ABOUT THE SPEAKER

Julie Lythcott-Haims - Academic, author
Julie Lythcott-Haims speaks and writes on the phenomenon of helicopter parenting and the dangers of a checklisted childhood -- the subject of her book, "How to Raise an Adult."

Why you should listen

Julie Lythcott-Haims is the author of the New York Times best-selling book How to Raise an Adult: Break Free of the Overparenting Trap and Prepare Your Kid for Success. The book emerged from her decade as Stanford University's Dean of Freshmen, where she was known for her fierce advocacy for young adults and received the university's Lloyd W. Dinkelspiel Award for creating "the" atmosphere that defines the undergraduate experience. She was also known for her fierce critique of the growing trend of parental involvement in the day-to-day lives of college students. Toward the end of her tenure as dean, she began speaking and writing widely on the harm of helicopter parenting. How to Raise an Adult is being published in over two dozen countries and gave rise to her TED Talk and a sequel which will be out in 2018. In the meantime, Lythcott-Haims's memoir on race, Real American, will be out in Fall 2017.

Lythcott-Haims is a graduate of Stanford University, Harvard Law School, and California College of the Arts. She lives in Silicon Valley with her partner of over twenty-five years, their two teenagers and her mother.

More profile about the speaker
Julie Lythcott-Haims | Speaker | TED.com

TED Talks Live

Julie Lythcott-Haims: How to raise successful kids -- without over-parenting

Жули Литкотт-Хэймс: Хүүхдээ хэт бөөцийлөлгүй хэрхэн амжилттай хүмүүжүүлэх вэ?

Filmed: 2015-11-01

Readability: 3.9

4,800,231 views

Хүүхдийнхээ алхам бүрийг хянаж, тэдэнд хэтэрхий өндөр шаардлага тавьснаар эцэг эхчүүд тусалж дэмжихээсээ илүү хор хөнөөл учруулдаг хэмээн Жули Литкотт-Хэймс үздэг. Өмнө нь Стэнфордын их сургуулийн 1-р дамжааны оюутнуудыг хариуцдаг байсан тэрээр үр хүүхдүүдийнхээ амжилтыг эцэг эхчүүд нь сурлагын дүн болон шалгалтын оноогоор хэмжихгүй байхыг уриалж байна. Харин оронд нь он цаг хугацаагаар шалгарч үлдсэн ганц аргыг хэрэглэхийг санал болгов. Тэр бол мэдээж ямар ч нөхцөлгүйгээр тэднийг хайрлах.

Julie Lythcott-Haims - Academic, author
Julie Lythcott-Haims speaks and writes on the phenomenon of helicopter parenting and the dangers of a checklisted childhood -- the subject of her book, "How to Raise an Adult." Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

You know, I didn't set out
to be a parenting expert.

0

680

3816

Би хүүхдийн хүмүүжлийн мэргэжилтэн
болъё гэж ер төсөөлж байгаагүй.

00:16

In fact, I'm not very interested
in parenting, per Se.

1

4520

3760

Үнэндээ, би хүүхэд хүмүүжүүлэхэд
тийм ч их сонирхолтой биш.

00:21

It's just that there's a certain style
of parenting these days

2

9080

3936

Харин хүүхдийг бие даан
төлөвшихөд нь саад болж,

00:25

that is kind of messing up kids,

3

13040

3176

хүүхдийн хөгжилд сөргөөр нөлөөлдөг

00:28

impeding their chances
to develop into theirselves.

4

16239

5057

хүмүүжлийн арга барил
өнөө үед бий болж.

00:33

There's a certain style
of parenting these days

5

21320

2216

Өнөө үеийн энэхүү хүмүүжлийн арга барил

00:35

that's getting in the way.

6

23560

1336

үнэхээр садаа болж байна.

00:36

I guess what I'm saying is,

7

24920

1616

Юу хэлэх гээд байна вэ гэвэл

хүүхдийнхээ амьдралд
хангалттай их оролцдоггүй,

00:38

we spend a lot of time
being very concerned

8

26560

2056

00:40

about parents who aren't involved enough
in the lives of their kids

9

28640

3656

тэдний боловсрол бас хүмүүжилд нь
сайн санаа тавьдаггүй

эцэг эхчүүдэд хэтэрхий их
анхаарал хандуулах юм.

00:44

and their education or their upbringing,

10

32320

1936

00:46

and rightly so.

11

34280

1200

Ингэх нь зөв ч

00:48

But at the other end of the spectrum,

12

36000

2376

нөгөө талаасаа

00:50

there's a lot of harm
going on there as well,

13

38400

2696

энэ нь бас маш их сөрөг нөлөөтэй.

00:53

where parents feel
a kid can't be successful

14

41120

2936

Үүнд хүүхдээ алхам бүрт нь
хамгаалж, бөөцийлж,

00:56

unless the parent is protecting
and preventing at every turn

15

44080

4056

цаг мөч бүрт заан зөвлөж,

01:00

and hovering over every happening,
and micromanaging every moment,

16

48160

3736

цөөн тооны дээд сургууль
болон карьерт хөтлөхгүй л бол

01:03

and steering their kid towards
some small subset of colleges and careers.

17

51920

5200

хүүхэд нь амжилтад хүрэхгүй гэж
эцэг эхчүүд нь бодоцгоодог.

01:10

When we raise kids this way,

18

58760

2616

Хүүхдүүдээ бид ингэж хүмүүжүүлснээр,

01:13

and I'll say we,

19

61400

1696

"бид" гэж хэлснийг анзаараарай.

01:15

because Lord knows,
in raising my two teenagers,

20

63120

2776

Учир нь би өсвөр насны
хоёр хүүхдээ өсгөхдөө

01:17

I've had these tendencies myself,

21

65920

2736

надад ч бас ийм хандлага байсан.

01:20

our kids end up leading
a kind of checklisted childhood.

22

68680

3880

Ингээд хүүхэд нас нь нэг ёсондоо
хийх ёстой зүйлсийн жагсаалт болчихдог.

01:25

And here's what the checklisted
childhood looks like.

23

73200

2696

Ийм жагсаалт яаж харагдах вэ гэвэл

01:27

We keep them safe and sound

24

75920

2896

бид эхлээд хүүхдүүдээ аюулгүй байлгана,

01:30

and fed and watered,

25

78840

1680

тэднийг хооллож ундална,

01:33

and then we want to be sure
they go to the right schools,

26

81520

2696

тэгээд тэд сайн сургуульд явах эсэх,

01:36

that they're in the right classes
at the right schools,

27

84240

2576

тэр сургуульдаа зөв хичээлд суусан эсэх,

01:38

and that they get the right grades
in the right classes in the right schools.

28

86840

3620

тэр сургуулийн тэр хичээл дээрээ
сайн дүн авсан эсэхийг нь хянана.

01:42

But not just the grades, the scores,

29

90484

1732

Зөвхөн дүн нь ч биш, бас оноонууд.

01:44

and not just the grades and scores,
but the accolades and the awards

30

92240

3216

Тэгээд болоогүй зөвхөн оноо дүн ч биш,
бас шагнал өргөмжлөл,

спорт урлагийн дугуйлан секц,
тэгээд бас манлайлал.

01:47

and the sports,
the activities, the leadership.

31

95480

2191

01:49

We tell our kids, don't just join a club,

32

97695

1921

Бид хүүхдүүддээ
клубт элсэх хангалтгүй,

шинээр нээвэл сургуулиуд
илүү анхаарна гэж хэлдэг.

01:51

start a club, because colleges
want to see that.

33

99640

2256

01:53

And check the box for community service.

34

101920

1936

Бас сайн дурын ажил
хийсэн гэж бичих хэрэгтэй.

01:55

I mean, show the colleges
you care about others.

35

103880

2256

Сургуулиудад бусдыг анхаардгаа
харуулах хэрэгтэй биз дээ.

01:58

(Laughter)

36

106160

2096

(Инээд)

02:00

And all of this is done to some
hoped-for degree of perfection.

37

108280

4936

Энэ бүгдийг төгс хэмжээнд
хийхийг найдаж хүсдэг.

02:05

We expect our kids
to perform at a level of perfection

38

113240

2616

Бид өөрсдөөсөө ч асууж байгаагүй
өндөр шалгуураар хэмжин

02:07

we were never asked
to perform at ourselves,

39

115880

3336

хүүхдээсээ тэр хэмжээнд хүрэх
гүйцэтгэлийг хүсэн хүлээдэг.

02:11

and so because so much is required,

40

119240

2176

Ингээд ийм их зүйл шаардлагатай учир

02:13

we think,

41

121440

1216

бид бодохдоо

02:14

well then, of course we parents
have to argue with every teacher

42

122680

3216

мэдээж хүүхдийнхээ төлөө
бүх багш, сургуулийн захирал,

02:17

and principal and coach and referee

43

125920

2576

дасгалжуулагч гээд хүн бүртэй заргалдаж,

02:20

and act like our kid's concierge

44

128520

2896

хүүхдийнхээ төлөвлөгч,

02:23

and personal handler

45

131440

1240

хувийн туслах,

02:25

and secretary.

46

133880

1816

нарийн бичиг нь мэт аашилдаг.

02:27

And then with our kids, our precious kids,

47

135720

2176

Тэгээд харин хүүхдээ,
бидний сайхан үр хүүхдээ

02:29

we spend so much time nudging,

48

137920

2136

аргадан ятгаж, тэдэнд битүүхэн сануулж,

02:32

cajoling, hinting, helping, haggling,
nagging as the case may be,

49

140080

4416

тусалж, наймаалцаж,
тухайн үеэсээ хамаарч үглэж яншин

02:36

to be sure they're not screwing up,

50

144520

2856

алдаа хийхээс нь,

02:39

not closing doors,

51

147400

2496

боломжийг алдахаас нь,

ирээдүйгээ баллахаас нь сэргийлж
маш их цагийг өнгөрөөнө.

02:41

not ruining their future,

52

149920

2496

02:44

some hoped-for admission

53

152440

2256

Энэ бүгд бараг л бүх горилогчдод

02:46

to a tiny handful of colleges

54

154720

2616

татгалзсан хариу өгдөг

02:49

that deny almost every applicant.

55

157360

3080

тодорхой нэг цөөн тооны
их сургуульд тэнцэхийн төлөө.

02:54

And here's what it feels like
to be a kid in this checklisted childhood.

56

162680

5416

Энэ жагсаалтаар дүүрэн хүүхэд насыг
туулахад ийм мэдрэмж төрнө.

03:00

First of all, there's
no time for free play.

57

168120

2496

Нэгт, тоглох ямар ч цаг зав байхгүй.

03:02

There's no room in the afternoons,

58

170640

1656

Үдээс хойш ямар ч сул цаг байхгүй.

03:04

because everything
has to be enriching, we think.

59

172320

3016

Учир нь бид юм болгон
үр өгөөжтэй байх ёстой гэж боддог.

03:07

It's as if every piece of homework,
every quiz, every activity

60

175360

3376

Яг л бүх гэрийн даалгавар,
шалгалт, дугуйлан нэг бүр

03:10

is a make-or-break moment
for this future we have in mind for them,

61

178760

4536

тэдэнд зориулан бидний төсөөлсөн
ирээдүйг шийдэх юм шиг.

03:15

and we absolve them
of helping out around the house,

62

183320

2936

Тэгээд хүүхдүүдээ гэрийн ажлаас чөлөөлдөг.

03:18

and we even absolve them
of getting enough sleep

63

186280

3376

Тэр байтугай жагсаалт дахь
зүйлсээ хийж л байвал

03:21

as long as they're checking off
the items on their checklist.

64

189680

4896

нойр дутуу байсан ч хамаагүй.

03:26

And in the checklisted childhood,
we say we just want them to be happy,

65

194600

3816

Ийм хүүхэд насанд бид тэднийг
жаргалтай байвал л боллоо гэдэг ч

03:30

but when they come home from school,

66

198440

2056

сургуулиасаа гэртээ ирэх үед нь

03:32

what we ask about all too often first

67

200520

3136

гэрийн даалгавар, дүнгийнх нь тухай

03:35

is their homework and their grades.

68

203680

3056

хамгийн түрүүнд ихэнхдээ асуудаг.

03:38

And they see in our faces

69

206760

2016

Харин бидний нүүр царайнаас

03:40

that our approval, that our love,

70

208800

2536

тэднийг хүлээн зөвшөөрөх,
бидний хайр,

03:43

that their very worth,

71

211360

1616

тэдний үнэ цэнэ

онц сайн дүнгээс хамаарна
гэдгийг хардаг.

03:45

comes from A's.

72

213000

1856

03:46

And then we walk alongside them

73

214880

2576

Тэгээд бид хамтдаа зэрэгцэн алхаад

03:49

and offer clucking praise like a trainer
at the Westminster Dog Show --

74

217480

4696

нохойн үзэсгэлэн тэмцээний сургагч шиг
магтаж сайшаан --

03:54

(Laughter)

75

222200

1216

(Инээд)

03:55

coaxing them to just jump a little higher
and soar a little farther,

76

223440

5296

илүү өндөрт үсрэхийг,
илүү хол дүүлэн нисэхийг

04:00

day after day after day.

77

228760

3056

өдөр болгон хүүхдүүддээ ятгана.

04:03

And when they get to high school,

78

231840

1736

Тэгээд тэд ахлах ангид ормогц

04:05

they don't say, "Well, what might I
be interested in studying

79

233600

2896

"Би юу судалбал эсвэл ямар дугуйланд
орох сонирхолтой вэ"

04:08

or doing as an activity?"

80

236520

1256

гэхийн оронд

04:09

They go to counselors and they say,

81

237800

1696

зөвлөх багш дээрээ
очоод ингэж асуудаг:

04:11

"What do I need to do
to get into the right college?"

82

239520

3576

"Би юу хийвэл
сайн сургуульд орох вэ?"

04:15

And then, when the grades
start to roll in in high school,

83

243120

2936

Дараа нь төгсөх ангийн дүн жагсаах үед

04:18

and they're getting some B's,

84

246080

1576

магадгүй хэдэн B
буюу "сайн" үнэлгээ,

04:19

or God forbid some C's,

85

247680

2376

эсвэл бүр С аваад эхэлбэл

04:22

they frantically text their friends

86

250080

1936

тэд найзууд руугаа зурвас бичиж

04:24

and say, "Has anyone ever gotten
into the right college with these grades?"

87

252040

5120

"Ийм дүнтэй сайн сургуульд
орж байсан болов уу?" гэж асуудаг.

04:29

And our kids,

88

257959

1536

Ингээд хүүхдүүд маань

04:31

regardless of where they end up
at the end of high school,

89

259519

3617

төгсөх жилийн эцэст юу ч хийсэн бай

бүр тэнхэл нь тасарчихсан байдаг.

04:35

they're breathless.

90

263160

1240

04:37

They're brittle.

91

265400

1216

Бүр сульдчихсан.

04:38

They're a little burned out.

92

266640

1816

Тамир тэнхээгүй.

04:40

They're a little old before their time,

93

268480

1896

Цагаасаа өмнө бага зэрэг хөгширчихсөн.

04:42

wishing the grown-ups in their lives
had said, "What you've done is enough,

94

270400

4016

Томчуул нь "Чи хангалттай хийсэн" гэж
хэлсэн ч болоосой гэж хүссэн.

04:46

this effort you've put forth
in childhood is enough."

95

274440

2976

"Хүүхэд насандаа гаргасан
хичээл зүтгэл чинь хангалттай."

04:49

And they're withering now
under high rates of anxiety and depression

96

277440

4256

Тэд бас маш их түгшүүр,
сэтгэл гутралд идэгдэж

зарим нь энэ бүгд, энэ амьдрал

04:53

and some of them are wondering,

97

281720

2216

04:55

will this life ever turn out
to have been worth it?

98

283960

4360

эргээд юуны төлөө вэ гэж эргэлзэнэ.

05:01

Well, we parents,

99

289800

1736

Харин бид эцэг эхчүүд

05:03

we parents are pretty sure
it's all worth it.

100

291560

3376

энэ бүгд хэрэгтэй гэдэгт бат итгэдэг.

05:06

We seem to behave --

101

294960

1216

Бид хүүхдүүддээ төсөөлсөн

05:08

it's like we literally think
they will have no future

102

296200

2736

тэр цөөн хэдэн сургуульд
орохгүй л бол,

05:10

if they don't get into one of these
tiny set of colleges or careers

103

298960

4696

бидний хүссэн карьерт
хүрэхгүй л бол

тэдэнд ямар ч ирээдүй
байхгүй юм шиг аашилдаг.

05:15

we have in mind for them.

104

303680

1320

05:17

Or maybe, maybe, we're just afraid

105

305920

3096

Эсвэл магадгүй,
зүгээр магадгүй бид айдаг байх.

05:21

they won't have a future we can brag about

106

309040

2336

Бид найзууддаа хүүхдээрээ онгирч хэлэх

05:23

to our friends and with stickers
on the backs of our cars.

107

311400

3800

ирээдүйгүй болчих вий гэхээс айдаг байх.

05:29

Yeah.

108

317600

1216

Тийм ээ.

05:30

(Applause)

109

318840

2320

(Алга ташилт)

05:36

But if you look at what we've done,

110

324920

2536

Гэхдээ та юу хийснээ сайн хараад үзвэл,

05:39

if you have the courage
to really look at it,

111

327480

3536

үнэхээр хүлээн зөвшөөрөх зориг байвал,

05:43

you'll see that not only do our kids
think their worth comes

112

331040

2976

бидний хүүхдүүдийн үнэ цэнэ

зөвхөн оноо дүнгээс
хамаардаггүйг ойлгоно.

05:46

from grades and scores,

113

334040

1696

05:47

but that when we live right up inside
their precious developing minds

114

335760

3896

Харин тэдний хөгжиж буй оюун ухаанд
бид байнга нөлөөлж,

яг л утсан хүүхэлдэйг
удирдаж байгаа жүжиг шиг

05:51

all the time, like our very own version
of the movie "Being John Malkovich,"

115

339680

4576

хүүхдүүддээ ийм санааг
хүргэж байгаа хэрэг юм:

05:56

we send our children the message:

116

344280

1936

05:58

"Hey kid, I don't think you can actually
achieve any of this without me."

117

346240

5216

"Хөөе жаал аа, энэ бүгдийг чи надгүйгээр
хийж чадахгүй шүү."

06:03

And so with our overhelp,

118

351480

2656

Ингээд бидний хэт их туслалцаа,

хэт их хаацайлах, хэт их зааж чиглүүлэх,
үргэлж гараас нь хөтлөх нь

06:06

our overprotection
and overdirection and hand-holding,

119

354160

2536

06:08

we deprive our kids
of the chance to build self-efficacy,

120

356720

4016

өөрөө хийх чадвараа хөгжүүлэх
боломжийг нь хүүхдэд олгодоггүй.

06:12

which is a really fundamental tenet
of the human psyche,

121

360760

3696

Энэ нь эргээд хүний оюун санааны
хамгийн чухал итгэл үнэмшил бөгөөд

биднийг алга таших болгонд авдаг

06:16

far more important
than that self-esteem they get

122

364480

2616

өөртөө итгэх итгэлээс нь
илүү чухал чанар юм.

06:19

every time we applaud.

123

367120

1400

06:21

Self-efficacy is built when one sees
that one's own actions lead to outcomes,

124

369120

6176

Өөрөө хийх итгэл үнэмшил нь
тухайн хүний хийсэн үйлдэл

ямар нэг үр дүнд хүргэхэд бий болдог.

06:27

not --

125

375320

1216

06:28

There you go.

126

376560

1216

Яг тийм.

06:29

(Applause)

127

377800

2840

(Алга ташилт)

06:33

Not one's parents'
actions on one's behalf,

128

381600

3776

Тухайн хүний аав ээжийн
хийсэн үйлдэл биш.

06:37

but when one's own actions
lead to outcomes.

129

385400

2776

Харин өөрийн үйлдэл
үр дүнд хүргэхэд бий болно.

06:40

So simply put,

130

388200

1496

Энгийнээр хэлбэл

06:41

if our children are to develop
self-efficacy, and they must,

131

389720

5336

хүүхдүүд маань өөрсдөө хийх итгэл
үнэмшилтэй болъё гэвэл, болох ч ёстой,

06:47

then they have to do a whole lot more
of the thinking, planning, deciding,

132

395080

4856

тэд илүү их бодож тунгаан,
төлөвлөж, шийдэж,

06:51

doing, hoping, coping, trial and error,

133

399960

3576

хийж, найдаж, даван гарч,
туршиж үзэн,

06:55

dreaming and experiencing of life

134

403560

3136

мөрөөдөж, амьдралыг өөрсдөө

06:58

for themselves.

135

406720

1640

мэдэрч үзэх хэрэгтэй.

07:01

Now, am I saying

136

409280

2496

Одоо тэгэхээр би хүүхэд болгон

07:03

every kid is hard-working and motivated

137

411800

2336

маш хөдөлмөрч,
урам зоригоор дүүрэн,

07:06

and doesn't need a parent's involvement
or interest in their lives,

138

414160

3176

тэдний амьдралд эцэг эхийн оролцоо
бас сонирхол огт хэрэггүй,

07:09

and we should just back off and let go?

139

417360

1880

зүгээр л орхичих гэсэн үг үү?

07:12

Hell no.

140

420040

1216

Яг штээ.

07:13

(Laughter)

141

421280

1216

(Инээд)

07:14

That is not what I'm saying.

142

422520

1696

Би тэгэж хэлэх гэсэн юм биш ээ.

07:16

What I'm saying is, when we treat
grades and scores and accolades and awards

143

424240

3616

Юу хэлэх гээд байна вэ гэвэл
оноо, дүн, өргөмжлөл, шагналыг

07:19

as the purpose of childhood,

144

427880

2096

хүүхэд насны зорилго болгон тодорхойлж

07:22

all in furtherance of some hoped-for
admission to a tiny number of colleges

145

430000

3776

цөөн тооны их сургуульд оруулах,

07:25

or entrance to a small number of careers,

146

433800

2976

эсвэл цөөн тооны карьерт
хүргэх хэрэгсэл болгох нь

07:28

that that's too narrow a definition
of success for our kids.

147

436800

4376

бидний хүүхдүүдийн амжилтыг
хэт явцуу хэмжиж байна.

07:33

And even though we might help them
achieve some short-term wins

148

441200

3536

Хэдий бид богино хугацаанд
тэдэнд хэт их тусалж

зорилгод нь хүргэж байгаа ч,

07:36

by overhelping --

149

444760

1216

07:38

like they get a better grade
if we help them do their homework,

150

446000

3560

жишээ нь гэрийн даалгаврыг нь
хийж өгвөл сайн дүн авах гэх мэт,

07:42

they might end up with a longer
childhood résumé when we help --

151

450320

3880

бид тусалснаар тэдний
хүүхэд насны намтар сунжирч

07:47

what I'm saying is that all of this
comes at a long-term cost

152

455120

3376

урт хугацаандаа өөрийн тухай
үзэл бодолд нь

07:50

to their sense of self.

153

458520

2056

сөргөөр нөлөөлөх вий.

07:52

What I'm saying is,
we should be less concerned

154

460600

2416

Би юу хэлэх гээд байна вэ гэвэл

өргөдлөө өгөх боломжтой
эсвэл элсэж орох магадлалтай

07:55

with the specific set of colleges

155

463040

1816

07:56

they might be able
to apply to or might get into

156

464880

3216

цөөн тооны их сургуулиудыг мартаад

08:00

and far more concerned that they have
the habits, the mindset, the skill set,

157

468120

4896

хаана ч амжилт дагуулах
дадал зуршил, сэтгэлгээ, ур чадвар

08:05

the wellness, to be successful
wherever they go.

158

473040

4936

сайн эрүүл мэндэд нь анхаарцгаая.

08:10

What I'm saying is,

159

478000

1216

Юу гэсэн үг вэ гэхээр

08:11

our kids need us to be a little
less obsessed with grades and scores

160

479240

4576

хүүхдүүд маань биднийг оноо дүнд
хэтэрхий анхааралгүй,

08:15

and a whole lot more interested

161

483840

2296

харин амжилтын эх үүсвэрийг нь

08:18

in childhood providing
a foundation for their success

162

486160

5096

хүүхэд насанд нь бий болгох
зүйлсэд анхаараасай гэж хүсч байгаа.

Эдгээр нь юун дээр тогтох вэ гэвэл хайр,

08:23

built on things like love

163

491280

2680

08:27

and chores.

164

495240

1216

бас гэрийн ажил.

08:28

(Laughter)

165

496480

2176

(Инээд)

08:30

(Applause)

166

498680

1920

(Алга ташилт)

08:35

Did I just say chores?
Did I just say chores? I really did.

167

503240

3240

Би гэрийн ажил гэж хэлсэн гэж үү?
Би үнэхээр гэрийн ажил гэж хэллээ.

08:39

But really, here's why.

168

507920

2160

Гэхдээ жинхэнээсээ, учир нь гэвэл энэ.

08:43

The longest longitudinal study
of humans ever conducted

169

511280

3656

Хүмүүсийн судалсан хамгийн
урт хугацааны судалгаа болох

08:46

is called the Harvard Grant Study.

170

514960

2175

Харвард Грантын Судалгаанд

08:49

It found that professional
success in life,

171

517159

2337

хүүхдүүддээ бидний хүсэх

08:51

which is what we want for our kids,

172

519520

2576

ажил мэргэжлийн амжилт нь

08:54

that professional success in life
comes from having done chores as a kid,

173

522120

3776

хүүхэд байхдаа гэрийн ажил
хэр хийдэг байснаас хамаардаг гэжээ.

08:57

and the earlier you started, the better,

174

525920

2016

Эрт эхэлсэн байх тусмаа илүү сайн.

08:59

that a roll-up-your-sleeves-
and-pitch-in mindset,

175

527960

2376

Энэ нь ханцуйгаа шамлаад
"нэмэр болъё" гэсэн сэтгэлгээ.

09:02

a mindset that says,
there's some unpleasant work,

176

530360

2376

"Энд байгаа тааламжгүй ажлыг

09:04

someone's got to do it,
it might as well be me,

177

532760

2216

хэн нэгэн хийж л таарах юм чинь
би хийчихье" гэсэн сэтгэлгээ.

09:07

a mindset that says,

178

535000

1216

"Бүхэлдээ сайжрахын төлөө
нэмэр болъё"

09:08

I will contribute my effort
to the betterment of the whole,

179

536240

3096

гэсэн энэ сэтгэлгээ л
ажлын байран дээр

09:11

that that's what gets you ahead
in the workplace.

180

539360

3056

таныг бусдаас илүү хол
явахад хүргэдэг.

09:14

Now, we all know this. You know this.

181

542440

2896

Бид бүгд үүнийг мэддэг.

09:17

(Applause)

182

545360

2816

(Алга ташилт)

09:20

We all know this, and yet,
in the checklisted childhood,

183

548200

3576

Үүнийг мэддэг мөртлөө бид
өнөөх жагсаалтаар дүүрэн хүүхэд насанд

09:23

we absolve our kids of doing
the work of chores around the house,

184

551800

3776

хүүхдүүдээ гэрийн ажлаас чөлөөлж,

09:27

and then they end up
as young adults in the workplace

185

555600

2496

харин тэд насанд хүрээд ажил ормогцоо

09:30

still waiting for a checklist,

186

558120

2216

хийх ёстой зүйлсийн

байхгүй жагсаалтыг хүлээн,

09:32

but it doesn't exist,

187

560360

1456

09:33

and more importantly,
lacking the impulse, the instinct

188

561840

3296

хамгийн гол нь ханцуйгаа шамлан

"нэмэр болъё" гэх тэмүүлэл, сэтгэлгүй.

09:37

to roll up their sleeves and pitch in

189

565160

2216

09:39

and look around and wonder,
how can I be useful to my colleagues?

190

567400

3576

"Бусдадаа яаж тусалдаг юм билээ"

"Ахлагчид маань надаас юу
шаардах бол?" гэж боддоггүй.

09:43

How can I anticipate a few steps ahead
to what my boss might need?

191

571000

4320

09:48

A second very important finding
from the Harvard Grant Study

192

576280

3600

Харвард Грантын Судалгаанаас гаргасан
хоёр дахь том үр дүн бол

09:52

said that happiness in life

193

580920

1760

амьдралын аз жаргал

09:55

comes from love,

194

583720

1856

хайраас шалтгаалдаг болохоос биш

09:57

not love of work,

195

585600

1856

ажилдаа дурлах биш.

09:59

love of humans:

196

587480

2200

Хүн хүнээ хайрлах хайр.

10:02

our spouse, our partner,
our friends, our family.

197

590400

3440

Эхнэр нөхрөө, хамтрагчаа, найз нөхдөө,
гэр бүлээ хайрлах хайр.

10:06

So childhood needs to teach
our kids how to love,

198

594600

3696

Ийм учраас хүүхэд насанд
хүүхдэдээ хайрлахыг сургах ёстой.

10:10

and they can't love others
if they don't first love themselves,

199

598320

2976

Эхлээд өөрийгөө хайрлаж
чадахгүй бол бусдыг хайрлаж чадахгүй.

10:13

and they won't love themselves
if we can't offer them unconditional love.

200

601320

3976

Бид хүүхдээ нөхцөлгүйгээр хайрлахгүй бол
тэд өөрсдийгөө хайрлаж чадахгүй.

10:17

(Applause)

201

605320

1960

(Алга ташилт)

10:21

Right.

202

609600

1200

Тийм ээ.

10:24

And so,

203

612240

1776

Тэгээд

10:26

instead of being obsessed
with grades and scores

204

614040

2256

оноо дүнд өндөр
ач холбогдол өгөхийн оронд

10:28

when our precious offspring
come home from school,

205

616320

2896

хүүхдээ гэртээ сургуулиасаа ирэхэд нь

10:31

or we come home from work,

206

619240

1496

эсвэл бид ажлаасаа ирэхдээ

технологийн бүх хэрэгслээ унтраагаад,
утаснуудаа далд хийгээд

10:32

we need to close our technology,
put away our phones,

207

620760

2776

10:35

and look them in the eye

208

623560

1376

тэдний нүд рүү нь хараад

10:36

and let them see
the joy that fills our faces

209

624960

3176

хэдэн цаг хараагүй хүүхдээ анх удаа хараад

10:40

when we see our child
for the first time in a few hours.

210

628160

3136

хэрхэн баярлаж байгаагаа
харуулах хэрэгтэй.

10:43

And then we have to say,

211

631320

1936

Тэгээд дараа нь ингэж хэлэх хэрэгтэй:

10:45

"How was your day?

212

633280

1200

"Өнөөдөр хэр өдөр байв даа?

10:47

What did you like about today?"

213

635840

2816

Өнөөдрийн юу нь таалагдав?"

10:50

And when your teenage daughter
says, "Lunch," like mine did,

214

638680

3736

Тэгээд өсвөр насны охин чинь
"Өдрийн хоол" гэж

манай охин шиг хариулахад нь
тооны шалгалтынх нь тухай

10:54

and I want to hear about the math test,

215

642440

2056

10:56

not lunch,

216

644520

1416

мэдмээр байгаа ч

10:57

you have to still
take an interest in lunch.

217

645960

3016

өдрийн хоолных нь тухай
сонирхож асуух л хэрэгтэй.

11:01

You gotta say, "What was great
about lunch today?"

218

649000

3176

"Юу нь тийм гоё байсан юм?"
гэж асуух хэрэгтэй.

11:04

They need to know
they matter to us as humans,

219

652200

3376

Голч онооноос илүүтэйгээр
хүнийхээ хувьд бидэнд чухал

11:07

not because of their GPA.

220

655600

2600

гэдгийг нь мэдрүүлэх хэрэгтэй.

11:11

All right, so you're thinking,
chores and love,

221

659640

2216

За тэгэхээр та нар
"хайр, гэрийн ажил гээд

11:13

that sounds all well and good,
but give me a break.

222

661880

2496

сайхан сонсогдож байгаа ч
больж үз" гэх байх.

11:16

The colleges want to see
top scores and grades

223

664400

2976

Их сургуулиуд өндөр оноо,

11:19

and accolades and awards,
and I'm going to tell you, sort of.

224

667400

3920

өргөмжлөл, шагнал
харахыг хүсч байгаа.

11:25

The very biggest brand-name schools
are asking that of our young adults,

225

673080

5896

Хамгийн том нэр хүндтэй сургуулиуд
эдгээрийг хүүхдүүдээс маань шаарддаг.

11:31

but here's the good news.

226

679000

1360

Гэхдээ бүх зүйл тийм ч муу биш.

11:33

Contrary to what the college
rankings racket would have us believe --

227

681160

5096

Шилдэг сургуулиудын жагсаалт, нэр хүнд
гэсэн заль мэх бидэнд юу ч гэж байсан --

11:38

(Applause)

228

686280

2360

(Алга ташилт)

11:44

you don't have to go to one
of the biggest brand name schools

229

692040

2896

амьдралд амжилт гаргаж
аз жаргалтай байхын тулд

нэр сайтай их сургуулиудын
аль нэгэнд сурах албагүй.

11:46

to be happy and successful in life.

230

694960

1736

11:48

Happy and successful people
went to state school,

231

696720

2856

Аз жаргалтай, амжилттай яваа хүмүүс
улсын сургуульд явсан,

11:51

went to a small college
no one has heard of,

232

699600

2256

хэний ч сонсоогүй
жижигхэн сургуульд явсан,

11:53

went to community college,

233

701880

1576

зөвхөн мэргэжлийн гэрчилгээтэй,

11:55

went to a college over here
and flunked out.

234

703480

2736

энд нэг сургуульд ороод
хасагдсан байдаг.

11:58

(Applause)

235

706240

2800

(Алга ташилт)

12:05

The evidence is in this room,
is in our communities,

236

713240

2976

Үүний үнэн бодит жишээ

энэ танхимд ч тэр,
манай хамт олон дунд ч бий.

12:08

that this is the truth.

237

716240

1696

12:09

And if we could widen our blinders

238

717960

1696

Хэрэв бид харах өнцгөө тэлж,

12:11

and be willing to look
at a few more colleges,

239

719680

2256

өөр хэдэн сургуулийг
судлах боломжтой бол,

12:13

maybe remove our own egos
from the equation,

240

721960

3536

магадгүй өөрсдийн нэрээ урьтал болголгүй

12:17

we could accept and embrace
this truth and then realize,

241

725520

3656

энэхүү үнэнийг хүлээн зөвшөөрч,

хүүхдүүд маань өнөөх том сургуулиудад
орж чадахгүй байсан ч

12:21

it is hardly the end of the world

242

729200

1976

12:23

if our kids don't go to one
of those big brand-name schools.

243

731200

3520

үүгээр юм дуусахгүй гэдгийг
ухаарч болох юм.

12:27

And more importantly,

244

735960

1256

Хамгийн чухал нь,

12:29

if their childhood has not been lived
according to a tyrannical checklist

245

737240

5096

хэрэв хүүхэд нас нь асар их дарамттай
өнөөх жагсаалтаас ангид байсан бол,

12:34

then when they get to college,

246

742360

2136

аль нь ч байсан хамаагүй

12:36

whichever one it is,

247

744520

1936

нэг их сургуульд орох болмогц

12:38

well, they'll have gone there
on their own volition,

248

746480

3096

тэд өөрсдөө зөнгөөрөө
тэнд хүрсэн байх болно.

12:41

fueled by their own desire,

249

749600

2456

Өөрсдийн урам зоригоор хурцлагдаж

12:44

capable and ready to thrive there.

250

752080

3200

тэндээ илүү их хөгжих
чадалтай бас бэлэн байх болно.

12:49

I have to admit something to you.

251

757360

1800

Би та нарт үнэнээ хүлээе.

12:51

I've got two kids I mentioned,
Sawyer and Avery.

252

759760

3096

Өмнө нь би 2 хүүхэдтэй гэж хэлсэн.
Сойер, Эвери хоёр.

12:54

They're teenagers.

253

762880

1696

Тэд өсвөр насныхан.

12:56

And once upon a time,

254

764600

1856

Эрт урьдын цагт,

12:58

I think I was treating my Sawyer and Avery

255

766480

2616

би Сойер, Эвери хоёроо

жижигхэн бонсай мод шиг л
арчилдаг байлаа.

13:01

like little bonsai trees --

256

769120

1776

13:02

(Laughter)

257

770920

2336

(Инээд)

13:05

that I was going
to carefully clip and prune

258

773280

2936

Маш болгоомжтой тайрч засаад

13:08

and shape into some perfect
form of a human

259

776240

3896

төгс төгөлдөр хүний дүрд оруулах юм шиг л.

13:12

that might just be perfect enough
to warrant them admission

260

780160

3496

Магадгүй тэр дүр нь шалгуур өндөртэй
том сургуулиудын аль нэгт

13:15

to one of the most
highly selective colleges.

261

783680

2440

хангалттай тэнцэхүйц болно
гэж боддог байлаа.

13:19

But I've come to realize, after working
with thousands of other people's kids --

262

787040

3880

Гэхдээ бусдын мянга мянган
хүүхдүүдтэй ажилласны дараа --

13:23

(Laughter)

263

791640

1720

(Инээд)

13:26

and raising two kids of my own,

264

794480

2320

бас өөрөө 2 хүүхэд өсгөсний дараа

13:30

my kids aren't bonsai trees.

265

798200

2200

хүүхдүүд маань бонсай мод биш
гэдгийг ухаарсан.

13:33

They're wildflowers

266

801800

1720

Тэд бол төрөл зүйл нь үл мэдэгдэх

13:36

of an unknown genus and species --

267

804400

2816

зэрлэг цэцэгс.

13:39

(Laughter)

268

807240

1896

(Инээд)

13:41

and it's my job to provide
a nourishing environment,

269

809160

3416

Харин тэдэнд өсөж хөгжихөд нь
тааламжтай орчинг бүрдүүлэх,

13:44

to strengthen them through chores

270

812600

2376

гэрийн ажлаар дамжуулан
тэднийг хатуужуулах,

13:47

and to love them so they can
love others and receive love

271

815000

4296

бусдыг хайрлаж, эргээд хайрлуулахад сургаж
хайраар дутаахгүй байх нь миний үүрэг.

13:51

and the college, the major, the career,

272

819320

3096

Харин их сургууль, мэргэжил, карьер нь

13:54

that's up to them.

273

822440

1696

тэдний л сонголт.

13:56

My job is not to make them become
what I would have them become,

274

824160

5656

Миний үүрэг бол тэднийг
төсөөлсөн хүн шигээ болгох биш,

14:01

but to support them
in becoming their glorious selves.

275

829840

4800

харин өөрсдийн гайхамшигт бодгаль
болоход нь туслах юм.

14:07

Thank you.

276

835400

1216

Баярлалаа.

14:08

(Applause)

277

836640

6430

(Алга ташилт)

Translated by Indra Ganzorig
Reviewed by Marla Munkh-Achit

ABOUT THE SPEAKER

Julie Lythcott-Haims - Academic, author
Julie Lythcott-Haims speaks and writes on the phenomenon of helicopter parenting and the dangers of a checklisted childhood -- the subject of her book, "How to Raise an Adult."

Why you should listen

Julie Lythcott-Haims is the author of the New York Times best-selling book How to Raise an Adult: Break Free of the Overparenting Trap and Prepare Your Kid for Success. The book emerged from her decade as Stanford University's Dean of Freshmen, where she was known for her fierce advocacy for young adults and received the university's Lloyd W. Dinkelspiel Award for creating "the" atmosphere that defines the undergraduate experience. She was also known for her fierce critique of the growing trend of parental involvement in the day-to-day lives of college students. Toward the end of her tenure as dean, she began speaking and writing widely on the harm of helicopter parenting. How to Raise an Adult is being published in over two dozen countries and gave rise to her TED Talk and a sequel which will be out in 2018. In the meantime, Lythcott-Haims's memoir on race, Real American, will be out in Fall 2017.

Lythcott-Haims is a graduate of Stanford University, Harvard Law School, and California College of the Arts. She lives in Silicon Valley with her partner of over twenty-five years, their two teenagers and her mother.

More profile about the speaker
Julie Lythcott-Haims | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Жули Литкотт-Хэймс: Хүүхдээ хэт бөөцийлөлгүй хэрхэн амжилттай хүмүүжүүлэх вэ? | TED Talk | TED.com