TED2011
Suzanne Lee: Grow your own clothes
ซูซาน ลี: เพาะเลี้ยงเสื้อผ้าไว้ใช้เอง
Filmed:
Readability: 4.1
1,519,065 views
ซูซาน ลี (Suzanne Lee) นักออกแบบเสื้อผ้ามาแบ่งปันประสบการณ์จากการทดลองเพาะเลี้ยงแผ่นเยื่อชาคอมบุ (kombucha) ที่สามารถใช้เหมือนกับสิ่งทอหรือหนังเทียมที่ทำจากใยพืชเพื่อใช้ในการตัดเย็บเสื้อผ้าได้ กระบวนการผลิตมีความน่าทึ่ง ผลที่ได้ออกมามีความสวยงาม (แต่ก็ยังมีจุดบกพร่องเล็กๆอยู่อย่างหนึ่ง) และเป็นแนวทางที่มีศักยภาพเป็นที่น่าจับตามอง
Suzanne Lee - Designer
TED Fellow Suzanne Lee is a fashion designer turned biological conjurer, who gleefully plays with new materials and processes. Full bio
TED Fellow Suzanne Lee is a fashion designer turned biological conjurer, who gleefully plays with new materials and processes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
So as a fashion designer,
0
0
2000
การเป็นนักออกแบบเสื้อผ้าทำให้
00:17
I've always tended to think of materials
1
2000
2000
ดิฉันครุ่นคิดเกี่ยวกับวัสดุนั่นนี่อยู่เสมอ
00:19
something like this,
2
4000
2000
อย่างวัสดุพวกนี้คะ
00:21
or this,
3
6000
3000
หรือไม่ก็แบบนี้
00:24
or maybe this.
4
9000
3000
หรือบางทีก็อาจจะเป็นแบบนี้
00:27
But then I met a biologist,
5
12000
3000
แต่แล้ว ดิฉันก็ได้พบกับนักชีววิทยาคนนึง
00:30
and now I think of materials like this --
6
15000
3000
ซึ่งทำให้ตอนนี้ดิฉันกลับมานึกถึงวัสดุประเภท...
00:33
green tea, sugar,
7
18000
2000
ชาเขียว น้ำตาล
00:35
a few microbes and a little time.
8
20000
3000
จุลินทรีย์นิดนึง และเวลาอีกนิดหน่อย
00:38
I'm essentially using a kombucha recipe,
9
23000
2000
ดิฉันใช้สูตรเพาะเลี้ยงแผ่นเยื่อชาคอมบุนี่เองแหละค่ะ
00:40
which is a symbiotic mix
10
25000
2000
ซึ่งเป็นน้ำหมักที่มีสิ่งมีชีวิตหลายชีวิตอยู่ร่วมกัน
00:42
of bacteria, yeasts and other micro-organisms,
11
27000
3000
ได้แก่พวกแบคทีเรีย ยีสต์ และจุลินทรีย์อื่นๆ
00:45
which spin cellulose
12
30000
2000
ที่ช่วยกันปั่นเส้นใยเซลลูโลส
00:47
in a fermentation process.
13
32000
3000
ในกระบวนการหมักค่ะ
00:50
Over time, these tiny threads
14
35000
2000
พอเวลาผ่าน จะมีเส้นใยเล็กๆ
00:52
form in the liquid into layers
15
37000
2000
เกิดขึ้นในน้ำหมักจนกลายเป็นแผ่นเยื่อ
00:54
and produce a mat on the surface.
16
39000
3000
และเป็นผืนบนผิวหน้าของน้ำหมักค่ะ
00:59
So we start by brewing the tea.
17
44000
2000
ก่อนอื่น เราจะต้องเริ่มจากการต้มน้ำชาก่อน
01:01
I brew up to about 30 liters of tea at a time,
18
46000
3000
ดิฉันต้มครั้งหนึ่งก็ราวๆ 30 ลิตร
01:04
and then while it's still hot, add a couple of kilos of sugar.
19
49000
3000
ตอนที่ชายังร้อนๆอยู่ ก็เติมน้ำตาลไปสองสามกิโล
01:07
We stir this in until it's completely dissolved
20
52000
3000
คนจนน้ำตาลละลายหมด
01:10
and then pour it into a growth bath.
21
55000
2000
แล้วเทลงไปในถังเพาะเลี้ยงเยื่อ
01:12
We need to check that the temperature
22
57000
2000
ต้องวัดอุณหภูมิด้วย
01:14
has cooled to below 30 degrees C.
23
59000
3000
ให้อุณหภูมิลดลงมาไม่เกิน 30 องศา
01:17
And then we're ready to add the living organism.
24
62000
2000
แล้วจึงค่อยใส่จุลินทรีย์ลงไป
01:19
And along with that, some acetic acid.
25
64000
2000
จากนั้นใส่กรดอะซิติกลงไปด้วย
01:21
And once you get this process going,
26
66000
2000
ถ้าหากเราได้เข้าสู่กระบวนการทำน้ำหมักนี่แล้ว
01:23
you can actually recycle
27
68000
2000
พอจะทำรอบใหม่เราก็เอา
01:25
your previous fermented liquid.
28
70000
3000
น้ำหมักครั้งก่อนมาทำเป็นหัวเชื้อได้ค่ะ
01:28
We need to maintain an optimum temperature for the growth.
29
73000
3000
เราต้องรักษาอุณหภูมิที่เหมาะสมสำหรับการเติบโตของแผ่นเยื่อ
01:31
And I use a heat mat to sit the bath on
30
76000
3000
ดิฉันก็เลยใช้แผ่นทำความร้อนรองใต้ถังเพาะเลี้ยง
01:34
and a thermostat to regulate it.
31
79000
2000
แล้วก็ใช้เครื่องปรับอุณหภูมิในการกำหนดอุณหภูมิ
01:36
And actually, in hot weather, I can just grow it outside.
32
81000
3000
จริงๆแล้ว ถ้าอากาศร้อน ก็เพาะเลี้ยงไว้ข้างนอกได้เลย
01:39
So this is my mini fabric farm.
33
84000
2000
อันนี้เป็นฟาร์มเส้นใยขนาดจิ๋วของดิฉันค่ะ
01:41
After about three days,
34
86000
2000
พอผ่านไปราวๆ 3 วัน
01:43
the bubbles will appear on the surface of the liquid.
35
88000
3000
ก็จะมีฟองผุดขึ้นที่ผิวน้ำหมัก
01:46
So this is telling us that the fermentation is in full swing.
36
91000
3000
ซึ่งทำให้เรารู้ว่าการหมักเป็นไปแบบเต็มกระบวนการ
01:49
And the bacteria are feeding
37
94000
2000
และแบคทีเรียก็ใช้
01:51
on the sugar nutrients in the liquid.
38
96000
2000
สารอาหารจากน้ำตาลในน้ำหมัก
01:53
So they're spinning these tiny nano fibers
39
98000
2000
แล้วก็ปั่นเส้นใยขนาดเล็กกระจิ๋วหลิว
01:55
of pure cellulose.
40
100000
2000
ซึ่งเป็นเซลลูโลสล้วนๆ
01:57
And they're sticking together, forming layers
41
102000
2000
เส้นใยพวกนี้พอมาต่อๆรวมๆกันเข้าก็เลยกลายเป็นแผ่นเยื่อ
01:59
and giving us a sheet on the surface.
42
104000
2000
ที่เราเห็นแป็นแผ่นบนผิวน้ำหมักนั่นแหละค่ะ
02:01
After about two to three weeks,
43
106000
2000
พอผ่านไปสัก 2-3 อาทิตย์
02:03
we're looking at something which is about an inch in thickness.
44
108000
3000
เราก็จะได้เห็นเจ้าแผ่นเยื่อนี่ ซึ่งก็หนาเป็นนิ้ว
02:06
So the bath on the left is after five days,
45
111000
3000
ถังหมักทางซ้ายมือนี่หมักไว้ 5 วัน
02:09
and on the right, after 10.
46
114000
2000
ถังขวานี่ 10 วันไปแล้ว
02:11
And this is a static culture.
47
116000
2000
การหมักเป็นอะไรที่ทำแล้วก็ปล่อยไว้เฉยๆ
02:13
You don't have to do anything to it;
48
118000
2000
เราไม่ต้องทำอะไรเพิ่มเติมอีกเลย
02:15
you just literally watch it grow.
49
120000
2000
ก็แค่ดูแผ่นเยื่อที่ค่อยๆหนาขึ้นๆ
02:17
It doesn't need light.
50
122000
2000
เป็นกระบวนการที่ไม่ต้องใช้แสงด้วยซ้ำ
02:19
And when it's ready to harvest, you take it out of the bath
51
124000
3000
และพอเสร็จพร้อมแล้ว ก็แค่เอาออกมาจากถัง
02:22
and you wash it in cold, soapy water.
52
127000
2000
ล่างในน้ำสบู่เย็นๆ
02:24
At this point, it's really heavy.
53
129000
2000
ตอนช่วงนี้ มันจะหนักมากค่ะ
02:26
It's over 90 percent water,
54
131000
2000
เพราะมีน้ำอยู่ด้วยเกินร้อยละ 90
02:28
so we need to let that evaporate.
55
133000
2000
ดังนั้น เราก็ต้องทำให้น้ำระเหยออกไป
02:30
So I spread it out onto a wooden sheet.
56
135000
2000
ดิฉันเอาไปวางแผ่ไว้บนแผ่นไม้
02:32
Again, you can do that outside
57
137000
2000
ซึ่งทำนอกบ้านก็ได้
02:34
and just let it dry in the air.
58
139000
2000
แล้วก็ปล่อยให้มันแห้งไปเอง
02:36
And as it's drying, it's compressing,
59
141000
2000
ตอนที่มันเริ่มแห้ง มันจะหดตัว
02:38
so what you're left with, depending on the recipe,
60
143000
2000
พอเรียบร้อยแล้วก็จะได้เป็น...อันนี้ขึ้นอยู่กับสูตรการหมักนะคะ
02:40
is something that's either
61
145000
2000
ได้เป็นแผ่นเยื่อที่ถ้าไม่
02:42
like a really light-weight, transparent paper,
62
147000
2000
เหมือนกระดาษโปร่งที่เบามากๆ
02:44
or something which is much more like a flexible vegetable leather.
63
149000
4000
ก็จะเป็นเหมือนแผ่นหนังเทียมที่สังเคราะห์จากพืชที่มีความยืดหยุ่นค่ะ
02:48
And then you can either cut that out
64
153000
2000
ถึงตอนนี้ ก็สามารถนำไปตัดแบบ
02:50
and sew it conventionally,
65
155000
2000
และตัดเย็บได้สะดวกง่ายดายค่ะ
02:52
or you can use the wet material
66
157000
2000
หรืออีกที ก็อาจจะใช้แผ่นเยื่อตอนที่ยังเปียกๆอยู่
02:54
to form it around a three-dimensional shape.
67
159000
3000
อัดกรอบวัตถุรูปทรงสามมิติ
02:57
And as it evaporates,
68
162000
2000
พอน้ำระเหยไป
02:59
it will knit itself together, forming seams.
69
164000
2000
มันจะก่อเกี่ยวกันกลายเป็นตะเข็บไปเอง
03:01
So the color in this jacket is coming purely from green tea.
70
166000
3000
อย่างเรื่องสี สีเสื้อตัวนี้ก็มาจากชาเขียวล้วนๆเลยนะคะ
03:04
I guess it also looks a little bit like human skin,
71
169000
2000
ดิฉันว่ามันดูคล้ายๆผิวคนเราอยู่บ้างนะ
03:06
which intrigues me.
72
171000
3000
ซึ่งก็ทำให้ดิฉันแปลกใจอยู่เหมือนกัน
03:09
Since it's organic,
73
174000
2000
เพราะว่าแผ่นเยื่อนี้เป็นสารอินทรีย์
03:11
I'm really keen to try and minimize the addition of any chemicals.
74
176000
3000
ดิฉันก็เลยตั้งใจมากที่จะพยายามไม่ให้มีสารเคมีเพิ่มเข้ามา
03:14
I can make it change color without using dye
75
179000
3000
ดิฉันทำให้สีมันเปลี่ยนได้โดยไม่ใช้สีย้อมได้ด้วยนะ
03:17
by a process of iron oxidation.
76
182000
2000
ก็ใช้กระบวนการอ๊อกซิไดของเหล็ก (กระบวนการเดียวกับการเกิดสนิม)
03:19
Using fruit and vegetable staining,
77
184000
2000
ใช้การย้อมด้วยผักผลไม้
03:21
create organic patterning.
78
186000
2000
ทำเป็นลวดลายเชิงอินทรีย์
03:23
And using indigo,
79
188000
2000
แล้วก็ใช้ผงคราม
03:25
make it anti-microbial.
80
190000
2000
เพื่อกันการขึ้นรา
03:27
And in fact, cotton
81
192000
2000
จริงๆแล้ว ผ้าฝ้าย
03:29
would take up to 18 dips in indigo
82
194000
3000
จะต้องย้อมครามถึง 18 หน
03:32
to achieve a color this dark.
83
197000
2000
ถึงจะได้เป็นสีเข้มขนาดนี้
03:34
And because of the super-absorbency of this kind of cellulose,
84
199000
3000
แต่ว่าเซลลูโลสแบบแผ่นเยื่อนี้สามารถดูดซึมน้ำได้สูงมาก
03:37
it just takes one, and a really short one at that.
85
202000
3000
ก็เลยย้อมเพียงครั้งเดียวก็ใช้ได้ แป่บเดียวด้วยค่ะ
03:40
What I can't yet do is make it water-resistant.
86
205000
3000
แต่สิ่งที่ดิฉันยังปรับปรุงไม่ได้ก็คือความสามารถในการกันน้ำ
03:43
So if I was to walk outside in the rain
87
208000
3000
สมมุติว่าดิฉันเกิดเิิดินอยู่กลางฝน
03:46
wearing this dress today,
88
211000
2000
ใส่ชุดที่ดิฉันใส่มาวันนี้
03:48
I would immediately start to absorb
89
213000
2000
มันก็จะดูดน้ำฝนทันที
03:50
huge amounts of water.
90
215000
3000
ดูดน้ำเยอะมาก
03:53
The dress would get really heavy,
91
218000
2000
ชุดนี้ก็จะหนักขึ้นมหาศาล
03:55
and eventually the seams would probably fall apart --
92
220000
2000
จนทำให้ตะเข็มเสื้อปริแตกหลุดออกจากกัน
03:57
leaving me feeling rather naked.
93
222000
2000
ทิ้งดิฉันไว้ให้ยืนเปลือยกลางสายฝนอะไรแบบนั้น
03:59
Possibly a good performance piece,
94
224000
2000
ดังนั้น ชุดที่ดีมากที่เดียวชุดนี้
04:01
but definitely not ideal for everyday wear.
95
226000
3000
ย่อมไม่ใช่ชุดสำหรับใส่ไ้ด้เป็นประจำทุกวันแน่ค่ะ
04:05
What I'm looking for
96
230000
2000
ดิฉันก็เลยพยายามหา
04:07
is a way to give the material
97
232000
2000
วิธีที่จะทำให้วัสดุ
04:09
the qualities that I need.
98
234000
2000
มีคุณสมบัติอย่างที่ดิฉันต้องการ
04:11
So what I want to do is say to a future bug,
99
236000
3000
และอยากจะบอกแก่คนที่สนใจจะลองทำว่า (เป็นบทกลอน)
04:14
"Spin me a thread.
100
239000
2000
"เชิญลอง ปั่นเส้นใย มาให้ฉัน
04:16
Align it in this direction.
101
241000
2000
สอดเส้น ประสานกัน ให้เข้าที่
04:18
Make it hydrophobic.
102
243000
2000
ทำให้กัน น้ำได้ด้วย จะยิ่งดี
04:20
And while you're at it,
103
245000
2000
แล้วคราวนี้
04:22
just form it around this 3D shape."
104
247000
3000
ทำ3D หุ่นฉันเอย"
04:25
Bacterial cellulose is actually already being used for wound healing,
105
250000
4000
เซลลูโลสจากแบคทีเรียมีการนำไปใช้สมานแผลด้วยนะคะ
04:29
and possibly in the future
106
254000
2000
บางทีอีกหน่อย
04:31
for biocompatible blood vessels,
107
256000
3000
อาจจะใช้ทำเส้นเลือดเทียมแบบชีวภาพ
04:34
possibly even replacement bone tissue.
108
259000
2000
หรืออาจจะใช้ทดแทนเยื่อกระดูก
04:36
But with synthetic biology,
109
261000
2000
แต่ด้วยศาสตร์สาขาชีววิทยาสังเคราะห์ (synthetic biology)
04:38
we can actually imagine engineering this bacterium
110
263000
4000
เราก็เลยสามารถจินตนาการได้ถึงกระบวนการที่จะทำให้แบคทีเีรีย
04:42
to produce something
111
267000
2000
สามารถผลิตสิ่งที่
04:44
that gives us the quality,
112
269000
2000
มีคุณภาพอย่างที่เราต้องการ
04:46
quantity and shape
113
271000
2000
ให้มีปริมาณและรูปร่าง
04:48
of material that we desire.
114
273000
2000
ของวัสดุที่เราอยากให้เป็น
04:50
Obviously, as a designer, that's really exciting
115
275000
3000
ที่ชัดเจนที่สุดในฐานะนักออกแบบก็คือ เรื่องพวกนี้ช่างน่าตื่นเต้นเหลือเกิน
04:53
because then I start to think, wow,
116
278000
2000
เพราะว่ามันทำให้ดิฉันถึงกับคิดว่า โอโห้
04:55
we could actually imagine
117
280000
2000
นี่เราสามารถลองคิดกันจริงจังได้แล้วหรือว่า
04:57
growing consumable products.
118
282000
3000
เราจะเพาะเลี้ยงเครื่องใช้ไม้สอยกันได้จริงๆ
05:01
What excites me about using microbes
119
286000
3000
สิ่งที่ทำให้ดิฉันรู้สึกตื่นเต้นมากเกี่ยวกับการใช้จุลินทรีย์
05:04
is their efficiency.
120
289000
2000
ก็คือประสิทธิภาพของมัน
05:06
So we only grow what we need.
121
291000
2000
คือเราก็เพาะเลี้ยงเอาเฉพาะที่เราต้องการ
05:08
There's no waste.
122
293000
2000
ก็จะไม่มีเศษขยะเหลือออกมาเลย
05:10
And in fact, we could make it from a waste stream --
123
295000
3000
อันที่จริงแล้ว เราใช้น้ำเสียในกระบวนการผลิตได้ด้วยนะคะ
05:13
so for example,
124
298000
2000
ตัวอย่างก็อย่างเช่น
05:15
a waste sugar stream
125
300000
2000
น้ำเสียจากการผลิตน้ำตาล
05:17
from a food processing plant.
126
302000
2000
จากโรงงานผลิตอาหาร
05:19
Finally, at the end of use, we could biodegrade it naturally
127
304000
3000
ท้ายที่สุด ในขั้นตอนสุดท้าย ก็เท่ากับว่าเราบำบัดน้ำเสียพวกนี้ด้วยวิธีธรรมชาติ
05:22
along with your vegetable peelings.
128
307000
3000
แถมยังได้กำจัดพวกเศษผักและเปลือกผลไม้ไปพร้อมๆกันด้วยนะ
05:25
What I'm not suggesting is that microbial cellulose
129
310000
3000
ดิฉันไม่ได้หมายความว่า จะให้แผ่นเยื่อเซลลูโลสจากจุลินทรีย์
05:28
is going to be a replacement
130
313000
2000
มาแทนที่
05:30
for cotton, leather or other textile materials.
131
315000
3000
ผ้าฝ้าย หนัง หรือ สิ่งทออื่นๆนะคะ
05:33
But I do think it could be quite a smart and sustainable addition
132
318000
4000
แต่ดิฉันเชื่อว่ามันจะเข้ามาเป็นสิ่งทอทางเลือกที่ชาญฉลาดและเสริมความยั่งยืน
05:37
to our increasingly precious natural resources.
133
322000
3000
ให้กับทรัพยากรธรรมชาติที่นับวันยิ่งล้ำค่าขึ้นเรื่อยๆ
05:40
Ultimately, maybe it won't even be fashion
134
325000
2000
ยิ่งไปกว่านั้น บางที อาจจะไม่ใช่วงการแฟชั่นด้วยซ้ำ
05:42
where we see these microbes have their impact.
135
327000
2000
ที่เราจะเห็นผลงานจากจุลินทรีย์พวกนี้
05:44
We could, for example, imagine
136
329000
2000
เอาเป็นตัวอย่างว่า เราอาจจะลองคิดจินตนาการไปถึง
05:46
growing a lamp, a chair,
137
331000
3000
การเพาะเลี้ยงจุลินทรีย์ให้เป็นโคมไฟ เก้าอี้
05:49
a car or maybe even a house.
138
334000
3000
รถยนต์ หรือแม้กระทั่งบ้าน
05:52
So I guess what my question to you is:
139
337000
3000
ดังนั้น สิ่งที่ดิฉันว่าดิฉันอยากจะถามคุณๆท่านๆก็คือ
05:55
in the future, what would you choose to grow?
140
340000
2000
ในอนาคต คุณจะเลือกเพาะเลี้ยงอะไรขึ้นมาหละค่ะ?
05:57
Thank you very much.
141
342000
2000
ขอบคุณมากคุ่ะ
05:59
(Applause)
142
344000
9000
(เสียงปรบมือ)
06:08
Bruno Giussani: Suzanne, just a curiosity,
143
353000
2000
บรูโน กียูสสะนิ (ฺBruno Giussani): ซูซาน ผมขอถามอะไรสั้นๆ
06:10
what you're wearing is not random. (Suzanne Lee: No.)
144
355000
3000
เสื้อที่คุณกำลังใส่อยู่นี่ไม่ใช่หยิบสุ่มๆมาใช่ไหมครับ (ซูซาน: ไม่ใช่ค่ะ)
06:13
This is one of the jackets you grew?
145
358000
2000
เสื้อแจ็คเก็ตตัวนี้ก็เป็นตัวหนึ่งที่คุณเพาะเลี้ยงขึ้นมาเองหรือไงครับ
06:15
SL: Yes, it is.
146
360000
2000
ซูซาน: ใช่แล้วค่ะ
06:17
It's probably -- part of the project's still in process
147
362000
2000
น่าจะพูดว่า เสื้อตัวนี้เป็นผลงานส่วนหนึ่งจากกระบวนการที่ยังต้องปรับปรุงอยู่มากกว่าค่ะ
06:19
because this one
148
364000
2000
เพราะว่าเสื้อตัวนี้
06:21
is actually biodegrading in front of your eyes.
149
366000
2000
ที่อยู่ต่อหน้าคุณนี่แหละค่ะ จริงๆแล้วกำลังเสื่อมสลายอยู่ในขณะนี้เลยนะคะเนี่ย
06:23
(Laughter)
150
368000
2000
(เสียงหัวเราะ)
06:25
It's absorbing my sweat, and it's feeding on it.
151
370000
3000
ก็มันดูดซึมเอาเหงื่อของดิฉันไปเรื่อยๆนี่คะ
06:28
BG: Okay, so we'll let you go and save it, and rescue it.
152
373000
2000
ฺบรูโน: อ้าว งั้นเหรอครับ งั้นพวกเราจะไม่รั้งคุณไว้แล้วหล่ะครับ คุณต้องพามันกลับไปรักษาตัวหน่อยนะ
06:30
Suzanne Lee. (SL: Thank you.)
153
375000
3000
ซูซาน ลี ครับ (ซูซาน: ขอบคุณมากค่ะ)
06:33
(Applause)
154
378000
2000
(เสียงปรบมือ)
ABOUT THE SPEAKER
Suzanne Lee - DesignerTED Fellow Suzanne Lee is a fashion designer turned biological conjurer, who gleefully plays with new materials and processes.
Why you should listen
Fashion designer Suzanne Lee directs the BioCouture research project, which sprang from an idea in her book Fashioning the Future: Tomorrow’s Wardrobe, a seminal text on fashion and future technologies. Her research harnesses nature to propose a radical future fashion vision: Can we grow a dress from a vat of liquid?
Using bacterial-cellulose, Lee aims to address pressing ecological and sustainability issues around fashion and beyond. A Senior Research Fellow at Central Saint Martins, University of the Arts London, she is working with scientists to investigate whether synthetic biology can engineer optimized organisms for growing future consumer products
Suzanne Lee | Speaker | TED.com