TEDGlobal 2010
Julian Assange: Why the world needs WikiLeaks
ज्युलियन असांजः जगाला विकीलीक्सची गरज का आहे?
Filmed:
Readability: 4.4
2,716,210 views
वादग्रस्त वेबसाईट 'विकीलीक्स' संवेदनशील अधिकृत कागदपत्रं आणि व्हिडीओ मिळवून प्रसिद्ध करते. संस्थापक ज्युलियन असांज, जे चौकशीसाठी अमेरिकी अधिकार्‍यांना हवे आहेत, ते बोलताहेत 'टेड'च्या ख्रिस अँडरसन सोबत, ही साईट कशी चालते, तिनं काय साध्य केलंय - आणि त्यांना स्फूर्ती कुठुन मिळते, यांबद्दल. अमेरिकेनं नुकताच बगदाद वर जो हवाई हल्ला केला त्याचं चित्रणही या मुलाखतीत समाविष्ट आहे.
Julian Assange - Whistleblower
Internet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct. Full bio
Internet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Chris Anderson: Julian, welcome.
0
0
2000
ख्रिस अँडरसन: वेलकम, ज्युलियन.
00:17
It's been reported that WikiLeaks, your baby,
1
2000
2000
असं आढळून आलं आहे की, तुमचं अपत्य, 'विकिलीक्स' ने,
00:19
has, in the last few years
2
4000
2000
... गेल्या काही वर्षांत
00:21
has released more classified documents
3
6000
3000
इतकी क्लासिफाईड डॉक्युमेंट्स प्रसिद्ध केली आहेत
00:24
than the rest of the world's media combined.
4
9000
2000
जी जगभरातल्या माध्यमांच्या एकत्रित संख्येहून अधिक आहेत.
00:26
Can that possibly be true?
5
11000
2000
असं खरंच होऊ शकतं?
00:28
Julian Assange: Yeah, can it possibly be true?
6
13000
2000
ज्युलियन असांजः हं, असं होऊ शकतं का?
00:30
It's a worry -- isn't it? -- that the rest of the world's media
7
15000
3000
काय दुर्दैव आहे, नाही का? जगभरची माध्यमं
00:33
is doing such a bad job
8
18000
2000
इतकं टुकार काम करतायत
00:35
that a little group of activists
9
20000
2000
की मूठभर कार्यकर्ते
00:37
is able to release more
10
22000
2000
प्रसिद्ध करु शकतात
00:39
of that type of information
11
24000
2000
या पद्धतीची इतकी माहिती जी
00:41
than the rest of the world press combined.
12
26000
2000
जगभरच्या माध्यमांच्या एकत्रित संख्येहून जास्त आहे.
00:43
CA: How does it work?
13
28000
2000
ख्रिसः हे कसं होतं?
00:45
How do people release the documents?
14
30000
3000
लोक ही कागदपत्रं प्रसिद्ध कशी करतात?
00:48
And how do you secure their privacy?
15
33000
3000
आणि तुम्ही त्यांना गोपनीय कसं ठेवता?
00:51
JA: So these are -- as far as we can tell --
16
36000
2000
ज्युलियनः आमच्या मते... हे आहेत
00:53
classical whistleblowers,
17
38000
2000
उत्कृष्ट धोकादर्शक.
00:55
and we have a number of ways for them
18
40000
2000
आणि आम्ही त्यांच्यासाठी अनेक मार्ग बनवलेत
00:57
to get information to us.
19
42000
2000
आम्हाला माहिती पुरविण्याचे.
00:59
So we use this state-of-the-art encryption
20
44000
2000
तर आम्ही वापरतो उत्कृष्ट सांकेतिक पद्धत
01:01
to bounce stuff around the Internet, to hide trails,
21
46000
2000
इंटरनेट वरुन महिती गोळा करायला, पुरावे नष्ट करायला,
01:03
pass it through legal jurisdictions
22
48000
2000
कायद्याच्या कचाट्यातून सुटायला
01:05
like Sweden and Belgium
23
50000
3000
स्वीडन व बेल्जियम सारख्या देशांत
01:08
to enact those legal protections.
24
53000
3000
कायदेशीर बंधनांना चकवायला.
01:12
We get information in the mail,
25
57000
2000
ही माहिती आमच्याकडं टपालानं येते,
01:14
the regular postal mail,
26
59000
3000
साध्या पोस्टाच्या टपालानं,
01:17
encrypted or not,
27
62000
2000
सांकेतिक असो वा नसो,
01:19
vet it like a regular news organization, format it --
28
64000
3000
कोणत्याही वृत्तपत्र संस्थेप्रमाणं आम्ही ती तपासतो, तिला फॉरमॅट (सुस्वरुप) करतो...
01:22
which is sometimes something that's quite hard to do,
29
67000
3000
जे काहीवेळेला अतिशय अवघड काम असतं,
01:25
when you're talking about
30
70000
2000
जेव्हा गोष्ट असते
01:27
giant databases of information --
31
72000
2000
माहितीच्या प्रचंड साठ्याची...
01:29
release it to the public
32
74000
2000
तिला सार्वजनिक प्रसिद्धी देतो
01:31
and then defend ourselves
33
76000
2000
आणि मग स्वतःचा बचाव करतो
01:33
against the inevitable legal and political attacks.
34
78000
3000
अटळ कायदेशीर व राजकीय हल्ल्यांपासून.
01:36
CA: So you make an effort to ensure
35
81000
2000
ख्रिसः तर तुम्ही याची खात्री करता
01:38
the documents are legitimate,
36
83000
2000
की डॉक्युमेंट्स अधिकृत आहेत.
01:40
but you actually
37
85000
2000
पण खरोखर तुम्हाला
01:42
almost never know who the identity of the source is?
38
87000
3000
त्यांचा स्रोत कधीच कळून येत नाही.
01:45
JA: That's right, yeah. Very rarely do we ever know,
39
90000
3000
ज्युलियनः बरोबर. फारच क्वचित आम्हाला कळतं.
01:49
and if we find out at some stage
40
94000
3000
आणि आम्हाला कधी कळालंच
01:52
then we destroy that information as soon as possible.
41
97000
3000
तर आम्ही ताबडतोब ती माहिती नष्ट करतो.
01:55
(Phone ring) God damn it.
42
100000
2000
(फोन वाजतो) बाप रे.
01:57
(Laughter)
43
102000
4000
(हशा)
02:01
CA: I think that's the CIA asking what the code is
44
106000
2000
ख्रिसः मला वाटतं सीआयए ला कोड हवा असेल
02:03
for a TED membership.
45
108000
2000
टेड मेंबरशिपचा.
02:05
(Laughter)
46
110000
3000
(हशा)
02:08
So let's take [an] example, actually.
47
113000
2000
तर आपण हे एक उदाहरण घेऊ.
02:10
This is something
48
115000
2000
हे काहितरी
02:12
you leaked a few years ago.
49
117000
2000
तुम्ही काही वर्षांपूर्वी लीक केलंत.
02:14
If we can have this document up ...
50
119000
2000
हे डॉक्युमेंट बघता आलं तर...
02:16
So this was a story in Kenya a few years ago.
51
121000
2000
तर काही वर्षांपूर्वी केनिया मध्ये घडलेली गोष्ट आहे.
02:18
Can you tell us what you leaked and what happened?
52
123000
3000
आम्हाला सांगू शकाल तुम्ही काय लीक केलंत आणि काय घडलं?
02:21
JA: So this is the Kroll Report.
53
126000
2000
ज्युलियनः तर हा क्रोल रीपोर्ट आहे.
02:23
This was a secret intelligence report
54
128000
3000
हा गुप्तहेर खात्याचा रिपोर्ट होता
02:26
commissioned by the Kenyan government
55
131000
2000
केनियन सरकारनं बनवलेला
02:28
after its election in 2004.
56
133000
3000
२००४ च्या निवडणुकांनंतर.
02:31
Prior to 2004, Kenya was ruled
57
136000
2000
२००४ पूर्वी, केनियावर राज्य केलं
02:33
by Daniel arap Moi
58
138000
2000
डॅनियल अराप मोई नं
02:35
for about 18 years.
59
140000
2000
सुमारे १८ वर्षं.
02:37
He was a soft dictator of Kenya.
60
142000
3000
तो केनियाचा मवाळ हुकुमशहा होता.
02:40
And when Kibaki got into power --
61
145000
2000
आणि जेव्हा किबाकी सत्तेवर आला --
02:42
through a coalition of forces that were trying
62
147000
2000
काही घटकांच्या युतीमार्फत, ज्यांना
02:44
to clean up corruption in Kenya --
63
149000
2000
केनियातील भ्रष्टाचार संपवायचा होता --
02:46
they commissioned this report,
64
151000
2000
त्यांनी हा रिपोर्ट बनवला
02:48
spent about two million pounds
65
153000
2000
सुमारे दोन दशलक्ष पाउंड खर्चून
02:50
on this and an associated report.
66
155000
2000
या व यासारख्या अजून एका रिपोर्टवर.
02:52
And then the government sat on it
67
157000
3000
आणि मग शासनानं हा रिपोर्ट दडपला
02:55
and used it for political leverage on Moi,
68
160000
2000
आणि त्याचं राजकीय हत्यार बनवलं मोई विरुद्ध,
02:57
who was the richest man --
69
162000
2000
जो सर्वात श्रीमंत माणूस होता --
02:59
still is the richest man -- in Kenya.
70
164000
3000
आजही सर्वाधिक श्रीमंत माणूस आहे -- केनियातला.
03:02
It's the Holy Grail of Kenyan journalism.
71
167000
3000
केनियन पत्रकारितेचा संवेदनशील भाग होता तो.
03:05
So I went there in 2007,
72
170000
3000
तर २००७ मध्ये मी तिथं पोचलो,
03:08
and we managed to get hold of this
73
173000
2000
आणि आम्ही हे मिळवलं
03:10
just prior to the election --
74
175000
2000
निवडणुकीच्या तोंडावर --
03:12
the national election, December 28.
75
177000
3000
राष्ट्रीय निवडणूक, २८ डिसेंबर.
03:17
When we released that report,
76
182000
3000
तो रिपोर्ट आम्ही प्रसिद्ध केला,
03:20
we did so three days after the new president, Kibaki,
77
185000
3000
तीन दिवसांनंतर, जेव्हा नवे अध्यक्ष, किबाकी,
03:23
had decided to pal up with
78
188000
2000
तयारीत होते युती करायच्या
03:25
the man that he was going to clean out,
79
190000
2000
त्याच्यासोबत, ज्याला ते उधळून लावणार होते,
03:27
Daniel arap Moi,
80
192000
2000
डॅनियल अराप मोई.
03:29
so this report then
81
194000
3000
तर मग हा रिपोर्ट
03:32
became a dead albatross
82
197000
2000
बनला गळफास
03:34
around President Kibaki's neck.
83
199000
3000
अध्यक्ष किबाकींसाठी.
03:38
CA: And -- I mean, to cut a long story short --
84
203000
3000
ख्रिसः आणि... थोडक्यात सांगायचं तर...
03:41
word of the report leaked into Kenya,
85
206000
3000
केनियामधला रिपोर्ट लीक केला,
03:44
not from the official media, but indirectly,
86
209000
3000
माध्यमांनी, अधिकृत नव्हे तर अप्रत्यक्ष.
03:47
and in your opinion, it actually shifted the election.
87
212000
3000
आणि तुमच्या मते, त्यानं निवडणुकीचं चित्रच पालटून टाकलं.
03:50
JA: Yeah. So this became front page of the Guardian
88
215000
3000
ज्युलियनः बरोबर. तर हे झळकलं गार्डीयनच्या पहिल्या पानावर
03:53
and was then printed in all the surrounding countries of Kenya,
89
218000
3000
आणि मग छापून आलं केनियाभोवतालच्या सर्व देशांमध्ये,
03:56
in Tanzanian and South African press.
90
221000
3000
टांझानिया आणि दक्षिण आफ्रिकेच्या वृत्तपत्रांतून.
03:59
And so it came in from the outside.
91
224000
2000
आणि अशाप्रकारे या क्षेत्रात प्रवेश झाला.
04:01
And that, after a couple of days,
92
226000
2000
आणि मग, काही दिवसांनी,
04:03
made the Kenyan press feel safe to talk about it.
93
228000
2000
केनियन माध्यमांना त्यावर बोलायचं धैर्य आलं.
04:05
And it ran for 20 nights straight on Kenyan TV,
94
230000
3000
केनियन टी.व्ही. वरुन हे सलग २० रात्री प्रसारीत झालं,
04:08
shifted the vote by 10 percent,
95
233000
3000
जनमत १० टक्क्यांनी बदललं,
04:11
according to a Kenyan intelligence report,
96
236000
2000
केनियन गुप्तचर संस्थेच्या रिपोर्टनुसार,
04:13
which changed the result of the election.
97
238000
2000
ज्यानं निवडणुकीचा निकाल बदलला.
04:15
CA: Wow, so your leak
98
240000
2000
ख्रिसः व्वा, म्हणजे तुमच्या लीकमुळं
04:17
really substantially changed the world?
99
242000
2000
खरोखर काहितरी परीवर्तन घडलं?
04:19
JA: Yep.
100
244000
2000
ज्युलियनः होय.
04:21
(Applause)
101
246000
4000
(टाळ्या)
04:25
CA: Here's -- We're going to just show
102
250000
2000
ख्रिसः इथं - आम्ही दाखवत आहोत
04:27
a short clip from this
103
252000
3000
एक शॉर्ट क्लिप
04:30
Baghdad airstrike video.
104
255000
2000
बगदाद हवाई हल्ल्याची.
04:32
The video itself is longer,
105
257000
2000
मूळ व्हिडीओ मोठा आहे.
04:34
but here's a short clip.
106
259000
2000
पण आपण एक शॉर्ट क्लिप बघूया.
04:36
This is -- this is intense material, I should warn you.
107
261000
3000
हे संवेदनशील चित्रण आहे - मी आधीच सावध करतोय.
04:39
Radio: ... just fuckin', once you get on 'em just open 'em up.
108
264000
3000
रेडीओः ... त्यांच्यावर पोहोचताच चालू करा.
04:42
I see your element, uh, got about four Humvees, uh, out along ...
109
267000
4000
मला दिसतंय, हं, चार हम्वी गाड्या आहेत, हं, तिथंच...
04:46
You're clear. All right. Firing.
110
271000
3000
रस्ता साफ आहे. एकदम. फायरींग.
04:49
Let me know when you've got them. Let's shoot.
111
274000
3000
ते दिसले की मला सांगा. हल्ला सुरु करा.
04:52
Light 'em all up.
112
277000
2000
पेटवून टाका सगळं.
04:54
C'mon, fire!
113
279000
2000
आक्रमण!
04:56
(Machine gun fire)
114
281000
3000
(मशिन गन सुरु)
04:59
Keep shoot 'n. Keep shoot 'n.
115
284000
3000
गोळीबार चालू ठेवा.
05:02
(Machine gun fire)
116
287000
3000
(मशिन गनचं फायरींग)
05:05
Keep shoot 'n.
117
290000
3000
ठोकत रहा.
05:08
Hotel ... Bushmaster Two-Six, Bushmaster Two-Six,
118
293000
2000
हॉटेल... बुशमास्टर टू-सिक्स, बुशमास्टर टू-सिक्स
05:10
we need to move, time now!
119
295000
2000
वेळ झालीय, निघायची!
05:12
All right, we just engaged all eight individuals.
120
297000
3000
अच्छा, आठ जणांना अडकवलंय.
05:15
Yeah, we see two birds [helicopters], and we're still firing.
121
300000
3000
हं, दोन पक्षी (हेलिकॉप्टर) दिसतायत, आणि आमचं फायरींग सुरुच आहे.
05:18
Roger. I got 'em.
122
303000
2000
रॉजर. मी टिपलं त्यांना.
05:20
Two-Six, this is Two-Six, we're mobile.
123
305000
2000
टू-सिक्स, टू-सिक्स बोलतोय, आम्ही निघालोय.
05:22
Oops, I'm sorry. What was going on?
124
307000
2000
अरेच्चा. काय झालं?
05:24
God damn it, Kyle. All right, hahaha. I hit 'em.
125
309000
2000
च्यामारी, काईल. ठीकाय, हाहाहा. मी टिपलं त्यांना.
05:29
CA: So, what was the impact of that?
126
314000
3000
ख्रिसः तर, याचा काय परिणाम झाला?
05:32
JA: The impact on the people who worked on it
127
317000
3000
ज्युलियनः यावर काम करणार्‍या लोकांवर परिणाम
05:35
was severe.
128
320000
2000
भयंकर झाला.
05:37
We ended up sending two people to Baghdad
129
322000
2000
शेवटी आम्ही दोन माणसं बगदादला पाठवली
05:39
to further research that story.
130
324000
2000
याचा पुढं तपास करण्यासाठी.
05:41
So this is just the first of three attacks
131
326000
3000
तर हा तीनपैकी फक्त एक हल्ला आहे
05:44
that occurred in that scene.
132
329000
2000
या दृश्यात दिसलेला.
05:46
CA: So, I mean, 11 people died in that attack, right,
133
331000
2000
ख्रिसः तर, त्या हल्ल्यात ११ लोक मारले गेले, बरोबर,
05:48
including two Reuters employees?
134
333000
2000
दोन रुचर्स प्रतिनिधींसह?
05:50
JA: Yeah. Two Reuters employees,
135
335000
2000
ज्युलियनः होय. दोन रुचर्स प्रतिनिधी,
05:52
two young children were wounded.
136
337000
3000
दोन तरुण मुलं जखमी झाली.
05:55
There were between 18 and 26 people killed all together.
137
340000
3000
एकूण जवळपास १८ ते २६ लोक मारले गेले.
05:58
CA: And releasing this caused
138
343000
2000
ख्रिसः आणि हे प्रसारीत झाल्यामुळं
06:00
widespread outrage.
139
345000
2000
असंतोषाचा वणवा पेटला.
06:02
What was the key element of this
140
347000
2000
यातल्या नेमक्या कोणत्या बाबीमुळं
06:04
that actually caused the outrage, do you think?
141
349000
3000
खरोखर वणवा पेटला, तुमच्या मते?
06:07
JA: I don't know. I guess people can see
142
352000
2000
ज्युलियनः ठाऊक नाही, बहुतेक लोकांना दिसला
06:09
the gross disparity in force.
143
354000
3000
हल्ल्यातला एकंदर अन्याय.
06:12
You have guys walking in a relaxed way down the street,
144
357000
2000
कुणीतरी रस्त्यानं निवांत चालत निघालंय,
06:14
and then an Apache helicopter sitting up at one kilometer
145
359000
3000
आणि मग एक किलोमीटर वरचं एक अपाची हेलिकॉप्टर
06:17
firing 30-millimeter cannon shells
146
362000
2000
३० मिलिमीटरचे तोफगोळे डागतंय
06:19
on everyone --
147
364000
2000
प्रत्येकावर...
06:21
looking for any excuse to do so --
148
366000
3000
कुठल्याही क्षुल्लक कारणावरुन ...
06:24
and killing people rescuing the wounded.
149
369000
2000
आणि जखमींना मदत करणार्‍यांनाही ठार मारलं जातंय.
06:26
And there was two journalists involved that clearly weren't insurgents
150
371000
3000
आणि त्यात दोन पत्रकार होते जे नक्कीच बंडखोरांपैकी नव्हते
06:29
because that's their full-time job.
151
374000
2000
कारण ही त्यांची पूर्ण-वेळ नोकरी होती.
06:33
CA: I mean, there's been this U.S. intelligence analyst,
152
378000
3000
ख्रिसः माझ्या माहितीनुसार, या अमेरिकी गुप्तचर विश्लेषकाला
06:36
Bradley Manning, arrested,
153
381000
2000
ब्रॅडली मॅनिंगला अटक झाली.
06:38
and it's alleged that he confessed in a chat room
154
383000
3000
आणि असं म्हणतात की त्यानं एका चॅट रुममध्ये कबूल केलं
06:41
to have leaked this video to you,
155
386000
3000
हा व्हिडीओ तुमच्यापर्यंत पोचवल्याचं,
06:44
along with 280,000
156
389000
2000
२,८०,०००
06:46
classified U.S. embassy cables.
157
391000
2000
अमेरिकी वकिलातीच्या क्लासिफाईड केबल्ससह.
06:48
I mean, did he?
158
393000
3000
म्हणजे, हे खरंय?
06:51
JA: We have denied receiving those cables.
159
396000
2000
ज्युलियनः अं, आम्ही या केबल्स मिळाल्याचा इन्कार केला आहे.
06:53
He has been charged,
160
398000
2000
त्याच्यावर आरोप लावला आहे,
06:55
about five days ago,
161
400000
2000
पाचेक दिवसांपूर्वी,
06:57
with obtaining 150,000 cables
162
402000
3000
१,५०,००० केबल्स चोरण्याचा
07:00
and releasing 50.
163
405000
2000
आणि ५० प्रसिद्ध करण्याचा.
07:02
Now, we had released,
164
407000
3000
आता, आम्ही प्रसिद्ध केली होती
07:05
early in the year,
165
410000
2000
या वर्षाच्या सुरुवातीला
07:07
a cable from the Reykjavik U.S. embassy,
166
412000
3000
अमेरिकेच्या रेकजाविक वकिलातीतली एक केबल.
07:11
but this is not necessarily connected.
167
416000
2000
पण यांचा काही संबंध असायचं कारण नाही.
07:13
I mean, I was a known visitor of that embassy.
168
418000
2000
म्हणजे, मी त्या वकिलातीमध्ये परिचित होतो.
07:15
CA: I mean, if you did receive thousands
169
420000
2000
ख्रिसः म्हणजे, तुम्हाला खरंच मिळाली असती हजारो
07:17
of U.S. embassy diplomatic cables ...
170
422000
3000
यु.एस. वकिलातीची कागदपत्रं...
07:20
JA: We would have released them. (CA: You would?)
171
425000
2000
ज्युलियनः तर आम्ही ती प्रसिद्ध केली असती. (ख्रिसः खरंच?)
07:22
JA: Yeah. (CA: Because?)
172
427000
3000
ज्युलियनः खरंच. (ख्रिसः का?)
07:25
JA: Well, because these sort of things
173
430000
2000
ज्युलियनः अं, कारण अशा गोष्टी
07:27
reveal what the true state
174
432000
3000
उघडकीस आणतात सत्य स्थिती
07:30
of, say,
175
435000
2000
जशी
07:32
Arab governments are like,
176
437000
2000
अरब राज्यकर्त्यां सारख्यांची,
07:34
the true human-rights abuses in those governments.
177
439000
3000
अशा शासनांकडून होणार्‍या मानवी हक्कांच्या पायमल्लीची.
07:37
If you look at declassified cables,
178
442000
2000
या क्लासिफाईड केबल्स बघितल्या तर,
07:39
that's the sort of material that's there.
179
444000
2000
याच प्रकारची माहिती त्यांमध्ये दिसेल.
07:41
CA: So let's talk a little more broadly about this.
180
446000
2000
ख्रिसः तर याबद्दल अजून थोडं विस्तारानं बोलूयात.
07:43
I mean, in general, what's your philosophy?
181
448000
2000
म्हणजे, सर्वसाधारणपणे, तुमची तत्त्वं काय आहेत?
07:45
Why is it right
182
450000
2000
का योग्य वाटतं
07:47
to encourage leaking of secret information?
183
452000
3000
गुप्त माहिती लीक करायला प्रोत्साहन देणं?
07:51
JA: Well, there's a question as to what sort of information is important in the world,
184
456000
3000
ज्युलियनः हं, प्रश्न असा आहे की जगातली कुठल्या प्रकारची माहिती महत्त्वाची आहे,
07:54
what sort of information
185
459000
2000
कुठल्या प्रकारची माहिती
07:56
can achieve reform.
186
461000
2000
परिवर्तन घडवू शकते.
07:58
And there's a lot of information.
187
463000
2000
तर अशी खूप सारी माहिती आहे.
08:00
So information that organizations
188
465000
2000
अशी माहिती ज्यावर संस्था
08:02
are spending economic effort into concealing,
189
467000
3000
पैसा ओततायत ती लपवण्यासाठी,
08:05
that's a really good signal
190
470000
2000
हेच अधोरेखित करतं
08:07
that when the information gets out,
191
472000
2000
की जेव्हा ही माहिती बाहेर येईल,
08:09
there's a hope of it doing some good --
192
474000
2000
तेव्हा काहितरी विधायक जरुर घडेल.
08:11
because the organizations that know it best,
193
476000
2000
कारण ज्या संस्था ती पूर्णपणे जाणतात,
08:13
that know it from the inside out,
194
478000
2000
ज्यांना त्याबद्दल सर्व माहिती आहे,
08:15
are spending work to conceal it.
195
480000
3000
त्याच ती लपवण्याचा प्रयत्न करतायत.
08:18
And that's what we've found in practice,
196
483000
2000
आणि हीच सगळीकडची पद्धत असल्याचं आम्हाला दिसलं.
08:20
and that's what the history of journalism is.
197
485000
3000
आणि हाच आहे पत्रकारितेचा इतिहास.
08:23
CA: But are there risks with that,
198
488000
3000
ख्रिसः पण याचा धोका संभवतो का,
08:26
either to the individuals concerned
199
491000
3000
संबंधित व्यक्तिंसाठी
08:29
or indeed to society at large,
200
494000
2000
किंवा एकंदर समाजासाठी,
08:31
where leaking can actually have
201
496000
2000
की या लीकींगचे खरंच
08:33
an unintended consequence?
202
498000
2000
काही अनपेक्षित परिणाम होतील?
08:35
JA: Not that we have seen with anything we have released.
203
500000
2000
ज्युलियनः आम्ही प्रसिद्ध केलेल्या माहितीतून तरी असं काही आढळलं नाही.
08:37
I mean, we have a harm immunization policy.
204
502000
2000
म्हणजे, आमचं एक धोके प्रतिबंधक धोरण आहे.
08:39
We have a way of dealing with information
205
504000
2000
आमची एक पद्धत आहे अशी माहिती हाताळण्याची
08:41
that has sort of personal --
206
506000
2000
जिच्यात व्यक्तिगत -
08:43
personally identifying information in it.
207
508000
2000
खाजगी माहिती असते.
08:46
But there are legitimate secrets --
208
511000
3000
पण काही वैध गुपितं असतात -
08:49
you know, your records with your doctor;
209
514000
3000
जसे, तुमच्या डॉक्टरकडील तुमचे रेकॉर्ड्स;
08:52
that's a legitimate secret --
210
517000
2000
ते वैध गुपित आहे.
08:54
but we deal with whistleblowers that are coming forward
211
519000
2000
पण आम्ही समोर येणार्‍या धोकादर्शकांवर काम करतो
08:56
that are really sort of well-motivated.
212
521000
3000
जे खरंच उपयुक्त असतात.
08:59
CA: So they are well-motivated.
213
524000
2000
ख्रिसः तर ते खरंच उपयुक्त असतात.
09:01
And what would you say to, for example,
214
526000
2000
मग तुम्ही काय उत्तर द्याल, जसं की,
09:03
the, you know, the parent of someone
215
528000
3000
म्हणजे, कुणाच्या तरी पालकांना -
09:06
whose son is out serving the U.S. military,
216
531000
3000
ज्यांचा मुलगा अमेरिकी सैन्यात आहे,
09:09
and he says, "You know what,
217
534000
2000
आणि ते म्हणतायत, "हे बघा,
09:11
you've put up something that someone had an incentive to put out.
218
536000
2000
तुम्ही असं काहितरी दाखवताय जे कुणालातरी हानिकारक आहे.
09:13
It shows a U.S. soldier laughing
219
538000
2000
ते दाखवतंय एक अमेरिकी सैनिक हसताना
09:15
at people dying.
220
540000
2000
लोकांच्या मृत्युवर.
09:17
That gives the impression, has given the impression,
221
542000
2000
यातून असा समज पसरतो - पसरला आहे
09:19
to millions of people around the world
222
544000
2000
जगभरातल्या लाखो लोकांमध्ये
09:21
that U.S. soldiers are inhuman people.
223
546000
2000
की अमेरिकी सैनिक अमानुष असतात.
09:23
Actually, they're not. My son isn't. How dare you?"
224
548000
2000
खरं तर, ते तसे नसतात. माझा मुलगा नाहीय. तुम्ही असं दाखवलंच कसं?"
09:25
What would you say to that?
225
550000
2000
तुम्ही यावर काय उत्तर द्याल?
09:27
JA: Yeah, we do get a lot of that.
226
552000
2000
ज्युलियनः हं, आम्हाला याला खूप तोंड द्यावं लागतं.
09:29
But remember, the people in Baghdad,
227
554000
2000
पण लक्षात घ्या, बगदादच्या लोकांना,
09:31
the people in Iraq, the people in Afghanistan --
228
556000
3000
इराकच्या लोकांना, अफगाणिस्तानच्या लोकांना -
09:34
they don't need to see the video;
229
559000
2000
हे व्हिडीओ बघायची गरज नाही;
09:36
they see it every day.
230
561000
2000
ते हे दररोज प्रत्यक्ष बघतात.
09:38
So it's not going to change their opinion. It's not going to change their perception.
231
563000
3000
त्यामुळं त्यांची मतं बदलणार नाहीयेत. त्यांचे समज बदलणार नाहियेत.
09:41
That's what they see every day.
232
566000
2000
हेच ते दररोज बघताहेत.
09:43
It will change the perception and opinion
233
568000
3000
यामुळं समज आणि मतं बदलतील
09:46
of the people who are paying for it all,
234
571000
2000
त्या लोकांची जे या सगळ्यासाठी पैसे मोजतायत.
09:48
and that's our hope.
235
573000
3000
आणि एवढीच आमची आशा आहे.
09:51
CA: So you found a way to shine light
236
576000
3000
ख्रिसः तर तुम्हाला मार्ग सापडला प्रकाश टाकण्याचा
09:54
into what you see
237
579000
3000
त्यावर जे तुम्हाला दिसतंय
09:57
as these sort of dark secrets in companies and in government.
238
582000
3000
जशा या कंपन्या व शासनामधील अत्यंत गुप्त गोष्टी.
10:01
Light is good.
239
586000
2000
उजेडात येणं चांगलं असतं.
10:03
But do you see any irony in the fact that,
240
588000
2000
पण या वस्तुस्थितीतला विरोधाभास तुम्हाला जाणवतो का,
10:05
in order for you to shine that light,
241
590000
2000
की हे प्रकाशात आणण्यासाठी,
10:07
you have to, yourself,
242
592000
2000
तुम्हाला, स्वतःला,
10:09
create secrecy around your sources?
243
594000
3000
तुमच्या स्रोतांची गुप्तता सांभाळावी लगते?
10:12
JA: Not really. I mean, we don't have
244
597000
3000
ज्युलियनः तसं काही नाही. म्हणजे, आम्हाला आढळला नाही
10:15
any WikiLeaks dissidents yet.
245
600000
3000
विकीलीक्सबद्दल असंतोष, अजूनतरी.
10:19
We don't have sources who are dissidents on other sources.
246
604000
3000
आम्ही पाहिले नाहीत असे स्रोत जे इतर स्रोतांबद्दल असंतुष्ट असतील.
10:23
Should they come forward, that would be a tricky situation for us,
247
608000
3000
असं कुणी आलं तर मात्र, आमच्यासाठी संकटच असेल.
10:26
but we're presumably acting in such a way
248
611000
3000
पण आम्ही सोयीस्करपणे असं काम करतोय
10:29
that people feel
249
614000
2000
की लोकांना वाटावं
10:31
morally compelled
250
616000
2000
नैतिक जबाबदारीतून
10:33
to continue our mission, not to screw it up.
251
618000
3000
आमचं कार्य चालू ठेवावंसं, न की ते बिघडवावंसं.
10:37
CA: I'd actually be interested, just based on what we've heard so far --
252
622000
3000
ख्रिसः मला खरं तर जाणून घ्यायचंय, आत्तापर्यंत ऐकलेल्या माहितीवरुन -
10:40
I'm curious as to the opinion in the TED audience.
253
625000
3000
मला उत्सुकता आहे 'टेड'च्या प्रेक्षकांची मतं जाणून घ्यायची.
10:45
You know, there might be a couple of views
254
630000
2000
म्हणजे, काही निराळी मतं असतील
10:47
of WikiLeaks and of Julian.
255
632000
2000
विकीलीक्स बद्दल आणि ज्युलियन बद्दल.
10:49
You know, hero -- people's hero --
256
634000
3000
जशी की, हिरो - लोकनायक -
10:52
bringing this important light.
257
637000
3000
हा महत्त्वपूर्ण प्रकाश आणणारा.
10:55
Dangerous troublemaker.
258
640000
2000
धोकादायक संकटं ओढवणारा.
10:58
Who's got the hero view?
259
643000
3000
कुणाला तो हिरो वाटतो?
11:02
Who's got the dangerous troublemaker view?
260
647000
3000
कुणाला धोकादायक संकटं ओढवणारा वाटतो?
11:06
JA: Oh, come on. There must be some.
261
651000
2000
ज्युलियनः अरेच्चा. कुणीतरी असेलच की.
11:09
CA: It's a soft crowd, Julian, a soft crowd.
262
654000
2000
ख्रिसः खूपच मवाळ लोक आहेत, ज्युलियन, खूपच मवाळ.
11:11
We have to try better. Let's show them another example.
263
656000
2000
जरा अजून प्रयत्न केले पाहिजेत. त्यांना अजून एक उदाहरण दाखवू.
11:13
Now here's something that you haven't yet leaked,
264
658000
3000
आता हे अजून तुम्ही लीक केलेलं नाहीये,
11:16
but I think for TED you are.
265
661000
3000
पण मला वाटतं 'टेड'साठी तुम्ही करताय.
11:19
I mean it's an intriguing story that's just happened, right?
266
664000
2000
म्हणजे हे एक गुप्त कारस्थान आहे नुकतंच घडवलेलं, बरोबर?
11:21
What is this?
267
666000
2000
काय आहे हे?
11:23
JA: So this is a sample of what we do
268
668000
2000
ज्युलियनः तर हा आहे नमुना आम्ही काय करतो त्याचा
11:25
sort of every day.
269
670000
2000
जवळपास दररोज.
11:27
So late last year -- in November last year --
270
672000
3000
तर गेल्या वर्षाच्या शेवटी - गेल्या नोव्हेंबरमध्ये -
11:30
there was a series of well blowouts
271
675000
2000
बाँबस्फोटांची मालिका घडली
11:32
in Albania,
272
677000
2000
अल्बानिया मध्ये
11:34
like the well blowout in the Gulf of Mexico,
273
679000
3000
मेक्सिकोच्या आखातामधल्या स्फोटांसारखी,
11:37
but not quite as big.
274
682000
2000
पण तितकी मोठीही नाही.
11:39
And we got a report --
275
684000
3000
आणि आम्हाला एक रिपोर्ट मिळाला -
11:42
a sort of engineering analysis into what happened --
276
687000
3000
जे घडलं त्याचं काहीसं तांत्रिक विश्लेषण -
11:45
saying that, in fact, security guards
277
690000
3000
ज्यानुसार, प्रत्यक्षात, सुरक्षा रक्षकांनी
11:48
from some rival, various competing oil firms
278
693000
3000
काही विरोधी, प्रतिस्पर्धी तेल कंपन्यांच्या
11:51
had, in fact, parked trucks there and blown them up.
279
696000
3000
प्रत्यक्षात, तिथं ट्रक पार्क करुन ते उडवून दिले होते.
11:55
And part of the Albanian government was in this, etc., etc.
280
700000
3000
आणि काही प्रमाणात अल्बानियन सरकार यात सामिल होतं, वगैरे, वगैरे.
11:59
And the engineering report
281
704000
1000
आणि त्या तांत्रिक रिपोर्टवर
12:00
had nothing on the top of it,
282
705000
2000
कुठलेही संदर्भ नव्हते.
12:02
so it was an extremely difficult document for us.
283
707000
2000
त्यामुळं आमच्यासाठी ते एक अतिशय अवघड डॉक्युमेंट होतं.
12:04
We couldn't verify it because we didn't know
284
709000
2000
आम्हाला त्याची शहानिशा करता आली नाही कारण आम्हाला माहिती नव्हतं
12:06
who wrote it and knew what it was about.
285
711000
2000
त्याचा लेखक कोण आणि ते कशाबद्दल होतं.
12:08
So we were kind of skeptical that maybe it was
286
713000
2000
तर आम्ही थोडे साशंक झालो की कदाचित हा
12:10
a competing oil firm just sort of playing the issue up.
287
715000
2000
एखाद्या प्रतिस्पर्धी ऑईल कंपनीचा मुद्दा पेटवण्याचा प्रयत्न असेल.
12:12
So under that basis, we put it out and said,
288
717000
2000
मग या कारणास्तव, आम्ही असं जाहीर केलं की,
12:14
"Look, we're skeptical about this thing.
289
719000
2000
"हे पहा, आम्ही या गोष्टीबद्दल साशंक आहोत.
12:16
We don't know, but what can we do?
290
721000
2000
आम्हाला माहिती नाही, पण आम्ही काय करु शकतो?
12:18
The material looks good, it feels right,
291
723000
2000
माहिती उपयुक्त दिसतीये, योग्य वाटतीये,
12:20
but we just can't verify it."
292
725000
2000
पण आम्हाला ती तपासूनच पाहता येत नाहीये."
12:22
And we then got a letter
293
727000
3000
आणि मग आम्हाला एक पत्र मिळालं
12:25
just this week
294
730000
3000
याच आठवड्यात
12:28
from the company who wrote it,
295
733000
3000
एका कंपनीकडून, ज्यात लिहिलं होतं की त्यांना,
12:31
wanting to track down the source --
296
736000
3000
याचा स्रोत शोधून काढायचा आहे -
12:34
(Laughter)
297
739000
3000
(हशा)
12:38
saying, "Hey, we want to track down the source."
298
743000
3000
असं की, "हे बघा, आम्हाला याच्या मुळापर्यंत पोचायचं आहे."
12:41
And we were like, "Oh, tell us more.
299
746000
2000
आणि आमचं म्हणणं असं होतं की, "अच्छा, आणखी सांगा.
12:43
What document is it, precisely, you're talking about?
300
748000
3000
नक्की कुठल्या डॉक्युमेण्ट बद्दल तुम्ही बोलताय?
12:46
Can you show that you had legal authority over that document?
301
751000
3000
त्या डॉक्युमेंटवरील तुमचा कायदेशीर अधिकार तुम्ही सिद्ध करु शकता?
12:49
Is it really yours?"
302
754000
2000
ते नक्की तुमचंच आहे का?"
12:51
So they sent us this screen shot
303
756000
3000
मग त्यांनी आम्हाला हा स्क्रीन-शॉट पाठवला
12:54
with the author
304
759000
2000
ऑथर च्या नावासह
12:56
in the Microsoft Word ID.
305
761000
3000
मायक्रोसॉफ्ट वर्ड च्या आयडी मध्ये.
13:01
Yeah.
306
766000
2000
ह्म्म्‌.
13:03
(Applause)
307
768000
5000
(टाळ्या)
13:08
That's happened quite a lot though.
308
773000
2000
असं बर्‍याच वेळा घडलंय पण.
13:10
This is like one of our methods
309
775000
2000
ही आमची अशी एक पद्धत आहे
13:12
of identifying, of verifying, what a material is,
310
777000
3000
ओळख पटवण्याची - ती माहिती काय आहे हे तपासण्याची,
13:15
is to try and get these guys to write letters.
311
780000
2000
या लोकांना पत्र लिहायला लावायचा प्रयत्न करण्याची.
13:17
CA: Yeah. Have you had information
312
782000
3000
ख्रिसः अच्छा. तुमच्याकडं काही माहिती आली होती का
13:20
from inside BP?
313
785000
2000
'बीपी' च्या आतल्या गोटातून?
13:22
JA: Yeah, we have a lot, but I mean, at the moment,
314
787000
3000
ज्युलियनः होय, आमच्याकडं बरीच आहे, पण म्हणजे, आत्ता,
13:25
we are undergoing a sort of serious fundraising and engineering effort.
315
790000
3000
आम्ही निधी मिळवण्याच्या व जडणघडणीच्या प्रयत्नात आहोत.
13:28
So our publication rate
316
793000
2000
त्यामुळं आमचा प्रसिद्धीचा वेग
13:30
over the past few months
317
795000
2000
गेल्या काही महिन्यांमध्ये
13:32
has been sort of minimized
318
797000
2000
काहीसा मंदावलाय
13:34
while we're re-engineering our back systems
319
799000
3000
जेव्हा आम्ही आमच्या यंत्रणेची पुनर्बांधणी करतोय
13:37
for the phenomenal public interest that we have.
320
802000
3000
आम्हाला मिळणार्‍या प्रचंड सामाजिक प्रतिसादासाठी.
13:40
That's a problem.
321
805000
2000
हीच एक समस्या आहे.
13:42
I mean, like any sort of growing startup organization,
322
807000
3000
म्हणजे, कुठल्याही वाढत्या स्टार्ट-अप कंपनीप्रमाणं,
13:45
we are sort of overwhelmed
323
810000
2000
आम्ही काहीसे दडपून गेलोत
13:47
by our growth,
324
812000
2000
आमच्या वाढीमुळं.
13:49
and that means we're getting enormous quantity
325
814000
2000
आणि याचाच अर्थ असा की आम्हाला प्रचंड प्रमाणात मिळताहेत
13:51
of whistleblower disclosures
326
816000
2000
धोकादर्शक कागदपत्रं
13:53
of a very high caliber
327
818000
2000
अत्युच्च दर्जाची,
13:55
but don't have enough people to actually
328
820000
2000
पण पुरेशी माणसं नाहीत खरोखर
13:57
process and vet this information.
329
822000
2000
या माहितीवर प्रक्रीया करुन तिचं मूल्यमापन करण्यासाठी.
13:59
CA: So that's the key bottleneck,
330
824000
2000
ख्रिसः तर ही आहे खरी समस्या,
14:01
basically journalistic volunteers
331
826000
2000
मुळात स्वयंसेवी पत्रकार
14:03
and/or the funding of journalistic salaries?
332
828000
3000
आणि/किंवा पत्रकारांच्या पगारासाठी निधी?
14:06
JA: Yep. Yeah, and trusted people.
333
831000
2000
ज्युलियनः होय. बरोबर, आणि विश्वासू लोक.
14:08
I mean, we're an organization
334
833000
2000
म्हणजे, आमची संस्था अशी आहे
14:10
that is hard to grow very quickly
335
835000
2000
जिची फार वेगवान वाढ होणं अवघड आहे
14:12
because of the sort of material we deal with,
336
837000
2000
आम्ही हाताळत असलेल्या माहितीमुळं.
14:14
so we have to restructure
337
839000
3000
त्यामुळं आम्हाला पुनर्बांधणी करावी लागेल
14:17
in order to have people
338
842000
2000
असे लोक आणण्यासाठी
14:19
who will deal with the highest national security stuff,
339
844000
3000
जे अतिसंवेदनशील राष्ट्रीय सुरक्षा संबंधी माहिती हाताळतील,
14:22
and then lower security cases.
340
847000
2000
आणि मग सुरक्षाविषयक समस्या कमी करतील.
14:24
CA: So help us understand a bit about you personally
341
849000
3000
ख्रिसः तर आम्हाला तुमची व्यक्तिगत माहिती सांगा
14:27
and how you came to do this.
342
852000
2000
आणि तुम्ही हे कसं सुरु केलंत.
14:29
And I think I read that as a kid
343
854000
2000
आणि माझ्या माहितीनुसार मी वाचलं होतं की लहानपणी
14:31
you went to 37 different schools.
344
856000
3000
तुम्ही ३७ निरनिराळ्या शाळांमध्ये गेलात.
14:34
Can that be right?
345
859000
2000
असं होऊ शकतं?
14:36
JA: Well, my parents were in the movie business
346
861000
3000
ज्युलियनः अं, माझे आईवडील चित्रपट उद्योगात होते
14:39
and then on the run from a cult,
347
864000
2000
आणि मग एका विधीपासून पळून जात होते,
14:41
so the combination between the two ...
348
866000
2000
तर या दोन्ही गोष्टी एकत्र करुन...
14:43
(Laughter)
349
868000
4000
(हशा)
14:47
CA: I mean, a psychologist might say
350
872000
2000
ख्रिसः म्हणजे, एखादा मानसशास्त्रज्ञ म्हणेल
14:49
that's a recipe for breeding paranoia.
351
874000
3000
हा अचूक उपाय आहे मनोरुग्ण जन्माला घालायचा.
14:52
JA: What, the movie business?
352
877000
2000
ज्युलियनः कोणता, चित्रपट उद्योग?
14:54
(Laughter)
353
879000
3000
(हशा)
14:57
(Applause)
354
882000
3000
(टाळ्या)
15:00
CA: And you were also -- I mean,
355
885000
2000
ख्रिसः आणि तुम्ही होतात - म्हणजे,
15:02
you were also a hacker at an early age
356
887000
2000
किशोर वयात तुम्ही एक हॅकरही होतात
15:04
and ran into the authorities early on.
357
889000
3000
आणि प्रशासनाशी लवकरच भिडला होतात.
15:07
JA: Well, I was a journalist.
358
892000
3000
ज्युलियनः अं, मी एक पत्रकार होतो.
15:10
You know, I was a very young journalist activist at an early age.
359
895000
2000
म्हणजे, किशोरावस्थेत मी एक अगदी तरुण पत्रकार कार्यकर्ता होतो.
15:12
I wrote a magazine,
360
897000
2000
मी एक मॅगझिन काढलं,
15:14
was prosecuted for it when I was a teenager.
361
899000
3000
त्यासाठी माझ्यावर किशोरवयात खटला भरण्यात आला.
15:17
So you have to be careful with hacker.
362
902000
2000
त्यामुळं हॅकर बरोबर जपून वागा.
15:19
I mean there's like -- there's a method
363
904000
2000
म्हणजे एखादी क्लृप्ती असते
15:21
that can be deployed for various things.
364
906000
2000
अनेक गोष्टी करण्यासाठी वापरता येणारी.
15:23
Unfortunately, at the moment,
365
908000
2000
दुर्दैवानं, सध्यातरी,
15:25
it's mostly deployed by the Russian mafia
366
910000
2000
ती जास्त करुन रशियन माफीया कडून वापरली जाते
15:27
in order to steal your grandmother's bank accounts.
367
912000
2000
तुमच्या आजीचं बँक अकाउंट लुटण्यासाठी.
15:29
So this phrase is not,
368
914000
3000
त्यामुळं ही संज्ञा आता -
15:32
not as nice as it used to be.
369
917000
2000
पूर्वीइतकी चांगली राहिली नाही.
15:34
CA: Yeah, well, I certainly don't think
370
919000
2000
ख्रिसः हं, पण, मला अजिबात वाटत नाही
15:36
you're stealing anyone's grandmother's bank account,
371
921000
3000
की तुम्ही कुणाच्या आजीचं बँक अकाउंट लुटताहात.
15:39
but what about
372
924000
2000
पण काय आहेत
15:41
your core values?
373
926000
2000
तुमची मुलभूत तत्त्वं?
15:43
Can you give us a sense of what they are
374
928000
3000
तुम्ही आम्हाला त्यांच्याबद्दल काही सांगू शकाल का
15:46
and maybe some incident in your life
375
931000
2000
आणि तुमच्या आयुष्यातला एखादा प्रसंग
15:48
that helped determine them?
376
933000
3000
ज्याची ती तत्त्वं ठरवण्यात मदत झाली?
15:53
JA: I'm not sure about the incident.
377
938000
2000
ज्युलियनः प्रसंगाबद्दल मला सांगता येणार नाही.
15:55
But the core values:
378
940000
3000
पण मुलभूत तत्त्वं -
15:58
well, capable, generous men
379
943000
3000
अं, लायक, उदारमतवादी व्यक्ती
16:01
do not create victims;
380
946000
2000
पिडीत लोकांना कारणीभूत नसतात;
16:03
they nurture victims.
381
948000
2000
तर पिडीतांना आधारभूत असतात.
16:05
And that's something from my father
382
950000
2000
आणि हे माझ्या वडीलांकडून शिकलो
16:07
and something from other capable, generous men
383
952000
3000
आणि इतर लायक, उदारमतवादी व्यक्तींकडून
16:10
that have been in my life.
384
955000
3000
माझ्या आयुष्यात आलेल्या.
16:13
CA: Capable, generous men do not create victims;
385
958000
2000
ख्रिसः लायक, उदार व्यक्ती पिडीतांना कारणीभूत नसतात;
16:15
they nurture victims?
386
960000
2000
त्यांना आधारभूत असतात?
16:17
JA: Yeah. And you know,
387
962000
2000
ज्युलियनः होय. आणि माहितीय का,
16:19
I'm a combative person,
388
964000
4000
माझा स्वभाव भांडखोर आहे,
16:23
so I'm not actually so big on the nurture,
389
968000
2000
त्यामुळं मी इतरांची काळजी घेण्याच्या बाबतीत फार मोठा नाही.
16:25
but some way --
390
970000
3000
पण इतर मार्गानं -
16:28
there is another way of nurturing victims,
391
973000
3000
हा एक मार्ग आहे पिडीतांना आधार देण्याचा,
16:31
which is to police perpetrators
392
976000
3000
नजर ठेवणं दुष्टकृत्यं करणार्‍यांवर
16:34
of crime.
393
979000
2000
गुन्ह्यांवर.
16:36
And so that is something
394
981000
2000
आणि म्हणून असं काहितरी
16:38
that has been in my character
395
983000
2000
माझ्या व्यक्तिमत्त्वाचा भाग बनलं आहे
16:40
for a long time.
396
985000
2000
बर्‍याच वर्षांपासून.
16:42
CA: So just tell us, very quickly in the last minute, the story:
397
987000
3000
ख्रिसः तर आम्हाला शेवटच्या मिनीटात पटकन सांगा, ही कहाणीः
16:45
what happened in Iceland?
398
990000
3000
आयलंड मध्ये काय घडलं?
16:48
You basically published something there,
399
993000
3000
आधी तिथं तुम्ही काहीतरी प्रसिद्ध केलंत,
16:51
ran into trouble with a bank,
400
996000
3000
एका बँकेशी पंगा घेतलात,
16:54
then the news service there
401
999000
2000
मग तिथल्या वृत्त वाहिनीला
16:56
was injuncted from running the story.
402
1001000
3000
ही बातमी देण्यापासून रोखण्यात आलं.
16:59
Instead, they publicized your side.
403
1004000
2000
तरीसुद्धा, त्यांनी तुमची बाजू प्रसिद्ध केली.
17:01
That made you very high-profile in Iceland. What happened next?
404
1006000
3000
त्यानं तुम्हाला आयलंड मध्ये अमाप प्रसिद्धी मिळवून दिली. पुढं काय घडलं?
17:04
JA: Yeah, this is a great case, you know.
405
1009000
2000
ज्युलियनः हं, ही एक जबरदस्त केस आहे बरं.
17:06
Iceland went through this financial crisis.
406
1011000
2000
आयलंड आर्थिक संकटातून जात होतं.
17:08
It was the hardest hit of any country in the world.
407
1013000
2000
जगातील कुठल्याही देशापेक्षा जास्त झळ त्याला बसली होती.
17:10
Its banking sector was 10 times the GDP
408
1015000
2000
तिथलं बँकींग क्षेत्र होतं १० पट जीडीपी च्या
17:12
of the rest of the economy.
409
1017000
2000
इतर अर्थव्यवस्थेच्या तुलनेत.
17:14
Anyway, so we release this report
410
1019000
3000
असो, तर आम्ही हा रिपोर्ट प्रसिद्ध केला
17:17
in July last year.
411
1022000
3000
गेल्या वर्षी जुलै मध्ये.
17:20
And the national TV station was injuncted
412
1025000
2000
आणि राष्ट्रीय दूरदर्शन केंद्रावर मनाई आदेश पोहोचला
17:22
five minutes before it went on air,
413
1027000
2000
प्रसारणाच्या पाच मिनीटं आधी.
17:24
like out of a movie: injunction landed on the news desk,
414
1029000
2000
एखाद्या चित्रपटातल्यासारखं, मनाई आदेश न्यूज डेस्क वर येऊन पोचला,
17:26
and the news reader was like,
415
1031000
2000
आणि न्यूज रीडर म्हणे,
17:28
"This has never happened before. What do we do?"
416
1033000
2000
"असं पूर्वी कधीच घडलं नाही. आता काय करायचं?"
17:30
Well, we just show the website instead,
417
1035000
2000
तर, त्याजागी आपण फक्त वेबसाईट दाखवू,
17:32
for all that time, as a filler,
418
1037000
3000
पूर्ण वेळ, वेळ काढण्यासाठी.
17:35
and we became very famous in Iceland,
419
1040000
2000
आणि आम्ही आयलंड मध्ये प्रसिद्ध झालो,
17:37
went to Iceland and spoke about this issue.
420
1042000
3000
आयलंडला गेलो आणि या विषयावर बोललो.
17:40
And there was a feeling in the community
421
1045000
2000
आणि लोकांमध्ये अशी भावना होती
17:42
that that should never happen again,
422
1047000
2000
की असं पुन्हा कधी घडलं नाही पाहिजे.
17:44
and as a result,
423
1049000
2000
आणि परिणामतः.
17:46
working with Icelandic politicians
424
1051000
2000
काम करुन आयलंडच्या काही राजकारण्यांसोबत
17:48
and some other international legal experts,
425
1053000
2000
आणि काही आंतरराष्ट्रीय कायदेतज्ञांसोबत,
17:50
we put together a new sort of
426
1055000
2000
आम्ही बनवली एक नव्या प्रकारची
17:52
package of legislation for Iceland
427
1057000
3000
विधान संहिता आयलंड साठी
17:55
to sort of become an offshore haven
428
1060000
3000
ज्यायोगे बनलं एक आश्रयस्थान
17:58
for the free press,
429
1063000
3000
मुक्त पत्रकारितेसाठी,
18:01
with the strongest journalistic protections in the world,
430
1066000
3000
जगातील सर्वात कडक पत्रकारिता सुरक्षा नियम,
18:04
with a new Nobel Prize
431
1069000
2000
सोबत एक नवीन नोबेल पुरस्कार
18:06
for freedom of speech.
432
1071000
2000
अभिव्यक्ती स्वातंत्र्यासाठी.
18:08
Iceland's a Nordic country,
433
1073000
2000
आयलंड हे एक नॉर्डीक राष्ट्र आहे
18:10
so, like Norway, it's able to tap into the system.
434
1075000
3000
त्यामुळं, नॉर्वे प्रमाणं, तिथंही यंत्रणा राबवणं शक्य आहे.
18:13
And just a month ago,
435
1078000
2000
आणि एकाच महिन्यापूर्वी,
18:15
this was passed by the Icelandic parliament unanimously.
436
1080000
3000
आयलंडच्या संसदेत हे एकमतानं मंजूर करण्यात आलं.
18:18
CA: Wow.
437
1083000
2000
ख्रिसः व्वा.
18:20
(Applause)
438
1085000
6000
(टाळ्या)
18:26
Last question, Julian.
439
1091000
2000
शेवटचा प्रश्न, ज्युलियन.
18:28
When you think of the future then,
440
1093000
2000
भविष्याचा विचार करता,
18:30
do you think it's more likely to be
441
1095000
2000
असं वाटतं का जसं की
18:32
Big Brother exerting more control,
442
1097000
2000
'बिग ब्रदर' चं पूर्ण नियंत्रण राहील,
18:34
more secrecy,
443
1099000
2000
अधिक गुप्ततेनं,
18:36
or us watching
444
1101000
2000
की आपणच नजर ठेऊ
18:38
Big Brother,
445
1103000
2000
'बिग ब्रदर' वर,
18:40
or it's just all to be played for either way?
446
1105000
3000
की यापैकी कुणीही प्रयत्न करीत राहील?
18:43
JA: I'm not sure which way it's going to go.
447
1108000
2000
ज्युलियनः भविष्यात काय होईल हे सांगणं अवघड आहे.
18:45
I mean, there's enormous pressures
448
1110000
2000
म्हणजे प्रचंड दबाव येतोय
18:47
to harmonize freedom of speech legislation
449
1112000
3000
सांगड घालण्यासाठी, अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य कायदे
18:50
and transparency legislation around the world --
450
1115000
3000
आणि पारदर्शक शासन व्यवस्था यांची, जगभरातून -
18:53
within the E.U.,
451
1118000
2000
युरोपियन युनियन मधून,
18:55
between China and the United States.
452
1120000
2000
चीन व अमेरिकेमधून.
18:57
Which way is it going to go? It's hard to see.
453
1122000
3000
पारडं कुठल्या बाजूला झुकेल? सांगणं अवघड आहे.
19:00
That's why it's a very interesting time to be in --
454
1125000
2000
म्हणूनच या कालखंडात असणं रंजक आहे.
19:02
because with just a little bit of effort,
455
1127000
2000
कारण थोड्याशा प्रयत्नांती
19:04
we can shift it one way or the other.
456
1129000
3000
आपण ते या किंवा त्या बाजूला झुकवू शकतो.
19:07
CA: Well, it looks like I'm reflecting the audience's opinion
457
1132000
3000
ख्रिसः हं, तर मी जणू प्रेक्षकांच्या वतीनं सांगतोय
19:10
to say, Julian, be careful,
458
1135000
2000
की, ज्युलियन, काळजी घे
19:12
and all power to you.
459
1137000
2000
आणि तुला अधिक सामर्थ्य लाभो.
19:14
JA: Thank you, Chris. (CA: Thank you.)
460
1139000
2000
ज्युलियनः धन्यवाद, ख्रिस. (ख्रिसः धन्यवाद.)
19:16
(Applause)
461
1141000
10000
(टाळ्या)
ABOUT THE SPEAKER
Julian Assange - WhistleblowerInternet activist Julian Assange serves as spokesperson for WikiLeaks, a controversial, volunteer-driven website that publishes and comments on leaked documents alleging government and corporate misconduct.
Why you should listen
You could say Australian-born Julian Assange has swapped his long-time interest in network security flaws for the far-more-suspect flaws of even bigger targets: governments and corporations. Since his early 20s, he has been using network technology to prod and probe the vulnerable edges of administrative systems, but though he was a computing hobbyist first (in 1991 he was the target of hacking charges after he accessed the computers of an Australian telecom), he's now taken off his "white hat" and launched a career as one of the world's most visible human-rights activists.
He calls himself "editor in chief." He travels the globe as its spokesperson. Yet Assange's part in WikiLeaks is clearly dicier than that: he's become the face of creature that, simply, many powerful organizations would rather see the world rid of. His Wikipedia entry says he is "constantly on the move," and some speculate that his role in publishing decrypted US military video has put him in personal danger. A controversial figure, pundits debate whether his work is reckless and does more harm than good. Amnesty International recognized him with an International Media Award in 2009.
Assange studied physics and mathematics at the University of Melbourne. He wrote Strobe, the first free and open-source port scanner, and contributed to the book Underground: Tales of Hacking, Madness and Obsession on the Electronic Frontier.
Julian Assange | Speaker | TED.com