TED2006
Michael Shermer: Why people believe weird things
Μάικλ Σέρμερ: Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν περίεργα πράγματα
Filmed:
Readability: 4.2
7,339,268 views
Γιατί οι άνθρωποι βλέπουν την Παρθένο Μαρία σε ένα σάντουιτς με τυρί ή ακούνε διαμονικούς στίχους στο "Stairway to Heaven"; Χρησιμοποιώντας βίντεο και μουσική, ο σκεπτικιστής Μάικλ Σέρμερ δείχνει πώς πείθουμε τον εαυτό μας να πιστέψει - και να παραβλέψει τα γεγονότα.
Michael Shermer - Skeptic
Michael Shermer debunks myths, superstitions and urban legends -- and explains why we believe them. Along with publishing Skeptic Magazine, he's author of Why People Believe Weird Things and The Mind of the Market. Full bio
Michael Shermer debunks myths, superstitions and urban legends -- and explains why we believe them. Along with publishing Skeptic Magazine, he's author of Why People Believe Weird Things and The Mind of the Market. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:24
I'm Michael Shermer,
director of the Skeptics Society,
director of the Skeptics Society,
0
0
2532
Γεια χαρά, είμαι ο Μάικλ Σέρμερ, διευθυντής του Συλλόγου Σκεπτικιστών,
εκδότης του περιοδικού "Σκεπτικιστής".
00:27
publisher of "Skeptic" magazine.
1
2556
1532
Ερευνούμε ισχυρισμούς σχετικά με παραφυσική, ψευδοεπιστήμη,
00:28
We investigate claims of the paranormal,
2
4112
1913
και περιθωριακές ομάδες και λατρείες και ισχυρισμούς κάθε είδους σχετικά με --
00:30
pseudo-science, fringe groups and cults,
and claims of all kinds between,
and claims of all kinds between,
3
6049
3682
00:34
science and pseudo-science
and non-science and junk science,
and non-science and junk science,
4
9755
2894
επιστήμη και ψευδοεπιστήμη και μη-επιστήμη και "σκουπιδοεπιστήμη",
επιστήμη βουντού, παθολογική επιστήμη, κακή επιστήμη, επιστημονικές ανοησίες
00:37
voodoo science, pathological science,
bad science, non-science,
bad science, non-science,
5
12673
3303
00:40
and plain old non-sense.
6
16000
1887
και κλασικές ανοησίες.
00:42
And unless you've been on Mars recently,
7
17911
1917
Και εκτός κι αν ήσασταν στον Άρη πρόσφατα,
00:44
you know there's a lot of that out there.
8
19852
2018
ξέρετε ότι υπάρχουν μπόλικες εκεί έξω.
00:46
Some people call us debunkers,
which is kind of a negative term.
which is kind of a negative term.
9
21894
3022
Κάποιοι μας λένε απομυθοποιητές, που είναι κάπως αρνητικός όρος.
00:49
But let's face it, there's a lot of bunk.
10
24940
2108
Αλλά ας το παραδεχτούμε -- υπάρχουν πολλοί μύθοι,
και είμαστε όπως οι αστυνομικοί που κυνηγάνε παπατζήδες, καθαρίζοντας τους δρόμους.
00:51
We are like the bunko squads
of the police departments out there --
of the police departments out there --
11
27072
3453
00:55
well, we're sort of like
the Ralph Naders of bad ideas,
the Ralph Naders of bad ideas,
12
30549
3427
Βασικά είμαστε οι Ράλφ Νέηντερς των ανόητων ιδεών--
00:58
(Laughter)
13
34000
1230
(Γέλια)
-- προσπαθώντας να αντικαταστήσουμε ανόητες με καλές ιδέες.
01:00
trying to replace bad ideas
with good ideas.
with good ideas.
14
35254
2722
01:02
I'll show you an example of a bad idea.
15
38000
1863
Θα σας δείξω ένα παράδειγμα μιας ανόητης ιδέας.
01:04
I brought this with me,
16
39887
1158
Έφερα αυτό μαζί μου.
01:05
this was given to us
by NBC Dateline to test.
by NBC Dateline to test.
17
41069
3907
Μας το έδωσε η NBC Dateline για να το δοκιμάσουμε.
01:09
It's produced by the Quadro
Corporation of West Virginia.
Corporation of West Virginia.
18
45000
3286
Είναι το -- κατασκευάζεται από την Quadro Corporation στην Δυτική Βιρτζίνια.
Ονομάζεται Ραβδοσκόπος Quadro 2000.
01:13
It's called the Quadro 2000 Dowser Rod.
19
48310
2910
(Γέλια)
01:16
(Laughter)
20
51244
1446
01:17
This was being sold to high-school
administrators for $900 apiece.
administrators for $900 apiece.
21
52714
5262
Πωλούνταν σε διευθυντές λυκείων προς 900 δολάρια το κομμάτι.
01:22
It's a piece of plastic with a Radio
Shack antenna attached to it.
Shack antenna attached to it.
22
58000
4327
Είναι ένα κομμάτι πλαστικό που έχει πάνω του κολλημένη μια κεραία.
Μπορείς να ραβδοσκοπήσεις για ένα σωρό πράγματα, αλλά το συγκεκριμένο μοντέλο
01:27
You could dowse for all sorts of things,
23
62351
1966
01:29
but this particular one was built
to dowse for marijuana
to dowse for marijuana
24
64341
3393
είναι κατασκευασμένο για να βρίσκει μαριχουάνα στα ντουλάπια των μαθητών.
01:32
in students' lockers.
25
67758
1218
01:33
(Laughter)
26
69000
2460
(Γέλια)
Βασικά ο τρόπος που δουλεύει είναι, προχωράς κατά μήκος του διαδρόμου και βλέπεις αν
01:36
So the way it works
is you go down the hallway,
is you go down the hallway,
27
71484
3545
01:39
and you see if it tilts
toward a particular locker,
toward a particular locker,
28
75053
2999
γέρνει προς κάποιο συγκεκριμένο ντουλάπι, οπότε το ανοίγεις.
01:42
and then you open the locker.
29
78076
1444
Βασικά δουλεύει κάπως έτσι.
01:44
So it looks something like this.
30
79544
1577
Θα σας δείξω.
01:45
I'll show you.
31
81145
1183
01:48
(Laughter)
32
83809
1167
(Γέλια)
01:49
Well, it has kind of a right-leaning bias.
33
85000
3391
Όχι, είναι -- καλά, έχει μάλλον μια απόκλιση προς τα δεξιά.
Οπότε θα δείξω -- φυσικά, εδώ κάνουμε επιστήμη, οπότε θα επαληθεύσουμε το πείραμά μας.
01:53
Well, this is science,
so we'll do a controlled experiment.
so we'll do a controlled experiment.
34
88415
2805
Τώρα σίγουρα θα πάει προς τα εδώ.
01:56
It'll go this way for sure.
35
91244
1582
(Γέλια)
01:57
(Laughter)
36
92850
3934
02:01
Sir, do you want to empty
your pockets, please, sir?
your pockets, please, sir?
37
96808
2526
Κύριε, παρακαλώ αδειάστε τις τσέπες σας. Σας παρακαλώ κύριε;
(Γέλια)
02:04
(Laughter)
38
99358
1838
Οπότε το ερώτημα ήταν, μπορεί πραγματικά να βρει μαριχουάνα στα ντουλάπια των μαθητών;
02:06
So the question was, can it actually
find marijuana in students' lockers?
find marijuana in students' lockers?
39
101220
3457
Και η απάντηση είναι, αν ανοίξεις αρκετά από αυτά -- ναι.
02:09
And the answer is,
if you open enough of them, yes.
if you open enough of them, yes.
40
104701
2598
(Γέλια)
02:12
(Laughter)
41
107323
1023
(Χειροκρότημα)
02:13
(Applause)
42
108370
1606
02:14
But in science, we have to keep track
of the misses, not just the hits.
of the misses, not just the hits.
43
110000
3381
Αλλά στην επιστήμη, πρέπει να παρακολουθούμε τις αποτυχίες, όχι μόνο τις επιτυχίες.
Και αυτό είναι πιθανότατα το βασικό σημείο της σύντομης ομιλίας μου εδώ, είναι ότι
02:18
And that's probably the key lesson
to my short talk here:
to my short talk here:
44
113405
3266
02:21
This is how psychics work, astrologers,
tarot card readers and so on.
tarot card readers and so on.
45
116695
3734
έτσι δουλεύουν οι παραψυχολόγοι, οι αστρολόγοι και οι χαρτορίχτρες κλπ.
Οι άνθρωποι θυμούνται τις επιτυχημένες προβλέψεις. Ξεχνάνε τις αποτυχίες.
02:25
People remember the hits
and forget the misses.
and forget the misses.
46
120453
2219
Στην επιστήμη πρέπει να κρατάμε όλα τα δεδομένα,
02:27
In science, we keep the whole database,
47
122696
1895
και να εξετάζουμε αν ο αριθμός των επιτυχιών κατά κάποιο τρόπο ξεχωρίζει
02:29
and look to see if the number
of hits somehow stands out
of hits somehow stands out
48
124615
2661
από τον συνολικό αριθμό που θα περιμέναμε αν τα αποτελέσματα οφείλονταν στην τύχη.
02:32
from the total number
you'd expect by chance.
you'd expect by chance.
49
127300
2213
Σε αυτή την περίπτωση, το εξετάσαμε.
02:34
In this case, we tested it.
50
129537
1294
02:35
We had two opaque boxes:
51
130855
1492
Είχαμε δύο αδιαφανή κουτιά,
02:37
one with government-approved THC
marijuana, and one with nothing.
marijuana, and one with nothing.
52
132371
3634
το ένα με κυβερνητικά-εγκεκριμένη THC μαριχουάνα και ένα που δεν περιείχε τίποτα.
Και το βρήκε στο 50% των περιπτώσεων --
02:40
And it got it 50 percent of the time --
53
136029
1881
02:42
(Laughter)
54
137934
1093
-- που είναι ακριβώς αυτό που θα περιμέναμε αν η επιλογή βασίζονταν στην ρίψη ενός νομίσματος.
02:43
which is exactly what you'd expect
with a coin-flip model.
with a coin-flip model.
55
139051
2925
02:46
So that's just a fun little example
here of the sorts of things we do.
here of the sorts of things we do.
56
142000
3991
Οπότε αυτό είναι απλά ένα διασκεδαστικό παράδειγμα από αυτά που κάνουμε.
Το περιοδικό Σκεπτικιστής είναι τριμηνιαία έκδοση.
02:50
"Skeptic" is the quarterly publication.
Each one has a particular theme.
Each one has a particular theme.
57
146015
3468
Κάθε ένα έχει ένα συγκεκριμένο θέμα, όπως αυτό που ασχολείται με το μέλλον της ευφυΐας.
02:54
This one is on the future of intelligence.
58
149507
2074
Γίνονται οι άνθρωποι πιο έξυπνοι ή πιο ανόητοι;
02:56
Are people getting smarter or dumber?
59
151605
1771
Έχω την αποψή μου σε αυτό το θέμα λόγω της δουλειάς μου.
02:58
I have an opinion of this myself
because of the business I'm in,
because of the business I'm in,
60
153400
3048
Αλλά, στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι, απ' ότι φαίνεται, γίνονται εξυπνότεροι.
03:01
but in fact, people, it turns out,
are getting smarter.
are getting smarter.
61
156472
2667
Τρεις βαθμοί IQ ανά 10 χρόνια, προς τα πάνω.
03:03
Three IQ points per 10 years, going up.
62
159163
2813
03:06
Sort of an interesting thing.
63
162000
1651
Ενδιαφέρον.
03:08
With science, don't think of skepticism
as a thing, or science as a thing.
as a thing, or science as a thing.
64
163675
3547
Με την επιστήμη, μην σκέφτεστε τον σκεπτικισμό σαν ένα πράγμα, ούτε την επιστήμη σαν ένα πράγμα.
Είναι συμβατή η επιστήμη και η θρησκεία;
03:12
Are science and religion compatible?
65
167246
1730
03:13
It's like, are science
and plumbing compatible?
and plumbing compatible?
66
169000
2231
Σα να λέμε, είναι συμβατή η επιστήμη με τις υδραυλικές εγκαταστάσεις;
Αυτά -- είναι απλώς δύο διαφορετικά πράγματα.
03:16
They're just two different things.
67
171255
1634
03:17
Science is not a thing. It's a verb.
68
172913
1739
Η επιστήμη δεν είναι ένα πράγμα. Είναι ρήμα.
03:19
It's a way of thinking about things.
69
174676
1722
Είναι ένας τρόπος να σκέφτεσαι σχετικά με τα πράγματα.
03:21
It's a way of looking for natural
explanations for all phenomena.
explanations for all phenomena.
70
176422
3070
Είναι ένας τρόπος να αναζητάς φυσικές εξηγήσεις για όλα τα φαινόμενα.
Αυτό που θέλω να πω είναι, τι είναι πιο πιθανό --
03:24
I mean, what's more likely:
71
179516
1350
03:25
that extraterrestrial intelligences
or multi-dimensional beings
or multi-dimensional beings
72
180890
3563
ότι εξωγήινη νοημοσύνη ή πολυδιάστατα όντα ταξιδεύουν
03:29
travel across vast distances
of interstellar space
of interstellar space
73
184477
2390
τις τεράστιες διαστρικές αποστάσεις για να αφήσουν ένα αγρογλυφικό
03:31
to leave a crop circle in Farmer Bob's
field in Puckerbrush, Kansas
field in Puckerbrush, Kansas
74
186891
3180
σε ένα χωράφι της φάρμας του Μπομπ στο Πούκερμπρους του Κάνσας για να προωθήσουν το skeptic.com, την ιστοσελίδα μας;
03:34
to promote skeptic.com, our web page?
75
190095
1810
Ή είναι πιο πιθανό ότι ένας αναγνώστης του Σκεπτικιστής το έφτιαξε στο Photoshop;
03:36
Or is it more likely that a reader
of "Skeptic" did this with Photoshop?
of "Skeptic" did this with Photoshop?
76
191929
4478
Και σε όλες τις περιπτώσεις πρέπει να αναρωτηθούμε --
03:41
And in all cases we have to ask --
77
196431
1650
(Γέλια)
03:42
(Laughter)
78
198105
1824
03:44
What's the more likely explanation?
79
199953
2023
-- ποια είναι η πιο πιθανή εξήγηση;
03:46
Before we say something
is out of this world,
is out of this world,
80
202000
2167
Και πριν πούμε ότι κάτι είναι υπερφυσικό,
θα πρέπει πρώτα να είμαστε σίγουροι ότι δεν είναι φυσικό.
03:48
we should first make sure
that it's not in this world.
that it's not in this world.
81
204191
2664
Τι είναι πιο πιθανό --
03:51
What's more likely:
82
206879
1151
ότι ο Άρνολντ είχε λίγη εξωγήινη βοήθεια στην προεκλογική του εκστρατεία για κυβερνήτης;
03:52
that Arnold had extraterrestrial help
in his run for the governorship,
in his run for the governorship,
83
208054
3326
Ή ότι το World Weekly News κατασκευάζει ψεύτικες ειδήσεις?
03:56
or that the "World Weekly News"
makes stuff up?
makes stuff up?
84
211404
2498
03:58
(Laughter)
85
213926
1389
(Γέλια)
Και μέρος αυτού -- το ίδιο θέμα εκφράζεται όμορφα
04:00
The same theme is expressed nicely
here in this Sidney Harris cartoon.
here in this Sidney Harris cartoon.
86
215339
4662
εδώ σε αυτό το σκίτσο του Σίντνεϊ Χάρρις.
04:04
For those of you in the back,
it says here: "Then a miracle occurs.
it says here: "Then a miracle occurs.
87
220025
3215
Για εσάς στα πίσω καθίσματα, λέει εδώ "Και μετά συμβαίνει ένα θαύμα."
04:08
I think you need to be more
explicit here in step two."
explicit here in step two."
88
223264
2712
"Νομίζω πως πρέπει να είσαι πιο συγκεκριμένος εδώ στο δεύτερο βήμα"
04:10
This single slide completely dismantles
the intelligent design arguments.
the intelligent design arguments.
89
226000
4496
Αυτή η διαφάνεια διαλύει τα επιχειρήματα του Ευφυούς Σχεδιασμού (κίνημα φονταμενταλιστών χριστιανών που υποστηρίζουν ότι η γη έχει ηλικία 5000 ετών).
Δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο από αυτό.
04:15
There's nothing more to it than that.
90
230520
1848
(Χειροκρότημα)
04:17
(Applause)
91
232392
1050
Μπορείς να πεις ότι συμβαίνει ένα θαύμα.
04:18
You can say a miracle occurs,
92
233466
1388
04:19
it's just that it doesn't explain
anything or offer anything.
anything or offer anything.
93
234878
2966
Το θέμα είναι ότι αυτό δεν εξηγεί τίποτα.
Δεν προσφέρει τίποτα. Δεν υπάρχει κάτι να εξετάσεις.
04:22
There's nothing to test.
94
237868
1150
Είναι το τέλος της συζήτησης για τους Δημιουργιστές του Ευφυούς Σχεδιασμού.
04:23
It's the end of the conversation
for intelligent design creationists.
for intelligent design creationists.
95
239042
3448
Ενώ -- και είναι αλήθεια, οι επιστήμονες μερικές φορές πετάνε όρους
04:27
And it's true, scientists sometimes throw
terms out as linguistic place fillers --
terms out as linguistic place fillers --
96
242514
4886
λέξεις που αναφέρονται σε άγνωστες ακόμα έννοιες -- σκοτεινή ενέργεια ή σκοτεινή ύλη ή κάτι τέτοιο.
04:32
dark energy or dark matter,
something like that --
something like that --
97
247424
2348
Μέχρι να καταλάβουμε τί είναι αυτό, απλά θα το λέμε έτσι.
04:34
until we figure out what it is,
we'll call it this.
we'll call it this.
98
249796
2460
Είναι η αρχή της αιτιακής αλυσίδας για την επιστήμη.
04:37
It's the beginning of the causal
chain for science.
chain for science.
99
252280
2701
Για τους Δημιουργιστές του Ευφυούς Σχεδιασμού, είναι το τέλος της αλυσίδας.
04:39
For intelligent design creationists,
it's the end of the chain.
it's the end of the chain.
100
255005
4075
Οπότε ξανά, μπορούμε να ρωτήσουμε -- τι είναι πιο πιθανό --
04:43
So again, we can ask this:
what's more likely?
what's more likely?
101
259104
2172
είναι τα UFO εξωγήινα διαστημόπλοια ή γνωσιακά λάθη αντίληψης ή ακόμα και πλαστά;
04:46
Are UFOs alien spaceships, or perceptual
cognitive mistakes, or even fakes?
cognitive mistakes, or even fakes?
102
261300
4391
04:50
This is a UFO shot from my house
in Altadena, California,
in Altadena, California,
103
265715
3261
Αυτό είναι ένα UFO φωτογραφημένο από το σπίτι μου στην Αλταντένα, Καλιφόρνια,
04:53
looking down over Pasadena.
104
269000
1976
κοιτώντας κάτω την Πασαντένα.
04:55
And if it looks a lot like a Buick
hubcap, it's because it is.
hubcap, it's because it is.
105
271000
3521
Και αν μοιάζει πολύ με τάσι Buick, είναι επειδή είναι ακριβώς αυτό.
04:59
You don't even need Photoshop
or high-tech equipment,
or high-tech equipment,
106
274545
2738
Δεν χρειάζεσαι καν Photoshop, δεν χρειάζεσαι εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας,
δεν χρειάζεσαι υπολογιστές.
05:02
you don't need computers.
107
277307
1198
05:03
This was shot with a throwaway
Kodak Instamatic camera.
Kodak Instamatic camera.
108
278529
3447
Αυτή η φωτογραφία τραβήχτηκε με φωτογραφική μιας χρήσεως.
05:06
You just have somebody off on the side
with a hubcap ready to go.
with a hubcap ready to go.
109
282000
3096
Απλά έχεις κάποιον στο πλάι με το τάσι έτοιμο.
Ετοιμάζεις τη μηχανή -- κι αυτό ήταν.
05:09
Camera's ready -- that's it.
110
285120
1898
(Γέλια)
05:11
(Laughter)
111
287042
1437
Οπότε, αν και είναι πιθανό τα περισσότερα από αυτά να είναι πλαστά
05:13
So, although it's possible
that most of these things are fake
that most of these things are fake
112
288503
3473
05:16
or illusions or so on,
and that some of them are real,
and that some of them are real,
113
292000
3714
ή ψευδαισθήσεις και λοιπά και κάποια από αυτά να είναι αληθινά,
είναι πιο πιθανό όλα να είναι πλαστά, όπως τα αγρογλυφικά.
05:20
it's more likely that all of them
are fake, like the crop circles.
are fake, like the crop circles.
114
295738
3133
Πιο σοβαρά, στην επιστήμη αναζητάμε ισορροπία
05:23
On a more serious note, in all of science
we're looking for a balance
we're looking for a balance
115
298895
3381
μεταξύ δεδομένων και θεωρίας.
05:27
between data and theory.
116
302300
1676
05:28
In the case of Galileo,
he had two problems
he had two problems
117
304000
3976
Στην περίπτωση του Γαλιλαίου, είχε δύο προβλήματα
05:32
when he turned his telescope to Saturn.
118
308000
2361
όταν έστρεψε το τηλεσκόπιό του προς τον Κρόνο.
Πρώτα απ' όλα, δεν υπήρχε θεωρία πλανητικών δακτυλίων.
05:35
First of all, there was no
theory of planetary rings.
theory of planetary rings.
119
310385
3122
Και δεύτερον, τα δεδομένα του ήταν θολά και χαμηλής ανάλυσης
05:38
Second of all, his data
was grainy and fuzzy,
was grainy and fuzzy,
120
313531
2193
οπότε δεν μπορούσε να διακρίνει τι ακριβώς κοιτούσε.
05:40
and he couldn't quite make out
what he was looking at.
what he was looking at.
121
315748
2528
Οπότε έγραψε τι είχε δει --
05:43
So he wrote that he had seen --
122
318300
1676
05:44
"I have observed that the furthest
planet has three bodies."
planet has three bodies."
123
320000
3507
"Παρατήρησα ότι ο πιο μακρινός πλανήτης έχει τρία σώματα"
Και τελικά κατέληξε ότι αυτό είχε δει.
05:48
And this is what he ended up
concluding that he saw.
concluding that he saw.
124
323531
2865
Οπότε χωρίς θεωρία πλανητικών δακτυλίων και με δεδομένα χαμηλής ανάλυσης,
05:51
So without a theory of planetary
rings and with only grainy data,
rings and with only grainy data,
125
326420
3556
05:54
you can't have a good theory.
126
330000
1918
δεν μπορείς να καταλήξεις σε μια καλή θεωρία.
05:56
It wasn't solved until 1655.
127
331942
1619
Και αυτό δεν λύθηκε μέχρι το 1655.
05:58
This is Christiaan Huygens's book
that catalogs all the mistakes
that catalogs all the mistakes
128
333585
3014
Αυτό είναι το βιβλίο του Κρίστιαν Χόυγκενς όπου κατέγραψε όλα τα λάθη
06:01
people made trying to figure out
what was going on with Saturn.
what was going on with Saturn.
129
336623
2962
που έκαναν οι άνθρωποι καθώς προσπαθούσαν να καταλάβουν τι συνέβαινε με τον Κρόνο.
Δεν ήταν ώσπου -- ο Χόυγκενς είχε δύο πράγματα.
06:04
It wasn't till Huygens had two things:
130
339609
1856
Είχε μια καλή θεωρία πλανητικών δακτυλίων και πως λειτουργούσε το ηλιακό σύστημα.
06:06
He had a good theory of planetary rings
and how the solar system operated,
and how the solar system operated,
131
341489
4486
06:10
and he had better telescopic,
more fine-grain data
more fine-grain data
132
345999
2863
Και είχε καλύτερο τηλεσκόπιο, καλύτερης ποιότητας εικόνα
06:13
in which he could figure out that
as the Earth is going around faster --
as the Earth is going around faster --
133
348886
3543
με την οποία μπορούσε να καταλάβει ότι, όπως η Γη γυρνάει γύρω από τον Ήλιο γρηγορότερα --
σύμφωνα με τους νόμους του Κέπλερ -- από τον Κρόνο, τότε τον φτάνουμε.
06:17
according to Kepler's Laws --
than Saturn, then we catch up with it.
than Saturn, then we catch up with it.
134
352453
3228
Και βλέπουμε τα δαχτυλίδια από διαφορετικές γωνίες, εδώ.
06:20
And we see the angles of the rings
at different angles, there.
at different angles, there.
135
355705
3271
06:23
And that, in fact, turns out to be true.
136
359000
2220
Και αυτό, στην πραγματικότητα, αποδεικνύεται ότι είναι αλήθεια.
Τα προβλήματα με το να έχεις μια θεωρία
06:26
The problem with having a theory is that
it may be loaded with cognitive biases.
it may be loaded with cognitive biases.
137
361244
5297
είναι ότι η θεωρία σου μπορεί να είναι φορτωμένη με αντιληπτικά λάθη.
Οπότε ένα από τα προβλήματα του να εξηγήσεις γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα
06:31
So one of the problems of explaining
why people believe weird things
why people believe weird things
138
366565
3267
είναι ότι αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα σε ένα απλοϊκό επίπεδο.
06:34
is that we have things, on a simple level,
139
369856
2068
Και τώρα θα προχωρήσω σε πιο σοβαρά.
06:36
and then I'll go to more serious ones.
140
371948
1828
Όπως αυτό: έχουμε την τάση να βλέπουμε πρόσωπα.
06:38
Like, we have a tendency to see faces.
141
373800
1876
Αυτό είναι το πρόσωπο στον Άρη που ήταν --
06:40
This is the face on Mars.
142
375700
1776
το 1976, όπου υπήρχε ένα ολόκληρο κίνημα να βάλει τη NASA
06:42
In 1976, where there was a whole movement
to get NASA to photograph that area
to get NASA to photograph that area
143
377500
4512
να φωτογραφήσει την περιοχή γιατί οι άνθρωποι πίστευαν
06:46
because people thought this was monumental
architecture made by Martians.
architecture made by Martians.
144
382036
3916
ότι ήταν μνημειακή αρχιτεκτονική κατασκευασμένη από αρειανούς.
Λοιπόν, απ' ότι φάνηκε -- εδώ είναι το κοντινό από το 2001.
06:50
Here's the close-up of it from 2001.
145
385976
2771
06:53
If you squint, you can still see the face.
146
388771
2460
Αν μισοκλείσεις τα μάτια σου, μπορείς ακόμη να δεις το πρόσωπο.
Και όπως τα μισοκλείνεις, αυτό που κάνεις είναι ότι
06:56
And when you're squinting,
147
391255
1302
06:57
you're turning that from fine-grain
to coarse-grain,
to coarse-grain,
148
392581
3023
πας από υψηλή ανάλυση σε χαμηλή ανάλυση.
Και έτσι, μειώνεις την ποιότητα των δεδομένων σου.
07:00
so you're reducing
the quality of your data.
the quality of your data.
149
395628
2287
Και αν δε σας έλεγα για τι να ψάξετε, πάλι θα βλέπατε το πρόσωπο,
07:02
And if I didn't tell you what to look for,
you'd still see the face,
you'd still see the face,
150
397939
3229
γιατί είμαστε προγραμματισμένοι από την εξέλιξη να βλέπουμε πρόσωπα.
07:05
because we're programmed
by evolution to see faces.
by evolution to see faces.
151
401192
2429
Τα πρόσωπα μας είναι σημαντικά σε κοινωνικό επίπεδο.
07:08
Faces are important for us socially.
152
403645
2151
Και, φυσικά, χαμογελαστά πρόσωπα.
07:10
And of course, happy faces,
faces of all kinds are easy to see.
faces of all kinds are easy to see.
153
405820
3468
Πρόσωπα κάθε είδους ανακαλύπτονται εύκολα.
(Γέλια)
07:14
You see the happy face on Mars, there.
154
409312
1896
Εδώ μπορείτε να δείτε ένα χαρούμενο πρόσωπο στον Άρη.
07:16
(Laughter)
155
411232
1151
Αν οι αστρονόμοι ήταν βατράχια ίσως να έβλεπαν τον Κέρμιτ.
07:17
If astronomers were frogs,
perhaps they'd see Kermit the Frog.
perhaps they'd see Kermit the Frog.
156
412407
2913
Τον βλέπετε εδώ;
07:20
Do you see him there? Little froggy legs.
157
415344
1953
Μικρά βατραχοπόδαρα.
07:22
Or if geologists were elephants?
158
417688
2195
'Η αν οι γεωλόγοι ήταν ελέφαντες;
07:25
Religious iconography.
159
420736
3240
Θρησκευτική εικονογραφία.
07:28
(Laughter)
160
424000
2801
(Γέλια)
Ανακαλύφθηκε από έναν φούρναρη στο Τέννεσσυ το 1996.
07:31
Discovered by a Tennessee baker in 1996.
161
426825
2151
07:33
He charged five bucks a head
to come see the nun bun
to come see the nun bun
162
429000
2477
Χρέωνε 5 δολάρια το κεφάλι για να έρθουν να δουν το ψωμάκι-μοναχή,
μέχρι που έλαβε μια εντολή δικαστηρίου από το δικηγόρο της Μητέρας Τερέζας.
07:36
till he got a cease-and-desist
from Mother Teresa's lawyer.
from Mother Teresa's lawyer.
163
431501
3713
Εδώ είναι "Η Κυρά μας της Γουαδελούπης" και "Η Κυρά μας του Γουάτσονβιλ", σ' αυτό το δρόμο, πιο κάτω.
07:40
Here's Our Lady of Guadalupe and Our
Lady of Watsonville, just down the street,
Lady of Watsonville, just down the street,
164
435238
3738
07:43
or is it up the street from here?
165
439000
1604
Ή μήπως είναι πιο πάνω στο δρόμο από εδώ;
07:45
Tree bark is particularly good
because it's nice and grainy, branchy,
because it's nice and grainy, branchy,
166
440628
3348
Οι κορμοί δέντρων είναι πολύ καλοί γιατί είναι ωραίοι και σαγρέ και με κλαδιά,
07:48
black-and-white splotchy and you can
get the pattern-seeking --
get the pattern-seeking --
167
444000
3000
ασπρόμαυροι με στάμπες και ο εγκέφαλος βρίσκει πρότυπα --
οι άνθρωποι είναι ζώα που αναζητάνε αυτόματα πρότυπα στη φύση.
07:51
humans are pattern-seeking animals.
168
447024
1952
07:53
Here's the Virgin Mary on the side
of a glass window in Sao Paulo.
of a glass window in Sao Paulo.
169
449000
3563
Εδώ είναι η Παρθένος Μαρία στο πλάι ενός γυάλινου παράθυρου στο Σάο Πάολο.
Τώρα, εδώ η Παρθένος Μαρία εμφανίστηκε σε ένα σάντουιτς με τυρί --
07:57
Here's when the Virgin Mary made
her appearance on a cheese sandwich --
her appearance on a cheese sandwich --
170
452587
3414
το οποίο μπόρεσα και κράτησα σε ένα καζίνο του Λας Βέγκας,
08:00
which I got to actually
hold in a Las Vegas casino --
hold in a Las Vegas casino --
171
456025
2490
φυσικά, μιας και εδώ είναι Αμερική.
08:03
of course, this being America.
172
458539
1537
(Γέλια)
08:04
(Laughter)
173
460100
1525
08:06
This casino paid $28,500
on eBay for the cheese sandwich.
on eBay for the cheese sandwich.
174
461649
4327
Αυτό το καζίνο πλήρωσε 28.500 δολάρια στο eBay για το σάντουιτς με τυρί.
08:10
(Laughter)
175
466000
1976
(Γέλια)
08:12
But who does it really look like?
The Virgin Mary?
The Virgin Mary?
176
468000
2381
Αλλά με ποιά μοιάζει στην πραγματικότητα, την Παρθένο Μαρία;
(Γέλια)
08:15
(Laughter)
177
470405
1979
Έχει αυτό το ύφος της εποχής του 1940, με τα σουφρωμένα χείλη.
08:17
It has that sort of
puckered lips, 1940s-era look.
puckered lips, 1940s-era look.
178
472408
3865
Η Παρθένος Μαρία στο Κλιαργουότερ, Φλόριντα.
08:21
Virgin Mary in Clearwater, Florida.
179
476297
1679
08:22
I actually went to see this one.
180
478000
1976
Βασικά πήγα να το δω αυτό εδώ.
08:24
There was a lot of people there.
181
480000
1834
Υπήρχε πολύς κόσμος εκεί -- οι πιστοί έρχονται με τις --
08:26
The faithful come in their wheelchairs
and crutches, and so on.
and crutches, and so on.
182
481858
4652
αναπηρικές καρέκλες και τα δεκανίκια τους, και τα λοιπά.
Και πήγαμε εκεί κάτω, το ερευνήσαμε.
08:31
We went down and investigated.
183
486534
1861
Απλά για να σας δώσω μια ιδέα του μεγέθους -- αυτός είναι ο Ντόκινς, εγώ και ο Φανταστικός Ράντι,
08:33
Just to give you a size, that's Dawkins,
me and The Amazing Randi,
me and The Amazing Randi,
184
488419
3173
δίπλα σε αυτή την εικόνα ύψους δύο, δυόμιση ορόφων.
08:36
next to this two,
two and a half story-sized image.
two and a half story-sized image.
185
491616
2413
Όλα αυτά τα κεριά, τόσες χιλιάδες κεριά που είχαν ανάψει οι άνθρωποι προς τιμήν της.
08:38
All these candles, thousands of candles
people had lit in tribute to this.
people had lit in tribute to this.
186
494053
3502
Οπότε περπατήσαμε στην πίσω πλευρά, απλά για να δούμε τι συνέβαινε εκεί,
08:42
So we walked around the backside,
to see what was going on.
to see what was going on.
187
497579
2805
και τελικά όπου υπήρχε ένα αυτόματο ποτιστικό και ένας φοίνικας,
08:45
It turns out wherever there's
a sprinkler head and a palm tree,
a sprinkler head and a palm tree,
188
500408
3331
αυτό είναι το αποτέλεσμα.
08:48
you get the effect.
189
503763
1213
08:49
Here's the Virgin Mary on the backside,
which they started to wipe off.
which they started to wipe off.
190
505000
3381
Εδώ είναι η Παρθένος Μαρία στην πίσω πλευρά, την οποία είχαν αρχίσει να σκουπίζουν.
Φαντάζομαι ότι μπορείς να έχεις μόνο ένα θαύμα ανά κτίριο.
08:53
I guess you can only have
one miracle per building.
one miracle per building.
191
508405
2571
08:55
(Laughter)
192
511000
3333
(Γέλια)
Οπότε είναι αληθινά ένα θαύμα της Παρθένου ή είναι ένα θαύμα της Μαρτζ;
08:59
So is it really a miracle of Mary,
or is it a miracle of Marge?
or is it a miracle of Marge?
193
514357
3679
(Γέλια)
09:02
(Laughter)
194
518060
1001
Και μετά θα τελειώσω με ένα ακόμα τέτοιο παράδειγμα
09:03
And now I'm going to finish up
with another example of this,
with another example of this,
195
519085
3603
με ήχο -- ακουστικές ψευδαισθήσεις.
09:07
with auditory illusions.
196
522712
2777
Υπάρχει ένα φιλμ, "Λευκός Θόρυβος",
09:10
There's this film, "White Noise,"
with Michael Keaton,
with Michael Keaton,
197
525513
2526
με τον Μάικλ Κίτον κι έχει να κάνει με νεκρούς που μιλάνε σε ζωντανούς.
09:12
about the dead talking back to us.
198
528063
2534
Παρεμπιπτόντως, η όλη ιστορία με το να μιλάς στους νεκρούς δεν είναι και τίποτα σημαντικό.
09:15
By the way, the whole business of talking
to the dead is not that big a deal.
to the dead is not that big a deal.
199
530621
3665
Ο καθένας μπορεί να το κάνει.
09:19
Anybody can do it, turns out.
200
534310
1485
Το πραγματικά δύσκολο είναι να κάνεις τους νεκρούς να σου απαντήσουν.
09:20
It's getting the dead to talk
back that's the really hard part.
back that's the really hard part.
201
535819
3088
(Γέλια)
09:23
(Laughter)
202
538931
1098
Σε αυτή την περίπτωση, υποτίθεται, αυτά τα μηνύματα είναι κρυμμένα σε ηλεκτρονικά φαινόμενα.
09:24
In this case, supposedly, these messages
are hidden in electronic phenomena.
are hidden in electronic phenomena.
203
540053
3782
09:28
There's a ReverseSpeech.com web page
where I downloaded this stuff.
where I downloaded this stuff.
204
543859
3285
Υπάρχει μια ιστοσελίδα, η ReverseSpeech.com, απ' όπου κατέβασα όλα αυτά .
Εδώ είναι η κανονική κατεύθυνση -- αυτό είναι το πιο διάσημο παράδειγμα από αυτά.
09:31
This is the most famous one
of all of these.
of all of these.
205
547168
3151
Εδώ είναι η κανονική έκδοση αυτού του δημοφιλούς τραγουδιού
09:35
Here's the forward version
of the very famous song.
of the very famous song.
206
550343
2801
09:37
(Music with lyrics)
207
553168
1071
09:39
If there's a bustle in your hedgerow
don't be alarmed now.
don't be alarmed now.
208
554263
5158
09:44
It's just a spring clean
for the May Queen.
for the May Queen.
209
560089
3795
09:50
Yes, there are two paths you
can go by, but in the long run,
can go by, but in the long run,
210
565764
4987
09:56
There's still time to change
the road you're on
the road you're on
211
571870
3564
Αχ, δε θα μπορούσες να το άκουγες αυτό όλη μέρα;
10:03
Couldn't you just listen to that all day?
212
578733
2611
(Γέλια)
Εντάξει, εδώ είναι παιγμένο ανάποδα,
10:06
All right, here it is backwards,
213
581368
1607
10:07
and see if you can hear the hidden
messages that are supposedly in there.
messages that are supposedly in there.
214
582999
4030
και δείτε αν μπορείτε να ακούσετε τα κρυμμένα μηνύματα που υποτίθεται ότι υπάρχουν.
10:12
(Music with unintelligible lyrics)
215
587513
6778
10:26
(Lyrics) Satan!
216
601450
1294
10:27
(Unintelligible lyrics continue)
217
602768
6477
Τι ακούσατε;
10:41
What did you get?
Audience: Satan!
Audience: Satan!
218
616934
1620
(Κοινό: “Σατανάς”)
10:43
Satan. OK, at least we got "Satan".
219
618578
1712
“Σατανάς”; Οκ, λοιπόν, τουλάχιστον πιάσαμε το “Σατανάς”.
10:45
Now, I'll prime the auditory
part of your brain
part of your brain
220
620314
2302
Τώρα, θα προϊδεάσω το ακουστικό τμήμα του εγκεφάλου σας
10:47
to tell you what you're supposed
to hear, and then hear it again.
to hear, and then hear it again.
221
622640
3437
λέγοντας σας τι υποτίθεται ότι ακούτε, και μετά θα το ακούσουμε ξανά.
10:50
(Music with lyrics)
222
626101
3801
11:17
(Music ends)
223
652673
1086
(Γέλια)
11:18
(Laughter)
224
653783
1207
(Χειροκρότημα)
11:19
(Applause)
225
655014
6389
Δεν μπορείς παρά να το ακούσεις όταν σου πω τι να ακούσεις.
11:26
You can't miss it
when I tell you what's there.
when I tell you what's there.
226
661427
2549
11:28
(Laughter)
227
664000
3250
(Γέλια)
Εντάξει, θα τελειώσω με μια θετική, ωραία ιστοριούλα
11:32
I'm going to just end
with a positive, nice little story.
with a positive, nice little story.
228
667274
4035
σχετικά -- ο Σύλλογος Σκεπτικιστών είναι ένας μη κερδοσκοπικός εκπαιδευτικός οργανισμός.
11:36
The Skeptics is a nonprofit
educational organization.
educational organization.
229
671333
2845
Πάντα ψάχνουμε για μικρά καλά πράγματα που κάνουν οι άνθρωποι.
11:39
We're always looking for little
good things that people do.
good things that people do.
230
674202
2820
Και στην Αγγλία, υπάρχει μια ποπ τραγουδίστρια.
11:41
And in England, there's a pop singer.
231
677046
2009
Πολύ -- μια από τις πιο δημοφιλείς τραγουδίστριες στην Αγγλία σήμερα, η Κέητι Μελούα.
11:43
One of the top popular singers
in England today, Katie Melua.
in England today, Katie Melua.
232
679079
3745
Και έγραψε ένα όμορφο τραγούδι.
11:47
And she wrote a beautiful song.
233
682848
1528
Ήταν στο Top 5 το 2005, και λεγόταν "Nine Million Bicycles in Beijing"
11:49
It was in the top five in 2005, called,
"Nine Million Bicycles in Beijing."
"Nine Million Bicycles in Beijing."
234
684400
5576
11:54
It's a love story -- she's sort
of the Norah Jones of the UK --
of the Norah Jones of the UK --
235
690000
3096
Είναι μια ιστορία αγάπης -- είναι κάτι σαν τη Νόρα Τζόουνς του Ηνωμένου Βασιλείου --
για το πόσο αγαπάει τον φίλο της,
11:57
about how she much loves her guy,
236
693120
1621
11:59
and compared to nine million
bicycles, and so forth.
bicycles, and so forth.
237
694765
2476
συγκρινόμενο με 9 εκατομμύρια ποδήλατα και τα λοιπά
Και έχει αυτό το απόσπασμα μέσα
12:02
And she has this one passage here.
238
697265
2225
12:04
(Music)
239
699514
1036
♫ Είμαστε 12 δισεκατομμύρια έτη φωτός από την άκρη ♫
12:05
(Lyrics) We are 12 billion
light-years from the edge
light-years from the edge
240
700574
5771
♫ Αυτή είναι μια εικασία ♫
12:11
That's a guess,
241
706369
2325
♫ Κανείς δεν μπορεί ποτέ να πει ότι είναι αλήθεια ♫
12:13
No one can ever say it's true,
242
708718
3711
♫ Αλλά ξέρω πως πάντα θα είμαι μαζί σου ♫
12:17
But I know that I will always be with you.
243
712453
4603
Λοιπόν, αυτό είναι ωραίο.
12:22
Michael Shermer: Well, that's nice.
At least she got it close.
At least she got it close.
244
717731
2965
Τουλάχιστον έπεσε κοντά.
Στην Αμερική θα ήταν "Είμαστε 6000 έτη φωτός από την άκρη"
12:25
In America it'd be,
"We're 6,000 light years from the edge."
"We're 6,000 light years from the edge."
245
720720
2923
(Γέλια)
12:28
(Laughter)
246
723667
1036
Αλλά ο φίλος μου ο Σάιμον Σινγκ, ο σωματιδιακός φυσικός που τώρα είναι εκπαιδευτικός της επιστήμης,
12:29
But my friend, Simon Singh, the particle
physicist now turned science educator,
physicist now turned science educator,
247
724727
3769
και έγραψε το βιβλίο "Η Μεγάλη Έκρηξη" και τα λοιπά.
12:33
who wrote the book
"The Big Bang," and so on,
"The Big Bang," and so on,
248
728520
2127
Χρησιμοποιεί όποια ευκαιρία βρει για να προωθήσει καλή επιστήμη.
12:35
uses every chance he gets
to promote good science.
to promote good science.
249
730671
2405
Οπότε, έγραψε ένα άρθρο στη Γκάρντιαν για το τραγούδι της Κέητι,
12:37
And so he wrote an op-ed piece
in "The Guardian" about Katie's song,
in "The Guardian" about Katie's song,
250
733100
3286
στο οποίο είπε, λοιπόν, ξέρουμε ακριβώς την ηλικία, πόσο μακριά από την άκρη είμαστε.
12:41
in which he said, well, we know exactly
how far from the edge.
how far from the edge.
251
736410
5036
Ξέρετε, είναι 12 -- είναι 13.7 δισεκατομμύρια έτη φωτός, και δεν είναι εικασία,
12:46
You know, it's 13.7 billion light years,
and it's not a guess.
and it's not a guess.
252
741470
3818
Ξέρουμε πόσο κοντά είναι με συγκεκριμένο περιθώριο σφάλματος.
12:50
We know within precise
error bars how close it is.
error bars how close it is.
253
745312
4264
Οπότε, μπορούμε να πούμε, αν και όχι με απολυτη ακρίβεια, αλλά πολύ κοντά στην πραγματικότιτα.
12:54
So we can say, although not absolutely
true, it's pretty close to being true.
true, it's pretty close to being true.
254
749600
3810
Και, προς τιμήν του, η Κέητι τον πήρε τηλέφωνο μετά τη δημοσίευση του άρθρου
12:58
And, to his credit, Katie called him up
after this op-ed piece came out, and said,
after this op-ed piece came out, and said,
255
753434
4739
Και είπε, "Ντρέπομαι τόσο πολύ.
13:02
"I'm so embarrassed.
I was in the astronomy club.
I was in the astronomy club.
256
758197
2371
Ήμουν μέλος του κλαμπ Αστρονομίας και θα έπρεπε να ξέρω"
13:05
I should've known better."
257
760592
1278
Και ξαναέβγαλε το τραγούδι.
13:06
And she re-cut the song.
258
761894
1222
Οπότε θα κλείσω με τη νέα έκδοση
13:07
So I will end with the new version.
259
763140
1848
♫Είμαστε 13.7 δισεκατομμύρια έτη φωτός ♫
13:09
(Music with lyrics)
260
765012
1264
13:11
We are 13.7 billion light years
261
766300
2421
♫ από την άκρη του παρατηρήσιμου σύμπαντος ♫
13:13
from the edge of the observable universe.
262
768745
3491
♫ αυτή είναι μια καλή εκτίμηση με καλά ορισμένα περιθώρια σφάλματος ♫
13:17
That's a good estimate
with well-defined error bars.
with well-defined error bars.
263
772260
3769
♫ και με όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες ♫
13:20
And with the available information,
264
776053
3152
♫ προβλέπω πως θα είμαι για πάντα μαζί σου ♫
13:24
I predict that I will always be with you.
265
779229
4343
(Χειροκρότημα)
13:28
(Laughter)
266
783596
1157
Δεν είναι απίθανο;
13:29
How cool is that?
267
784777
1168
(Χειροκρότημα)
13:30
(Applause)
268
785969
2031
ABOUT THE SPEAKER
Michael Shermer - SkepticMichael Shermer debunks myths, superstitions and urban legends -- and explains why we believe them. Along with publishing Skeptic Magazine, he's author of Why People Believe Weird Things and The Mind of the Market.
Why you should listen
As founder and publisher of Skeptic Magazine, Michael Shermer has exposed fallacies behind intelligent design, 9/11 conspiracies, the low-carb craze, alien sightings and other popular beliefs and paranoias. But it's not about debunking for debunking's sake. Shermer defends the notion that we can understand our world better only by matching good theory with good science.
Shermer's work offers cognitive context for our often misguided beliefs: In the absence of sound science, incomplete information can powerfully combine with the power of suggestion (helping us hear Satanic lyrics when "Stairway to Heaven" plays backwards, for example). In fact, a common thread that runs through beliefs of all sorts, he says, is our tendency to convince ourselves: We overvalue the shreds of evidence that support our preferred outcome, and ignore the facts we aren't looking for.
He writes a monthly column for Scientific American, and is an adjunct at Claremont Graduate University and Chapman University. His latest book is The Believing Brain: From Ghosts and Gods to Politics and Conspiracies—How We Construct Beliefs and Reinforce Them as Truths. He is also the author of The Mind of the Market, on evolutionary economics, Why Darwin Matters: Evolution and the Case Against Intelligent Design, and The Science of Good and Evil. And his next book is titled The Moral Arc of Science.
Michael Shermer | Speaker | TED.com