TEDGlobal 2011
Annie Murphy Paul: What we learn before we're born
Ени Марфи Пол: Што учиме пред да се родиме
Filmed:
Readability: 5
2,517,731 views
Изненаден тест: Кога започнува учењето? Одговор: Пред да се родиме. Научната писателка Ени Марфи Пол зборува за новите истражувања кои покажуваат колку многу учиме во утробата - од ритамот на нашиот мајчин јазик, па сè до храната која ќе ни биде омилена во иднина.
Annie Murphy Paul - Science author
Annie Murphy Paul investigates how life in the womb shapes who we become. Full bio
Annie Murphy Paul investigates how life in the womb shapes who we become. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
My subject today is learning.
0
0
3000
Денес, мојот предмет на расправа е учењето.
00:18
And in that spirit, I want to spring on you all a pop quiz.
1
3000
3000
И во тоа име, сакам да почнеме со еден изненаден тест.
00:21
Ready?
2
6000
2000
Подготвени?
00:23
When does learning begin?
3
8000
3000
Кога започнува учењето?
00:26
Now as you ponder that question,
4
11000
2000
Како што размислувате за прашањето,
00:28
maybe you're thinking about the first day of preschool
5
13000
2000
можеби си мислите дека тоа е на првиот ден од предучилиште,
00:30
or kindergarten,
6
15000
2000
или градинка,
00:32
the first time that kids are in a classroom with a teacher.
7
17000
3000
првиот пат кога децата се во училница со учителката.
00:35
Or maybe you've called to mind the toddler phase
8
20000
3000
Или пак, можеби се сетивте на детската фаза
00:38
when children are learning how to walk and talk
9
23000
3000
кога децата учат како да одат и зборуваат,
00:41
and use a fork.
10
26000
2000
и како да употребуваат виљушка.
00:43
Maybe you've encountered the Zero-to-Three movement,
11
28000
3000
Можеби сте слушнале за движењето ,,Нула-до-Три'',
00:46
which asserts that the most important years for learning
12
31000
3000
кое тврди дека најраните години се најважни
00:49
are the earliest ones.
13
34000
2000
за учењето.
00:51
And so your answer to my question would be:
14
36000
3000
Така, вашиот одговор на моето прашање би бил:
00:54
Learning begins at birth.
15
39000
2000
учењето започнува со раѓањето.
00:56
Well today I want to present to you
16
41000
2000
Денес сакам да ви претставам
00:58
an idea that may be surprising
17
43000
3000
една идеја, која може да биде изненадувачка
01:01
and may even seem implausible,
18
46000
3000
па дури може и да се чини неверојатна,
01:04
but which is supported by the latest evidence
19
49000
2000
но, која е поддржана со најнови докази
01:06
from psychology and biology.
20
51000
3000
од психологијата и биологијата.
01:09
And that is that some of the most important learning we ever do
21
54000
3000
А тоа е дека дел од најважното учење
01:12
happens before we're born,
22
57000
2000
се случува пред да се родиме,
01:14
while we're still in the womb.
23
59000
3000
додека сè уште сме во утробата.
01:17
Now I'm a science reporter.
24
62000
2000
Јас сум научен репортер.
01:19
I write books and magazine articles.
25
64000
2000
Пишувам книги и статии за магазини.
01:21
And I'm also a mother.
26
66000
2000
Исто така, јас сум и мајка.
01:23
And those two roles came together for me
27
68000
3000
А, тие две улоги за мене се споија
01:26
in a book that I wrote called "Origins."
28
71000
3000
во книгата која ја напишав и ја нареков „Зачетоци“.
01:29
"Origins" is a report from the front lines
29
74000
3000
„Зачетоци“ е извештај од првите борбени линии
01:32
of an exciting new field
30
77000
2000
на едно возбудливо ново поле,
01:34
called fetal origins.
31
79000
2000
наречено фетусни зачетоци.
01:36
Fetal origins is a scientific discipline
32
81000
3000
Фетусни зачетоци претставува научна дисциплина
01:39
that emerged just about two decades ago,
33
84000
3000
која произлезе пред само две децении,
01:42
and it's based on the theory
34
87000
3000
и се заснова врз теоријата
01:45
that our health and well-being throughout our lives
35
90000
3000
дека здравјето и добросостојба во текот на нашите животи
01:48
is crucially affected
36
93000
2000
се под значително влијание
01:50
by the nine months we spend in the womb.
37
95000
3000
од деветте месеци кои ги поминуваме во утробата.
01:53
Now this theory was of more than just intellectual interest to me.
38
98000
4000
Оваа теорија, за мене претставуваше многу повеќе од само интелектуален интерес.
01:57
I was myself pregnant
39
102000
2000
Јас и самата бев бремена
01:59
while I was doing the research for the book.
40
104000
3000
додека го правев истражувањето за книгата.
02:02
And one of the most fascinating insights
41
107000
2000
И, еден од најфасцинантните увиди
02:04
I took from this work
42
109000
2000
кои ги стекнав
02:06
is that we're all learning about the world
43
111000
3000
е тоа дека ние сите учиме за светот
02:09
even before we enter it.
44
114000
3000
дури и пред да влеземе во него.
02:12
When we hold our babies for the first time,
45
117000
2000
Кога ги држиме нашите бебиња за првпат,
02:14
we might imagine that they're clean slates,
46
119000
3000
можеби си мислиме дека тие се неиспишана табла,
02:17
unmarked by life,
47
122000
2000
необележана од животот,
02:19
when in fact, they've already been shaped by us
48
124000
3000
но всушност, тие веќе се обликувани од нас
02:22
and by the particular world we live in.
49
127000
4000
и од светот во кој живееме.
02:26
Today I want to share with you some of the amazing things
50
131000
2000
Денес, сакам со вас да споделам неверојатни нешта
02:28
that scientists are discovering
51
133000
2000
кои научниците ги откриваат
02:30
about what fetuses learn
52
135000
2000
за тоа што фетусите учат
02:32
while they're still in their mothers' bellies.
53
137000
3000
додека сè уште се во стомачињата на нивните мајки.
02:36
First of all,
54
141000
2000
Најпрво,
02:38
they learn the sound of their mothers' voices.
55
143000
3000
тие го учат гласот на нивната мајка.
02:41
Because sounds from the outside world
56
146000
3000
Затоа што, звуците од надворешниот свет
02:44
have to travel through the mother's abdominal tissue
57
149000
3000
мора да патуваат низ стомачното ткиво на мајката
02:47
and through the amniotic fluid that surrounds the fetus,
58
152000
4000
и преку амниотичната течност која го опкружува фетусот,
02:51
the voices fetuses hear,
59
156000
2000
гласовите кои фетусите ги слушаат,
02:53
starting around the fourth month of gestation,
60
158000
3000
започнувајќи околку четвртиот месец на бременост,
02:56
are muted and muffled.
61
161000
2000
се неми и придушени.
02:58
One researcher says
62
163000
2000
Еден истражувач вели
03:00
that they probably sound a lot like the the voice of Charlie Brown's teacher
63
165000
3000
дека веројатно звучат многу како гласот на учителката на Чарли Браун
03:03
in the old "Peanuts" cartoon.
64
168000
3000
во стариот цртан „Pеanuts“.
03:06
But the pregnant woman's own voice
65
171000
3000
Но, гласот на бремената жена
03:09
reverberates through her body,
66
174000
2000
одѕвонува низ нејзиното тело,
03:11
reaching the fetus much more readily.
67
176000
3000
па затоа фетусот може многу полесно да го слушне.
03:14
And because the fetus is with her all the time,
68
179000
3000
И, затоа што фетусот е со неа цело време,
03:17
it hears her voice a lot.
69
182000
3000
многу пати го слуша нејзиниот глас.
03:20
Once the baby's born, it recognizes her voice
70
185000
3000
Откако бебето ќе се роди, го препознава нејзиниот глас
03:23
and it prefers listening to her voice
71
188000
2000
и повеќе сака да го слуша него
03:25
over anyone else's.
72
190000
2000
отколку било кој друг.
03:27
How can we know this?
73
192000
2000
Од каде го знаеме ова?
03:29
Newborn babies can't do much,
74
194000
2000
Новороденчињата немаат многу способности,
03:31
but one thing they're really good at is sucking.
75
196000
3000
но сепак многу се добри во шмукањето.
03:34
Researchers take advantage of this fact
76
199000
3000
Имајќи го на ум овој факт, истражувачите
03:37
by rigging up two rubber nipples,
77
202000
3000
користат две гумени брадавици,
03:40
so that if a baby sucks on one,
78
205000
2000
и ако бебето ја шмука едната,
03:42
it hears a recording of its mother's voice
79
207000
2000
слуша снимка од гласот на неговата мајка
03:44
on a pair of headphones,
80
209000
2000
на слушалки,
03:46
and if it sucks on the other nipple,
81
211000
2000
а, доколку ја шмука другата брадавица,
03:48
it hears a recording of a female stranger's voice.
82
213000
4000
слуша снимка од нечиј друг женски глас.
03:52
Babies quickly show their preference
83
217000
3000
Бебињата веднаш покажуваат што сакаат
03:55
by choosing the first one.
84
220000
3000
избирајќи ја првата брадавица.
03:58
Scientists also take advantage of the fact
85
223000
3000
Научниците, исто така, го користат фактот
04:01
that babies will slow down their sucking
86
226000
2000
што бебињата успоруваат со шмукањето
04:03
when something interests them
87
228000
2000
кога нешто им е интересно,
04:05
and resume their fast sucking
88
230000
2000
и продолжуваат со брзото шмукање
04:07
when they get bored.
89
232000
3000
кога ќе им здосади.
04:10
This is how researchers discovered
90
235000
2000
На овој начин истражувачите открија
04:12
that, after women repeatedly read aloud
91
237000
3000
дека, откако жените читале на глас повеќе пати
04:15
a section of Dr. Seuss' "The Cat in the Hat" while they were pregnant,
92
240000
4000
дел од Dr.Seuss - овата „The cat in the hat“ додека биле бремени,
04:19
their newborn babies recognized that passage
93
244000
3000
нивните новороденчиња го препознаваат тој дел
04:22
when they hear it outside the womb.
94
247000
3000
кога ќе го слушнат надвор од утробата.
04:25
My favorite experiment of this kind
95
250000
3000
Мојот омилен експеримент
04:28
is the one that showed that the babies
96
253000
2000
е тој кој покажува дека бебињата
04:30
of women who watched a certain soap opera
97
255000
2000
на жените кои гледале одредена сапунска серија
04:32
every day during pregnancy
98
257000
3000
секој ден за време на нивната бременост
04:35
recognized the theme song of that show
99
260000
3000
ја препознаваат најавната шпица од таа серија
04:38
once they were born.
100
263000
3000
откако ќе се родат.
04:41
So fetuses are even learning
101
266000
2000
Така, фетусите учат дури и за
04:43
about the particular language that's spoken
102
268000
3000
јазикот на кој се зборува
04:46
in the world that they'll be born into.
103
271000
2000
во светот во кој ќе бидат родени.
04:48
A study published last year
104
273000
3000
Една студија објавена минатата година,
04:51
found that from birth, from the moment of birth,
105
276000
3000
откри дека од моментот на раѓање,
04:54
babies cry in the accent
106
279000
2000
бебињата плачат на акцентот
04:56
of their mother's native language.
107
281000
3000
на кој зборува нивната мајка.
04:59
French babies cry on a rising note
108
284000
3000
Француските бебиња плачат повишувајќи го тонот,
05:02
while German babies end on a falling note,
109
287000
3000
а германските бебиња пак така што го снижуваат,
05:05
imitating the melodic contours
110
290000
2000
имитирајќи ги мелодичните контури
05:07
of those languages.
111
292000
2000
на тие јазици.
05:09
Now why would this kind of fetal learning
112
294000
2000
Зошто овој вид на фетусно учење
05:11
be useful?
113
296000
2000
би бил корисен?
05:13
It may have evolved to aid the baby's survival.
114
298000
3000
Можеби еволуирал за да го помогне преживувањето на бебето.
05:16
From the moment of birth,
115
301000
2000
Од моментот на раѓање,
05:18
the baby responds most to the voice
116
303000
2000
бебето најмногу реагира на гласот
05:20
of the person who is most likely to care for it --
117
305000
2000
на личноста која најмногу се грижи за него,
05:22
its mother.
118
307000
2000
неговата мајка.
05:24
It even makes its cries
119
309000
2000
Дури и неговиот плач
05:26
sound like the mother's language,
120
311000
2000
звучи како јазикот на неговата мајка.
05:28
which may further endear the baby to the mother,
121
313000
3000
Ова ќе ја натера мајката уште повеќе да го засака бебето,
05:31
and which may give the baby a head start
122
316000
2000
а тоа пак ќе биде многу поволно за бебето,
05:33
in the critical task
123
318000
2000
помагајќи му
05:35
of learning how to understand and speak
124
320000
3000
да научи како да го разбира и зборува
05:38
its native language.
125
323000
2000
сопствениот мајчин јазик.
05:40
But it's not just sounds
126
325000
2000
Но, фетусите не учат
05:42
that fetuses are learning about in utero.
127
327000
2000
само за звуците кога се во утробата.
05:44
It's also tastes and smells.
128
329000
3000
Туку и за вкусовите и мирисите.
05:47
By seven months of gestation,
129
332000
2000
До седмиот месец на бременост,
05:49
the fetus' taste buds are fully developed,
130
334000
2000
пипките за вкус на фетусот се целосно развиени,
05:51
and its olfactory receptors, which allow it to smell,
131
336000
3000
и неговите рецептори за мирис, кои му овозможуваат да мириса,
05:54
are functioning.
132
339000
2000
исто така функционираат.
05:56
The flavors of the food a pregnant woman eats
133
341000
3000
Вкусовите на храната кои бремената жена ги јаде,
05:59
find their way into the amniotic fluid,
134
344000
2000
допираат до амниотичката течност,
06:01
which is continuously swallowed
135
346000
2000
која фетусот постојано
06:03
by the fetus.
136
348000
2000
ја голта.
06:05
Babies seem to remember and prefer these tastes
137
350000
3000
Бебињата ги паметат и повеќе им се допаѓаат
06:08
once they're out in the world.
138
353000
3000
овие вкусови, штом ќе излезат од утробата.
06:11
In one experiment, a group of pregnant women
139
356000
3000
Во еден експеримент, група бремени жени
06:14
was asked to drink a lot of carrot juice
140
359000
2000
беше замолена да пие сок од моркови
06:16
during their third trimester of pregnancy,
141
361000
3000
за време на третото тромесечје на бременоста,
06:19
while another group of pregnant women
142
364000
2000
додека друга група на бремени жени
06:21
drank only water.
143
366000
2000
пиеја само вода.
06:23
Six months later, the women's infants
144
368000
3000
После шест месеци, новороденчињата на жените
06:26
were offered cereal mixed with carrot juice,
145
371000
3000
беа понудени со мешавина од житарки и сок од морков,
06:29
and their facial expressions were observed while they ate it.
146
374000
4000
а, нивните лица беа набљудувани додека ги јадеа.
06:33
The offspring of the carrot juice drinking women
147
378000
2000
Потомците на жените кои пиеја сок од моркови
06:35
ate more carrot-flavored cereal,
148
380000
2000
јадеа повеќе житарки со вкус на моркови
06:37
and from the looks of it,
149
382000
2000
и според изгледот,
06:39
they seemed to enjoy it more.
150
384000
2000
се чинеше и дека уживаат во тоа.
06:41
A sort of French version of this experiment
151
386000
3000
Еден вид на француска верзија на овој експеримент
06:44
was carried out in Dijon, France
152
389000
2000
беше изведена во Дижон, Франција,
06:46
where researchers found
153
391000
2000
каде истражувачите открија
06:48
that mothers who consumed food and drink
154
393000
3000
дека бебињата на мајките кои конзумирале
06:51
flavored with licorice-flavored anise during pregnancy
155
396000
5000
храна и пијалоци со вкус на анасон за време на бременоста,
06:56
showed a preference for anise
156
401000
2000
повеќе го сакале анасонот
06:58
on their first day of life,
157
403000
2000
на нивниот прв ден од животот,
07:00
and again, when they were tested later,
158
405000
2000
ист бил случајот и на повторениот тест,
07:02
on their fourth day of life.
159
407000
2000
на нивниот четврти ден од животот.
07:04
Babies whose mothers did not eat anise during pregnancy
160
409000
4000
Бебињата чии мајки не јаделе анасон за време на бременоста,
07:08
showed a reaction that translated roughly as "yuck."
161
413000
4000
покажале реакција која грубо протолкувана би значела „бљак“.
07:12
What this means
162
417000
2000
Ова значи дека
07:14
is that fetuses are effectively being taught by their mothers
163
419000
2000
фетусите успешно научиле од нивните мајки
07:16
about what is safe and good to eat.
164
421000
3000
која храна е добра и безбедна.
07:19
Fetuses are also being taught
165
424000
2000
Фетусите, исто така, учат
07:21
about the particular culture that they'll be joining
166
426000
3000
за културата од која ќе бидат дел и тоа
07:24
through one of culture's most powerful expressions,
167
429000
3000
преку еден од најмоќните елементи на културата,
07:27
which is food.
168
432000
2000
а, тоа е храната.
07:29
They're being introduced to the characteristic flavors and spices
169
434000
3000
Се запознаваат со карактеристичните вкусови и зачини
07:32
of their culture's cuisine
170
437000
2000
на сопствената култура
07:34
even before birth.
171
439000
3000
дури и пред да се родат.
07:37
Now it turns out that fetuses are learning even bigger lessons.
172
442000
3000
Се покажа дека фетусите учат дури и поважни работи.
07:40
But before I get to that,
173
445000
2000
Но, пред да дојдам до тоа,
07:42
I want to address something that you may be wondering about.
174
447000
4000
сакам да се осврнам на нешто за кое можеби размислувате.
07:46
The notion of fetal learning
175
451000
2000
Концептот наречен фетусно учење
07:48
may conjure up for you attempts to enrich the fetus --
176
453000
3000
може да ги објасни вашите обиди да го збогатите фетусот,
07:51
like playing Mozart through headphones
177
456000
2000
така што му пуштате Моцарт преку слушалки
07:53
placed on a pregnant belly.
178
458000
2000
ставени на бременото меше.
07:55
But actually, the nine-month-long process
179
460000
3000
Но, всушност, деветмесечниот процес
07:58
of molding and shaping that goes on in the womb
180
463000
3000
на вајање и обликување кој се одвива во утробата
08:01
is a lot more visceral and consequential than that.
181
466000
4000
е многу подлабок и посуштествен отколку тоа.
08:05
Much of what a pregnant woman encounters in her daily life --
182
470000
4000
Голем дел од она што бремената жена го среќава во секојдневието,
08:09
the air she breathes,
183
474000
2000
воздухот кој го диши,
08:11
the food and drink she consumes,
184
476000
2000
храната и пијалоците кои ги внесува,
08:13
the chemicals she's exposed to,
185
478000
2000
хемикалиите на кои е изложена,
08:15
even the emotions she feels --
186
480000
2000
па дури и емоциите кои ги чувствува,
08:17
are shared in some fashion with her fetus.
187
482000
3000
на некој начин ги споделува со нејзиниот фетус.
08:20
They make up a mix of influences
188
485000
3000
Тие сочинуваат една мешавина на влијанија
08:23
as individual and idiosyncratic
189
488000
2000
индивидуални и карактерни
08:25
as the woman herself.
190
490000
2000
како и самата жена.
08:27
The fetus incorporates these offerings
191
492000
2000
Фетусот ги впива овие влијанија
08:29
into its own body,
192
494000
2000
во своето тело,
08:31
makes them part of its flesh and blood.
193
496000
3000
тие стануваат дел од неговата крв и месо.
08:34
And often it does something more.
194
499000
2000
А, честопати прави и нешто повеќе.
08:36
It treats these maternal contributions
195
501000
3000
Овие мајчински придонеси ги третира
08:39
as information,
196
504000
2000
како податоци,
08:41
as what I like to call biological postcards
197
506000
2000
кои јас ги нарекувам „биолошки разгледници“
08:43
from the world outside.
198
508000
3000
од надворешниот свет.
08:46
So what a fetus is learning about in utero
199
511000
3000
Значи, во утробата фетусот не ја учи
08:49
is not Mozart's "Magic Flute"
200
514000
2000
Моцартовата „Магична флејта“,
08:51
but answers to questions much more critical to its survival.
201
516000
4000
туку одговорите на прашањата кои се многу поважни за неговото преживување.
08:55
Will it be born into a world of abundance
202
520000
2000
Дали ќе биде родено во свет на изобилство,
08:57
or scarcity?
203
522000
2000
или на оскудност?
08:59
Will it be safe and protected,
204
524000
3000
Дали ќе биде на сигурно и заштитено,
09:02
or will it face constant dangers and threats?
205
527000
3000
или ќе се соочува со постојани опасности и закани?
09:05
Will it live a long, fruitful life
206
530000
2000
Дали ќе живее долг, исполнет живот,
09:07
or a short, harried one?
207
532000
3000
или краток и опустошен?
09:10
The pregnant woman's diet and stress level in particular
208
535000
3000
Исхраната и особено нивото на стрес на бремената жена
09:13
provide important clues to prevailing conditions
209
538000
3000
се важни показатели за состојбите во надворешниот свет,
09:16
like a finger lifted to the wind.
210
541000
3000
тие се како прст подигнат кон ветрот.
09:19
The resulting tuning and tweaking
211
544000
2000
Последичното подесување и прилагодување
09:21
of a fetus' brain and other organs
212
546000
3000
на мозокот и другите органи на фетусот
09:24
are part of what give us humans
213
549000
2000
е дел од она што нам луѓето
09:26
our enormous flexibility,
214
551000
2000
ни дава огромна флексибилност,
09:28
our ability to thrive
215
553000
2000
способност да вирееме
09:30
in a huge variety of environments,
216
555000
2000
во најразлични околини,
09:32
from the country to the city,
217
557000
2000
од село до град,
09:34
from the tundra to the desert.
218
559000
3000
од тундра до пустина.
09:37
To conclude, I want to tell you two stories
219
562000
2000
За крај, сакам да ви раскажам две приказни
09:39
about how mothers teach their children about the world
220
564000
3000
за тоа како мајките ги учат нивните деца за светот
09:42
even before they're born.
221
567000
3000
уште пред и да се родат.
09:46
In the autumn of 1944,
222
571000
2000
Есента 1944та година,
09:48
the darkest days of World War II,
223
573000
3000
најтемните денови од Втората светска војна,
09:51
German troops blockaded Western Holland,
224
576000
3000
германските трупи ја блокирале западна Холандија,
09:54
turning away all shipments of food.
225
579000
3000
спречувајќи ги сите пратки со храна.
09:57
The opening of the Nazi's siege
226
582000
2000
Почетокот на нацистичката опсада
09:59
was followed by one of the harshest winters in decades --
227
584000
3000
била проследена со една од најсуровите зими дотогаш забележани,
10:02
so cold the water in the canals froze solid.
228
587000
4000
толку студена, што водата во каналите замрзнала.
10:06
Soon food became scarce,
229
591000
2000
Наскоро, храната ја снемувало,
10:08
with many Dutch surviving on just 500 calories a day --
230
593000
4000
а многу Холанѓани преживувале со само 500 калории дневно,
10:12
a quarter of what they consumed before the war.
231
597000
3000
што е четвртина од тоа што го конзумирале пред војната.
10:15
As weeks of deprivation stretched into months,
232
600000
3000
Како што неделите на глад прераснале во месеци,
10:18
some resorted to eating tulip bulbs.
233
603000
3000
некои почнале да јадат пупки од лалиња.
10:21
By the beginning of May,
234
606000
2000
До почетокот на мај,
10:23
the nation's carefully rationed food reserve
235
608000
2000
внимателно чуваните резерви со храна,
10:25
was completely exhausted.
236
610000
2000
целосно биле истрошени.
10:27
The specter of mass starvation loomed.
237
612000
3000
На повидок било масовно изгладнување.
10:30
And then on May 5th, 1945,
238
615000
3000
И тогаш, на 5ти мај, 1945та,
10:33
the siege came to a sudden end
239
618000
2000
на опсадата ѝ дошол крајот
10:35
when Holland was liberated
240
620000
2000
кога Холандија била ослободена
10:37
by the Allies.
241
622000
2000
од страна на сојузниците.
10:39
The "Hunger Winter," as it came to be known,
242
624000
3000
„Зимата на гладот“, како што подоцна станала позната,
10:42
killed some 10,000 people
243
627000
2000
убила 10,000 луѓе,
10:44
and weakened thousands more.
244
629000
2000
а ослабнала уште илјадници.
10:46
But there was another population that was affected --
245
631000
3000
Но, уште една популација била погодена за време
10:49
the 40,000 fetuses
246
634000
2000
на опсадата, 40,000 фетуси
10:51
in utero during the siege.
247
636000
3000
кои се наоѓале во утробите.
10:54
Some of the effects of malnutrition during pregnancy
248
639000
2000
Ефектите на неухранетост за време на бременоста,
10:56
were immediately apparent
249
641000
2000
биле забележливи преку
10:58
in higher rates of stillbirths,
250
643000
2000
повисоките стапки на мртвородени,
11:00
birth defects, low birth weights
251
645000
2000
преку дефектите, ниската тежина при раѓање
11:02
and infant mortality.
252
647000
2000
и детската смртност.
11:04
But others wouldn't be discovered for many years.
253
649000
3000
Но, едни други ефекти останале скриени со години.
11:07
Decades after the "Hunger Winter,"
254
652000
2000
Децении после „Зимата на гладот“,
11:09
researchers documented
255
654000
2000
истражувачите документирале
11:11
that people whose mothers were pregnant during the siege
256
656000
4000
дека луѓето, чии мајки биле бремени за време на опсадата,
11:15
have more obesity, more diabetes
257
660000
2000
имаат поголема тежина, повеќе дијабетис,
11:17
and more heart disease in later life
258
662000
3000
и повеќе срцеви заболувања во подоцнежниот живот
11:20
than individuals who were gestated under normal conditions.
259
665000
3000
отколку лицата кои биле носени во нормални околности.
11:23
These individuals' prenatal experience of starvation
260
668000
4000
Преднаталното гладување на овие лица,
11:27
seems to have changed their bodies
261
672000
2000
се чини дека ги променило нивните тела
11:29
in myriad ways.
262
674000
2000
на безброј начини.
11:31
They have higher blood pressure,
263
676000
2000
Тие имаат повисок крвен притисок,
11:33
poorer cholesterol profiles
264
678000
2000
послаб профил на холестеролот,
11:35
and reduced glucose tolerance --
265
680000
2000
како и намалена толерантност кон глукозата,
11:37
a precursor of diabetes.
266
682000
3000
што е предвесник на дијабетисот.
11:40
Why would undernutrition in the womb
267
685000
2000
Зошто неухранетоста во утробата
11:42
result in disease later?
268
687000
2000
подоцна доведува до болест?
11:44
One explanation
269
689000
2000
Едно објаснување
11:46
is that fetuses are making the best of a bad situation.
270
691000
3000
е дека фетусите го извлекуваат најдоброто од лошата ситуација.
11:49
When food is scarce,
271
694000
2000
Кога храната е оскудна,
11:51
they divert nutrients towards the really critical organ, the brain,
272
696000
3000
тие ги пренасочуваат хранливите состојки кон критичниот орган, мозокот,
11:54
and away from other organs
273
699000
2000
а, настрана од другите органи
11:56
like the heart and liver.
274
701000
2000
како што се срцето и црниот дроб.
11:58
This keeps the fetus alive in the short-term,
275
703000
3000
На кратки стази ова му помага на фетусот да преживее,
12:01
but the bill comes due later on in life
276
706000
3000
но, сметката доаѓа подоцна во животот,
12:04
when those other organs, deprived early on,
277
709000
2000
кога тие органи, кои биле претходно истоштени,
12:06
become more susceptible to disease.
278
711000
3000
сега стануваат поподложни на болести.
12:09
But that may not be all that's going on.
279
714000
3000
Но, тоа можеби не е сè што се случува.
12:12
It seems that fetuses are taking cues
280
717000
2000
Се чини дека фетусите земаат информации
12:14
from the intrauterine environment
281
719000
3000
од внатрешната средина на утробата,
12:17
and tailoring their physiology accordingly.
282
722000
2000
и според тоа ја кројат својата физиологија.
12:19
They're preparing themselves
283
724000
2000
Тие се подготвуваат
12:21
for the kind of world they will encounter
284
726000
2000
за светот кој се наоѓа
12:23
on the other side of the womb.
285
728000
2000
надвор од утробата.
12:25
The fetus adjusts its metabolism
286
730000
2000
Фетусот го прилагодува својот метаболизам
12:27
and other physiological processes
287
732000
3000
и другите физиолошки процеси
12:30
in anticipation of the environment that awaits it.
288
735000
3000
предвидувајќи ја средината која го очекува.
12:33
And the basis of the fetus' prediction
289
738000
3000
Предвидувањата фетусот ги прави врз основа
12:36
is what its mother eats.
290
741000
2000
на тоа што јаде неговата мајка.
12:38
The meals a pregnant woman consumes
291
743000
2000
Оброците кои една бремена жена ги внесува
12:40
constitute a kind of story,
292
745000
2000
содржат еден вид приказна,
12:42
a fairy tale of abundance
293
747000
2000
бајка за изобилство
12:44
or a grim chronicle of deprivation.
294
749000
3000
или пак, мрачна хроника за оскудност.
12:47
This story imparts information
295
752000
3000
Oваа приказна содржи податоци
12:50
that the fetus uses
296
755000
2000
кои фетусот ги користи
12:52
to organize its body and its systems --
297
757000
2000
за да го организира своето тело и своите системи.
12:54
an adaptation to prevailing circumstances
298
759000
3000
Ова е прилагодување кон условите кои преовладуваат,
12:57
that facilitates its future survival.
299
762000
3000
кое го олеснува идното преживување.
13:00
Faced with severely limited resources,
300
765000
3000
Соочено со екстремно ограничени ресурси,
13:03
a smaller-sized child with reduced energy requirements
301
768000
3000
детето со помала величина и намалена енергетска побарувачка,
13:06
will, in fact, have a better chance
302
771000
2000
всушност, има поголема веројатност
13:08
of living to adulthood.
303
773000
2000
да ја достигне зрелата доба.
13:10
The real trouble comes
304
775000
2000
Вистинскиот проблем настанува
13:12
when pregnant women are, in a sense, unreliable narrators,
305
777000
3000
кога бремените жени се, во одредена смисла, непрецизни раскажувачи,
13:15
when fetuses are led
306
780000
2000
доколку фетусите научат
13:17
to expect a world of scarcity
307
782000
2000
да очекуваат свет на оскудност,
13:19
and are born instead into a world of plenty.
308
784000
3000
а, наместо тоа, бидат родени во свет на изобилство.
13:22
This is what happened to the children of the Dutch "Hunger Winter."
309
787000
3000
Токму ова им се случило на децата од холандската „Зима на гладот“.
13:25
And their higher rates of obesity,
310
790000
2000
Нивната повисока стапка на дебелина,
13:27
diabetes and heart disease
311
792000
2000
дијабетис и срцеви болести
13:29
are the result.
312
794000
2000
се резултат на тоа.
13:31
Bodies that were built to hang onto every calorie
313
796000
3000
Телата кои се ’изградени’ да ја задржуваат секоја калорија,
13:34
found themselves swimming in the superfluous calories
314
799000
2000
се нашле во поствоен Западен свет
13:36
of the post-war Western diet.
315
801000
3000
чијашто исхрана содржи премногу калории.
13:39
The world they had learned about while in utero
316
804000
3000
Светот за којшто учеле додека биле во утробата
13:42
was not the same
317
807000
2000
не бил ист
13:44
as the world into which they were born.
318
809000
3000
како оној во кој се родиле.
13:47
Here's another story.
319
812000
2000
Еве една друга приказна.
13:49
At 8:46 a.m. on September 11th, 2001,
320
814000
4000
Во 08:46 наутро, на 11ти септември, 2001ва година,
13:53
there were tens of thousands of people
321
818000
2000
имаше десетици илјади луѓе
13:55
in the vicinity of the World Trade Center
322
820000
2000
во близина на Светскиот трговски центар
13:57
in New York --
323
822000
2000
во Њујорк.
13:59
commuters spilling off trains,
324
824000
2000
Патници кои слегуваат од возовите,
14:01
waitresses setting tables for the morning rush,
325
826000
3000
келнерки кои ги поставуваат масите за утринската навалица,
14:04
brokers already working the phones on Wall Street.
326
829000
4000
брокери кои веќе зборуваа по телефони на Вол Стрит.
14:08
1,700 of these people were pregnant women.
327
833000
3000
1,700 од овие луѓе беа бремени жени.
14:11
When the planes struck and the towers collapsed,
328
836000
3000
Кога авионите удрија и кулите се срушија,
14:14
many of these women experienced the same horrors
329
839000
3000
многу од овие жени го искусија истиот ужас
14:17
inflicted on other survivors of the disaster --
330
842000
3000
низ кој поминаа и другите преживеани во несреќата,
14:20
the overwhelming chaos and confusion,
331
845000
2000
големиот хаос и збунетост,
14:22
the rolling clouds
332
847000
2000
облаците кои содржеа
14:24
of potentially toxic dust and debris,
333
849000
4000
потенцијално отровен прав и рушевини,
14:28
the heart-pounding fear for their lives.
334
853000
2000
огромниот страв за нивните животи.
14:30
About a year after 9/11,
335
855000
2000
Околу една година подоцна,
14:32
researchers examined a group of women
336
857000
3000
истражувачите прегледаа една група жени
14:35
who were pregnant
337
860000
2000
кои биле бремени
14:37
when they were exposed to the World Trade Center attack.
338
862000
2000
во време на нападот на Светскиот трговски центар.
14:39
In the babies of those women
339
864000
2000
Kaj бебињата на жените
14:41
who developed post-traumatic stress syndrome, or PTSD,
340
866000
3000
кои развиле пост-трауматски стрес синдром,
14:44
following their ordeal,
341
869000
2000
или ПТСС,
14:46
researchers discovered a biological marker
342
871000
3000
истражувачите открија биолошки маркер кој ги прави
14:49
of susceptibility to PTSD --
343
874000
2000
склони кон ПТСС.
14:51
an effect that was most pronounced
344
876000
3000
Овој ефект беше најмногу изразен
14:54
in infants whose mothers experienced the catastrophe
345
879000
3000
кај децата чиишто мајки ја искусиле катастрофата
14:57
in their third trimester.
346
882000
2000
за време на третото тромесечје.
14:59
In other words,
347
884000
2000
Со други зборови,
15:01
the mothers with post-traumatic stress syndrome
348
886000
3000
мајките со пост-трауматски стрес синдром
15:04
had passed on a vulnerability to the condition
349
889000
3000
на своите деца им ја пренеле склоноста кон ПТСС,
15:07
to their children while they were still in utero.
350
892000
3000
уште во утробата.
15:10
Now consider this:
351
895000
2000
Сега, размислете за ова:
15:12
post-traumatic stress syndrome
352
897000
2000
пост-трауматскиот стрес синдром
15:14
appears to be a reaction to stress gone very wrong,
353
899000
3000
е реакција на доста голем стрес,
15:17
causing its victims tremendous unnecessary suffering.
354
902000
4000
кој на жртвите им предизвикува преголемо и непотребно страдање.
15:21
But there's another way of thinking about PTSD.
355
906000
3000
Но, можете и поинаку да гледате на ПТСС.
15:24
What looks like pathology to us
356
909000
3000
Тоа што нас ни изгледа како патологија,
15:27
may actually be a useful adaptation
357
912000
2000
можеби е адаптивно
15:29
in some circumstances.
358
914000
2000
во некои околности.
15:31
In a particularly dangerous environment,
359
916000
3000
Во особено опасна средина,
15:34
the characteristic manifestations of PTSD --
360
919000
3000
карактеристичните манифестации на ПТСС,
15:37
a hyper-awareness of one's surroundings,
361
922000
3000
како што е зголеменото внимание,
15:40
a quick-trigger response to danger --
362
925000
3000
брзото реагирање на опасност,
15:43
could save someone's life.
363
928000
3000
може да спаси нечиј живот.
15:46
The notion that the prenatal transmission of PTSD risk is adaptive
364
931000
4000
Идејата дека пренаталниот пренос на ризикот од ПТСС е адаптивен
15:50
is still speculative,
365
935000
2000
е сè уште хипотетичка,
15:52
but I find it rather poignant.
366
937000
3000
но, јас сметам дека е суштинска.
15:55
It would mean that, even before birth,
367
940000
2000
Тоа би значело дека, дури и пред раѓањето,
15:57
mothers are warning their children
368
942000
2000
мајките ги предупредуваат своите деца
15:59
that it's a wild world out there,
369
944000
2000
дека надвор светот е див,
16:01
telling them, "Be careful."
370
946000
3000
велејќи им: „Внимавај“.
16:04
Let me be clear.
371
949000
2000
Дозволете ми да појаснам.
16:06
Fetal origins research is not about blaming women
372
951000
3000
Целта на овие истражувања не е да ги обвинуваме жените
16:09
for what happens during pregnancy.
373
954000
2000
за она што се случува во текот на бременоста.
16:11
It's about discovering how best to promote
374
956000
3000
Целта е да откриеме како да го подобриме
16:14
the health and well-being of the next generation.
375
959000
3000
здравјето и добросостојбата на следната генерација.
16:17
That important effort must include a focus
376
962000
2000
Тој важен напор, мора да вклучи фокус
16:19
on what fetuses learn
377
964000
2000
на тоа што фетусите учат
16:21
during the nine months they spend in the womb.
378
966000
3000
за време на деветте месеци кои ги поминуваат во утробата.
16:24
Learning is one of life's most essential activities,
379
969000
3000
Учењето е една од најсуштествените активности во животот,
16:27
and it begins much earlier
380
972000
2000
и започнува многу порано
16:29
than we ever imagined.
381
974000
2000
отколку што некогаш сме замислувале.
16:31
Thank you.
382
976000
2000
Ви благодарам.
16:33
(Applause)
383
978000
7000
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Annie Murphy Paul - Science authorAnnie Murphy Paul investigates how life in the womb shapes who we become.
Why you should listen
To what extent the conditions we encounter before birth influence our individual characteristics? It‘s the question at the center of fetal origins, a relatively new field of research that measures how the effects of influences outside the womb during pregnancy can shape the physical, mental and even emotional well-being of the developing baby for the rest of its life.
Science writer Annie Murphy Paul calls it a gray zone between nature and nurture in her book Origins, a history and study of this emerging field structured around a personal narrative -- Paul was pregnant with her second child at the time. What she finds suggests a far more dynamic nature between mother and fetus than typically acknowledged, and opens up the possibility that the time before birth is as crucial to human development as early childhood.
Annie Murphy Paul | Speaker | TED.com