Chimamanda Ngozi Adichie: The danger of a single story
Chimamanda Ngozi Adichie: Chimamanda Adichie: Hatari ya simulizi moja
Inspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
"hatari ya simulizi moja"
kikuu magharibi mwa Nigeria
nikiwa na miaka miwili
na Marekani
nikiwa na takriban miaka saba,
sawa na zile nilizokuwa nazisoma:
walikuwa wazungu na wenye macho ya bluu.
walikunywa sana bia ya tangawizi
katika vitabu vya Uingereza
sikuifahamu bia ya tangawizi
ya kuonja bia ya tangawizi.
vyenye wahusika wa kigeni
viwe na wahusika wageni
binafsi siyafahamu
Nilipopata vitabu vya Afrika
kama vya kigeni
kama Chinua Achebe na Camara Laye
ninavyoiona fasihi
vitu nilivyovifahamu
vya Marekani na Uingereza
Vilifunua vitu vipya.
watu kama mimi
juu ya vitabu
ya kawaida
afisa wa utawala
anayetoka vijiji vya jirani
tulipata mtumishi wa kiume
yake ni masikini sana
na nguo zetu za zamani kwa familia yao
mama alisema,
ambao hawana chochote
familia ya Fide
kijijini kwao kutembelea
kikapu kizuri
na kaka yake Fide
ni namna walivyo masikini
kuwaona tofauti na umasikini wao
ni simulizi moja kwangu
nilipotoka Nigeria
chuo kikuu
naishi naye chumba kimoja alinishangaa
kuzungumza kiingereza vizuri
kutumia jiko la umeme
hata kabla ya kuniona
kunihusu, kama Mwafrika,
yenye kujali
kuhusu Afrika:
kufanana naye kwa namna yeyote,
ngumu zaidi ya huruma,
kama binadamu walio sawa.
kabla ya kwenda Marekani,
kama Mwafrika.
watu walinigeukia.
kuhusu nchi kama Namibia.
huu utambulisho mpya,
ninajitazama kama Mwafrika.
pale Afrika inapoelezewa kama ni nchi
"India, Afika na nchi nyingine"
niliyekuwa naishi naye chumba kimoja
kilitokana na picha maarufu
penye mandhari nzuri,
wanaokufa na umasikini na UKIMWI
mtu mweupe, mgeni mwenye ukarimu
kwa namna ile ambayo mimi,
niliiona familia ya Fide
nadhani inatokana na fasihi za magharibi
wa mfanyabiashara wa London aitwaye John Lok,
Afrika magharibi mwaka 1561
kutokana na safari yake.
" hayawani wasio na nyumba,"
yapo katika vifua vyao."
nikisoma haya maneno.
atakubaliana na fikira za John Lok.
kuhusu uandishi wake
za Afrika kwa Magharibi:
kama sehemu isiyofaa,
mshairi bora aitwaye Rudyard Kipling,
Mmarekani ninayeshirikiana nae chumba
namna mbalimbali za hii hadithi moja,
riwaya yangu haikuwa "na uhalisia wa Kiafrika,"
ambavyo si sawa katika riwaya hii,
uhalisia wake wa Kiafrika.
uhalisia wa Kiafrika ni upi.
walikuwa wanafanana mno kama yeye,
kwamba najisikia hatia
nilitembelea Mexico nikitokea Marekani.
wakati huo ilikuwa tete,
kuhusu uhamiaji.
linahusishwa na watu wenye asili ya Mexico.
kuhusu Wamexico
vitu kama hivyo.
eneo liitwalo Guadalajara,
nilipatwa na mshangao kidogo.
ya watu wa Mexico
namna ya kutengeneza hadithi moja.
mfumo wa mamlaka wa dunia,
"kuwa juu zaidi ya mwigine."
kiuchumi na kisiasa,
hadithi ngapi zinaelezwa,
nguvu ya mamlaka.
hadithi ya kuhusu mtu mwingine,
kuhusu mtu huyo.
Mourid Barghouti aliandika
ni kuelezea hadithi yao
ya waliokuwa wakazi halisi wa Amerika,
kuanguka kwa dola za Kiafrika,
zilizotokana na ukoloni,
kwamba ilikuwa ni aibu
walikuwa wanyanyasaji
ambaye ni baba katika riwaya yangu.
iitwayo "Mwendawazimu wa Kiamerika" --
walikuwa wauaji waliokubuhu.
kutokana na kukerwa.
ambayo muhusika ni muuaji wa kufululiza
wanawakilisha Wamarekani wote.
ni mtu bora kuliko yule mwanafunzi,
na nguvu ya uchumi wa Marekani,
na Steinbeck na Gaitskill.
vitu vibaya ambavyo wazazi wangu walinifanyia.
katika familia iliyo na ukaribu sana.
waliofia kwenye kambi za wakimbizi.
sababu hakupata matibabu yanayostahili.
alifariki kwenye ajali ya ndege
hazikuwa na maji.
ambayo ni kandamizi
wazazi walikuwa hawalipwi mishahara.
si kwamba hazina kweli,
ambalo limejaa majanga:
kama ubakaji wa kutisha nchini Congo
nafasi moja ya kazi nchini Nigeria.
ambazo hazihusiani na majanga,
za mahala pale au mtu huyo.
wa usawa wa kibinadamu kuwa mgumu.
kuliko vile tulivyo sawa.
kabla ya safari yangu ya Mexico,
kutoka pande zote,
familia ya Fide ilikuwa masikini
na mtandao wa televisheni wa Kiafrika
vya hadithi za Afrika duniani kote?
anaita "usawa wa hadithi."
aliacha kazi ya benki
na kuanzisha nyumba ya uchapishaji
Wanigeria huwa hawasomi fasihi.
ambao wanaweza kusoma, wangesoma,
riwaya yangu ya kwanza,
kilichopo Lagos kwa ajili ya mahojiano,
Sijapenda mwishoni mwake.
na hiki ndicho kitatokea ..."
kipi cha kuandika kwenye muendelezo.
lakini pia nilisisimka.
wa kawaida waliopo Nigeria,
kitu cha kuandika katika muendelezo.
kipindi cha televisheni Lagos,
ambazo tunapendelea kuzisahau?
angetambua kuhusu upasuaji wa moyo
jijini Lagos?
kuhusu muziki wa kisasa kwa Kinigeria,
katika lugha za Kiingereza na pijini,
kutoka kwa Jay Z hadi kwa Fela
kuhusu wakili mwanamke
kupewa ruhusa na waume zao
kuhusu msusi wangu bora kabisa,
akiuza nywele za kuongezea?
kwa Wanigeria wengi:
serikali iliyoanguka,
bila ya kutegemea serikali,
kila kipindi cha joto jijini Lagos,
kwa namna gani watu wengi hujiunga,
tumeanzisha taasisi isiyo ya kibiashara
ya kuelezea hadithi zetu nyingi.
zikitumika kupokonya na kukejeli,
kuhamasisha na kuleta ubinadamu.
kurudisha heshima iliyopotea.
Alice Walker aliandika
ambao walihamia Kaskazini.
na raha ya dunia utaipata tena."
ABOUT THE SPEAKER
Chimamanda Ngozi Adichie - NovelistInspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature.
Why you should listen
In Nigeria, Chimamanda Ngozi Adichie's novel Half of a Yellow Sun has helped inspire new, cross-generational communication about the Biafran war. In this and in her other works, she seeks to instill dignity into the finest details of each character, whether poor, middle class or rich, exposing along the way the deep scars of colonialism in the African landscape.
Adichie's newest book, The Thing Around Your Neck, is a brilliant collection of stories about Nigerians struggling to cope with a corrupted context in their home country, and about the Nigerian immigrant experience.
Adichie builds on the literary tradition of Igbo literary giant Chinua Achebe—and when she found out that Achebe liked Half of a Yellow Sun, she says she cried for a whole day. What he said about her rings true: “We do not usually associate wisdom with beginners, but here is a new writer endowed with the gift of ancient storytellers.”
(Photo: Wani Olatunde)
Chimamanda Ngozi Adichie | Speaker | TED.com