TEDGlobal 2010
Julian Assange: Why the world needs WikiLeaks
Julian Assange: Pse bota ka nevojë për WikiLeaks
Filmed:
Readability: 4.4
2,716,210 views
Faqja e internetit qe ka ngjall debat, WikiLeaks, mbledh dhe publikon dokumente dhe video me vlerë shume sekrete. Themeluesi Julian Assange, per te cilin thuhet se kërkohet nga autoritetet amerikane për t'u marrë në pyetje, flet me Chris Anderson nga TED për mënyrën se si funksionon faqja, cka ka arritur -- dhe çka e shtyn atë. Intervista përfshin pamje filmike të sulmeve të fundit ajrore nga amerikanët në Baghdad.
Julian Assange - Whistleblower
Internet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct. Full bio
Internet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Chris Anderson: Julian, welcome.
0
0
2000
Chris Anderson: Julian, mirëseerdhët.
00:17
It's been reported that WikiLeaks, your baby,
1
2000
2000
Është raportuar se WikiLeaks, krijesa juaj,
00:19
has, in the last few years
2
4000
2000
... në vitet e fundit
00:21
has released more classified documents
3
6000
3000
ka lëshuar më shumë dokumente me vlerë sekrete
00:24
than the rest of the world's media combined.
4
9000
2000
se sa e gjithë media botërore bashkë.
00:26
Can that possibly be true?
5
11000
2000
A mund të jetë kjo e vërtetë?
00:28
Julian Assange: Yeah, can it possibly be true?
6
13000
2000
Julian Assange: Po, a mund të jetë e vërtetë?
00:30
It's a worry -- isn't it? -- that the rest of the world's media
7
15000
3000
Është një shqetësim -- apo jo? që e gjithë media botërore
00:33
is doing such a bad job
8
18000
2000
është duke bërë një punë kaq të keqe
00:35
that a little group of activists
9
20000
2000
që një grup i vogël aktivistësh
00:37
is able to release more
10
22000
2000
është në gjendje të lëshojë më shumë
00:39
of that type of information
11
24000
2000
informata të atij lloji
00:41
than the rest of the world press combined.
12
26000
2000
se sa i gjithë shtypi botëror së bashku.
00:43
CA: How does it work?
13
28000
2000
CA: Si funksionon kjo gjë?
00:45
How do people release the documents?
14
30000
3000
Si i lëshojnë njerëzit dokumentet?
00:48
And how do you secure their privacy?
15
33000
3000
Dhe si i'a siguroni fshehtësinë?
00:51
JA: So these are -- as far as we can tell --
16
36000
2000
Pra, këta janë -- për aq sa ne mund të themi --
00:53
classical whistleblowers,
17
38000
2000
informues klasik.
00:55
and we have a number of ways for them
18
40000
2000
Dhe kemi mënyra të ndryshme për ta
00:57
to get information to us.
19
42000
2000
se si të na dërgojnë informatat.
00:59
So we use this state-of-the-art encryption
20
44000
2000
Pra ne përdorim teknikën me të lartë të shifrimit
01:01
to bounce stuff around the Internet, to hide trails,
21
46000
2000
që të bartim materialet nëpër Internet, ti fshehim gjurmët,
01:03
pass it through legal jurisdictions
22
48000
2000
ti kalojmë nëpërmjet juridiksioneve ligjore
01:05
like Sweden and Belgium
23
50000
3000
sikurse Suedia dhe Belgjika
01:08
to enact those legal protections.
24
53000
3000
për t'iu mundësuar mbrojtje ligjore.
01:12
We get information in the mail,
25
57000
2000
Ne i marim informatat me anë të postes,
01:14
the regular postal mail,
26
59000
3000
postes se rregullt,
01:17
encrypted or not,
27
62000
2000
të shifruar apo jo,
01:19
vet it like a regular news organization, format it --
28
64000
3000
pra si një organizate e rregullt e informatave, i formatizojme
01:22
which is sometimes something that's quite hard to do,
29
67000
3000
që nganjëherë është punë shumë e vështirë,
01:25
when you're talking about
30
70000
2000
kur është fjala për
01:27
giant databases of information --
31
72000
2000
databaza gjigante të informatave --
01:29
release it to the public
32
74000
2000
për ti nxjerrë në publik
01:31
and then defend ourselves
33
76000
2000
dhe pastaj të mbrojmë vetvetën
01:33
against the inevitable legal and political attacks.
34
78000
3000
kundër sulmeve të pashmangshme politike dhe ligjore.
01:36
CA: So you make an effort to ensure
35
81000
2000
CA: Kështu që ju bëni një përpjekje për tu siguruar
01:38
the documents are legitimate,
36
83000
2000
që dokumentet janë të vërteta.
01:40
but you actually
37
85000
2000
Por ju në të vërtetë,
01:42
almost never know who the identity of the source is?
38
87000
3000
pothuajse asnjëhere nuk e dini identitetin e burimit.
01:45
JA: That's right, yeah. Very rarely do we ever know,
39
90000
3000
Ashtu është, po po. Rrallë herë mund ta dimë.
01:49
and if we find out at some stage
40
94000
3000
Dhe nese ndonjëherë e kuptojmë,
01:52
then we destroy that information as soon as possible.
41
97000
3000
atëherë ne e asgjësojmë atë informacion sa më shpejt që është e mundur.
01:55
(Phone ring) God damn it.
42
100000
2000
(Telefoni cingron) Oh, mos.
01:57
(Laughter)
43
102000
4000
(Qeshje)
02:01
CA: I think that's the CIA asking what the code is
44
106000
2000
Mendoj se kjo është CIA duke kërkuar kodin
02:03
for a TED membership.
45
108000
2000
për antarsim në TED.
02:05
(Laughter)
46
110000
3000
(Qeshje)
02:08
So let's take [an] example, actually.
47
113000
2000
Pra, le të marim shembull, në të vërtetë
02:10
This is something
48
115000
2000
Kjo është diçka
02:12
you leaked a few years ago.
49
117000
2000
që keni publikuar disa vjet më parë.
02:14
If we can have this document up ...
50
119000
2000
Nese mund ta kemi këtë dokument...
02:16
So this was a story in Kenya a few years ago.
51
121000
2000
Pra, kjo ishte një ngjarje ne Kenia disa vite më parë.
02:18
Can you tell us what you leaked and what happened?
52
123000
3000
A mund të na tregoni se çfarë keni publikuar dhe çfarë ka ndodhur?
02:21
JA: So this is the Kroll Report.
53
126000
2000
JA: Pra, ky është raporti i Kroll-it.
02:23
This was a secret intelligence report
54
128000
3000
Ky ishte një raport i inteligjences sekrete
02:26
commissioned by the Kenyan government
55
131000
2000
me mandat të qeverisë Keniane.
02:28
after its election in 2004.
56
133000
3000
pas zgjedhjeve të vitit 2004.
02:31
Prior to 2004, Kenya was ruled
57
136000
2000
Para vitit 2004, Kenia ishte drejtuar
02:33
by Daniel arap Moi
58
138000
2000
nga Daniel arap Moi
02:35
for about 18 years.
59
140000
2000
për rreth 18 vjet.
02:37
He was a soft dictator of Kenya.
60
142000
3000
Ai ishte një diktator i butë i Kenias.
02:40
And when Kibaki got into power --
61
145000
2000
Dhe kur Kibaki mori pushtetin --
02:42
through a coalition of forces that were trying
62
147000
2000
përmes një koalicioni të forcave të cilat janë përpjekur
02:44
to clean up corruption in Kenya --
63
149000
2000
te pastrojnë korrupcionin në Kenia --
02:46
they commissioned this report,
64
151000
2000
ata mandatuan këtë raport,
02:48
spent about two million pounds
65
153000
2000
shpenzuan rreth dy milion funta
02:50
on this and an associated report.
66
155000
2000
për këtë dhe një raport lidhur me këtë.
02:52
And then the government sat on it
67
157000
3000
Dhe pastaj qeveria u bazua në këtë raport
02:55
and used it for political leverage on Moi,
68
160000
2000
dhe e përdori për përfitime politike nga Moi
02:57
who was the richest man --
69
162000
2000
i cili ishte njeriu më i pasur --
02:59
still is the richest man -- in Kenya.
70
164000
3000
dhe ende është njeriu më i pasur -- në Kenya.
03:02
It's the Holy Grail of Kenyan journalism.
71
167000
3000
Është i Shenjti Grail i gazetarisë Keniane.
03:05
So I went there in 2007,
72
170000
3000
Kështu që unë shkova atje në vitin 2007,
03:08
and we managed to get hold of this
73
173000
2000
dhe arritëm të sigurojmë këtë
03:10
just prior to the election --
74
175000
2000
vetëm pak para zgjedhjeve --
03:12
the national election, December 28.
75
177000
3000
zgjedhjeve kombtare, të 28 Dhjetorit.
03:17
When we released that report,
76
182000
3000
Kur e kemi publikuar ate raport,
03:20
we did so three days after the new president, Kibaki,
77
185000
3000
ne e bëmë këtë tri ditë pasi presidenti i ri, Kibaki,
03:23
had decided to pal up with
78
188000
2000
kishte vendosur të bëhet me
03:25
the man that he was going to clean out,
79
190000
2000
njeriun të cilin do ta hiqte qafe,
03:27
Daniel arap Moi,
80
192000
2000
Daniel arap Moi.
03:29
so this report then
81
194000
3000
Pra, ky raport, atëherë
03:32
became a dead albatross
82
197000
2000
u bë një mallkim
03:34
around President Kibaki's neck.
83
199000
3000
në qafen e presidentit Kibaki.
03:38
CA: And -- I mean, to cut a long story short --
84
203000
3000
CA: Dhe -- për ti rënë kësaj historie më shkurt --
03:41
word of the report leaked into Kenya,
85
206000
3000
lajmi për raportin u bë publik në Kenya,
03:44
not from the official media, but indirectly,
86
209000
3000
jo nga mediat zyrtare, por në mënyrë indirekte.
03:47
and in your opinion, it actually shifted the election.
87
212000
3000
Dhe sipas mendimit tuaj, faktikisht ky lajm i ktheu zgjedhjet .
03:50
JA: Yeah. So this became front page of the Guardian
88
215000
3000
JA: Po. Pra kjo u bë lajmi kryesor i 'Guardian'
03:53
and was then printed in all the surrounding countries of Kenya,
89
218000
3000
dhe pastaj u shtyp në të gjitha vendet përreth Kenias,
03:56
in Tanzanian and South African press.
90
221000
3000
në Tanzani dhe Afrikën Jugore.
03:59
And so it came in from the outside.
91
224000
2000
Dhe kështu lajmi erdhi brenda nga jashte.
04:01
And that, after a couple of days,
92
226000
2000
Edhe se, vetëm pas disa ditësh,
04:03
made the Kenyan press feel safe to talk about it.
93
228000
2000
e bëri shtypin e Kenias të ndihet i lirë që të flasë për të.
04:05
And it ran for 20 nights straight on Kenyan TV,
94
230000
3000
Dhe u transmetua për 20 ditë rresht ne Televizionin e Kenias,
04:08
shifted the vote by 10 percent,
95
233000
3000
ndryshoi votat për 10 përqind,
04:11
according to a Kenyan intelligence report,
96
236000
2000
sipas raportit te inteligjencës së Kenias,
04:13
which changed the result of the election.
97
238000
2000
që ndryshoi rezultatin e zgjedhjeve.
04:15
CA: Wow, so your leak
98
240000
2000
CA: Oh, pra lajmi juaj,
04:17
really substantially changed the world?
99
242000
2000
vërtetë, rrënjësisht ndryshoi botën?
04:19
JA: Yep.
100
244000
2000
JA: Ashtu është
04:21
(Applause)
101
246000
4000
(Duartrokitje)
04:25
CA: Here's -- We're going to just show
102
250000
2000
CA: Ja pra -- Ne do t'ju shfaqim vetëm
04:27
a short clip from this
103
252000
3000
një klip të shkurtër nga ky
04:30
Baghdad airstrike video.
104
255000
2000
sulm ajror në Baghdad.
04:32
The video itself is longer,
105
257000
2000
Video në vetvete është më e gjatë.
04:34
but here's a short clip.
106
259000
2000
Por ja një klip i shkurtër.
04:36
This is -- this is intense material, I should warn you.
107
261000
3000
Ky është -- duhet t'ju paralajmëroj se ky është një material i rëndë,
04:39
Radio: ... just fuckin', once you get on 'em just open 'em up.
108
264000
3000
Radio: si ti sheh ato ndytësira vetëm shpërndaji
04:42
I see your element, uh, got about four Humvees, uh, out along ...
109
267000
4000
E shoh elementin tënd, uh, i shof dikun 4 automjete, uh, përgjat ...
04:46
You're clear. All right. Firing.
110
271000
3000
E ke lejen. Në rregull. Fillova.
04:49
Let me know when you've got them. Let's shoot.
111
274000
3000
Me trego kur i kap në shënjestër.T'i gjuajmë
04:52
Light 'em all up.
112
277000
2000
Hajde kalli krejt.
04:54
C'mon, fire!
113
279000
2000
Hajde, gjuaj!
04:56
(Machine gun fire)
114
281000
3000
(te shtena mitralozi)
04:59
Keep shoot 'n. Keep shoot 'n.
115
284000
3000
Vazhdo të qëllosh. Vazhdo të qëllosh,
05:02
(Machine gun fire)
116
287000
3000
(te shtena mitralozi)
05:05
Keep shoot 'n.
117
290000
3000
Vazhdo të qëllosh
05:08
Hotel ... Bushmaster Two-Six, Bushmaster Two-Six,
118
293000
2000
Hotel ... Bushmaster Dy-Gjashtë, Bushmaster Dy-Gjashtë,
05:10
we need to move, time now!
119
295000
2000
duhet të lëvizim, mu tani!
05:12
All right, we just engaged all eight individuals.
120
297000
3000
Në rregull, ne sapo qëlluam të tetë personat.
05:15
Yeah, we see two birds [helicopters], and we're still firing.
121
300000
3000
Po, po i shohim dy zogj [helikopterë], dhe jemi ende duke gjuajtur.
05:18
Roger. I got 'em.
122
303000
2000
Kuptova. I kapa..
05:20
Two-Six, this is Two-Six, we're mobile.
123
305000
2000
Dy-Gjashtë, ktu është Dy-Gjashtë, ne jemi në lëvizje.
05:22
Oops, I'm sorry. What was going on?
124
307000
2000
Opaa! Më fal. Çfarë po ndodhte?
05:24
God damn it, Kyle. All right, hahaha. I hit 'em.
125
309000
2000
Dreqi e martë, Kyle. Në rregull, hahaha. I qëllova.
05:29
CA: So, what was the impact of that?
126
314000
3000
CA: Pra, çfarë ishte ndikimi i kësaj?
05:32
JA: The impact on the people who worked on it
127
317000
3000
JA: Ndikimi në njerez që ishin pjesë e kësaj
05:35
was severe.
128
320000
2000
ishte mizorë..
05:37
We ended up sending two people to Baghdad
129
322000
2000
Ne dërguam dy njerez në Baghdad
05:39
to further research that story.
130
324000
2000
për të hulumtuar rreth kësaj ngjarje.
05:41
So this is just the first of three attacks
131
326000
3000
Pra, ky është vetem i pari prej tri sulmeve
05:44
that occurred in that scene.
132
329000
2000
që ndodhi në at vend.
05:46
CA: So, I mean, 11 people died in that attack, right,
133
331000
2000
CA: Pra, 11 vetë vdiqën në atë sulm, a po,
05:48
including two Reuters employees?
134
333000
2000
duke përfshirë edhe dy punonjës të Reuters?
05:50
JA: Yeah. Two Reuters employees,
135
335000
2000
JA: Po. Dy punonjës të Reuters,
05:52
two young children were wounded.
136
337000
3000
dy fëmijë të vegjël u plagosën.
05:55
There were between 18 and 26 people killed all together.
137
340000
3000
Aty ishin rreth 18 deri 26 njerz te vrarë gjithsej.
05:58
CA: And releasing this caused
138
343000
2000
CA: Dhe publikimi i kësaj shkaktoi
06:00
widespread outrage.
139
345000
2000
zemërim të gjerë.
06:02
What was the key element of this
140
347000
2000
Cili ishte elementi kyç i kësaj
06:04
that actually caused the outrage, do you think?
141
349000
3000
që faktikisht shkaktoi zemrimin?
06:07
JA: I don't know. I guess people can see
142
352000
2000
JA: Nuk e di, mendoj që njerezit mund ta shohin
06:09
the gross disparity in force.
143
354000
3000
pabarazine brutale të forcës.
06:12
You have guys walking in a relaxed way down the street,
144
357000
2000
Janë disa persona duke ecur qetësisht në rrugë,
06:14
and then an Apache helicopter sitting up at one kilometer
145
359000
3000
dhe pastaj një helikopter Apache i ulur një kilometër lart
06:17
firing 30-millimeter cannon shells
146
362000
2000
duke shtënë predha cilindrike 30-milimetërshe
06:19
on everyone --
147
364000
2000
në të gjithë --
06:21
looking for any excuse to do so --
148
366000
3000
duke kërkuar çfardo arsyeje për të bërë këtë --
06:24
and killing people rescuing the wounded.
149
369000
2000
duke vrare njerëz qe po shpëtonin të plagosurit.
06:26
And there was two journalists involved that clearly weren't insurgents
150
371000
3000
Dhe aty ishin dy gazetarë të përfshirë që nuk ishin kryengritës
06:29
because that's their full-time job.
151
374000
2000
sepse ajo eshte puna e tyre.
06:33
CA: I mean, there's been this U.S. intelligence analyst,
152
378000
3000
CA: Dua të them, është një analist i inteligjencës së ShBA,
06:36
Bradley Manning, arrested,
153
381000
2000
Bradley Manning, i arrestuar.
06:38
and it's alleged that he confessed in a chat room
154
383000
3000
Dhe pretendohet që ai ka pohuar në një bisedim
06:41
to have leaked this video to you,
155
386000
3000
që ju ka dorëzouar juve këtë video,
06:44
along with 280,000
156
389000
2000
së bashku me 280,000
06:46
classified U.S. embassy cables.
157
391000
2000
mesazhe sekrete të ambasadave Amerikane.
06:48
I mean, did he?
158
393000
3000
A Dua të them, vërtet e ka bëre?
06:51
JA: We have denied receiving those cables.
159
396000
2000
JA: Ne e kemi mohuar marrjen e këtyre dokumenteve.
06:53
He has been charged,
160
398000
2000
Ai është akuzuar,
06:55
about five days ago,
161
400000
2000
pesë ditë më parë,
06:57
with obtaining 150,000 cables
162
402000
3000
për marrjen e 150,000 mesazheve
07:00
and releasing 50.
163
405000
2000
dhe për publikim e 50 prej tyre.
07:02
Now, we had released,
164
407000
3000
Tani, ne kemi publikuar
07:05
early in the year,
165
410000
2000
në fillim të vitit
07:07
a cable from the Reykjavik U.S. embassy,
166
412000
3000
një dokument nga ambasada Amerikane në Reykjavik.
07:11
but this is not necessarily connected.
167
416000
2000
Por kjo nuk është e lidhur domosdoshmërisht.
07:13
I mean, I was a known visitor of that embassy.
168
418000
2000
Dua të them, isha vizitor i njohur i asaj ambasade.
07:15
CA: I mean, if you did receive thousands
169
420000
2000
CA: Nëse ju i keni marrë mijëra
07:17
of U.S. embassy diplomatic cables ...
170
422000
3000
mesazhe diplomatike të ambasadave Amerikane ...
07:20
JA: We would have released them. (CA: You would?)
171
425000
2000
JA: Ne do t'i kishim publikuar ato. (CA: Do ta kishit bërë?)
07:22
JA: Yeah. (CA: Because?)
172
427000
3000
JA: Po. (CA: Për arsye?)
07:25
JA: Well, because these sort of things
173
430000
2000
JA: Sepse këto lloj gjërash
07:27
reveal what the true state
174
432000
3000
nxjerrin në shesh se çfare jane në të vërtetë
07:30
of, say,
175
435000
2000
si te themi
07:32
Arab governments are like,
176
437000
2000
qeveritë Arabe,
07:34
the true human-rights abuses in those governments.
177
439000
3000
abuzimet e vërteta të të drejtave të njeriut në ato qeveri.
07:37
If you look at declassified cables,
178
442000
2000
Nëse ju i shikoni dokumentet e paklasifikuara,
07:39
that's the sort of material that's there.
179
444000
2000
ky lloj materiali gjendet aty.
07:41
CA: So let's talk a little more broadly about this.
180
446000
2000
CA: Pra, le të flasim pak më gjerësisht në lidhje me këtë.
07:43
I mean, in general, what's your philosophy?
181
448000
2000
Dua të them, në pergjithësi, cila është filozofia juaj?
07:45
Why is it right
182
450000
2000
Pse është e drejtë
07:47
to encourage leaking of secret information?
183
452000
3000
të inkurajohet publikimi i informatave sekrete?
07:51
JA: Well, there's a question as to what sort of information is important in the world,
184
456000
3000
JA: E po, shtrohet pyetja se qfarë informatash janë të rëndësishme në botë,
07:54
what sort of information
185
459000
2000
çfarë lloj informate
07:56
can achieve reform.
186
461000
2000
mund të bëjë reforma.
07:58
And there's a lot of information.
187
463000
2000
Dhe ka shumë informata.
08:00
So information that organizations
188
465000
2000
Pra informatat për të cilat organizatat
08:02
are spending economic effort into concealing,
189
467000
3000
bëjnë shpenzime ekonomike për fshehjen e tyre,
08:05
that's a really good signal
190
470000
2000
që është sinjal shumë i mirë
08:07
that when the information gets out,
191
472000
2000
sepse kur informatat dalin në shesh,
08:09
there's a hope of it doing some good --
192
474000
2000
ka shpresë që ajo të bëje mirë.
08:11
because the organizations that know it best,
193
476000
2000
Sepse organizatat e dinë më së miri
08:13
that know it from the inside out,
194
478000
2000
ata e dinë nga brenda jashtë,
08:15
are spending work to conceal it.
195
480000
3000
duke u përpjekur t'i fshehin ato.
08:18
And that's what we've found in practice,
196
483000
2000
Dhe kjo është ajo çka ne kemi gjetur në praktikë.
08:20
and that's what the history of journalism is.
197
485000
3000
Dhe kjo është çka historia e gazetarisë është
08:23
CA: But are there risks with that,
198
488000
3000
CA: Por a ka rreziqe me të,
08:26
either to the individuals concerned
199
491000
3000
ose të individëve në fjalë
08:29
or indeed to society at large,
200
494000
2000
apo me gjithë shoqërinë në përgjithësi,
08:31
where leaking can actually have
201
496000
2000
ku në fakt publikimet mund të kenë
08:33
an unintended consequence?
202
498000
2000
pasoja të paparashikueshme?
08:35
JA: Not that we have seen with anything we have released.
203
500000
2000
JA: Nuk është që kemi parë ndonjë gjë nga ajo që kemi publikuar.
08:37
I mean, we have a harm immunization policy.
204
502000
2000
Dua të them, kemi nje politikë për imunizimin e dëmit.
08:39
We have a way of dealing with information
205
504000
2000
Ne kemi një mënyrë se si të trajtojmë informatën
08:41
that has sort of personal --
206
506000
2000
që ka diçka personale --
08:43
personally identifying information in it.
207
508000
2000
personalisht të identifikohet informata në të.
08:46
But there are legitimate secrets --
208
511000
3000
Por ka sekrete ligjore --
08:49
you know, your records with your doctor;
209
514000
3000
e dini, të dhënat tuaja te mjeku juaj;
08:52
that's a legitimate secret --
210
517000
2000
ato janë sekret ligjor.
08:54
but we deal with whistleblowers that are coming forward
211
519000
2000
Por ne merremi me denoncues që na paraqiten
08:56
that are really sort of well-motivated.
212
521000
3000
të cilët ne një fare mënyre janë të mirë-motivuar.
08:59
CA: So they are well-motivated.
213
524000
2000
CA: Pra, ata janë të motivuar mirë.
09:01
And what would you say to, for example,
214
526000
2000
Dhe çfarë do të thonit ju, për shembull,
09:03
the, you know, the parent of someone
215
528000
3000
atyre, prindërve të dikujt --
09:06
whose son is out serving the U.S. military,
216
531000
3000
biri i të cilit po shërben në ushtrinë Amerikane,
09:09
and he says, "You know what,
217
534000
2000
dhe thote, "E di çfarë,
09:11
you've put up something that someone had an incentive to put out.
218
536000
2000
ju keni publikuar diçka që dikush ka pasur një nxitje për ta ndërtuar.
09:13
It shows a U.S. soldier laughing
219
538000
2000
Kjo tregon një ushtar Amerikan duke qeshur
09:15
at people dying.
220
540000
2000
me njerëz qe po vdesin.
09:17
That gives the impression, has given the impression,
221
542000
2000
Kjo të jep përshtypjen -- e ka lënë përshtypjen
09:19
to millions of people around the world
222
544000
2000
tek miliona njerëz në mbarë botën
09:21
that U.S. soldiers are inhuman people.
223
546000
2000
që ushtarët Amerikan janë çnjerzorë.
09:23
Actually, they're not. My son isn't. How dare you?"
224
548000
2000
Në fakt, ata nuk janë. Djali im nuk është. Si guxon ti?"
09:25
What would you say to that?
225
550000
2000
Ҫfarë keni për të thënë sa i përket kësaj?
09:27
JA: Yeah, we do get a lot of that.
226
552000
2000
JA: Po, kemi shume raste të tilla
09:29
But remember, the people in Baghdad,
227
554000
2000
Por mos harroni, njerëzit në Baghdad,
09:31
the people in Iraq, the people in Afghanistan --
228
556000
3000
njerëzit në Irak, njerëzit në Afghanistan --
09:34
they don't need to see the video;
229
559000
2000
ata nuk kanë nevojë të shohin këtë video;
09:36
they see it every day.
230
561000
2000
ata i shohin këto gjëra çdo dite.
09:38
So it's not going to change their opinion. It's not going to change their perception.
231
563000
3000
Pra, kjo nuk do të ndryshojë mendimin e tyre. Kjo nuk do të ndryshojë perceptimin e tyre.
09:41
That's what they see every day.
232
566000
2000
Kjo është ajo çka ata shohin çdo dite.
09:43
It will change the perception and opinion
233
568000
3000
Do të ndryshoje opinionin dhe perceptimin
09:46
of the people who are paying for it all,
234
571000
2000
e njerëzve që paguajnë për të gjithe kete.
09:48
and that's our hope.
235
573000
3000
Dhe kjo është shpresa jonë.
09:51
CA: So you found a way to shine light
236
576000
3000
CA: Pra ju keni gjetur një mënyrë për të ndriçuar
09:54
into what you see
237
579000
3000
atë qe shihni
09:57
as these sort of dark secrets in companies and in government.
238
582000
3000
siç janë këto lloj sekretesh të fshehta nëpër kompani dhe në qeveri.
10:01
Light is good.
239
586000
2000
Ndriçimi (i fakteve) është i mirë.
10:03
But do you see any irony in the fact that,
240
588000
2000
Por a shihni ndonjë ironi në faktin që,
10:05
in order for you to shine that light,
241
590000
2000
në mënyrë që ju të ndriçoni ato raste,
10:07
you have to, yourself,
242
592000
2000
ju duhet, vet,
10:09
create secrecy around your sources?
243
594000
3000
të krijoni siguri përrreth burimeve tuaja?
10:12
JA: Not really. I mean, we don't have
244
597000
3000
JA: Jo, jo. Dua të them se ne ende nuk kemi
10:15
any WikiLeaks dissidents yet.
245
600000
3000
ndonjë te papajtueshëm të WikiLeaks-it.
10:19
We don't have sources who are dissidents on other sources.
246
604000
3000
Nuk kemi burime që kishin disidente në burimet e tjera.
10:23
Should they come forward, that would be a tricky situation for us,
247
608000
3000
Nëse ata paraqiten, ajo do të jetë një situatë e ndërlikuar për ne.
10:26
but we're presumably acting in such a way
248
611000
3000
Por ne jemi duke vepruar në mënyrë të tillë
10:29
that people feel
249
614000
2000
sa që njerëzit të ndihen
10:31
morally compelled
250
616000
2000
moralisht të detyruar
10:33
to continue our mission, not to screw it up.
251
618000
3000
për të vazhduar misionin tonë, e jo për ta dëmtuar.
10:37
CA: I'd actually be interested, just based on what we've heard so far --
252
622000
3000
CA: Unë në të vërtetë do të isha i interesuar, bazuar vetëm në atë që kemi dëgjuar deri më tani --
10:40
I'm curious as to the opinion in the TED audience.
253
625000
3000
Jam kurreshtar sa i perket opinionit të spektatorëve në TED.
10:45
You know, there might be a couple of views
254
630000
2000
Ke parasysh, mund të ketë dy këndvështrime
10:47
of WikiLeaks and of Julian.
255
632000
2000
për WikiLeaks dhe Julian.
10:49
You know, hero -- people's hero --
256
634000
3000
Sikur hero -- hero i njerëzve
10:52
bringing this important light.
257
637000
3000
duke sjell këtë ndriçim të rëndësishëm (të rastit).
10:55
Dangerous troublemaker.
258
640000
2000
Ngatërrestar i rrezikshëm.
10:58
Who's got the hero view?
259
643000
3000
Kush e sheh si një hero?
11:02
Who's got the dangerous troublemaker view?
260
647000
3000
Kush e sheh si një ngatërrestar të rrezikshëm?
11:06
JA: Oh, come on. There must be some.
261
651000
2000
JA: Hajde tash. Dikush duhet të jetë.
11:09
CA: It's a soft crowd, Julian, a soft crowd.
262
654000
2000
CA: Është një audience e butë, Julian, audience e butë.
11:11
We have to try better. Let's show them another example.
263
656000
2000
Ne duhet të përpiqemi më shumë. Le t'ju japim atyre një shembull tjetër.
11:13
Now here's something that you haven't yet leaked,
264
658000
3000
Tani këtu kemi diçka qe ju ende nuk e keni publikuar
11:16
but I think for TED you are.
265
661000
3000
por unë mendoj që po e beni në TED.
11:19
I mean it's an intriguing story that's just happened, right?
266
664000
2000
Dua të them që është një histori intriguese që ka ndodhur së fundmi, apo jo?
11:21
What is this?
267
666000
2000
Çfarë është kjo?
11:23
JA: So this is a sample of what we do
268
668000
2000
JA: Pra ky është një shembull i asaj qe ne bëjmë
11:25
sort of every day.
269
670000
2000
pothuajse çdo ditë.
11:27
So late last year -- in November last year --
270
672000
3000
Pra ne fund të vitit të kaluar -- në Nëntor të vitit të kaluar --
11:30
there was a series of well blowouts
271
675000
2000
ka pasur një seri shperthimesh te puset e naftës
11:32
in Albania,
272
677000
2000
në Shqipëri
11:34
like the well blowout in the Gulf of Mexico,
273
679000
3000
si shperthimet e puseve ne Gjirin e Meksikës,
11:37
but not quite as big.
274
682000
2000
por jo aq të mëdha
11:39
And we got a report --
275
684000
3000
kemi marrë një raport --
11:42
a sort of engineering analysis into what happened --
276
687000
3000
një lloj analize inxhinierike se çfarë ka ndodhur --
11:45
saying that, in fact, security guards
277
690000
3000
duke thënë se, në fakt, rojet e sigurisë
11:48
from some rival, various competing oil firms
278
693000
3000
nga disa rivale, firma të ndryshme konkurruese të naftës
11:51
had, in fact, parked trucks there and blown them up.
279
696000
3000
në fakt, i kanë parkuar kamionët atje dhe i kanë detonuar.
11:55
And part of the Albanian government was in this, etc., etc.
280
700000
3000
Dhe një pjesë e qeverisë Shqiptare ishte e përfshire, etj., etj.
11:59
And the engineering report
281
704000
1000
Dhe raporti inxhinierik
12:00
had nothing on the top of it,
282
705000
2000
nuk kishte asnjë të dhënë në krye të saj.
12:02
so it was an extremely difficult document for us.
283
707000
2000
Pra, ishte një dokument jashtëzakonisht i vështirë për ne.
12:04
We couldn't verify it because we didn't know
284
709000
2000
Ne nuk mund të vërtetonim atë sepse nuk e dinim
12:06
who wrote it and knew what it was about.
285
711000
2000
se kush e kishte shkruar dhe për çka bëhej fjalë.
12:08
So we were kind of skeptical that maybe it was
286
713000
2000
Pra, ishim pak skeptik se ndoshta kjo ishte
12:10
a competing oil firm just sort of playing the issue up.
287
715000
2000
një kompani konkurruese duke luajtur me këtë çështje.
12:12
So under that basis, we put it out and said,
288
717000
2000
Pra, në këtë bazë, e publikuam dhe thame,
12:14
"Look, we're skeptical about this thing.
289
719000
2000
"Shikoni, ne jemi skeptik në lidhje me këtë gjë.
12:16
We don't know, but what can we do?
290
721000
2000
Ne nuk e dimë, por çfarë mund të bëjmë?
12:18
The material looks good, it feels right,
291
723000
2000
Materiali duket i mirë, duket në rregull,
12:20
but we just can't verify it."
292
725000
2000
por ne nuk mund ta vertetojmë atë."
12:22
And we then got a letter
293
727000
3000
Dhe pastaj ne morëm një letër
12:25
just this week
294
730000
3000
këtë javë
12:28
from the company who wrote it,
295
733000
3000
nga kompania qe e kishte shkruar atë,
12:31
wanting to track down the source --
296
736000
3000
duke kërkuar gjetjen e burimit --
12:34
(Laughter)
297
739000
3000
(Qeshje)
12:38
saying, "Hey, we want to track down the source."
298
743000
3000
duke thënë, "Hej, ne duam të gjejmë burimin ."
12:41
And we were like, "Oh, tell us more.
299
746000
2000
Dhe ne ju thamë, "Oh, na tregoni më shumë.
12:43
What document is it, precisely, you're talking about?
300
748000
3000
Çfarë dokumenti, saktësisht, është ai për te cilin po flisni?
12:46
Can you show that you had legal authority over that document?
301
751000
3000
A mund të tregoni se ju kishit autoritet ligjor mbi atë dokument?
12:49
Is it really yours?"
302
754000
2000
A është me të vërtetë i juaji?"
12:51
So they sent us this screen shot
303
756000
3000
Kështu që ata na dërguan këtë pamje nga monitori
12:54
with the author
304
759000
2000
me autorin
12:56
in the Microsoft Word ID.
305
761000
3000
në Microsoft Word ID.
13:01
Yeah.
306
766000
2000
Po.
13:03
(Applause)
307
768000
5000
(Duartrokitje)
13:08
That's happened quite a lot though.
308
773000
2000
Kjo ka ndodhur shpesh.
13:10
This is like one of our methods
309
775000
2000
Kjo është një nga metodat tona
13:12
of identifying, of verifying, what a material is,
310
777000
3000
të identifikimit -- për të verifikuar se çfarë materiali është
13:15
is to try and get these guys to write letters.
311
780000
2000
të përpiqesh dhe t'i bindësh këta njerëz të shkruajnë letra.
13:17
CA: Yeah. Have you had information
312
782000
3000
CA: Po. A keni pasur informata
13:20
from inside BP?
313
785000
2000
prej dikujt brenda BP?
13:22
JA: Yeah, we have a lot, but I mean, at the moment,
314
787000
3000
JA: Po, kemi shumë, por për momentin
13:25
we are undergoing a sort of serious fundraising and engineering effort.
315
790000
3000
po kalojme disa probleme serioze për rritjen e fondeve dhe inxhinierise.
13:28
So our publication rate
316
793000
2000
Pra, shkalla e publikimeve tona
13:30
over the past few months
317
795000
2000
gjatë disa muajve të fundit
13:32
has been sort of minimized
318
797000
2000
eshte minimizuar ne një far mënyre
13:34
while we're re-engineering our back systems
319
799000
3000
ndërsa ne po i ri-inxhinierojme sistemet
13:37
for the phenomenal public interest that we have.
320
802000
3000
për interesimin fenomenal të publikut që kemi
13:40
That's a problem.
321
805000
2000
Ky është një problem.
13:42
I mean, like any sort of growing startup organization,
322
807000
3000
Dua të them, si çdo lloj organizate në rritje
13:45
we are sort of overwhelmed
323
810000
2000
në një fare mënyrë ne jemi te tronditur
13:47
by our growth,
324
812000
2000
nga rritja jonë.
13:49
and that means we're getting enormous quantity
325
814000
2000
Dhe kjo do të thotë që jemi duke marrë sasi të mëdha
13:51
of whistleblower disclosures
326
816000
2000
të informatave të zbuluara
13:53
of a very high caliber
327
818000
2000
të një kalibri shumë të lartë,
13:55
but don't have enough people to actually
328
820000
2000
por nuk kemi mjaft njerëz që në fakt
13:57
process and vet this information.
329
822000
2000
e shqyrtojnë këtë informacion.
13:59
CA: So that's the key bottleneck,
330
824000
2000
CA: Pra, ky është ngushtimi kryesor i rrugës
14:01
basically journalistic volunteers
331
826000
2000
parimisht gazetarë vullnetare
14:03
and/or the funding of journalistic salaries?
332
828000
3000
dhe/ose fondi per të ardhurat e gazetarëve?
14:06
JA: Yep. Yeah, and trusted people.
333
831000
2000
JA: Po. Po dhe njerëz të besushëm.
14:08
I mean, we're an organization
334
833000
2000
Dua të them, ne jemi një organizatë
14:10
that is hard to grow very quickly
335
835000
2000
që është e vështirë të rritet shumë shpejt
14:12
because of the sort of material we deal with,
336
837000
2000
përshkak të llojit të materialit që ne merremi.
14:14
so we have to restructure
337
839000
3000
Pra, ne duhet të ristrukturohemi
14:17
in order to have people
338
842000
2000
në mënyrë që të kemi njerëz
14:19
who will deal with the highest national security stuff,
339
844000
3000
të cilët do të merren me gjëra të sigurisë së lart kombëtare,
14:22
and then lower security cases.
340
847000
2000
dhe pastaj raste të sigurisë më të ulët.
14:24
CA: So help us understand a bit about you personally
341
849000
3000
CA: Pra, na ndihmo të kuptojme për ju personalisht
14:27
and how you came to do this.
342
852000
2000
dhe si keni arritur deri sa ta bëni këtë.
14:29
And I think I read that as a kid
343
854000
2000
Dhe besoj se e kam lexuar si fëmijë
14:31
you went to 37 different schools.
344
856000
3000
se ju keni shkuar në 37 shkolla të ndryshme.
14:34
Can that be right?
345
859000
2000
A mund të jetë e vërtetë kjo?
14:36
JA: Well, my parents were in the movie business
346
861000
3000
JA: , prindërit e mi ishin në biznesin e filmit
14:39
and then on the run from a cult,
347
864000
2000
dhe pastaj iken nga një sekt,
14:41
so the combination between the two ...
348
866000
2000
pra një kombinim në mes të dyjave...
14:43
(Laughter)
349
868000
4000
(Qeshje)
14:47
CA: I mean, a psychologist might say
350
872000
2000
CA: Dua të them se një psikolog mund të thote
14:49
that's a recipe for breeding paranoia.
351
874000
3000
kjo është një recetë për kultivimin e paranojës.
14:52
JA: What, the movie business?
352
877000
2000
JA: Çfarë, biznesi i filmit?
14:54
(Laughter)
353
879000
3000
(Qeshje)
14:57
(Applause)
354
882000
3000
(Duartrokitje)
15:00
CA: And you were also -- I mean,
355
885000
2000
CA: Dhe ju gjithashtu ishit -- dua të them,
15:02
you were also a hacker at an early age
356
887000
2000
se ju gjithashtu keni qenë një haker në moshë të re
15:04
and ran into the authorities early on.
357
889000
3000
dhe jeni ballafaquar qysh herët me autoritetet.
15:07
JA: Well, I was a journalist.
358
892000
3000
JA: E pra, unë isha një gazetar.
15:10
You know, I was a very young journalist activist at an early age.
359
895000
2000
E dini, unë isha nje gazetar aktivist shumë i ri në një moshë të re.
15:12
I wrote a magazine,
360
897000
2000
Unë shkrova një revistë,
15:14
was prosecuted for it when I was a teenager.
361
899000
3000
isha i ndjekur penalisht për atë kur isha adoleshent.
15:17
So you have to be careful with hacker.
362
902000
2000
Kështu që duhet pasur kujdes me haker.
15:19
I mean there's like -- there's a method
363
904000
2000
Dua të them që ka -- një metodë
15:21
that can be deployed for various things.
364
906000
2000
që mund të vendoset për gjëra të ndryshme.
15:23
Unfortunately, at the moment,
365
908000
2000
Për fat të keq, në këtë moment
15:25
it's mostly deployed by the Russian mafia
366
910000
2000
është e vendosur kryesisht nga mafia ruse
15:27
in order to steal your grandmother's bank accounts.
367
912000
2000
në mënyrë që të vjedhin llogarinë bankare të gjyshës suaj.
15:29
So this phrase is not,
368
914000
3000
Pra, kjo fraze nuk është --
15:32
not as nice as it used to be.
369
917000
2000
aq e bukur sa ishte më parë.
15:34
CA: Yeah, well, I certainly don't think
370
919000
2000
CA: Po, mirë, Unë sigurisht nuk mendoj
15:36
you're stealing anyone's grandmother's bank account,
371
921000
3000
se ju jeni duke vjedhur llogarine bankare te gjyshës së dikujt.
15:39
but what about
372
924000
2000
Por çka rreth
15:41
your core values?
373
926000
2000
vlerave tua thelbësore?
15:43
Can you give us a sense of what they are
374
928000
3000
Mund të na jepni një përshtypje se çfarë janë ato
15:46
and maybe some incident in your life
375
931000
2000
dhe ndoshta disa ngjarje ne jetën tuaj
15:48
that helped determine them?
376
933000
3000
që kanë ndihmuar t'i përcaktojnë ato?
15:53
JA: I'm not sure about the incident.
377
938000
2000
JA: Nuk jam i sigurt rreth ndodhive.
15:55
But the core values:
378
940000
3000
Por vlerat thelbësore:
15:58
well, capable, generous men
379
943000
3000
i aftë, njerëzit bujar
16:01
do not create victims;
380
946000
2000
nuk krijoj viktima;
16:03
they nurture victims.
381
948000
2000
ata i ushqejnë viktimat.
16:05
And that's something from my father
382
950000
2000
Dhe kjo është diçka nga babai im
16:07
and something from other capable, generous men
383
952000
3000
dhe diçka nga persona të tjerë të aftë e bujare
16:10
that have been in my life.
384
955000
3000
që kanë qenë pjesë e jetës sime.
16:13
CA: Capable, generous men do not create victims;
385
958000
2000
CA: Njerëz të aftë, bujar nuk krijojnë viktima;
16:15
they nurture victims?
386
960000
2000
ata kujdesën për viktimat?
16:17
JA: Yeah. And you know,
387
962000
2000
JA: Po. Dhe e dini,
16:19
I'm a combative person,
388
964000
4000
Unë jam një person luftarak,
16:23
so I'm not actually so big on the nurture,
389
968000
2000
kështu që, në të vërtetë nuk jam tip qe kujdeset.
16:25
but some way --
390
970000
3000
Por sidoqofte --
16:28
there is another way of nurturing victims,
391
973000
3000
Është një mënyrë tjetër për t'u kujdesur për viktimat,
16:31
which is to police perpetrators
392
976000
3000
e cila është t'i paraqitësh autorët
16:34
of crime.
393
979000
2000
e krimit.
16:36
And so that is something
394
981000
2000
Dhe kjo është diçka
16:38
that has been in my character
395
983000
2000
që ka qenë në karakterin tim
16:40
for a long time.
396
985000
2000
për një kohë të gjatë.
16:42
CA: So just tell us, very quickly in the last minute, the story:
397
987000
3000
CA: Pra na tregoni, në minutën e fundit shumë shpejt, ngjarjen se:
16:45
what happened in Iceland?
398
990000
3000
çfarë ka ndodhur në Islandë?
16:48
You basically published something there,
399
993000
3000
Ju faktikisht keni publikuar diçka atje,
16:51
ran into trouble with a bank,
400
996000
3000
jeni futur në telashe me një bankë,
16:54
then the news service there
401
999000
2000
pastaj shërbimi i informativ atje
16:56
was injuncted from running the story.
402
1001000
3000
ishte ndaluar të publikonte ngjarjen.
16:59
Instead, they publicized your side.
403
1004000
2000
Në vend të kësaj, ata publikuan anen tuaj.
17:01
That made you very high-profile in Iceland. What happened next?
404
1006000
3000
Kjo ju bëri shumë të njohur në Islandë. Çfarë ndodhi më pas?
17:04
JA: Yeah, this is a great case, you know.
405
1009000
2000
JA: Po, ky është një rast shumë i veçantë,
17:06
Iceland went through this financial crisis.
406
1011000
2000
Islanda kaloi nëpër një krizë financiare.
17:08
It was the hardest hit of any country in the world.
407
1013000
2000
Ishte goditja më e rëndë e një shteti në botë.
17:10
Its banking sector was 10 times the GDP
408
1015000
2000
Sektori i saj bankar ka qenë 10 here GDP-ja
17:12
of the rest of the economy.
409
1017000
2000
e pjesës tjetër të ekonomisë.
17:14
Anyway, so we release this report
410
1019000
3000
Gjithsesi, kur ne publikuam këtë raport
17:17
in July last year.
411
1022000
3000
në Korrik të vitit të kaluar.
17:20
And the national TV station was injuncted
412
1025000
2000
Dhe televizoni kombëtar është urdhëruar të ndërpritet
17:22
five minutes before it went on air,
413
1027000
2000
pesë minuta para se të fillonte transmetimi.
17:24
like out of a movie: injunction landed on the news desk,
414
1029000
2000
Si nëpër filma, urdhëresa erdhi në tavolinën e lajmeve,
17:26
and the news reader was like,
415
1031000
2000
dhe prezantuesi i lajmeve mbeti i habitur,
17:28
"This has never happened before. What do we do?"
416
1033000
2000
"Kjo nuk ka ndodhur kurre më parë. Çfarë të bëjmë?"
17:30
Well, we just show the website instead,
417
1035000
2000
Pra, ne vetëm tregojmë web faqën,
17:32
for all that time, as a filler,
418
1037000
3000
për gjat gjithë kohës, si material mbushës.
17:35
and we became very famous in Iceland,
419
1040000
2000
Dhe ne u bëme shumë të famshëm në Island,
17:37
went to Iceland and spoke about this issue.
420
1042000
3000
shkuam në Island dhe folëm për këtë çështje.
17:40
And there was a feeling in the community
421
1045000
2000
Dhe aty, në komunitet, kishte një ndjenjë
17:42
that that should never happen again,
422
1047000
2000
që kjo nuk duhej të ndodhte kurre më.
17:44
and as a result,
423
1049000
2000
Si rezultat
17:46
working with Icelandic politicians
424
1051000
2000
i bashkepunimit me disa politikane nga Islanda
17:48
and some other international legal experts,
425
1053000
2000
dhe eksperte të tjerë ndërkombëtar
17:50
we put together a new sort of
426
1055000
2000
krijuam së bashku një lloj
17:52
package of legislation for Iceland
427
1057000
3000
legjislacioni të ri për Islandën
17:55
to sort of become an offshore haven
428
1060000
3000
që disi të bëhej një vend me alternativë
17:58
for the free press,
429
1063000
3000
për shtypin e lirë,
18:01
with the strongest journalistic protections in the world,
430
1066000
3000
me mbrojtjën më të fortë gazetareske në botë,
18:04
with a new Nobel Prize
431
1069000
2000
me çmimin e ri Nobel
18:06
for freedom of speech.
432
1071000
2000
për lirinë e fjalës.
18:08
Iceland's a Nordic country,
433
1073000
2000
Islanda është një vend Nordik
18:10
so, like Norway, it's able to tap into the system.
434
1075000
3000
kështu që, si Norvegjia, është në gjendje të trokasi në sistem.
18:13
And just a month ago,
435
1078000
2000
Dhe vetëm një muaj më parë,
18:15
this was passed by the Icelandic parliament unanimously.
436
1080000
3000
kjo u miratua nga parlamenti Islandez unanimisht.
18:18
CA: Wow.
437
1083000
2000
CA: Wow.
18:20
(Applause)
438
1085000
6000
(Duartrokitje)
18:26
Last question, Julian.
439
1091000
2000
Pyetja e fundit, Julian.
18:28
When you think of the future then,
440
1093000
2000
Kur ju mendoni për të ardhmen, atëherë,
18:30
do you think it's more likely to be
441
1095000
2000
a mendoni se ka më shumë gjasa që
18:32
Big Brother exerting more control,
442
1097000
2000
Big Brother të ushtroje më shumë kontroll
18:34
more secrecy,
443
1099000
2000
më shume fshehtësi,
18:36
or us watching
444
1101000
2000
apo ne duke shikuar
18:38
Big Brother,
445
1103000
2000
Big Brother,
18:40
or it's just all to be played for either way?
446
1105000
3000
ose e gjitha mënyrat pritet të shihen?
18:43
JA: I'm not sure which way it's going to go.
447
1108000
2000
JA: Unë nuk jam i sigurt se çfarë kahje do të marrë.
18:45
I mean, there's enormous pressures
448
1110000
2000
Dua të them se ka presion të madh
18:47
to harmonize freedom of speech legislation
449
1112000
3000
për të harmonizuar legjislacionin e lirisë së të shprehurit
18:50
and transparency legislation around the world --
450
1115000
3000
dhe legjislacionit të transparences nëpër botë --
18:53
within the E.U.,
451
1118000
2000
brenda B.E.,
18:55
between China and the United States.
452
1120000
2000
ndërmjet Kinës dhe Shteteve të Bashkuara.
18:57
Which way is it going to go? It's hard to see.
453
1122000
3000
Se çfarë kahje do të marrë? Është vështirë të parashikohet.
19:00
That's why it's a very interesting time to be in --
454
1125000
2000
Prandaj është periudhë kohore shumë interesante të jesh i përfshirë.
19:02
because with just a little bit of effort,
455
1127000
2000
Sepse vetëm me pak përpjekje
19:04
we can shift it one way or the other.
456
1129000
3000
mund t'i ndryshojmë gjerat në një drejtim apo tjetër.
19:07
CA: Well, it looks like I'm reflecting the audience's opinion
457
1132000
3000
CA: Mirë atëherë, siç duket ndaj mendimin e publikut
19:10
to say, Julian, be careful,
458
1135000
2000
për t'ju thënë, Julian, keni kujdes
19:12
and all power to you.
459
1137000
2000
dhe shumë forcë për ju.
19:14
JA: Thank you, Chris. (CA: Thank you.)
460
1139000
2000
JA: Faleminderit, Chris. (CA: Faleminderit)
19:16
(Applause)
461
1141000
10000
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Julian Assange - WhistleblowerInternet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct.
Why you should listen
You could say Australian-born Julian Assange has swapped his long-time interest in network security flaws for the far-more-suspect flaws of even bigger targets: governments and corporations. Since his early 20s, he has been using network technology to prod and probe the vulnerable edges of administrative systems, but though he was a computing hobbyist first (in 1991 he was the target of hacking charges after he accessed the computers of an Australian telecom), he's now taken off his "white hat" and launched a career as one of the world's most visible human-rights activists.
He calls himself "editor in chief." He travels the globe as its spokesperson. Yet Assange's part in WikiLeaks is clearly dicier than that: he's become the face of creature that, simply, many powerful organizations would rather see the world rid of. His Wikipedia entry says he is "constantly on the move," and some speculate that his role in publishing decrypted US military video has put him in personal danger. A controversial figure, pundits debate whether his work is reckless and does more harm than good. Amnesty International recognized him with an International Media Award in 2009.
Assange studied physics and mathematics at the University of Melbourne. He wrote Strobe, the first free and open-source port scanner, and contributed to the book Underground: Tales of Hacking, Madness and Obsession on the Electronic Frontier.
Julian Assange | Speaker | TED.com