TEDGlobal 2014
Zeynep Tufekci: Online social change: easy to organize, hard to win
Zeynep Tüfekçi: İnternet sosyal değişimi nasıl kolay organize edilir, zor kazanılır kıldı
Filmed:
Readability: 5.1
1,277,993 views
Günümüzde bilgiyi yayma hızı o kadar fazla ki tek bir eposta, İşgal gibi dünya çapında bir farkındalık kampanyası başlatabilir. Zeynep Tüfekçi gibi tekno-sosyologlar, sosyal medyanın kolaylıklarının sosyal değişime uzun vadede zarar verebildiğini gösteriyor. Gezi eylemlerinden Arap Baharı'na, Ukrayna'dan Hong Kong'a, günümüz eylemlerinin işleri zor (ve yavaş) yoldan yapmanın faydalarını nasıl kaçırdığını gösteriyor.
Zeynep Tufekci - Techno-sociologist
Techno-sociologist Zeynep Tufekci asks big questions about our societies and our lives, as both algorithms and digital connectivity spread. Full bio
Techno-sociologist Zeynep Tufekci asks big questions about our societies and our lives, as both algorithms and digital connectivity spread. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So recently, we heard a lot about
how social media helps empower protest,
how social media helps empower protest,
0
996
4806
Geçenlerde, sosyal medyanın protestoları
nasıl güçlendirdiğini sıkça duyduk
nasıl güçlendirdiğini sıkça duyduk
00:17
and that's true,
1
5802
1379
ve bu doğru,
00:19
but after more than a decade
2
7181
1655
fakat on yıldan fazla bir süre
00:20
of studying and participating
in multiple social movements,
in multiple social movements,
3
8836
3665
çoklu sosyal eylemleri
çalıştıktan ve katıldıktan sonra
çalıştıktan ve katıldıktan sonra
00:24
I've come to realize
4
12501
1802
anladım ki
00:26
that the way technology
empowers social movements
empowers social movements
5
14303
3311
teknoloji sosyal eylemleri
güçlendirdiği gibi
güçlendirdiği gibi
00:29
can also paradoxically help weaken them.
6
17614
3106
onları çelişkili bir biçimde
zayıflatabiliyor da.
zayıflatabiliyor da.
00:32
This is not inevitable,
but overcoming it requires diving deep
but overcoming it requires diving deep
7
20720
3884
Bu kaçınılmaz değil
fakat bunun üstesinden gelmek,
fakat bunun üstesinden gelmek,
uzun vadede başarıyı mümkün kılan şeyin
derinlerine inmeyi gerektiriyor.
derinlerine inmeyi gerektiriyor.
00:36
into what makes success possible
over the long term.
over the long term.
8
24604
4293
00:40
And the lessons apply in multiple domains.
9
28897
2561
Ve dersler çoklu alanlarda uygulanabilir.
00:43
Now, take Turkey's
Gezi Park protests, July 2013,
Gezi Park protests, July 2013,
10
31458
3995
Temmuz 2013'de Türkiye'de gerçekleşen
ve sahada çalışmak için gittiğim
ve sahada çalışmak için gittiğim
00:47
which I went back to study in the field.
11
35453
3037
Gezi Parkı eylemini ele alalım.
00:50
Twitter was key to its organizing.
12
38490
2453
Twitter organizasyonun kilit noktasıydı.
00:52
It was everywhere in the park --
well, along with a lot of tear gas.
well, along with a lot of tear gas.
13
40943
3394
Parkın her yerindeydi --
biber gazı eşliğinde.
biber gazı eşliğinde.
00:56
It wasn't all high tech.
14
44337
1838
Her şey son teknoloji değildi.
00:58
But the people in Turkey had already
gotten used to the power of Twitter
gotten used to the power of Twitter
15
46175
3878
Fakat Türk halkı, bir yıl öncesinde
meydana gelen talihsiz bir olayda
meydana gelen talihsiz bir olayda
01:02
because of an unfortunate incident
about a year before
about a year before
16
50053
3940
Twitter'in gücünü keşfetmişti.
01:05
when military jets had bombed and killed
17
53994
3791
Askeriye jetleri sınır bölgesi yakınında
01:09
34 Kurdish smugglers
near the border region,
near the border region,
18
57785
4089
34 Kürt kaçakçıyı
bombalayıp öldürdüğünde
bombalayıp öldürdüğünde
01:13
and Turkish media completely
censored this news.
censored this news.
19
61874
4744
Türk medyası haberleri
tamamen sansürledi.
tamamen sansürledi.
01:18
Editors sat in their newsrooms
20
66618
1838
Editörler haber odalarında oturdu
01:20
and waited for the government
to tell them what to do.
to tell them what to do.
21
68456
2899
ve hükümetin onlara ne yapmaları
gerektiğini söylemelerini bekledi.
gerektiğini söylemelerini bekledi.
01:23
One frustrated journalist
could not take this anymore.
could not take this anymore.
22
71355
2600
Bundan usanan bir gazeteci
buna daha fazla dayanamadı.
buna daha fazla dayanamadı.
01:25
He purchased his own plane ticket,
23
73955
1690
Kendi cebinden uçak biletini aldı
01:27
and went to the village
where this had occurred.
where this had occurred.
24
75645
2312
ve olayın meydana geldiği köye gitti.
01:29
And he was confronted by this scene:
25
77957
2666
Ve şu sahneyle karşı karşıya geldi:
01:32
a line of coffins coming down a hill,
relatives wailing.
relatives wailing.
26
80623
5398
Tepeden sıra sıra tabutlar geliyor,
akrabalar ağıt yakıyor.
akrabalar ağıt yakıyor.
01:38
He later he told me
how overwhelmed he felt,
how overwhelmed he felt,
27
86021
2441
Bana kendini mahcup hissettiğini söyledi.
01:40
and didn't know what to do,
28
88462
1721
Ve ne yapacağını bilememiş.
01:42
so he took out his phone,
29
90183
1973
Sonra telefonunu çıkarmış
01:44
like any one of us might,
30
92156
1768
-hepimizin yapabileceği gibi-
01:45
and snapped that picture
and tweeted it out.
and tweeted it out.
31
93924
3198
ve bu resmi çekip tweet atmış.
01:49
And voila, that picture went viral
32
97122
3727
Ve bingo, resim virüs gibi yayıldı
01:52
and broke the censorship
and forced mass media to cover it.
and forced mass media to cover it.
33
100849
4388
ve sansür kırıldı ve kitlesel medya
bunun üstünü örtmek zorunda kaldı.
bunun üstünü örtmek zorunda kaldı.
01:57
So when, a year later,
Turkey's Gezi protests happened,
Turkey's Gezi protests happened,
34
105237
3181
Bir yıl sonra, Türkiye'de
Gezi eylemleri başladı.
Gezi eylemleri başladı.
02:00
it started as a protest
about a park being razed,
about a park being razed,
35
108418
2722
Bir parkın yok edilmesine karşı
bir protesto olarak başladı
bir protesto olarak başladı
02:03
but became an anti-authoritarian protest.
36
111140
2303
ama sonra otoriteye karşı
bir protestoya dönüştü.
bir protestoya dönüştü.
02:05
It wasn't surprising
that media also censored it,
that media also censored it,
37
113443
4158
Medyanın bunu da sansürlemesi
elbette sürpriz olmadı,
elbette sürpriz olmadı,
02:09
but it got a little ridiculous at times.
38
117601
2932
fakat zaman zaman
gülünç şeyler meydana geldi.
gülünç şeyler meydana geldi.
02:12
When things were so intense,
39
120533
2070
İşler iyice gerildiğinde,
02:14
when CNN International
was broadcasting live from Istanbul,
was broadcasting live from Istanbul,
40
122603
4395
CNN International
İstanbul'dan yayın yapıyor,
İstanbul'dan yayın yapıyor,
02:18
CNN Turkey instead was broadcasting
a documentary on penguins.
a documentary on penguins.
41
126998
6350
CNN Türkiye ise penguen
belgeseli yayınlıyordu.
belgeseli yayınlıyordu.
02:25
Now, I love penguin documentaries,
but that wasn't the news of the day.
but that wasn't the news of the day.
42
133351
4583
Penguen belgesellerini severim
ama günün haberi bu değildi.
ama günün haberi bu değildi.
02:29
An angry viewer put his two screens
together and snapped that picture,
together and snapped that picture,
43
137934
4297
Kızgın bir seyirci iki ekranı
bir araya getirip bu resmi çekmiş
bir araya getirip bu resmi çekmiş
02:34
and that one too went viral,
44
142231
1867
ve bu da virüs gibi yayıldı
02:36
and since then, people call Turkish media
the penguin media. (Laughter)
the penguin media. (Laughter)
45
144098
4488
ve o zamandan beri, insanlar Türk medyasına
penguen medyası diyor. (Gülüşmeler)
penguen medyası diyor. (Gülüşmeler)
02:40
But this time, people knew what to do.
46
148586
2165
Ama bu sefer, insanlar
ne yapacağını biliyordu.
ne yapacağını biliyordu.
02:42
They just took out their phones
and looked for actual news.
and looked for actual news.
47
150751
2959
Telefonlarını çıkartıp
gerçek haberleri aradılar.
gerçek haberleri aradılar.
02:45
Better, they knew to go to the park
and take pictures and participate
and take pictures and participate
48
153710
4464
Daha da iyisi, parka gidip
iştirak ettiler, resimler çektiler
iştirak ettiler, resimler çektiler
02:50
and share it more on social media.
49
158174
1951
ve onları sosyal medyada paylaştılar.
02:52
Digital connectivity was used
for everything from food to donations.
for everything from food to donations.
50
160125
6550
Dijital bağlantı, yiyecekten bağışlara kadar
her şey için kullanıldı.
her şey için kullanıldı.
02:58
Everything was organized partially
with the help of these new technologies.
with the help of these new technologies.
51
166675
5272
Bu yeni teknolojilerin yardımıyla
her şey kısım kısım organize edildi.
her şey kısım kısım organize edildi.
03:03
And using Internet to mobilize
and publicize protests
and publicize protests
52
171947
4206
Aslında protestoları harekete geçirmek
ve duyurmak için internetin kullanılması
ve duyurmak için internetin kullanılması
03:08
actually goes back a long way.
53
176153
2456
çok eskilere dayanıyor.
03:10
Remember the Zapatistas,
54
178609
1845
Zapatistaları,
03:12
the peasant uprising
in the southern Chiapas region of Mexico
in the southern Chiapas region of Mexico
55
180454
4635
maskeli, pipo içen, karizmatik
Marcos'un liderlik ettiği,
Marcos'un liderlik ettiği,
03:17
led by the masked, pipe-smoking,
charismatic Subcomandante Marcos?
charismatic Subcomandante Marcos?
56
185089
5631
Meksika'nın güney Chiapas
bölgesindeki köylü isyanını hatırlayın.
bölgesindeki köylü isyanını hatırlayın.
03:22
That was probably the first movement
57
190720
1879
Bu muhtemelen
internet sayesinde küresel
dikkati çeken ilk eylemdi.
dikkati çeken ilk eylemdi.
03:24
that got global attention
thanks to the Internet.
thanks to the Internet.
58
192599
2371
03:27
Or consider Seattle '99,
59
195690
1648
Veya 1999 yılında Seattle'da
03:29
when a multinational grassroots effort
brought global attention
brought global attention
60
197338
4803
çok uluslu halk eylemleri,
o zamanlar belirsiz bir organizasyon olan
o zamanlar belirsiz bir organizasyon olan
03:34
to what was then an obscure organization,
the World Trade Organization,
the World Trade Organization,
61
202141
4685
Dünya Ticaret Organizasyonuna
küresel dikkati çekti.
küresel dikkati çekti.
03:38
by also utilizing these digital
technologies to help them organize.
technologies to help them organize.
62
206826
4541
Bunu organize etmek için de
dijital teknolojiden yardım aldılar.
dijital teknolojiden yardım aldılar.
03:43
And more recently, movement after movement
63
211367
2535
Veya daha yeni, eylem
üstüne yapılan eylemler
üstüne yapılan eylemler
03:45
has shaken country after country:
64
213902
2838
ülke ülke yayıldı:
03:48
the Arab uprisings from Bahrain
to Tunisia to Egypt and more;
to Tunisia to Egypt and more;
65
216740
5132
Arap baharı Bahreyn'e, Tunus'a,
Mısır'a ve daha birçok ülkeye yayıldı;
Mısır'a ve daha birçok ülkeye yayıldı;
03:53
indignados in Spain, Italy, Greece;
the Gezi Park protests;
the Gezi Park protests;
66
221872
4872
İspanya'daki indignados (öfkeliler),
İtalya, Yunanistan; Gezi Parkı eylemi;
İtalya, Yunanistan; Gezi Parkı eylemi;
03:58
Taiwan; Euromaidan in Ukraine; Hong Kong.
67
226744
4224
Tayvan; Ukrayna'da Yevromaydan; Hong Kong.
04:02
And think of more recent initiatives,
like the #BringBackOurGirls hashtags.
like the #BringBackOurGirls hashtags.
68
230968
4712
Ve #Kızlarımızıgerigetirin etiketi gibi
daha yeni girişimleri düşünün.
daha yeni girişimleri düşünün.
04:07
Nowadays, a network of tweets
can unleash a global awareness campaign.
can unleash a global awareness campaign.
69
235680
6856
Bugünlerde, tweetlerle küresel
farkındalık kampanyası başlatılabilir.
farkındalık kampanyası başlatılabilir.
04:14
A Facebook page can become the hub
of a massive mobilization.
of a massive mobilization.
70
242536
3918
Bir Facebook sayfası büyük bir
seferberlik merkezi haline gelebilir.
seferberlik merkezi haline gelebilir.
04:18
Amazing.
71
246454
1770
Hayret verici.
04:20
But think of the moments I just mentioned.
72
248224
4314
Fakat behsettiğim anları düşünün.
04:24
The achievements they were
able to have, their outcomes,
able to have, their outcomes,
73
252538
4665
Sahip olabilecekleri başarılar, sonuçlar,
04:29
are not really proportional
to the size and energy they inspired.
to the size and energy they inspired.
74
257203
4810
ilham ettikleri enerjinin
büyüklüğüyle hiç de orantılı değil.
büyüklüğüyle hiç de orantılı değil.
04:34
The hopes they rightfully raised
are not really matched
are not really matched
75
262013
4021
Yeşerttikleri umutlar hiç de
04:38
by what they were able to have
as a result in the end.
as a result in the end.
76
266034
4468
sonunda elde edebilecekleri
sonuçlarla denk düşmedi.
sonuçlarla denk düşmedi.
04:42
And this raises a question:
77
270502
2412
Ve bu bir soru doğurdu:
04:46
As digital technology makes things
easier for movements,
easier for movements,
78
274204
4225
Dijital teknolojinin eylemler için
işleri kolaylaştırmasına rağmen,
işleri kolaylaştırmasına rağmen,
04:50
why haven't successful outcomes
become more likely as well?
become more likely as well?
79
278429
4023
neden aynı şekilde başarılı
sonuçlar da kolay olmuyor?
sonuçlar da kolay olmuyor?
04:54
In embracing digital platforms
for activism and politics,
for activism and politics,
80
282452
5565
Aktivizm ve siyaset için
dijital platformları benimserken
dijital platformları benimserken
05:00
are we overlooking some of the benefits
of doing things the hard way?
of doing things the hard way?
81
288017
4234
acaba işleri zor yoldan yapmanın
bazı faydalarını gözden mi kaçırıyoruz?
bazı faydalarını gözden mi kaçırıyoruz?
05:04
Now, I believe so.
82
292251
1217
Bence öyle.
05:05
I believe that the rule of thumb is:
83
293468
1805
Bence olay üç aşağı beş yukarı şöyle:
05:07
Easier to mobilize does not always mean
easier to achieve gains.
easier to achieve gains.
84
295273
4727
Kolay harekete geçmek, her zaman
kolay kazanç elde etmek değildir.
kolay kazanç elde etmek değildir.
05:12
Now, to be clear,
85
300610
2893
Şimdi, açıkçası,
05:15
technology does empower in multiple ways.
86
303503
2854
teknoloji çeşitli şekillerde güç sağlar.
05:18
It's very powerful.
87
306357
1460
Çok güçlüdür.
05:19
In Turkey, I watched
four young college students
four young college students
88
307817
4046
Türkiye'de, dört üniversite öğrencisinin
05:23
organize a countrywide citizen journalism
network called 140Journos
network called 140Journos
89
311863
4230
ülkede sansürsüz haberin
merkezi haline gelen
merkezi haline gelen
05:28
that became the central hub
for uncensored news in the country.
for uncensored news in the country.
90
316093
4431
140Journos adında ülke çapında bir halk
gazeteciliği ağı organize ettiğini gördüm.
gazeteciliği ağı organize ettiğini gördüm.
Mısır'da, başka bir dört gencin
dijital iletişimi kullanarak
dijital iletişimi kullanarak
05:32
In Egypt, I saw another four young people
use digital connectivity
use digital connectivity
91
320524
5147
05:37
to organize the supplies and logistics
for 10 field hospitals,
for 10 field hospitals,
92
325671
3847
10 saha hastanesine malzeme
ve lojistik organize ettiğini gördüm,
ve lojistik organize ettiğini gördüm,
05:41
very large operations,
93
329518
2011
çok büyük organizasyonlar.
05:43
during massive clashes
near Tahrir Square in 2011.
near Tahrir Square in 2011.
94
331529
5001
2011 yılında Tahrir Meydanı yakınındaki
büyük çatışmalar boyunca devam etti.
büyük çatışmalar boyunca devam etti.
05:49
And I asked the founder
of this effort, called Tahrir Supplies,
of this effort, called Tahrir Supplies,
95
337500
3717
Adı Tahrir Stok olan
bu oluşumun kurucusuna
bu oluşumun kurucusuna
05:53
how long it took him to go from when
he had the idea to when he got started.
he had the idea to when he got started.
96
341217
6110
ne kadar bir sürede bu fikri düşünüp
eyleme dönüştürdüğünü sordum.
eyleme dönüştürdüğünü sordum.
05:59
"Five minutes," he said. Five minutes.
97
347327
2359
"Beş dakika." dedi. Beş dakika.
06:01
And he had no training
or background in logistics.
or background in logistics.
98
349686
2548
Ve lojistik hakkında hiçbir eğitimi
veya arka planı yoktu.
veya arka planı yoktu.
06:04
Or think of the Occupy movement
which rocked the world in 2011.
which rocked the world in 2011.
99
352234
3723
Veya 2011 yılında dünyayı sarsan
"İşgal Hareketi"ni düşünün.
"İşgal Hareketi"ni düşünün.
06:07
It started with a single email
100
355957
1978
Adbusters dergisine gönderilen
tek bir eposta ile başladı
tek bir eposta ile başladı
06:09
from a magazine, Adbusters,
to 90,000 subscribers in its list.
to 90,000 subscribers in its list.
101
357935
5241
ve listesine 90.000 kişi üye oldu.
06:15
About two months after that first email,
102
363176
2984
İlk epostadan yaklaşık iki ay sonra,
06:18
there were in the United States
600 ongoing occupations and protests.
600 ongoing occupations and protests.
103
366160
6349
Birleşik Devletlerde devam eden
600 işgal ve protesto vardı.
600 işgal ve protesto vardı.
06:24
Less than one month after the first
physical occupation in Zuccotti Park,
physical occupation in Zuccotti Park,
104
372509
5824
Zuccotti Park'taki ilk fiziksel
işgalden bir ay kadar sonra,
işgalden bir ay kadar sonra,
06:30
a global protest was held
in about 82 countries, 950 cities.
in about 82 countries, 950 cities.
105
378333
6841
82 ülke, 950 şehirde,
küresel bir protesto yapıldı.
küresel bir protesto yapıldı.
06:37
It was one of the largest
global protests ever organized.
global protests ever organized.
106
385174
2745
Dünya çapında organize edilen
en büyük protestolardan biriydi.
en büyük protestolardan biriydi.
06:39
Now, compare that to what the Civil Rights
Movement had to do in 1955 Alabama
Movement had to do in 1955 Alabama
107
387919
6687
1955'te Alabama'da İnsan Hakları
Hareketinin ırklara göre ayrılmış otobüsleri
Hareketinin ırklara göre ayrılmış otobüsleri
06:46
to protest the racially segregated
bus system, which they wanted to boycott.
bus system, which they wanted to boycott.
108
394606
6137
protesto etmek için yapmak zorunda
kaldıkları şeylerle kıyaslayın.
kaldıkları şeylerle kıyaslayın.
06:52
They'd been preparing for many years
109
400743
1752
Yıllardır hazırlanıyorlardı
06:54
and decided it was time
to swing into action
to swing into action
110
402495
2066
ve Rosa Parks tutuklandıktan sonra
06:56
after Rosa Parks was arrested.
111
404561
2203
eyleme geçme vaktinin geldiğini düşündüler.
06:58
But how do you get the word out --
112
406764
1666
Peki sesinizi nasıl duyurursunuz?
Yarın boykotu başlatacağız
07:00
tomorrow we're going to
start the boycott --
start the boycott --
113
408430
2163
ve elinizde Facebook, SMS,
Twitter, hiçbiri yok.
Twitter, hiçbiri yok.
07:02
when you don't have Facebook,
texting, Twitter, none of that?
texting, Twitter, none of that?
114
410593
5408
07:08
So they had to mimeograph 52,000 leaflets
115
416001
5170
Bir üniversitenin kopyalama odasına
sızarak ve tüm gece gizlice çalışarak
sızarak ve tüm gece gizlice çalışarak
52.000 broşürü teksir makinesi ile
07:13
by sneaking into a university
duplicating room
duplicating room
116
421171
3193
07:16
and working all night, secretly.
117
424364
2541
çoğaltmak zorunda kaldılar.
07:18
They then used the 68
African-American organizations
African-American organizations
118
426905
3493
Sonra 68 Afro-Amerikan kuruluşu kullanarak
07:22
that criss-crossed the city
to distribute those leaflets by hand.
to distribute those leaflets by hand.
119
430398
3967
şehri baştan aşağı gezerek
broşürleri elle dağıttılar.
broşürleri elle dağıttılar.
07:26
And the logistical tasks were daunting,
because these were poor people.
because these were poor people.
120
434365
4970
Lojistik görevleri bezdiriyordu
çünkü fakir insanlardı.
çünkü fakir insanlardı.
07:31
They had to get to work, boycott or no,
121
439335
2090
Boykot et veya etme,
işe gitmek zorundalardı.
işe gitmek zorundalardı.
07:33
so a massive carpool was organized,
122
441425
2902
O yüzden çok büyük bir
dolmuş sistemi organize edildi,
dolmuş sistemi organize edildi,
07:36
again by meeting.
123
444327
2116
yine söylüyorum, bunu buluşarak yaptılar.
07:38
No texting, no Twitter, no Facebook.
124
446443
2395
SMS yok, Twitter yok, Facebook yok.
07:40
They had to meet almost all the time
to keep this carpool going.
to keep this carpool going.
125
448838
3569
Bu sistemi yürütmek için neredeyse
her zaman buluşmak zorundaydılar.
her zaman buluşmak zorundaydılar.
07:44
Today, it would be so much easier.
126
452407
2272
Bugün, bu çok daha kolay olurdu.
07:46
We could create a database,
available rides and what rides you need,
available rides and what rides you need,
127
454679
4988
Müsait araçların ve gidilecek yerlerin
bir veritabanını oluştururduk,
bir veritabanını oluştururduk,
07:51
have the database coordinate,
and use texting.
and use texting.
128
459667
3282
veritabanı koordinatlarını alır
ve mesajlaşırdık.
ve mesajlaşırdık.
07:54
We wouldn't have to meet all that much.
129
462949
2554
O kadar sık buluşmak gerekmezdi.
07:57
But again, consider this:
130
465503
2276
Ama şunu tekrar düşünün:
07:59
the Civil Rights Movement
in the United States
in the United States
131
467779
2994
Amerika'daki İnsan Hakları Hareketi
08:02
navigated a minefield
of political dangers,
of political dangers,
132
470773
4494
siyasi tehlikelerin olduğu
bir mayın tarlasından geçti,
bir mayın tarlasından geçti,
08:07
faced repression and overcame,
won major policy concessions,
won major policy concessions,
133
475267
5503
baskıyla yüzleşti ve üstesinden geldi,
büyük siyasi imtiyazlar elde etti,
büyük siyasi imtiyazlar elde etti,
08:12
navigated and innovated through risks.
134
480770
3236
riskler arasında yol alarak
yenilikler getirdi.
yenilikler getirdi.
08:16
In contrast, three years
after Occupy sparked
after Occupy sparked
135
484006
3533
Aksine, İşgal eşitsizlik
hakkında küresel görüşmeleri
hakkında küresel görüşmeleri
08:19
that global conversation about inequality,
136
487539
2606
ateşlediklen üç yıl sonra
08:22
the policies that fueled it
are still in place.
are still in place.
137
490145
3825
buna neden olan yasalar hâlâ mevcuttu.
08:25
Europe was also rocked
by anti-austerity protests,
by anti-austerity protests,
138
493970
3145
Avrupa da kemer sıkma karşıtı
protestolarıyla çalkalandı,
protestolarıyla çalkalandı,
08:29
but the continent
didn't shift its direction.
didn't shift its direction.
139
497115
4122
ama kıta yönünü değiştirmedi.
08:33
In embracing these technologies,
140
501237
2936
Bu teknolojileri benimserken
08:36
are we overlooking some of the benefits
of slow and sustained?
of slow and sustained?
141
504173
6408
yavaş ve kararlı hareket etmenin bazı
faydalarını görmezden mi geliyoruz?
faydalarını görmezden mi geliyoruz?
08:42
To understand this,
142
510581
1869
Bunu anlamak için,
08:44
I went back to Turkey
about a year after the Gezi protests
about a year after the Gezi protests
143
512450
3123
Gezi eylemlerinden bir sene sonra
Türkiye'ye geri döndüm
Türkiye'ye geri döndüm
08:47
and I interviewed a range of people,
144
515573
2277
ve aktivistlerden siyasilere,
08:49
from activists to politicians,
145
517850
3707
iktidar partisi ve muhalefet
partisinden eylemcilere kadar
partisinden eylemcilere kadar
08:53
from both the ruling party
and the opposition party and movements.
and the opposition party and movements.
146
521557
4617
her kesimden insanla görüşmeler yaptım.
08:58
I found that the Gezi protesters
were despairing.
were despairing.
147
526174
3306
Gezi eylemcileri ümitlerini yitirmişti.
09:01
They were frustrated,
148
529480
2031
Ümitleri suya düşmüştü
09:03
and they had achieved much less
than what they had hoped for.
than what they had hoped for.
149
531511
3056
ve umduklarından
çok daha az şey başarmışlardı.
çok daha az şey başarmışlardı.
09:06
This echoed what I'd been hearing
around the world
around the world
150
534567
2538
Tüm dünyada irtibat halinde olduğum
09:09
from many other protesters
that I'm in touch with.
that I'm in touch with.
151
537105
3786
birçok protestocudan
duyduğum şey yankılandı.
duyduğum şey yankılandı.
09:12
And I've come to realize
that part of the problem
that part of the problem
152
540891
2307
Ve anladım ki
problem biraz da
problem biraz da
09:15
is that today's protests have become
a bit like climbing Mt. Everest
a bit like climbing Mt. Everest
153
543198
5869
günümüz eylemlerinin, 60 şerpanın yardımıyla
Everest dağına tırmanılıyormuş gibi
Everest dağına tırmanılıyormuş gibi
09:21
with the help of 60 Sherpas,
154
549067
2457
bir hale bürünmesinden kaynaklanıyor.
09:23
and the Internet is our Sherpa.
155
551524
3127
Ve bizim şerpamız da internet.
09:26
What we're doing is taking the fast routes
156
554651
4313
Yaptığımız şey, kestirme yollardan giderek
09:30
and not replacing the benefits
of the slower work.
of the slower work.
157
558964
3339
uzun yolun faydalarını yerine koymamak.
09:34
Because, you see,
158
562303
1696
Çünkü, görüyorsunuz,
09:35
the kind of work that went into organizing
159
563999
2868
organize edilen bu gibi işler,
09:38
all those daunting,
tedious logistical tasks
tedious logistical tasks
160
566867
2783
tüm bu zor ve zahmetli
lojistik görevler
lojistik görevler
09:41
did not just take care of those tasks,
161
569650
2629
bu görevleri yerine getirmekle kalmadı
09:44
they also created the kind of organization
that could think together collectively
that could think together collectively
162
572279
4675
ayrıca öyle bir organizasyon yarattılar ki
birlikte kollektif düşünebildiler
birlikte kollektif düşünebildiler
09:48
and make hard decisions together,
163
576963
2275
ve beraber zor kararlar alabildiler,
09:51
create consensus and innovate,
and maybe even more crucially,
and maybe even more crucially,
164
579238
3937
fikir birliği ve yenilikler ortaya koydular
ve belki de daha önemlisi
ve belki de daha önemlisi
farklılıklara rağmen
beraber devam ettiler.
beraber devam ettiler.
09:55
keep going together through differences.
165
583175
3367
09:58
So when you see this
March on Washington in 1963,
March on Washington in 1963,
166
586542
4788
1963 yılında Washington'da
yapılan bu yürüyüşü gördüğünüzde,
yapılan bu yürüyüşü gördüğünüzde,
10:03
when you look at that picture,
167
591330
1684
bu resme baktığınızda,
10:05
where this is the march where
Martin Luther King gave his famous
Martin Luther King gave his famous
168
593014
3341
- burası 1963 yılında,
Martin Luther King'in
Martin Luther King'in
10:08
"I have a dream" speech, 1963,
169
596355
2852
meşhur "Bir hayalim var"
konuşmasını yaptığı yer -
konuşmasını yaptığı yer -
10:11
you don't just see a march
and you don't just hear a powerful speech,
and you don't just hear a powerful speech,
170
599207
4442
sadece bir yürüyüş görmez ve
sadece güçlü bir hitap duymazsınız.
sadece güçlü bir hitap duymazsınız.
10:15
you also see the painstaking,
long-term work that can put on that march.
long-term work that can put on that march.
171
603649
5473
Yürüyüşle sonuçlanan itinalı,
uzun vadeli bir çalışma görürsünüz.
uzun vadeli bir çalışma görürsünüz.
10:21
And if you're in power,
172
609122
1795
Ve eğer iktidardaysanız,
10:22
you realize you have to take
the capacity signaled by that march,
the capacity signaled by that march,
173
610917
4299
bu yürüyüşle göze çarpan
dirayetin farkına varmak zorundasınız,
dirayetin farkına varmak zorundasınız,
10:27
not just the march, but the capacity
signaled by that march, seriously.
signaled by that march, seriously.
174
615218
4506
sadece yürüyüşün değil,
yürüyüşle göze çarpan dirayetin.
yürüyüşle göze çarpan dirayetin.
10:31
In contrast, when you look
at Occupy's global marches
at Occupy's global marches
175
619724
4003
Aksine, İşgal'in iki hafta
içerisinde düzenlenen
içerisinde düzenlenen
10:35
that were organized in two weeks,
176
623727
1642
küresel yürüyüşlerine baktığınızda
10:37
you see a lot of discontent,
177
625369
1384
bir sürü hoşnutsuzluk görürsünüz.
10:38
but you don't necessarily see teeth that
can bite over the long term.
can bite over the long term.
178
626753
4154
Fakat uzun süre etkisini
gösterebilecek bir şey göremezsiniz.
gösterebilecek bir şey göremezsiniz.
10:43
And crucially, the Civil Rights Movement
innovated tactically
innovated tactically
179
631617
4093
Ve en önemlisi, İnsan Hakları Hareketi
taktiksel olarak yenilendi.
taktiksel olarak yenilendi.
10:47
from boycotts to lunch counter sit-ins
to pickets to marches to freedom rides.
to pickets to marches to freedom rides.
180
635710
6786
Boykotlardan büfe oturma eylemlerine,
grevlerden yürüyüşlere, özgürlük turlarına.
grevlerden yürüyüşlere, özgürlük turlarına.
10:54
Today's movements scale up very quickly
without the organizational base
without the organizational base
181
642496
3815
Günümüz eylemleri, zorluklara karşı destek
olabilecek bir örgütsel tabanı olmadan
olabilecek bir örgütsel tabanı olmadan
10:58
that can see them through the challenges.
182
646311
2589
çok hızlı bir şekilde büyüyor.
11:00
They feel a little like startups
that got very big
that got very big
183
648900
3800
sonraki adımda ne yapacağını bilemeden
11:04
without knowing what to do next,
184
652700
2005
çok büyüyen genç oluşumlara benziyorlar
11:06
and they rarely manage to shift tactically
185
654705
2657
ve çok nadir taktiksel
manevraları yönetebiliyorlar
manevraları yönetebiliyorlar
11:09
because they don't have
the depth of capacity
the depth of capacity
186
657362
2497
çünkü bu gibi geçişleri
atlatacak derinliğe
atlatacak derinliğe
11:11
to weather such transitions.
187
659859
2292
ve kapasiteye sahip değiller.
11:14
Now, I want to be clear:
The magic is not in the mimeograph.
The magic is not in the mimeograph.
188
662151
4707
Şimdi, net olmak istiyorum:
İşin büyüsü teksir makinesinde değil,
İşin büyüsü teksir makinesinde değil,
11:19
It's in that capacity to work together,
think together collectively,
think together collectively,
189
667668
5821
beraber çalışma kapasitesinde
ve birlikte kollektif düşünmekte,
ve birlikte kollektif düşünmekte,
11:25
which can only be built
over time with a lot of work.
over time with a lot of work.
190
673489
3182
ki bu da zamanla
çok sıkı çalışarak elde edilebilir.
çok sıkı çalışarak elde edilebilir.
11:28
To understand all this,
191
676671
2076
Tüm bunları anlamak için
11:30
I interviewed a top official
from the ruling party in Turkey,
from the ruling party in Turkey,
192
678747
3824
Türkiye'de iktidardaki partinin üst düzey
bir yöneticisi ile röportaj yaptım
bir yöneticisi ile röportaj yaptım
11:34
and I ask him, "How do you do it?"
193
682571
2168
ve ona: "Bunu nasıl yapıyorsunuz?"
diye sordum.
diye sordum.
11:36
They too use digital technology
extensively, so that's not it.
extensively, so that's not it.
194
684739
3703
Onlar da büyük ölçüde dijital teknolojiyi
kullanıyorlar, yani mesele o değil.
kullanıyorlar, yani mesele o değil.
11:40
So what's the secret?
195
688442
1930
Peki işin sırrı ne?
11:42
Well, he told me.
196
690372
1524
Bana anlattı.
11:43
He said the key is
he never took sugar with his tea.
he never took sugar with his tea.
197
691896
6636
Bana kilit noktanın çayına
hiç şeker atmaması olduğunu söyledi.
hiç şeker atmaması olduğunu söyledi.
11:50
I said, what has that
got to do with anything?
got to do with anything?
198
698532
3061
Bunun ne alakası olduğunu sordum.
11:53
Well, he said, his party starts
getting ready for the next election
getting ready for the next election
199
701593
3166
Bana partisinin son seçimlerden sonra
gelecek seçimlere hazırlanmaya başladığını
11:56
the day after the last one,
200
704759
1541
11:58
and he spends all day every day
meeting with voters in their homes,
meeting with voters in their homes,
201
706300
3981
ve her gününü seçmenlerin evlerinde,
12:02
in their wedding parties,
circumcision ceremonies,
circumcision ceremonies,
202
710281
2582
düğünlerinde, sünnet törenlerinde geçirdiğini
12:04
and then he meets with his colleagues
to compare notes.
to compare notes.
203
712863
2955
ve sonra arkadaşlarıyla
fikir alışverişinde bulunduğunu söyledi.
fikir alışverişinde bulunduğunu söyledi.
12:07
With that many meetings every day,
with tea offered at every one of them,
with tea offered at every one of them,
204
715818
4566
Her gün yapılan bu yoğun görüşmelerde,
her gidilen yerde çay ikram edilirmiş.
her gidilen yerde çay ikram edilirmiş.
12:12
which he could not refuse,
because that would be rude,
because that would be rude,
205
720384
3352
Kabalık olmasın diye geri çeviremiyormuş.
12:15
he could not take even one cube of sugar
per cup of tea,
per cup of tea,
206
723736
4643
Bir bardak çaya bir şeker bile atamıyormuş
12:20
because that would be many kilos of sugar,
he can't even calculate how many kilos,
he can't even calculate how many kilos,
207
728379
3956
çünkü bu kilolarca şeker yapar,
kaç kilo olduğunu o bile hesaplayamamış
kaç kilo olduğunu o bile hesaplayamamış
ve bu noktada neden bu kadar
hızlı konuştuğunu anladım.
hızlı konuştuğunu anladım.
12:24
and at that point I realized
why he was speaking so fast.
why he was speaking so fast.
208
732335
3644
12:27
We had met in the afternoon,
and he was already way over-caffeinated.
and he was already way over-caffeinated.
209
735979
3251
Öğleden sonra buluşmuştuk
ve kafein limitini çoktan doldurmuştu.
ve kafein limitini çoktan doldurmuştu.
12:32
But his party won two major elections
210
740527
4473
Ama partisi Gezi eylemlerinden
sonra bir yıl içinde yapılan
sonra bir yıl içinde yapılan
12:37
within a year of the Gezi protests
with comfortable margins.
with comfortable margins.
211
745000
3658
iki büyük seçimi açık ara kazandı.
12:40
To be sure, governments have
different resources to bring to the table.
different resources to bring to the table.
212
748658
3339
Emin olmak için, hükümetler
masaya koyacak farklı kaynaklara sahipler.
masaya koyacak farklı kaynaklara sahipler.
12:43
It's not the same game,
but the differences are instructive.
but the differences are instructive.
213
751997
3150
Aynı oyun değil, fakat farklılıklar öğreticidir.
12:47
And like all such stories, this is not
a story just of technology.
a story just of technology.
214
755154
3855
Ve bu gibi hikayelerde olduğu gibi,
bu hikaye sadece teknolojiden ibaret değil.
bu hikaye sadece teknolojiden ibaret değil.
12:51
It's what technology allows us to do
converging with what we want to do.
converging with what we want to do.
215
759009
5082
Mesele, yapmak istediklerimizle ilintili olarak
teknolojinin neler yapmamıza izin vermesidir.
teknolojinin neler yapmamıza izin vermesidir.
12:56
Today's social movements
want to operate informally.
want to operate informally.
216
764091
3786
Günümüz toplumsal hareketleri
gayri resmi işlemek istiyorlar.
gayri resmi işlemek istiyorlar.
12:59
They do not want institutional leadership.
217
767877
2270
Kurumsal bir liderlik istemiyorlar.
13:02
They want to stay out of politics because
they fear corruption and cooptation.
they fear corruption and cooptation.
218
770147
4866
Yozlaşma ve seçimden korktukları için
siyasetin dışında kalmak istiyorlar.
siyasetin dışında kalmak istiyorlar.
13:07
They have a point.
219
775013
1533
Bir amaçları var.
13:08
Modern representative democracies
are being strangled in many countries
are being strangled in many countries
220
776546
3415
Modern temsili demokrasiler
birçok ülkede güçlü çıkarlar tarafından
birçok ülkede güçlü çıkarlar tarafından
13:11
by powerful interests.
221
779961
1643
boğulmuş durumdalar.
13:14
But operating this way
makes it hard for them
makes it hard for them
222
782244
3274
Fakat bu şekilde hareket etmek onların
uzun vadede tutunmasını
uzun vadede tutunmasını
13:17
to sustain over the long term
and exert leverage over the system,
and exert leverage over the system,
223
785518
3750
ve sistem üzerinde
güç uygulamasını zorlaştırır,
güç uygulamasını zorlaştırır,
13:21
which leads to frustrated
protesters dropping out,
protesters dropping out,
224
789268
3262
bu da pes eden, hüsrana uğramış
protestoculara
protestoculara
13:24
and even more corrupt politics.
225
792530
3359
ve daha da yozlaşmış siyasilere
13:27
And politics and democracy
without an effective challenge hobbles,
without an effective challenge hobbles,
226
795889
5088
ve zorluklarla etkili bir şekilde baş
edemeyen siyaset ve demokrasiye neden olur.
edemeyen siyaset ve demokrasiye neden olur.
13:32
because the causes that have inspired
the modern recent movements are crucial.
the modern recent movements are crucial.
227
800977
6393
Çünkü modern yeni hareketlere
ilham olan nedenler çok önemli.
ilham olan nedenler çok önemli.
13:39
Climate change is barreling towards us.
228
807370
3095
İklim değişikliği hızla ilerliyor.
13:42
Inequality is stifling human growth
and potential and economies.
and potential and economies.
229
810465
4883
Eşitsizlik büyümeyi ve
potansiyeli ve ekonomileri boğuyor.
potansiyeli ve ekonomileri boğuyor.
13:47
Authoritarianism is choking
many countries.
many countries.
230
815348
2285
Sıkı yönetim birçok ülkede baskı kuruyor.
13:49
We need movements to be more effective.
231
817633
2751
Daha etkili hareketlere ihtiyacımız var.
13:52
Now, some people have argued
that the problem is
that the problem is
232
820384
2678
Bazı kişiler
günümüz eylemlerinin eskisi kadar risk alamayan
insanlardan oluştuğunu tartışıyor
insanlardan oluştuğunu tartışıyor
13:55
today's movements are not formed of people
who take as many risks as before,
who take as many risks as before,
233
823062
6459
14:01
and that is not true.
234
829521
2048
ve bu doğru değil.
14:03
From Gezi to Tahrir to elsewhere,
235
831569
2562
Gezi'de, Tahrir'de ve diğer yerlerde
14:06
I've seen people put their lives
and livelihoods on the line.
and livelihoods on the line.
236
834131
3638
hayatlarını ve rızıklarını
ortaya koyan insanlar gördüm.
ortaya koyan insanlar gördüm.
14:09
It's also not true,
as Malcolm Gladwell claimed,
as Malcolm Gladwell claimed,
237
837769
2419
Malcolm Gladwell'in, günümüz eylemcileri
zayıf sanal bağlar oluşturuyor
zayıf sanal bağlar oluşturuyor
14:12
that today's protesters
form weaker virtual ties.
form weaker virtual ties.
238
840188
2742
iddiası da doğru değil.
14:14
No, they come to these protests,
just like before,
just like before,
239
842930
3791
Hayır, onlar eylemlere
eskiden olduğu gibi
eskiden olduğu gibi
14:18
with their friends, existing networks,
240
846721
2612
arkadaşlarıyla, çevresiyle geldiler
14:21
and sometimes they do
make new friends for life.
make new friends for life.
241
849333
2302
ve bazen de yeni arkadaşlar edindiler.
14:23
I still see the friends that I made
242
851635
2586
Ben hâlâ on yıl önce küresel
Zapatista eylemlerinde
Zapatista eylemlerinde
14:26
in those Zapatista-convened
global protests more than a decade ago,
global protests more than a decade ago,
243
854221
3422
tanıştığım arkadaşlarımla görüşüyorum
14:29
and the bonds between strangers
are not worthless.
are not worthless.
244
857643
2972
ve yabancılar arasındaki bağ
hiç de değersiz değil.
hiç de değersiz değil.
14:32
When I got tear-gassed in Gezi,
245
860615
2284
Gezi'de biber gazı yediğimde
14:34
people I didn't know helped me
and one another instead of running away.
and one another instead of running away.
246
862899
5272
tanımadığım insanlar kaçmadılar,
bana ve birbirlerine yardım ettiler.
bana ve birbirlerine yardım ettiler.
14:40
In Tahrir, I saw people, protesters,
247
868171
3227
Tahrir'de birbirlerini
korumak için canla başla çalışan
korumak için canla başla çalışan
14:43
working really hard to keep
each other safe and protected.
each other safe and protected.
248
871398
2810
insanlar, eylemciler gördüm.
Ve dijital bilinçlendirme harika
14:46
And digital awareness-raising is great,
249
874208
1889
14:48
because changing minds
is the bedrock of changing politics.
is the bedrock of changing politics.
250
876097
3719
çünkü değişen zihinler
değişen siyasetin temelidir.
değişen siyasetin temelidir.
14:51
But movements today have to move beyond
participation at great scale very fast
participation at great scale very fast
251
879816
7400
Fakat günümüz eylemleri kısa sürede
büyük ölçekli katılımdan daha öteye gitmeli
büyük ölçekli katılımdan daha öteye gitmeli
14:59
and figure out how
to think together collectively,
to think together collectively,
252
887216
3499
ve birlikte kollektif düşünmeyi bulmalı,
15:02
develop strong policy proposals,
create consensus,
create consensus,
253
890715
3741
sağlam kanun teklifleri geliştirmeli,
fikir birliği sağlamalı,
fikir birliği sağlamalı,
15:06
figure out the political steps
and relate them to leverage,
and relate them to leverage,
254
894456
3674
siyasi adımlar keşfetmeli
ve bunlara itibar etmeli
ve bunlara itibar etmeli
15:10
because all these good intentions
and bravery and sacrifice by itself
and bravery and sacrifice by itself
255
898130
3683
çünkü tüm bu iyi niyetler
ve cesaret ve fedakarlık
ve cesaret ve fedakarlık
15:13
are not going to be enough.
256
901813
1672
tek başına yeterli olmayacak.
15:15
And there are many efforts.
257
903485
1896
Ve daha birçok çaba var.
15:17
In New Zealand, a group of young people
are developing a platform called Loomio
are developing a platform called Loomio
258
905381
4389
Yeni Zelanda'da bir grup genç
katılımcı karar verme üzerine
katılımcı karar verme üzerine
15:21
for participatory
decision making at scale.
decision making at scale.
259
909770
3001
Loomio adında bir platform kuruyorlar.
15:24
In Turkey, 140Journos
are holding hack-a-thons
are holding hack-a-thons
260
912771
3275
Türkiye'de 140Journos
elindeki yaratıcı fikirlerle
elindeki yaratıcı fikirlerle
15:28
so that they support communities
as well as citizen journalism.
as well as citizen journalism.
261
916046
3833
halk gazeteciliğinin yanında
toplulukları da destekliyorlar.
toplulukları da destekliyorlar.
15:32
In Argentina, an open-source platform
called DemocracyOS
called DemocracyOS
262
920619
3106
Arjentina'da DemocracyOS isimli
açık kaynaklı bir platform
açık kaynaklı bir platform
15:35
is bringing participation
to parliaments and political parties.
to parliaments and political parties.
263
923725
3408
parlementolara ve
siyasi partilere katılım sağlıyor.
siyasi partilere katılım sağlıyor.
15:39
These are all great, and we need more,
264
927133
3385
Bunların hepsi harika
ve dahasına ihtiyacımız var,
ve dahasına ihtiyacımız var,
15:42
but the answer won't just be
better online decision-making,
better online decision-making,
265
930518
4176
fakat cevap sadece daha iyi
çevrimiçi karar verme olmayacak,
çevrimiçi karar verme olmayacak,
15:46
because to update democracy, we are going
to need to innovate at every level,
to need to innovate at every level,
266
934694
5553
çünkü demokrasiyi güncellemek için,
örgütsel, siyasal, sosyal,
örgütsel, siyasal, sosyal,
15:52
from the organizational
to the political to the social.
to the political to the social.
267
940247
4493
her seviyede yeniliğe ihtiyacımız var.
15:56
Because to succeed over the long term,
268
944740
3952
Uzun vadede başarılı olmak için
16:00
sometimes you do need tea without sugar
269
948692
2372
Twitter'in yanında
bazen çayı şekersiz içmeniz gerekir.
16:03
along with your Twitter.
270
951064
1633
16:04
Thank you.
271
952697
1512
Teşekkür ederim.
16:06
(Applause)
272
954209
6801
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Zeynep Tufekci - Techno-sociologistTechno-sociologist Zeynep Tufekci asks big questions about our societies and our lives, as both algorithms and digital connectivity spread.
Why you should listen
We've entered an era of digital connectivity and machine intelligence. Complex algorithms are increasingly used to make consequential decisions about us. Many of these decisions are subjective and have no right answer: who should be hired, fired or promoted; what news should be shown to whom; which of your friends do you see updates from; which convict should be paroled. With increasing use of machine learning in these systems, we often don't even understand how exactly they are making these decisions. Zeynep Tufekci studies what this historic transition means for culture, markets, politics and personal life.
Tufekci is a contributing opinion writer at the New York Times, an associate professor at the School of Information and Library Science at University of North Carolina, Chapel Hill, and a faculty associate at Harvard's Berkman Klein Center for Internet and Society.
Her book, Twitter and Tear Gas: The Power and Fragility of Networked Protest, was published in 2017 by Yale University Press. Her next book, from Penguin Random House, will be about algorithms that watch, judge and nudge us.
Zeynep Tufekci | Speaker | TED.com