TED2012
Terry Moore: Why is 'x' the unknown?
چرا حرف ایکس مجهول است؟
Filmed:
Readability: 5.1
3,872,013 views
چرا حرف ایکس نماد مجهول است؟ در این بحث کوتاه بامزه، تری مور جواب شگفت آوری را میدهد.
Terry Moore - Thinker
Terry Moore is the director of the Radius Foundation, a forum for exploring and gaining insight from different worldviews. Full bio
Terry Moore is the director of the Radius Foundation, a forum for exploring and gaining insight from different worldviews. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I have the answer to a question that we've all asked.
0
611
3601
من برای پرسشی که هممون داشته ایم پاسخی دارم.
00:20
The question is,
1
4212
1117
پرسش اینه
00:21
Why is it that the letter X
2
5329
2284
چرا حرف ایکس
00:23
represents the unknown?
3
7613
1998
نمایانگر مجهول است؟
00:25
Now I know we learned that in math class,
4
9611
2967
میدونم که همه ما اینا سر کلاس ریاضی یادگرفتیم،
00:28
but now it's everywhere in the culture --
5
12578
1751
ولی الان درهر کجا ودرهر فرهنگی-
00:30
The X prize, the X-Files,
6
14329
2801
جایزه ایکس-پرونده های ایکس
00:33
Project X, TEDx.
7
17130
3923
پروژه ایکس تد ایکس
00:36
Where'd that come from?
8
21053
1995
این از کجا میاد؟
00:38
About six years ago
9
23048
1218
حدود 6 سال قبل
00:40
I decided that I would learn Arabic,
10
24266
2716
تصمیم گرفتم زبان عربی را بیادبگیرم
00:42
which turns out to be a supremely logical language.
11
26982
3952
که معلومه که کاملا زبان با منطقی باشه.
00:46
To write a word or a phrase
12
30934
2317
برای نوشتن یک کلمه یا عبارت
00:49
or a sentence in Arabic
13
33251
1681
یا یک جمله به زبان عربی
00:50
is like crafting an equation,
14
34932
2233
مانند ایجاد یک معادله است
00:53
because every part is extremely precise
15
37165
2366
چراکه هر قسمتی بشدت دقیقه
00:55
and carries a lot of information.
16
39531
2852
ومقادیرزیادی اطلاعات را با خودش حمل میکنه.
00:58
That's one of the reasons
17
42383
1350
اون یکی از دلایله.
00:59
so much of what we've come to think of
18
43733
1515
که بسیاری از انچه ما برای تفکرش اومدیم
01:01
as Western science and mathematics and engineering
19
45248
3819
بعنوان علم غرب و ریاضیات و مهندسی
01:04
was really worked out in the first few centuries of the Common Era
20
49067
3322
درحقیقت در چندقرن ابتدایی دوره مشترک کشف شد.
01:08
by the Persians and the Arabs and the Turks.
21
52389
3316
بوسیله ایرانیان و اعراب و ترکها.
01:11
This includes the little system in Arabic
22
55705
2317
این شامل یک سیستم کوچک در عربی
01:13
called al-jebra.
23
58022
1716
بنام جبر است
01:15
And al-jebr roughly translates to
24
59738
3168
وجبر تقریبا معادل
01:18
"the system for reconciling disparate parts."
25
62906
3699
"سیستمی برای تقریب قسمتهای متفاوت".
01:22
Al-jebr finally came into English as algebra.
26
66605
4050
جبر بالاخره بعنوان الجبرا به انگلیسی وارد شد.
01:26
One example among many.
27
70655
2167
یک مثال از میان تعداد زیادی.
01:28
The Arabic texts containing this mathematical wisdom
28
72822
3966
متون عربی شامل این منطق ریاضی
01:32
finally made their way to Europe --
29
76788
1783
عاقبت راهشو به اروپا باز کرد-
01:34
which is to say Spain --
30
78571
1286
برای مثال اسپانیا
01:35
in the 11th and 12th centuries.
31
79857
2465
در قرون 10 و11
01:38
And when they arrived
32
82322
1150
وزمانی که اونها رسیدند
01:39
there was tremendous interest
33
83472
1883
علاقه وافری بود
01:41
in translating this wisdom
34
85355
1734
در ترجمهای منطق وعقل
01:42
into a European language.
35
87089
1649
بسوی یک زبان اروپایی.
01:44
But there were problems.
36
88738
2018
ولی مشکلاتی وجودداشت.
01:46
One problem
37
90756
1717
یک مشکل
01:48
is there are some sounds in Arabic
38
92473
2633
اینه که برخی صداها درزبان عربی وجودداره
01:51
that just don't make it through a European voice box
39
95106
2999
که دقیقا در زبانهای اروپایی نمیشه تولیدشون کرد
01:54
without lots of practice.
40
98105
2267
حداقل بدون تمرین زیاد.
01:56
Trust me on that one.
41
100372
1734
باورکنید.
01:58
Also, those very sounds
42
102106
2217
اون صدها
02:00
tend not to be represented
43
104323
1914
بنظر میان که نمیشه نمایششون داد
02:02
by the characters that are available in European languages.
44
106237
3588
با حروفی که در زبانهای اروپایی وجود دارند.
02:05
Here's one of the culprits.
45
109825
1814
این یکی از اون دلایله
02:07
This is the letter SHeen,
46
111639
1884
این حرف"شین" است
02:09
and it makes the sound we think of as SH -- "sh."
47
113523
3599
که صدایی که ما فکرمیکنیم sh باشه را میسازه.
02:13
It's also the very first letter
48
117122
2602
اون همچنین اولین حرفه
02:15
of the word shalan,
49
119724
2432
از کلمه شلان
02:18
which means "something"
50
122156
1794
که به معنی "چیزی" است
02:19
just like the the English word "something" --
51
123950
1848
درست مانند کلمه انگلیسی "چیزی"
02:21
some undefined, unknown thing.
52
125798
3286
برخی چیزهای ناشناخته و تعریف نشده
02:24
Now in Arabic,
53
129084
1165
اکنون در عربی
02:26
we can make this definite
54
130249
1201
ما میتونیم اینها را معین کنیم
02:27
by adding the definite article "al."
55
131450
2148
.با افزودن حرف تعریف "ال"
02:29
So this is al-shalan --
56
133598
2602
درنتیجه این ال شلان است.
02:32
the unknown thing.
57
136200
1650
چیزی نامعلوم
02:33
And this is a word that appears throughout early mathematics,
58
137850
3303
و این یک حرف که در سراسر ریاضیات اولیه ظاهر میشه
02:37
such as this 10th century derivation of proofs.
59
141153
7200
مانند این دهمین قرن مشتق شدن مدارک و مستندات.
02:44
The problem for the Medieval Spanish scholars
60
148353
2510
مشکل برای اساتید اسپانیایی قرون وسطا یی
02:46
who were tasked with translating this material
61
150863
2568
که وظیفه ترجمه این موضوع که حرف شین و کلمه شلان است به عهدشون گذاشته شد
02:49
is that the letter SHeen and the word shalan
62
153431
4482
که وظیفه ترجمه این موضوع که حرف شین و کلمه شلان است به عهدشون گذاشته شد
02:53
can't be rendered into Spanish
63
157913
1950
نمیتونه به اسپانیایی ترجمه و برگردان بشه
02:55
because Spanish doesn't have that SH,
64
159863
2586
چرا که اسپانیایی این صدا (شین) را ندارند
02:58
that "sh" sound.
65
162449
1297
یعنی معادل اینو ندارند.
02:59
So by convention,
66
163746
1582
درنتیجه با قراردادی
03:01
they created a rule in which
67
165328
1666
یک قراردادی ایجاد کردند که دراون
03:02
they borrowed the CK sound, "ck" sound,
68
166994
4218
اونها صدایck را قرض گرفتند
03:07
from the classical Greek
69
171212
1748
ck را از یونانی کلاسیک گرفتند
03:08
in the form of the letter Kai.
70
172960
2681
وبشکل حرف "کای" استفاده کردند
03:11
Later when this material was translated
71
175641
2719
بعدا وقتی این موضوع ترجمه شد
03:14
into a common European language,
72
178360
2348
به یک زبان مشترک اروپایی
03:16
which is to say Latin,
73
180708
2050
که لاتین گفته میشه
03:18
they simply replaced the Greek Kai
74
182758
2033
اونها براحتی کای یونانی را با "ایکسگ جایگزین کردند.
03:20
with the Latin X.
75
184791
2350
اونها براحتی کای یونانی را با "ایکسگ جایگزین کردند.
03:23
And once that happened,
76
187141
1269
و زمانی که این اتفاق افتاد
03:24
once this material was in Latin,
77
188410
2465
زمانی که این موضوع درلاتین بود
03:26
it formed the basis for mathematics textbooks
78
190875
3583
اون پایه و اساسی برای کتابهای علمی ریاضیات را برای تقریبا 600 سال بوجود آورد.
03:30
for almost 600 years.
79
194458
2083
اون پایه و اساسی برای کتابهای علمی ریاضیات را برای تقریبا 600 سال بوجود آورد.
03:32
But now we have the answer to our question.
80
196541
2018
ولی اکنون ما پاسخ سوالمونو داریم.
03:34
Why is it that X is the unknown?
81
198559
2781
چرا ایکس مجهوله؟
03:37
X is the unknown
82
201340
1823
ایکس مجهوله
03:39
because you can't say "sh" in Spanish.
83
203163
3782
بخاطر اینکه شما در اسپانیایی نمیتونید صدای "ش" را ادا کنید.
03:42
(Laughter)
84
206945
2384
...خنده حاضرین...
03:45
And I thought that was worth sharing.
85
209329
2317
ومن فکرکردم که این ارزش به اشتراک گذاشتنو داره که چرا ایکس مجهوله.
03:47
(Applause)
86
211646
3117
...تشویق حاضرین...
ABOUT THE SPEAKER
Terry Moore - ThinkerTerry Moore is the director of the Radius Foundation, a forum for exploring and gaining insight from different worldviews.
Why you should listen
Terry Moore directs the Radius Foundation in New York, which, as its website says, "seeks new ways of exploring and understanding dissimilar conceptual systems or paradigms -- scientific, religious, philosophical, and aesthetic -- with the aim to find a world view of more complete insight and innovation. The Radius Foundation is a forum for different views."
The foundation has published several works that examine the intersection of religion and metaphysics with science and social action.
Terry Moore | Speaker | TED.com