Chimamanda Ngozi Adichie: The danger of a single story
Çimamanda Adiçi: Tək hekayənin təhlükəsi
Inspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
bir universitet şəhərciyində böyümüşəm.
mən oxumağa iki yaşımdan başlamışam,
dörd desəm daha düzgün olar.
və amerikan uşaq ədəbiyyatı idi.
təxminən yeddi yaşım vardı.
şəkillərlə bəzəyirdim,
tamamilə oxuduqlarım kimi idi:
ağ-dərili və mavi gözlü idi,
Nigeriyada yaşayırdım,
xaricdə olmamışdım.
çoxlu zəncəfilli pivə içirdi,
ingilis kitablarındakı qəhramanlar
mənim heç təsəvvürüm belə yox idi.
qəhramanların hamısı əcnəbi idi,
bu kitablarda
haqda olmamalıdır.
işlər dəyişdi.
yazıçıların sayəsində
buruq saçlı qızlar -
yazmağa başladım.
və ingilis kitablarını xoşlayırdım.
mənə yeni dünyalar açdı.
sahib olmaqdan xilas etdi.
köməkçilər olurdu.
evə yeni köməkçi gəldi.
onun ailəsinin kasıb olduğu idi.
bir də bizim köhnə paltarlarımızı göndərirdi.
kimi insanların heç nəyi yoxdur?!” deyirdi.
baş çəkmək üçün kəndlərinə getdik
onların necə də kasıb olduğu idi,
qarşılaşacağıma inanmırdım.
musiqimizə qulaq asmaq istəyəndə də
necə istifadə edildiyini bilmirəm.
bir afrikalı kimi
"Hindistan, Afrika və digər ölkələr."
bir afrikalı kimi bir neçə il qaldım.
münasibətini başa düşməyə başladım.
ancaq hamının bildiyi şeyləri bilsəydim
aclıqdan və QİÇS-dən ölür,
əcnəbi tərəfindən xilası gözləyirlər.
Fidenin ailəsinə elə baxırdım.
Afrikanın tək hekayəsi Qərb ədəbiyyatından gəlir.
"evləri olmayan vəhşilər" deyəndən sonra
bir yer olduğuna dair təhkiyə ənənəsi.
mənim amerikalı otaq yoldaşım
deməsinə oxşayır.
iflasa uğramışam.
nə olduğunu bilmirdim.
mənim qəhramanlarım ona çox oxşayır,
meksikalı anlayışına qapılmışam,
düşünəndə bu sözü xatırlayıram.
tərcümə etmək olar.
seriyalı qatil olmasından
həmin tələbədən daha yaxşı insanam.
və iqtisadi gücü nəticəsində
təyyarə qəzasında öldü,
gözdən qaçırmaqdır.
onların səhv olmasında deyil,
başqa hekayələr də var
digərlərində olduğu kimi çox vacibdir.
bilmədən mümkün deyil.
fərqli olmağımızı vurğulayır.
görəsən necə olardı?
telekanalımız olsaydı necə olardı?
"hekayələrin balansı" adlandırır.
Laqosda bir TV kanala getdim.
necə yazacağımı danışmağa başladı.
həm də həyəcanlanmışdım.
deməkdə haqlı sayırdı.
müflisləşmiş hökümətlə...
hökümət dəstəyi almaq bir yana,
ağlasığmaz möhkəmlik göstərirlər.
məni heyrətləndirir.
bir qeyri-kommersiya təşkilatı yaratmışıq,
danışmağa can atanlar üçün.
humanistləşmədə də istifadə edilə bilər.
bərpa da edə bilər.
özləri də kitab oxuyurdular,
və elə bil hər yer cənnətə dönmüşdü."
ABOUT THE SPEAKER
Chimamanda Ngozi Adichie - NovelistInspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature.
Why you should listen
In Nigeria, Chimamanda Ngozi Adichie's novel Half of a Yellow Sun has helped inspire new, cross-generational communication about the Biafran war. In this and in her other works, she seeks to instill dignity into the finest details of each character, whether poor, middle class or rich, exposing along the way the deep scars of colonialism in the African landscape.
Adichie's newest book, The Thing Around Your Neck, is a brilliant collection of stories about Nigerians struggling to cope with a corrupted context in their home country, and about the Nigerian immigrant experience.
Adichie builds on the literary tradition of Igbo literary giant Chinua Achebe—and when she found out that Achebe liked Half of a Yellow Sun, she says she cried for a whole day. What he said about her rings true: “We do not usually associate wisdom with beginners, but here is a new writer endowed with the gift of ancient storytellers.”
(Photo: Wani Olatunde)
Chimamanda Ngozi Adichie | Speaker | TED.com