TED2017
Robert Sapolsky: The biology of our best and worst selves
Ρόμπερτ Σαπόλσκι: Η βιολογία του καλύτερου και χειρότερου εαυτού μας
Filmed:
Readability: 4.6
1,818,106 views
Πως μπορούν οι άνθρωποι να είναι τόσο συμπονετικοί και αλτρουϊστές - και ταυτόχρονα τόσο άγριοι και βίαιοι; Για να καταλάβουμε γιατί κάνουμε αυτό που κάνουμε, ο νευροεπιστήμονας Ρόμπερτ Σαπόλσκι παίρνει ακραίες καταστάσεις και εξετάζει τις ενέργειες σε χρονοδιαγράμματα από δευτερόλεπτα έως εκατομμύρια χρόνια πριν συμβούν. Σε αυτήν τη συναρπαστική ομιλία, μοιράζεται την πρωτοποριακή του έρευνα στη βιολογία που οδηγεί τις χειρότερες και καλύτερες συμπεριφορές μας.
Robert Sapolsky - Neuroscientist, primatologist, writer
Robert Sapolsky is one of the leading neuroscientists in the world, studying stress in primates (including humans). Full bio
Robert Sapolsky is one of the leading neuroscientists in the world, studying stress in primates (including humans). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Κρις Αντερσον: Ο Ρόμπερτ
πέρασε τα τελευταία χρόνια
πέρασε τα τελευταία χρόνια
00:12
Chris Anderson: So Robert
spent the last few years
spent the last few years
0
760
2696
σκεφτόμενος το πόσο περίεργη
είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά,
είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά,
00:15
think about how weird human behavior is,
1
3480
2336
και πόσο ανεπαρκώς η γλώσσα μας
προσπαθεί να την εξηγήσει.
προσπαθεί να την εξηγήσει.
00:17
and how inadequate most
of our language trying to explain it is.
of our language trying to explain it is.
2
5840
4216
00:22
And it's very exciting to hear him
explain some of the thinking behind it
explain some of the thinking behind it
3
10080
4376
Και είναι πολύ συναρπαστικό να τον ακούς
να εξηγεί το σκεπτικό πίσω από αυτό,
να εξηγεί το σκεπτικό πίσω από αυτό,
00:26
in public for the first time.
4
14480
1656
δημόσια, για πρώτη φορά.
00:28
Over to you now, Robert Sapolsky.
5
16160
2096
Μπροστά σας λοιπόν τώρα,
ο Ρόμπερτ Σαπόλσκι.
ο Ρόμπερτ Σαπόλσκι.
00:30
(Applause)
6
18280
2960
(Χειροκροτήματα)
00:35
Robert Sapolsky: Thank you.
7
23040
1616
Ρόμπερτ Σαπόλσκι: Σας ευχαριστώ.
00:36
The fantasy always runs
something like this.
something like this.
8
24680
2480
Η φαντασία πάντα πλάθει κάτι σαν και αυτό.
00:39
I've overpowered his elite guard,
9
27960
2176
Ξεπέρασα την επίλεκτη φρουρά του,
00:42
burst into his secret bunker
10
30160
1935
έκανα έφοδο στο μυστικό του καταφύγιο
με το πολυβόλο μου έτοιμο.
με το πολυβόλο μου έτοιμο.
00:44
with my machine gun ready.
11
32119
1817
00:45
He lunges for his Luger.
12
33960
1896
Ψάχνει για το περίστροφό του.
Του το διώχνω από το χέρι του.
00:47
I knock it out of his hand.
13
35880
1816
00:49
He lunges for his cyanide pill.
14
37720
2336
Ψάχνει το φιαλίδιο κυανίου.
Του το διώχνω και αυτό από το χέρι του.
00:52
I knock that out of his hand.
15
40080
1736
00:53
He snarls,
16
41840
1296
Γρυλλίζει,
00:55
comes at me with otherworldly strength.
17
43160
2216
και μου ορμάει με τεράστια δύναμη.
00:57
We grapple, we fight,
18
45400
1696
Πιανόμαστε στα χέρια και παλεύουμε.
00:59
I manage to pin him down
19
47120
1896
Καταφέρνω να τον ακινητοποιήσω
και του περνάω τις χειροπέδες.
και του περνάω τις χειροπέδες.
01:01
and put on handcuffs.
20
49040
1560
01:03
"Adolf Hitler," I say,
21
51480
2016
«Αδόλφε Χίτλερ,» του λέω,
01:05
"I arrest you for crimes
against humanity."
against humanity."
22
53520
2840
«σε συλλαμβάνω για εγκλήματα
κατά της ανθρωπότητας».
κατά της ανθρωπότητας».
Κι εδώ η εκδοχή του Medal of Honor
της φαντασίας μου, σταματά
της φαντασίας μου, σταματά
01:10
Here's where the Medal of Honor
version of the fantasy ends
version of the fantasy ends
23
58000
2976
01:13
and the imagery darkens.
24
61000
1856
και το σκηνικό «σκοτεινιάζει».
Τι θα έκανα, αν είχα
τον Χίτλερ στα χέρια μου;
τον Χίτλερ στα χέρια μου;
01:14
What would I do if I had Hitler?
25
62880
1719
01:17
It's not hard to imagine
once I allow myself.
once I allow myself.
26
65160
2760
Δεν είναι δύσκολο να το φανταστώ
μόλις το επιτρέψω στον εαυτό μου.
μόλις το επιτρέψω στον εαυτό μου.
Θα έκοβα τη σπονδυλική
στήλη του από το λαιμό.
στήλη του από το λαιμό.
01:20
Sever his spine at the neck.
27
68720
2136
Θα του έβγαζα τα μάτια
με ένα αμβλύ εργαλείο.
με ένα αμβλύ εργαλείο.
01:22
Take out his eyes with a blunt instrument.
28
70880
2376
Θα του τρύπαγα τα τύμπανα των αυτιών.
Θα του έκοβα τη γλώσσα.
Θα του έκοβα τη γλώσσα.
01:25
Puncture his eardrums. Cut out his tongue.
29
73280
2776
01:28
Leave him alive on a respirator,
30
76080
2136
Θα τον άφηνα ζωντανό σε έναν αναπνευστήρα,
01:30
tube-fed, not able to speak
or move or see or hear, just to feel,
or move or see or hear, just to feel,
31
78240
5296
διασωληνωμένο, να μην μπορεί να μιλήσει,
να κινηθεί, να δει ή να ακούσει,
να κινηθεί, να δει ή να ακούσει,
απλώς να νιώθει,
01:35
and then inject him
with something cancerous
with something cancerous
32
83560
3256
και έπειτα θα του έκανα ένεση
με κάτι που προκαλεί καρκίνο
με κάτι που προκαλεί καρκίνο
01:38
that's going to fester and pustulate
33
86840
2256
που θα μόλυνε και θα κατέστρεφε,
01:41
until every cell in his body
is screaming in agony,
is screaming in agony,
34
89120
3936
μέχρι κάθε κύτταρο στο σώμα του
να κραυγάζει με αγωνία,
να κραυγάζει με αγωνία,
01:45
until every second
feels like an eternity in hell.
feels like an eternity in hell.
35
93080
3240
ώσπου κάθε δευτερόλεπτο να μοιάζει
με αιωνιότητα στην κόλαση.
με αιωνιότητα στην κόλαση.
01:49
That's what I would do to Hitler.
36
97680
1840
Αυτά θα έκανα στον Χίτλερ.
Έχω αυτήν τη φαντασίωση
από τότε που ήμουν παιδί,
από τότε που ήμουν παιδί,
01:53
I've had this fantasy since I was a kid,
37
101920
2016
01:55
still do sometimes,
38
103960
1496
ακόμα και τώρα μερικές φορές,
01:57
and when I do, my heart speeds up --
39
105480
2656
και όταν συμβαίνει αυτό
η καρδιά μου επιταχύνει.
η καρδιά μου επιταχύνει.
02:00
all these plans for the most evil,
wicked soul in history.
wicked soul in history.
40
108160
4880
Όλα αυτά τα σχέδια,
για την πιο φαύλη ψυχή στην ιστορία.
για την πιο φαύλη ψυχή στην ιστορία.
Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα,
02:05
But there's a problem,
41
113840
1256
το οποίο είναι ότι δεν πιστεύω
πραγματικά σε ψυχές ή στο κακό
πραγματικά σε ψυχές ή στο κακό
02:07
which is I don't actually believe
in souls or evil,
in souls or evil,
42
115120
2896
και πιστεύω ότι η κακία
«ανήκει» στα μιούζικαλ.
«ανήκει» στα μιούζικαλ.
02:10
and I think wicked belongs in a musical.
43
118040
2536
Θα ήθελα όμως να δω κάποιους
ανθρώπους να θανατώνονται,
ανθρώπους να θανατώνονται,
02:12
But there's some people
I would like to see killed,
I would like to see killed,
44
120600
2416
αλλά είμαι εναντίον της θανατικής ποινής.
02:15
but I'm against the death penalty.
45
123040
1816
Μου αρέσουν οι βίαιες αιματηρές ταινίες,
02:16
But I like schlocky violent movies,
46
124880
2096
αλλά είμαι υπέρ του αυστηρού
ελέγχου των όπλων.
ελέγχου των όπλων.
02:19
but I'm for strict gun control.
47
127000
1776
02:20
But then there was a time
I was at a laser tag place,
I was at a laser tag place,
48
128800
3056
Κάποτε βρέθηκα να παίζω με λέιζερ,
02:23
and I had such a good time
hiding in a corner shooting at people.
hiding in a corner shooting at people.
49
131880
3880
και περνούσα τόσο όμορφα, κρυμμένος
στη γωνία σημαδεύοντας τον κόσμο.
στη γωνία σημαδεύοντας τον κόσμο.
02:28
In other words, I'm your basic
confused human when it comes to violence.
confused human when it comes to violence.
50
136360
4800
Με άλλα λόγια, είμαι ο τυπικός άνθρωπος
σε σύγχυση, όσον αφορά τη βία.
σε σύγχυση, όσον αφορά τη βία.
02:33
Now, as a species, we obviously
have problems with violence.
have problems with violence.
51
141760
3336
Τώρα, ως είδος, προφανώς έχουμε
προβλήματα σε σχέση με την βία.
προβλήματα σε σχέση με την βία.
02:37
We use shower heads to deliver poison gas,
52
145120
3056
Χρησιμοποιούμε κεφαλές ντους
για να ψεκάζουμε δηλητηριώδη αέρια,
για να ψεκάζουμε δηλητηριώδη αέρια,
02:40
letters with anthrax,
airplanes as weapons,
airplanes as weapons,
53
148200
3096
γράμματα με σπόρους βακτηρίων άνθρακα
και αεροπλάνα ως όπλα,
και αεροπλάνα ως όπλα,
02:43
mass rape as a military strategy.
54
151320
1856
ομαδικούς βιασμούς ως στρατιωτική τακτική.
02:45
We're a miserably violent species.
55
153200
2280
Είμαστε ένα μίζερα βίαιο είδος.
02:47
But there's a complication,
56
155920
1496
Αλλά υπάρχει μια πολυπλοκότητα
που είναι ότι δε μισούμε τη βία,
που είναι ότι δε μισούμε τη βία,
02:49
which is we don't hate violence,
57
157440
2376
02:51
we hate the wrong kind.
58
159840
1856
αλλά μισούμε το λάθος είδος βίας.
Και όταν είναι το σωστό είδος βίας,
το επικροτούμε, δίνουμε μετάλλια,
το επικροτούμε, δίνουμε μετάλλια,
02:53
And when it's the right kind,
59
161720
1456
02:55
we cheer it on, we hand out medals,
60
163200
2496
02:57
we vote for, we mate with
our champions of it.
our champions of it.
61
165720
3136
ψηφίζουμε και ταυτιζόμαστε
με τους «πρωταθλητές» του.
με τους «πρωταθλητές» του.
03:00
When it's the right kind of violence,
62
168880
1816
Όταν είναι το σωστό είδος βίας,
το αγαπάμε.
03:02
we love it.
63
170720
1200
Και υπάρχει και μια άλλη περιπλοκή,
03:04
And there's another complication,
64
172520
1656
03:06
which is, in addition to us
being this miserably violent species,
being this miserably violent species,
65
174200
4056
που είναι ότι, επιπλέον του ότι είμαστε
ένα μίζερα βίαιο είδος,
ένα μίζερα βίαιο είδος,
03:10
we're also this extraordinarily
altruistic, compassionate one.
altruistic, compassionate one.
66
178280
3800
είμαστε επίσης και εξαιρετικά
αλτρουϊστές και συμπονετικοί.
αλτρουϊστές και συμπονετικοί.
Πως λοιπόν βγάζεις νόημα
03:15
So how do you make sense
of the biology of our best behaviors,
of the biology of our best behaviors,
67
183520
3296
από τη βιολογία των καλύτερων
συμπεριφορών μας, των χειρότερων,
συμπεριφορών μας, των χειρότερων,
03:18
our worst ones and all of those
ambiguously in between?
ambiguously in between?
68
186840
4016
και όλων των διφορούμενων
που βρίσκονται στο ενδιάμεσο;
που βρίσκονται στο ενδιάμεσο;
Κατ' αρχάς,
03:22
Now, for starters,
69
190880
1256
είναι εντελώς βαρετό να καταλάβεις
το λειτουργικό της συμπεριφοράς.
το λειτουργικό της συμπεριφοράς.
03:24
what's totally boring is understanding
the motoric aspects of the behavior.
the motoric aspects of the behavior.
70
192160
4296
03:28
Your brain tells your spine,
tells your muscles
tells your muscles
71
196480
3176
Ο εγκέφαλός σου λέει
στη σπονδυλική σου στήλη, στους μύες σου
στη σπονδυλική σου στήλη, στους μύες σου
03:31
to do something or other,
72
199680
1256
να κάνουν αυτό ή εκείνο,
και ζήτω, συμπεριφέρεσαι.
και ζήτω, συμπεριφέρεσαι.
03:32
and hooray, you've behaved.
73
200960
1936
03:34
What's hard is understanding
the meaning of the behavior,
the meaning of the behavior,
74
202920
3656
Αυτό που είναι δύσκολο να κατανοηθεί
είναι το νόημα της συμπεριφοράς,
είναι το νόημα της συμπεριφοράς,
γιατί κάποιες φορές το να πιέσεις
τη σκανδάλη είναι μια φρικτή πράξη
τη σκανδάλη είναι μια φρικτή πράξη
03:38
because in some settings,
pulling a trigger is an appalling act;
pulling a trigger is an appalling act;
75
206600
3816
03:42
in others, it's heroically
self-sacrificial.
self-sacrificial.
76
210440
2976
ενώ άλλες, είναι μια ηρωική αυτοθυσία.
Μερικές φορές, το να βάλεις
το χέρι σου πάνω σε κάποιου άλλου
το χέρι σου πάνω σε κάποιου άλλου
03:45
In some settings, putting your hand
one someone else's
one someone else's
77
213440
2936
03:48
is deeply compassionate.
78
216400
1456
είναι βαθιά συμπονετικό.
03:49
In others, it's a deep betrayal.
79
217880
1896
Ενώ σε άλλες, είναι βαθιά προδοτικό.
03:51
The challenge is to understand
80
219800
1536
Η πρόκληση είναι να κατανοήσουμε
03:53
the biology of the context
of our behaviors,
of our behaviors,
81
221360
3256
τη βιολογία του πλαισίου
των συμπεριφορών μας
των συμπεριφορών μας
03:56
and that's real tough.
82
224640
1600
και αυτό είναι πραγματικά δύσκολο.
Ένα πράγμα, πάντως, που είναι ξεκάθαρο,
είναι ότι δε θα καταλήξεις πουθενά
είναι ότι δε θα καταλήξεις πουθενά
03:59
One thing that's clear, though,
is you're not going to get anywhere
is you're not going to get anywhere
83
227040
3176
04:02
if you think there's going to be
the brain region or the hormone
the brain region or the hormone
84
230240
4416
αν νομίζεις ότι θα είναι μια περιοχή
του εγκεφάλου ή μια ορμόνη
του εγκεφάλου ή μια ορμόνη
04:06
or the gene or the childhood experience
85
234680
2736
ή ένα γονίδιο ή κάποιο παιδικό βίωμα
04:09
or the evolutionary mechanism
that explains everything.
that explains everything.
86
237440
3080
ή ένας εξελικτικός μηχανισμός,
που μπορεί να εξηγήσει τα πάντα.
που μπορεί να εξηγήσει τα πάντα.
04:13
Instead, every bit of behavior
has multiple levels of causality.
has multiple levels of causality.
87
241040
5120
Αντιθέτως, κάθε κομμάτι συμπεριφοράς
έχει πολλαπλά επίπεδα αιτιότητας.
έχει πολλαπλά επίπεδα αιτιότητας.
04:18
Let's look at an example.
88
246800
1400
Ας δούμε ένα παράδειγμα.
04:20
You have a gun.
89
248840
1200
Έχετε ένα όπλο.
04:22
There's a crisis going on:
90
250720
1576
Υπάρχει μια κρίση σε εξέλιξη:
04:24
rioting, violence, people running around.
91
252320
2576
Ταραχές, βία, άνθρωποι
να τρέχουν παντού γύρω.
να τρέχουν παντού γύρω.
04:26
A stranger is running at you
in an agitated state --
in an agitated state --
92
254920
3176
Ένας άγνωστος έρχεται
καταπάνω σας ταραγμένος.
καταπάνω σας ταραγμένος.
04:30
you can't quite tell if the expression
is frightened, threatening, angry --
is frightened, threatening, angry --
93
258120
5096
Δεν μπορείτε να ξεχωρίσετε αν η έκφραση
υποδηλώνει φόβο, απειλή ή θυμό -
υποδηλώνει φόβο, απειλή ή θυμό -
04:35
holding something
that kind of looks like a handgun.
that kind of looks like a handgun.
94
263240
3216
και κρατάει κάτι που μοιάζει με πιστόλι.
04:38
You're not sure.
95
266480
1216
Δεν είστε σίγουροι.
04:39
The stranger comes running at you
96
267720
1896
Ο άγνωστος έρχεται τρέχοντας προς εσάς
04:41
and you pull the trigger.
97
269640
1736
και εσείς τραβάτε τη σκανδάλη.
04:43
And it turns out
that thing in this person's hand
that thing in this person's hand
98
271400
2936
Και τελικά αποδεικνύεται
ότι αυτό το πράγμα στο χέρι του
ότι αυτό το πράγμα στο χέρι του
04:46
was a cell phone.
99
274360
1200
ήταν ένα κινητό τηλέφωνο.
04:48
So we asked this biological question:
100
276200
2216
Έτσι ρωτάμε αυτή τη βιολογική ερώτηση:
04:50
what was going on
that caused this behavior?
that caused this behavior?
101
278440
3176
Τι ήταν αυτό που συνέβη και
προκάλεσε αυτή τη συμπεριφορά μας;
προκάλεσε αυτή τη συμπεριφορά μας;
04:53
What caused this behavior?
102
281640
1896
Τι προκάλεσε τη συμπεριφορά αυτή;
04:55
And this is a multitude of questions.
103
283560
2296
Και υπάρχει μια πληθώρα ερωτήσεων.
Ξεκινάμε.
04:57
We start.
104
285880
1216
Τι συνέβαινε στον εγκέφαλό σας
04:59
What was going on in your brain
one second before you pulled that trigger?
one second before you pulled that trigger?
105
287120
4416
ένα δευτερόλεπτο
πριν τραβήξετε την σκανδάλη;
πριν τραβήξετε την σκανδάλη;
Και αυτό μας φέρνει στο «βασίλειο»
05:03
And this brings us into the realm
of a brain region called the amygdala.
of a brain region called the amygdala.
106
291560
3696
μιας εγκεφαλικής περιοχής
που λέγεται αμυγδαλή.
που λέγεται αμυγδαλή.
05:07
The amygdala, which is
central to violence, central to fear,
central to violence, central to fear,
107
295280
3936
Η αμυγδαλή, η οποία είναι κεντρικής
σημασίας για τη βία και για το φόβο,
σημασίας για τη βία και για το φόβο,
05:11
initiates volleys of cascades
108
299240
2696
πυροδοτεί έναν καταιγισμό διαδικασιών
που παράγουν το αποτέλεσμα
να τραβήξετε τη σκανδάλη.
να τραβήξετε τη σκανδάλη.
05:13
that produce pulling of a trigger.
109
301960
2256
05:16
What was the level of activity
in your amygdala one second before?
in your amygdala one second before?
110
304240
3680
Ποιο ήταν το επίπεδο δραστηριότητας
στην αμυγδαλή σας ένα δευτερόλεπτο πριν;
στην αμυγδαλή σας ένα δευτερόλεπτο πριν;
05:20
But to understand that,
we have to step back a little bit.
we have to step back a little bit.
111
308880
3376
Αλλά για να το καταλάβουμε,
πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω.
πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω.
05:24
What was going on in the environment
seconds to minutes before
seconds to minutes before
112
312280
3576
Τι συνέβαινε στο περιβάλλον σας
δευτερόλεπτα έως λεπτά πιο πριν,
δευτερόλεπτα έως λεπτά πιο πριν,
05:27
that impacted the amygdala?
113
315880
1736
που επηρέασε την αμυγδαλή;
Τώρα, προφανώς, η θέα
και οι φωνές της εξέγερσης
και οι φωνές της εξέγερσης
05:29
Now, obviously, the sights,
the sounds of the rioting,
the sounds of the rioting,
114
317640
3096
05:32
that was pertinent.
115
320760
1216
συνέβαλαν σε αυτό.
05:34
But in addition,
116
322000
1216
Αλλά επιπρόσθετα,
05:35
you're more likely to mistake
a cell phone for a handgun
a cell phone for a handgun
117
323240
3456
είναι πιο πιθανό να μπερδέψετε
το κινητό τηλέφωνο με ένα όπλο
το κινητό τηλέφωνο με ένα όπλο
05:38
if that stranger was male
118
326720
2256
αν ο άγνωστος ήταν άνδρας
και μεγαλόσωμος και διαφορετικής φυλής.
και μεγαλόσωμος και διαφορετικής φυλής.
05:41
and large and of a different race.
119
329000
2600
05:44
Furthermore, if you're in pain,
120
332360
2136
Επιπλέον, αν πονάτε,
05:46
if you're hungry, if you're exhausted,
121
334520
2176
αν πεινάτε ή αν είστε εξαντλημένοι,
05:48
your frontal cortex
is not going to work as well,
is not going to work as well,
122
336720
2536
ο προμετωπιαίος λοβός του εγκεφάλου σας
δε θα λειτουργεί καλά επίσης.
δε θα λειτουργεί καλά επίσης.
05:51
part of the brain whose job it is
to get to the amygdala in time
to get to the amygdala in time
123
339280
3656
Δουλειά του είναι να επικοινωνεί
εγκαίρως με την αμυγδαλή
εγκαίρως με την αμυγδαλή
05:54
saying, "Are you really sure
that's a gun there?"
that's a gun there?"
124
342960
3280
λέγοντας: «Σίγουρα αυτό
που βλέπεις εκεί είναι όπλο;»
που βλέπεις εκεί είναι όπλο;»
Αλλά χρειάζεται να πάμε
ένα βήμα ακόμη πιο πίσω.
ένα βήμα ακόμη πιο πίσω.
05:58
But we need to step further back.
125
346800
2136
06:00
Now we have to look
at hours to days before,
at hours to days before,
126
348960
3176
Τώρα πρέπει να κοιτάξουμε
ώρες ή ημέρες πιο πριν,
ώρες ή ημέρες πιο πριν,
06:04
and with this, we have entered
the realm of hormones.
the realm of hormones.
127
352160
2976
και έτσι θα πρέπει να μπούμε
στο «βασίλειο» των ορμονών.
στο «βασίλειο» των ορμονών.
06:07
For example, testosterone,
128
355160
2136
Για παραδειγμα, η τεστοστερόνη,
που, ανεξάρτητα από το φύλο σας,
που, ανεξάρτητα από το φύλο σας,
06:09
where regardless of your sex,
129
357320
1736
06:11
if you have elevated
testosterone levels in your blood,
testosterone levels in your blood,
130
359080
2856
αν έχετε ανεβασμένα επίπεδα
τεστοστερόνης στο αίμα σας,
τεστοστερόνης στο αίμα σας,
06:13
you're more likely to think
a face with a neutral expression
a face with a neutral expression
131
361960
3376
είναι πιο πιθανό να θεωρήσετε
ότι ένα πρόσωπο με ουδέτερη έκφραση
ότι ένα πρόσωπο με ουδέτερη έκφραση
06:17
is instead looking threatening.
132
365360
2056
δείχνει απειλητικό.
06:19
Elevated testosterone levels,
elevated levels of stress hormones,
elevated levels of stress hormones,
133
367440
3856
Με αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης
και στρεσογόνων ορμονών,
και στρεσογόνων ορμονών,
06:23
and your amygdala
is going to be more active
is going to be more active
134
371320
2296
η αμυγδαλή σας θα είναι πιο δραστήρια
06:25
and your frontal cortex
will be more sluggish.
will be more sluggish.
135
373640
2480
και ο προμετωπιαίος λοβός σας
θα καταστεί πιο νωθρός.
θα καταστεί πιο νωθρός.
Πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω,
εβδομάδες ή μήνες πριν,
εβδομάδες ή μήνες πριν,
06:29
Pushing back further,
weeks to months before,
weeks to months before,
136
377200
2856
πού βρίσκεται η συσχέτιση εκεί πέρα;
06:32
where's the relevance there?
137
380080
1456
06:33
This is the realm of neural plasticity,
138
381560
2536
Αυτό είναι το «βασίλειο»
της πλαστικότητας των νευρώνων.
της πλαστικότητας των νευρώνων.
06:36
the fact that your brain
can change in response to experience,
can change in response to experience,
139
384120
3936
Εκεί που ο εγκέφαλος μπορεί να αλλάζει
ανταποκρινόμενος στις εμπειρίες σας
ανταποκρινόμενος στις εμπειρίες σας
06:40
and if your previous months
have been filled with stress and trauma,
have been filled with stress and trauma,
140
388080
4176
και αν οι προηγούμενοί σας μήνες
ήταν γεμάτοι άγχος
και τραυματικές εμπειρίες,
και τραυματικές εμπειρίες,
06:44
your amygdala will have enlarged.
141
392280
1856
η αμυγδαλή σας θα έχει διογκωθεί.
06:46
The neurons will have become
more excitable,
more excitable,
142
394160
2216
Οι νευρώνες σας θα έχουν γίνει
πιο ευερέθιστοι,
πιο ευερέθιστοι,
06:48
your frontal cortex would have atrophied,
143
396400
2336
ο προμετωπιαίος λόβός σας
θα έχει ατροφίσει
θα έχει ατροφίσει
και όλα αυτά θα έχουν σχέση
06:50
all relevant to what happens
in that one second.
in that one second.
144
398760
2800
με αυτό που συμβαίνει
σε εκείνο το ένα δευτερόλεπτο.
σε εκείνο το ένα δευτερόλεπτο.
06:54
But we push back even more, back years,
145
402320
2656
Αλλά ας πάμε ακόμα πιο πίσω,
κάποια χρόνια,
κάποια χρόνια,
06:57
back, for example, to your adolescence.
146
405000
2496
για παράδειγμα, πίσω στην εφηβεία σας.
06:59
Now, the central fact
of the adolescent brain
of the adolescent brain
147
407520
2496
Τώρα, το κεντρικό γεγονός
του έφηβου εγκεφάλου
του έφηβου εγκεφάλου
07:02
is all of it is going full blast
148
410040
2736
είναι ότι όλα του τα μέρη
βρίσκονται σε μια έκρηξη ανάπτυξης
βρίσκονται σε μια έκρηξη ανάπτυξης
07:04
except the frontal cortex,
149
412800
1696
εκτός από τον προμετωπιαίο λοβό,
που είναι ακόμα μισο-ανεπτυγμένος.
που είναι ακόμα μισο-ανεπτυγμένος.
07:06
which is still half-baked.
150
414520
1736
07:08
It doesn't fully mature
until you're around 25.
until you're around 25.
151
416280
3176
Δεν ωριμάζει πλήρως μέχρι να φτάσετε
περίπου στα 25 σας χρόνια.
περίπου στα 25 σας χρόνια.
07:11
And thus, adolescence and early adulthood
152
419480
3216
Και γι' αυτό, η εφηβεία
και τα πρώιμα ενήλικα χρόνια σας
και τα πρώιμα ενήλικα χρόνια σας
είναι τα χρόνια που το περιβάλλον
και οι εμπειρίες σμιλεύουν
και οι εμπειρίες σμιλεύουν
07:14
are the years where environment
and experience sculpt your frontal cortex
and experience sculpt your frontal cortex
153
422720
5136
τον προμετωπιαίο λοβό
στην εκδοχή που θα έχετε ως ενήλικας
στην εκδοχή που θα έχετε ως ενήλικας
07:19
into the version you're going to have
as an adult in that critical moment.
as an adult in that critical moment.
154
427880
3800
σε εκείνη την κρίσιμη στιγμή.
Αλλά ας ανατρέξουμε ακόμα
πιο πίσω στο χρόνο,
πιο πίσω στο χρόνο,
07:24
But pushing back even further,
155
432800
1776
07:26
even further back
to childhood and fetal life
to childhood and fetal life
156
434600
3456
ακόμα πιο πίσω, στην παιδική
και στην εμβρυϊκή ζωή
και στην εμβρυϊκή ζωή
και σε όλες τις διαφορετικές εκδοχές
που μπορεί να προκύψουν.
που μπορεί να προκύψουν.
07:30
and all the different versions
that that could come in.
that that could come in.
157
438080
2816
07:32
Now, obviously, that's the time
that your brain is being constructed,
that your brain is being constructed,
158
440920
3256
Προφανώς, εδώ είναι ο χρόνος
που ο εγκέφαλός σας δομείται,
που ο εγκέφαλός σας δομείται,
07:36
and that's important,
159
444200
1216
και αυτό είναι σημαντικό,
07:37
but in addition,
experience during those times
experience during those times
160
445440
3296
αλλά επιπρόσθετα, οι εμπειρίες
κατά την περίοδο αυτή
κατά την περίοδο αυτή
07:40
produce what are called
epigenetic changes,
epigenetic changes,
161
448760
2976
παράγουν αυτό που ονομάζεται
«Επιγενετικές Αλλαγές»,
«Επιγενετικές Αλλαγές»,
που είναι μόνιμες στις περιπτώσεις
07:43
permanent, in some cases,
162
451760
1656
07:45
permanently activating
certain genes, turning off others.
certain genes, turning off others.
163
453440
4336
που ενεργοποιούν μόνιμα κάποια γονίδια,
ή απενεργοποιούν άλλα.
ή απενεργοποιούν άλλα.
07:49
And as an example of this,
164
457800
1496
Και ως ένα παράδειγμα αυτού,
07:51
if as a fetus you were exposed to a lot
of stress hormones through your mother,
of stress hormones through your mother,
165
459320
5016
αν ως έμβρυο, ήσασταν εκτεθειμένοι σε
στρεσογόνες ορμόνες μέσω της μητέρας σας,
στρεσογόνες ορμόνες μέσω της μητέρας σας,
οι επιγενετικοί παράγοντες
θα δημιουργήσουν την ενήλικη αμυγδαλή σας
θα δημιουργήσουν την ενήλικη αμυγδαλή σας
07:56
epigenetics is going to produce
your amygdala in adulthood
your amygdala in adulthood
166
464360
3416
07:59
as a more excitable form,
167
467800
1936
σε μια πιο ευερέθιστη μορφή,
08:01
and you're going to have
elevated stress hormone levels.
elevated stress hormone levels.
168
469760
2640
και θα έχετε αυξημένα επίπεδα
στρεσογόνων ορμονών.
στρεσογόνων ορμονών.
08:04
But pushing even further back,
169
472960
1896
Αλλά πηγαίνοντας ακόμα πιο πίσω,
τότε που ήσασταν απλώς ένα έμβρυο,
τότε που ήσασταν απλώς ένα έμβρυο,
08:06
back to when you were just a fetus,
170
474880
1696
08:08
back to when all you were
was a collection of genes.
was a collection of genes.
171
476600
2816
στην περίοδο που ήσασταν
απλώς μια συλλογή από γονίδια.
απλώς μια συλλογή από γονίδια.
Τώρα, τα γονίδια είναι πράγματι
πολύ σημαντικά σε όλο αυτό,
πολύ σημαντικά σε όλο αυτό,
08:11
Now, genes are really
important to all of this,
important to all of this,
172
479440
2376
08:13
but critically, genes don't
determine anything,
determine anything,
173
481840
2736
αλλά σε κριτικό επίπεδο,
δεν προσδιορίζουν τίποτα,
δεν προσδιορίζουν τίποτα,
08:16
because genes work differently
in different environments.
in different environments.
174
484600
3640
διότι τα γονίδια δρουν διαφορετικά
σε διαφορετικά περιβάλλοντα.
σε διαφορετικά περιβάλλοντα.
08:20
Key example here:
175
488640
1256
Βασικό παράδειγμα:
08:21
there's a variant of a gene called MAO-A,
176
489920
3136
Υπάρχει μια παραλλαγή ενός γονιδίου
που ονομάζεται ΜΑΟ-Α,
που ονομάζεται ΜΑΟ-Α,
08:25
and if you have that variant,
177
493080
1656
και αν έχετε αυτήν την παραλλαγή,
08:26
you are far more likely
to commit antisocial violence
to commit antisocial violence
178
494760
4656
είναι μακράν πιο πιθανό να αναπτύξετε
αντικοινωνική βιαιότητα,
αντικοινωνική βιαιότητα,
08:31
if, and only if,
you were abused as a child.
you were abused as a child.
179
499440
3976
εάν και μόνο εάν κακοποιηθήκατε ως παιδί.
Τα γονίδια αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον
08:35
Genes and environment interact,
180
503440
2376
και αυτό που συμβαίνει
αυτό το ένα δευτερόλεπτο
αυτό το ένα δευτερόλεπτο
08:37
and what's happening in that one second
before you pull that trigger
before you pull that trigger
181
505840
3616
πριν τραβήξετε τη σκανδάλη
αντικατοπτρίζει τις αλληλεπιδράσεις
γονιδίων περιβάλλοντος
γονιδίων περιβάλλοντος
08:41
reflects your lifetime
of those gene-environment interactions.
of those gene-environment interactions.
182
509480
4240
στη διάρκεια της ζωής σας.
08:46
Now, remarkably enough,
we've got to push even further back now,
we've got to push even further back now,
183
514679
3617
Τώρα, είναι αξιοσημείωτο ότι πρέπει
να πάμε ακόμα πιο πίσω στο χρόνο,
να πάμε ακόμα πιο πίσω στο χρόνο,
08:50
back centuries.
184
518320
1376
αιώνες πίσω.
08:51
What were your ancestors up to.
185
519720
2336
Τι έκαναν οι πρόγονοί σας;
08:54
And if, for example,
they were nomadic pastoralists,
they were nomadic pastoralists,
186
522080
3176
Και αν, για παράδειγμα,
ήταν νομάδες βοσκοί, ήταν ποιμένες,
ήταν νομάδες βοσκοί, ήταν ποιμένες,
08:57
they were pastoralists,
187
525280
1256
08:58
people living in deserts or grasslands
188
526560
2576
άνθρωποι που ζούσαν σε ερήμους ή λιβάδια
09:01
with their herds of camels, cows, goats,
189
529160
2656
με τα κοπάδια τους από καμήλες,
αγελάδες και κατσίκες,
αγελάδες και κατσίκες,
09:03
odds are they would have invented
what's called a culture of honor
what's called a culture of honor
190
531840
4056
τότε πιο πιθανό είναι να είχαν εφεύρει
αυτό που ονομάζεται μια κουλτούρα τιμής,
αυτό που ονομάζεται μια κουλτούρα τιμής,
09:07
filled with warrior classes,
191
535920
2216
γεμάτη από τάξεις πολεμιστών,
ανταποδοτική βία, βεντέτες φυλών,
ανταποδοτική βία, βεντέτες φυλών,
09:10
retributive violence, clan vendettas,
192
538160
2696
09:12
and amazingly, centuries later,
193
540880
2256
και, προς έκπληξή μας, αιώνες αργότερα,
09:15
that would still be influencing
the values with which you were raised.
the values with which you were raised.
194
543160
3680
αυτό θα εξακολουθούσε να επηρεάζει
τις αξίες με τις οποίες μεγαλώσατε.
τις αξίες με τις οποίες μεγαλώσατε.
Αλλά χρειάζεται να πάμε
ακόμα πιο πίσω στο χρόνο,
ακόμα πιο πίσω στο χρόνο,
09:19
But we've got to push even further back,
195
547800
2136
09:21
back millions of years,
196
549960
1736
πίσω εκατομμύρια χρόνια,
09:23
because if we're talking about genes,
197
551720
2056
γιατί αν μιλάμε για γονίδια,
09:25
implicitly we're now talking
about the evolution of genes.
about the evolution of genes.
198
553800
3656
ουσιαστικά μιλάμε τώρα
για την εξέλιξη των γονιδίων.
για την εξέλιξη των γονιδίων.
09:29
And what you see is, for example,
199
557480
2216
Και αυτό που βλέπετε
είναι, για παράδειγμα,
είναι, για παράδειγμα,
μοτίβα από διαφορετικά πρωτεύοντα είδη.
09:31
patterns across different primate species.
200
559720
2496
09:34
Some of them have evolved
for extremely low levels of aggression,
for extremely low levels of aggression,
201
562240
4416
Κάποια από αυτά εξελίχθηκαν με εξαιρετικά
χαμηλά επίπεδα επιθετικότητας,
χαμηλά επίπεδα επιθετικότητας,
09:38
others have evolved
in the opposite direction,
in the opposite direction,
202
566680
2536
άλλα εξελίχθηκαν στην αντίθετη κατεύθυνση,
09:41
and floating there in between
by every measure are humans,
by every measure are humans,
203
569240
3896
και κάπου εκεί ανάμεσα σε αυτά
βρίσκονται οι άνθρωποι,
βρίσκονται οι άνθρωποι,
09:45
once again this confused,
barely defined species
barely defined species
204
573160
3896
ακόμα μια φορά, αυτό το μπερδεμένο,
ελάχιστα προσδιορισμένο είδος
ελάχιστα προσδιορισμένο είδος
09:49
that has all these potentials
to go one way or the other.
to go one way or the other.
205
577080
3240
που έχει όλες αυτές τις δυνατότητες,
να κινηθεί προς τη μία
ή την άλλη κατεύθυνση.
ή την άλλη κατεύθυνση.
Τελικά λοιπόν, πού μας οδηγούν όλα αυτά;
09:53
So what has this gotten us to?
206
581560
1816
Βασικά, αυτό που βλέπουμε εδώ είναι
09:55
Basically, what we're seeing here is,
207
583400
1976
ότι αν θέλεις να κατανοήσεις
μια συμπεριφορά,
μια συμπεριφορά,
09:57
if you want to understand a behavior,
208
585400
1896
09:59
whether it's an appalling one,
a wondrous one,
a wondrous one,
209
587320
2856
είτε είναι μια τρομακτική
ή μια θαυμαστή συμπεριφορά,
ή μια θαυμαστή συμπεριφορά,
ή κάτι αδιευκρίνιστο μεταξύ των δύο,
10:02
or confusedly in between,
210
590200
1736
εάν θέλεις να το κατανοήσεις αυτό,
10:03
if you want to understand that,
211
591960
1536
10:05
you've got take into account
what happened a second before
what happened a second before
212
593520
3456
πρέπει να λάβεις υπόψη, τι συνέβη
ένα δευτερόλεπτο πριν
ένα δευτερόλεπτο πριν
10:09
to a million years before,
213
597000
1456
έως και εκατομμύρια χρόνια πριν,
και όλο το ενδιάμεσο διάστημα.
και όλο το ενδιάμεσο διάστημα.
10:10
everything in between.
214
598480
1656
Τι συμπέρασμα βγάζουμε λοιπόν
σε αυτό το σημείο;
σε αυτό το σημείο;
10:12
So what can we conclude at this point?
215
600160
1976
10:14
Officially, it's complicated.
216
602160
2296
Επισήμως, είναι πολύπλοκο.
Ουάου, τώρα μας φώτισες.
10:16
Wow, that's really helpful.
217
604480
1616
10:18
It's complicated,
218
606120
1256
Είναι πολύπλοκο,
10:19
and you'd better be
real careful, real cautious
real careful, real cautious
219
607400
3576
και καλό θα είναι να είστε πολύ
προσεκτικοί και επιφυλακτικοί
προσεκτικοί και επιφυλακτικοί
10:23
before you conclude
you know what causes a behavior,
you know what causes a behavior,
220
611000
3336
πριν να πείτε ότι γνωρίζετε
τι προκαλεί μια συμπεριφορά,
τι προκαλεί μια συμπεριφορά,
10:26
especially if it's a behavior
you're judging harshly.
you're judging harshly.
221
614360
2760
ειδικά αν είναι μια συμπεριφορά
που την κρίνετε αυστηρά.
που την κρίνετε αυστηρά.
10:30
Now, to me, the single most important
point about all of this
point about all of this
222
618600
3976
Τώρα, για μένα, το μοναδικό πιο σημαντικό
σημείο γύρω από όλα αυτά
σημείο γύρω από όλα αυτά
10:34
is one having to do with change.
223
622600
2376
είναι αυτό που έχει να κάνει
με την αλλαγή.
με την αλλαγή.
10:37
Every bit of biology I have mentioned here
can change in different circumstances.
can change in different circumstances.
224
625000
6376
Κάθε κομμάτι της βιολογίας που ανέφερα,
μπορεί να αλλάξει υπό άλλες συνθήκες.
μπορεί να αλλάξει υπό άλλες συνθήκες.
10:43
For example, ecosystems change.
225
631400
2816
Για παράδειγμα, τα οικοσυστήματα αλλάζουν.
10:46
Thousands of years ago,
the Sahara was a lush grassland.
the Sahara was a lush grassland.
226
634240
4416
Χιλιάδες χρόνια πριν,
η Σαχάρα ήταν μια εύφορη πεδιάδα.
η Σαχάρα ήταν μια εύφορη πεδιάδα.
10:50
Cultures change.
227
638680
1616
Οι κουλτούρες αλλάζουν.
10:52
In the 17th century, the most terrifying
people in Europe were the Swedes,
people in Europe were the Swedes,
228
640320
4336
Τον 17ο αιώνα, οι πιο τρομακτικοί άνθρωποι
στην Ευρώπη ήταν οι Σουηδοί,
στην Ευρώπη ήταν οι Σουηδοί,
10:56
rampaging all over the place.
229
644680
1736
που λεηλατούσαν τα πάντα.
10:58
This is what the Swedish
military does now.
military does now.
230
646440
2176
Αυτό κάνει τώρα ο Σουηδικός στρατός.
11:00
They haven't had a war in 200 years.
231
648640
1840
Δεν έχουν κάνει πόλεμο για 200 χρόνια.
11:03
Most importantly,
232
651280
1456
Και το κυριότερο, οι εγκέφαλοι αλλάζουν.
11:04
brains change.
233
652760
1616
11:06
Neurons grow new processes.
234
654400
2016
Οι νευρώνες δημιουργούν νέες διαδικασίες.
Νευρωνικά δίκτυα αποσυνδέονται.
11:08
Circuits disconnect.
235
656440
1456
11:09
Everything in the brain changes,
236
657920
1656
Τα πάντα στον εγκέφαλο αλλάζουν
11:11
and out of this come extraordinary
examples of human change.
examples of human change.
237
659600
5200
και μέσα από αυτό προκύπτουν εκπληκτικά
παραδείγματα ανθρώπινης αλλαγής.
παραδείγματα ανθρώπινης αλλαγής.
Ένα πρώτο:
11:17
First one:
238
665400
1616
Αυτός ο άνθρωπος ονομάζεται Τζον Νιούτον,
11:19
this is a man named John Newton,
239
667040
1696
11:20
a British theologian
240
668760
1336
ένας βρετανός θεολόγος,
ο οποίος έπαιξε κεντρικό ρόλο
ο οποίος έπαιξε κεντρικό ρόλο
11:22
who played a central role in the abolition
of slavery from the British Empire
of slavery from the British Empire
241
670120
4736
στην κατάργηση της δουλείας
στη Βρετανική Αυτοκρατορία
στη Βρετανική Αυτοκρατορία
11:26
in the early 1800s.
242
674880
2016
στις αρχές του 1800.
11:28
And amazingly, this man
spent decades as a younger man
spent decades as a younger man
243
676920
4736
Και παραδόξως, αυτό ο άνθρωπος
πέρασε δεκαετίες νεότερος,
πέρασε δεκαετίες νεότερος,
11:33
as the captain of a slave ship,
244
681680
2136
ως καπετάνιος σε δουλεμπορικό πλοίο
και μετέπειτα ως επενδυτής στη δουλεία,
και μετέπειτα ως επενδυτής στη δουλεία,
11:35
and then as an investor in slavery,
245
683840
2936
11:38
growing rich from this.
246
686800
2136
με αποτέλεσμα να γίνει πλούσιος από αυτό.
11:40
And then something changed.
247
688960
2656
Και μετά κάτι άλλαξε.
11:43
Something changed in him,
248
691640
1536
Κάτι άλλαξε μέσα του,
11:45
something that Newton himself celebrated
in the thing that he's most famous for,
in the thing that he's most famous for,
249
693200
5256
κάτι που ο Νιούτον ο ίδιος, το γιόρτασε
με αυτό για το οποίο έγινε διάσημος,
με αυτό για το οποίο έγινε διάσημος,
11:50
a hymn that he wrote:
250
698480
1616
έναν ύμνο που έγραψε:
Το «Αμέιζινγκ Γκρέις».
Το «Αμέιζινγκ Γκρέις».
11:52
"Amazing Grace."
251
700120
1400
11:55
This is a man named Zenji Abe
on the morning of December 6, 1941,
on the morning of December 6, 1941,
252
703040
4896
Αυτός ο άνθρωπος ονομάζεται Ζεντζί Άμπε.
Το πρωί της 6ης Δεκεμβρίου του 1941
ηγείται μιας μοίρας
Γιαπωνέζικων βομβαρδιστικών
Γιαπωνέζικων βομβαρδιστικών
11:59
about to lead a squadron of Japanese
bombers to attack Pearl Harbor.
bombers to attack Pearl Harbor.
253
707960
4976
που επιτέθηκαν στο Πέρλ Χάρμπορ.
12:04
And this is the same man
50 years later to the day
50 years later to the day
254
712960
3536
Και αυτός είναι ο ίδιος άνθρωπος
50 χρόνια αργότερα
50 χρόνια αργότερα
12:08
hugging a man who survived
the attack on the ground.
the attack on the ground.
255
716520
3576
να αγκαλιάζει έναν άνθρωπο
που επέζησε από την επίθεση αυτή.
που επέζησε από την επίθεση αυτή.
12:12
And as an old man,
256
720120
1416
Και ως γέρος άνθρωπος,
12:13
Zenji Abe came to a collection
of Pearl Harbor survivors
of Pearl Harbor survivors
257
721560
4416
ο Ζέντζι Άμπε ήρθε σε μία σύναξη
επιζώντων του Πέρλ Χάρμπορ
επιζώντων του Πέρλ Χάρμπορ
12:18
at a ceremony there
258
726000
1416
σε μια τελετή που έγινε εκεί
12:19
and in halting English apologized
for what he had done as a young man.
for what he had done as a young man.
259
727440
4320
και με σπαστά Αγγλικά ζήτησε συγγνώμη
για αυτά που έκανε ως νεότερος.
για αυτά που έκανε ως νεότερος.
Τώρα, άλλες φορές,
δε χρειάζονται δεκαετίες.
δε χρειάζονται δεκαετίες.
12:24
Now, it doesn't always require decades.
260
732760
1896
12:26
Sometimes, extraordinary change
could happen in just hours.
could happen in just hours.
261
734680
3696
Μερικές φορές, εκπληκτικές αλλαγές
γίνονται μέσα σε ώρες.
γίνονται μέσα σε ώρες.
12:30
Consider the World War I
Christmas truce of 1914.
Christmas truce of 1914.
262
738400
4376
Σκεφθείτε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Χριστουγεννιάτικη εκεχειρία του 1914.
Χριστουγεννιάτικη εκεχειρία του 1914.
12:34
The powers that be
had negotiated a brief truce
had negotiated a brief truce
263
742800
3136
Οι αντιμαχόμενες πλευρές έχουν συμφωνήσει
σε μια σύντομη εκεχειρία
σε μια σύντομη εκεχειρία
12:37
so that soldiers could go out,
264
745960
1616
ώστε οι στρατιώτες να βγουν
12:39
collect bodies from no-man's-land
in between the trench lines.
in between the trench lines.
265
747600
3896
και να μαζέψουν τα πτώματα στην γκρίζα
ζώνη μεταξύ των αντίπαλων χαρακωμάτων.
ζώνη μεταξύ των αντίπαλων χαρακωμάτων.
12:43
And soon British and German soldiers
266
751520
2936
Και σύντομα, Βρετανοί και
Γερμανοί στρατιώτες ενώ έκαναν αυτό,
Γερμανοί στρατιώτες ενώ έκαναν αυτό,
12:46
were doing that,
267
754480
1456
άρχισαν να βοηθούν ο ένας τον άλλον
να μεταφέρουν τα πτώματα.
να μεταφέρουν τα πτώματα.
12:47
and then helping each other carry bodies,
268
755960
2456
12:50
and then helping each other
dig graves in the frozen ground,
dig graves in the frozen ground,
269
758440
3656
Και μετά, βοηθούσαν οι μεν τους δε
να σκάψουν τάφους στο παγωμένο έδαφος,
να σκάψουν τάφους στο παγωμένο έδαφος,
και έπειτα προσεύχονταν μαζί,
12:54
and then praying together,
270
762120
1256
12:55
and then having Christmas together
and exchanging gifts,
and exchanging gifts,
271
763400
2816
και μετά έκαναν Χριστούγεννα μαζί
και αντάλλαξαν δώρα
και αντάλλαξαν δώρα
12:58
and by the next day,
they were playing soccer together
they were playing soccer together
272
766240
3216
και μέχρι την επόμενη ημέρα
έπαιζαν ποδόσφαιρο μαζί
έπαιζαν ποδόσφαιρο μαζί
13:01
and exchanging addresses
so they could meet after the war.
so they could meet after the war.
273
769480
3376
και αντάλλασσαν διευθύνσεις,
ώστε να συναντηθούν μετά τον πόλεμο.
ώστε να συναντηθούν μετά τον πόλεμο.
13:04
That truce kept going
until the officers had to arrive
until the officers had to arrive
274
772880
3976
Η εκεχειρία συνεχιζόταν
μέχρι οι αξιωματικοί να φτάσουν
μέχρι οι αξιωματικοί να φτάσουν
13:08
and said, "We will shoot you
275
776880
1496
και να πουν: «Θα σας τουφεκίσουμε
13:10
unless you go back
to trying to kill each other."
to trying to kill each other."
276
778400
2496
αν δε γυρίσετε στον πόλεμο
για να σκοτώσετε ο ένας τον άλλο».
για να σκοτώσετε ο ένας τον άλλο».
13:12
And all it took here was hours
277
780920
2136
Και όλο αυτό πήρε μόνο μερικές ώρες,
13:15
for these men to develop
a completely new category of "us,"
a completely new category of "us,"
278
783080
4336
ώστε αυτοί οι άνθρωποι να αναπτύξουν
μια εντελώς νέα κατηγορία του «εμείς»,
μια εντελώς νέα κατηγορία του «εμείς»,
13:19
all of us in the trenches here
279
787440
1896
«όλοι εμείς» εδώ στα χαρακώματα
και στις δυό πλευρές, πεθαίνοντας
χωρίς καμιά ουσιαστική αιτία.
χωρίς καμιά ουσιαστική αιτία.
13:21
on both sides, dying for no damn reason,
280
789360
2776
13:24
and who is a "them,"
those faceless powers behind the lines
those faceless powers behind the lines
281
792160
3656
Και ποιοι ήταν οι «αυτοί»,
αυτές οι ανώνυμες δυνάμεις
πίσω από τις γραμμές
πίσω από τις γραμμές
13:27
who were using them as pawns.
282
795840
1600
που χρησιμοποιούσαν
τους στρατιώτες σαν πιόνια.
τους στρατιώτες σαν πιόνια.
13:30
And sometimes,
change can occur in seconds.
change can occur in seconds.
283
798680
3200
Άλλες πάλι φορές, η αλλαγή μπορεί
να επέλθει σε δευτερόλεπτα.
να επέλθει σε δευτερόλεπτα.
13:34
Probably the most horrifying event
in the Vietnam War
in the Vietnam War
284
802720
3336
Πιθανώς το πιο τρομακτικό περιστατικό
στον πόλεμο του Βιετνάμ
στον πόλεμο του Βιετνάμ
13:38
was the My Lai Massacre.
285
806080
1896
ήταν η Σφαγή του Μι Λάι.
13:40
A brigade of American soldiers
286
808000
2016
Μια ταξιαρχία Αμερικανών στρατιωτών
13:42
went into an undefended
village full of civilians
village full of civilians
287
810040
3016
πήγε σε ένα απροστάτευτο
χωριό γεμάτο αμάχους
χωριό γεμάτο αμάχους
13:45
and killed between 350 and 500 of them,
288
813080
3536
και σκότωσε μεταξύ 350 και 500 από αυτούς.
13:48
mass-raped women and children,
289
816640
2856
Έκανε ομαδικούς βιασμούς
γυναικών και παιδιών,
γυναικών και παιδιών,
13:51
mutilated bodies.
290
819520
1576
και ακρωτηρίασε σώματα.
13:53
It was appalling.
291
821120
1216
Ήταν φρικτό.
13:54
It was appalling because it occurred,
because the government denied it,
because the government denied it,
292
822360
4256
Ήταν φρικτό επειδή συνέβη,
γιατί η κυβέρνηση (των ΗΠΑ) το αρνήθηκε,
13:58
because the US government eventually
did nothing more than a slap on the wrist,
did nothing more than a slap on the wrist,
293
826640
4376
και ισχυρίστηκε ότι ήταν
ένα απλό «χτύπημα στο χέρι»,
ένα απλό «χτύπημα στο χέρι»,
14:03
and appalling because it almost certainly
was not a singular event.
was not a singular event.
294
831040
4256
και φρικτό γιατί μάλλον σίγουρα
δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό.
δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό.
14:07
This man, Hugh Thompson, this is the man
who stopped the My Lai Massacre.
who stopped the My Lai Massacre.
295
835320
5096
Αυτός ο άνθρωπος, ο Χιου Τόμπσον, είναι
αυτός που σταμάτησε τη σφαγή του Μι Λάι.
αυτός που σταμάτησε τη σφαγή του Μι Λάι.
14:12
He was piloting a helicopter gunship,
296
840440
2616
Πιλοτάριζε το πολεμικό του ελικόπτερο,
14:15
landed there, got out
297
843080
1816
προσγειώθηκε εκεί, βγήκε έξω
14:16
and saw American soldiers shooting babies,
298
844920
3056
και είδε Αμερικανούς στρατιώτες
να πυροβολούν μωρά,
να πυροβολούν μωρά,
14:20
shooting old women,
299
848000
1376
ηλικιωμένες γυναίκες,
14:21
figured out what was going on,
300
849400
1896
και κατάλαβε τι γινόταν.
14:23
and he then took his helicopter
301
851320
2096
Και τότε πήρε το ελικόπτερό του
14:25
and did something that undid
his lifetime of conditioning
his lifetime of conditioning
302
853440
3976
και έκανε κάτι που ανέτρεψε
την προηγούμενη συμβιβασμένη ζωή του
την προηγούμενη συμβιβασμένη ζωή του
14:29
as to who is an "us" and who is a "them."
303
857440
2056
ως προς το «εμείς» και το «αυτοί».
14:31
He landed his helicopter
304
859520
1856
Προσγείωσε το ελικόπτερό του
14:33
in between some surviving villagers
and American soldiers
and American soldiers
305
861400
3616
μεταξύ των επιζώντων χωρικών
και των Αμερικανών στρατιωτών
και των Αμερικανών στρατιωτών
14:37
and he trained his machine guns
on his fellow Americans,
on his fellow Americans,
306
865040
3656
και προέταξε τα όπλα του ελικοπτέρου
ενάντια στους Αμερικανούς συστρατιώτες του
ενάντια στους Αμερικανούς συστρατιώτες του
14:40
and said, "If you don't stop the killing,
I will mow you down."
I will mow you down."
307
868720
3880
και είπε «Αν δεν σταματήσετε τη σφαγή
θα σας θερίσω».
θα σας θερίσω».
Τώρα, αυτοί δεν είναι κάτι
πιο ιδιαίτερο από τον καθένα από εμάς.
πιο ιδιαίτερο από τον καθένα από εμάς.
14:46
Now, these people
are no more special than any of us.
are no more special than any of us.
308
874560
2976
14:49
Same neurons, same neurochemicals,
309
877560
2576
Ίδιοι νευρώνες, ίδια νευροχημεία,
14:52
same biology.
310
880160
1320
ίδια βιολογία.
14:54
What we're left with here
is this inevitable cliche:
is this inevitable cliche:
311
882400
3376
Μένουμε λοιπόν με το αναπόφευκτο κλισέ:
«Αυτοί που δε μελετούν ιστορία είναι
καταδικασμένοι να την ξαναζήσουν».
καταδικασμένοι να την ξαναζήσουν».
14:57
"Those who don't study history
are destined to repeat it."
are destined to repeat it."
312
885800
2736
15:00
What we have here is the opposite of it.
313
888560
2176
Στην πραγματικότητα,
εδώ έχουμε το αντίθετο.
εδώ έχουμε το αντίθετο.
15:02
Those who don't study the history
of extraordinary human change,
of extraordinary human change,
314
890760
4256
Αυτοί που δε μελετούν την ιστορία
της εκπληκτικής αλλαγής την ανθρωπότητας,
της εκπληκτικής αλλαγής την ανθρωπότητας,
15:07
those who don't study the biology
of what can transform us
of what can transform us
315
895040
3536
αυτοί που δε μελετούν τη βιολογία αυτού
που μπορεί να μας μεταμορφώσει
που μπορεί να μας μεταμορφώσει
15:10
from our worst to our best behaviors,
316
898600
2496
από τον χειρότερο στον καλύτερο εαυτό μας,
αυτοί που δεν το κάνουν αυτό
είναι καταδικασμένοι να μην είναι ικανοί
είναι καταδικασμένοι να μην είναι ικανοί
15:13
those who don't do this
are destined not to be able
are destined not to be able
317
901120
3056
15:16
to repeat these incandescent,
magnificent moments.
magnificent moments.
318
904200
3880
να επαναλάβουν αυτές τις φωτεινές,
υπέροχες στιγμές.
υπέροχες στιγμές.
15:20
So thank you.
319
908480
1200
Οπότε, σας ευχαριστώ.
15:22
(Applause)
320
910040
4080
(Χειροκρότημα)
ΚΑ: Οι ομιλίες που πραγματικά σου δίνουν
ένα νέο νοητικό μοντέλο για κάτι
ένα νέο νοητικό μοντέλο για κάτι
15:32
CA: Talks that really give you
a new mental model about something,
a new mental model about something,
321
920040
3496
είναι οι αγαπημένες μου ομιλίες στο TED.
15:35
those are some of my favorite TED Talks,
322
923560
1936
Και μόλις ακούσαμε μία τέτοια.
15:37
and we just got one.
323
925520
1720
Ρόμπερτ, σε ευχαριστώ πολύ γι αυτά.
Καλή τύχη με το βιβλίο.
Καλή τύχη με το βιβλίο.
15:39
Robert, thank you so much for that.
Good luck with the book.
Good luck with the book.
324
927960
2856
Ήταν υπέροχα.
15:42
That was amazing,
325
930840
1256
Θα προσπαθήσουμε να σε έχουμε
αυτοπροσώπως σε επόμενη χρονιά.
αυτοπροσώπως σε επόμενη χρονιά.
15:44
and we're going to try and get you
to come here in person one year.
to come here in person one year.
326
932120
3176
Ευχαριστούμε πάρα πολύ.
15:47
Thank you so much.
327
935320
1216
(Χειροκρότημα)
ΡΣ: Σας ευχαριστώ όλους.
15:48
RS: Thank you. Thank you all.
328
936560
1480
ABOUT THE SPEAKER
Robert Sapolsky - Neuroscientist, primatologist, writerRobert Sapolsky is one of the leading neuroscientists in the world, studying stress in primates (including humans).
Why you should listen
We all have some measure of stress, and Robert Sapolsky explores its causes as well as its effects on our bodies (his lab was among the first to document the damage that stress can do to our hippocampus). In his research, he follows a population of wild baboons in Kenya, who experience stress very similarly to the way humans do. By measuring hormone levels and stress-related diseases in each primate, he determines their relative stress, looking for patterns in personality and social behavior that might contribute. These exercises have given Sapolsky amazing insight into all primate social behavior, including our own.
He has been called "one of the best scientist-writers of our time" by Oliver Sacks. Sapolsky has produced, in addition to numerous scientific papers, books for broader audiences, including A Primate’s Memoir: A Neuroscientist’s Unconventional Life Among the Baboons, Why Zebras Don’t Get Ulcers: Stress Disease and Coping, and The Trouble with Testosterone.
His latest book, Behave: The Biology of Humans at Our Best and Worst, examines human behavior in search of an answer to the question: Why do we do the things we do?
Robert Sapolsky | Speaker | TED.com