TED Talks Live
Julie Lythcott-Haims: How to raise successful kids -- without over-parenting
Julie Lythcott-Haims: Cách nuôi dạy con cái thành công -- bố mẹ đừng sống thay cho con
Filmed:
Readability: 3.9
4,800,231 views
Bằng cách chất lên đầu con cái những kỳ vọng cao vời và bắt chúng chịu sử quản lý quá tỉ mỉ, bố mẹ không giúp gì được đâu. Đó là nhận định của Julie Lythcott-Haims .Với sự say sưa và hài hước châm biếm, cựu Trường Phòng Quản Lý Sinh Viên tại đại học Stanford khuyến cáo các bố mẹ hãy đừng vẽ ra những thành công của bọn trẻ thông qua những bằng cấp và điểm số. Thay vào đó, theo cô ta, họ nên chú ý đến ý tưởng cổ xưa nhất: tình yêu vô vị lợi.
Julie Lythcott-Haims - Academic, author
Julie Lythcott-Haims speaks and writes on the phenomenon of helicopter parenting and the dangers of a checklisted childhood -- the subject of her book, "How to Raise an Adult." Full bio
Julie Lythcott-Haims speaks and writes on the phenomenon of helicopter parenting and the dangers of a checklisted childhood -- the subject of her book, "How to Raise an Adult." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Bạn biết đấy, tôi không được sinh ra
để làm chuyên gia nuôi dạy con cái.
để làm chuyên gia nuôi dạy con cái.
00:12
You know, I didn't set out
to be a parenting expert.
to be a parenting expert.
0
680
3816
00:16
In fact, I'm not very interested
in parenting, per Se.
in parenting, per Se.
1
4520
3760
Trên thực tế, chính bản thân tôi cũng
không hứng thú về lĩnh vực này.
không hứng thú về lĩnh vực này.
00:21
It's just that there's a certain style
of parenting these days
of parenting these days
2
9080
3936
Ngày nay, có một lối giáo dục
00:25
that is kind of messing up kids,
3
13040
3176
làm rối tung cuộc đời của lũ trẻ,
00:28
impeding their chances
to develop into theirselves.
to develop into theirselves.
4
16239
5057
cản trở những cơ hội phát triển
bản thân của chúng.
bản thân của chúng.
Ngày nay, nhiều bố mẹ có kiểu giáo dục
00:33
There's a certain style
of parenting these days
of parenting these days
5
21320
2216
làm cản đường của con cái.
00:35
that's getting in the way.
6
23560
1336
00:36
I guess what I'm saying is,
7
24920
1616
Tôi đoán điều tôi muốn nói là,
00:38
we spend a lot of time
being very concerned
being very concerned
8
26560
2056
chúng ta dành quá nhiều thời gian lo lắng
00:40
about parents who aren't involved enough
in the lives of their kids
in the lives of their kids
9
28640
3656
về những ông bố bà mẹ không dành
đủ thời gian cho con cái,
đủ thời gian cho con cái,
00:44
and their education or their upbringing,
10
32320
1936
trong việc học hành và dạy dỗ chúng,
00:46
and rightly so.
11
34280
1200
và tôi đồng ý với điều đó.
00:48
But at the other end of the spectrum,
12
36000
2376
Nhưng ở thái cực khác,
sự can thiệp quá nhiều cũng gây
không ít tác hại cho chúng,
không ít tác hại cho chúng,
00:50
there's a lot of harm
going on there as well,
going on there as well,
13
38400
2696
00:53
where parents feel
a kid can't be successful
a kid can't be successful
14
41120
2936
bố mẹ cảm thấy con mình
không thể thành công,
không thể thành công,
00:56
unless the parent is protecting
and preventing at every turn
and preventing at every turn
15
44080
4056
họ luôn giữ con khư khư,
01:00
and hovering over every happening,
and micromanaging every moment,
and micromanaging every moment,
16
48160
3736
canh chừng mọi việc, lên kế hoạch tỉ mỉ,
01:03
and steering their kid towards
some small subset of colleges and careers.
some small subset of colleges and careers.
17
51920
5200
và hướng con cái vào cho được
những trường, ngành nghề theo ý họ.
những trường, ngành nghề theo ý họ.
Khi ta nuôi dạy con cái theo cách này,
01:10
When we raise kids this way,
18
58760
2616
tôi xin nói,
01:13
and I'll say we,
19
61400
1696
vì Chúa biết, trong việc nuôi dạy
hai đứa tuổi teen của tôi,
hai đứa tuổi teen của tôi,
01:15
because Lord knows,
in raising my two teenagers,
in raising my two teenagers,
20
63120
2776
01:17
I've had these tendencies myself,
21
65920
2736
chính tôi cũng từng có những khuynh hướng này,
01:20
our kids end up leading
a kind of checklisted childhood.
a kind of checklisted childhood.
22
68680
3880
và rồi con cái chúng ta phải sống
một thời thơ ấu gông cùm.
một thời thơ ấu gông cùm.
01:25
And here's what the checklisted
childhood looks like.
childhood looks like.
23
73200
2696
Tuổi thơ bị kìm kẹp sẽ như thế này.
01:27
We keep them safe and sound
24
75920
2896
Ta giữ chúng thật an toàn
01:30
and fed and watered,
25
78840
1680
cho ăn, cho uống,
01:33
and then we want to be sure
they go to the right schools,
they go to the right schools,
26
81520
2696
rồi ta muốn chắc chắn rằng chúng
được học trường tốt,
được học trường tốt,
01:36
that they're in the right classes
at the right schools,
at the right schools,
27
84240
2576
học trong lớp chọn ở
một trường tốt,
một trường tốt,
01:38
and that they get the right grades
in the right classes in the right schools.
in the right classes in the right schools.
28
86840
3620
và chúng được hạng cao
trong lớp chọn tại trường tốt.
trong lớp chọn tại trường tốt.
01:42
But not just the grades, the scores,
29
90484
1732
Nhưng không những chỉ điểm số
01:44
and not just the grades and scores,
but the accolades and the awards
but the accolades and the awards
30
92240
3216
mà còn phải có giấy khen và phần thưởng
rồi thể thao,hoạt động
và tài lãnh đạo nữa.
và tài lãnh đạo nữa.
01:47
and the sports,
the activities, the leadership.
the activities, the leadership.
31
95480
2191
Ta nói với con, đừng chỉ tham gia,hãy
01:49
We tell our kids, don't just join a club,
32
97695
1921
tự lập một câu lạc bộ,vì trường muốn thấy điều đó.
01:51
start a club, because colleges
want to see that.
want to see that.
33
99640
2256
01:53
And check the box for community service.
34
101920
1936
Và hãy kiểm tra xem đã làm gì
được cho cộng đồng.
được cho cộng đồng.
01:55
I mean, show the colleges
you care about others.
you care about others.
35
103880
2256
Cho nhà trường thấy rằng
con biết quan tâm người khác.
con biết quan tâm người khác.
01:58
(Laughter)
36
106160
2096
(Cười)
02:00
And all of this is done to some
hoped-for degree of perfection.
hoped-for degree of perfection.
37
108280
4936
Tất cả những điều này được thực hiện để hy vọng về một sự hoàn hảo
02:05
We expect our kids
to perform at a level of perfection
to perform at a level of perfection
38
113240
2616
Chúng ta muốn bọn trẻ thể hiện mình
ở mức độ hoàn hảo,
ở mức độ hoàn hảo,
02:07
we were never asked
to perform at ourselves,
to perform at ourselves,
39
115880
3336
còn chúng ta thì chưa bao giờ bị bắt
buộc phải làm gì từ bản thân,
buộc phải làm gì từ bản thân,
02:11
and so because so much is required,
40
119240
2176
vì như thế là đòi hỏi quá mức,
02:13
we think,
41
121440
1216
chúng tôi nghĩ,
02:14
well then, of course we parents
have to argue with every teacher
have to argue with every teacher
42
122680
3216
đương nhiên, là cha mẹ,
ta phải tranh luận với các giáo viên,
ta phải tranh luận với các giáo viên,
02:17
and principal and coach and referee
43
125920
2576
với hiệu trưởng, với huấn luyện viên,
và với giám khảo
và với giám khảo
02:20
and act like our kid's concierge
44
128520
2896
và phải hành động như người giữ trẻ
02:23
and personal handler
45
131440
1240
và như vệ sĩ
và như thư ký.
02:25
and secretary.
46
133880
1816
Rồi với con chúng ta, những quý
tử của chúng ta,
tử của chúng ta,
02:27
And then with our kids, our precious kids,
47
135720
2176
chúng ta bỏ ra rất nhiều thời gian
để khuyến khích,
để khuyến khích,
02:29
we spend so much time nudging,
48
137920
2136
02:32
cajoling, hinting, helping, haggling,
nagging as the case may be,
nagging as the case may be,
49
140080
4416
dỗ dành, gợi ý, giúp đỡ, mặc cả,
cằn nhằn khi có thể,
cằn nhằn khi có thể,
02:36
to be sure they're not screwing up,
50
144520
2856
để bảo đảm rằng
chúng không mắc sai lầm,
chúng không mắc sai lầm,
02:39
not closing doors,
51
147400
2496
không khép kín bản thân,
02:41
not ruining their future,
52
149920
2496
không hủy hoại tương lai,
02:44
some hoped-for admission
53
152440
2256
để vinh dự được vào
02:46
to a tiny handful of colleges
54
154720
2616
trong một số ít đại học
02:49
that deny almost every applicant.
55
157360
3080
từ chối hầu hết các ứng viên.
02:54
And here's what it feels like
to be a kid in this checklisted childhood.
to be a kid in this checklisted childhood.
56
162680
5416
Và đây là danh sách những điều một đứa
bé thường gặp ở thời thơ ấu bị kèm cặp.
bé thường gặp ở thời thơ ấu bị kèm cặp.
03:00
First of all, there's
no time for free play.
no time for free play.
57
168120
2496
Trước hết, không có thời gian chơi tự do.
03:02
There's no room in the afternoons,
58
170640
1656
Không ở trong phòng buổi chiều,
03:04
because everything
has to be enriching, we think.
has to be enriching, we think.
59
172320
3016
ta nghĩ, vì mọi thứ phải thật đa dạng.
03:07
It's as if every piece of homework,
every quiz, every activity
every quiz, every activity
60
175360
3376
Đến mức mà mỗi bài tập ở nhà, mỗi bài
kiểm tra, mỗi hoạt động
kiểm tra, mỗi hoạt động
03:10
is a make-or-break moment
for this future we have in mind for them,
for this future we have in mind for them,
61
178760
4536
là 1 thời điểm quyết định cho tương lai
mà chúng ta nghĩ ra cho chúng,
mà chúng ta nghĩ ra cho chúng,
03:15
and we absolve them
of helping out around the house,
of helping out around the house,
62
183320
2936
và chúng ta miễn cho chúng khỏi
làm việc nhà,
làm việc nhà,
03:18
and we even absolve them
of getting enough sleep
of getting enough sleep
63
186280
3376
và chúng ta thậm chí còn chấp
nhận cho chúng ngủ ít
nhận cho chúng ngủ ít
03:21
as long as they're checking off
the items on their checklist.
the items on their checklist.
64
189680
4896
để hoàn thành các mục còn
chưa làm trong danh sách đã đề ra.
chưa làm trong danh sách đã đề ra.
03:26
And in the checklisted childhood,
we say we just want them to be happy,
we say we just want them to be happy,
65
194600
3816
Để có danh sách các việc này,
chúng ta nói rằng vì muốn chúng hạnh phúc,
chúng ta nói rằng vì muốn chúng hạnh phúc,
03:30
but when they come home from school,
66
198440
2056
nhưng khi chúng vừa từ trường về đến nhà,
03:32
what we ask about all too often first
67
200520
3136
điều chúng ta thường hỏi đầu tiên
03:35
is their homework and their grades.
68
203680
3056
là về bài tập về nhà và điểm số.
03:38
And they see in our faces
69
206760
2016
Ở bọn trẻ nhìn thấy trong nét mặt chúng ta
03:40
that our approval, that our love,
70
208800
2536
sự chấp thuận, tình yêu,
03:43
that their very worth,
71
211360
1616
sự tự hào của chúng ta về chúng,
03:45
comes from A's.
72
213000
1856
đến từ những điểm A.
03:46
And then we walk alongside them
73
214880
2576
Rồi chúng ta đi cạnh bọn trẻ
03:49
and offer clucking praise like a trainer
at the Westminster Dog Show --
at the Westminster Dog Show --
74
217480
4696
và reo mừng khen ngợi như một
huấn luyện viên chó tại giải Westminster--
huấn luyện viên chó tại giải Westminster--
03:54
(Laughter)
75
222200
1216
(Cười)
03:55
coaxing them to just jump a little higher
and soar a little farther,
and soar a little farther,
76
223440
5296
thúc đẩy chúng nhảy lên cao hơn tý nữa
và phóng xa hơn tý nữa,
và phóng xa hơn tý nữa,
04:00
day after day after day.
77
228760
3056
từ ngày này qua ngày khác.
04:03
And when they get to high school,
78
231840
1736
Khi chúng vào trung học,
chúng không tự hỏi, "Điều gì làm tôi
quan tâm trong việc học
quan tâm trong việc học
04:05
they don't say, "Well, what might I
be interested in studying
be interested in studying
79
233600
2896
và trong các hoạt động?
04:08
or doing as an activity?"
80
236520
1256
Chúng đến gặp các giáo viên
tư vấn và họ nói,
tư vấn và họ nói,
04:09
They go to counselors and they say,
81
237800
1696
04:11
"What do I need to do
to get into the right college?"
to get into the right college?"
82
239520
3576
"Điều gì tôi cần làm để vào được
một trường đại học tốt?"
một trường đại học tốt?"
04:15
And then, when the grades
start to roll in in high school,
start to roll in in high school,
83
243120
2936
Rồi khi chúng bắt đầu các lớp ở trung học,
04:18
and they're getting some B's,
84
246080
1576
và chúng bị điểm B,
04:19
or God forbid some C's,
85
247680
2376
hoặc không may bị điểm C,
04:22
they frantically text their friends
86
250080
1936
chúng gửi tin nhắn cho bạn chúng
04:24
and say, "Has anyone ever gotten
into the right college with these grades?"
into the right college with these grades?"
87
252040
5120
và nói, "Có ai vào được đại học tốt
với những điểm số thế này chưa?"
với những điểm số thế này chưa?"
04:29
And our kids,
88
257959
1536
Và bọn trẻ,
04:31
regardless of where they end up
at the end of high school,
at the end of high school,
89
259519
3617
không thèm quan tâm chúng sẽ
đi đâu khi xong trung học,
đi đâu khi xong trung học,
04:35
they're breathless.
90
263160
1240
chúng thở dài.
Chúng buông tay cho số phận.
04:37
They're brittle.
91
265400
1216
04:38
They're a little burned out.
92
266640
1816
Chúng cảm thấy trống rỗng.
04:40
They're a little old before their time,
93
268480
1896
Chúng hơi già trước tuổi,
04:42
wishing the grown-ups in their lives
had said, "What you've done is enough,
had said, "What you've done is enough,
94
270400
4016
với mong ước mau thành người lớn và tự nói
" Bạn đã làm như thế là đủ rồi,
" Bạn đã làm như thế là đủ rồi,
04:46
this effort you've put forth
in childhood is enough."
in childhood is enough."
95
274440
2976
những cố gắng mà bạn làm ở thời
thơ ấu đã nhiều lắm rồi."
thơ ấu đã nhiều lắm rồi."
04:49
And they're withering now
under high rates of anxiety and depression
under high rates of anxiety and depression
96
277440
4256
Và bây giờ chúng tàn úa vì
lo lắng và trầm cảm
lo lắng và trầm cảm
04:53
and some of them are wondering,
97
281720
2216
và một vài em tự hỏi,
04:55
will this life ever turn out
to have been worth it?
to have been worth it?
98
283960
4360
đến tuổi nào mình mới có
cuộc sống có ý nghĩa đây?
cuộc sống có ý nghĩa đây?
Ở vị trí bố mẹ,
05:01
Well, we parents,
99
289800
1736
chúng ta dường như chắc chắn rằng mọi
cố gắng của bọn trẻ là cần thiết.
cố gắng của bọn trẻ là cần thiết.
05:03
we parents are pretty sure
it's all worth it.
it's all worth it.
100
291560
3376
Chúng ta thường cho chúng thấy
05:06
We seem to behave --
101
294960
1216
05:08
it's like we literally think
they will have no future
they will have no future
102
296200
2736
chúng ta tin rõ ràng rằng
chúng sẽ không có tương lai
chúng sẽ không có tương lai
05:10
if they don't get into one of these
tiny set of colleges or careers
tiny set of colleges or careers
103
298960
4696
nếu chúng không vào được một trong
một vài đại học hay nghề nghiệp
một vài đại học hay nghề nghiệp
05:15
we have in mind for them.
104
303680
1320
mà chúng ta định hướng cho chúng.
Hoặc có thể, có thể thôi nhé,
chúng ta chỉ sợ
chúng ta chỉ sợ
05:17
Or maybe, maybe, we're just afraid
105
305920
3096
chúng không có một tương lai
làm chúng ta hãnh diện
làm chúng ta hãnh diện
05:21
they won't have a future we can brag about
106
309040
2336
05:23
to our friends and with stickers
on the backs of our cars.
on the backs of our cars.
107
311400
3800
với bạn bè nhờ vào những logo của
trường chúng học mà ta dán sau xe.
trường chúng học mà ta dán sau xe.
05:29
Yeah.
108
317600
1216
Vâng.
05:30
(Applause)
109
318840
2320
(Vỗ tay)
05:36
But if you look at what we've done,
110
324920
2536
Nhưng nếu bạn nhìn việc chúng ta làm,
05:39
if you have the courage
to really look at it,
to really look at it,
111
327480
3536
nếu bạn can đảm nhìn nhận nó
một cách rõ ràng,
một cách rõ ràng,
bạn sẽ thấy rằng không chỉ bạn làm cho
bọn trẻ nghĩ giá trị của chúng
bọn trẻ nghĩ giá trị của chúng
05:43
you'll see that not only do our kids
think their worth comes
think their worth comes
112
331040
2976
05:46
from grades and scores,
113
334040
1696
đến từ các xếp loại và điểm số,
05:47
but that when we live right up inside
their precious developing minds
their precious developing minds
114
335760
3896
mà còn làm chúng nghĩ bạn luôn chiếm
trí não đang phát triển của chúng,
trí não đang phát triển của chúng,
05:51
all the time, like our very own version
of the movie "Being John Malkovich,"
of the movie "Being John Malkovich,"
115
339680
4576
như chính bạn đang tái hiện phiên
bản phim "Being John Malkovich,"
bản phim "Being John Malkovich,"
05:56
we send our children the message:
116
344280
1936
chúng ta gửi cho bọn trẻ thông điệp:
05:58
"Hey kid, I don't think you can actually
achieve any of this without me."
achieve any of this without me."
117
346240
5216
"Ê nhóc con, bố mẹ không nghĩ con có thể
làm gì được mà không có bố mẹ."
làm gì được mà không có bố mẹ."
Và với sự bao cấp của bạn,
06:03
And so with our overhelp,
118
351480
2656
bao cấp về sự an toàn, về định hướng
và sự nắm tay chỉ việc
và sự nắm tay chỉ việc
06:06
our overprotection
and overdirection and hand-holding,
and overdirection and hand-holding,
119
354160
2536
06:08
we deprive our kids
of the chance to build self-efficacy,
of the chance to build self-efficacy,
120
356720
4016
chúng ta đã lấy đi của trẻ cơ hội
tự xây dựng cho mình khả năng xoay xở,
tự xây dựng cho mình khả năng xoay xở,
06:12
which is a really fundamental tenet
of the human psyche,
of the human psyche,
121
360760
3696
đó chính là nguyên lý cơ bản
của tâm lý con người,
của tâm lý con người,
06:16
far more important
than that self-esteem they get
than that self-esteem they get
122
364480
2616
nó còn quan trọng hơn sự tự
cảm nhận về chính mình
cảm nhận về chính mình
06:19
every time we applaud.
123
367120
1400
mỗi khi được khen.
06:21
Self-efficacy is built when one sees
that one's own actions lead to outcomes,
that one's own actions lead to outcomes,
124
369120
6176
Khả năng xoay xở được xây dựng khi
thấy hành động của mình dẫn đến kết quả,
thấy hành động của mình dẫn đến kết quả,
06:27
not --
125
375320
1216
không à--
06:28
There you go.
126
376560
1216
Đây rồi.
06:29
(Applause)
127
377800
2840
(Vỗ tay)
06:33
Not one's parents'
actions on one's behalf,
actions on one's behalf,
128
381600
3776
Không phải bố mẹ bạn làm thay cho bạn,
06:37
but when one's own actions
lead to outcomes.
lead to outcomes.
129
385400
2776
nhưng chính hành động của
bạn dẫn đến kết quả.
bạn dẫn đến kết quả.
06:40
So simply put,
130
388200
1496
Vậy hay đơn giản,
06:41
if our children are to develop
self-efficacy, and they must,
self-efficacy, and they must,
131
389720
5336
nếu con chúng ta cần phát triển khả năng
xoay xở, và chúng phải làm điều đó,
xoay xở, và chúng phải làm điều đó,
06:47
then they have to do a whole lot more
of the thinking, planning, deciding,
of the thinking, planning, deciding,
132
395080
4856
thì chúng phải làm tất cả từ suy
nghĩ, lên kế hoạch, quyết định,
nghĩ, lên kế hoạch, quyết định,
06:51
doing, hoping, coping, trial and error,
133
399960
3576
làm việc, hy vọng, sao chép, thử
nghiệm và sai lầm,
nghiệm và sai lầm,
06:55
dreaming and experiencing of life
134
403560
3136
mơ ước và trải nghiệm cuộc sống
06:58
for themselves.
135
406720
1640
cho chính bản thân chúng.
07:01
Now, am I saying
136
409280
2496
Có phải tôi muốn nói
07:03
every kid is hard-working and motivated
137
411800
2336
mỗi đứa trẻ đang làm việc
chăm chỉ và đầy hào hứng
chăm chỉ và đầy hào hứng
07:06
and doesn't need a parent's involvement
or interest in their lives,
or interest in their lives,
138
414160
3176
và không cần cha hay mẹ dự phần
hay quan tâm đến việc của chúng,
hay quan tâm đến việc của chúng,
07:09
and we should just back off and let go?
139
417360
1880
và chúng ta chỉ cần quay lưng lại
cho chúng tự đi?
cho chúng tự đi?
07:12
Hell no.
140
420040
1216
Ê, không phải vậy.
07:13
(Laughter)
141
421280
1216
(Cười)
07:14
That is not what I'm saying.
142
422520
1696
Tôi không muốn nói vậy.
07:16
What I'm saying is, when we treat
grades and scores and accolades and awards
grades and scores and accolades and awards
143
424240
3616
Tôi muốn nói, khi chúng ta xem thành tích,
điểm số, giấy khen, phần thưởng
điểm số, giấy khen, phần thưởng
07:19
as the purpose of childhood,
144
427880
2096
như là mục tiêu của tuổi thơ,
07:22
all in furtherance of some hoped-for
admission to a tiny number of colleges
admission to a tiny number of colleges
145
430000
3776
thì tất cả chỉ thúc đẩy bọn trẻ cố vào
cho được một trường đẳng cấp
cho được một trường đẳng cấp
07:25
or entrance to a small number of careers,
146
433800
2976
hoặc chọn cho được
sự nghiệp trong nhóm đỉnh,
sự nghiệp trong nhóm đỉnh,
07:28
that that's too narrow a definition
of success for our kids.
of success for our kids.
147
436800
4376
đó là một định nghĩa quá hẹp cho sự
thành công của con cái chúng ta.
thành công của con cái chúng ta.
Mặc dù chúng ta có thể giúp chúng
có được một vài chiến thắng nho nhỏ
có được một vài chiến thắng nho nhỏ
07:33
And even though we might help them
achieve some short-term wins
achieve some short-term wins
148
441200
3536
bằng cách hỗ trợ toàn diện --
07:36
by overhelping --
149
444760
1216
07:38
like they get a better grade
if we help them do their homework,
if we help them do their homework,
150
446000
3560
như là chúng sẽ có thành tích tốt hơn
nếu ta giúp chúng làm bài tập ở nhà,
nếu ta giúp chúng làm bài tập ở nhà,
07:42
they might end up with a longer
childhood résumé when we help --
childhood résumé when we help --
151
450320
3880
chúng có lẽ sẽ phải kéo dài thời gian
phụ thuộc khi ta cứ giúp chúng mãi --
phụ thuộc khi ta cứ giúp chúng mãi --
07:47
what I'm saying is that all of this
comes at a long-term cost
comes at a long-term cost
152
455120
3376
tôi muốn nói là tất cả những điều đó
chỉ gây bất lợi dài hạn
chỉ gây bất lợi dài hạn
07:50
to their sense of self.
153
458520
2056
cho sự trưởng thành của chúng.
07:52
What I'm saying is,
we should be less concerned
we should be less concerned
154
460600
2416
Tôi muốn nói, chúng ta nên bớt quan tâm
07:55
with the specific set of colleges
155
463040
1816
đến các nhóm trường đặc biệt
07:56
they might be able
to apply to or might get into
to apply to or might get into
156
464880
3216
chúng có thể nộp đơn hay vào học
08:00
and far more concerned that they have
the habits, the mindset, the skill set,
the habits, the mindset, the skill set,
157
468120
4896
và ta hãy quan tâm nhiều hơn đến thói
quen, suy nghĩ, kỹ năng và
quen, suy nghĩ, kỹ năng và
08:05
the wellness, to be successful
wherever they go.
wherever they go.
158
473040
4936
khả năng chăm sóc sức khỏe để chúng
luôn có thể thành công dù phải đi đâu.
luôn có thể thành công dù phải đi đâu.
08:10
What I'm saying is,
159
478000
1216
Tôi muốn nói,
08:11
our kids need us to be a little
less obsessed with grades and scores
less obsessed with grades and scores
160
479240
4576
bọn trẻ cần chúng ta bớt bị
ám ảnh về thành tích và điểm số,
ám ảnh về thành tích và điểm số,
08:15
and a whole lot more interested
161
483840
2296
ta cần quan tâm đến
08:18
in childhood providing
a foundation for their success
a foundation for their success
162
486160
5096
nền tảng từ tuổi thơ nhắm đến thành công
08:23
built on things like love
163
491280
2680
được xây dựng trên tình yêu
08:27
and chores.
164
495240
1216
và việc nhà.
08:28
(Laughter)
165
496480
2176
(Cười)
08:30
(Applause)
166
498680
1920
(Vỗ tay)
08:35
Did I just say chores?
Did I just say chores? I really did.
Did I just say chores? I really did.
167
503240
3240
Tôi đã nói việc nhà hả?
Tôi đã nói là việc nhà à? Đúng rồi.
Tôi đã nói là việc nhà à? Đúng rồi.
08:39
But really, here's why.
168
507920
2160
Tôi xin trình bày lý do.
Nghiên cứu về con người với lượng thời
gian dài nhất từ trước đến này
gian dài nhất từ trước đến này
08:43
The longest longitudinal study
of humans ever conducted
of humans ever conducted
169
511280
3656
được gọi là Grand Study của
trường Y thuộc Harvard.
trường Y thuộc Harvard.
08:46
is called the Harvard Grant Study.
170
514960
2175
08:49
It found that professional
success in life,
success in life,
171
517159
2337
Nghiên cứu cho thấy rằng
thành công trong đời,
thành công trong đời,
08:51
which is what we want for our kids,
172
519520
2576
thành công mà chúng ta chờ đợi ở con cái,
08:54
that professional success in life
comes from having done chores as a kid,
comes from having done chores as a kid,
173
522120
3776
thành công trong sự nghiệp
đến từ việc nhà khi còn nhỏ,
đến từ việc nhà khi còn nhỏ,
và bạn nên bắt đầu việc
nhà càng sớm càng tốt,
nhà càng sớm càng tốt,
08:57
and the earlier you started, the better,
174
525920
2016
08:59
that a roll-up-your-sleeves-
and-pitch-in mindset,
and-pitch-in mindset,
175
527960
2376
và rằng não trạng sẵn sàng
xắn tay vào việc,
xắn tay vào việc,
09:02
a mindset that says,
there's some unpleasant work,
there's some unpleasant work,
176
530360
2376
một bộ não biết nói, có việc khó,
09:04
someone's got to do it,
it might as well be me,
it might as well be me,
177
532760
2216
ai đó phải làm chứ, có thể là tôi,
09:07
a mindset that says,
178
535000
1216
một bộ não biết nói,
09:08
I will contribute my effort
to the betterment of the whole,
to the betterment of the whole,
179
536240
3096
tôi sẽ đóng góp cố gắng của mình
để cải thiện tình hình,
để cải thiện tình hình,
09:11
that that's what gets you ahead
in the workplace.
in the workplace.
180
539360
3056
đó là động lực thúc đẩy bạn xông vào việc.
09:14
Now, we all know this. You know this.
181
542440
2896
Giờ đây tất cả chúng ta đều biết điều đó.
Bạn biết rồi đó nhé.
Bạn biết rồi đó nhé.
09:17
(Applause)
182
545360
2816
(Vỗ tay)
Chúng ta cần chú ý đến điều đó vì sự ảnh
hưởng của tuổi thơ được xếp đặt,
hưởng của tuổi thơ được xếp đặt,
09:20
We all know this, and yet,
in the checklisted childhood,
in the checklisted childhood,
183
548200
3576
09:23
we absolve our kids of doing
the work of chores around the house,
the work of chores around the house,
184
551800
3776
lúc đó chúng ta miễn giảm việc nhà
cho con cái,
cho con cái,
09:27
and then they end up
as young adults in the workplace
as young adults in the workplace
185
555600
2496
rồi chúng đến tuổi trường
thành và đi làm
thành và đi làm
09:30
still waiting for a checklist,
186
558120
2216
mà vẫn còn chờ một danh sách
việc để làm theo,
việc để làm theo,
09:32
but it doesn't exist,
187
560360
1456
nhưng có ai làm danh sách cho đâu,
09:33
and more importantly,
lacking the impulse, the instinct
lacking the impulse, the instinct
188
561840
3296
và quan trọng hơn, sự thiếu nội lực,
thiếu phản xạ
thiếu phản xạ
09:37
to roll up their sleeves and pitch in
189
565160
2216
để xắn tay áo và vào việc
09:39
and look around and wonder,
how can I be useful to my colleagues?
how can I be useful to my colleagues?
190
567400
3576
và nhìn xung quanh rồi suy nghĩ, làm sao
để tôi trở nên hữu ích cho đồng nghiệp?
để tôi trở nên hữu ích cho đồng nghiệp?
09:43
How can I anticipate a few steps ahead
to what my boss might need?
to what my boss might need?
191
571000
4320
Làm sao để tôi có thể dự kiến trước vài
bước cho điều mà ông chủ cần?
bước cho điều mà ông chủ cần?
09:48
A second very important finding
from the Harvard Grant Study
from the Harvard Grant Study
192
576280
3600
Một phát hiện thứ 2 cũng rất quan trọng
của nghiên cứu Harvard Grant Study
của nghiên cứu Harvard Grant Study
09:52
said that happiness in life
193
580920
1760
đó là hạnh phúc trong cuộc sống
09:55
comes from love,
194
583720
1856
đến từ tình yêu,
09:57
not love of work,
195
585600
1856
không phải từ công việc,
09:59
love of humans:
196
587480
2200
mà là tình yêu con người:
10:02
our spouse, our partner,
our friends, our family.
our friends, our family.
197
590400
3440
vợ, chồng, bạn bè, gia đình.
10:06
So childhood needs to teach
our kids how to love,
our kids how to love,
198
594600
3696
Vậy từ thời thơ ấu, con chúng ta cần học
biết yêu thương,
biết yêu thương,
và chúng không thể yêu người nếu
chúng không biết yêu chính mình,
chúng không biết yêu chính mình,
10:10
and they can't love others
if they don't first love themselves,
if they don't first love themselves,
199
598320
2976
10:13
and they won't love themselves
if we can't offer them unconditional love.
if we can't offer them unconditional love.
200
601320
3976
và chúng sẽ không yêu chính mình nếu ta
không trao cho chúng tình yêu vô vị lợi.
không trao cho chúng tình yêu vô vị lợi.
10:17
(Applause)
201
605320
1960
(Vỗ tay)
10:21
Right.
202
609600
1200
Đúng.
10:24
And so,
203
612240
1776
Vậy thì,
10:26
instead of being obsessed
with grades and scores
with grades and scores
204
614040
2256
thay vì bị ám ảnh bởi bằng cấp và điểm số
10:28
when our precious offspring
come home from school,
come home from school,
205
616320
2896
khi con cái về nhà từ trường,
10:31
or we come home from work,
206
619240
1496
hay chúng ta về nhà từ công sở,
10:32
we need to close our technology,
put away our phones,
put away our phones,
207
620760
2776
chúng ta cần đóng công nghệ lại,
để điện thoại xa ra,
để điện thoại xa ra,
10:35
and look them in the eye
208
623560
1376
và nhìn vào mắt chúng
10:36
and let them see
the joy that fills our faces
the joy that fills our faces
209
624960
3176
và cho chúng nhìn thấy niềm vui
tỏa ra từ khuôn mặt bạn
tỏa ra từ khuôn mặt bạn
10:40
when we see our child
for the first time in a few hours.
for the first time in a few hours.
210
628160
3136
chính niềm vui mà chúng ta có
khi nhìn chúng lúc mới chào đời.
khi nhìn chúng lúc mới chào đời.
10:43
And then we have to say,
211
631320
1936
Rồi chúng ta phải nói,
10:45
"How was your day?
212
633280
1200
"Ngày hôm nay của con thế nào?
10:47
What did you like about today?"
213
635840
2816
Con thích cái gì nhất trong ngày hôm nay?"
10:50
And when your teenage daughter
says, "Lunch," like mine did,
says, "Lunch," like mine did,
214
638680
3736
Khi con gái tuổi teen của bạn trả lời,
"Bữa ăn trưa," như con tôi đã nói thế,
"Bữa ăn trưa," như con tôi đã nói thế,
10:54
and I want to hear about the math test,
215
642440
2056
thì tôi lại muốn nghe
về bài kiểm tra toán,
về bài kiểm tra toán,
10:56
not lunch,
216
644520
1416
chứ không phải bữa trưa,
10:57
you have to still
take an interest in lunch.
take an interest in lunch.
217
645960
3016
bạn củng phải để tâm đến bữa trưa.
11:01
You gotta say, "What was great
about lunch today?"
about lunch today?"
218
649000
3176
Bạn nói, " Điều gì tuyệt vời ở
bữa ăn trưa hôm nay?"
bữa ăn trưa hôm nay?"
11:04
They need to know
they matter to us as humans,
they matter to us as humans,
219
652200
3376
Bọn trẻ cần biết con người chúng
mới quan trọng đối với ta,
mới quan trọng đối với ta,
11:07
not because of their GPA.
220
655600
2600
chứ không phải điểm trung bình của chúng.
11:11
All right, so you're thinking,
chores and love,
chores and love,
221
659640
2216
Vậy bạn nghĩ, việc nhà và tình yêu thương,
11:13
that sounds all well and good,
but give me a break.
but give me a break.
222
661880
2496
nghe có vẻ rất hay,
nhưng làm ơn, hãy thực tế.
nhưng làm ơn, hãy thực tế.
11:16
The colleges want to see
top scores and grades
top scores and grades
223
664400
2976
Các đại học muốn thấy điểm
và thứ hạng cao,
và thứ hạng cao,
11:19
and accolades and awards,
and I'm going to tell you, sort of.
and I'm going to tell you, sort of.
224
667400
3920
bằng khen và phần thưởng,
tôi xin nói với bạn về mấy thứ đó.
tôi xin nói với bạn về mấy thứ đó.
11:25
The very biggest brand-name schools
are asking that of our young adults,
are asking that of our young adults,
225
673080
5896
Chính các trường danh giá nhất
đòi hỏi điều đó ở sinh viên của họ,
đòi hỏi điều đó ở sinh viên của họ,
11:31
but here's the good news.
226
679000
1360
nhưng sau đây mới là tin tốt lành.
11:33
Contrary to what the college
rankings racket would have us believe --
rankings racket would have us believe --
227
681160
5096
Điều tuyệt vời lại trái ngược với các tiêu
chuẩn trong bảng xếp hạng của đại học --
chuẩn trong bảng xếp hạng của đại học --
11:38
(Applause)
228
686280
2360
(Vỗ tay)
bạn không cần vào một trong các trường
danh tiếng nhất
danh tiếng nhất
11:44
you don't have to go to one
of the biggest brand name schools
of the biggest brand name schools
229
692040
2896
để được hanh phúc và thành công trong đời.
11:46
to be happy and successful in life.
230
694960
1736
11:48
Happy and successful people
went to state school,
went to state school,
231
696720
2856
Người hạnh phúc và thành công
đi học trường công,
đi học trường công,
11:51
went to a small college
no one has heard of,
no one has heard of,
232
699600
2256
vào một trường đại học nhỏ
không ai để ý,
không ai để ý,
11:53
went to community college,
233
701880
1576
học ở đại học cộng đồng,
11:55
went to a college over here
and flunked out.
and flunked out.
234
703480
2736
thậm chí đi học ở một đại học
đâu đó và học chẳng ra sao.
đâu đó và học chẳng ra sao.
11:58
(Applause)
235
706240
2800
(Vỗ tay)
Bằng chứng có đầy trong khán phòng
này, trong cộng đồng của chúng ta,
này, trong cộng đồng của chúng ta,
12:05
The evidence is in this room,
is in our communities,
is in our communities,
236
713240
2976
điều đó là sự thật.
12:08
that this is the truth.
237
716240
1696
Và nếu chúng ta có thể mở rộng
chọn lựa của mình
chọn lựa của mình
12:09
And if we could widen our blinders
238
717960
1696
12:11
and be willing to look
at a few more colleges,
at a few more colleges,
239
719680
2256
để nhìn đến một vài trường khác,
12:13
maybe remove our own egos
from the equation,
from the equation,
240
721960
3536
có thể loại bỏ tự ái,
12:17
we could accept and embrace
this truth and then realize,
this truth and then realize,
241
725520
3656
thì ta sẽ chấp nhận và
trân trọng sự thật và rồi ta nghĩ,
trân trọng sự thật và rồi ta nghĩ,
12:21
it is hardly the end of the world
242
729200
1976
đây không phải là tận thế
12:23
if our kids don't go to one
of those big brand-name schools.
of those big brand-name schools.
243
731200
3520
dù con chúng ta không vào được
một trong các trường danh tiếng.
một trong các trường danh tiếng.
12:27
And more importantly,
244
735960
1256
Và quan trọng hơn,
12:29
if their childhood has not been lived
according to a tyrannical checklist
according to a tyrannical checklist
245
737240
5096
nếu tuổi thơ của bọn trẻ không
theo một thời khóa biểu hà khắc
theo một thời khóa biểu hà khắc
12:34
then when they get to college,
246
742360
2136
thì khi chúng vào đại học,
12:36
whichever one it is,
247
744520
1936
bất kỳ trường nào,
12:38
well, they'll have gone there
on their own volition,
on their own volition,
248
746480
3096
chúng sẽ học với đam mê của mình,
12:41
fueled by their own desire,
249
749600
2456
được thúc đẩy bởi sở thích riêng,
12:44
capable and ready to thrive there.
250
752080
3200
có khả năng và sẵn sàng phát
triển nắng lực cá nhân.
triển nắng lực cá nhân.
12:49
I have to admit something to you.
251
757360
1800
Tôi phải thừa nhận với bạn.
12:51
I've got two kids I mentioned,
Sawyer and Avery.
Sawyer and Avery.
252
759760
3096
Tôi có 2 con, Sawyer và Avery.
12:54
They're teenagers.
253
762880
1696
Chúng đang ở tuổi teen.
12:56
And once upon a time,
254
764600
1856
Trước đây,
12:58
I think I was treating my Sawyer and Avery
255
766480
2616
tôi nghĩ tôi đã đối xử với
Sawyer và Avery
Sawyer và Avery
13:01
like little bonsai trees --
256
769120
1776
như cây bon sai --
13:02
(Laughter)
257
770920
2336
(Cười)
13:05
that I was going
to carefully clip and prune
to carefully clip and prune
258
773280
2936
tôi đã cắt tỉa, tạo dáng
13:08
and shape into some perfect
form of a human
form of a human
259
776240
3896
và tạo hình theo khuôn mẫu
con người hoàn hảo
con người hoàn hảo
13:12
that might just be perfect enough
to warrant them admission
to warrant them admission
260
780160
3496
có thể đủ hoàn hảo để bảo đảm
cho chúng được vào
cho chúng được vào
13:15
to one of the most
highly selective colleges.
highly selective colleges.
261
783680
2440
một trong những trường đại học
khó nhất.
khó nhất.
Nhưng tôi đã nhận ra, sau khi làm việc với
hàng nghìn đứa trẻ, con của người khác--
hàng nghìn đứa trẻ, con của người khác--
13:19
But I've come to realize, after working
with thousands of other people's kids --
with thousands of other people's kids --
262
787040
3880
13:23
(Laughter)
263
791640
1720
(Cười)
13:26
and raising two kids of my own,
264
794480
2320
và sau khi nuôi lớn hai con của tôi,
13:30
my kids aren't bonsai trees.
265
798200
2200
tôi nhận ra chúng không
phải là cây bon sai.
phải là cây bon sai.
13:33
They're wildflowers
266
801800
1720
Chúng là hoa dại
13:36
of an unknown genus and species --
267
804400
2816
thuộc nhóm và loài lạ --
13:39
(Laughter)
268
807240
1896
(Cười)
13:41
and it's my job to provide
a nourishing environment,
a nourishing environment,
269
809160
3416
và việc của tôi là cho chúng
một môi trường đầy dinh dưỡng,
một môi trường đầy dinh dưỡng,
13:44
to strengthen them through chores
270
812600
2376
để làm chúng mạnh mẽ thông qua việc nhà
13:47
and to love them so they can
love others and receive love
love others and receive love
271
815000
4296
và yêu thương chúng như chúng có thể yêu
người khác và biêt đón nhận tình yêu
người khác và biêt đón nhận tình yêu
13:51
and the college, the major, the career,
272
819320
3096
còn trường đại học, chuyên ngành
và nghề nghiệp
và nghề nghiệp
13:54
that's up to them.
273
822440
1696
là phụ thuộc vào chúng.
13:56
My job is not to make them become
what I would have them become,
what I would have them become,
274
824160
5656
Việc của tôi không phải là làm cho chúng
trở thành người theo ý tôi,
trở thành người theo ý tôi,
14:01
but to support them
in becoming their glorious selves.
in becoming their glorious selves.
275
829840
4800
mà là hỗ trợ chúng trở thành chính con
người của chúng một cách tự tin.
người của chúng một cách tự tin.
14:07
Thank you.
276
835400
1216
Cảm ơn.
14:08
(Applause)
277
836640
6430
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Julie Lythcott-Haims - Academic, authorJulie Lythcott-Haims speaks and writes on the phenomenon of helicopter parenting and the dangers of a checklisted childhood -- the subject of her book, "How to Raise an Adult."
Why you should listen
Julie Lythcott-Haims is the author of the New York Times best-selling book How to Raise an Adult: Break Free of the Overparenting Trap and Prepare Your Kid for Success. The book emerged from her decade as Stanford University's Dean of Freshmen, where she was known for her fierce advocacy for young adults and received the university's Lloyd W. Dinkelspiel Award for creating "the" atmosphere that defines the undergraduate experience. She was also known for her fierce critique of the growing trend of parental involvement in the day-to-day lives of college students. Toward the end of her tenure as dean, she began speaking and writing widely on the harm of helicopter parenting. How to Raise an Adult is being published in over two dozen countries and gave rise to her TED Talk and a sequel which will be out in 2018. In the meantime, Lythcott-Haims's memoir on race, Real American, will be out in Fall 2017.
Lythcott-Haims is a graduate of Stanford University, Harvard Law School, and California College of the Arts. She lives in Silicon Valley with her partner of over twenty-five years, their two teenagers and her mother.
Julie Lythcott-Haims | Speaker | TED.com