TEDGlobalLondon
Johann Hari: Everything you think you know about addiction is wrong
Johann Hari: Mọi điều bạn biết về cơn nghiện đều sai lầm
Filmed:
Readability: 3.8
15,145,979 views
Điều gì thực sự gây ra những cơn nghiện - mọi thứ từ cocain đến điện thoại thông minh? Và làm sao để vượt qua được nó? Johann Hari đã chứng kiến những phương pháp hiện tại của chúng ta thất bại trong thực tế, khi ông phải chứng kiến những người thân vật lộn để kiểm soát cơn nghiện. Ông bắt đầu tự hỏi vì sao chúng ta lại điều trị những người bị nghiện như bây giờ - và liệu có cách nào tốt hơn không. Như đã chia sẻ trong bài nói cá nhân, câu hỏi ấy đã đưa ông đi khắp thế giới, và hé mở một vài cách suy nghĩ mới mẻ và nhiều hi vọng hơn về vấn đề có từ lâu này.
Johann Hari - Journalist
Johann Hari spent three years researching the war on drugs; along the way, he discovered that addiction is not what we think it is. Full bio
Johann Hari spent three years researching the war on drugs; along the way, he discovered that addiction is not what we think it is. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
One of my earliest memories
0
597
1741
Trong kí ức xưa cũ nhất của mình
00:14
is of trying to wake up
one of my relatives and not being able to.
one of my relatives and not being able to.
1
2362
3096
tôi cố gắng đánh thức một
người họ hàng nhưng không thể.
người họ hàng nhưng không thể.
Và vì tôi chỉ là một đứa nhóc, nên tôi
không hiểu được lí do,
không hiểu được lí do,
00:17
And I was just a little kid,
so I didn't really understand why,
so I didn't really understand why,
2
5482
2953
nhưng khi tôi lớn hơn
00:20
but as I got older,
3
8459
1310
00:21
I realized we had
drug addiction in my family,
drug addiction in my family,
4
9793
2143
tôi nhận ra có người nghiện ma túy
trong nhà,
trong nhà,
bao gồm cả nghiện cocain.
00:23
including later cocaine addiction.
5
11960
1834
00:25
I'd been thinking about it a lot lately,
partly because it's now exactly 100 years
partly because it's now exactly 100 years
6
13818
4779
Gần đây tôi đã suy nghĩ rất nhiều về nó,
đa phần bởi chính xác là đã 100 năm
đa phần bởi chính xác là đã 100 năm
00:30
since drugs were first banned
in the United States and Britain,
in the United States and Britain,
7
18621
3046
kể từ khi ma túy bị cấm ở Mĩ và Anh,
và chúng ta đã thực thi
điều đó trên toàn thế giới
điều đó trên toàn thế giới
00:33
and we then imposed that
on the rest of the world.
on the rest of the world.
8
21691
2515
Đã một thế kỉ trôi qua từ khi chúng ta
đưa ra quyết định trọng đại này
đưa ra quyết định trọng đại này
00:36
It's a century since we made
this really fateful decision
this really fateful decision
9
24230
3496
00:39
to take addicts and punish them
and make them suffer,
and make them suffer,
10
27750
4053
để bắt những người nghiện
và trừng phạt họ và khiến họ khổ sở,
và trừng phạt họ và khiến họ khổ sở,
00:43
because we believed that would deter them;
it would give them an incentive to stop.
it would give them an incentive to stop.
11
31827
4387
vì chúng ta cho rằng điều đó
sẽ thay đổi họ, giúp họ dừng lại.
sẽ thay đổi họ, giúp họ dừng lại.
00:48
And a few years ago, I was looking at
some of the addicts in my life who I love,
some of the addicts in my life who I love,
12
36238
4969
Và vài năm trước, tôi đang quan sát
những người thân và cũng là con nghiện,
những người thân và cũng là con nghiện,
00:53
and trying to figure out
if there was some way to help them.
if there was some way to help them.
13
41231
3389
và cố tìm cách giúp họ.
00:56
And I realized there were loads
of incredibly basic questions
of incredibly basic questions
14
44644
3250
Và rồi tôi nhận ra có cả đống câu hỏi
vô cùng cơ bản
vô cùng cơ bản
00:59
I just didn't know the answer to,
15
47918
1810
tôi không thể trả lời được,
01:01
like, what really causes addiction?
16
49752
2416
ví dụ như, cái gì đã gây ra cơn nghiện?
01:04
Why do we carry on with this approach
that doesn't seem to be working,
that doesn't seem to be working,
17
52192
3416
Tại sao chúng ta cứ níu lấy
những phương pháp không có hiệu quả
những phương pháp không có hiệu quả
01:07
and is there a better way out there
that we could try instead?
that we could try instead?
18
55632
2905
và có cách nào khác tốt hơn
mà chúng ta chưa thử hay không?
mà chúng ta chưa thử hay không?
Tôi đọc rất nhiều sách
về việc này
về việc này
01:10
So I read loads of stuff about it,
19
58561
1690
nhưng vẫn không thể tìm ra
câu trả lời tôi muốn,
câu trả lời tôi muốn,
01:12
and I couldn't really find
the answers I was looking for,
the answers I was looking for,
20
60275
2667
nên tôi đã nghĩ, ok, tôi sẽ đi
khắp thế giới gặp những người
khắp thế giới gặp những người
01:14
so I thought, okay, I'll go and sit
with different people around the world
with different people around the world
21
62966
3536
đang sống và nghiên cứu vấn đề này
01:18
who lived this and studied this
22
66526
1664
và nói chuyện với họ
xem có thể tìm ra gì đó không.
xem có thể tìm ra gì đó không.
01:20
and talk to them and see
if I could learn from them.
if I could learn from them.
23
68214
2541
Và tôi đã không nhận ra tôi sẽ đi
tổng cộng 30,000 dặm từ lúc khởi hành ,
tổng cộng 30,000 dặm từ lúc khởi hành ,
01:22
And I didn't realize I would end up
going over 30,000 miles at the start,
going over 30,000 miles at the start,
24
70779
3477
nhưng tôi đã gặp được rất nhiều người,
01:26
but I ended up going and meeting
loads of different people,
loads of different people,
25
74280
2884
từ một kẻ bán ma túy chuyển giới
ở Brownsville, Brooklyn,
ở Brownsville, Brooklyn,
01:29
from a transgender crack dealer
in Brownsville, Brooklyn,
in Brownsville, Brooklyn,
26
77188
2755
tới một nhà khoa học dành nhiều thời giờ
cho chồn dùng thuốc gây ảo giác
cho chồn dùng thuốc gây ảo giác
01:31
to a scientist who spends a lot of time
feeding hallucinogens to mongooses
feeding hallucinogens to mongooses
27
79967
3554
xem chúng có thích không --
01:35
to see if they like them --
28
83545
1286
kết quả là có, nhưng chỉ trong
một số trường hợp
một số trường hợp
01:36
it turns out they do, but only
in very specific circumstances --
in very specific circumstances --
29
84855
3081
01:39
to the only country that's ever
decriminalized all drugs,
decriminalized all drugs,
30
87960
2771
với quốc gia duy nhất đã coi
mọi loại ma túy là phạm pháp,
mọi loại ma túy là phạm pháp,
01:42
from cannabis to crack, Portugal.
31
90755
2355
từ cần sa cho tới cocain, Bồ Đào Nha.
01:45
And the thing I realized
that really blew my mind is,
that really blew my mind is,
32
93134
2577
Và điều khiến tôi kinh ngạc đó là,
01:47
almost everything we think
we know about addiction is wrong,
we know about addiction is wrong,
33
95735
3784
hầu hết những gì chúng ta nghĩ
về sự nghiện đều sai cả,
về sự nghiện đều sai cả,
01:51
and if we start to absorb
the new evidence about addiction,
the new evidence about addiction,
34
99543
3087
và nếu chúng ta tiếp thu thông tin mới
về chứng nghiện,
về chứng nghiện,
01:54
I think we're going to have to change
a lot more than our drug policies.
a lot more than our drug policies.
35
102654
3422
thì chúng ta sẽ phải thay đổi nhiều thứ
chứ không chỉ có luật về ma túy.
chứ không chỉ có luật về ma túy.
01:58
But let's start with what we think
we know, what I thought I knew.
we know, what I thought I knew.
36
106100
3401
Nhưng hãy cùng bắt đầu với những gì
chúng ta cho là mình biết,
chúng ta cho là mình biết,
02:01
Let's think about this middle row here.
37
109525
2081
Hãy cùng suy nghĩ về hàng ở giữa này.
02:03
Imagine all of you, for 20 days now, went
off and used heroin three times a day.
off and used heroin three times a day.
38
111630
3762
Giả sử tất cả các bạn, 20 năm sau,
chán nản và dùng heroin 3 lần mỗi ngày.
chán nản và dùng heroin 3 lần mỗi ngày.
02:07
Some of you look a little more
enthusiastic than others at this prospect.
enthusiastic than others at this prospect.
39
115416
3445
Vài người trông có vẻ hào hứng hơn
với viễn cảnh này thì phải.
với viễn cảnh này thì phải.
02:10
(Laughter)
40
118885
1000
(Cười lớn)
Đừng lo,
chỉ là một ý tưởng thử nghiệm thôi.
chỉ là một ý tưởng thử nghiệm thôi.
02:11
Don't worry,
it's just a thought experiment.
it's just a thought experiment.
41
119914
2200
02:14
Imagine you did that, right?
42
122180
2039
Thử hình dung bạn làm thế, được chưa?
02:16
What would happen?
43
124243
1150
Điều gì sẽ xảy ra?
Giờ chúng ta có một câu chuyện về điều
sẽ xảy ra mà ta đã nghe nhiều thế kỉ.
sẽ xảy ra mà ta đã nghe nhiều thế kỉ.
02:17
Now, we have a story about what would
happen that we've been told for a century.
happen that we've been told for a century.
44
125428
3793
Chúng ta nghĩ, vì có liên kệ hóa học
trong heroin,
trong heroin,
02:21
We think, because there are
chemical hooks in heroin,
chemical hooks in heroin,
45
129245
2497
02:23
as you took it for a while,
46
131766
1763
như bạn ngầm hiểu bấy lâu,
02:25
your body would become
dependent on those hooks,
dependent on those hooks,
47
133553
2554
cơ thể bạn sẽ phụ thuộc
vào mối liên hệ này,
vào mối liên hệ này,
02:28
you'd start to physically need them,
48
136131
1764
cơ thể bạn bắt đầu cần đến nó,
02:29
and at the end of those 20 days,
you'd all be heroin addicts. Right?
you'd all be heroin addicts. Right?
49
137919
3324
và sau 20 ngày đó, tất cả sẽ trở thành
con nghiện heroin. Đúng chứ?
con nghiện heroin. Đúng chứ?
02:33
That's what I thought.
50
141267
1232
Tôi cũng từng nghĩ thế.
Điều đầu tiên khiến tôi băn khoăn rằng
có gì đó không ổn trong câu chuyện
có gì đó không ổn trong câu chuyện
02:34
First thing that alerted me to the fact
that something's not right with this story
that something's not right with this story
51
142523
3858
là khi tôi được nghe giải thích.
02:38
is when it was explained to me.
52
146405
1654
02:40
If I step out of this TED Talk today
and I get hit by a car and I break my hip,
and I get hit by a car and I break my hip,
53
148083
3715
Nếu hôm nay sau buổi TED Talk này
tôi bị xe đâm và vỡ hông,
tôi bị xe đâm và vỡ hông,
tôi sẽ được đưa đến bệnh viện và
tiêm khá nhiều thuốc gây tê.
tiêm khá nhiều thuốc gây tê.
02:43
I'll be taken to hospital
and I'll be given loads of diamorphine.
and I'll be given loads of diamorphine.
54
151822
3313
02:47
Diamorphine is heroin.
55
155159
1562
Thuốc gây tê đó là heroin.
02:48
It's actually much better heroin
than you're going to buy on the streets,
than you're going to buy on the streets,
56
156745
3434
Thực ra nó tốt hơn nhiều so với loại
bạn sẽ mua trên phố,
bạn sẽ mua trên phố,
vì mấy thứ bạn mua từ mấy gã
buôn ma túy đều độc hại.
buôn ma túy đều độc hại.
02:52
because the stuff you buy
from a drug dealer is contaminated.
from a drug dealer is contaminated.
57
160203
2932
Thực chất, heroin chỉ chiếm phần nhỏ,
02:55
Actually, very little of it is heroin,
58
163159
1824
trong khi thứ bạn lấy từ bác sĩ
tinh khiết về mặt y học.
tinh khiết về mặt y học.
02:57
whereas the stuff you get
from the doctor is medically pure.
from the doctor is medically pure.
59
165007
2816
và bạn sẽ được cho dùng nó
trong thời gian dài.
trong thời gian dài.
02:59
And you'll be given it for quite
a long period of time.
a long period of time.
60
167847
2572
Có nhiều người trong căn phòng này,
03:02
There are loads of people in this room,
61
170443
1858
có thể không nhận ra nhưng bạn đã
dùng khá nhiều heroin rồi.
dùng khá nhiều heroin rồi.
03:04
you may not realize it,
you've taken quite a lot of heroin.
you've taken quite a lot of heroin.
62
172325
2961
bất kì ai đang xem, ở bất kì đâu,
chuyện này đang xảy ra.
chuyện này đang xảy ra.
03:07
And anyone who is watching this
anywhere in the world, this is happening.
anywhere in the world, this is happening.
63
175310
3553
Và nếu những gì chúng ta tin về nghiện
là đúng --
là đúng --
03:10
And if what we believe
about addiction is right --
about addiction is right --
64
178887
2353
họ đang bị nhiễm tất cả các
liên kết hóa học đó --
liên kết hóa học đó --
03:13
those people are exposed
to all those chemical hooks --
to all those chemical hooks --
65
181264
2572
Điều gì sẽ xảy ra?
Họ sẽ trở thành con nghiện.
Họ sẽ trở thành con nghiện.
03:15
What should happen?
They should become addicts.
They should become addicts.
66
183860
2210
Điều này đã được nghiên cứu cẩn thận.
03:18
This has been studied really carefully.
67
186094
1942
Nó không xảy ra; bạn sẽ chú ý
nếu bà của bạn phải ghép xương chậu,
nếu bà của bạn phải ghép xương chậu,
03:20
It doesn't happen; you will have noticed
if your grandmother had a hip replacement,
if your grandmother had a hip replacement,
68
188060
3905
bà ấy sẽ chẳng thành người nghiện.
(Cười lớn)
(Cười lớn)
03:23
she didn't come out as a junkie.
(Laughter)
(Laughter)
69
191989
2024
Và khi tôi học được điều này,
nó rất kì quặc,
nó rất kì quặc,
03:26
And when I learned this,
it seemed so weird to me,
it seemed so weird to me,
70
194037
3589
đối lập hẳn với những gì tôi biết,
những gì tôi được dạy,
những gì tôi được dạy,
03:29
so contrary to everything I'd been told,
everything I thought I knew,
everything I thought I knew,
71
197650
3506
Tôi chỉ nghĩ không thể nào, cho đến khi
tôi gặp một người tên Bruce Alexander.
tôi gặp một người tên Bruce Alexander.
03:33
I just thought it couldn't be right,
until I met a man called Bruce Alexander.
until I met a man called Bruce Alexander.
72
201180
3791
Ông ấy là giáo sư tâm lí học ở Vancouver
đã tiến hành một thí nghiệm
đặc biệt
đặc biệt
03:36
He's a professor
of psychology in Vancouver
of psychology in Vancouver
73
204995
2598
rất hữu ích trong việc giúp ta
hiểu vấn đề này.
hiểu vấn đề này.
03:39
who carried out an incredible experiment
74
207617
1915
Giáo sư Alexander giải thích cho tôi,
03:41
I think really helps us
to understand this issue.
to understand this issue.
75
209556
2362
ý tưởng về chứng nghiện chúng ta có,
câu chuyện đó
câu chuyện đó
03:43
Professor Alexander explained to me,
76
211942
1738
03:45
the idea of addiction we've all
got in our heads, that story,
got in our heads, that story,
77
213704
2937
phần nào đến từ những thí nghiệm
được thực hiện đầu thế kỉ 20.
03:48
comes partly from a series of experiments
78
216665
2027
Chúng đều rất đơn giản.
03:50
that were done earlier
in the 20th century.
in the 20th century.
79
218716
2086
Bạn có thể thực hành tại gia tối nay
nếu bạn muốn tiêu khiển.
nếu bạn muốn tiêu khiển.
03:52
They're really simple.
80
220826
1306
03:54
You can do them tonight at home
if you feel a little sadistic.
if you feel a little sadistic.
81
222156
2980
Bạn bắt một con chuột và thả vào lồng,
cho nó 2 chai nước:
cho nó 2 chai nước:
03:57
You get a rat and you put it in a cage,
and you give it two water bottles:
and you give it two water bottles:
82
225160
3557
Một chai nước lọc, chai kia là nước
hòa heroin hoặc cocain.
hòa heroin hoặc cocain.
04:00
One is just water, and the other is water
laced with either heroin or cocaine.
laced with either heroin or cocaine.
83
228741
3744
Nếu làm vậy, con chuột sẽ gần như
chỉ chọn nước ma túy
chỉ chọn nước ma túy
04:04
If you do that, the rat will almost always
prefer the drug water
prefer the drug water
84
232509
3008
và hầu như tự tử khá nhanh
04:07
and almost always
kill itself quite quickly.
kill itself quite quickly.
85
235541
2138
Vây đó, phải không?
Đó là cách ta nghĩ.
Đó là cách ta nghĩ.
04:09
So there you go, right?
That's how we think it works.
That's how we think it works.
86
237703
2477
Vào năm 70, giáo sư Alexander đến
quan sát thí nghiệm này
quan sát thí nghiệm này
04:12
In the '70s, Professor Alexander comes
along and he looks at this experiment
along and he looks at this experiment
87
240204
3572
và ông chú ý một điểm.
04:15
and he noticed something.
88
243800
1256
Ông nói à, chúng ta để con chuột
trong lồng trống.
trong lồng trống.
04:17
He said ah, we're putting
the rat in an empty cage.
the rat in an empty cage.
89
245080
2479
Nó chẳng có gì để làm ngoại trừ
uống ma túy.
uống ma túy.
04:19
It's got nothing to do
except use these drugs.
except use these drugs.
90
247583
2233
Hãy thử thay đổi một chút.
04:21
Let's try something different.
91
249840
1515
Thế là giáo sư làm một cái lồng
gọi là "Xứ sở chuột",
gọi là "Xứ sở chuột",
04:23
So Professor Alexander built a cage
that he called "Rat Park,"
that he called "Rat Park,"
92
251379
2928
về cơ bản thì là thiên đường cho lũ chuột.
04:26
which is basically heaven for rats.
93
254331
2516
04:28
They've got loads of cheese,
they've got loads of colored balls,
they've got loads of colored balls,
94
256871
3079
Nó có nhiều pho mát,
những quả bóng nhiều màu,
những quả bóng nhiều màu,
nó có nhiều đường hầm nữa.
04:31
they've got loads of tunnels.
95
259974
1384
Dĩ nhiên, chúng có nhiều bạn bè,
có thể giao phối liên tục.
có thể giao phối liên tục.
04:33
Crucially, they've got loads of friends.
They can have loads of sex.
They can have loads of sex.
96
261382
3191
Và chúng có 2 chai nước,
nước thường và nước ma túy.
nước thường và nước ma túy.
04:36
And they've got both the water bottles,
the normal water and the drugged water.
the normal water and the drugged water.
97
264597
4790
04:41
But here's the fascinating thing:
98
269411
2685
Nhưng đây mới là điều thú vị:
04:44
In Rat Park, they don't
like the drug water.
like the drug water.
99
272120
3458
Trong Xứ sở Chuột,
chúng không thích nước ma túy.
chúng không thích nước ma túy.
04:47
They almost never use it.
100
275602
1689
Hầu như không đụng đến.
04:49
None of them ever use it compulsively.
101
277315
2553
Không có con nào uống nó nhiều lần.
04:51
None of them ever overdose.
102
279892
1401
Không con nào dùng quá liều.
04:53
You go from almost 100 percent overdose
when they're isolated
when they're isolated
103
281317
3390
Kết quả từ 100% quá liều
khi chúng bị cô lập
khi chúng bị cô lập
04:56
to zero percent overdose when they
have happy and connected lives.
have happy and connected lives.
104
284731
3226
đến 0% khi chúng hạnh phúc và có bầy đàn.
04:59
Now, when he first saw this,
Professor Alexander thought,
Professor Alexander thought,
105
287981
3246
Bấy giờ, khi giáo sư Alexander mới thấy,
ông nghĩ
ông nghĩ
05:03
maybe this is just a thing about rats,
they're quite different to us.
they're quite different to us.
106
291251
3239
có lẽ chỉ có chuột mới thế,
nó rất khác với chúng ta.
nó rất khác với chúng ta.
Có thể không khác như ta muốn
nhưng, bạn biết đó --
nhưng, bạn biết đó --
05:06
Maybe not as different as we'd like,
but, you know --
but, you know --
107
294514
2477
Nhưng không may, có một thử nghiệm
trên người
trên người
05:09
But fortunately, there was
a human experiment
a human experiment
108
297015
2111
05:11
into the exact same principle happening
at the exact same time.
at the exact same time.
109
299150
3105
trong cùng một hoàn cảnh ở cùng thời điểm
05:14
It was called the Vietnam War.
110
302279
1978
Nó được gọi là Chiến tranh Việt Nam.
05:16
In Vietnam, 20 percent of all American
troops were using loads of heroin,
troops were using loads of heroin,
111
304281
4583
Ở Việt Nam,
20% lính Mỹ dùng nhiều heroin,
20% lính Mỹ dùng nhiều heroin,
05:20
and if you look at the news
reports from the time,
reports from the time,
112
308888
2608
và nếu bạn xem thời sự từ thời điểm đó,
05:23
they were really worried, because
they thought, my God, we're going to have
they thought, my God, we're going to have
113
311520
3658
học rất lo lắng vì họ cho rằng,
lạy Chúa tôi, chúng ta sẽ có
lạy Chúa tôi, chúng ta sẽ có
05:27
hundreds of thousands of junkies
on the streets of the United States
on the streets of the United States
114
315202
3200
hàng trăm hàng ngàn con nghiện
trên các đường phố Mĩ
trên các đường phố Mĩ
05:30
when the war ends; it made total sense.
115
318426
1916
khi cuộc chiến kết thúc;
nó rất hợp lí.
nó rất hợp lí.
05:32
Now, those soldiers who were using
loads of heroin were followed home.
loads of heroin were followed home.
116
320366
3286
Giờ đây, những binh lính dùng heroin đó
được theo về nhà.
được theo về nhà.
Kho Lưu trữ Tâm thần học đại cương
đã làm nghiên cứu chi tiết
đã làm nghiên cứu chi tiết
05:35
The Archives of General Psychiatry
did a really detailed study,
did a really detailed study,
117
323676
2954
và chuyện gì đã xảy ra với các binh lính?
05:38
and what happened to them?
118
326654
1904
05:40
It turns out they didn't go to rehab.
They didn't go into withdrawal.
They didn't go into withdrawal.
119
328582
3560
Hóa ra họ không đi cai nghiện.
Họ không bị chối bỏ.
Họ không bị chối bỏ.
05:44
Ninety-five percent of them just stopped.
120
332166
3286
95% số đó tự dừng lại.
05:47
Now, if you believe the story
about chemical hooks,
about chemical hooks,
121
335476
2401
Giờ nếu bạn tin vào các liên kết hóa học,
05:49
that makes absolutely no sense,
but Professor Alexander began to think
but Professor Alexander began to think
122
337901
3464
nó không hợp lí chút nào,
nhưng giáo sư Alexander bắt đầu nghĩ
nhưng giáo sư Alexander bắt đầu nghĩ
05:53
there might be a different
story about addiction.
story about addiction.
123
341389
2307
có thể có một cách nghĩ khác
về chứng nghiện.
về chứng nghiện.
05:55
He said, what if addiction isn't
about your chemical hooks?
about your chemical hooks?
124
343720
2841
Ông nói, nếu nghiện không phải do
liên kết hóa học thì sao?
liên kết hóa học thì sao?
05:58
What if addiction is about your cage?
125
346585
2646
Nếu như nó bắt nguồn từ
cái lồng của bạn thì sao?
cái lồng của bạn thì sao?
06:01
What if addiction is an adaptation
to your environment?
to your environment?
126
349255
3114
Nếu như chứng nghiện là sự
thích nghi với môi trường thì sao?
thích nghi với môi trường thì sao?
06:04
Looking at this,
127
352393
1150
Hãy xem cái này,
một giáo sư khác là Peter Cohen ở Hà Lan
06:05
there was another professor
called Peter Cohen in the Netherlands
called Peter Cohen in the Netherlands
128
353547
3098
nói có lẽ chúng ta không nên
gọi nó là nghiện.
gọi nó là nghiện.
06:08
who said, maybe we shouldn't
even call it addiction.
even call it addiction.
129
356669
2447
Có lẽ nên gọi nó là sự gắn kết.
06:11
Maybe we should call it bonding.
130
359140
1724
06:12
Human beings have a natural
and innate need to bond,
and innate need to bond,
131
360888
2899
Con người có nhu cầu bản năng là gắn bó,
06:15
and when we're happy and healthy,
we'll bond and connect with each other,
we'll bond and connect with each other,
132
363811
3554
khi ta khỏe mạnh và hạnh phúc,
ta sẽ gắn bó và kết nối với nhau.
ta sẽ gắn bó và kết nối với nhau.
06:19
but if you can't do that,
133
367389
2630
nhưng nếu bạn không làm thế,
06:22
because you're traumatized or isolated
or beaten down by life,
or beaten down by life,
134
370043
3800
vì bạn bị tổn thương hay cô độc
hay thất bại trước cuộc đời,
hay thất bại trước cuộc đời,
06:25
you will bond with something
that will give you some sense of relief.
that will give you some sense of relief.
135
373867
3299
bạn sẽ gắn kết với thứ gì đó
cho bạn sự bình an.
cho bạn sự bình an.
06:29
Now, that might be gambling,
that might be pornography,
that might be pornography,
136
377190
2572
Nó có thể là cờ bạc, phim khiêu dâm,
có thể là cocain, hay cần sa,
06:31
that might be cocaine,
that might be cannabis,
that might be cannabis,
137
379786
2152
nhưng bạn sẽ gắn kết với một thứ gì đó
vì đó là bản chất của bạn.
vì đó là bản chất của bạn.
06:33
but you will bond and connect
with something because that's our nature.
with something because that's our nature.
138
381962
3630
06:37
That's what we want as human beings.
139
385616
2716
Đó là điều chúng ta khao khát
khi là người.
khi là người.
06:40
And at first, I found this quite
a difficult thing to get my head around,
a difficult thing to get my head around,
140
388356
3488
Ban đầu tôi thấy rất khó hiểu,
06:43
but one way that helped me
to think about it is,
to think about it is,
141
391868
2431
nhưng một cách giúp tôi nghĩ về nó,
06:46
I can see, I've got over by my seat
a bottle of water, right?
a bottle of water, right?
142
394323
3389
tôi thấy, tôi có một chai nước
trên ghế ngồi phải không?
trên ghế ngồi phải không?
06:49
I'm looking at lots of you, and lots
of you have bottles of water with you.
of you have bottles of water with you.
143
397736
3524
Tôi đang nhìn các bạn
và rất nhiều người cũng có nước.
và rất nhiều người cũng có nước.
Hãy quên cuộc chiến chống ma túy đi.
06:53
Forget the drugs. Forget the drug war.
144
401284
1815
06:55
Totally legally, all of those bottles
of water could be bottles of vodka, right?
of water could be bottles of vodka, right?
145
403123
4643
Những chai nước kia có thể là
vodka hợp pháp, phải không?
vodka hợp pháp, phải không?
06:59
We could all be getting drunk --
I might after this -- (Laughter) --
I might after this -- (Laughter) --
146
407790
3686
Chúng ta đều sẽ say --
tôi thì ngay sau đây thôi --(Cười) --
tôi thì ngay sau đây thôi --(Cười) --
07:03
but we're not.
147
411500
1152
nhưng ta không say.
Giờ đây, vì bạn có thể
chi ra vô số bảng Anh
chi ra vô số bảng Anh
07:04
Now, because you've been able to afford
the approximately gazillion pounds
the approximately gazillion pounds
148
412676
3477
để dự một buổi nói chuyện của
TED, tôi đoán các bạn có thể trả tiền
TED, tôi đoán các bạn có thể trả tiền
07:08
that it costs to get into a TED Talk,
I'm guessing you guys could afford
I'm guessing you guys could afford
149
416177
3381
để uống vodka trong 6 tháng tới.
07:11
to be drinking vodka
for the next six months.
for the next six months.
150
419582
2354
07:13
You wouldn't end up homeless.
151
421960
1947
Bạn sẽ không mất nhà,
07:15
You're not going to do that,
and the reason you're not going to do that
and the reason you're not going to do that
152
423931
3601
Bạn sẽ không làm thế và lí do
07:19
is not because anyone's stopping you.
153
427556
1879
không phải vì không ai cản bạn.
07:21
It's because you've got
bonds and connections
bonds and connections
154
429459
2193
mà là vì bạn đã có sự gắn bó và liên kết
mà bạn muốn có được.
07:23
that you want to be present for.
155
431676
1524
Bạn có công việc yêu thích.
Bạn có người thân yêu.
Bạn có người thân yêu.
07:25
You've got work you love.
You've got people you love.
You've got people you love.
156
433224
2477
Bạn có những mối quan hệ lành mạnh.
07:27
You've got healthy relationships.
157
435725
2021
07:29
And a core part of addiction,
158
437770
2646
Va cốt lõi của sự nghiện,
07:32
I came to think, and I believe
the evidence suggests,
the evidence suggests,
159
440440
2477
tôi cho rằng,
và tin là bằng chứng cho thấy,
và tin là bằng chứng cho thấy,
là không thể chịu đựng nổi
việc sống trên đời.
việc sống trên đời.
07:34
is about not being able to bear
to be present in your life.
to be present in your life.
160
442941
3814
07:38
Now, this has really
significant implications.
significant implications.
161
446779
2339
Giờ thì nó có rất nhiều ý nghĩa.
07:41
The most obvious implications
are for the War on Drugs.
are for the War on Drugs.
162
449142
3134
Ý nghĩa hiển nhiên nhất
là về cuộc chiến chống ma túy.
là về cuộc chiến chống ma túy.
07:44
In Arizona, I went out
with a group of women
with a group of women
163
452300
3536
Ở Arizona, tôi quen với một nhóm phụ nữ
07:47
who were made to wear t-shirts
saying, "I was a drug addict,"
saying, "I was a drug addict,"
164
455860
3834
bị bắt mặc áo phông in chữ
" tôi là kẻ nghiện ma túy",
" tôi là kẻ nghiện ma túy",
07:51
and go out on chain gangs and dig graves
while members of the public jeer at them,
while members of the public jeer at them,
165
459718
4753
bị xích thành nhóm và đào mộ
trong khi người dân nhạo báng họ,
trong khi người dân nhạo báng họ,
07:56
and when those women get out of prison,
they're going to have criminal records
they're going to have criminal records
166
464495
3676
khi những người này ra tù,
họ sẽ có tiền án
họ sẽ có tiền án
08:00
that mean they'll never work
in the legal economy again.
in the legal economy again.
167
468195
2620
nghĩa là họ không thể
làm việc một cách hợp pháp nữa.
làm việc một cách hợp pháp nữa.
Đó là một ví dụ cực đoan, rõ ràng là thế
trong trường hợp nhóm người bị xích,
trong trường hợp nhóm người bị xích,
08:02
Now, that's a very extreme example,
obviously, in the case of the chain gang,
obviously, in the case of the chain gang,
168
470839
3697
08:06
but actually almost
everywhere in the world
everywhere in the world
169
474560
2066
nhưng thực ra ở bất kì đâu trên thế giới
08:08
we treat addicts to some degree like that.
170
476650
2000
ta đều đối xử với người nghiện tương tự.
Ta trừng phạt họ. Ta chà đạp họ.
Cho họ tiền án tiền sự.
Cho họ tiền án tiền sự.
08:10
We punish them. We shame them.
We give them criminal records.
We give them criminal records.
171
478674
2858
Ta dựng hàng rào ngăn họ tái hòa nhập.
08:13
We put barriers between them reconnecting.
172
481556
2735
08:16
There was a doctor in Canada,
Dr. Gabor Maté, an amazing man,
Dr. Gabor Maté, an amazing man,
173
484315
2979
Một bác sĩ ở Canada, bác sĩ Gabor Mate,
một người tuyệt vời.
một người tuyệt vời.
08:19
who said to me, if you wanted to design
a system that would make addiction worse,
a system that would make addiction worse,
174
487318
3871
bảo tôi nếu anh muốn tạo ra một thể chế
khiến cho sự nghiện tồi tệ hơn
khiến cho sự nghiện tồi tệ hơn
08:23
you would design that system.
175
491213
1607
anh sẽ tạo ra nó.
08:24
Now, there's a place that decided
to do the exact opposite,
to do the exact opposite,
176
492844
2856
Giờ đây, có một nơi đã quyết định
làm điều ngược lại
làm điều ngược lại
08:27
and I went there to see how it worked.
177
495724
1833
và tôi đã tới đó để xem nó như thế nào.
08:29
In the year 2000, Portugal had
one of the worst drug problems in Europe.
one of the worst drug problems in Europe.
178
497581
3395
Năm 2000, Bồ Đào Nha có một trong
những vấn nạn ma túy tệ nhất Châu Âu
những vấn nạn ma túy tệ nhất Châu Âu
08:33
One percent of the population was addicted
to heroin, which is kind of mind-blowing,
to heroin, which is kind of mind-blowing,
179
501000
3975
1% dân số nghiện heroin,
một con số đáng kinh ngạc,
một con số đáng kinh ngạc,
08:36
and every year, they tried
the American way more and more.
the American way more and more.
180
504999
2768
và mỗi năm họ thử cách của Mĩ nhiều hơn.
08:39
They punished people and stigmatized them
and shamed them more,
and shamed them more,
181
507791
2953
Họ trừng phạt và hạ nhục
và chà đạp những người đó nhiều hơn,
và chà đạp những người đó nhiều hơn,
và vấn nạn càng tồi tệ hơn mỗi năm.
08:42
and every year, the problem got worse.
182
510768
1819
08:44
And one day, the Prime Minister and
the leader of the opposition got together,
the leader of the opposition got together,
183
512611
3711
Một ngày, Thủ tướng và lãnh đạo
các phe đối lập họp lại,
các phe đối lập họp lại,
và chỉ nói, chúng ta không thể tiếp tục
08:48
and basically said, look, we can't go on
184
516346
1979
để đất nước mình
ngày càng nhiều người nghiện heroin.
ngày càng nhiều người nghiện heroin.
08:50
with a country where we're having
ever more people becoming heroin addicts.
ever more people becoming heroin addicts.
185
518349
3529
Hãy lập một hội các nhà khoa học
và bác sĩ
và bác sĩ
để tìm cách giải quyết tận gốc vấn đề đi.
08:53
Let's set up a panel
of scientists and doctors
of scientists and doctors
186
521902
2159
08:56
to figure out what would
genuinely solve the problem.
genuinely solve the problem.
187
524085
2482
Một hội đồng đứng đầu bởi
một người tài năng, Tiến sĩ Joaxo Goulaxo
một người tài năng, Tiến sĩ Joaxo Goulaxo
08:58
And they set up a panel led by
an amazing man called Dr. João Goulão,
an amazing man called Dr. João Goulão,
188
526591
3249
xem xét những chứng cứ mới này,
và khi trở lại, họ nói
09:01
to look at all this new evidence,
189
529864
1626
"Hãy cấm tất cả các loại ma túy
từ cần sa đến hợp chất cocain, nhưng"--
từ cần sa đến hợp chất cocain, nhưng"--
09:03
and they came back and they said,
190
531514
1572
09:05
"Decriminalize all drugs
from cannabis to crack, but" --
from cannabis to crack, but" --
191
533110
4296
và đây là bước quan trọng--
09:09
and this is the crucial next step --
192
537430
2270
09:11
"take all the money we used to spend
on cutting addicts off,
on cutting addicts off,
193
539724
3621
"phải lấy tất cả tiền dùng
để cắt giảm người nghiện,
để cắt giảm người nghiện,
09:15
on disconnecting them,
194
543369
1397
để cô lập họ,
09:16
and spend it instead
on reconnecting them with society."
on reconnecting them with society."
195
544790
3640
và dùng vào việc giúp họ
tái hòa nhập vào xã hội."
tái hòa nhập vào xã hội."
09:20
And that's not really what we think of
as drug treatment
as drug treatment
196
548454
4572
Đó không phải là điều chúng ta sẽ
nghĩ tới như một cách cai nghiện.
nghĩ tới như một cách cai nghiện.
09:25
in the United States and Britain.
197
553050
1858
ở Mĩ hay Anh.
09:26
So they do do residential rehab,
198
554932
1581
Họ có tới trại cai nghiện,
họ thực hiện trị liệu tâm lí,
cái đó cũng có giá trị gì đó.
cái đó cũng có giá trị gì đó.
09:28
they do psychological therapy,
that does have some value.
that does have some value.
199
556537
2808
Nhưng điều lớn nhất họ làm hoàn toàn
ngược với những gì chúng ta làm:
ngược với những gì chúng ta làm:
09:31
But the biggest thing they did
was the complete opposite of what we do:
was the complete opposite of what we do:
200
559369
3383
một chương trình lớn
giúp người nghiện có việc làm,
giúp người nghiện có việc làm,
09:34
a massive program
of job creation for addicts,
of job creation for addicts,
201
562776
2494
và các khoản vay nhỏ
cho người nghiện làm ăn nhỏ.
cho người nghiện làm ăn nhỏ.
09:37
and microloans for addicts
to set up small businesses.
to set up small businesses.
202
565294
2596
Vậy nếu bạn từng là thợ cơ khí.
09:39
So say you used to be a mechanic.
203
567914
1641
Khi bạn đã sẵn sàng,
họ sẽ tới một gara và nói
họ sẽ tới một gara và nói
09:41
When you're ready, they'll go
to a garage, and they'll say,
to a garage, and they'll say,
204
569579
2797
nếu nhận anh này 1 năm,
chúng tôi sẽ trả nửa lương của anh ta.
chúng tôi sẽ trả nửa lương của anh ta.
09:44
if you employ this guy for a year,
we'll pay half his wages.
we'll pay half his wages.
205
572400
2887
Mục đích là để đảm bảo
mọi người nghiện ở Bồ Đào Nha
mọi người nghiện ở Bồ Đào Nha
09:47
The goal was to make sure
that every addict in Portugal
that every addict in Portugal
206
575311
2733
có lí do để ra khỏi giường mỗi sáng.
09:50
had something to get out
of bed for in the morning.
of bed for in the morning.
207
578068
2381
Và khi tôi gặp
những người nghiện ở Bồ Đào Nha
những người nghiện ở Bồ Đào Nha
09:52
And when I went and met the addicts
in Portugal,
in Portugal,
208
580473
3171
họ nói là khi họ tìm lại được lí tưởng,
09:55
what they said is,
as they rediscovered purpose,
as they rediscovered purpose,
209
583668
2254
họ cũng nối lại được những kiên kết
với xã hội rộng lớn hơn.
với xã hội rộng lớn hơn.
09:57
they rediscovered bonds
and relationships with the wider society.
and relationships with the wider society.
210
585946
3105
Năm nay là tròn 15 năm
kể từ khi thí nghiệm đó bắt đầu
kể từ khi thí nghiệm đó bắt đầu
10:01
It'll be 15 years this year
since that experiment began,
since that experiment began,
211
589075
2620
và kết quả đã có:
10:03
and the results are in:
212
591719
1643
số người dùng ma túy giảm ở Bồ Đào Nha,
10:05
injecting drug use is down in Portugal,
213
593386
1858
theo Thời báo về Tội phạm học của Anh,
10:07
according to the British
Journal of Criminology,
Journal of Criminology,
214
595268
2591
10:09
by 50 percent, five-zero percent.
215
597883
2563
là 50%.
10:12
Overdose is massively down,
HIV is massively down among addicts.
HIV is massively down among addicts.
216
600470
3676
Dùng thuốc quá liều giảm mạnh,
HIV giảm đáng kể trong số người nghiện.
HIV giảm đáng kể trong số người nghiện.
10:16
Addiction in every study
is significantly down.
is significantly down.
217
604170
2351
Số ca nghiện trong mọi nghiên cứu
ít đi đáng kể.
ít đi đáng kể.
10:18
One of the ways you know it's worked
so well is that almost nobody in Portugal
so well is that almost nobody in Portugal
218
606545
3839
Một cách để thấy nó có tác dụng là
hầu như không người Bồ Đào Nha nào
hầu như không người Bồ Đào Nha nào
muốn quay lại chế độ cũ.
10:22
wants to go back to the old system.
219
610408
1681
10:24
Now, that's the political implications.
220
612113
1864
Đó là một hàm ẩn về chính trị
10:26
I actually think there's a layer
of implications
of implications
221
614001
2999
Tôi nghĩ rằng có một tầng ẩn ý
dưới nghiên cứu đó.
10:29
to all this research below that.
222
617024
1636
Chúng ta ở trong một nền văn hóa
mà con người ngày càng nhạy cảm
mà con người ngày càng nhạy cảm
10:30
We live in a culture where people
feel really increasingly vulnerable
feel really increasingly vulnerable
223
618684
3262
với đủ loại chất gây nghiện,
dù là điện thoại thông minh
dù là điện thoại thông minh
10:33
to all sorts of addictions,
whether it's to their smartphones
whether it's to their smartphones
224
621970
2956
hay là mua sắm và ăn uống.
10:36
or to shopping or to eating.
225
624950
1334
Trước khi những lời nói đó bắt đầu --
bạn biết đó
bạn biết đó
10:38
Before these talks began --
you guys know this --
you guys know this --
226
626308
2307
chúng ta được bảo rằng
không được bật điện thoại,
không được bật điện thoại,
10:40
we were told we weren't allowed
to have our smartphones on,
to have our smartphones on,
227
628639
2840
phải nói là, nhiều người ở đây
trông giống hệt như
trông giống hệt như
10:43
and I have to say, a lot of you
looked an awful lot like
looked an awful lot like
228
631503
2621
những con nghiện khi biết là
tay buôn thuốc sẽ không có mặt
tay buôn thuốc sẽ không có mặt
10:46
addicts who were told their dealer
was going to be unavailable
was going to be unavailable
229
634148
2985
trong vài giờ tới. (Cười lớn)
10:49
for the next couple of hours. (Laughter)
230
637157
1905
Nhiều người trong chúng ta thấy thế,
và có vẻ kì khi nói,
và có vẻ kì khi nói,
10:51
A lot of us feel like that,
and it might sound weird to say,
and it might sound weird to say,
231
639086
2847
tôi vừa nói chuyện về việc sự lạc lõng là
nguyên do chính của sự nghiện
nguyên do chính của sự nghiện
10:53
I've been talking about how disconnection
is a major driver of addiction
is a major driver of addiction
232
641957
3393
và lạ là nó đang lớn dần,
10:57
and weird to say it's growing,
233
645374
1429
vì chúng ta cho rằng xã hội này
được kết nối hơn bao giờ hết.
được kết nối hơn bao giờ hết.
10:58
because you think we're the most connected
society that's ever been, surely.
society that's ever been, surely.
234
646827
3572
Nhưng tôi bắt đầu cho rằng
sự kết nối ta có
sự kết nối ta có
11:02
But I increasingly began to think
that the connections we have
that the connections we have
235
650423
2933
hoặc là ta nghĩ thế,
là kiểu liên hệ khôi hài của con người.
là kiểu liên hệ khôi hài của con người.
11:05
or think we have, are like a kind
of parody of human connection.
of parody of human connection.
236
653480
3000
Nếu bạn gặp khó khăn, bạn sẽ để ý.
11:08
If you have a crisis in your life,
you'll notice something.
you'll notice something.
237
656504
2837
Không có người theo gõi Twitter nào
đến bên bạn
đến bên bạn
11:11
It won't be your Twitter followers
who come to sit with you.
who come to sit with you.
238
659365
2910
11:14
It won't be your Facebook friends
who help you turn it round.
who help you turn it round.
239
662299
2858
Không có bạn Facebook nào
giúp bạn xoay chuyển vấn đề.
giúp bạn xoay chuyển vấn đề.
11:17
It'll be your flesh and blood friends
who you have deep and nuanced
who you have deep and nuanced
240
665181
3143
Đó sẽ là những người bạn bằng xương
bằng thịt
bằng thịt
với tình bạn sâu sắc và chân thật
11:20
and textured, face-to-face
relationships with,
relationships with,
241
668348
2242
11:22
and there's a study I learned about from
Bill McKibben, the environmental writer,
Bill McKibben, the environmental writer,
242
670614
4535
và có một nghiên cứu của Bill McKibben,
nhà văn về môi trường
nhà văn về môi trường
mà tôi nghĩ đã nói nhiều về việc này.
11:27
that I think tells us a lot about this.
243
675173
2183
Ông xem xét số bạn thân
mà một người Mĩ tin
mà một người Mĩ tin
11:29
He looked at the number of close friends
the average American believes
the average American believes
244
677380
3374
rằng có thể nhờ cậy trong khó khăn.
11:32
they can call on in a crisis.
245
680778
1927
Con số đó đã giảm đều từ những năm 1950
11:34
That number has been declining
steadily since the 1950s.
steadily since the 1950s.
246
682729
2994
Không gian riêng mỗi người có trong nhà
11:37
The amount of floor space
an individual has in their home
an individual has in their home
247
685747
2850
11:40
has been steadily increasing,
248
688621
2043
đang tăng đều,
tôi nghĩ đây là phép ẩn dụ
11:42
and I think that's like a metaphor
249
690688
1880
11:44
for the choice we've made as a culture.
250
692592
1858
cho lưa chọn của chúng ta
như là 1 nền văn hóa
như là 1 nền văn hóa
11:46
We've traded floorspace for friends,
we've traded stuff for connections,
we've traded stuff for connections,
251
694474
4851
Chúng ta đổi không gian lấy bạn bè,
vật chất lấy tinh thần,
vật chất lấy tinh thần,
11:51
and the result is we are one of the
loneliest societies there has ever been.
loneliest societies there has ever been.
252
699349
3597
và kết quả là chúng ta là một trong các
xã hội cô độc nhất từ trước đến nay
xã hội cô độc nhất từ trước đến nay
11:54
And Bruce Alexander, the guy who did
the Rat Park experiment, says,
the Rat Park experiment, says,
253
702970
3167
Và Bruce Alexander,
người làm thí nghiệm Xứ sở Chuột nói
người làm thí nghiệm Xứ sở Chuột nói
11:58
we talk all the time in addiction
about individual recovery,
about individual recovery,
254
706161
3547
chúng ta toàn nói về
việc hồi phục cá nhân khi nói về nghiện,
việc hồi phục cá nhân khi nói về nghiện,
12:01
and it's right to talk about that,
255
709732
1903
và như thế là đúng,
12:03
but we need to talk much more
about social recovery.
about social recovery.
256
711659
2531
nhưng ta cần bàn thêm về việc
khôi phục cộng đồng.
khôi phục cộng đồng.
12:06
Something's gone wrong with us,
not just with individuals but as a group,
not just with individuals but as a group,
257
714214
3629
Không chỉ cá nhân
mà xã hội này cũng có vấn đề
mà xã hội này cũng có vấn đề
12:09
and we've created a society where,
for a lot of us,
for a lot of us,
258
717867
2409
và nó được tạo ra cho phần đông chúng ta
12:12
life looks a whole lot more
like that isolated cage
like that isolated cage
259
720300
2461
cuộc sống giống hệt một cái lồng biệt lập
12:14
and a whole lot less like Rat Park.
260
722785
2047
hơn là giống như Xứ sở Chuột.
12:16
If I'm honest, this isn't
why I went into it.
why I went into it.
261
724856
3032
Thú thật thì đây không phải là
lí do tôi đi sâu vào việc này.
lí do tôi đi sâu vào việc này.
12:19
I didn't go in to the discover
the political stuff, the social stuff.
the political stuff, the social stuff.
262
727912
3306
Tôi không định khai thác
khía cạnh chính trị hay xã hội.
khía cạnh chính trị hay xã hội.
12:23
I wanted to know how to help
the people I love.
the people I love.
263
731242
2339
Tôi chỉ muốn biết làm sao để giúp
những người tôi yêu.
những người tôi yêu.
12:25
And when I came back from this
long journey and I'd learned all this,
long journey and I'd learned all this,
264
733605
3239
Khi tôi trở về sau chuyến đi dài
và bổ ích này,
và bổ ích này,
12:28
I looked at the addicts in my life,
265
736868
2708
tôi nhìn những người nghiện
trong cuộc sống của mình,
trong cuộc sống của mình,
12:31
and if you're really candid,
it's hard loving an addict,
it's hard loving an addict,
266
739600
4506
Nếu bạn thành thật,
rất khó để yêu thương một kẻ nghiện,
rất khó để yêu thương một kẻ nghiện,
12:36
and there's going to be lots of people
who know in this room.
who know in this room.
267
744130
2858
và có nhiều người hiểu điều đó ở đây.
Bạn nhiều khi tức giận,
12:39
You are angry a lot of the time,
268
747012
2224
12:41
and I think one of the reasons
why this debate is so charged
why this debate is so charged
269
749260
4001
và tôi nghĩ một lí do làm
bài nói này xúc động
bài nói này xúc động
12:45
is because it runs through the heart
of each of us, right?
of each of us, right?
270
753285
2800
là bởi nó chạm đến cảm xúc
của mỗi người phải không?
của mỗi người phải không?
12:48
Everyone has a bit of them
that looks at an addict and thinks,
that looks at an addict and thinks,
271
756109
2947
Mỗi người đều có một phần nào đó
nhìn người nghiện và nghĩ,
nhìn người nghiện và nghĩ,
12:51
I wish someone would just stop you.
272
759080
1751
Tôi ước ai đó sẽ ngăn cản anh.
12:52
And the kind of scripts we're told for how
to deal with the addicts in our lives
to deal with the addicts in our lives
273
760855
3762
và cách mà ta được dạy
để đối xử với người nghiện
để đối xử với người nghiện
như một kịch bản, tôi nghĩ vậy,
12:56
is typified by, I think,
274
764641
1172
show truyền hình thực tế
"Sự khắc phục" nếu bạn đã xem.
"Sự khắc phục" nếu bạn đã xem.
12:57
the reality show "Intervention,"
if you guys have ever seen it.
if you guys have ever seen it.
275
765837
2953
Tôi nghĩ đời chúng ta
bị truyền hình thực tế nhào nặn,
bị truyền hình thực tế nhào nặn,
13:00
I think everything in our lives
is defined by reality TV,
is defined by reality TV,
276
768814
2674
nhưng đó là chủ đề
của một bài nói TED khác.
của một bài nói TED khác.
13:03
but that's another TED Talk.
277
771512
1445
Nếu bạn từng xem "Sự khắc phục",
13:04
If you've ever seen
the show "Intervention,"
the show "Intervention,"
278
772981
2188
tiền đề của nó khá đơn giản.
13:07
it's a pretty simple premise.
279
775193
1456
Tìm một người nghiện, người quen
của anh ta, tập hợp họ lại,
của anh ta, tập hợp họ lại,
13:08
Get an addict, all the people
in their life, gather them together,
in their life, gather them together,
280
776673
3096
chất vấn về cách làm của họ, và họ nói,
nếu không chấn chỉnh
nếu không chấn chỉnh
13:11
confront them with what they're doing,
and they say, if you don't shape up,
and they say, if you don't shape up,
281
779793
3632
chúng tôi sẽ loại anh ra.
Họ làm thân với người nghiện
13:15
we're going to cut you off.
282
783449
1338
13:16
So what they do is they take
the connection to the addict,
the connection to the addict,
283
784811
2715
và đe dọa cắt đứt sự gắn bó,
khiến nó trở nên lệ thuộc
khiến nó trở nên lệ thuộc
13:19
and they threaten it,
they make it contingent
they make it contingent
284
787550
2096
vào việc người nghiện cư xử
theo ý mọi người
theo ý mọi người
13:21
on the addict behaving the way they want.
285
789670
2378
Và tôi bắt đầu hiểu sao
cách đó không có tác dụng,
cách đó không có tác dụng,
13:24
And I began to think, I began to see
why that approach doesn't work,
why that approach doesn't work,
286
792072
3727
13:27
and I began to think that's almost like
the importing of the logic of the Drug War
the importing of the logic of the Drug War
287
795823
4550
tôi nghĩ nó giống như áp đặt lí thuyết
cuộc chiến Ma túy
cuộc chiến Ma túy
vào đời tư của ta.
13:32
into our private lives.
288
800397
1857
13:34
So I was thinking,
how could I be Portuguese?
how could I be Portuguese?
289
802278
3668
Vậy nên tôi nghĩ,
làm thế nào được như người Bồ Đào Nha?
làm thế nào được như người Bồ Đào Nha?
13:37
And what I've tried to do now,
and I can't tell you I do it consistently
and I can't tell you I do it consistently
290
805970
3505
Điều tôi đã làm, và làm rất kiên quyết
13:41
and I can't tell you it's easy,
291
809499
1949
và tôi không thể nói là nó dễ dàng,
13:43
is to say to the addicts in my life
292
811472
2484
là nói với những người nghiện tôi quen
rằng tôi muốn thân thiết với họ hơn nữa,
13:45
that I want to deepen
the connection with them,
the connection with them,
293
813980
2226
13:48
to say to them, I love you
whether you're using or you're not.
whether you're using or you're not.
294
816230
3670
nói với họ tôi yêu họ
dù họ dùng hay không.
dù họ dùng hay không.
13:51
I love you, whatever state you're in,
295
819924
2832
Tôi yêu bạn bất kể bạn ở trong tình trạng nào,
và nếu bạn cần tôi tôi sẽ đến bên bạn
13:54
and if you need me,
I'll come and sit with you
I'll come and sit with you
296
822780
2391
13:57
because I love you and I don't
want you to be alone
want you to be alone
297
825195
2600
Vì tôi yêu bạn
và không muốn bạn phải một mình
và không muốn bạn phải một mình
hay cảm thấy đơn độc.
13:59
or to feel alone.
298
827819
1996
14:01
And I think the core of that message --
299
829839
2042
Và tôi tin rằng cốt lõi của thông điệp
14:03
you're not alone, we love you --
300
831905
2669
bạn không cô độc, chúng tôi yêu bạn
14:06
has to be at every level
of how we respond to addicts,
of how we respond to addicts,
301
834598
3065
phải có trong mọi mức độ đối xử
với người nghiện,
với người nghiện,
về mặt xã hội, chính trị và cá nhân.
14:09
socially, politically and individually.
302
837687
2623
14:12
For 100 years now, we've been singing
war songs about addicts.
war songs about addicts.
303
840334
4248
Suốt 100 năm nay, ta đã hát
chiến ca về người nghiện.
chiến ca về người nghiện.
14:16
I think all along we should have been
singing love songs to them,
singing love songs to them,
304
844606
3900
Tôi nghĩ đáng lẽ lâu nay ta nên
hát tình ca cho họ,
hát tình ca cho họ,
14:20
because the opposite of addiction
is not sobriety.
is not sobriety.
305
848530
4248
vì đối trọng của sự nghiện ngập
không phải là sự tỉnh táo.
không phải là sự tỉnh táo.
14:24
The opposite of addiction is connection.
306
852802
3831
Đối trọng đó chính là liên kết tinh thần.
14:28
Thank you.
307
856657
1949
Cảm ơn.
(Vỗ tay)
14:30
(Applause)
308
858630
7000
ABOUT THE SPEAKER
Johann Hari - JournalistJohann Hari spent three years researching the war on drugs; along the way, he discovered that addiction is not what we think it is.
Why you should listen
British journalist Johann Hari is the author of the New York Times best-selling book Chasing The Scream, from which his talk on addiction was adapted and for which he spent three years researching the war on drugs and questioning the ways in which we treat addiction.
He has written for many of the world’s leading newspapers and magazines, including The New York Times, Le Monde, The Guardian, New Republic, The Nation, Slate.com, and The Sydney Morning Herald. He was a columnist for the British newspaper The Independent for nine years.
Hari was twice named National Newspaper Journalist of the Year by Amnesty International, was named Gay Journalist of the Year at the Stonewall Awards -- and won the Martha Gellhorn Prize for political writing.
Johann Hari | Speaker | TED.com