TED2015
Dame Ellen MacArthur: The surprising thing I learned sailing solo around the world
Dama Ellen MacArthur: Zaskakująca rzecz, której się dowiedziałam, żeglując samotnie dookoła świata.
Filmed:
Readability: 3.6
2,007,003 views
Czego można się nauczyć żeglując samotnie dookoła świata? Kiedy żeglarka Ellen MacArthur okrążała Ziemię, wraz ze wszystkim, czego potrzebowała na pokładzie, zyskała nowe spojrzenie na mechanizmy rządzące światem. To świat następujących po sobie cykli w środowisku skończonych zasobów, gdzie decyzje, jakie podejmujemy dzisiaj, mają wpływ na to, co zostanie na jutro. Ellen MacArthur proponuje zupełnie nowy sposób widzenia światowej gospodarki: nie jako liniową, lecz cyrkulacyjną, gdzie wszystko wraca po zakończeniu do początku.
Dame Ellen MacArthur - Circular economy advocate
After setting a record for sailing around the world, Dame Ellen MacArthur has turned her attention toward creating a more "circular" economy -- where resources and power recirculate and regenerate. Full bio
After setting a record for sailing around the world, Dame Ellen MacArthur has turned her attention toward creating a more "circular" economy -- where resources and power recirculate and regenerate. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
When you're a child,
0
597
1881
Kiedy jesteś dzieckiem,
00:14
anything and everything is possible.
1
2478
3599
nic i wszystko jest możliwe.
00:18
The challenge, so often,
is hanging on to that as we grow up.
is hanging on to that as we grow up.
2
6147
4039
Wyzwaniem, tak często,
jest trzymanie się celu kiedy dorastamy.
jest trzymanie się celu kiedy dorastamy.
00:22
And as a four-year-old,
3
10596
1585
Jako czterolatka,
00:24
I had the opportunity
to sail for the first time.
to sail for the first time.
4
12181
2660
pierwszy raz w życiu żeglowałam.
00:27
I will never forget
the excitement as we closed the coast.
the excitement as we closed the coast.
5
15671
4207
Nigdy nie zapomnę podniecenia
gdy zmierzaliśmy do wybrzeża.
gdy zmierzaliśmy do wybrzeża.
00:31
I will never forget
6
19878
1765
Nigdy nie zapomnę
00:33
the feeling of adventure
as I climbed on board the boat
as I climbed on board the boat
7
21643
2995
poczucia przygody,
kiedy wspinałam się na pokład
kiedy wspinałam się na pokład
00:36
and stared into her tiny cabin
for the first time.
for the first time.
8
24638
3642
i po raz pierwszy
zajrzałam do malutkiej kajuty.
zajrzałam do malutkiej kajuty.
00:40
But the most amazing feeling
was the feeling of freedom,
was the feeling of freedom,
9
28280
3208
Jednak najwspanialszym uczuciem
było uczucie wolności,
było uczucie wolności,
00:43
the feeling that I felt
when we hoisted her sails.
when we hoisted her sails.
10
31488
3738
uczucie, gdy wciągaliśmy żagle.
00:47
As a four-year-old child,
11
35226
2374
Dla czterolatki
00:49
it was the greatest sense of freedom
that I could ever imagine.
that I could ever imagine.
12
37600
3849
było to najlepsze poczucie wolności,
jakie tylko mogłam sobie wyobrazić.
jakie tylko mogłam sobie wyobrazić.
00:53
I made my mind up there and then
that one day, somehow,
that one day, somehow,
13
41449
3343
Tego dnia postanowiłam, że kiedyś
00:56
I was going to sail around the world.
14
44792
3058
opłynę świata dookoła.
01:00
So I did what I could in my life
to get closer to that dream.
to get closer to that dream.
15
48530
3830
Zrobiłam wszystko, co mogłam,
aby spełnić to marzenie.
aby spełnić to marzenie.
01:04
Age 10, it was saving my school
dinner money change.
dinner money change.
16
52360
3066
W wieku 10 lat oszczędzałam
resztę ze szkolnego obiadu.
resztę ze szkolnego obiadu.
01:07
Every single day for eight years,
I had mashed potato and baked beans,
I had mashed potato and baked beans,
17
55426
3918
Codziennie, przez 8 lat,
jadłam pure ziemniaczane z fasolą,
jadłam pure ziemniaczane z fasolą,
01:11
which cost 4p each, and gravy was free.
18
59344
2653
po 4 pensy od porcji, sos był za darmo.
01:13
Every day I would pile up the change
on the top of my money box,
on the top of my money box,
19
61997
3017
Każdego dnia odkładałam
resztę na wierzch skarbonki.
resztę na wierzch skarbonki.
01:17
and when that pile reached a pound,
I would drop it in
I would drop it in
20
65014
2590
I kiedy uzbierałam funta,
wrzucałam do skarbonki
wrzucałam do skarbonki
01:19
and cross off one of the 100 squares
I'd drawn on a piece of paper.
I'd drawn on a piece of paper.
21
67604
4563
i wykreślałam jedną ze 100 kratek
narysowanych na kartce.
narysowanych na kartce.
01:24
Finally, I bought a tiny dinghy.
22
72167
3251
W końcu kupiłam małą łódkę.
01:27
I spent hours sitting on it in the garden
dreaming of my goal.
dreaming of my goal.
23
75418
3963
Siedziałam w niej godzinami w ogrodzie,
marząc o moim celu.
marząc o moim celu.
01:31
I read every book I could on sailing,
24
79381
3119
Przeczytałam wszystko, co mogłam
znaleźć, o żeglarstwie,
znaleźć, o żeglarstwie,
01:34
and then eventually,
having been told by my school
having been told by my school
25
82500
2995
a kiedy powiedziano mi w szkole,
01:37
I wasn't clever enough to be a vet,
26
85495
2276
że nie nadaję się na weterynarza,
01:39
left school age 17 to begin
my apprenticeship in sailing.
my apprenticeship in sailing.
27
87771
4683
w wieku 17 lat rzuciłam szkołę,
aby uczyć się żeglarstwa.
aby uczyć się żeglarstwa.
01:44
So imagine how it felt
just four years later
just four years later
28
92739
4091
Wyobraźcie sobie, co czułam,
tylko 4 lata później,
tylko 4 lata później,
01:48
to be sitting in a boardroom
29
96830
1676
siedząc w sali konferencyjnej
01:50
in front of someone who I knew
could make that dream come true.
could make that dream come true.
30
98506
4009
naprzeciwko kogoś,
kto mógł spełnić moje marzenie.
kto mógł spełnić moje marzenie.
01:54
I felt like my life
depended on that moment,
depended on that moment,
31
102895
3108
Czułam, jakby moje życie
zależało od tej chwili
zależało od tej chwili
01:58
and incredibly, he said yes.
32
106003
2641
i niespodziewanie, ten ktoś się zgodził.
02:00
And I could barely contain my excitement
as I sat in that first design meeting
as I sat in that first design meeting
33
108644
4110
Ledwo mogłam pomieścić emocje
podczas pierwszego spotkania projektowego
podczas pierwszego spotkania projektowego
02:04
designing a boat
on which I was going to sail
on which I was going to sail
34
112754
2810
projektując łódź
którą miałam popłynąć sama,
którą miałam popłynąć sama,
02:07
solo nonstop around the world.
35
115564
2879
bez przerw, dookoła świata.
02:10
From that first meeting
to the finish line of the race,
to the finish line of the race,
36
118443
2856
Od tego pierwszego spotkania,
aż do końca wyścigu,
aż do końca wyścigu,
02:13
it was everything I'd ever imagined.
37
121299
2298
stało się wszystko, o czym
kiedykolwiek marzyłam.
kiedykolwiek marzyłam.
02:15
Just like in my dreams, there were
amazing parts and tough parts.
amazing parts and tough parts.
38
123597
3901
Tak jak w moich snach,
było niesamowicie i było trudno.
było niesamowicie i było trudno.
02:19
We missed an iceberg by 20 feet.
39
127498
2160
Minęłam górę lodową o 6 m.
02:21
Nine times, I climbed to the top
of her 90-foot mast.
of her 90-foot mast.
40
129658
3273
9 razy wspinałam się na
27 metrowy maszt.
27 metrowy maszt.
02:24
We were blown on our side
in the Southern Ocean.
in the Southern Ocean.
41
132931
2369
Na Oceanie Antarktycznym
wiatr przewrócił łódkę.
wiatr przewrócił łódkę.
02:27
But the sunsets, the wildlife,
and the remoteness
and the remoteness
42
135300
2972
Ale zachody słońca,
przyroda i odosobnienie
przyroda i odosobnienie
02:30
were absolutely breathtaking.
43
138272
3325
zapierały dech w piersiach.
02:33
After three months at sea, age just 24,
44
141857
2647
Po 3 miesiącach na morzu, w wieku 24 lat,
02:36
I finished in second position.
45
144504
2295
ukończyłam regaty na drugim miejscu.
02:39
I'd loved it, so much so
that within six months
that within six months
46
147359
3391
Pokochałam to tak bardzo,
że w ciągu kolejnych 6 miesięcy
że w ciągu kolejnych 6 miesięcy
02:42
I decided to go around the world again,
but this time not in a race:
but this time not in a race:
47
150750
4576
zdecydowałam opłynąć świat jeszcze raz,
tym razem nie w regatach.
tym razem nie w regatach.
02:47
to try to be the fastest person ever
to sail solo nonstop around the world.
to sail solo nonstop around the world.
48
155326
4888
Chciałam być najszybszą osobą,
która opłynęła świat solo bez przerwy.
która opłynęła świat solo bez przerwy.
02:52
Now for this, I needed a different craft:
49
160789
2861
Do tego potrzebowałam innego jachtu:
02:55
bigger, wider, faster, more powerful.
50
163650
3594
większego, szerszego,
szybszego i mocniejszego.
szybszego i mocniejszego.
02:59
Just to give that boat some scale,
I could climb inside her mast
I could climb inside her mast
51
167244
3715
Żeby pokazać skalę tego jachtu:
Można się wspiąć wewnątrz masztu
Można się wspiąć wewnątrz masztu
03:02
all the way to the top.
52
170959
1904
aż po sam czubek.
03:04
Seventy-five foot long, 60 foot wide.
53
172863
3110
23 metry długi, 18 metrów szeroki.
03:08
I affectionately called her Moby.
54
176253
2119
Pieszczotliwie nazwałam go Moby
03:10
She was a multihull.
55
178552
1579
To był trimaran.
03:12
When we built her, no one had ever
made it solo nonstop
made it solo nonstop
56
180311
3581
Kiedy go budowaliśmy, nikt jeszcze
nie dał rady opłynąć świata solo,
nie dał rady opłynąć świata solo,
03:15
around the world in one,
though many had tried,
though many had tried,
57
183892
2299
bez przerwy, w czymś takim,
choć wielu próbowało.
choć wielu próbowało.
03:18
but whilst we built her, a Frenchman
took a boat 25 percent bigger than her
took a boat 25 percent bigger than her
58
186191
4872
Ale kiedy budowaliśmy jacht, pewien
Francuz wziął trimaran 25% większy
Francuz wziął trimaran 25% większy
03:23
and not only did he make it,
but he took the record from 93 days
but he took the record from 93 days
59
191063
3789
i nie tylko dał radę,
ale jeszcze pobił rekord z 93 dni
ale jeszcze pobił rekord z 93 dni
03:26
right down to 72.
60
194852
2496
do 72.
03:29
The bar was now much, much higher.
61
197568
2587
Poprzeczka znalazła się znacznie wyżej.
03:32
And these boats were exciting to sail.
62
200155
1950
Takie łodzie są niesamowite w żegludze.
03:34
This was a training sail
off the French coast.
off the French coast.
63
202105
3367
To była łódź szkoleniowa
z francuskiego wybrzeża.
z francuskiego wybrzeża.
03:37
This I know well because I was one
of the five crew members on board.
of the five crew members on board.
64
205472
3715
Dobrze ją znałam, byłam
jedną z pięcioosobowej załogi.
jedną z pięcioosobowej załogi.
03:41
Five seconds is all it took
from everything being fine
from everything being fine
65
209187
4351
5 sekund wystarczało,
żeby z pełnej kontroli
żeby z pełnej kontroli
03:45
to our world going black
as the windows were thrust underwater,
as the windows were thrust underwater,
66
213538
3079
znaleźć się w ciemności
z oknami pod wodą,
z oknami pod wodą,
03:48
and that five seconds goes quickly.
67
216617
2159
pięć sekund mija szybko.
03:50
Just see how far below
those guys the sea is.
those guys the sea is.
68
218776
2903
Zobaczcie, jak daleko od
tych ludzi jest morze.
tych ludzi jest morze.
03:53
Imagine that alone
in the Southern Ocean
in the Southern Ocean
69
221679
4113
Wyobraźcie sobie że jesteście sami
na Oceanie Arktycznym.
na Oceanie Arktycznym.
03:57
plunged into icy water,
thousands of miles away from land.
thousands of miles away from land.
70
225792
4158
Zanurzeni w lodowatej wodzie,
tysiące kilometrów od lądu.
tysiące kilometrów od lądu.
04:03
It was Christmas Day.
71
231270
2290
To było Boże Narodzenie.
04:05
I was forging into the Southern Ocean
underneath Australia.
underneath Australia.
72
233560
3373
Wbijałam się w Ocean Antarktyczny
poniżej Australii.
poniżej Australii.
04:08
The conditions were horrendous.
73
236933
2617
Warunki były straszne.
04:11
I was approaching a part in the ocean
74
239550
1981
Zbliżałam się do miejsca
04:13
which was 2,000 miles away
from the nearest town.
from the nearest town.
75
241531
3901
ponad 3000 km od
najbliższego miasta.
najbliższego miasta.
04:17
The nearest land was Antarctica,
and the nearest people
and the nearest people
76
245432
2879
Najbliższym lądem była Antarktyka,
a najbliżsi ludzie
a najbliżsi ludzie
04:20
would be those manning
the European Space Station above me.
the European Space Station above me.
77
248311
2869
to nade mną, obsada
Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
04:23
(Laughter)
78
251180
1380
(śmiech)
04:24
You really are in the middle of nowhere.
79
252560
2809
To naprawdę środek niczego.
04:27
If you need help,
80
255369
1811
Jeśli potrzebujesz pomocy
04:29
and you're still alive,
81
257180
1556
i nadal żyjesz,
04:30
it takes four days
for a ship to get to you
for a ship to get to you
82
258736
2995
potrzeba 4 dni,
żeby dotarł statek
żeby dotarł statek
04:33
and then four days for that ship
to get you back to port.
to get you back to port.
83
261731
3414
i kolejne 4 dni,
żeby zabrał Cię do portu.
żeby zabrał Cię do portu.
04:37
No helicopter can reach you out there,
84
265145
2321
Za daleko na helikopter,
04:39
and no plane can land.
85
267466
1844
a samolot nie ma jak wylądować.
04:41
We are forging ahead of a huge storm.
86
269310
3274
Zbliżałam się do gigantycznego sztormu,
04:44
Within it, there was 80 knots of wind,
87
272944
2426
z wiatrem wiejącym z prędkością 80 węzłów,
04:47
which was far too much wind
for the boat and I to cope with.
for the boat and I to cope with.
88
275370
2926
zbyt silnym dla łodzi i dla mnie.
04:50
The waves were already 40 to 50 feet high,
89
278296
3041
Fale sięgały już 12 - 15 metrów,
04:53
and the spray from the breaking crests
90
281337
2090
a piana zdmuchiwana z grzbietów
04:55
was blown horizontally
like snow in a blizzard.
like snow in a blizzard.
91
283427
3065
pędziła poziomo,
jak śnieg w zadymce.
jak śnieg w zadymce.
04:58
If we didn't sail fast enough,
we'd be engulfed by that storm,
we'd be engulfed by that storm,
92
286492
3878
Jeśli nie popłynęłabym dość szybko,
wkrótce zostałabym pochłonięta,
wkrótce zostałabym pochłonięta,
05:02
and either capsized or smashed to pieces.
93
290370
3157
i albo przewrócona,
albo roztrzaskana na kawałki.
albo roztrzaskana na kawałki.
05:05
We were quite literally
hanging on for our lives
hanging on for our lives
94
293527
2787
Dosłownie walczyłam
o swoje życie,
o swoje życie,
05:08
and doing so on a knife edge.
95
296314
3204
wiszące na włosku.
05:11
The speed I so desperately needed
brought with it danger.
brought with it danger.
96
299518
3833
Prędkość, której tak desperacko
potrzebowałam, była też groźna.
potrzebowałam, była też groźna.
05:15
We all know what it's like driving a car
20 miles an hour, 30, 40.
20 miles an hour, 30, 40.
97
303351
4224
Wszyscy wiemy jak jest prowadzić auto
30 km/h, 40, 50,
30 km/h, 40, 50,
05:19
It's not too stressful.
We can concentrate.
We can concentrate.
98
307575
2879
To nie jest trudne,
łatwo się skoncentrować.
łatwo się skoncentrować.
05:22
We can turn on the radio.
99
310454
1788
Radio może być głośno.
05:24
Take that 50, 60, 70, accelerate through
to 80, 90, 100 miles an hour.
to 80, 90, 100 miles an hour.
100
312242
4458
Ale zwiększ prędkość do 80, 100, 120,
i dalej, do 140, 160 km/h
i dalej, do 140, 160 km/h
05:28
Now you have white knuckles
and you're gripping the steering wheel.
and you're gripping the steering wheel.
101
316700
3274
a dłonie zacisną się tak mocno,
że kostki zbieleją.
że kostki zbieleją.
05:31
Now take that car off road at night
102
319974
2563
Zjedź z drogi w nocy z taką prędkością,
05:34
and remove the windscreen wipers,
the windscreen,
the windscreen,
103
322537
2336
usuń wycieraczki
i przednią szybę,
i przednią szybę,
05:36
the headlights and the brakes.
104
324873
1625
zgaś światła i wymontuj hamulce.
05:38
That's what it's like
in the Southern Ocean.
in the Southern Ocean.
105
326498
2206
To żeglarstwo na Oceanie
Antarktycznym.
Antarktycznym.
05:40
(Laughter) (Applause)
106
328704
3488
(śmiech) (aplauz)
Łatwo sobie wyobrazić,
05:45
You could imagine
107
333172
869
05:46
it would be quite difficult
to sleep in that situation,
to sleep in that situation,
108
334041
2790
że ciężko spać w takich warunkach,
05:48
even as a passenger.
109
336831
1680
nawet jako pasażer.
05:50
But you're not a passenger.
110
338781
1525
A co kiedy nie jesteś pasażerem?
05:52
You're alone on a boat
you can barely stand up in,
you can barely stand up in,
111
340306
2399
Sam na jachcie, ledwo
utrzymujesz się na nogach,
utrzymujesz się na nogach,
05:54
and you have to make
every single decision on board.
every single decision on board.
112
342705
2508
i musisz podejmować wszystkie decyzje?
05:57
I was absolutely exhausted,
physically and mentally.
physically and mentally.
113
345213
3274
Byłam całkowicie wyczerpana,
fizycznie i psychicznie.
fizycznie i psychicznie.
06:00
Eight sail changes in 12 hours.
114
348487
2113
8 zmian żagli w 12 godzin.
06:02
The mainsail weighed
three times my body weight,
three times my body weight,
115
350600
2530
Grot wążył 3 razy więcej ode mnie,
06:05
and after each change,
116
353130
1697
i po każdej zmianie
06:06
I would collapse on the floor
soaked with sweat
soaked with sweat
117
354827
2297
przewracałam się na pokład,
mokra od potu
mokra od potu
06:09
with this freezing Southern Ocean air
burning the back of my throat.
burning the back of my throat.
118
357124
4597
z tym lodowatym powietrzem arktycznym
palącym mnie w gardło.
palącym mnie w gardło.
06:13
But out there, those lowest of the lows
119
361721
2555
Ale tam, najgłębszy niż
06:16
are so often contrasted
with the highest of the highs.
with the highest of the highs.
120
364276
3320
kontrastował tak często
z najwyższym wyżem.
z najwyższym wyżem.
06:19
A few days later, we came out
of the back of the low.
of the back of the low.
121
367596
4063
Kilka dni później wydostałam się
z tyłu niżu atmosferycznego
z tyłu niżu atmosferycznego
06:23
Against all odds, we'd been able
to drive ahead of the record
to drive ahead of the record
122
371659
3738
i wbrew przeciwnościom byłam
w stanie płynąć dalej po rekord
w stanie płynąć dalej po rekord
06:27
within that depression.
123
375397
2067
korzystając z niżu za sobą.
06:29
The sky cleared, the rain stopped,
124
377464
2786
Niebo się oczyściło,
deszcz przestał padać.
deszcz przestał padać.
06:32
and our heartbeat, the monstrous
seas around us were transformed
seas around us were transformed
125
380250
4319
i nasze emocjonujące, potworne
morza wokół przekształciły się
morza wokół przekształciły się
06:36
into the most beautiful moonlit mountains.
126
384569
3599
w najpiękniejsze, zalane księżycem, góry.
06:40
It's hard to explain, but you enter
a different mode when you head out there.
a different mode when you head out there.
127
388168
4597
Trudno wytłumaczyć,
ten inny stan umysłu na morzu.
ten inny stan umysłu na morzu.
06:44
Your boat is your entire world,
128
392765
1985
Łódź jest całym światem
06:46
and what you take with you
when you leave is all you have.
when you leave is all you have.
129
394750
2845
I to co zostało zabrane na pokład,
jest wszystkim co masz.
jest wszystkim co masz.
06:49
If I said to you all now,
"Go off into Vancouver
"Go off into Vancouver
130
397595
3017
Gdybym poprosiła Was,
żebyście pojechali do Vancouver
żebyście pojechali do Vancouver
06:52
and find everything you will need for
your survival for the next three months,"
your survival for the next three months,"
131
400612
3736
i przygotowali wszystko co będzie
potrzebne na kolejne 3 miesiące,
potrzebne na kolejne 3 miesiące,
06:56
that's quite a task.
132
404348
1768
to niemałe zadanie.
06:58
That's food, fuel, clothes,
133
406116
2438
Jedzenie, paliwo, ubrania
07:00
even toilet roll and toothpaste.
134
408554
2415
nawet papier toaletowy i pasta do zębów.
07:02
That's what we do,
135
410969
1463
To jest to co robimy,
07:04
and when we leave we manage it
136
412432
1904
Przed wyruszeniem właśnie planujemy,
07:06
down to the last drop of diesel
and the last packet of food.
and the last packet of food.
137
414336
3664
do ostatniej kropli paliwa
i ostatniej puszki z jedzeniem.
i ostatniej puszki z jedzeniem.
07:10
No experience in my life
138
418000
1833
Żadne inne doświadczenie
07:11
could have given me a better understanding
of the definition of the word "finite."
of the definition of the word "finite."
139
419833
3907
nie mogłoby mi pomóc bardziej
zrozumieć znaczenie słowa "skończone".
zrozumieć znaczenie słowa "skończone".
Wszystko, co bierzemy,
jest wszystkim co mamy.
jest wszystkim co mamy.
07:15
What we have out there is all we have.
140
423740
2112
07:17
There is no more.
141
425852
1719
Nie ma nic więcej.
07:19
And never in my life had I ever
translated that definition of finite
translated that definition of finite
142
427571
3320
Nigdy w życiu nie poczułam
znaczenia "skończone",
znaczenia "skończone",
07:22
that I'd felt on board
to anything outside of sailing
to anything outside of sailing
143
430891
3320
które znałam z pokładu,
poza żeglarstwem,
poza żeglarstwem,
07:26
until I stepped off the boat at
the finish line having broken that record.
the finish line having broken that record.
144
434211
4598
dopóki nie zeszłam z łodzi na końcu
tego rejsu, po pobiciu rekordu.
tego rejsu, po pobiciu rekordu.
07:30
(Applause)
145
438809
3146
(aplauz)
07:36
Suddenly I connected the dots.
146
444265
2670
Nagle połączyłam kropki.
07:38
Our global economy is no different.
147
446935
2229
Nasza światowa gospodarka
niczym się nie różni.
niczym się nie różni.
07:41
It's entirely dependent
on finite materials
on finite materials
148
449774
2502
Całkowicie zależy od
skończonej ilości materiałów,
skończonej ilości materiałów,
07:44
we only have once
in the history of humanity.
in the history of humanity.
149
452276
2588
do wykorzystania raz
w całej historii ludzkości.
w całej historii ludzkości.
07:46
And it was a bit like seeing something
you weren't expecting under a stone
you weren't expecting under a stone
150
454864
3774
To trochę jak ujrzeć coś
niespodziewanego pod kamieniem,
niespodziewanego pod kamieniem,
07:50
and having two choices:
151
458638
1509
są dwie możliwości:
07:52
I either put that stone to one side
152
460147
2554
albo odłożyć kamień na bok
07:54
and learn more about it,
or I put that stone back
or I put that stone back
153
462701
3413
i poznać to coś, albo
odłożyć kamień na miejsce,
odłożyć kamień na miejsce,
07:58
and I carry on with my dream job
of sailing around the world.
of sailing around the world.
154
466114
3762
i dalej wykonywać swoją pracę
marzeń, żeglując dookoła świata.
marzeń, żeglując dookoła świata.
08:02
I chose the first.
155
470526
1602
Wybrałam to pierwsze.
08:04
I put it to one side and I began
a new journey of learning,
a new journey of learning,
156
472128
3483
Odłożyłam kamień na bok i rozpoczęłam
nową wyprawę badawczą,
nową wyprawę badawczą,
08:07
speaking to chief executives,
experts, scientists, economists
experts, scientists, economists
157
475611
3506
rozmawiałam z prezesami,
ekspertami, naukowcami, ekonomistami
ekspertami, naukowcami, ekonomistami
08:11
to try to understand just how
our global economy works.
our global economy works.
158
479117
3622
żeby zrozumieć, jak
działa światowa gospodarka.
działa światowa gospodarka.
08:14
And my curiosity took me
to some extraordinary places.
to some extraordinary places.
159
482739
3692
Moja ciekawość zaprowadziła
mnie w niezwykłe miejsca.
mnie w niezwykłe miejsca.
08:18
This photo was taken in the burner
of a coal-fired power station.
of a coal-fired power station.
160
486431
3552
Ta fotografia została zrobiona
w kotle w elektrowni węglowej.
w kotle w elektrowni węglowej.
08:23
I was fascinated by coal,
fundamental to our global energy needs,
fundamental to our global energy needs,
161
491183
3134
Byłam urzeczona węglem, podstawą
naszych potrzeb energetycznych,
naszych potrzeb energetycznych,
08:26
but also very close to my family.
162
494317
2957
ale także bardzo bliskim mojej rodzinie.
08:29
My great-grandfather was a coal miner,
163
497274
2006
Mój pradziadek był górnikiem,
08:31
and he spent 50 years
of his life underground.
of his life underground.
164
499280
3320
spędził 50 lat życia pod ziemia.
08:35
This is a photo of him,
and when you see that photo,
and when you see that photo,
165
503520
2795
To jest jego zdjęcie,
i kiedy je oglądamy,
i kiedy je oglądamy,
08:38
you see someone from another era.
166
506315
2165
widać kogoś z innej epoki.
08:40
No one wears trousers
with a waistband quite that high
with a waistband quite that high
167
508800
3018
Nikt już w tym wieku dziś
nie nosi spodni
nie nosi spodni
08:43
in this day and age. (Laughter)
168
511818
2485
z paskiem tak wysoko. (Śmiech)
08:46
But yet, that's me
with my great-grandfather,
with my great-grandfather,
169
514303
2670
A tu ja, z moim
pradziadkiem,
pradziadkiem,
przy okazji, to nie są
jego prawdziwe uszy.
jego prawdziwe uszy.
08:48
and by the way, they are not
his real ears. (Laughter)
his real ears. (Laughter)
170
516973
4133
Byliśmy blisko. Na jego kolanach
słuchałam jego górniczych opowieści.
słuchałam jego górniczych opowieści.
08:53
We were close. I remember sitting on
his knee listening to his mining stories.
his knee listening to his mining stories.
171
521106
4458
Pamiętam, jak opowiadał
o podziemnej wspólnocie,
o podziemnej wspólnocie,
08:57
He talked of the camaraderie underground,
172
525564
2252
i kiedy chowali okruszki z kanapek
08:59
and the fact that the miners used to save
the crusts of their sandwiches
the crusts of their sandwiches
173
527816
3437
dla kucyków pracujących pod ziemią
09:03
to give to the ponies
they worked with underground.
they worked with underground.
174
531253
3088
09:06
It was like it was yesterday.
175
534341
2391
To było jak wczoraj.
Podczas mojej wyprawy badawczej
09:08
And on my journey of learning,
176
536732
1788
odwiedziłam stronę
Światowej Organizacji Węgla,
Światowej Organizacji Węgla,
09:10
I went to the World
Coal Association website,
Coal Association website,
177
538520
2322
a tam, gdzieś na środku
strony, było napisane:
strony, było napisane:
09:12
and there in the middle
of the homepage, it said,
of the homepage, it said,
178
540842
2322
"Zostało nam węgla na 118 lat"
09:15
"We have about 118 years of coal left."
179
543164
3158
Pomyślałam, to nie zdarzy się
za mojego życia,
za mojego życia,
09:18
And I thought to myself, well,
that's well outside my lifetime,
that's well outside my lifetime,
180
546322
3134
i to o wiele więcej
niż ropy naftowej.
niż ropy naftowej.
09:21
and a much greater figure
than the predictions for oil.
than the predictions for oil.
181
549456
2879
Zrobiłam rachunek i zdałam
sobie sprawę, ze mój pradziadek
sobie sprawę, ze mój pradziadek
09:24
But I did the math, and I realized
that my great-grandfather
that my great-grandfather
182
552335
3065
urodził się dokładnie
118 lat wcześniej.
118 lat wcześniej.
09:27
had been born exactly 118 years
before that year,
before that year,
183
555400
4574
a ja siedziałam mu
na kolanach do 11 roku życia,
na kolanach do 11 roku życia,
09:31
and I sat on his knee
until I was 11 years old,
until I was 11 years old,
184
559974
2763
I zdałam sobie sprawę, że to jest nic
09:34
and I realized it's nothing
185
562737
1904
ani w czasie, ani w historii.
09:36
in time, nor in history.
186
564641
2322
Podjęłam decyzję,
wcześniej niewyobrażalną,
wcześniej niewyobrażalną,
09:38
And it made me make a decision
I never thought I would make:
I never thought I would make:
187
566963
3158
zostawiam samotne żeglarstwo,
09:42
to leave the sport
of solo sailing behind me
of solo sailing behind me
188
570121
2345
09:44
and focus on the greatest challenge
I'd ever come across:
I'd ever come across:
189
572466
3065
i skupiam się na największym
wyzwaniu, jakie spotkałam:
wyzwaniu, jakie spotkałam:
przyszłość naszej światowej gospodarki.
09:47
the future of our global economy.
190
575531
2330
Szybko zdałam sobie sprawę,
że nie chodzi tylko o energię.
że nie chodzi tylko o energię.
09:49
And I quickly realized it wasn't
just about energy.
just about energy.
191
577861
2709
ale też surowce.
09:52
It was also materials.
192
580570
2043
W 2008 trafiłam na naukową rozprawę,
09:54
In 2008, I picked up a scientific study
193
582613
2159
na jaki czas mamy zasoby
09:56
looking at how many years we have
194
584772
2044
do wydobycia z Ziemi:
09:58
of valuable materials
to extract from the ground:
to extract from the ground:
195
586816
2716
10:01
copper, 61; tin, zinc, 40; silver, 29.
196
589532
4389
miedź, 61 lat; cyna
i cynk, 40; srebro 29.
i cynk, 40; srebro 29.
Te szacunki nie są dokładne,
ale wiemy, że zasoby są skończone.
ale wiemy, że zasoby są skończone.
10:05
These figures couldn't be exact,
but we knew those materials were finite.
but we knew those materials were finite.
197
593921
4016
Możemy je wydobyć tylko raz.
10:09
We only have them once.
198
597937
1737
Do tego, tempo zużycia
zasobów gwałtownie rośnie,
zasobów gwałtownie rośnie,
10:11
And yet, our speed that we've used
these materials has increased rapidly,
these materials has increased rapidly,
199
599674
3534
wykładniczo.
10:15
exponentially.
200
603208
1742
Przy rosnącej liczbie ludzi,
posiadającą coraz więcej,
posiadającą coraz więcej,
10:16
With more people in the world
with more stuff,
with more stuff,
201
604950
2856
byliśmy świadkami,
jak 100 lat spadku cen
jak 100 lat spadku cen
10:19
we've effectively seen
100 years of price declines
100 years of price declines
202
607806
2774
tych podstawowych towarów,
cofnęło się w tylko 10 lat.
cofnęło się w tylko 10 lat.
10:22
in those basic commodities
erased in just 10 years.
erased in just 10 years.
203
610580
2845
To ma wpływ na nas wszystkich.
10:25
And this affects all of us.
204
613425
1787
Spowodowało duże zmiany w cenach,
10:27
It's brought huge volatility in prices,
205
615212
2020
10:29
so much so that in 2011,
206
617232
2849
tak bardzo, że w 2011
przeciętny producent aut w Europie
10:32
your average European car manufacturer
207
620081
2538
obserwował skok cen na surowce
10:34
saw a raw material price increase
208
622619
2554
o 500 milionów EUR,
10:37
of 500 million Euros,
209
625173
2206
co wymazało połowę
jego zysków operacyjnych,
jego zysków operacyjnych,
10:39
wiping away half their operating profits
210
627379
2322
przez coś, na co
nie miał żadnego wpływu.
nie miał żadnego wpływu.
10:41
through something they have
absolutely no control over.
absolutely no control over.
211
629701
3559
Im więcej wiedziałam, tym bardziej
zmieniałam swoje życie.
zmieniałam swoje życie.
10:45
And the more I learned, the more
I started to change my own life.
I started to change my own life.
212
633260
3130
Mniej podróżowałam,
mniej robiłam, mniej używałam.
mniej robiłam, mniej używałam.
10:48
I started traveling less,
doing less, using less.
doing less, using less.
213
636560
2289
10:50
It felt like actually doing less
was what we had to do.
was what we had to do.
214
638849
3541
Miałam wrażenie, że robiłam
mniej niż powinnam.
mniej niż powinnam.
Ale coś nie dawało mi spokoju.
10:54
But it sat uneasy with me.
215
642390
2350
Coś nie było w porządku.
10:56
It didn't feel right.
216
644740
1122
Czułam, że tylko kupuję czas.
10:57
It felt like we were
buying ourselves time.
buying ourselves time.
217
645862
2496
11:00
We were eking things out a bit longer.
218
648358
1892
Tylko odwlekam koniec.
11:02
Even if everybody changed,
it wouldn't solve the problem.
it wouldn't solve the problem.
219
650250
3227
Nawet, jeśli wszyscy się zmienili,
problem nie zostałby rozwiązany.
problem nie zostałby rozwiązany.
11:05
It wouldn't fix the system.
220
653477
2044
System nie zostałby naprawiony.
To było kluczowe dla zmiany,
ale to co mnie zafascynowało,
ale to co mnie zafascynowało,
11:07
It was vital in the transition,
but what fascinated me was,
but what fascinated me was,
221
655521
3041
to pytanie, na co to była zmiana?
Co by zadziałało?
Co by zadziałało?
11:10
in the transition to what?
What could actually work?
What could actually work?
222
658562
4389
11:14
It struck me that the system itself,
the framework within which we live,
the framework within which we live,
223
662951
4295
Uderzyło mnie, że sam system,
struktura w której żyjemy,
struktura w której żyjemy,
11:19
is fundamentally flawed,
224
667246
2299
jest z gruntu wadliwa.
11:21
and I realized ultimately
225
669545
3259
i w końcu dotarło do mnie,
że nasz system operacyjny,
sposób, w jaki działa gospodarka,
sposób, w jaki działa gospodarka,
11:24
that our operating system,
the way our economy functions,
the way our economy functions,
226
672804
3033
w jaki została zbudowana,
to jest właśnie system.
to jest właśnie system.
11:27
the way our economy's been built,
is a system in itself.
is a system in itself.
227
675837
3483
Na morzu musiałam
rozumieć złożone systemy.
rozumieć złożone systemy.
11:31
At sea, I had to understand
complex systems.
complex systems.
228
679320
2902
Musiałam zdobyć
wiele informacji,
wiele informacji,
11:34
I had to take multiple inputs,
229
682222
1878
przerobić je,
11:36
I had to process them,
230
684100
1512
i zrozumieć zasady, by wygrać.
11:37
and I had to understand the system to win.
231
685612
2888
Musiałam zrozumieć sens.
Kiedy patrzę na gospodarkę,
też widzę taki system.
też widzę taki system.
11:40
I had to make sense of it.
232
688500
1733
11:42
And as I looked at our global economy,
I realized it too is that system,
I realized it too is that system,
233
690233
4063
To układ, który nie może
efektywnie działać dłużej.
efektywnie działać dłużej.
11:46
but it's a system that effectively
can't run in the long term.
can't run in the long term.
234
694296
4412
Zdałam sobie sprawę, że przez 150 lat
tylko poprawiamy
tylko poprawiamy
11:50
And I realized we've been perfecting
what's effectively a linear economy
what's effectively a linear economy
235
698708
3761
liniową gospodarkę,
system, gdzie materiały
są wydobywane z ziemi,
są wydobywane z ziemi,
11:54
for 150 years,
236
702469
1870
11:56
where we take a material
out of the ground,
out of the ground,
237
704339
2031
wykorzystujemy je,
a potem
a potem
11:58
we make something out of it,
and then ultimately
and then ultimately
238
706370
2508
wyrzucamy je na śmietnik.
Część przetwarzamy
Część przetwarzamy
12:00
that product gets thrown away,
and yes, we do recycle some of it,
and yes, we do recycle some of it,
239
708878
3274
ale to raczej próba
zrobienia z tym coś na koniec,
zrobienia z tym coś na koniec,
12:04
but more an attempt to get out
what we can at the end,
what we can at the end,
240
712152
2995
a nie plan.
Taka gospodarka z założenia
nie może być długodystansowa,
nie może być długodystansowa,
12:07
not by design.
241
715147
2206
12:09
It's an economy that fundamentally
can't run in the long term,
can't run in the long term,
242
717353
3204
skoro wiemy,
że surowce są skończone,
że surowce są skończone,
12:12
and if we know that we
have finite materials,
have finite materials,
243
720557
3033
po co budujemy gospodarkę,
która tak korzysta z materiałów,
która tak korzysta z materiałów,
12:15
why would we build an economy
that would effectively use things up,
that would effectively use things up,
244
723590
3329
że powstają śmieci?
12:18
that would create waste?
245
726919
1858
Życie istnieje
miliardy lat
miliardy lat
12:20
Life itself has existed
for billions of years
for billions of years
246
728777
2925
i ciągle się przystosowywało,
żeby najlepiej używać surowce.
żeby najlepiej używać surowce.
12:23
and has continually adapted
to use materials effectively.
to use materials effectively.
247
731702
3622
To skomplikowany system,
lecz nic się w nim nie marnuje.
lecz nic się w nim nie marnuje.
12:27
It's a complex system,
but within it, there is no waste.
but within it, there is no waste.
248
735324
3321
Wszystko się metabolizuje.
12:30
Everything is metabolized.
249
738645
2229
To nie gospodarka liniowa,
ale cyrkulacyjna.
ale cyrkulacyjna.
12:33
It's not a linear economy
at all, but circular.
at all, but circular.
250
741244
3539
Poczułam się jak dziecko w ogrodzie.
12:37
And I felt like the child in the garden.
251
745934
2997
Pierwszy raz, podczas mojej podróży,
zobaczyłam dokąd zmierzamy.
zobaczyłam dokąd zmierzamy.
12:40
For the first time on this new journey,
I could see exactly where we were headed.
I could see exactly where we were headed.
252
748931
4667
Jeśli dalibyśmy radę stworzyć gospodarkę,
która zamiast zużywać, używa,
która zamiast zużywać, używa,
12:45
If we could build an economy that would
use things rather than use them up,
use things rather than use them up,
253
753598
3784
moglibyśmy stworzyć gospodarkę,
która działałaby długodystansowo.
która działałaby długodystansowo.
12:49
we could build a future that really
could work in the long term.
could work in the long term.
254
757382
3228
Podekscytowało mnie to.
12:52
I was excited.
255
760610
1904
To było coś co warto wypracować.
Wiedzieliśmy dokąd zmierzamy.
Tylko musimy wymyślić w jaki sposób,
Tylko musimy wymyślić w jaki sposób,
12:54
This was something to work towards.
256
762514
2159
12:56
We knew exactly where we were headed.
We just had to work out how to get there,
We just had to work out how to get there,
257
764673
3777
i to właśnie było myślą,
która przyświecała przy założeniu
Fundacji Ellen MacArthur we wrześniu 2010.
Fundacji Ellen MacArthur we wrześniu 2010.
13:00
and it was exactly with this in mind
258
768450
1930
13:02
that we created the Ellen MacArthur
Foundation in September 2010.
Foundation in September 2010.
259
770380
3715
Wiele szkół naukowych miało na nas wpływ
i nawiązywało do tego pomysłu:
i nawiązywało do tego pomysłu:
13:07
Many schools of thought fed our thinking
and pointed to this model:
and pointed to this model:
260
775485
3863
Symbioza przemysłowa, wydajna gospodarka,
ekonomia dzielenia się, bionika,
ekonomia dzielenia się, bionika,
13:11
industrial symbiosis, performance economy,
sharing economy, biomimicry,
sharing economy, biomimicry,
261
779348
4620
i, oczywiście, cradle-to-cradle®.
13:15
and of course, cradle-to-cradle design.
262
783968
2756
Surowce byłby określone jako
albo techniczne, albo biologiczne,
albo techniczne, albo biologiczne,
13:18
Materials would be defined
as either technical or biological,
as either technical or biological,
263
786894
3685
nie byłoby żadnych zaplanowanych odpadków,
13:22
waste would be designed out entirely,
264
790579
3021
i stworzylibyśmy system,
który mógłby działać
który mógłby działać
13:25
and we would have a system
that could function
that could function
265
793600
2512
długoterminowo.
13:28
absolutely in the long term.
266
796112
2182
Jak by to mogło wyglądać?
13:30
So what could this economy look like?
267
798294
2067
Może zamiast kupna żarówek,
płacilibyśmy za oświetlenie,
płacilibyśmy za oświetlenie,
a producenci
odzyskiwaliby surowce
odzyskiwaliby surowce
13:33
Maybe we wouldn't buy light fittings,
but we'd pay for the service of light,
but we'd pay for the service of light,
268
801151
3938
i, z czasem, wymienialiby sprzęt
na lepszy i wydajniejszy.
na lepszy i wydajniejszy.
13:37
and the manufacturers
would recover the materials
would recover the materials
269
805089
2443
13:39
and change the light fittings
when we had more efficient products.
when we had more efficient products.
270
807532
3161
Co, jeśli opakowania były tak dobre,
że rozpuszczały by się w wodzie
że rozpuszczały by się w wodzie
13:42
What if packaging was so nontoxic
it could dissolve in water
it could dissolve in water
271
810693
3297
i moglibyśmy je wypić?
Nigdy nie stałyby się odpadkami.
Nigdy nie stałyby się odpadkami.
13:45
and we could ultimately drink it?
It would never become waste.
It would never become waste.
272
813990
3112
Co, jeśli maszyny mogłyby
być przebudowane,
być przebudowane,
13:49
What if engines were re-manufacturable,
273
817102
2113
i moglibysmy odzyskać
wszystkie surowce
wszystkie surowce
13:51
and we could recover
the component materials
the component materials
274
819215
2275
zmniejszając zapotrzebowanie na energię.
Co, jeśli można by rozmontować
układy scalone i ponownie użyć,
układy scalone i ponownie użyć,
13:53
and significantly reduce energy demand.
275
821490
2230
13:55
What if we could recover components
from circuit boards, reutilize them,
from circuit boards, reutilize them,
276
823720
3440
a potem odzyskać z nich
wszystkie surowce
wszystkie surowce
13:59
and then fundamentally recover
the materials within them
the materials within them
277
827160
2663
w kolejnym etapie?
Co by było, gdybyśmy
zbierali ścieki?
zbierali ścieki?
14:01
through a second stage?
278
829823
1402
Co, jeślibyśmy przerobili je
na nawozy, ciepło i prąd,
na nawozy, ciepło i prąd,
14:03
What if we could collect
food waste, human waste?
food waste, human waste?
279
831225
2292
14:05
What if we could turn that
into fertilizer, heat, energy,
into fertilizer, heat, energy,
280
833517
3181
by w końcu połączyć obieg
składników odżywczych
składników odżywczych
14:08
ultimately reconnecting nutrients systems
281
836698
2996
i odbudować naturalne zasoby?
14:11
and rebuilding natural capital?
282
839694
3111
A auta? To co potrzebujemy,
to możliwość przemieszczania.
to możliwość przemieszczania.
14:14
And cars -- what we want
is to move around.
is to move around.
283
842805
2902
Nie potrzebujemy posiadać
surowców w autach.
surowców w autach.
14:17
We don't need to own
the materials within them.
the materials within them.
284
845707
2643
Czy samochody mogą też być usługą
i, w przyszłości, dawać tylko
możliwość przenoszenia się?
możliwość przenoszenia się?
14:20
Could cars become a service
285
848350
1639
14:21
and provide us with
mobility in the future?
mobility in the future?
286
849989
2554
To wszystko brzmi niesamowicie,
ale to nie mrzonki, to już się dzieje,
ale to nie mrzonki, to już się dzieje,
14:25
All of this sounds amazing, but these
aren't just ideas, they're real today,
aren't just ideas, they're real today,
287
853033
4197
to główne założenia
gospodarki cyrkulacyjnej.
gospodarki cyrkulacyjnej.
14:29
and these lie at the forefront
of the circular economy.
of the circular economy.
288
857230
2720
Pozostaje to rozszerzyć
i zwiększyć skalę.
i zwiększyć skalę.
14:31
What lies before us is to expand them
and scale them up.
and scale them up.
289
859950
4504
Jak przeszlibyście z gospodarki
liniowej na cyrkulacyjną?
liniowej na cyrkulacyjną?
14:36
So how would you shift
from linear to circular?
from linear to circular?
290
864454
2975
My w Fundacji pomyśleliśmy,
że może chcielibyście współpracować
że może chcielibyście współpracować
14:39
Well, the team and I at the foundation
thought you might want to work
thought you might want to work
291
867899
3296
z najlepszymi uniwersytetami na świecie,
14:43
with the top universities in the world,
292
871195
1874
z wiodącymi firmami na świecie,
14:45
with leading businesses within the world,
293
873069
2020
z największymi na świecie
organizacjami
organizacjami
i z rządami.
14:47
with the biggest convening
platforms in the world,
platforms in the world,
294
875089
2348
Pomyśleliśmy, że chcielibyście
współpracować z najlepszymi analitykami
współpracować z najlepszymi analitykami
14:49
and with governments.
295
877437
1002
14:50
We thought you might want
to work with the best analysts
to work with the best analysts
296
878439
2620
i zapytać
"Czy taka gospodarka może
oddzielić wzrost od zasobów?
oddzielić wzrost od zasobów?
14:53
and ask them the question,
297
881059
1254
14:54
"Can the circular economy decouple
growth from resource constraints?
growth from resource constraints?
298
882313
3201
Czy gospodarka cyrkulacyjna może
odbudować naturalne zasoby?
odbudować naturalne zasoby?
14:57
Is the circular economy able
to rebuild natural capital?
to rebuild natural capital?
299
885514
3622
Czy gospodarka cyrkulacyjna może
zastąpić chemiczne nawozy?"
zastąpić chemiczne nawozy?"
15:01
Could the circular economy
replace current chemical fertilizer use?"
replace current chemical fertilizer use?"
300
889136
3645
Tak, oddzielenie jest możliwe,
15:04
Yes was the answer to the decoupling,
301
892781
2346
i tak, możemy zastąpić
dzisiejsze zużycie nawozów
dzisiejsze zużycie nawozów
15:07
but also yes, we could replace
current fertilizer use
current fertilizer use
302
895127
3018
o oszałamiające 2.7 raza.
15:10
by a staggering 2.7 times.
303
898145
3785
Ale to, co mnie najbardziej uwiodło
w gospodarce cyrkulacyjnej,
w gospodarce cyrkulacyjnej,
15:14
But what inspired me most
about the circular economy
about the circular economy
304
902690
2560
to możliwość inspirowania młodych ludzi.
15:17
was its ability to inspire young people.
305
905250
2989
Młodzi ludzie, patrzący na gospodarkę
w ten nowy sposób,
w ten nowy sposób,
15:20
When young people see the economy
through a circular lens,
through a circular lens,
306
908779
3135
widzą nowe możliwości
w takim świecie.
w takim świecie.
15:23
they see brand new opportunities
on exactly the same horizon.
on exactly the same horizon.
307
911914
4536
Mogą użyć swojej wiedzy
i kreatywności
i kreatywności
15:28
They can use their creativity
and knowledge
and knowledge
308
916488
2605
żeby przebudować cały system,
15:31
to rebuild the entire system,
309
919093
2387
I to jest do zrobienia już teraz,
15:33
and it's there for the taking right now,
310
921480
2113
im szybciej to zrobimy, tym lepiej.
15:35
and the faster we do this, the better.
311
923593
2456
Czy możemy to osiągnąć za ich życia?
15:38
So could we achieve this
in their lifetimes?
in their lifetimes?
312
926049
3070
Czy to możliwe?
Wierzę, że tak.
15:41
Is it actually possible?
313
929119
2136
Kiedy spojrzycie na życie mojego
pradziadka, wszystko jest możliwe
pradziadka, wszystko jest możliwe
15:43
I believe yes.
314
931255
1510
15:45
When you look at the lifetime of
my great-grandfather, anything's possible.
my great-grandfather, anything's possible.
315
933105
3839
Kiedy się urodził, na świecie
było tylko 25 samochodów;
było tylko 25 samochodów;
15:49
When he was born, there were only
25 cars in the world;
25 cars in the world;
316
937574
3736
dopiero zostały wynalezione.
15:53
they had only just been invented.
317
941310
2430
Kiedy miał 14 lat,
po raz pierwszy polecieliśmy.
po raz pierwszy polecieliśmy.
15:55
When he was 14, we flew
for the first time in history.
for the first time in history.
318
943740
3931
Teraz jest 100 tys. lotów
15:59
Now there are 100,000 charter flights
319
947671
2489
każdego dnia.
16:02
every single day.
320
950160
1946
Kiedy miał 45 lat, stworzyliśmy
pierwszy komputer.
pierwszy komputer.
16:04
When he was 45, we built
the first computer.
the first computer.
321
952106
3994
Wielu mówiło, że to się nie przyjmie,
ale się udało, i już 20 lat później
ale się udało, i już 20 lat później
16:08
Many said it wouldn't catch on,
but it did, and just 20 years later
but it did, and just 20 years later
322
956100
3157
zmieniliśmy go w mikrochip,
16:11
we turned it into a microchip
323
959257
2021
jakich jest tysiące
teraz w tej sali.
teraz w tej sali.
16:13
of which there will be thousands
in this room here today.
in this room here today.
324
961278
4202
10 lat przed jego śmiercią
powstał pierwszy telefon komórkowy.
powstał pierwszy telefon komórkowy.
Nie był jeszcze bardzo mobilny,
trzeba przyznać,
trzeba przyznać,
16:17
Ten years before he died,
we built the first mobile phone.
we built the first mobile phone.
325
965480
2879
ale teraz już taki jest.
16:20
It wasn't that mobile, to be fair,
326
968359
1974
A kiedy pradziadek opuszczał Ziemię,
pojawił się Internet.
pojawił się Internet.
16:22
but now it really is,
327
970333
1974
16:24
and as my great-grandfather
left this Earth, the Internet arrived.
left this Earth, the Internet arrived.
328
972307
3970
Teraz możemy wszystko,
16:28
Now we can do anything,
329
976277
2113
a co ważniejsze,
16:30
but more importantly,
330
978390
1280
mamy plan.
16:31
now we have a plan.
331
979670
2315
Dziękuję.
16:33
Thank you.
332
981985
2005
16:36
(Applause)
333
984640
8641
(aplauz)
ABOUT THE SPEAKER
Dame Ellen MacArthur - Circular economy advocateAfter setting a record for sailing around the world, Dame Ellen MacArthur has turned her attention toward creating a more "circular" economy -- where resources and power recirculate and regenerate.
Why you should listen
It's a tradition among British citizens: If you circumnavigate the globe by sail, you'll earn royal honors. Ellen MacArthur was made a dame in 2005 after the fastest solo sail around the world. But when you sail alone around the world, things come into focus. Dame Ellen, at the top of her sailing career, had become acutely aware of the finite nature of the resources our linear economy relies on.
In 2010, she launched the Ellen MacArthur Foundation, which works with education and business to accelerate the transition to a regenerative circular economy. She also runs the Ellen MacArthur Cancer Trust, using sailing to build confidence for kids following cancer treatment.
Dame Ellen MacArthur | Speaker | TED.com