking about?
300
748000
3000
Ümumilikdə hansı sənəd haqda danışırsınız?
12:46
Can you show that you had legal authority over that document?
301
751000
3000
Sənəd qanuni olaraq sizə məxsusdur?
12:49
Is it really yours?"
302
754000
2000
Sizindir həqiqətən?"
12:51
So they sent us this screen shot
303
756000
3000
Onlar cavab olaraq ekranda
12:54
with the author
304
759000
2000
Mikrosoft Word ID silə birlikdə
12:56
in the Microsoft Word ID.
305
761000
3000
sənəd sahibinin rəsmini göndərdilər.
13:01
Yeah.
306
766000
2000
Belə qurtardı.
13:03
(Applause)
307
768000
5000
(Alqış)
13:08
That's happened quite a lot though.
308
773000
2000
Belə hallar çox olur əslində.
13:10
This is like one of our methods
309
775000
2000
Materialın mənbəyinin
13:12
of identifying, of verifying, what a material is,
310
777000
3000
müəyyən edilməsi yollarından biri
13:15
is to try and get these guys to write letters.
311
780000
2000
məktub yazmağa sövq edən metodlardan biridir.
13:17
CA: Yeah. Have you had information
312
782000
3000
CA: BP- yə aid də informasiyalrınız
13:20
from inside BP?
313
785000
2000
var?
13:22
JA: Yeah, we have a lot, but I mean, at the moment,
314
787000
3000
JA: Bəli, həm də çox, ancaq hal-hazırda
13:25
we are undergoing a sort of serious fundraising and engineering effort.
315
790000
3000
sayt üçün fundraisingə çalışırıq və mühəndislər də əllərindən gələni edirlər.
13:28
So our publication rate
316
793000
2000
Mövcud ictimai maraqlarımızı
13:30
over the past few months
317
795000
2000
qorumaq üçün
13:32
has been sort of minimized
318
797000
2000
son bir neçə aydır saytın əsaslarını
13:34
while we're re-engineering our back systems
319
799000
3000
yenidən qurmağa çalışdığımız üçün
13:37
for the phenomenal public interest that we have.
320
802000
3000
nəşr olunan xəbərləri azaltmışıq.
13:40
That's a problem.
321
805000
2000
Bu bir az problemdir.
13:42
I mean, like any sort of growing startup organization,
322
807000
3000
Digər yeni fəaliyyətdə başlayan təşkilatlar kimi
13:45
we are sort of overwhelmed
323
810000
2000
bizim də birdən yüksəlişimiz
13:47
by our growth,
324
812000
2000
çətinliklər törədir.
13:49
and that means we're getting enormous quantity
325
814000
2000
Həddən artıq çox məlumat daxil olsa da
13:51
of whistleblower disclosures
326
816000
2000
bütün bu məlumatları
13:53
of a very high caliber
327
818000
2000
emal edib nəşr edəcək
13:55
but don't have enough people to actually
328
820000
2000
kifayət qədər işçimiz
13:57
process and vet this information.
329
822000
2000
yoxdur.
13:59
CA: So that's the key bottleneck,
330
824000
2000
CA: Demək sizə lazım olan
14:01
basically journalistic volunteers
331
826000
2000
əsas könüllü jurnalistlər və/yaxud
14:03
and/or the funding of journalistic salaries?
332
828000
3000
jurnalistlərə əməkhaqqı verilməsi üçün puldur?
14:06
JA: Yep. Yeah, and trusted people.
333
831000
2000
JA: Bəli. Bir də inanacağımız insanlar.
14:08
I mean, we're an organization
334
833000
2000
Əlimizdə olan məlumatlar
14:10
that is hard to grow very quickly
335
835000
2000
bir az fərqli yolla əldə edildiyi üçün
14:12
because of the sort of material we deal with,
336
837000
2000
birdən inkişaf etmək də çətindir.
14:14
so we have to restructure
337
839000
3000
Bizə yüksək səviyyəli
14:17
in order to have people
338
842000
2000
həm də xırda təhlükəsizlik
14:19
who will deal with the highest national security stuff,
339
844000
3000
məsələləri ilə baş edə biləcək
14:22
and then lower security cases.
340
847000
2000
insanlar lazımdır.
14:24
CA: So help us understand a bit about you personally
341
849000
3000
CA: Bəs bu işə başlamağının səbəbini
14:27
and how you came to do this.
342
852000
2000
deyə bilərsənmi?
14:29
And I think I read that as a kid
343
854000
2000
Deyəsən hardasa oxumuşam ki,
14:31
you went to 37 different schools.
344
856000
3000
uşaqlığında 37 məktəb dəyişmisən.
14:34
Can that be right?
345
859000
2000
Doğrudur bu məlumat?
14:36
JA: Well, my parents were in the movie business
346
861000
3000
JA: Valideynlərim film biznesində idilər,
14:39
and then on the run from a cult,
347
864000
2000
bir də dini mərasimlərdən qaçmağım,
14:41
so the combination between the two ...
348
866000
2000
ikisinin nəticəsi idi...
14:43
(Laughter)
349
868000
4000
(Gülüş)
14:47
CA: I mean, a psychologist might say
350
872000
2000
CA: Psixoloqlar bu halı
14:49
that's a recipe for breeding paranoia.
351
874000
3000
paranoia mənbəyi kimi qəbul edərdilər.
14:52
JA: What, the movie business?
352
877000
2000
JA: Film biznesini nəzərdə tutursunuz?
14:54
(Laughter)
353
879000
3000
(Gülüş)
14:57
(Applause)
354
882000
3000
(Alqış)
15:00
CA: And you were also -- I mean,
355
885000
2000
CA: Bildiyimə görə gənc yaşlarda
15:02
you were also a hacker at an early age
356
887000
2000
sən həm də xaker idin,
15:04
and ran into the authorities early on.
357
889000
3000
rəsmilərlə problemin olurdu.
15:07
JA: Well, I was a journalist.
358
892000
3000
JA: Jurnalist idim sadəcə.
15:10
You know, I was a very young journalist activist at an early age.
359
895000
2000
Aktivist gənc jurnalistlərdən biri idim.
15:12
I wrote a magazine,
360
897000
2000
Gənc yaşlarda dərc etdiyim jurnala
15:14
was prosecuted for it when I was a teenager.
361
899000
3000
görə həbs olunmuşdum.
15:17
So you have to be careful with hacker.
362
902000
2000
Xakerlərlə bir az ehtiyatlı davranmaq lazımdır.
15:19
I mean there's like -- there's a method
363
904000
2000
Xarkerlik yolu ilə
15:21
that can be deployed for various things.
364
906000
2000
müxtəlif şeylər etmək mümkündür.
15:23
Unfortunately, at the moment,
365
908000
2000
Təəssüf ki indiki xakerlərin çoxu
15:25
it's mostly deployed by the Russian mafia
366
910000
2000
Rus mafiyası üçün nənənizin bank hesabındakı
15:27
in order to steal your grandmother's bank accounts.
367
912000
2000
pulu oğurlamaqla məşğuldurlar.
15:29
So this phrase is not,
368
914000
3000
Xarker satusu
15:32
not as nice as it used to be.
369
917000
2000
əvvəlki kimi deyil indi.
15:34
CA: Yeah, well, I certainly don't think
370
919000
2000
CA: Məndə fikirləşmirəm ki,
15:36
you're stealing anyone's grandmother's bank account,
371
921000
3000
sən kiminsə nənəsinin pulunu oğurlamaqla məşğul idin.
15:39
but what about
372
924000
2000
Əsas dəyərlərin
15:41
your core values?
373
926000
2000
nələrdir?
15:43
Can you give us a sense of what they are
374
928000
3000
Onlar haqda qısa məlumat verə bilərsən,
15:46
and maybe some incident in your life
375
931000
2000
ya da onları yaradan səbəb və ya
15:48
that helped determine them?
376
933000
3000
hadisələr haqda danışa bilərsən?
15:53
JA: I'm not sure about the incident.
377
938000
2000
JA: Hansısa hadisə olmuyub məncə.
15:55
But the core values:
378
940000
3000
Ancaq əsas dəyərlərim:
15:58
well, capable, generous men
379
943000
3000
məncə bacarıqlı və cömərd insanlar
16:01
do not create victims;
380
946000
2000
qurbanlar yaratmır;
16:03
they nurture victims.
381
948000
2000
qurbanlara yardım edir.
16:05
And that's something from my father
382
950000
2000
Həyatda atam, atam kimi
16:07
and something from other capable, generous men
383
952000
3000
cömərd insanlardan
16:10
that have been in my life.
384
955000
3000
öyrəndiyim də bu olub.
16:13
CA: Capable, generous men do not create victims;
385
958000
2000
CA: Bacarıqlı, comərd insan qurban yaratmır;
16:15
they nurture victims?
386
960000
2000
onları qoruyur?
16:17
JA: Yeah. And you know,
387
962000
2000
JA: Mən bir az
16:19
I'm a combative person,
388
964000
4000
davakar insanam,
16:23
so I'm not actually so big on the nurture,
389
968000
2000
tam olaraq onları qoruyub, qağı göstərmirəm.
16:25
but some way --
390
970000
3000
Ancaq dolayısı yolla--
16:28
there is another way of nurturing victims,
391
973000
3000
cinayət törədən insanları aşkar
16:31
which is to police perpetrators
392
976000
3000
etməklə qurbanları
16:34
of crime.
393
979000
2000
qoruyuram.
16:36
And so that is something
394
981000
2000
Bu isə uzun zamandır
16:38
that has been in my character
395
983000
2000
malik olduğum
16:40
for a long time.
396
985000
2000
xarakterimdir.
16:42
CA: So just tell us, very quickly in the last minute, the story:
397
987000
3000
CA: Son bir neçə dəqiqədə qısaca İslandiyada nə olduğu
16:45
what happened in Iceland?
398
990000
3000
haqda danışa bilərsənmi?
16:48
You basically published something there,
399
993000
3000
Orada yayımladığın məlumata görə
16:51
ran into trouble with a bank,
400
996000
3000
bankla problemin oldu
16:54
then the news service there
401
999000
2000
və məlumatı yayan
16:56
was injuncted from running the story.
402
1001000
3000
xəbər agentliyi də məhkəməyə verildi.
16:59
Instead, they publicized your side.
403
1004000
2000
Əvəzində isə saytın məhşurlaşdı.
17:01
That made you very high-profile in Iceland. What happened next?
404
1006000
3000
İslandiyada yaxşı imic yaratdın. Sonra nə oldu?
17:04
JA: Yeah, this is a great case, you know.
405
1009000
2000
JA: Bu böyük məsələ idi.
17:06
Iceland went through this financial crisis.
406
1011000
2000
İslandiyada iqtisadi böhran idi.
17:08
It was the hardest hit of any country in the world.
407
1013000
2000
Dünyada ən böyük böhranlardan biri idi.
17:10
Its banking sector was 10 times the GDP
408
1015000
2000
bank sektorundanki Ümumdaxili Məhsul
17:12
of the rest of the economy.
409
1017000
2000
digər sahələrdən 10 dəfə artıq idi.
17:14
Anyway, so we release this report
410
1019000
3000
Bu məlumatı keçən ilin
17:17
in July last year.
411
1022000
3000
İyulunda yayımladıq.
17:20
And the national TV station was injuncted
412
1025000
2000
Dövlət televiziyasında yayımlanmazdan
17:22
five minutes before it went on air,
413
1027000
2000
5 dəq. əvvəl televiziya məhkəməyə verilmişdi.
17:24
like out of a movie: injunction landed on the news desk,
414
1029000
2000
Filmlərdəki kimi, məhkəmə əmri icrası xəbərlərdən
17:26
and the news reader was like,
415
1031000
2000
5 dəq. əvvəl başladı və aparıcı nə edəcəyini bilmirdi,
17:28
"This has never happened before. What do we do?"
416
1033000
2000
"Belə hal heç vaxt olmayıb. Neynəməliyik indi?"
17:30
Well, we just show the website instead,
417
1035000
2000
Xəbərləri televiziya yerinə
17:32
for all that time, as a filler,
418
1037000
3000
vebsəhifədə yayımladıq.
17:35
and we became very famous in Iceland,
419
1040000
2000
İslandiyada xeyli məhşurlaşdıq,
17:37
went to Iceland and spoke about this issue.
420
1042000
3000
hətta ora gedib məsələ haqda danışdıq.
17:40
And there was a feeling in the community
421
1045000
2000
Cəmiyyətdə hər kəs bu halın bir daha baş verməyəcəyinə
17:42
that that should never happen again,
422
1047000
2000
əmin idilər.
17:44
and as a result,
423
1049000
2000
Nəticə olaraq,
17:46
working with Icelandic politicians
424
1051000
2000
bir neçə İsland siyasətçiləri və
17:48
and some other international legal experts,
425
1053000
2000
beynəlxalq expertlərlə görüşdükdən sonra,
17:50
we put together a new sort of
426
1055000
2000
İslandiya hökumətinə
17:52
package of legislation for Iceland
427
1057000
3000
jusnalistlərin qoruyucusu olacaq
17:55
to sort of become an offshore haven
428
1060000
3000
yeni bir qanun layihəsi təqdim edildi,
17:58
for the free press,
429
1063000
3000
Bu qanun dünyada jurnalistləri qorumağa xidmət edən
18:01
with the strongest journalistic protections in the world,
430
1066000
3000
ən əsaslı qanunlardan biridir,
18:04
with a new Nobel Prize
431
1069000
2000
söz azadlığına görə Nobel Mukafatı
18:06
for freedom of speech.
432
1071000
2000
ilə bərabər.
18:08
Iceland's a Nordic country,
433
1073000
2000
İslandiya da Norveçlə bərabər
18:10
so, like Norway, it's able to tap into the system.
434
1075000
3000
digər skandinaviya ölkələri sisteminə daxil ola bildi.
18:13
And just a month ago,
435
1078000
2000
Və bircə ay əvvəl bu qanun gizli olaraq
18:15
this was passed by the Icelandic parliament unanimously.
436
1080000
3000
İslandiya parlamentində qəbul olundu.
18:18
CA: Wow.
437
1083000
2000
CA: Vouu
18:20
(Applause)
438
1085000
6000
(Alqış)
18:26
Last question, Julian.
439
1091000
2000
Axırıncı sualım, Julian,
18:28
When you think of the future then,
440
1093000
2000
Gələcəyin necə olacağına inanırsan?
18:30
do you think it's more likely to be
441
1095000
2000
Səncə Böyük Qardaş
18:32
Big Brother exerting more control,
442
1097000
2000
gizli yolla hər şeyə nəzarət edəcək,
18:34
more secrecy,
443
1099000
2000
yoxsa,
18:36
or us watching
444
1101000
2000
insanlar Böyük Qardaşın
18:38
Big Brother,
445
1103000
2000
nəzarət etməyini seyr edəcək,
18:40
or it's just all to be played for either way?
446
1105000
3000
ya başqa cür olacaq?
18:43
JA: I'm not sure which way it's going to go.
447
1108000
2000
JA: Necə olacağından tam da əmin deyiləm.
18:45
I mean, there's enormous pressures
448
1110000
2000
Bütün dünyada- Aİ-dən
18:47
to harmonize freedom of speech legislation
449
1112000
3000
Çinə və ABŞ-a kimi hər yerdə
18:50
and transparency legislation around the world --
450
1115000
3000
söz azadlığı və şəffaf qanunvericilik
18:53
within the E.U.,
451
1118000
2000
tələbləri
18:55
between China and the United States.
452
1120000
2000
artmaqdadır.
18:57
Which way is it going to go? It's hard to see.
453
1122000
3000
Gələcəyin necə olacağını görmək çətindir.
19:00
That's why it's a very interesting time to be in --
454
1125000
2000
Yaşadığımız dövr çox maraqlı dövrdür.
19:02
because with just a little bit of effort,
455
1127000
2000
Çox cüzi bir səylə
19:04
we can shift it one way or the other.
456
1129000
3000
hər şeyi dəyişə bilərik.
19:07
CA: Well, it looks like I'm reflecting the audience's opinion
457
1132000
3000
CA: Deyəsən dinləyicilərimizin nə demək istədiyini
19:10
to say, Julian, be careful,
458
1135000
2000
hiss edirəm, Julian, ehtiyatlı ol,
19:12
and all power to you.
459
1137000
2000
güc səninlə olsun.
19:14
JA: Thank you, Chris. (CA: Thank you.)
460
1139000
2000
JA: Çox sağ ol, Chris. (CA: Sağ ol.)
19:16
(Applause)
461
1141000
10000
(Alqış)
ABOUT THE SPEAKER
Julian Assange - WhistleblowerInternet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct.
Why you should listen
You could say Australian-born Julian Assange has swapped his long-time interest in network security flaws for the far-more-suspect flaws of even bigger targets: governments and corporations. Since his early 20s, he has been using network technology to prod and probe the vulnerable edges of administrative systems, but though he was a computing hobbyist first (in 1991 he was the target of hacking charges after he accessed the computers of an Australian telecom), he's now taken off his "white hat" and launched a career as one of the world's most visible human-rights activists.
He calls himself "editor in chief." He travels the globe as its spokesperson. Yet Assange's part in WikiLeaks is clearly dicier than that: he's become the face of creature that, simply, many powerful organizations would rather see the world rid of. His Wikipedia entry says he is "constantly on the move," and some speculate that his role in publishing decrypted US military video has put him in personal danger. A controversial figure, pundits debate whether his work is reckless and does more harm than good. Amnesty International recognized him with an International Media Award in 2009.
Assange studied physics and mathematics at the University of Melbourne. He wrote Strobe, the first free and open-source port scanner, and contributed to the book Underground: Tales of Hacking, Madness and Obsession on the Electronic Frontier.
Julian Assange | Speaker | TED.com