TEDGlobal>Geneva
Yanis Varoufakis: Capitalism will eat democracy -- unless we speak up
Yanis Varoufakis: Kapitalizmi do ta hajë demokracinë - po nuk e ngritëm zërin
Filmed:
Readability: 5.5
2,947,643 views
E keni vrarë mendjen pse politikanët s’janë më ata që kanë qenë dikur, pse qeveritë duket se s’janë në gjendje të zgjidhin probleme reale? Ekonomisti Yanis Varoufakis, ish-ministër i financave të Greqisë, thotë se kjo vjen nga sot mund të jeni në politikë, por të mos keni pushtet - ngaqë pushteti real tani u përket atyre që kanë kontrollin e ekonomisë. Ai beson se të pasurit e mëdhenj dhe korporatat po e kanibalizojnë sferën politike, duke shkaktuar krizë financiare. Dëgjoni në këtë fjalë ëndrrën e tij për një botë ku kapitali dhe puna nuk luftojnë më kundër njëri-tjetrit, për "një botë që është njëherësh libertariste, marksiste dhe kejnesiane."
Yanis Varoufakis - Economist and professor
Yanis Varoufakis thinks we need a radically new way of thinking about the economy, finance and capitalism. Full bio
Yanis Varoufakis thinks we need a radically new way of thinking about the economy, finance and capitalism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Democracy.
0
1200
1200
Demokracia.
00:14
In the West,
1
2960
1336
Në Perëndim,
00:16
we make a colossal mistake
taking it for granted.
taking it for granted.
2
4320
3936
bëjmë një gabim kolosal,
kur e marrim për të mirëqenë.
kur e marrim për të mirëqenë.
00:20
We see democracy
3
8280
1296
Demokracinë e shohim
00:21
not as the most fragile
of flowers that it really is,
of flowers that it really is,
4
9600
4496
jo si lulen më të brishtë,
siç është në fakt,
siç është në fakt,
00:26
but we see it as part
of our society's furniture.
of our society's furniture.
5
14120
2840
por e shohim si pjesë
të mobilimit të shoqërisë tonë.
të mobilimit të shoqërisë tonë.
00:29
We tend to think of it
as an intransigent given.
as an intransigent given.
6
17960
4000
Priremi ta shohim si
një të dhënë të pandryshueshme.
një të dhënë të pandryshueshme.
00:34
We mistakenly believe that capitalism
begets inevitably democracy.
begets inevitably democracy.
7
22680
5216
Gabimisht besojmë se kapitalizmi
sjell pashmangshmërisht demokraci.
sjell pashmangshmërisht demokraci.
00:39
It doesn't.
8
27920
1336
Ja që nuk sjell.
00:41
Singapore's Lee Kuan Yew
and his great imitators in Beijing
and his great imitators in Beijing
9
29280
4376
Lee Kuan Yew i Singaporit dhe
imituesit e tij të famshëm në Pekin
imituesit e tij të famshëm në Pekin
00:45
have demonstrated beyond reasonable doubt
10
33680
2936
e kanë dëshmuar tej dyshimeve të arsyeshme
00:48
that it is perfectly possible
to have a flourishing capitalism,
to have a flourishing capitalism,
11
36640
3896
se është fare e mundur
të kihet një kapitalizëm i lulëzuar,
të kihet një kapitalizëm i lulëzuar,
00:52
spectacular growth,
12
40560
1600
rritje spektakolare, teksa
00:54
while politics remains democracy-free.
13
42960
3056
politika të mbetet pa hiç demokraci.
00:58
Indeed, democracy is receding
in our neck of the woods,
in our neck of the woods,
14
46040
4416
Në fakt, në mëhallën tonë,
këtu në Europë,
këtu në Europë,
01:02
here in Europe.
15
50480
1576
demokracia po bën prapa.
01:04
Earlier this year,
while I was representing Greece --
while I was representing Greece --
16
52080
3376
Në fillimet e këtij viti,
teksa përfaqësoja Greqinë --
teksa përfaqësoja Greqinë --
01:07
the newly elected Greek government --
17
55480
2736
qeverinë e sapozgjedhur greke -
01:10
in the Eurogroup as its Finance Minister,
18
58240
2696
si ministër i saj i financave në Eurogrup,
01:12
I was told in no uncertain terms
that our nation's democratic process --
that our nation's democratic process --
19
60960
4936
më thanë në terma jo të paqartë se
procesi demokratik i kombit tonë -
procesi demokratik i kombit tonë -
01:17
our elections --
20
65920
1416
zgjedhjet tona -
01:19
could not be allowed to interfere
21
67360
1776
s’do të lejohej të ndërhynte
01:21
with economic policies
that were being implemented in Greece.
that were being implemented in Greece.
22
69160
3240
në politikat ekonomike
që po zbatoheshin në Greqi.
që po zbatoheshin në Greqi.
01:25
At that moment,
23
73120
1216
Në atë çast,
01:26
I felt that there could be no greater
vindication of Lee Kuan Yew,
vindication of Lee Kuan Yew,
24
74360
4296
m’u duk se s’kish mbrojtje më të mirë
të Lee Kuan Yew-it,
të Lee Kuan Yew-it,
01:30
or the Chinese Communist Party,
25
78680
1536
ose Partisë Komuniste Kineze,
01:32
indeed of some recalcitrant
friends of mine who kept telling me
friends of mine who kept telling me
26
80240
3736
apo të disa miqve të mi të pabindur
që vijonin të më thoshin se
që vijonin të më thoshin se
01:36
that democracy would be banned
if it ever threatened to change anything.
if it ever threatened to change anything.
27
84000
4320
se demokracia duhet dëbuar
nëse zë e kërcënon për ndryshime.
nëse zë e kërcënon për ndryshime.
01:41
Tonight, here, I want to present to you
28
89640
3256
Sot, këtu, dua t’ju parashtroj
01:44
an economic case
for an authentic democracy.
for an authentic democracy.
29
92920
3160
një çështje ekonomike
për një demokraci të mirëfilltë.
për një demokraci të mirëfilltë.
01:48
I want to ask you
to join me in believing again
to join me in believing again
30
96600
4856
Dua t’ju kërkoj t’i bashkoheni besimit tim
01:53
that Lee Kuan Yew,
31
101480
2000
se Lee Kuan Yew-i,
01:56
the Chinese Communist Party
32
104480
1376
Partia Komuniste Kineze
01:57
and indeed the Eurogroup
33
105880
1376
dhe edhe Eurogrupi
01:59
are wrong in believing
that we can dispense with democracy --
that we can dispense with democracy --
34
107280
3640
e kanë gabim tek besojnë se
mund të bëjmë pa demokracinë -
mund të bëjmë pa demokracinë -
02:03
that we need an authentic,
boisterous democracy.
boisterous democracy.
35
111600
3736
se na duhet një demokraci e mirëfilltë,
energjike.
energjike.
02:07
And without democracy,
36
115360
2976
Dhe se pa demokraci,
02:10
our societies will be nastier,
37
118360
2856
shoqëritë tona do të bëhen më të këqija,
02:13
our future bleak
38
121240
2136
e ardhmja jonë e zymtë
dhe teknologjitë tonë të reja,
të shkëlqyera, do të venë dëm.
të shkëlqyera, do të venë dëm.
02:15
and our great, new technologies wasted.
39
123400
2816
02:18
Speaking of waste,
40
126240
1256
Me që jemi te vajtja dëm,
02:19
allow me to point out
an interesting paradox
an interesting paradox
41
127520
2775
më lejoni të tërheq vëmendjen
në një paradoks interesant
në një paradoks interesant
02:22
that is threatening
our economies as we speak.
our economies as we speak.
42
130320
2776
që po kërcënon ekonomitë
tona mu tani.
tona mu tani.
02:25
I call it the twin peaks paradox.
43
133120
2296
Unë e quaj paradoksi i majave binjake.
02:27
One peak you understand --
44
135440
1296
Njërën majë e kuptoni -
02:28
you know it, you recognize it --
45
136760
1616
e njihni, e dalloni -
02:30
is the mountain of debts
that has been casting a long shadow
that has been casting a long shadow
46
138400
5056
është mali i borxheve
që nxin prej kohësh
që nxin prej kohësh
02:35
over the United States,
Europe, the whole world.
Europe, the whole world.
47
143480
2816
mbi Shtetet e Bashkuara,
Europën, krejt botën.
Europën, krejt botën.
02:38
We all recognize the mountain of debts.
48
146320
1880
Malin e borxheve e shohim të gjithë.
02:40
But few people discern its twin.
49
148880
4120
Por pak vetë dallojnë vëllanë binjak.
02:45
A mountain of idle cash
50
153640
2200
Një mal me para të paqarkulluara
02:48
belonging to rich savers
and to corporations,
and to corporations,
51
156840
3360
pronë e llogarish të pasurish
dhe korporatash,
dhe korporatash,
02:53
too terrified to invest it
52
161120
2576
tepër të tmerruar nga investimi i tyre
02:55
into the productive activities
that can generate the incomes
that can generate the incomes
53
163720
3296
në aktivitete produktive
që mund të prodhojnë të ardhurat
që mund të prodhojnë të ardhurat
02:59
from which you can extinguish
the mountain of debts
the mountain of debts
54
167040
3056
me të cilat mund të eliminoni
malin e borxheve
malin e borxheve
03:02
and which can produce all those things
that humanity desperately needs,
that humanity desperately needs,
55
170120
3976
dhe që mund të prodhojnë gjithë ato gjëra
për të cilat njerëzimi ka kaq nevojë,
për të cilat njerëzimi ka kaq nevojë,
03:06
like green energy.
56
174120
1656
bie fjala, energji të gjelbër.
03:07
Now let me give you two numbers.
57
175800
2336
Më lejoni t’ju sjell dy shifra.
03:10
Over the last three months,
58
178160
1336
Gjatë tre muajve të fundit,
03:11
in the United States,
in Britain and in the Eurozone,
in Britain and in the Eurozone,
59
179520
2776
në Shtetet e Bashkuara,
Britani dhe në Eurozonë,
Britani dhe në Eurozonë,
03:14
we have invested, collectively,
3.4 trillion dollars
3.4 trillion dollars
60
182320
4416
kemi investuar, bashkërisht,
3.4 trilionë dollarë
3.4 trilionë dollarë
03:18
on all the wealth-producing goods --
61
186760
2656
në krejt të mirat që prodhojnë pasuri -
03:21
things like industrial plants, machinery,
62
189440
3016
të tilla si objekte industriale, makineri,
03:24
office blocks, schools,
63
192480
2216
ansamble zyrash, shkolla,
03:26
roads, railways, machinery,
and so on and so forth.
and so on and so forth.
64
194720
3136
rrugë, hekurudha, makina, etj, etj.
03:29
$3.4 trillion sounds like a lot of money
65
197880
2736
3.4 trilionë duket si goxha para,
03:32
until you compare it to the $5.1 trillion
66
200640
3856
deri sa ta krahasoni me 5.1 trilionë
03:36
that has been slushing around
in the same countries,
in the same countries,
67
204520
2696
që kanë rrjedhur në të njëjtat vende,
03:39
in our financial institutions,
68
207240
1816
nëpër institucionet tona financiare,
03:41
doing absolutely nothing
during the same period
during the same period
69
209080
3200
pa bërë absolutisht asgjë,
gjatë së njëjtës periudhë,
gjatë së njëjtës periudhë,
03:45
except inflating stock exchanges
and bidding up house prices.
and bidding up house prices.
70
213440
4856
veç fryrjes së çmimeve të aksioneve
të sikuracioneve të shtëpive.
të sikuracioneve të shtëpive.
03:50
So a mountain of debt
and a mountain of idle cash
and a mountain of idle cash
71
218320
5256
Pra një mal me borxhe dhe
një mal me para të papërdorura
një mal me para të papërdorura
03:55
form twin peaks,
failing to cancel each other out
failing to cancel each other out
72
223600
3696
formojnë majat binjake,
që s’arrijnë të asgjësojnë njëra-tjetrën
që s’arrijnë të asgjësojnë njëra-tjetrën
03:59
through the normal
operation of the markets.
operation of the markets.
73
227320
2816
përmes funksionimit normal të tregjeve.
04:02
The result is stagnant wages,
74
230160
2320
Rezultati është rroga që s’rriten,
04:05
more than a quarter of 25- to 54-year-olds
in America, in Japan and in Europe
in America, in Japan and in Europe
75
233360
5656
më shumë se çereku i 25 - 54 vjeçarëve
në Amerikë, Japoni dhe Europë
në Amerikë, Japoni dhe Europë
04:11
out of work.
76
239040
1496
të papunë.
04:12
And consequently, low aggregate demand,
77
240560
2336
Dhe për pasojë, kërkesë e ulët,
04:14
which in a never-ending cycle,
78
242920
2216
e cila, në një cikël të pafund,
04:17
reinforces the pessimism of the investors,
79
245160
2720
riforcon pesimizmin e investitorëve,
04:20
who, fearing low demand,
reproduce it by not investing --
reproduce it by not investing --
80
248880
3816
që, duke iu trembur kërkesës së ulët,
e riprodhojnë duke mos investuar --
e riprodhojnë duke mos investuar --
04:24
exactly like Oedipus' father,
81
252720
2696
pikërisht si i ati i Edipit,
04:27
who, terrified
by the prophecy of the oracle
by the prophecy of the oracle
82
255440
2495
që, i tmerruar nga profecia e orakullit
04:29
that his son would grow up to kill him,
83
257959
2737
se i biri do të rritej për ta vrarë,
04:32
unwittingly engineered the conditions
84
260720
1936
afroi pa mend ditën
04:34
that ensured that Oedipus,
his son, would kill him.
his son, would kill him.
85
262680
3000
kur u bë e mundur që Edipi,
i biri, ta vriste.
i biri, ta vriste.
04:38
This is my quarrel with capitalism.
86
266560
2000
Kjo është mosmarrëveshja
ime me kapitalizmin.
ime me kapitalizmin.
04:41
Its gross wastefulness,
87
269200
2016
Natyra e tij e shpërdoruese,
04:43
all this idle cash,
88
271240
1616
gjithë ajo para e papërdorur,
04:44
should be energized to improve lives,
89
272880
4096
do të duhej vënë në punë
për përmirësim jetësh,
për përmirësim jetësh,
04:49
to develop human talents,
90
277000
1336
për zhvillimin e talenteve njerëzore,
04:50
and indeed to finance
all these technologies,
all these technologies,
91
278360
2856
dhe për të financuar krejt
këto teknologji,
këto teknologji,
04:53
green technologies,
92
281240
1256
teknologji të gjelbra,
04:54
which are absolutely essential
for saving planet Earth.
for saving planet Earth.
93
282520
2760
që janë absolutisht thelbësore
për shpëtimin e planetit Tokë.
për shpëtimin e planetit Tokë.
04:58
Am I right in believing
that democracy might be the answer?
that democracy might be the answer?
94
286280
3256
A e kam mirë kur besoj se
demokracia mund të jetë përgjigja?
demokracia mund të jetë përgjigja?
05:01
I believe so,
95
289560
1216
Besoj se po,
05:02
but before we move on,
96
290800
1216
por para se të ecim më tej,
05:04
what do we mean by democracy?
97
292040
1400
ç’kuptojmë me demokraci?
05:06
Aristotle defined democracy
98
294520
2416
Aristoteli e përkufizonte demokracinë
05:08
as the constitution
in which the free and the poor,
in which the free and the poor,
99
296960
4936
si gjendjen në të cilën
i liri dhe i varfri,
i liri dhe i varfri,
meqë këta ishin shumica,
kontrollojnë qeverisjen.
kontrollojnë qeverisjen.
05:13
being in the majority, control government.
100
301920
2160
05:17
Now, of course Athenian democracy
excluded too many.
excluded too many.
101
305000
3296
Tani, sigurisht që demokracia
athinase linte shumë jashtë.
athinase linte shumë jashtë.
05:20
Women, migrants and,
of course, the slaves.
of course, the slaves.
102
308320
3040
Gra, emigrantë dhe,
sigurisht, skllevërit.
sigurisht, skllevërit.
05:24
But it would be a mistake
103
312040
1256
Por do të ishte gabim
05:25
to dismiss the significance
of ancient Athenian democracy
of ancient Athenian democracy
104
313320
3576
të hidhet tej rëndësia
e demokracia e Athinës së lashtë
e demokracia e Athinës së lashtë
05:28
on the basis of whom it excluded.
105
316920
2000
mbi bazën se kë përjashtonte.
05:31
What was more pertinent,
106
319680
1256
Çka kish më shumë rëndësi,
05:32
and continues to be so
about ancient Athenian democracy,
about ancient Athenian democracy,
107
320960
3856
dhe vazhdon të jetë kështu për
demokracinë e Athinës së lashtë,
demokracinë e Athinës së lashtë,
05:36
was the inclusion of the working poor,
108
324840
3496
qe përfshirja e punëtorëve fukarenj,
05:40
who not only acquired
the right to free speech,
the right to free speech,
109
328360
4696
që jo vetëm fituan
të drejtën e fjalës së lirë,
të drejtën e fjalës së lirë,
05:45
but more importantly, crucially,
110
333080
2256
por edhe më me rëndësi, tejet me rëndësi,
05:47
they acquired the rights
to political judgments
to political judgments
111
335360
2616
fituan të drejtën për gjykime politike
05:50
that were afforded equal weight
112
338000
2376
të cilave u jepej e njëjta peshë
05:52
in the decision-making
concerning matters of state.
concerning matters of state.
113
340400
3656
në vendimmarrje lidhur me punët e shtetit.
05:56
Now, of course, Athenian
democracy didn't last long.
democracy didn't last long.
114
344080
3056
Sigurisht që demokracia
athinase nuk zgjati shumë.
athinase nuk zgjati shumë.
05:59
Like a candle that burns brightly,
it burned out quickly.
it burned out quickly.
115
347160
4416
Si qiriu që shkëlqen shumë,
u shua shpejt.
u shua shpejt.
06:03
And indeed,
116
351600
1216
Dhe vërtet,
06:04
our liberal democracies today
do not have their roots in ancient Athens.
do not have their roots in ancient Athens.
117
352840
4256
demokracitë tona liberale të sotme
nuk i kanë rrënjët në Athinën e Lashtë.
nuk i kanë rrënjët në Athinën e Lashtë.
06:09
They have their roots in the Magna Carta,
118
357120
2336
I kanë rrënjët te Magna Carta,
06:11
in the 1688 Glorious Revolution,
119
359480
3256
në Revolucionin e Dytë Anglez të 1688-s,
06:14
indeed in the American constitution.
120
362760
2216
në fakt në kushtetutën amerikane.
06:17
Whereas Athenian democracy
was focusing on the masterless citizen
was focusing on the masterless citizen
121
365000
5016
Ndërsa demokracia athinase
përqendrohej te shtetasit pa zotër
përqendrohej te shtetasit pa zotër
06:22
and empowering the working poor,
122
370040
2280
dhe në fuqizimin e punëtorëve fukarenj,
06:25
our liberal democracies are founded
on the Magna Carta tradition,
on the Magna Carta tradition,
123
373240
4176
demokracitë tona liberale janë themeluar
në traditën e Magna Carta-s,
në traditën e Magna Carta-s,
06:29
which was, after all,
a charter for masters.
a charter for masters.
124
377440
3096
e cila qe, tek e fundit,
kartë kushtetuese për padronët.
kartë kushtetuese për padronët.
06:32
And indeed, liberal democracy
only surfaced when it was possible
only surfaced when it was possible
125
380560
4296
Dhe në fakt, demokracia liberale
u shpërfaq vetëm kur qe e mundur
u shpërfaq vetëm kur qe e mundur
06:36
to separate fully the political sphere
from the economic sphere,
from the economic sphere,
126
384880
3856
të ndahej plotësisht sfera politike
nga sfera ekonomike,
nga sfera ekonomike,
06:40
so as to confine the democratic process
fully in the political sphere,
fully in the political sphere,
127
388760
5056
që procesi demokratik të kufizohej
plotësisht në sferën politike,
plotësisht në sferën politike,
06:45
leaving the economic sphere --
128
393840
1856
duke e lënë sferën ekonomike -
06:47
the corporate world, if you want --
129
395720
1936
botën e korporatave, nëse e doni kështu -
06:49
as a democracy-free zone.
130
397680
2680
si një zonë pa demokraci.
06:53
Now, in our democracies today,
131
401720
2976
Tani, në demokracitë tona sot,
06:56
this separation of the economic
from the political sphere,
from the political sphere,
132
404720
3496
kjo ndarje e sferës ekonomike
nga ajo politike,
nga ajo politike,
07:00
the moment it started happening,
133
408240
2256
në çastin që filloi të ndodhë,
07:02
it gave rise to an inexorable,
epic struggle between the two,
epic struggle between the two,
134
410520
4296
solli shfaqjen e një ndeshjeje epike,
të pandalshme, mes të dyjave,
të pandalshme, mes të dyjave,
07:06
with the economic sphere
colonizing the political sphere,
colonizing the political sphere,
135
414840
3216
me sferën ekonomike që kolonizon
sferën politike,
sferën politike,
07:10
eating into its power.
136
418080
1520
duke e gllabëruar në pushtetin e vet.
07:12
Have you wondered why politicians
are not what they used to be?
are not what they used to be?
137
420480
3400
A e keni pyetur veten pse politikanët
s’janë më ata si dikur?
s’janë më ata si dikur?
07:16
It's not because their DNA
has degenerated.
has degenerated.
138
424560
2416
Jo se u ka degjeneruar ADN-ja.
07:19
(Laughter)
139
427000
1616
(Të qeshura)
07:20
It is rather because one can be
in government today and not in power,
in government today and not in power,
140
428640
4616
Kjo vjen sepse dikush sot mund të jetë
në qeveri, por pa pushtet,
në qeveri, por pa pushtet,
07:25
because power has migrated
from the political to the economic sphere,
from the political to the economic sphere,
141
433280
3296
sepse pushteti ka migruar nga
sfera politike në atë ekonomike,
sfera politike në atë ekonomike,
07:28
which is separate.
142
436600
1240
që është veçmas të parës.
07:31
Indeed,
143
439160
1576
Vërtet,
07:32
I spoke about my quarrel
with capitalism.
with capitalism.
144
440760
2296
fola për mosmarrëveshjet
e mia me kapitalizmin.
e mia me kapitalizmin.
07:35
If you think about it,
145
443080
1736
Po ta mendoni,
07:36
it is a little bit like
a population of predators,
a population of predators,
146
444840
3320
ngjan pakëz me një kope grabitqarësh,
07:41
that are so successful in decimating
the prey that they must feed on,
the prey that they must feed on,
147
449080
4720
që janë kaq të suksesshëm në asgjësimin
e presë me të cilën ushqehen,
e presë me të cilën ushqehen,
saqë në fund vdesin nga uria,
sepse mbeten pa të tilla.
sepse mbeten pa të tilla.
07:46
that in the end they starve.
148
454560
2136
07:48
Similarly,
149
456720
1216
Në mënyrë të ngjashme,
07:49
the economic sphere has been colonizing
and cannibalizing the political sphere
and cannibalizing the political sphere
150
457960
3696
sfera ekonomike ka kolonizuar
dhe kanibalizuar sferën politike
dhe kanibalizuar sferën politike
07:53
to such an extent
that it is undermining itself,
that it is undermining itself,
151
461680
3376
aq shumë sa po gërryen vetveten,
07:57
causing economic crisis.
152
465080
1736
duke shkaktuar krizë ekonomike.
07:58
Corporate power is increasing,
153
466840
2096
Pushteti i korporatave po shtohet,
08:00
political goods are devaluing,
154
468960
2216
vlerat politike po zhvleftësohen,
pabarazia po ngrihet,
08:03
inequality is rising,
155
471200
1816
kërkesa po ulet
08:05
aggregate demand is falling
156
473040
1576
08:06
and CEOs of corporations are too scared
to invest the cash of their corporations.
to invest the cash of their corporations.
157
474640
6120
dhe CEO-të e korporatave i tremben shumë
investimit të parave të korporatave të tyre.
investimit të parave të korporatave të tyre.
08:13
So the more capitalism succeeds
in taking the demos out of democracy,
in taking the demos out of democracy,
158
481520
6656
Pra, sa më shumë që arrin kapitalizmi
të nxjerrë jashtë nga demokracia demosin,
të nxjerrë jashtë nga demokracia demosin,
aq më të larta bëhen majat binjake
08:20
the taller the twin peaks
159
488200
1336
08:21
and the greater the waste
of human resources
of human resources
160
489560
3536
dhe aq më i madh shpërdorimi
i burimeve njerëzore
i burimeve njerëzore
08:25
and humanity's wealth.
161
493120
1440
dhe i pasurisë së njerëzimit.
08:27
Clearly, if this is right,
162
495640
2856
Qartë pra, nëse ky arsyetim vlen,
08:30
we must reunite the political
and economic spheres
and economic spheres
163
498520
3056
duhet të ribashkojmë sferat
politike dhe ekonomike
politike dhe ekonomike
08:33
and better do it
with a demos being in control,
with a demos being in control,
164
501600
3496
dhe më mirë të bëhet duke
e patur kontrollin demosi,
e patur kontrollin demosi,
08:37
like in ancient Athens
except without the slaves
except without the slaves
165
505120
2936
si në Athinën e lashtë,
vetëm se pa skllevër
vetëm se pa skllevër
08:40
or the exclusion of women and migrants.
166
508080
2960
apo pa përjashtim grash dhe emigrantësh.
08:44
Now, this is not an original idea.
167
512120
1736
Tani, kjo ide s’është origjinale.
08:45
The Marxist left
had that idea 100 years ago
had that idea 100 years ago
168
513880
2775
E majta marksiste e kish
këtë ide 100 vjet më parë
këtë ide 100 vjet më parë
08:48
and it didn't go very well, did it?
169
516679
1681
dhe s’eci dhe aq mirë, apo jo?
08:50
The lesson that we learned
from the Soviet debacle
from the Soviet debacle
170
518840
3416
Mësimi që nxorëm nga shkatërrimi
i Bashkimit Sovjetik
i Bashkimit Sovjetik
08:54
is that only by a miracle
will the working poor be reempowered,
will the working poor be reempowered,
171
522280
6336
është se punëtorët fukarenj, mund
të rifuqizohen vetëm nga ndonjë mrekulli,
të rifuqizohen vetëm nga ndonjë mrekulli,
09:00
as they were in ancient Athens,
172
528640
1976
ashtu si qenë në Athinën e Lashtë,
09:02
without creating new forms
of brutality and waste.
of brutality and waste.
173
530640
3760
pa krijuar forma të reja
të brutalitetit dhe shpërdorimit.
të brutalitetit dhe shpërdorimit.
09:06
But there is a solution:
174
534960
1240
Por ka një zgjidhje:
09:08
eliminate the working poor.
175
536880
1840
eliminimi i të varfërve.
09:11
Capitalism's doing it
176
539360
1256
Kapitalizmi po e bën
09:12
by replacing low-wage workers
with automata, androids, robots.
with automata, androids, robots.
177
540640
4880
duke zëvendësuar punëtorët e rrogave
të ulëta me automatë, androidë, robotë.
të ulëta me automatë, androidë, robotë.
09:19
The problem is
178
547080
1216
Puna është se
09:20
that as long as the economic
and the political spheres are separate,
and the political spheres are separate,
179
548320
3216
për sa kohë që sferat ekonomike
dhe politike janë të ndara,
dhe politike janë të ndara,
09:23
automation makes the twin peaks taller,
180
551560
4320
automatizimi i bën
më të larta majat binjake,
më të larta majat binjake,
09:28
the waste loftier
181
556640
1736
shpërdorimin edhe më të madh
09:30
and the social conflicts deeper,
182
558400
2056
dhe përplasjet shoqërore më të thella,
09:32
including --
183
560480
1200
përfshi --
09:34
soon, I believe --
184
562320
1536
së shpejti, besoj --
09:35
in places like China.
185
563880
1600
në vende si Kina.
09:38
So we need to reconfigure,
186
566720
2416
Pra na duhet të riformësojmë,
09:41
we need to reunite the economic
and the political spheres,
and the political spheres,
187
569160
3656
na duhet të ribashkojmë sferën
ekonomike me atë politike,
ekonomike me atë politike,
09:44
but we'd better do it
by democratizing the reunified sphere,
by democratizing the reunified sphere,
188
572840
5376
por më mirë ta bëjmë duke
demokratizuar sferën e ribashkuar,
demokratizuar sferën e ribashkuar,
09:50
lest we end up with
a surveillance-mad hyperautocracy
a surveillance-mad hyperautocracy
189
578240
5696
që të mos përfundojmë në ndonjë
hiperautokraci të marrosur pas përgjimeve
hiperautokraci të marrosur pas përgjimeve
09:55
that makes The Matrix, the movie,
look like a documentary.
look like a documentary.
190
583960
4016
që e bën Matriksin, filmin,
të duket si dokumentar.
të duket si dokumentar.
10:00
(Laughter)
191
588000
1576
(Të qeshura)
10:01
So the question is not
whether capitalism will survive
whether capitalism will survive
192
589600
3416
Pra pyetja nuk është nëse do t’ia dalë
apo jo kapitalizmi t’u mbijetojë
apo jo kapitalizmi t’u mbijetojë
10:05
the technological innovations
it is spawning.
it is spawning.
193
593040
2320
risive teknologjike që po sjell.
10:07
The more interesting question
194
595960
1616
Pyetja më me interes
10:09
is whether capitalism will be succeeded
by something resembling a Matrix dystopia
by something resembling a Matrix dystopia
195
597600
5736
është nëse kapitalizmit do t’ia zërë vendin
diçka e ngjashme me një distopi alla Matrix
diçka e ngjashme me një distopi alla Matrix
10:15
or something much closer
to a Star Trek-like society,
to a Star Trek-like society,
196
603360
4416
ose diçka shumë më afër
një shoqërie alla Star Trek,
një shoqërie alla Star Trek,
10:19
where machines serve the humans
197
607800
2376
ku makinat u shërbejnë qenieve njerëzore
10:22
and the humans expend their energies
exploring the universe
exploring the universe
198
610200
4416
dhe qeniet njerëzore i shpenzojnë
energjitë për eksplorimin e gjithësisë
energjitë për eksplorimin e gjithësisë
10:26
and indulging in long debates
about the meaning of life
about the meaning of life
199
614640
4296
dhe duke u marrë me debate të gjata
rreth kuptimit të jetës,
rreth kuptimit të jetës,
10:30
in some ancient, Athenian-like,
high tech agora.
high tech agora.
200
618960
4000
në një agora high tech, të ngjashme me
atë të Athinës së lashtë.
atë të Athinës së lashtë.
10:36
I think we can afford to be optimistic.
201
624360
3440
Mendoj se i kemi mundësitë
të jemi optimistë.
të jemi optimistë.
10:41
But what would it take,
202
629400
1296
Por çfarë do të duhej,
10:42
what would it look like
203
630720
1976
si do të dukej
10:44
to have this Star Trek-like utopia,
instead of the Matrix-like dystopia?
instead of the Matrix-like dystopia?
204
632720
4880
pasja e një utopie alla Star Trek,
në vend se të një distopie alla Matrix?
në vend se të një distopie alla Matrix?
10:50
In practical terms,
205
638240
1256
Në terma praktikë,
10:51
allow me to share just briefly,
206
639520
1736
lejomëni t’ju sjell fare shkurt,
10:53
a couple of examples.
207
641280
1200
nja dy shembuj.
10:55
At the level of the enterprise,
208
643080
1776
Në nivel sipërmarrjesh,
10:56
imagine a capital market,
209
644880
2336
përfytyroni një treg kapitalesh,
10:59
where you earn capital as you work,
210
647240
2680
ku fitoni kapitale teksa punoni,
11:02
and where your capital follows you
from one job to another,
from one job to another,
211
650880
5336
dhe ku kapitali juaj ju ndjek nga
një vend pune në tjetrin,
një vend pune në tjetrin,
11:08
from one company to another,
212
656240
1496
nga një kompani në një tjetër,
11:09
and the company --
213
657760
1256
dhe kompania -
11:11
whichever one you happen
to work at at that time --
to work at at that time --
214
659040
3456
cilado qoftë ajo ku punoni
në një kohë të dhënë -
në një kohë të dhënë -
11:14
is solely owned by those who happen
to work in it at that moment.
to work in it at that moment.
215
662520
4320
është pronë vetëm e atyre që punojnë
në të në atë kohë të caktuar.
në të në atë kohë të caktuar.
11:19
Then all income stems
from capital, from profits,
from capital, from profits,
216
667400
4696
Atëherë krejt të ardhurat vijnë
nga kapitali, nga fitimet
nga kapitali, nga fitimet
11:24
and the very concept
of wage labor becomes obsolete.
of wage labor becomes obsolete.
217
672120
4376
dhe vetë koncepti i punës
së paguar bëhet i vjetruar.
së paguar bëhet i vjetruar.
11:28
No more separation between those
who own but do not work in the company
who own but do not work in the company
218
676520
6616
S’ka më hendek mes atyre që e zotërojnë
kompaninë, por s’punojnë në të
kompaninë, por s’punojnë në të
11:35
and those who work
but do not own the company;
but do not own the company;
219
683160
3256
dhe atyre që punojnë në të
pa qenë zotër të kompanisë;
pa qenë zotër të kompanisë;
11:38
no more tug-of-war
between capital and labor;
between capital and labor;
220
686440
3200
s’ka më betejë me kapitalit dhe punës;
11:42
no great gap between
investment and saving;
investment and saving;
221
690440
4136
s’ka më hendek të madh
mes investimeve dhe kursimeve;
mes investimeve dhe kursimeve;
11:46
indeed, no towering twin peaks.
222
694600
3240
pra, s’ka më maja binjake hijerënda.
11:50
At the level of the global
political economy,
political economy,
223
698600
2376
Në nivelin e ekonomisë politike globale,
11:53
imagine for a moment
224
701000
1936
përfytyroni për një çast
11:54
that our national currencies
have a free-floating exchange rate,
have a free-floating exchange rate,
225
702960
4976
që monedhat tona kombëtare
kanë kurs këmbimi të lirë,
kanë kurs këmbimi të lirë,
11:59
with a universal,
global, digital currency,
global, digital currency,
226
707960
3776
kundrejt një monedhe dixhitale
universale, globale,
universale, globale,
12:03
one that is issued
by the International Monetary Fund,
by the International Monetary Fund,
227
711760
4016
një të emetuar nga
Fondi Monetar Ndërkombëtar,
Fondi Monetar Ndërkombëtar,
12:07
the G-20,
228
715800
1216
G-20-ta,
12:09
on behalf of all humanity.
229
717040
2536
në emër të krejt njerëzimit.
12:11
And imagine further
230
719600
1216
Përfytyroni më tej
12:12
that all international trade
is denominated in this currency --
is denominated in this currency --
231
720840
4336
që krejt tregtia ndërkombëtare
të bazohej në këtë monedhë -
të bazohej në këtë monedhë -
12:17
let's call it "the cosmos,"
232
725200
1816
le ta quajmë "kozmosi,"
12:19
in units of cosmos --
233
727040
1400
në njësi kozmosi -
12:21
with every government agreeing
to be paying into a common fund
to be paying into a common fund
234
729720
4376
me çdo qeveri dakord të paguajë
në një fond të përbashkët
në një fond të përbashkët
12:26
a sum of cosmos units proportional
to the country's trade deficit,
to the country's trade deficit,
235
734120
5536
një shumë kozmosish në përpjesëtim
me deficitin tregtar të vendit
me deficitin tregtar të vendit
12:31
or indeed to a country's trade surplus.
236
739680
3400
apo të suficitit tregtar të një vendi.
12:35
And imagine that that fund is utilized
to invest in green technologies,
to invest in green technologies,
237
743720
5216
Përfytyroni tani që ky fond të përdoret
për investime në teknologji të gjelbra,
për investime në teknologji të gjelbra,
12:40
especially in parts of the world
where investment funding is scarce.
where investment funding is scarce.
238
748960
5320
veçanërisht në ato pjesë të botës
ku financimet mezi duken.
ku financimet mezi duken.
12:46
This is not a new idea.
239
754840
1576
Kjo s’është ide e re.
12:48
It's what, effectively,
John Maynard Keynes proposed
John Maynard Keynes proposed
240
756440
3336
Është ajo çka, në thelb, propozoi
John Maynard Keynes
John Maynard Keynes
12:51
in 1944 at the Bretton Woods Conference.
241
759800
3320
më 1944-n në Konferencën
e Bretton Woods-it.
e Bretton Woods-it.
12:56
The problem is
242
764080
1216
Problemi është se
12:57
that back then, they didn't have
the technology to implement it.
the technology to implement it.
243
765320
3296
atëherë, s’e kishin teknologjinë
për ta vënë në punë idenë.
për ta vënë në punë idenë.
13:00
Now we do,
244
768640
1216
Sot e kemi,
13:01
especially in the context
of a reunified political-economic sphere.
of a reunified political-economic sphere.
245
769880
5920
veçanërisht në kontekstin e sferës
së ribashkuar politiko-ekonomike.
së ribashkuar politiko-ekonomike.
13:08
The world that I am describing to you
246
776640
2416
Bota që po ju përshkruaj
13:11
is simultaneously libertarian,
247
779080
2456
është njëherësh libertariste,
13:13
in that it prioritizes
empowered individuals,
empowered individuals,
248
781560
4576
meqë u jep përparësi
individëve të fuqizuar,
individëve të fuqizuar,
13:18
Marxist,
249
786160
1216
marksiste,
13:19
since it will have confined
to the dustbin of history
to the dustbin of history
250
787400
3216
ngaqë do t’i duhet të hedhë
në koshin e plehrave të historisë
në koshin e plehrave të historisë
13:22
the division between capital and labor,
251
790640
2456
hendekun mes kapitalit dhe punës,
13:25
and Keynesian,
252
793120
1560
dhe kejnesiane,
13:27
global Keynesian.
253
795320
1480
kejnesiane globale.
13:30
But above all else,
254
798320
1576
Por mbi të gjitha,
13:31
it is a world in which we will be able
to imagine an authentic democracy.
to imagine an authentic democracy.
255
799920
4920
një botë ku të mundemi të përfytyrojmë
një demokraci të mirëfilltë.
një demokraci të mirëfilltë.
13:37
Will such a world dawn?
256
805760
1760
A do të agojë një botë e tillë?
13:40
Or shall we descend
into a Matrix-like dystopia?
into a Matrix-like dystopia?
257
808400
4496
Apo do të biem në
një distopi alla Matriks?
një distopi alla Matriks?
13:44
The answer lies in the political choice
that we shall be making collectively.
that we shall be making collectively.
258
812920
4120
Përgjigja qëndron te zgjedhja politike
që do të bëjmë bashkërisht.
që do të bëjmë bashkërisht.
13:49
It is our choice,
259
817720
1616
Është zgjedhje e jona,
13:51
and we'd better make it democratically.
260
819360
2320
dhe më mirë ta bëjmë demokratikisht.
13:54
Thank you.
261
822280
1256
Faleminderit.
13:55
(Applause)
262
823560
3360
(Duartrokitje)
14:01
Bruno Giussani: Yanis ...
263
829480
1200
Bruno Giussani: Yanis ...
14:03
It was you who described yourself
in your bios as a libertarian Marxist.
in your bios as a libertarian Marxist.
264
831880
4440
Vetë ju në biografitë tuaja e keni
përshkruar veten si marksist libertarist.
përshkruar veten si marksist libertarist.
14:10
What is the relevance
of Marx's analysis today?
of Marx's analysis today?
265
838400
2520
Si lidhet analiza e Marksit sot?
14:14
Yanis Varoufakis: Well, if there was
any relevance in what I just said,
any relevance in what I just said,
266
842000
3336
Yanis Varoufakis: Nëse ka ndonjë lidhje
në çka sapo thashë,
në çka sapo thashë,
14:17
then Marx is relevant.
267
845360
1216
atëherë Marksi ka lidhje.
14:18
Because the whole point of reunifying
the political and economic is --
the political and economic is --
268
846600
3496
Sepse lidhet krejt ideja e ribashkimit
të politikes dhe ekonomikes -
të politikes dhe ekonomikes -
14:22
if we don't do it,
269
850120
1216
nëse s’e kryejmë,
14:23
then technological innovation
is going to create
is going to create
270
851360
2256
atëherë risitë teknologjike
do të krijojnë
do të krijojnë
14:25
such a massive fall in aggregate demand,
271
853640
2296
një rënie kaq masive të kërkesës,
14:27
what Larry Summers
refers to as secular stagnation.
refers to as secular stagnation.
272
855960
4776
atë së cilës Larry Summers
i referohet si stanjacion shekullar.
i referohet si stanjacion shekullar.
14:32
With this crisis migrating
from one part of the world,
from one part of the world,
273
860760
2856
Me këtë krizë migrimi nga një anë e botës,
14:35
as it is now,
274
863640
1536
siç e kemi sot,
14:37
it will destabilize
not only our democracies,
not only our democracies,
275
865200
2696
do të destabilizojë jo
vetëm demokracitë tona,
vetëm demokracitë tona,
14:39
but even the emerging world that is not
that keen on liberal democracy.
that keen on liberal democracy.
276
867920
4216
por edhe botën në zhvillim, që s’e ka
dhe aq për zemër demokracinë liberale.
dhe aq për zemër demokracinë liberale.
14:44
So if this analysis holds water,
then Marx is absolutely relevant.
then Marx is absolutely relevant.
277
872160
3816
Ndaj nëse kjo analizë qëndron,
atëherë Marksi ka absolutisht lidhje.
atëherë Marksi ka absolutisht lidhje.
14:48
But so is Hayek,
278
876000
1736
Por po njësoj edhe Hajeku,
14:49
that's why I'm a libertarian Marxist,
279
877760
1816
ndaj jam marksist libertarist,
dhe po kështu është Kejnesi,
14:51
and so is Keynes,
280
879600
1216
14:52
so that's why I'm totally confused.
281
880840
1896
dhe ndaj jam tërësisht i hutuar.
14:54
(Laughter)
282
882760
1216
(Të qeshura)
BG: Vërtet, dhe mundet që
kështu jemi edhe ne, tani.
kështu jemi edhe ne, tani.
14:56
BG: Indeed, and possibly we are too, now.
283
884000
2056
14:58
(Laughter)
284
886080
1296
(Të qeshura)
14:59
(Applause)
285
887400
1976
(Duartrokitje)
15:01
YV: If you are not confused,
you are not thinking, OK?
you are not thinking, OK?
286
889400
2776
YV: Nëse s’hutoheni,
i bie që s’mendoni, OK?
i bie që s’mendoni, OK?
15:04
BG: That's a very, very Greek
philosopher kind of thing to say --
philosopher kind of thing to say --
287
892200
3096
BG: Kjo është vërtet
si prej filozofi grek -
si prej filozofi grek -
YV: E ka thënë Ainshtajni në fakt -
15:07
YV: That was Einstein, actually --
288
895320
1656
15:09
BG: During your talk
you mentioned Singapore and China,
you mentioned Singapore and China,
289
897000
2616
BG: Në fjalën tuaj përmendët
Singaporin dhe Kinën,
Singaporin dhe Kinën,
15:11
and last night at the speaker dinner,
290
899640
2056
dhe mbrëmë në darkën e folësve,
15:13
you expressed a pretty strong opinion
about how the West looks at China.
about how the West looks at China.
291
901720
5176
shprehët një opinion goxha të fortë
mbi se si e sheh Perëndimi Kinën.
mbi se si e sheh Perëndimi Kinën.
15:18
Would you like to share that?
292
906920
1576
Do të donit ta ndanit me ne?
15:20
YV: Well, there's a great
degree of hypocrisy.
degree of hypocrisy.
293
908520
2160
JV: Po ja, ka një shkallë
të madhe hipokrizie.
të madhe hipokrizie.
15:23
In our liberal democracies,
we have a semblance of democracy.
we have a semblance of democracy.
294
911400
4296
Në demokracitë tona liberale,
kemi njëfarë vegimi demokracie.
kemi njëfarë vegimi demokracie.
Kjo vjen ngaqë jemi të kufizuar,
siç e thashë në fjalën time,
siç e thashë në fjalën time,
15:27
It's because we have confined,
as I was saying in my talk,
as I was saying in my talk,
295
915720
2736
15:30
democracy to the political sphere,
296
918480
1656
demokraci në sferën politike,
15:32
while leaving the one sphere
where all the action is --
where all the action is --
297
920160
3456
teksa lihet njëra sferë,
atje ku ndodh gjithë veprimi -
atje ku ndodh gjithë veprimi -
15:35
the economic sphere --
298
923640
1216
sfera ekonomike --
15:36
a completely democracy-free zone.
299
924880
1840
një zonë plotësisht pa demokraci.
15:39
In a sense,
300
927280
1256
Në një farë kuptimi,
15:40
if I am allowed to be provocative,
301
928560
2200
nëse më lejohet të jem provokativ,
15:43
China today is closer to Britain
in the 19th century.
in the 19th century.
302
931880
4416
Kina sot ngjan më shumë me
Britaninë e shekullit XIX.
Britaninë e shekullit XIX.
Ngaqë, rikujtoni,
15:48
Because remember,
303
936320
1256
priremi ta përshoqërojmë
liberalizmin me demokracinë --
liberalizmin me demokracinë --
15:49
we tend to associate
liberalism with democracy --
liberalism with democracy --
304
937600
2336
kjo është një gabim, historikisht.
15:51
that's a mistake, historically.
305
939960
1496
15:53
Liberalism, liberal,
it's like John Stuart Mill.
it's like John Stuart Mill.
306
941480
2536
Liberalizmi, liberalja,
është si John Stuart Mill-i.
është si John Stuart Mill-i.
15:56
John Stuart Mill was particularly
skeptical about the democratic process.
skeptical about the democratic process.
307
944040
4696
John Stuart Mill-i qe veçanërisht
skeptik ndaj procesit demokratik.
skeptik ndaj procesit demokratik.
16:00
So what you are seeing now in China
is a very similar process
is a very similar process
308
948760
5376
Pra ajo çka shihni sot në Kinë
është një proces shumë i ngjashëm
është një proces shumë i ngjashëm
16:06
to the one that we had in Britain
during the Industrial Revolution,
during the Industrial Revolution,
309
954160
3176
me atë që patëm në Britani
gjatë Revolucionit Industrial,
gjatë Revolucionit Industrial,
16:09
especially the transition
from the first to the second.
from the first to the second.
310
957360
2976
veçanërisht tranzicioni
nga i pari te i dyti.
nga i pari te i dyti.
16:12
And to be castigating China
311
960360
3296
Dhe të fshikullohet Kina
16:15
for doing that which the West did
in the 19th century,
in the 19th century,
312
963680
3136
pse bën atë çka bëri Perëndimi
në shekullin e XIX,
në shekullin e XIX,
16:18
smacks of hypocrisy.
313
966840
1320
vjen era hipokrizi.
BG: Jam i sigurt se mjaft vetë këtu
vrasin mendjen për përvojën tuaj
vrasin mendjen për përvojën tuaj
16:21
BG: I am sure that many people here
are wondering about your experience
are wondering about your experience
314
969520
3656
si ministër i financave i Greqisë
në fillimet e këtij viti.
në fillimet e këtij viti.
16:25
as the Finance Minister of Greece
earlier this year.
earlier this year.
315
973200
2736
YV: E dija që do vinte fjala te kjo.
16:27
YV: I knew this was coming.
316
975960
1381
16:29
BG: Yes.
317
977365
1251
BG: Po.
16:30
BG: Six months after,
318
978640
1336
BG: Gjashtë muaj më pas,
16:32
how do you look back
at the first half of the year?
at the first half of the year?
319
980000
2400
si e shihni gjysmën e parë të vitit?
16:35
YV: Extremely exciting,
from a personal point of view,
from a personal point of view,
320
983920
2616
YV: Tejet ngazëlluese,
nga pikëpamja personale,
nga pikëpamja personale,
16:38
and very disappointing,
321
986560
1256
dhe shumë zhgënjyese,
16:39
because we had an opportunity
to reboot the Eurozone.
to reboot the Eurozone.
322
987840
3896
pasi kishim një mundësi
të rinisnim Eurozonën.
të rinisnim Eurozonën.
16:43
Not just Greece, the Eurozone.
323
991760
2096
Jo thjesht Greqinë, Eurozonën.
16:45
To move away from the complacency
324
993880
2936
Që t’i hiqemi vetëkënaqësisë
16:48
and the constant denial
that there was a massive --
that there was a massive --
325
996840
2456
dhe mohimit konstant
se kish thyerje masive --
se kish thyerje masive --
16:51
and there is a massive
architectural fault line
architectural fault line
326
999320
2856
dhe ka një thyerje masive tektonike
16:54
going through the Eurozone,
327
1002200
2176
përmes Eurozonës,
16:56
which is threatening, massively,
the whole of the European Union process.
the whole of the European Union process.
328
1004400
4416
që kërcënon, masivisht, krejt
procesin e Bashkimit Europian.
procesin e Bashkimit Europian.
17:00
We had an opportunity
on the basis of the Greek program --
on the basis of the Greek program --
329
1008840
3176
Patëm një mundësi
bazuar në programin grek -
bazuar në programin grek -
17:04
which by the way,
330
1012040
1336
i cili, meqë ra fjala,
17:05
was the first program
to manifest that denial --
to manifest that denial --
331
1013400
4376
qe i pari program
që e nxori në pah atë mohim --
që e nxori në pah atë mohim --
17:09
to put it right.
332
1017800
1216
t’i vinim gjërat në vend.
17:11
And, unfortunately,
333
1019040
1216
Dhe, mjerisht,
17:12
the powers in the Eurozone,
334
1020280
1816
pushtetet në Eurozonë,
17:14
in the Eurogroup,
335
1022120
1200
te Eurogrupi,
17:16
chose to maintain denial.
336
1024079
1977
zgjodhën të rrinë me mohimin.
17:18
But you know what happens.
337
1026079
1257
Por e dini se ç’ndodh.
Kemi rastin e Bashkimit Sovjetik.
17:19
This is the experience
of the Soviet Union.
of the Soviet Union.
338
1027359
2056
17:21
When you try to keep alive
339
1029440
2495
Kur përpiqeni të mbani gjallë
17:23
an economic system
that architecturally cannot survive,
that architecturally cannot survive,
340
1031960
3879
një sistem ekonomik që nga pikëpamja
arkitekturore s’mund të mbijetojë,
arkitekturore s’mund të mbijetojë,
17:28
through political will
and through authoritarianism,
and through authoritarianism,
341
1036520
2655
përmes vullnetit politik dhe
përmes autoritarizmit,
përmes autoritarizmit,
17:31
you may succeed in prolonging it,
342
1039200
1656
mund t’ia dilni t’i zgjatni jetën,
17:32
but when change happens
343
1040880
1575
por kur ndryshimi ndodh
17:34
it happens very abruptly
and catastrophically.
and catastrophically.
344
1042480
2496
ndodh shumë papritur
dhe katastrofikisht.
dhe katastrofikisht.
17:37
BG: What kind of change
are you foreseeing?
are you foreseeing?
345
1045000
2007
BG: Ç’lloj ndryshimi parashikoni?
17:39
YV: Well, there's no doubt
346
1047031
1254
YV: Nuk ka dyshim se
17:40
that if we don't change
the architecture of the Eurozone,
the architecture of the Eurozone,
347
1048309
2667
nëse nuk e ndryshojmë
arkitekturën e Eurozonës,
arkitekturën e Eurozonës,
17:43
the Eurozone has no future.
348
1051001
1894
Eurozona s’ka të ardhme.
17:44
BG: Did you make any mistakes
when you were Finance Minister?
when you were Finance Minister?
349
1052920
2896
BG: A bëtë ndonjë gabim
sa kohë qetë ministër i financave?
sa kohë qetë ministër i financave?
17:47
YV: Every day.
350
1055840
1216
YV: Përditë.
17:49
BG: For example?
YV: Anybody who looks back --
YV: Anybody who looks back --
351
1057080
2536
BG: Për shembull?
YV: Cilido që hedh vështrimin pas --
YV: Cilido që hedh vështrimin pas --
17:51
(Applause)
352
1059640
2080
(Duartrokitje)
17:56
No, but seriously.
353
1064120
1376
Jo, seriozisht.
17:57
If there's any Minister of Finance,
or of anything else for that matter,
or of anything else for that matter,
354
1065520
3576
Nëse ka ndonjë ministër financash,
apo çfarëdo tjetër të këtij lloji,
apo çfarëdo tjetër të këtij lloji,
18:01
who tells you after six months in a job,
355
1069120
2216
që ju thotë se pas
gjashtë muajsh në detyrë,
gjashtë muajsh në detyrë,
18:03
especially in such a stressful situation,
356
1071360
3696
veçanërisht në situatë kaq stresuese,
18:07
that they have made no mistake,
they're dangerous people.
they're dangerous people.
357
1075080
2696
se nuk ka bërë gabime, ai
është person i rrezikshëm.
është person i rrezikshëm.
18:09
Of course I made mistakes.
358
1077800
1296
Sigurisht që bëra gabime.
18:11
The greatest mistake
was to sign the application
was to sign the application
359
1079120
2816
Gabimi më i madh
qe nënshkrimi i aplikimit
qe nënshkrimi i aplikimit
18:13
for the extension of a loan agreement
360
1081960
2096
për zgjatjen e marrëveshjes së një borxhi
18:16
in the end of February.
361
1084080
1616
në fund të Shkurtit.
18:17
I was imagining
362
1085720
1216
Mendoja
18:18
that there was a genuine interest
on the side of the creditors
on the side of the creditors
363
1086960
2976
se kish interesim të pastër
nga ana e kreditorëve
nga ana e kreditorëve
për të gjetur pika të përbashkëta.
18:21
to find common ground.
364
1089960
1256
18:23
And there wasn't.
365
1091240
1216
Por nuk pati.
18:24
They were simply interested
in crushing our government,
in crushing our government,
366
1092480
2616
U interesonte thjesht
të rrënonin qeverinë tonë,
të rrënonin qeverinë tonë,
18:27
just because they did not want
367
1095120
1456
thjesht sepse s’donin
18:28
to have to deal with
the architectural fault lines
the architectural fault lines
368
1096600
3136
të merreshin me krisjet tektonike
18:31
that were running through the Eurozone.
369
1099760
2016
që përshkojnë Eurozonën mes për mes.
18:33
And because they didn't want to admit
370
1101800
1816
Dhe ngaqë s’donin të pranonin
18:35
that for five years they were implementing
a catastrophic program in Greece.
a catastrophic program in Greece.
371
1103640
3616
se për pesë vjet me radhë po sendërtonin
në Greqi një program katastrofik.
në Greqi një program katastrofik.
18:39
We lost one-third of our nominal GDP.
372
1107280
2896
Humbëm një të tretën
e PPB-së tonë nominale.
e PPB-së tonë nominale.
Kjo vlerë është më keq
se Depresioni i Madh.
se Depresioni i Madh.
18:42
This is worse than the Great Depression.
373
1110200
1936
Dhe askush nga trojka e huadhënësve,
18:44
And no one has come clean
374
1112160
1256
18:45
from the troika of lenders
that have been imposing this policy
that have been imposing this policy
375
1113440
2936
që ka imponuar këtë politikë,
nuk e qëroi muhabetin
nuk e qëroi muhabetin
18:48
to say, "This was a colossal mistake."
376
1116400
2976
dhe të thoshte "Ky qe një gabim kolosal".
BG: Pavarësisht gjithë kësaj,
18:51
BG: Despite all this,
377
1119400
1216
18:52
and despite the aggressiveness
of the discussion,
of the discussion,
378
1120640
2336
dhe pavarësisht nga
agresiviteti i diskutimit,
agresiviteti i diskutimit,
18:55
you seem to be remaining
quite pro-European.
quite pro-European.
379
1123000
2416
duket se mbeteni goxha pro-Europian.
18:57
YV: Absolutely.
380
1125440
1216
YV: Absolutisht.
18:58
Look, my criticism
of the European Union and the Eurozone
of the European Union and the Eurozone
381
1126680
4136
Dëgjoni, kriticizmi im për
Bashkimin Europian dhe Eurozonën
Bashkimin Europian dhe Eurozonën
19:02
comes from a person
who lives and breathes Europe.
who lives and breathes Europe.
382
1130840
4040
vjen nga dikush që rron dhe
merr frymë në Europë.
merr frymë në Europë.
19:07
My greatest fear is that
the Eurozone will not survive.
the Eurozone will not survive.
383
1135680
3576
Frika ime më e madhe është
se Eurozona s’do të mbijetojë.
se Eurozona s’do të mbijetojë.
19:11
Because if it doesn't,
384
1139280
1456
Sepse po s’mbijetoi,
19:12
the centrifugal forces
that will be unleashed
that will be unleashed
385
1140760
2856
forcat qendërikëse
që do të dalin duarsh
që do të dalin duarsh
19:15
will be demonic,
386
1143640
1696
do të jenë demoniake,
dhe do të shkatërrojnë
Bashkimin Europian.
Bashkimin Europian.
19:17
and they will destroy the European Union.
387
1145360
1976
Dhe kjo do të jetë katastrofike
jo thjesht për Europën
jo thjesht për Europën
19:19
And that will be catastrophic
not just for Europe
not just for Europe
388
1147360
2416
19:21
but for the whole global economy.
389
1149800
1616
por për krejt ekonominë globale.
19:23
We are probably the largest
economy in the world.
economy in the world.
390
1151440
4096
Jemi ndoshta ekonomia
më e madhe në botë.
më e madhe në botë.
19:27
And if we allow ourselves
391
1155560
1736
Dhe nëse e lëmë veten
19:29
to fall into a route
of the postmodern 1930's,
of the postmodern 1930's,
392
1157320
2816
të rrokullisemi në një shteg
postmodern alla 1930,
postmodern alla 1930,
19:32
which seems to me to be what we are doing,
393
1160160
2656
që më duket se këtë po bëjmë,
19:34
then that will be detrimental
394
1162840
1816
atëherë kjo do të jetë shkatërruese
19:36
to the future of Europeans
and non-Europeans alike.
and non-Europeans alike.
395
1164680
3416
për të ardhmen e europianëve
dhe të joeuropianëve.
dhe të joeuropianëve.
BG: Shpresojmë vërtet që
ta keni gabim në këtë pikë.
ta keni gabim në këtë pikë.
19:40
BG: We definitely hope
you are wrong on that point.
you are wrong on that point.
396
1168120
2416
19:42
Yanis, thank you for coming to TED.
397
1170560
1696
Yanis, ju faleminderit që erdhët në TED.
19:44
YV: Thank you.
398
1172280
1216
YV: Faleminderit.
19:45
(Applause)
399
1173520
4823
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Yanis Varoufakis - Economist and professorYanis Varoufakis thinks we need a radically new way of thinking about the economy, finance and capitalism.
Why you should listen
Yanis Varoufakis describes himself as a "libertarian Marxist," although, he says, "It is not something that I volunteer to talk about much, because the very mention of Marx switches audiences off." He teaches economic theory at the University of Athens, where he challenges mainstream notions -- arguing that after the financial crash of 2008 we need a radically new way of thinking about the economy, finance and capitalism.
He became widely known in the first half of 2015 when, as Minister of Finance of the newly formed Greek government, he was a leading, outspoken and much-discussed figure in the renegotiations of Greece's debt.
In May 2017, Varoufakis released Adults in The Room: My Battle With Europe’s Deep Establishment, a personal account of Europe's hidden agenda and an urgent wake-up call to renew European democracy.
Yanis Varoufakis | Speaker | TED.com