ABOUT THE SPEAKER
William Ury - Mediator
William Ury is a mediator, writer and speaker, working with conflicts ranging from family feuds to boardroom battles to ethnic wars. He's the author of "Getting to Yes."

Why you should listen

William L. Ury co-founded Harvard's Program on Negotiation and is currently a Senior Fellow of the Harvard Negotiation Project. He is the author of The Power of a Positive No: How to Say No & Still Get to Yes, and co-author (with Roger Fisher) of Getting to Yes: Negotiating Agreement Without Giving In, translated into 30+ languages. He is also author of the award-winning Getting Past No: Negotiating with Difficult People and Getting To Peace (released in paperback under the title The Third Side).

Over the last 30 years, Ury has served as a negotiation adviser and mediator in conflicts ranging from corporate mergers to wildcat strikes in a Kentucky coal mine to ethnic wars in the Middle East, the Balkans, and the former Soviet Union. With former president Jimmy Carter, he co- founded the International Negotiation Network, a non-governmental body seeking to end civil wars around the world. During the 1980s, he helped the US and Soviet governments create nuclear crisis centers designed to avert an accidental nuclear war. In that capacity, he served as a consultant to the Crisis Management Center at the White House. More recently, Ury has served as a third party in helping to end a civil war in Aceh, Indonesia, and helping to prevent one in Venezuela.

Ury has taught negotiation to tens of thousands of corporate executives, labor leaders, diplomats and military officers around the world. He helps organizations try to reach mutually profitable agreements with customers, suppliers, unions, and joint-venture partners.

More profile about the speaker
William Ury | Speaker | TED.com
TEDxMidwest

William Ury: The walk from "no" to "yes"

William Ury: Odchodząc od "nie", dochodząc do "tak"

Filmed:
2,393,780 views

William Ury, autor książki "Dochodząc do TAK", proponuje nam zgrabny, łatwy w istocie (choć niełatwy w wykonaniu) sposób na osiągnięcie porozumienia nawet w najtrudniejszych sytuacjach: od kłótni rodzinnych poczynając, na - być może - konflikcie Bliskowschodnim kończąc.
- Mediator
William Ury is a mediator, writer and speaker, working with conflicts ranging from family feuds to boardroom battles to ethnic wars. He's the author of "Getting to Yes." Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Well, the subjectPrzedmiot of difficulttrudny negotiationnegocjacja
0
0
3000
Kwestia trudnych negocjacji przypomina mi
00:18
remindsprzypomina me of one of my favoriteulubiony storieshistorie
1
3000
2000
jedną z moich ulubionych baśni
00:20
from the MiddleŚrodkowy EastWschód,
2
5000
2000
Bliskiego Wschodu,
00:22
of a man who left to his threetrzy sonssynowie 17 camelswielbłądy.
3
7000
3000
o człowieku, który zostawił 17 wielbłądów dla swoich trzech synów.
00:25
To the first sonsyn, he left halfpół the camelswielbłądy.
4
10000
3000
Pierwszy syn miał dostać połowę wielbłądów,
00:28
To the seconddruga sonsyn, he left a thirdtrzeci of the camelswielbłądy,
5
13000
2000
drugi syn - jedną trzecią,
00:30
and to the youngestnajmłodszy sonsyn, he left a ninthdziewiąty of the camelswielbłądy.
6
15000
2000
zaś najmłodszy syn - jedną dziewiątą.
00:32
Well threetrzy sonssynowie got into a negotiationnegocjacja.
7
17000
2000
Synowie przystąpili do negocjacji.
00:34
SeventeenSiedemnaście doesn't dividepodzielić by two.
8
19000
2000
17 nie dzieli się przez 2.
00:36
It doesn't dividepodzielić by threetrzy.
9
21000
2000
Nie dzieli się przez 3.
00:38
It doesn't dividepodzielić by ninedziewięć.
10
23000
2000
Nie dzieli się przez 9.
00:40
BrotherlyBraterskiej temperstempery startedRozpoczęty to get strainednapięte.
11
25000
2000
Między braćmi zaczęło iskrzyć.
00:42
FinallyWreszcie, in desperationdesperacja,
12
27000
2000
Zrozpaczeni, poszli w końcu
00:44
they wentposzedł and they consultedkonsultacje a wisemądry oldstary womankobieta.
13
29000
3000
po radę do starej mądrej kobiety.
00:47
The wisemądry oldstary womankobieta thought about theirich problemproblem for a long time,
14
32000
2000
Staruszka przez długi czas rozważała ich problem,
00:49
and finallywreszcie she cameoprawa ołowiana witrażu back and said,
15
34000
2000
po czym wróciła i orzekła:
00:51
"Well, I don't know if I can help you,
16
36000
2000
"Nie wiem, czy to wam pomoże,
00:53
but at leastnajmniej, if you want, you can have my camelwielbłąd."
17
38000
2000
ale jeśli chcecie, możecie wziąć mojego wielbłąda".
00:55
So then they had 18 camelswielbłądy.
18
40000
2000
Mieli zatem 18 wielbłądów.
00:57
The first sonsyn tookwziął his halfpół -- halfpół of 18 is ninedziewięć.
19
42000
3000
Pierwszy syn wziął połowę - połowa z 18 to 9.
01:00
The seconddruga sonsyn tookwziął his thirdtrzeci -- a thirdtrzeci of 18 is sixsześć.
20
45000
3000
Drugi syn wziął trzecią część - jedna trzecia z 18 to 6.
01:03
The youngestnajmłodszy sonsyn tookwziął his ninthdziewiąty --
21
48000
2000
Najmłodszy syn wziął dziewiątą część -
01:05
a ninthdziewiąty of 18 is two.
22
50000
2000
- jedna dziewiąta z 18 to 2.
01:07
You get 17.
23
52000
2000
Łącznie 17.
01:09
They had one camelwielbłąd left over.
24
54000
2000
Został im jeden wielbłąd,
01:11
They gavedał it back to the wisemądry oldstary womankobieta.
25
56000
2000
którego oddali staruszce.
01:13
(LaughterŚmiech)
26
58000
2000
(Śmiech)
01:15
Now if you think about that storyfabuła for a momentza chwilę,
27
60000
2000
Jeśli zastanowić się nad tą historią,
01:17
I think it resemblesprzypomina
28
62000
2000
to podobna jest ona
01:19
a lot of the difficulttrudny negotiationsnegocjacje we get involvedzaangażowany in.
29
64000
3000
do wielu trudnych negocjacji, jakie podejmujemy.
01:22
They startpoczątek off like 17 camelswielbłądy -- no way to resolverozwiązać it.
30
67000
2000
Zaczyna się od 17 wielbłądów i nie ma rozwiązania.
01:24
SomehowJakoś, what we need to do
31
69000
2000
Potrzeba nam
01:26
is stepkrok back from those situationssytuacje, like that wisemądry oldstary womankobieta,
32
71000
3000
zrobić krok wstecz, wyjść z tej sytuacji, by mieć świeże spojrzenie,
01:29
look at the situationsytuacja throughprzez freshświeży eyesoczy
33
74000
2000
jak tamta stara mądra kobieta,
01:31
and come up with an 18thth camelwielbłąd.
34
76000
3000
i znaleźć osiemnastego wielbłąda.
01:35
Now findingodkrycie that 18thth camelwielbłąd in the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy conflictskonflikty
35
80000
2000
Znajdowanie 18. wielbłąda
01:37
has been my life passionpasja.
36
82000
3000
w konfliktach na całym świecie jest moją pasją.
01:40
I basicallygruntownie see humanityludzkość a bitkawałek like those threetrzy brothersbracia.
37
85000
3000
Postrzegam ludzkość trochę jak tych trzech braci:
01:43
We're all one familyrodzina.
38
88000
2000
wszyscy jesteśmy jedną rodziną.
01:45
We know that scientificallynaukowo,
39
90000
2000
Z naukowego punktu widzenia,
01:47
thanksdzięki to the communicationskomunikacja revolutionrewolucja,
40
92000
2000
dzięki rewolucji w komunikacji,
01:49
all the tribesplemiona on the planetplaneta, all 15,000 tribesplemiona,
41
94000
3000
wszystkie plemiona na Ziemi, wszystkie 15000 plemion,
01:52
are in touchdotknąć with eachkażdy other.
42
97000
3000
jest w kontakcie ze sobą.
01:55
And it's a bigduży familyrodzina reunionReunion,
43
100000
2000
To niczym duży zjazd rodzinny.
01:57
and yetjeszcze, like manywiele familyrodzina reunionszjazdy,
44
102000
2000
Jednak, jak na wielu zjazdach rodzinnych,
01:59
it's not all peacepokój and lightlekki.
45
104000
2000
nie jest miło i przyjemnie.
02:01
There's a lot of conflictkonflikt,
46
106000
2000
Jest wiele zatargów.
02:03
and the questionpytanie is,
47
108000
2000
Pytanie brzmi:
02:05
how do we dealsprawa with our differencesróżnice?
48
110000
2000
jak radzimy sobie z tym, co nas różni?
02:07
How do we dealsprawa with our deepestnajgłębszy differencesróżnice,
49
112000
2000
Jak radzimy sobie z najgłębszymi sporami,
02:09
givendany the humanczłowiek propensityskłonność for conflictkonflikt
50
114000
2000
wziąwszy pod uwagę ludzką skłonność
02:11
and the humanczłowiek geniusgeniusz
51
116000
2000
do walki i człowieczy talent
02:13
at devisingopracowanie weaponsBronie of enormousogromny destructionzniszczenie?
52
118000
3000
do wymyślania broni masowego zniszczenia?
02:16
That's the questionpytanie.
53
121000
2000
Oto jest pytanie.
02:18
As I've spentwydany the last better partczęść of threetrzy decadesdziesiątki lat,
54
123000
3000
Jako że większość ostatnich trzydziestu -
02:21
almostprawie fourcztery,
55
126000
2000
- prawie czterdziestu -
02:23
travelingpodróżny the worldświat,
56
128000
2000
- lat spędziłem podróżując
02:25
tryingpróbować to work, gettinguzyskiwanie involvedzaangażowany in conflictskonflikty
57
130000
3000
po świecie, pracując, angażując się w konflikty
02:28
rangingpocząwszy from YugoslaviaJugosławia to the MiddleŚrodkowy EastWschód
58
133000
3000
od Jugosławii do Bliskiego Wschodu,
02:31
to ChechnyaCzeczenia to VenezuelaWenezuela,
59
136000
2000
od Czeczenii do Wenezueli,
02:33
some of the mostwiększość difficulttrudny conflictskonflikty on the facetwarz of the planetplaneta,
60
138000
3000
w niektóre z najtrudniejszych konfliktów na świecie,
02:36
I've been askingpytając myselfsiebie that questionpytanie.
61
141000
2000
zadawałem sobie to pytanie.
02:38
And I think I've founduznany, in some wayssposoby,
62
143000
2000
I chyba odkryłem,
02:40
what is the secretsekret to peacepokój.
63
145000
2000
co jest sekretem pokoju.
02:42
It's actuallytak właściwie surprisinglyzaskakująco simpleprosty.
64
147000
3000
To zaskakująco proste.
02:45
It's not easyłatwo, but it's simpleprosty.
65
150000
3000
Nie łatwe do wykonania, ale zasadniczo proste.
02:48
It's not even newNowy.
66
153000
2000
Pomysł nie jest nawet nowy.
02:50
It maymoże be one of our mostwiększość ancientstarożytny humanczłowiek heritagesdziedzictwo.
67
155000
2000
Może to scheda po naszych praprzodkach.
02:52
The secretsekret to peacepokój is us.
68
157000
3000
Sekretem pokoju jesteśmy my.
02:55
It's us who actdziałać
69
160000
2000
My -
02:57
as the surroundingotaczający communityspołeczność
70
162000
2000
- jako społeczność wokół konfliktu
02:59
around any conflictkonflikt,
71
164000
2000
możemy odegrać w nim
03:01
who can playgrać a constructivekonstruktywny rolerola.
72
166000
2000
konstruktywną rolę.
03:03
Let me give you just a storyfabuła, an exampleprzykład.
73
168000
3000
Podam wam jako przykład pewną historię.
03:07
About 20 yearslat agotemu, I was in SouthPołudniowa AfricaAfryka
74
172000
2000
Około 20 lat temu byłem w RPA
03:09
workingpracujący with the partiesimprezy in that conflictkonflikt,
75
174000
2000
pracując ze stronami tamtejszego konfliktu.
03:11
and I had an extradodatkowy monthmiesiąc,
76
176000
2000
Miałem dodatkowy miesiąc,
03:13
so I spentwydany some time livingżycie
77
178000
2000
więc spędziłem jakiś czas
03:15
with severalkilka groupsgrupy of SanSan BushmenBuszmeni.
78
180000
2000
żyjąc z kilkoma grupami Buszmenów San.
03:17
I was curiousciekawy about them and about the way in whichktóry they resolverozwiązać conflictkonflikt.
79
182000
3000
Byłem ciekaw ich oraz ich sposobów rozwiązywania konfliktów.
03:21
Because, after all, withinw ciągu livingżycie memorypamięć,
80
186000
2000
Jak daleko sięga pamięć,
03:23
they were huntersmyśliwi and gathererszbieraczy,
81
188000
2000
byli oni myśliwymi i zbieraczami,
03:25
livingżycie prettyładny much like our ancestorsprzodkowie livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj
82
190000
2000
żyjąc niemal dokładnie tak,
03:27
for maybe 99 percentprocent of the humanczłowiek storyfabuła.
83
192000
3000
jak nasi przodkowie żyli przez 99% historii ludzkości.
03:30
And all the menmężczyźni have these poisonzatruć arrowsstrzałki that they use for huntingpolowanie --
84
195000
3000
A mężczyźni używają do polowania zatrutych strzał -
03:33
absolutelyabsolutnie fatalfatalny.
85
198000
2000
- są one śmiertelne.
03:35
So how do they dealsprawa with theirich differencesróżnice?
86
200000
2000
Jak więc sobie radzą z konfliktami?
03:37
Well what I learnednauczyli
87
202000
2000
Odkryłem,
03:39
is wheneverkiedy tylko temperstempery risewzrost in those communitiesspołeczności,
88
204000
3000
że gdy nastroje w społeczności się psują,
03:42
someonektoś goesidzie and hidesukrywa the poisonzatruć arrowsstrzałki out in the bushkrzak,
89
207000
3000
jedna z osób idzie schować zatrute strzały gdzieś w gęstwinie
03:45
and then everyonekażdy sitssiedzi around in a circleokrąg like this,
90
210000
4000
a potem wszyscy siadają w kręgu
03:49
and they sitsiedzieć, and they talk, and they talk.
91
214000
3000
aby rozmawiać.
03:52
It maymoże take two daysdni, threetrzy daysdni, fourcztery daysdni,
92
217000
2000
To może trwać dwa, trzy, cztery dni,
03:54
but they don't restodpoczynek
93
219000
2000
ale oni nie udadzą się na spoczynek,
03:56
untilaż do they find a resolutionrozkład,
94
221000
2000
póki nie znajdą rozwiązania,
03:58
or better yetjeszcze, a reconciliationpojednanie.
95
223000
2000
albo jeszcze lepiej - zgody.
04:00
And if temperstempery are still too highwysoki,
96
225000
2000
A jeśli napięcie nie opadnie,
04:02
then they sendwysłać someonektoś off to visitodwiedzić some relativeskrewni
97
227000
2000
wysyła się człowieka w odwiedziny do krewnych,
04:04
as a cooling-offodstąpienia od periodokres.
98
229000
2000
żeby ochłonął.
04:06
Well that systemsystem
99
231000
2000
Zważywszy na nasze skłonności,
04:08
is, I think, probablyprawdopodobnie the systemsystem that kepttrzymane us aliveżywy to this pointpunkt,
100
233000
3000
to chyba taki system pozwolił nam przetrwać do tej pory.
04:11
givendany our humanczłowiek tendenciestendencje.
101
236000
2000
Nazywam tę metodę
04:13
That systemsystem, I call the "thirdtrzeci sidebok."
102
238000
3000
"trzecią stroną".
04:16
Because if you think about it,
103
241000
2000
Pomyślcie o tym:
04:18
normallynormalnie when we think of conflictkonflikt, when we describeopisać it,
104
243000
3000
kiedy myślimy o konflikcie,
04:21
there's always two sidesboki --
105
246000
2000
opisujemy jego dwie strony.
04:23
it's ArabsArabowie versusprzeciw IsraelisIzraelczycy, laborpraca versusprzeciw managementzarządzanie,
106
248000
2000
Są Arabowie przeciw Izraelczykom,
04:25
husbandmąż versusprzeciw wifeżona, RepublicansRepublikanie versusprzeciw DemocratsDemokraci.
107
250000
3000
robotnicy przeciw kierownikom, mąż przeciw żonie,
04:28
But what we don't oftenczęsto see
108
253000
2000
Republikanie przeciw Demokratom,
04:30
is that there's always a thirdtrzeci sidebok,
109
255000
2000
ale nie dostrzegamy, że zawsze jest
04:32
and the thirdtrzeci sidebok of the conflictkonflikt is us,
110
257000
2000
trzecia strona. Trzecia strona konfliktu
04:34
it's the surroundingotaczający communityspołeczność,
111
259000
2000
to my, społeczność, przyjaciele,
04:36
it's the friendsprzyjaciele, the alliesSojusznicy,
112
261000
2000
sprzymierzeńcy,
04:38
the familyrodzina membersczłonków, the neighborssąsiedzi.
113
263000
2000
członkowie rodziny, sąsiedzi.
04:40
And we can playgrać an incrediblyniewiarygodnie constructivekonstruktywny rolerola.
114
265000
3000
I możemy odegrać nieprawdopodobnie konstruktywną rolę.
04:43
PerhapsByć może the mostwiększość fundamentalfundamentalny way
115
268000
2000
Być może najbardziej istotny sposób,
04:45
in whichktóry the thirdtrzeci sidebok can help
116
270000
3000
w jaki trzecia strona może pomóc,
04:48
is to remindprzypominać the partiesimprezy of what's really at stakestawka.
117
273000
3000
to przypomnieć stronom, co jest na szali.
04:51
For the sakewzgląd of the kidsdzieciaki, for the sakewzgląd of the familyrodzina,
118
276000
2000
W imię dzieci, w imię rodziny,
04:53
for the sakewzgląd of the communityspołeczność, for the sakewzgląd of the futureprzyszłość,
119
278000
3000
w imię wspólnoty, w imię przyszłości
04:56
let's stop fightingwalczący for a momentza chwilę and startpoczątek talkingmówić.
120
281000
3000
przestańmy na chwilę walczyć i porozmawiajmy.
04:59
Because, the thing is,
121
284000
2000
Ponieważ,
05:01
when we're involvedzaangażowany in conflictkonflikt,
122
286000
2000
gdy jesteśmy w konflikcie,
05:03
it's very easyłatwo to losestracić perspectiveperspektywiczny.
123
288000
2000
bardzo łatwo jest stracić perspektywę.
05:05
It's very easyłatwo to reactreagować.
124
290000
2000
Najłatwiej przeprowadzić kontratak.
05:07
HumanCzłowieka beingsIstoty -- we're reactionreakcja machinesmaszyny.
125
292000
3000
Ludzie są maszynami zaprogramowanymi na działanie.
05:10
And as the sayingpowiedzenie goesidzie,
126
295000
2000
Jest takie powiedzenie:
05:12
when angryzły, you will make the bestNajlepiej speechprzemówienie
127
297000
2000
w gniewie wygłosisz najlepszą mowę
05:14
you will ever regretżal.
128
299000
3000
spośród tych, których będziesz żałować.
05:17
And so the thirdtrzeci sidebok remindsprzypomina us of that.
129
302000
3000
O tym przypomina nam trzecia strona.
05:20
The thirdtrzeci sidebok helpspomaga us go to the balconybalkonem,
130
305000
2000
Pomaga nam wejść na balkon,
05:22
whichktóry is a metaphormetafora for a placemiejsce of perspectiveperspektywiczny,
131
307000
3000
który jest metaforą szerszej perspektywy,
05:25
where we can keep our eyesoczy on the prizenagroda.
132
310000
3000
by nie stracić z oczu nagrody.
05:28
Let me tell you a little storyfabuła from my ownwłasny negotiatingnegocjowanie experiencedoświadczenie.
133
313000
3000
Pozwólcie, że przytoczę historię z mojego doświadczenia
05:31
Some yearslat agotemu, I was involvedzaangażowany as a facilitatorOrganizator
134
316000
3000
jako negocjatora. Parę lat temu byłem rozjemcą
05:34
in some very toughtwardy talksrozmowy
135
319000
2000
w kilku bardzo trudnych
05:36
betweenpomiędzy the leadersprzywódcy of RussiaRosja
136
321000
2000
rozmowach między przywódcami
05:38
and the leadersprzywódcy of ChechnyaCzeczenia.
137
323000
2000
Rosji i Czeczenii.
05:40
There was a warwojna going on, as you know.
138
325000
2000
Jak wiecie, trwała wojna.
05:42
And we metspotkał in the HagueHaga,
139
327000
2000
Spotkaliśmy się w Hadze,
05:44
in the PeacePokoju PalacePałac,
140
329000
2000
w Pałacu Pokoju,
05:46
in the samepodobnie roompokój where the YugoslavJugosłowiańska warwojna crimeszbrodnie tribunalTrybunał
141
331000
3000
w tym samym miejscu, w którym obradował trybunał do spraw
05:49
was takingnabierający placemiejsce.
142
334000
2000
zbrodni wojennych w byłej Jugosławii.
05:51
And the talksrozmowy got off to a ratherraczej rockyRocky startpoczątek
143
336000
2000
Zaczęły się tarcia,
05:53
when the vicewice presidentprezydent of ChechnyaCzeczenia
144
338000
2000
gdy wiceprezydent Czeczenii
05:55
beganrozpoczął się by pointingwskazując at the RussiansRosjanie and said,
145
340000
3000
zwrócił się do Rosjan, mówiąc:
05:58
"You should stayzostać right here in your seatssiedzenia,
146
343000
2000
"Możecie już nie wstawać z siedzeń,
06:00
because you're going to be on trialpróba for warwojna crimeszbrodnie."
147
345000
2000
bo będziecie odpowiadać przed trybunałem
06:02
And then he wentposzedł on, and then he turnedobrócony to me and said,
148
347000
2000
do spraw zbrodni wojennych".
06:04
"You're an AmericanAmerykański.
149
349000
2000
Potem obrócił się do mnie i rzekł:
06:06
Look at what you AmericansAmerykanie are doing in PuertoPuerto RicoRico."
150
351000
3000
"Jesteś Amerykaninem. Patrz, co Amerykanie robią w Puerto Rico".
06:09
And my mindumysł startedRozpoczęty racingwyścigi, "PuertoPuerto RicoRico? What do I know about PuertoPuerto RicoRico?"
151
354000
3000
Moje myśli wystartowały: "Puerto Rico? Co ja wiem o Puerto Rico?".
06:12
I startedRozpoczęty reactingreagować,
152
357000
2000
Już miałem zareagować,
06:14
but then I triedwypróbowany to rememberZapamiętaj to go to the balconybalkonem.
153
359000
3000
ale przypomniałem sobie o wejściu na balkon.
06:17
And then when he pausedwstrzymano,
154
362000
2000
Kiedy on zrobił przerwę,
06:19
and everyonekażdy lookedspojrzał at me for a responseodpowiedź,
155
364000
2000
a inni spojrzeli na mnie
06:21
from a balconybalkonem perspectiveperspektywiczny, I was ablezdolny to thank him for his remarksuwagi
156
366000
3000
oczekując odpowiedzi, z perspektywy balkonu mogłem podziękować mu
06:24
and say, "I appreciatedoceniać your criticismkrytyka of my countrykraj,
157
369000
3000
za jego uwagę i powiedzieć: "Uznaję krytykę mojego kraju
06:27
and I take it as a signznak that we're amongpośród friendsprzyjaciele
158
372000
2000
i biorę ją za znak tego, że jesteśmy
06:29
and can speakmówić candidlySzczerze to one anotherinne.
159
374000
3000
wśród przyjaciół i możemy mówić szczerze.
06:32
And what we're here to do is not to talk about PuertoPuerto RicoRico or the pastprzeszłość.
160
377000
3000
Ale nie jesteśmy tu, by mówić o Puerto Rico albo o przeszłości.
06:35
What we're here to do is to see if we can figurepostać out a way
161
380000
3000
Mamy zastanowić się, jak ukrócić cierpienia
06:38
to stop the sufferingcierpienie and the bloodshedrozlew krwi in ChechnyaCzeczenia."
162
383000
3000
i rozlew krwi w Czeczenii".
06:41
The conversationrozmowa got back on tracktor.
163
386000
3000
Rozmowa wróciła na właściwe tory.
06:44
That's the rolerola of the thirdtrzeci sidebok,
164
389000
2000
To jest rola trzeciej strony:
06:46
is to help the partiesimprezy to go to the balconybalkonem.
165
391000
2000
pomóc stronom konfliktu stanąć na balkonie.
06:48
Now let me take you for a momentza chwilę
166
393000
3000
A teraz zabiorę was na chwilę do -
06:51
to what's widelyszeroko regardeduważany as the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy mostwiększość difficulttrudny conflictkonflikt,
167
396000
2000
- jak się uważa - centrum najgorętszego,
06:53
or the mostwiększość impossibleniemożliwy conflictkonflikt,
168
398000
2000
najtrudniejszego do rozwiązania
06:55
is the MiddleŚrodkowy EastWschód.
169
400000
2000
konfliktu na świecie: na Bliski Wschód.
06:57
QuestionPytanie is: where'sgdzie jest the thirdtrzeci sidebok there?
170
402000
3000
Zapytajmy: gdzie jest trzecia strona?
07:00
How could we possiblymożliwie go to the balconybalkonem?
171
405000
2000
Czy można stanąć na balkonie?
07:02
Now I don't pretendstwarzać pozory to have an answerodpowiedź
172
407000
2000
Nie będę udawać, że znam
07:04
to the MiddleŚrodkowy EastWschód conflictkonflikt,
173
409000
2000
rozwiązanie dla konfliktu
07:06
but I think I've got a first stepkrok,
174
411000
2000
na Bliskim Wschodzie;
07:08
literallydosłownie, a first stepkrok,
175
413000
2000
znam pierwszy ku niemu krok,
07:10
something that any one of us could do as third-siderstrzecia tki.
176
415000
3000
coś, co możemy uczynić jako trzecia strona.
07:13
Let me just askzapytać you one questionpytanie first.
177
418000
2000
Lecz najpierw zadam wam jedno pytanie.
07:15
How manywiele of you
178
420000
2000
Ilu z was
07:17
in the last yearslat
179
422000
2000
martwiło się w ostatnich latach
07:19
have ever founduznany yourselfsiebie worryingfrasobliwy about the MiddleŚrodkowy EastWschód
180
424000
3000
konfliktem na Bliskim Wschodzie i zastanawiało,
07:22
and wonderingpełen zdumienia what anyonektokolwiek could do?
181
427000
2000
co moglibyście zrobić?
07:24
Just out of curiosityciekawość, how manywiele of you?
182
429000
2000
Pytam z ciekawości: ilu?
07:26
Okay, so the great majoritywiększość of us.
183
431000
3000
Dobrze, zatem większość.
07:29
And here, it's so fardaleko away.
184
434000
2000
A przecież to tak daleko.
07:31
Why do we payzapłacić so much attentionUwaga to this conflictkonflikt?
185
436000
3000
Czemu poświęcamy tyle uwagi temu konfliktowi?
07:34
Is it the numbernumer of deathsśmierci?
186
439000
2000
Chodzi o liczbę zgonów?
07:36
There are a hundredsto timesczasy more people who dieumierać
187
441000
2000
Setki razy więcej ludzi ginie w konfliktach
07:38
in a conflictkonflikt in AfricaAfryka than in the MiddleŚrodkowy EastWschód.
188
443000
2000
w Afryce niż na Bliskim Wschodzie.
07:40
No, it's because of the storyfabuła,
189
445000
2000
Nie, powodem jest historia,
07:42
because we feel personallyosobiście involvedzaangażowany
190
447000
2000
ponieważ czujemy się
07:44
in that storyfabuła.
191
449000
2000
osobiście zaangażowani.
07:46
WhetherCzy we're ChristiansChrześcijanie, MuslimsMuzułmanie or JewsŻydzi,
192
451000
2000
Chrześcijanie, muzułmanie czy Żydzi,
07:48
religiousreligijny or non-religiousniereligijnych,
193
453000
2000
religijni czy bezwyznaniowi,
07:50
we feel we have a personalosobisty stakestawka in it.
194
455000
2000
czujemy, że mamy w tym osobisty udział.
07:52
StoriesHistorie mattermateria. As an anthropologistantropolog, I know that.
195
457000
3000
Historie mają znaczenie. Wiem to jako antropolog.
07:55
StoriesHistorie are what we use to transmitprzekazać knowledgewiedza, umiejętności.
196
460000
3000
Używamy historii, by przekazywać wiedzę.
07:58
They give meaningznaczenie to our liveszyje.
197
463000
2000
Nadają znaczenie naszemu życiu.
08:00
That's what we tell here at TEDTED, we tell storieshistorie.
198
465000
2000
To robimy w ramach TED - opowiadamy historie.
08:02
StoriesHistorie are the keyklawisz.
199
467000
2000
Historie to klucz.
08:04
And so my questionpytanie is,
200
469000
3000
Powiadam więc:
08:07
yes, let's try and resolverozwiązać the politicsPolityka
201
472000
2000
tak, spróbujmy rozwiązać problemy polityczne
08:09
there in the MiddleŚrodkowy EastWschód,
202
474000
2000
na Bliskim Wschodzie
08:11
but let's alsorównież take a look at the storyfabuła.
203
476000
3000
ale przyjrzyjmy się też historii.
08:14
Let's try to get at the rootkorzeń of what it's all about.
204
479000
2000
Spróbujmy sięgnąć do najgłębszych przyczyn.
08:16
Let's see if we can applyzastosować the thirdtrzeci sidebok to it.
205
481000
2000
Zobaczmy, czy można zastosować zasadę
08:18
What would that mean? What is the storyfabuła there?
206
483000
3000
trzeciej strony. Co by to zmieniło? Jaka jest tamtejsza historia?
08:21
Now as anthropologistsantropolodzy, we know
207
486000
2000
Antropolodzy wiedzą, że
08:23
that everykażdy culturekultura has an originpochodzenie storyfabuła.
208
488000
3000
każda kultura ma historię swojego początku.
08:26
What's the originpochodzenie storyfabuła of the MiddleŚrodkowy EastWschód?
209
491000
2000
Co jest historią początku Bliskiego Wschodu?
08:28
In a phrasewyrażenie, it's:
210
493000
2000
W skrócie:
08:30
4,000 yearslat agotemu, a man and his familyrodzina
211
495000
3000
4000 lat temu pewien człowiek przewędrował
08:33
walkedchodził acrossprzez the MiddleŚrodkowy EastWschód,
212
498000
2000
ze swoją rodziną przez Bliski Wschód
08:35
and the worldświat has never been the samepodobnie sinceod.
213
500000
3000
i odmienił świat na zawsze.
08:38
That man, of coursekurs,
214
503000
2000
Ten człowiek
08:40
was AbrahamAbraham.
215
505000
2000
to oczywiście Abraham.
08:42
And what he stoodstał for was unityjedność,
216
507000
2000
Symbolizował on
08:44
the unityjedność of the familyrodzina.
217
509000
2000
jedność rodziny.
08:46
He's the fatherojciec of us all.
218
511000
2000
Jest ojcem nas wszystkich.
08:48
But it's not just what he stoodstał for, it's what his messagewiadomość was.
219
513000
2000
Nie tylko to symbolizował, ale również taką ideę krzewił.
08:50
His basicpodstawowy messagewiadomość was unityjedność too,
220
515000
3000
Jego podstawowym przesłaniem była jedność,
08:53
the interconnectednesswzajemne powiązania of it all, the unityjedność of it all,
221
518000
3000
wzajemna zależność i jedność wszystkich.
08:56
and his basicpodstawowy valuewartość was respectPoszanowanie,
222
521000
3000
Podstawową wartością - uszanowanie
08:59
was kindnessdobroć towardw kierunku strangersobcy.
223
524000
2000
okazywane obcym.
09:01
That's what he's knownznany for, his hospitalitygościnność.
224
526000
3000
Z tego właśnie jest znany, ze swej gościnności.
09:04
So in that sensesens,
225
529000
2000
Tak to ujmując,
09:06
he's the symbolicsymboliczne thirdtrzeci sidebok
226
531000
2000
staje się on symboliczną trzecią
09:08
of the MiddleŚrodkowy EastWschód.
227
533000
2000
stroną dla Bliskiego Wschodu.
09:10
He's the one who remindsprzypomina us
228
535000
3000
To on przypomina nam, że jesteśmy
09:13
that we're all partczęść of a greaterwiększy wholecały.
229
538000
2000
częścią czegoś większego.
09:15
Now how would you --
230
540000
2000
Jak byście zatem...
09:17
now think about that for a momentza chwilę.
231
542000
2000
Pomyślcie o tym.
09:19
TodayDzisiaj we facetwarz the scourgeplagi of terrorismterroryzm.
232
544000
3000
Dzisiaj nęka nas terroryzm.
09:22
What is terrorismterroryzm?
233
547000
2000
Czym on jest?
09:24
TerrorismTerroryzm is basicallygruntownie takingnabierający an innocentniewinny strangernieznajomy
234
549000
3000
Terroryzm jest wtedy, gdy niewinnego obcego człowieka
09:27
and treatingleczenie them as an enemywróg whomkogo you killzabić
235
552000
3000
traktuje się jak wroga i zabija go,
09:30
in orderzamówienie to createStwórz fearstrach.
236
555000
2000
by wywołać strach.
09:32
What's the oppositenaprzeciwko of terrorismterroryzm?
237
557000
2000
Co jest przeciwieństwem terroryzmu?
09:34
It's takingnabierający an innocentniewinny strangernieznajomy
238
559000
2000
Potraktować niewinnego obcego człowieka
09:36
and treatingleczenie them as a friendprzyjaciel
239
561000
2000
jak przyjaciela,
09:38
whomkogo you welcomeWitamy into your home
240
563000
3000
którego zapraszasz do swojego domu
09:41
in orderzamówienie to sowSOW and createStwórz understandingzrozumienie,
241
566000
2000
by siać i stwarzać zrozumienie,
09:43
or respectPoszanowanie, or love.
242
568000
3000
szacunek, miłość.
09:46
So what if then
243
571000
2000
Gdybyśmy wzięli teraz
09:48
you tookwziął the storyfabuła of AbrahamAbraham,
244
573000
3000
historię Abrahama,
09:51
whichktóry is a thirdtrzeci sidebok storyfabuła,
245
576000
2000
historię trzeciej strony,
09:53
what if that could be --
246
578000
2000
to co, gdyby okazała się ona -
09:55
because AbrahamAbraham standsstojaki for hospitalitygościnność --
247
580000
3000
- ponieważ Abraham symbolizuje gościnność -
09:58
what if that could be an antidoteantidotum to terrorismterroryzm?
248
583000
3000
- co gdyby okazała się antidotum na terroryzm?
10:01
What if that could be a vaccineszczepionka
249
586000
2000
Szczepionką przeciw
10:03
againstprzeciwko religiousreligijny intolerancenietolerancji?
250
588000
2000
religijnej nietolerancji?
10:05
How would you bringprzynieść that storyfabuła to life?
251
590000
3000
Jak można by wskrzesić tamtą opowieść?
10:08
Now it's not enoughdość just to tell a storyfabuła --
252
593000
2000
Nie wystarczy ją opowiedzieć -
10:10
that's powerfulpotężny --
253
595000
2000
- ma to siłę,
10:12
but people need to experiencedoświadczenie the storyfabuła.
254
597000
2000
ale ludzie potrzebują tej historii
10:14
They need to be ablezdolny to liverelacja na żywo the storyfabuła. How would you do that?
255
599000
3000
doświadczyć. Muszą móc nią żyć. Jak tego dokonać?
10:17
And that was my thinkingmyślący of how would you do that.
256
602000
3000
Rozmyślałem nad tym.
10:20
And that's what comespochodzi to the first stepkrok here.
257
605000
2000
Dochodzimy do pierwszego kroku.
10:22
Because the simpleprosty way to do that
258
607000
2000
Najprostszym sposobem
10:24
is you go for a walkspacerować.
259
609000
3000
jest ruszyć w drogę
10:27
You go for a walkspacerować in the footstepsślady of AbrahamAbraham.
260
612000
3000
śladami Abrahama.
10:30
You retraceprześledzić the footstepsślady of AbrahamAbraham.
261
615000
3000
Odtworzyć przeszłość jego kroków.
10:33
Because walkingpieszy has a realreal powermoc.
262
618000
3000
Podróż ma realną moc.
10:36
You know, as an anthropologistantropolog, walkingpieszy is what madezrobiony us humanczłowiek.
263
621000
3000
Z punktu widzenia antropologa, chodzenie uczyniło nas ludźmi.
10:39
WalkingSpacery, it's funnyzabawny, when you walkspacerować,
264
624000
2000
To zabawne, gdy idziecie,
10:41
you walkspacerować side-by-sideside-by-side
265
626000
2000
poruszacie się ramię w ramię
10:43
in the samepodobnie commonpospolity directionkierunek.
266
628000
3000
we wspólnym kierunku.
10:46
Now if I were to come to you face-to-facetwarzą w twarz
267
631000
2000
Gdybym stanął z wami twarzą w twarz
10:48
and come this closeblisko to you,
268
633000
3000
i podszedł blisko,
10:51
you would feel threatenedzagrożony.
269
636000
3000
czulibyście się zagrożeni.
10:54
But if I walkspacerować shoulder-to-shoulderramię w ramię,
270
639000
2000
Ale gdy idę ramię w ramię,
10:56
even touchingwzruszające shouldersramiona,
271
641000
2000
nawet dotykając,
10:58
it's no problemproblem.
272
643000
2000
nikomu to nie przeszkadza.
11:00
Who fightswalki while they walkspacerować?
273
645000
2000
Kto by walczył podczas wspólnej wędrówki?
11:02
That's why in negotiationsnegocjacje, oftenczęsto, when things get toughtwardy,
274
647000
3000
Dlatego często w negocjacjach, gdy sprawy się nie układają,
11:05
people go for walksspacery in the woodsWoods.
275
650000
2000
ludzie muszą pochodzić z problemem.
11:07
So the ideapomysł cameoprawa ołowiana witrażu to me
276
652000
2000
Naszedł mnie więc pomysł,
11:09
of what about inspiringinspirujący
277
654000
2000
by ożywić ten szlak -
11:11
a pathścieżka, a routetrasa --
278
656000
2000
- niczym jedwabny szlak,
11:13
think the silkjedwab routetrasa, think the AppalachianAppalachów trailślad --
279
658000
3000
czy szlak Appalachów -
11:16
that followedśledzić in the footstepsślady
280
661000
2000
- który biegłby śladami
11:18
of AbrahamAbraham.
281
663000
2000
Abrahama.
11:20
People said, "That's crazyzwariowany. You can't.
282
665000
2000
Ludzie mówili: "To szaleństwo. Nie da się.
11:22
You can't retraceprześledzić the footstepsślady of AbrahamAbraham. It's too insecureniepewny.
283
667000
3000
Nie możesz odtworzyć szlaku Abrahama. To niebezpieczne.
11:25
You've got to crosskrzyż all these bordersgranice.
284
670000
2000
Trzeba przekroczyć tyle granic.
11:27
It goesidzie acrossprzez 10 differentróżne countrieskraje in the MiddleŚrodkowy EastWschód,
285
672000
2000
Biegnie on przez 10 krajów na Bliskim Wschodzie
11:29
because it unitesjednoczy them all."
286
674000
2000
i łączy je wszystkie".
11:31
And so we studiedbadane the ideapomysł at HarvardHarvard.
287
676000
2000
Z należytą starannością rozważyliśmy
11:33
We did our duez powodu diligencestaranności.
288
678000
2000
ten pomysł na Harvardzie.
11:35
And then a fewkilka yearslat agotemu, a groupGrupa of us,
289
680000
2000
A potem, kilka lat temu,
11:37
about 25 of us from about 10 differentróżne countrieskraje,
290
682000
2000
grupa około 25 osób z 10 krajów
11:39
decidedzdecydowany to see if we could retraceprześledzić the footstepsślady of AbrahamAbraham,
291
684000
2000
zdecydowała się sprawdzić, czy można wskrzesić szlak Abrahama,
11:41
going from his initialInicjał birthplacemiejsce urodzenia in the cityMiasto of UrfaUrfa
292
686000
3000
wychodząc z miejsca jego narodzin w mieście Urfa
11:44
in SouthernPołudniowej TurkeyTurcja, NorthernPółnocnej MesopotamiaMezopotamii.
293
689000
3000
w południowej Turcji, północnej Mezopotamii.
11:47
And we then tookwziął a busautobus and tookwziął some walksspacery
294
692000
3000
Potem kawałek pojechaliśmy autobusem, kawałek przeszliśmy pieszo
11:50
and wentposzedł to HarranHarran,
295
695000
2000
i dotarliśmy do Harran,
11:52
where, in the BibleBiblii, he setszestawy off on his journeypodróż.
296
697000
3000
skąd według Biblii Abraham wyruszył w podróż.
11:55
Then we crossedskrzyżowany the bordergranica into SyriaSyria, wentposzedł to AleppoAleppo,
297
700000
2000
Przekroczyliśmy granicę Syrii, doszliśmy do Aleppo,
11:57
whichktóry, turnsskręca out, is namedo imieniu after AbrahamAbraham.
298
702000
2000
które okazało się mieć swą nazwę po Abrahamie.
11:59
We wentposzedł to DamascusDamaszek,
299
704000
2000
Poszliśmy do Damaszku,
12:01
whichktóry has a long historyhistoria associatedpowiązany with AbrahamAbraham.
300
706000
2000
silnie związanego z Abrahamem.
12:03
We then cameoprawa ołowiana witrażu to NorthernPółnocnej JordanJordania,
301
708000
3000
Następnie udaliśmy się do północnej Jordanii,
12:06
to JerusalemJerozolima,
302
711000
2000
do Jerozolimy,
12:08
whichktóry is all about AbrahamAbraham, to BethlehemBetlejem,
303
713000
3000
w której wszystko dotyczy Abrahama, do Betlejem
12:11
and finallywreszcie to the placemiejsce where he's buriedpochowany
304
716000
2000
i w końcu do Hebronu,
12:13
in HebronHebron.
305
718000
2000
miejsca pochówku.
12:15
So effectivelyfaktycznie, we wentposzedł from wombłono to tombGrobowiec.
306
720000
2000
Przeszliśmy jego drogę od kołyski do grobu.
12:17
We showedpokazał it could be doneGotowe. It was an amazingniesamowity journeypodróż.
307
722000
3000
Pokazaliśmy, że się da. To była cudowna podróż.
12:20
Let me askzapytać you a questionpytanie.
308
725000
2000
Zadam wam pytanie.
12:22
How manywiele of you have had the experiencedoświadczenie
309
727000
2000
Ilu z was miało takie doświadczenie,
12:24
of beingistota in a strangedziwne neighborhoodsąsiedztwo,
310
729000
2000
w którym byliście w obcym otoczeniu
12:26
or strangedziwne landwylądować,
311
731000
2000
czy w innym kraju
12:28
and a totalcałkowity strangernieznajomy, perfectidealny strangernieznajomy,
312
733000
3000
i ktoś całkowicie wam obcy
12:31
comespochodzi up to you and showsprzedstawia you some kindnessdobroć,
313
736000
3000
podszedł i okazał wam życzliwość,
12:34
maybe inviteszaprasza you into theirich home, givesdaje you a drinkdrink,
314
739000
2000
może zaprosił do swojego domu,
12:36
givesdaje you a coffeeKawa, givesdaje you a mealposiłek?
315
741000
2000
napoił, nakarmił?
12:38
How manywiele of you have ever had that experiencedoświadczenie?
316
743000
2000
Ilu z was tego doświadczyło?
12:40
That's the essenceistota
317
745000
2000
To jest istota ścieżki,
12:42
of the AbrahamAbraham pathścieżka.
318
747000
2000
którą szedł Abraham.
12:44
But that's what you discoverodkryć, is you go into these villageswioski in the MiddleŚrodkowy EastWschód
319
749000
2000
A odkryjesz, że gdy przybywasz do tych wiosek na Bliskim Wschodzie,
12:46
where you expectoczekiwać hostilitywrogość,
320
751000
2000
gdzie spodziewałbyś się wrogości,
12:48
and you get the mostwiększość amazingniesamowity hospitalitygościnność,
321
753000
2000
to spotka cię niesłychana gościnność
12:50
all associatedpowiązany with AbrahamAbraham.
322
755000
2000
związana z Abrahamem.
12:52
"In the nameNazwa of fatherojciec AbrahamAbraham,
323
757000
2000
"W imię ojca Abrahama, pozwól,
12:54
let me offeroferta you some foodjedzenie."
324
759000
2000
że przygotuję ci posiłek".
12:56
So what we discoveredodkryty
325
761000
2000
Okazało się,
12:58
is that AbrahamAbraham is not just a figurepostać out of a bookksiążka for those people.
326
763000
3000
że Abraham nie jest dla tych ludzi jedynie postacią na kartce papieru,
13:01
He's aliveżywy; he's a livingżycie presenceobecność.
327
766000
3000
on jest żywy i wciąż obecny.
13:04
And to make a long storyfabuła shortkrótki,
328
769000
2000
Koniec końców,
13:06
in the last couplepara of yearslat now,
329
771000
2000
w ciągu ostatnich lat
13:08
thousandstysiące of people
330
773000
2000
tysiące ludzi
13:10
have begunzaczął to walkspacerować partsCzęści of the pathścieżka of AbrahamAbraham
331
775000
2000
wstąpiło na ścieżkę, którą Abraham szedł
13:12
in the MiddleŚrodkowy EastWschód,
332
777000
2000
przez Bliski Wschód,
13:14
enjoyingciesząc the hospitalitygościnność of the people there.
333
779000
3000
ciesząc się gościnnością tamtejszych ludzi.
13:17
They'veThey've begunzaczął to walkspacerować
334
782000
2000
Ludzie zaczęli chodzić
13:19
in IsraelIzrael and PalestinePalestyna,
335
784000
2000
po Izraelu i Palestynie,
13:21
in JordanJordania, in TurkeyTurcja, in SyriaSyria.
336
786000
2000
Jordanii, Turcji, Syrii.
13:23
It's an amazingniesamowity experiencedoświadczenie.
337
788000
2000
To zdumiewające doświadczenie.
13:25
MenMężczyźni, womenkobiety, youngmłody people, oldstary people --
338
790000
2000
Mężczyźni, kobiety, ludzie młodzi i starzy -
13:27
more womenkobiety than menmężczyźni, actuallytak właściwie, interestinglyco ciekawe.
339
792000
3000
- w istocie więcej kobiet niż mężczyzn, co ciekawe.
13:30
For those who can't walkspacerować,
340
795000
2000
Dla tych, którzy nie mogą chodzić
13:32
who are unableniezdolny to get there right now,
341
797000
2000
lub którzy nie są w stanie dostać się
13:34
people startedRozpoczęty to organizezorganizować walksspacery
342
799000
2000
tam teraz, zaczęto organizować spacery
13:36
in citiesmiasta, in theirich ownwłasny communitiesspołeczności.
343
801000
2000
w miastach, w ich własnych środowiskach.
13:38
In CincinnatiCincinnati, for instanceinstancja, that organizedzorganizowany a walkspacerować
344
803000
2000
Jak na przykład w Cincinnati, gdzie zorganizowano
13:40
from a churchkościół to a mosqueMeczet to a synagogueSynagoga
345
805000
2000
przemarsz z kościoła poprzez meczet do synagogi,
13:42
and all had an AbrahamicAbrahama mealposiłek togetherRazem.
346
807000
2000
po czym wszyscy zjedli razem Abrahamowy posiłek.
13:44
It was AbrahamAbraham PathŚcieżka Day.
347
809000
2000
To był dzień ścieżki Abrahama.
13:46
In SaoSao PauloPaulo, BrazilBrazylia, it's becomestają się an annualroczny eventzdarzenie
348
811000
2000
W Sao Paulo w Brazylii, dla tysięcy ludzi
13:48
for thousandstysiące of people to runbiegać
349
813000
2000
rokrocznym wydarzeniem stał się
13:50
in a virtualwirtualny AbrahamAbraham PathŚcieżka RunUruchom,
350
815000
2000
bieg po wyobrażonej ścieżce Abrahama
13:52
unitingjednocząc the differentróżne communitiesspołeczności.
351
817000
2000
i jednoczenie w ten sposób różnych społeczności.
13:54
The mediagłoska bezdźwięczna love it; they really adoreUwielbiam it.
352
819000
3000
Media to lubią, naprawdę uwielbiają.
13:57
They lavishrozrzutny attentionUwaga on it
353
822000
2000
Nie szczędzą na to uwagi
13:59
because it's visualwizualny,
354
824000
2000
ponieważ jest poglądowe
14:01
and it spreadsspready the ideapomysł,
355
826000
2000
i rozpowszechnia ideę
14:03
this ideapomysł of AbrahamicAbrahama hospitalitygościnność
356
828000
2000
Abrahamowej gościnności
14:05
of kindnessdobroć towardsw kierunku strangersobcy.
357
830000
2000
i dobroci w stosunku do obcych ludzi.
14:07
And just a couplepara weekstygodnie agotemu,
358
832000
2000
Kilka tygodni temu
14:09
there was an NPRNPR storyfabuła on it.
359
834000
2000
mówili o tym w radio.
14:11
Last monthmiesiąc,
360
836000
2000
W zeszłym miesiącu
14:13
there was a piecekawałek in the GuardianOpiekun,
361
838000
2000
opisano to
14:15
in the ManchesterManchester GuardianOpiekun, about it --
362
840000
3000
na dwóch stronach
14:18
two wholecały pagesstrony.
363
843000
3000
w "The Guardian".
14:21
And they quotedpodane a villagerwieśniak
364
846000
3000
Cytowano mieszkańca tamtejszej wioski,
14:24
who said, "This walkspacerować connectsłączy us to the worldświat."
365
849000
3000
który mówił: "Ten spacer łączy nas ze światem".
14:27
He said it was like a lightlekki that wentposzedł on in our liveszyje.
366
852000
3000
Powiedział, że to jak światło, które ponieśli dalej w życie.
14:30
It broughtprzyniósł us hopenadzieja.
367
855000
2000
Że dało im nadzieję.
14:32
And so that's what it's about.
368
857000
2000
I o to właśnie chodzi.
14:34
But it's not just about psychologyPsychologia;
369
859000
3000
Nie koniec jednak na psychologii,
14:37
it's about economicsEkonomia,
370
862000
2000
chodzi też o ekonomię, gdyż
14:39
because as people walkspacerować they spendwydać moneypieniądze.
371
864000
2000
w czasie tych marszów ludzie wydają pieniądze.
14:41
And this womankobieta right here, UmUM AhmadAhmad,
372
866000
3000
Weźmy Um Ahmad,
14:44
is a womankobieta who liveszyje on a pathścieżka in NorthernPółnocnej JordanJordania.
373
869000
3000
kobietę żyjącą na szlaku w północnej Jordanii.
14:47
She's desperatelybeznadziejnie poorubogi.
374
872000
2000
Jest rozpaczliwie biedna.
14:49
She's partiallyczęściowo blindślepy, her husbandmąż can't work,
375
874000
3000
Jest częściowo ślepa, jej mąż nie może pracować,
14:52
she's got sevensiedem kidsdzieciaki.
376
877000
3000
mają siedmioro dzieci.
14:55
But what she can do is cookgotować,
377
880000
2000
Ale może gotować.
14:57
and so she's begunzaczął to cookgotować for some groupsgrupy of walkersWalkers
378
882000
3000
Toteż zaczęła gotować dla grup piechurów,
15:00
who come throughprzez the villagewioska and have a mealposiłek in her home.
379
885000
3000
posilają się w jej domu gdy przechodzą przez wieś.
15:03
They sitsiedzieć on the floorpiętro.
380
888000
2000
Siedzą na podłodze,
15:05
She doesn't even have a tableclothObrus.
381
890000
2000
nie ma nawet obrusa.
15:07
She makesczyni the mostwiększość deliciouspyszne foodjedzenie
382
892000
2000
Um robi jednak wyśmienite jedzenie,
15:09
that's freshświeży from the herbszioła in the surroundingotaczający countrysidewsi.
383
894000
3000
doprawione okolicznymi ziołami.
15:12
And so more and more walkersWalkers have come,
384
897000
2000
Przychodziło coraz więcej piechurów,
15:14
and latelyostatnio she's begunzaczął to earnZarabiaj an incomedochód
385
899000
2000
a ostatnio zaczęła na tym zarabiać
15:16
to supportwsparcie her familyrodzina.
386
901000
2000
i może wesprzeć rodzinę.
15:18
And so she told our teamzespół there, she said,
387
903000
3000
Powiedziała naszemu zespołowi:
15:21
"You have madezrobiony me visiblewidoczny
388
906000
3000
"Uczyniliście mnie widocznym
15:24
in a villagewioska where people were oncepewnego razu ashamedzawstydzony
389
909000
2000
we wsi, w której wcześniej wstydzili się
15:26
to look at me."
390
911000
2000
na mnie patrzeć".
15:28
That's the potentialpotencjał of the AbrahamAbraham pathścieżka.
391
913000
3000
To jest potencjał ścieżki Abrahama.
15:31
There are literallydosłownie hundredssetki of those kindsrodzaje of communitiesspołeczności
392
916000
2000
Na tej drodze przez Bliski Wschód
15:33
acrossprzez the MiddleŚrodkowy EastWschód, acrossprzez the pathścieżka.
393
918000
3000
są setki takich społeczności.
15:37
The potentialpotencjał is basicallygruntownie to changezmiana the gamegra.
394
922000
3000
Mają potencjał, by zmienić reguły gry.
15:40
And to changezmiana the gamegra, you have to changezmiana the framerama,
395
925000
2000
By to zrobić, trzeba zmienić
15:42
the way we see things --
396
927000
2000
punkt widzenia -
15:44
to changezmiana the framerama
397
929000
2000
- z wrogości na gościnność,
15:46
from hostilitywrogość to hospitalitygościnność,
398
931000
3000
z terroryzmu na turystykę.
15:49
from terrorismterroryzm to tourismturystyka.
399
934000
3000
W tym sensie
15:52
And in that sensesens, the AbrahamAbraham pathścieżka
400
937000
2000
ścieżka Abrahama
15:54
is a game-changergra zmieniarka.
401
939000
2000
może odmienić ich los.
15:56
Let me just showpokazać you one thing.
402
941000
2000
Zwrócę waszą uwagę na pewną rzecz.
15:58
I have a little acornŻołądź here
403
943000
2000
Mam tu małego żołędzia,
16:00
that I pickeddoborowy up while I was walkingpieszy on the pathścieżka
404
945000
2000
którego podniosłem w tym roku
16:02
earlierwcześniej this yearrok.
405
947000
2000
na trasie.
16:04
Now the acornŻołądź is associatedpowiązany with the oakDąb treedrzewo, of coursekurs --
406
949000
2000
Żołądź oczywiście wyrośnie na dąb,
16:06
growsrośnie into an oakDąb treedrzewo,
407
951000
2000
który możemy sobie wyobrazić
16:08
whichktóry is associatedpowiązany with AbrahamAbraham.
408
953000
2000
jako Abrahama.
16:10
The pathścieżka right now is like an acornŻołądź;
409
955000
2000
Jego ścieżka jest teraz jak ten żołądź:
16:12
it's still in its earlywcześnie phasefazy.
410
957000
2000
jeszcze we wczesnej fazie rozwoju.
16:14
What would the oakDąb treedrzewo look like?
411
959000
2000
A jak będzie wyglądać dąb?
16:16
Well I think back to my childhooddzieciństwo,
412
961000
2000
Cofam się myślą do czasów dzieciństwa,
16:18
a good partczęść of whichktóry I spentwydany, after beingistota bornurodzony here in ChicagoChicago,
413
963000
2000
które w większości - choć urodziłem się w Chicago -
16:20
I spentwydany in EuropeEuropy.
414
965000
2000
- spędziłem w Europie.
16:22
If you had been
415
967000
2000
Jeśli widzieliście
16:24
in the ruinsruiny of, say, LondonLondyn
416
969000
2000
ruiny Londynu czy Berlinu
16:26
in 1945, or BerlinBerlin,
417
971000
3000
w 1945
16:29
and you had said,
418
974000
2000
a ktoś by wam wtedy powiedział:
16:31
"SixtySześćdziesięciu yearslat from now,
419
976000
2000
"Za 60 lat to będzie
16:33
this is going to be the mostwiększość peacefulspokojna, prosperouszamożnych partczęść of the planetplaneta,"
420
978000
2000
najspokojniejszy, dobrze prosperujący zakątek globu",
16:35
people would have thought
421
980000
2000
uznalibyście go
16:37
you were certifiablycertifiably insaneszalony.
422
982000
2000
za nienormalnego.
16:39
But they did it thanksdzięki to a commonpospolity identitytożsamość -- EuropeEuropy --
423
984000
4000
A jednak to się stało, ludzie osiągnęli to dzięki wspólnej europejskiej tożsamości
16:43
and a commonpospolity economygospodarka.
424
988000
2000
i wspólnej ekonomii.
16:45
So my questionpytanie is, if it can be doneGotowe in EuropeEuropy,
425
990000
3000
Pytam zatem: skoro udało się w Europie,
16:48
why not in the MiddleŚrodkowy EastWschód?
426
993000
2000
dlaczego nie na Bliskim Wschodzie?
16:50
Why not, thanksdzięki to a commonpospolity identitytożsamość,
427
995000
2000
Dlaczego nie, skoro jest wspólna tożsamość
16:52
whichktóry is the storyfabuła of AbrahamAbraham,
428
997000
2000
w postaci historii Abrahama
16:54
and thanksdzięki to a commonpospolity economygospodarka
429
999000
2000
i może istnieć wspólna ekonomia,
16:56
that would be basedna podstawie in good partczęść on tourismturystyka?
430
1001000
3000
w dużej mierze oparta na turystyce?
17:00
So let me concludewyciągnąć wniosek then
431
1005000
2000
Zakończę stwierdzeniem,
17:02
by sayingpowiedzenie that in the last 35 yearslat,
432
1007000
3000
iż w ciągu ubiegłych 35 lat,
17:05
as I've workedpracował
433
1010000
2000
gdy pracowałem
17:07
in some of the mostwiększość dangerousniebezpieczny, difficulttrudny and intractableproblematyczna
434
1012000
2000
nad paroma najniebezpieczniejszymi i najtrudniejszymi
17:09
conflictskonflikty around the planetplaneta,
435
1014000
2000
do rozwiązania konfliktami na świecie,
17:11
I have yetjeszcze to see one conflictkonflikt
436
1016000
3000
nie widziałem ani jednego,
17:14
that I feltczułem could not be transformedprzekształcone.
437
1019000
3000
który uznałbym za niemożliwy do zmiany.
17:17
It's not easyłatwo, of coursekurs,
438
1022000
2000
Czasem zmiana nie jest łatwA,
17:19
but it's possiblemożliwy.
439
1024000
2000
ale zawsze możliwa.
17:21
It was doneGotowe in SouthPołudniowa AfricaAfryka.
440
1026000
2000
Zrobiliśmy to w RPA.
17:23
It was doneGotowe in NorthernPółnocnej IrelandIrlandia.
441
1028000
2000
Zrobiliśmy to w Irlandii Północnej.
17:25
It could be doneGotowe anywheregdziekolwiek.
442
1030000
2000
Moglibyśmy dokonać tego wszędzie,
17:27
It simplypo prostu dependszależy on us.
443
1032000
2000
to zależy po prostu od nas,
17:29
It dependszależy on us takingnabierający the thirdtrzeci sidebok.
444
1034000
3000
jako od trzeciej strony.
17:32
So let me inviteZapraszam you
445
1037000
2000
Zapraszam was zatem
17:34
to considerrozważać takingnabierający the thirdtrzeci sidebok,
446
1039000
2000
do stanięcia po trzeciej stronie, nawet
17:36
even as a very smallmały stepkrok.
447
1041000
2000
gdyby to miał być mały krok.
17:38
We're about to take a breakprzerwa in a momentza chwilę.
448
1043000
2000
Za chwilę rozpocznie się przerwa.
17:40
Just go up to someonektoś
449
1045000
2000
Podejdźcie do kogoś
17:42
who'skto jest from a differentróżne culturekultura, a differentróżne countrykraj,
450
1047000
3000
z innej kultury, innego kraju,
17:45
a differentróżne ethnicitypochodzenie etniczne, some differenceróżnica,
451
1050000
2000
będącego innej narodowości
17:47
and engageangażować them in a conversationrozmowa; listen to them.
452
1052000
3000
czy jakkolwiek różnego od was i zacznijcie rozmawiać. Słuchajcie ich.
17:50
That's a thirdtrzeci sidebok actdziałać.
453
1055000
2000
To jest stawanie po trzeciej stronie.
17:52
That's walkingpieszy Abraham'sAbrahama pathścieżka.
454
1057000
2000
Tak kroczy się ścieżką Abrahama.
17:54
After a TEDTalkNagrań,
455
1059000
2000
Czemuż nie TEDWalk,
17:56
why not a TEDWalkSkoro mieliśmy TEDTalk?
456
1061000
2000
skoro mieliśmy TEDTalk?
17:58
So let me just leavepozostawiać you
457
1063000
2000
Trzy rzeczy na koniec:
18:00
with threetrzy things.
458
1065000
2000
kluczem do pokoju
18:02
One is, the secretsekret to peacepokój
459
1067000
3000
jest trzecia strona;
18:05
is the thirdtrzeci sidebok.
460
1070000
3000
trzecia strona to my,
18:08
The thirdtrzeci sidebok is us.
461
1073000
2000
każdy z nas,
18:10
EachKażdy of us,
462
1075000
2000
każdy nasz krok
18:12
with a singlepojedynczy stepkrok,
463
1077000
2000
może przybliżyć
18:14
can take the worldświat, can bringprzynieść the worldświat
464
1079000
3000
świat do pokoju;
18:17
a stepkrok closerbliższy to peacepokój.
465
1082000
3000
jest takie stare afrykańskie przysłowie,
18:20
There's an oldstary AfricanAfrykańska proverbprzysłowie that goesidzie:
466
1085000
2000
które brzmi:
18:22
"When spiderpająk webswstęgi unitezjednoczyć,
467
1087000
2000
"Kiedy pajęczyny się połączą,
18:24
they can haltHalt even the lionLew."
468
1089000
3000
mogą powstrzymać nawet lwa".
18:27
If we're ablezdolny to unitezjednoczyć
469
1092000
2000
Jeśli połączymy
18:29
our third-sidepo stronie trzeciej webswstęgi of peacepokój,
470
1094000
2000
pokojowe sieci trzecich stron,
18:31
we can even haltHalt the lionLew of warwojna.
471
1096000
3000
możemy powstrzymać nawet lwa wojny.
18:34
Thank you very much.
472
1099000
2000
Dziękuję bardzo.
18:36
(ApplauseAplauz)
473
1101000
2000
(Brawa)
Translated by Piotr Wiśniewski
Reviewed by Marek Kasiak

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
William Ury - Mediator
William Ury is a mediator, writer and speaker, working with conflicts ranging from family feuds to boardroom battles to ethnic wars. He's the author of "Getting to Yes."

Why you should listen

William L. Ury co-founded Harvard's Program on Negotiation and is currently a Senior Fellow of the Harvard Negotiation Project. He is the author of The Power of a Positive No: How to Say No & Still Get to Yes, and co-author (with Roger Fisher) of Getting to Yes: Negotiating Agreement Without Giving In, translated into 30+ languages. He is also author of the award-winning Getting Past No: Negotiating with Difficult People and Getting To Peace (released in paperback under the title The Third Side).

Over the last 30 years, Ury has served as a negotiation adviser and mediator in conflicts ranging from corporate mergers to wildcat strikes in a Kentucky coal mine to ethnic wars in the Middle East, the Balkans, and the former Soviet Union. With former president Jimmy Carter, he co- founded the International Negotiation Network, a non-governmental body seeking to end civil wars around the world. During the 1980s, he helped the US and Soviet governments create nuclear crisis centers designed to avert an accidental nuclear war. In that capacity, he served as a consultant to the Crisis Management Center at the White House. More recently, Ury has served as a third party in helping to end a civil war in Aceh, Indonesia, and helping to prevent one in Venezuela.

Ury has taught negotiation to tens of thousands of corporate executives, labor leaders, diplomats and military officers around the world. He helps organizations try to reach mutually profitable agreements with customers, suppliers, unions, and joint-venture partners.

More profile about the speaker
William Ury | Speaker | TED.com