ABOUT THE SPEAKER
Edward Snowden - Whistleblower
In 2013 Edward Snowden leaked thousands of classified American National Security Agency documents, sparking a global conversation about citizens' rights to privacy on the Internet.

Why you should listen

Edward Snowden was just about to turn 28 when his face was suddenly splashed across every major newspaper in the US. In the summer of 2013 The Guardian published a series of leaked documents about the American National Security Agency (NSA), starting with an article about a secret court order demanding American phone records from Verizon, followed by an article on the NSA's top-secret Prism program, said to be accessing user data from Google, Apple and Facebook.

It wasn't long before Snowden came forward as the source, revealing that he had carefully planned the leak, copying documents when he was working as a contractor for the NSA. "I understand that I will be made to suffer for my actions," he said at the time, but "I will be satisfied if the federation of secret law, unequal pardon and irresistible executive powers that rule the world that I love are revealed even for an instant." Snowden's actions have led to a global debate on the relationship between national security and online privacy. His leaks continue to have a lasting impact on the American public's view of the government, and has encouraged media scrutiny on the NSA.

Snowden had coordinated the leak with journalist Glenn Greenwald and filmmaker Laura Poitras from Hong Kong; after he revealed his identity, he fled and ended up in Moscow. Under charges of espionage by the American government, Snowden remains in Russia in temporary asylum.

More profile about the speaker
Edward Snowden | Speaker | TED.com
TED2014

Edward Snowden: Here's how we take back the Internet

Edward Snowden: Tak odzyskamy internet

Filmed:
4,806,355 views

Dzięki użyciu robota, Edward Snowden opowiada podczas TED2014 o inwigilacji i wolności w internecie. Prawo do prywatności danych wymaga przemyślenia roli internetu w naszym życiu - i praw, którego go strzegą. Mówi: "Wasze prawa mają znaczenie, ponieważ nigdy nie wiadomo, kiedy będziecie ich potrzebować". Wywiad przeprowadza Chris Anderson, gościem specjalnym jest Tim Berners-Lee.
- Whistleblower
In 2013 Edward Snowden leaked thousands of classified American National Security Agency documents, sparking a global conversation about citizens' rights to privacy on the Internet. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
ChrisChris AndersonAnderson: The rightsprawa of citizensobywatele,
0
1072
2011
Chris Anderson: Prawa obywateli,
00:15
the futureprzyszłość of the InternetInternet.
1
3083
2086
przyszłość internetu.
00:17
So I would like to welcomeWitamy to the TEDTED stageetap
2
5169
3383
Chciałbym powitać na naszej scenie
00:20
the man behindza those revelationsrewelacje,
3
8552
2826
człowieka odpowiedzialnego
za ujawnienie tych informacji.
00:23
EdEd SnowdenSnowden.
4
11378
2376
Ed Snowden.
00:25
(ApplauseAplauz)
5
13754
3567
(Brawa)
00:29
EdEd is in a remotezdalny locationLokalizacja somewheregdzieś in RussiaRosja
6
17321
4253
Ed jest w odległym miejscu gdzieś w Rosji,
00:33
controllingkontrolowanie this botBot from his laptopkomputer przenośny,
7
21574
2775
steruje robotem za pomocą laptopa.
00:36
so he can see what the botBot can see.
8
24349
4053
Może widzieć to, co widzi robot.
00:40
EdEd, welcomeWitamy to the TEDTED stageetap.
9
28402
1948
Ed, witamy na scenie TEDa.
00:42
What can you see, as a mattermateria of factfakt?
10
30350
3611
Co jesteś w stanie zobaczyć?
00:46
EdwardEdward SnowdenSnowden: HaHa, I can see everyonekażdy.
11
33961
1738
Widzę wszystkich.
00:47
This is amazingniesamowity.
12
35699
2250
To niesamowite.
00:50
(LaughterŚmiech)
13
37949
3213
(Śmiech)
00:53
CACA: EdEd, some questionspytania for you.
14
41162
3283
Ed, mamy kilka pytań.
00:56
You've been callednazywa manywiele things
15
44445
1293
W ciągu ostatnich miesięcy
nazywano cię przeróżnie:
00:57
in the last fewkilka monthsmiesiące.
16
45738
1565
donosicielem,
00:59
You've been callednazywa a whistleblowerWhistleblower, a traitorzdrajca,
17
47303
4925
zdrajcą,
01:04
a herobohater.
18
52228
1729
bohaterem.
01:06
What wordssłowa would you describeopisać yourselfsiebie with?
19
53957
3817
Jakbyś siebie określił?
01:09
ESES: You know, everybodywszyscy who is involvedzaangażowany
20
57774
2662
Każdy zaangażowany w tę debatę
01:12
with this debatedebata
21
60436
1496
zmagał się z opisaniem mnie
01:14
has been strugglingwalczy over me and my personalityosobowość
22
61932
2742
01:16
and how to describeopisać me.
23
64674
3049
i mojego charakteru.
01:19
But when I think about it,
24
67723
1689
Nie jest to pytanie,
01:21
this isn't the questionpytanie that
we should be strugglingwalczy with.
25
69412
3429
nad którym bym się zastanawiał.
01:25
Who I am really doesn't mattermateria at all.
26
72841
3167
To, kim jestem, nie ma znaczenia.
01:28
If I'm the worstnajgorszy personosoba in the worldświat,
27
76008
2712
Jeśli jestem najgorszym
człowiekiem na ziemi,
01:30
you can hatenienawidzić me and moveruszaj się on.
28
78720
1957
możecie mnie nienawidzić i żyć dalej.
01:32
What really matterssprawy here are the issuesproblemy.
29
80677
2535
Ważne są sprawy, które poruszamy.
01:35
What really matterssprawy here is the
kinduprzejmy of governmentrząd we want,
30
83212
2835
Jakiego chcemy rządu,
01:38
the kinduprzejmy of InternetInternet we want,
31
86047
1513
jakiego internetu,
01:39
the kinduprzejmy of relationshipzwiązek betweenpomiędzy people
32
87560
2558
jakiej chcemy relacji
między ludźmi i społeczeństwami.
01:42
and societiesspołeczeństwa.
33
90118
1340
01:43
And that's what I'm hopingmieć nadzieję
the debatedebata will moveruszaj się towardsw kierunku,
34
91458
3088
Mam nadzieję, że ta debata
wpłynie na te kwestie.
01:46
and we'vemamy seenwidziany that increasingwzrastający over time.
35
94546
2372
To już zaczyna mieć miejsce.
01:49
If I had to describeopisać myselfsiebie,
36
96918
1910
Gdybym miał opisać się jednym słowem,
01:51
I wouldn'tnie use wordssłowa like "herobohater."
37
98828
1344
nie użyłbym słów "bohater",
01:52
I wouldn'tnie use "patriotPatriot," and I wouldn'tnie use "traitorzdrajca."
38
100172
2702
"patriota" czy "zdrajca".
01:55
I'd say I'm an AmericanAmerykański and I'm a citizenobywatel,
39
102874
2194
Jestem Amerykaninem, jestem obywatelem.
01:57
just like everyonekażdy elsejeszcze.
40
105068
2564
Jak każdy inny.
01:59
CACA: So just to give some contextkontekst
41
107632
1873
Aby dać kontekst tym,
02:01
for those who don't know the wholecały storyfabuła --
42
109505
2196
którzy nie znają całej historii -
02:03
(ApplauseAplauz) —
43
111701
3730
(Brawa)
02:07
this time a yearrok agotemu, you were stationedstacjonujących in HawaiiHawaje
44
115431
4563
rok temu o tej porze
pracowałeś jako konsultant
02:12
workingpracujący as a consultantkonsultant to the NSANSA.
45
119994
2390
w Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego na Hawajach.
02:14
As a sysadminsysadmin, you had accessdostęp
46
122384
2044
Jako administrator,
miałeś dostęp do ich systemów
02:16
to theirich systemssystemy,
47
124428
2405
02:19
and you beganrozpoczął się revealingodkrywczy
certainpewny classifiedsklasyfikowane documentsdokumenty
48
126833
4254
i zacząłeś ujawniać pewne poufne dokumenty
02:23
to some handpickedstarannie dobrany journalistsdziennikarze
49
131087
3200
wybranym dziennikarzom,
02:26
leadingprowadzący the way to June'sW czerwcu revelationsrewelacje.
50
134287
1591
rozpoczynając czerwcowe rewelacje.
02:28
Now, what propellednapędzane you to do this?
51
135878
5376
Co cię do tego skłoniło?
02:33
ESES: You know,
52
141254
2786
Wiesz, kiedy pracowałem na Hawajach,
02:36
when I was sittingposiedzenie in HawaiiHawaje,
53
144040
2180
i wcześniej, gdy pracowałem
we wspólnocie wywiadowczej,
02:38
and the yearslat before, when I was
workingpracujący in the intelligenceinteligencja communityspołeczność,
54
146220
2658
02:41
I saw a lot of things that had disturbedzakłócony me.
55
148878
3722
widziałem wiele rzeczy,
które budziły mój niepokój.
02:44
We do a lot of good things
in the intelligenceinteligencja communityspołeczność,
56
152600
3277
Robimy wiele dobrych rzeczy
we wspólnocie wywiadu,
02:48
things that need to be doneGotowe,
57
155877
1193
rzeczy, które trzeba robić
02:49
and things that help everyonekażdy.
58
157070
2697
i które pomagają wszystkim.
02:51
But there are alsorównież things that go too fardaleko.
59
159767
1957
Ale czasem posuwamy się za daleko.
02:53
There are things that shouldn'tnie powinien be doneGotowe,
60
161724
1296
Parę rzeczy nie powinno się zdarzyć,
02:55
and decisionsdecyzje that were beingistota madezrobiony in secretsekret
61
163020
3068
a decyzje podejmowane były potajemnie -
02:58
withoutbez the public'spubliczny awarenessświadomość,
62
166088
1248
bez świadomości publicznej,
02:59
withoutbez the public'spubliczny consentzgoda,
63
167336
2512
bez publicznej zgody.
03:02
and withoutbez even our representativesprzedstawiciele in governmentrząd
64
169848
2852
Nawet przedstawiciele rządu
03:04
havingmający knowledgewiedza, umiejętności of these programsprogramy.
65
172700
3633
nie wiedzieli o tych programach.
03:08
When I really cameoprawa ołowiana witrażu to struggleborykać się with these issuesproblemy,
66
176333
4533
Kiedy naprawdę zacząłem
mieć z tym problem,
03:13
I thought to myselfsiebie,
67
180866
1622
zacząłem zastanawiać się
03:14
how can I do this in the mostwiększość responsibleodpowiedzialny way,
68
182488
3086
nad najbardziej rozsądnym rozwiązaniem,
03:17
that maximizesmaksymalizuje the publicpubliczny benefitzasiłek
69
185574
3008
które przyniosłoby największy pożytek
03:20
while minimizingMinimalizowanie the risksryzyko?
70
188582
2711
i najmniejsze ryzyko.
03:23
And out of all the solutionsrozwiązania that I could come up with,
71
191293
3088
Ze wszystkich rozwiązań,
na które wpadłem -
03:26
out of going to CongressKongres,
72
194381
2242
pójście do Kongresu,
03:28
when there were no lawsprawa,
73
196623
1303
w którym nie było praw ani ochrony prawnej
03:30
there were no legalprawny protectionszabezpieczenia
74
197926
1685
03:31
for a privateprywatny employeepracownik,
75
199611
1767
dla niezależnego pracownika -
03:33
a contractorkontrahent in intelligenceinteligencja like myselfsiebie,
76
201378
3333
kontrahenta, którym byłem -
03:36
there was a riskryzyko that I would be
buriedpochowany alongwzdłuż with the informationInformacja
77
204711
3647
pociągało za sobą ryzyko zniszczenia
zarówno mnie jak i informacji.
03:40
and the publicpubliczny would never find out.
78
208358
1907
Świat nigdy by się tego nie dowiedział.
03:42
But the First AmendmentZmiany of
the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa ConstitutionKonstytucja
79
210265
3022
Pierwsza Poprawka do Konstytucji
03:45
guaranteesgwarancje us a freewolny pressnaciśnij for a reasonpowód,
80
213287
3541
gwarantuje wolność słowa nie bez powodu.
03:49
and that's to enablewłączyć an adversarialkontradyktoryjności pressnaciśnij,
81
216828
3205
Istnieje, by umożliwić prasie
03:52
to challengewyzwanie the governmentrząd,
82
220033
1897
podważenie decyzji rządu,
03:54
but alsorównież to work togetherRazem with the governmentrząd,
83
221930
2634
ale także pracę z rządem
03:56
to have a dialoguedialog and debatedebata about how we can
84
224564
2318
w celu umożliwienia debaty o tym,
03:59
informpoinformować the publicpubliczny about matterssprawy of vitalistotny importanceznaczenie
85
226882
5439
jak informować opinię publiczną
o sprawach wielkiej wagi
04:04
withoutbez puttingwprowadzenie our nationalkrajowy securitybezpieczeństwo at riskryzyko.
86
232321
3130
bez narażania bezpieczeństwa narodowego.
04:07
And by workingpracujący with journalistsdziennikarze,
87
235451
1676
Pracując z dziennikarzami,
04:09
by givingdający all of my informationInformacja
88
237127
2154
przekazując wszystkie
informacje Amerykanom,
04:11
back to the AmericanAmerykański people,
89
239281
2277
04:13
ratherraczej than trustingufając myselfsiebie to make
90
241558
1771
zamiast samemu podjąć decyzje
04:15
the decisionsdecyzje about publicationopublikowanie,
91
243329
2734
odnośnie publikacji
04:18
we'vemamy had a robustkrzepki debatedebata
92
246063
2236
odbyliśmy intensywną debatę
04:20
with a deepgłęboki investmentinwestycja by the governmentrząd
93
248299
3267
z wielkim zaangażowaniem rządu,
04:23
that I think has resulteddoprowadziło in a benefitzasiłek for everyonekażdy.
94
251566
5106
która według mnie
była korzystna dla wszystkich.
04:28
And the risksryzyko that have been threatenedzagrożony,
95
256672
3775
A ryzyko, którym straszono,
04:32
the risksryzyko that have been playedgrał up
96
260447
2133
którym zagrał rząd,
04:34
by the governmentrząd
97
262580
1552
nigdy się nie pojawiło.
04:36
have never materializedmaterialized.
98
264132
1426
Nigdy się nie urzeczywistniło.
04:37
We'veMamy never seenwidziany any evidencedowód
99
265558
2078
Nigdy nie było żadnego dowodu,
04:39
of even a singlepojedynczy instanceinstancja of specifickonkretny harmszkoda,
100
267636
3556
nawet jednego przykładu realnej szkody.
04:43
and because of that,
101
271192
1469
Dlatego też nie czuję się źle
04:44
I'm comfortablewygodny with the decisionsdecyzje that I madezrobiony.
102
272661
2127
z powodu decyzji, którą podjąłem.
04:46
CACA: So let me showpokazać the audiencepubliczność
103
274788
2213
Pokażę teraz widowni
04:49
a couplepara of examplesprzykłady of what you revealedujawnione.
104
277001
2469
przykłady ujawnionych
przez Ciebie informacji.
04:51
If we could have a slideślizgać się up, and EdEd,
105
279470
1912
Poproszę o slajd.
Ed, nie wiem, czy widzisz,
04:53
I don't know whetherczy you can see,
106
281382
1755
04:55
the slidesslajdy are here.
107
283137
1114
ale slajdy są tu.
04:56
This is a slideślizgać się of the PRISMPRYZMAT programprogram,
108
284251
2585
To slajd z programu PRISM.
04:59
and maybe you could tell the audiencepubliczność
109
286836
2469
Mógłbyś powiedzieć widowni,
05:01
what that was that was revealedujawnione.
110
289305
2606
co zostało tu ujawnione?
05:04
ESES: The bestNajlepiej way to understandzrozumieć PRISMPRYZMAT,
111
291911
2212
ES: Najprościej zrozumieć czym jest PRISM,
05:06
because there's been a little bitkawałek of controversyspór,
112
294123
1461
a było trochę niejasności,
05:07
is to first talk about what PRISMPRYZMAT isn't.
113
295584
3751
poprzez zrozumienie, czym nie jest.
05:11
Much of the debatedebata in the U.S.
has been about metadatametadane.
114
299335
2755
Dużo mówiło się w Stanach
na temat metadanych.
05:14
They'veThey've said it's just metadatametadane, it's just metadatametadane,
115
302090
2891
Powtarzano w kółko "to tylko metadane",
05:17
and they're talkingmówić about a specifickonkretny legalprawny authorityautorytet
116
304981
2741
i mówiono o konkretnej podstawie prawnej,
05:19
callednazywa SectionSekcja 215 of the PatriotPatriot ActUstawy.
117
307722
2705
o Artykule 215 ustawy Patriot Act.
05:22
That allowspozwala sortsortować of a warrantlesswarrantless wiretappingpodsłuch,
118
310427
3069
Pozwala ona na podsłuch
bez posiadania nakazu,
masową inwigilację połączeń
telefonicznych w całym kraju -
05:25
massmasa surveillanceinwigilacja of the entireCały country'skraju
119
313496
2363
05:28
phonetelefon recordsdokumentacja, things like that --
120
315859
2157
rzeczy typu:
05:30
who you're talkingmówić to,
121
318016
1362
z kim się rozmawia,
05:31
when you're talkingmówić to them,
122
319378
2028
kiedy
05:33
where you traveledbywały.
123
321406
1296
i dokąd podróżuje.
05:34
These are all metadatametadane eventswydarzenia.
124
322702
2501
To są wszystko metadane.
05:37
PRISMPRYZMAT is about contentzadowolony.
125
325203
3346
W PRISM chodzi o treść.
05:40
It's a programprogram throughprzez whichktóry the governmentrząd could
126
328549
2140
To program, dzięki któremu
rząd mógł wywoływać naciski
na spółki w Stanach,
05:42
compelzobowiązać corporatezbiorowy AmericaAmeryka,
127
330689
2044
05:44
it could deputizewiceprzewodniczących corporatezbiorowy AmericaAmeryka
128
332733
3393
delegować je do wykonywania
05:48
to do its dirtybrudny work for the NSANSA.
129
336126
3864
brudnej roboty dla Agencji.
05:52
And even thoughchociaż some of
these companiesfirmy did resistopierać się,
130
339990
2996
Mimo że niektóre z nich stawiały opór,
05:55
even thoughchociaż some of them --
131
342986
1423
mimo że - chyba Yahoo była jedną z nich -
05:56
I believe YahooYahoo was one of them —
132
344409
1246
05:57
challengedzakwestionowany them in courtSąd, they all lostStracony,
133
345655
2657
zakwestionowały to w sądzie przegrały,
06:00
because it was never triedwypróbowany by an openotwarty courtSąd.
134
348312
2915
ponieważ nigdy nie sądzono
tego na rozprawie jawnej.
06:03
They were only triedwypróbowany by a secretsekret courtSąd.
135
351227
3131
Tylko w trybie niejawnym.
06:06
And something that we'vemamy seenwidziany,
136
354358
1367
Coś, czego byliśmy świadkami,
06:07
something about the PRISMPRYZMAT programprogram
that's very concerningo to me is,
137
355725
2704
co wzbudziło mój niepokój
w programie PRISM, to to,
06:10
there's been a talkingmówić pointpunkt in the U.S. governmentrząd
138
358429
1979
że w rządzie dyskutowano
na ten temat stwierdzając,
06:12
where they'veoni said 15 federalfederalny judgessędziowie
139
360408
3751
że 15 sędziów federalnych
06:16
have reviewedrecenzja these programsprogramy
and founduznany them to be lawfulzgodne z prawem,
140
364159
2698
uznało ten program za zgodny z prawem,
06:19
but what they don't tell you
141
366857
2720
ale nie wspominano,
06:21
is those are secretsekret judgessędziowie
142
369577
2630
że byli to tajni sędziowie
06:24
in a secretsekret courtSąd
143
372207
2002
w tajnym sądzie
06:26
basedna podstawie on secretsekret interpretationsinterpretacje of lawprawo
144
374209
3074
opartym na tajnych interpretacjach prawa,
06:29
that's considereduważane 34,000 warrantgwarantuje requestsupraszanie
145
377283
4234
który rozpatrzył 34.000 wniosków
06:33
over 33 yearslat,
146
381517
2459
w ciągu 33 lat,
06:36
and in 33 yearslat only rejectedodrzucony
147
383976
2187
i w ciągu tych 33 lat
06:38
11 governmentrząd requestsupraszanie.
148
386163
2883
odrzucił 11 rządowych wniosków.
06:41
These aren'tnie są the people that we want decidingdecydowanie
149
389046
2747
To nie są ludzie,
którym chcielibyśmy pozwolić decydować
06:43
what the rolerola of corporatezbiorowy AmericaAmeryka
150
391793
2146
o roli korporacji
w niezależnym i otwartym internecie.
06:46
in a freewolny and openotwarty InternetInternet should be.
151
393939
2456
06:48
CACA: Now, this slideślizgać się that we're showingseans here
152
396395
2111
Slajd, który wyświetlamy podaje daty,
06:50
showsprzedstawia the datesdaty in whichktóry
153
398506
2212
w których firmy technologiczne,
firmy internetowe
06:52
differentróżne technologytechnologia companiesfirmy, InternetInternet companiesfirmy,
154
400718
2415
06:55
are allegedrzekome to have joinedDołączył the programprogram,
155
403133
2354
rzekomo wstąpiły do tego programu
06:57
and where datadane collectionkolekcja beganrozpoczął się from them.
156
405487
2958
i kiedy zaczęto zbierać od nich dane.
07:00
Now, they have deniedodmówiono collaboratingWspółpraca with the NSANSA.
157
408445
4749
Firmy te zaprzeczyły współpracy z Agencją.
07:05
How was that datadane collectedZebrane by the NSANSA?
158
413194
5104
W jaki więc sposób Agencja
gromadziła informacje?
07:10
ESES: Right. So the NSA'sNSA ownwłasny slidesslajdy
159
418298
3179
Slajdy agencji nazywają to
07:13
referodnosić się to it as directbezpośredni accessdostęp.
160
421477
2800
"dostępem bezpośrednim".
07:16
What that meansznaczy to an actualrzeczywisty NSANSA analystanalityk,
161
424277
2750
Dla analityka Agencji,
07:19
someonektoś like me who was workingpracujący
as an intelligenceinteligencja analystanalityk
162
427027
3108
pracującego jako analityk wywiadu -
07:22
targetingkierowanie, ChineseChiński cyber-hackershakerzy cyber,
163
430135
2471
wiecie, namierzanie, chińscy hakerzy
07:24
things like that, in HawaiiHawaje,
164
432606
2082
i tego typu sprawy na Hawajach -
07:26
is the provenancepochodzenie of that datadane
165
434688
1969
oznacza to, że te dane
07:28
is directlybezpośrednio from theirich serversserwery.
166
436657
2256
pochodzą bezpośrednio z ich serwerów.
07:31
It doesn't mean
167
438913
2064
Nie oznacza,
07:33
that there's a groupGrupa of companyfirma representativesprzedstawiciele
168
440977
2806
że przedstawiciele spółek
07:35
sittingposiedzenie in a smokydymny roompokój with the NSANSA
169
443783
2437
siedzą w zadymionym pokoju z Agencją,
07:38
pallingpalling around and makingzrobienie back-roompokoju na zapleczu dealsoferty
170
446220
1790
podejmując zakulisowe decyzje o tym,
07:40
about how they're going to give this stuffrzeczy away.
171
448010
2543
jak przekazywać te informacje.
07:42
Now eachkażdy companyfirma handlesuchwyty it differentróżne wayssposoby.
172
450553
2393
Każda firma rozwiązuje to w inny sposób.
07:45
Some are responsibleodpowiedzialny.
173
452946
1176
Niektóre są odpowiedzialne.
07:46
Some are somewhatnieco lessmniej responsibleodpowiedzialny.
174
454122
2091
Inne trochę mniej.
07:48
But the bottomDolny linelinia is, when we talk about
175
456213
1768
Podsumowując,
jeśli chodzi o źródło tych informacji,
07:50
how this informationInformacja is givendany,
176
457981
3379
07:53
it's comingprzyjście from the companiesfirmy themselvessami.
177
461360
2486
to pochodzą one z tych firm.
07:56
It's not stolenskradziony from the lineskwestia.
178
463846
2295
Nie są kradzione.
07:58
But there's an importantważny thing to rememberZapamiętaj here:
179
466141
1932
Warto jednak pamiętać,
08:00
even thoughchociaż companiesfirmy pushedpchnął back,
180
468073
1931
że mimo iż firmy stawiały opór,
08:02
even thoughchociaż companiesfirmy demandedzażądał,
181
470004
2053
mimo iż żądały nakazów,
08:04
hey, let's do this throughprzez a warrantgwarantuje processproces,
182
472057
2546
chciały pewnego rodzaju
08:06
let's do this
183
474603
1774
08:08
where we actuallytak właściwie have some sortsortować of legalprawny reviewrecenzja,
184
476377
3149
opinii prawnej,
08:11
some sortsortować of basispodstawa for handingprzekazanie over
185
479526
1831
podstawy do obchodzenia się
08:13
these users'użytkowników datadane,
186
481357
1940
z danymi użytkowników.
08:15
we saw storieshistorie in the WashingtonWaszyngton PostStanowisko last yearrok
187
483297
2391
W idzieliśmy artykuły
w Washington Post w zeszłym roku -
08:17
that weren'tnie były as well reportedzgłaszane as the PRISMPRYZMAT storyfabuła
188
485688
3212
które nie były opisywane
w kontekście PRISM -
08:21
that said the NSANSA brokezepsuł się in
189
488900
2599
mówiące, że Agencja włamała się
08:23
to the datadane centercentrum communicationskomunikacja
190
491499
1801
do centrum wymiany danych
08:25
betweenpomiędzy GoogleGoogle to itselfsamo
191
493300
2156
pomiędzy Google a Yahoo.
08:27
and YahooYahoo to itselfsamo.
192
495456
1578
08:29
So even these companiesfirmy that are cooperatingwspółpracujących
193
497034
2832
Więc mimo że te firmy
współpracują z Agencją
08:32
in at leastnajmniej a compelledzmuszony but hopefullyufnie lawfulzgodne z prawem mannersposób
194
499866
2871
w przymuszony,
lecz, oby, legalny sposób,
08:34
with the NSANSA,
195
502737
1873
dla Agencji
08:36
the NSANSA isn't satisfiedzadowolona with that,
196
504610
3296
nie jest to wystarczające.
08:40
and because of that, we need our companiesfirmy
197
507906
1978
Dlatego tak ważne jest,
by firmy ciężko pracowały
08:42
to work very hardciężko
198
509884
2815
08:44
to guaranteegwarancja that they're going to representprzedstawiać
199
512699
2472
i gwarantowały,
że będą reprezentować interes użytkowników
08:47
the interestszainteresowania of the userużytkownik, and alsorównież advocaterzecznik
200
515171
2586
08:49
for the rightsprawa of the usersużytkowników.
201
517757
1916
i opowiadać się za ich prawami.
08:51
And I think over the last yearrok,
202
519673
1274
W zeszłym roku widzieliśmy,
08:53
we'vemamy seenwidziany the companiesfirmy that are namedo imieniu
203
520947
1583
że firmy wymienione na slajdach PRISM
08:54
on the PRISMPRYZMAT slidesslajdy
204
522530
1418
08:56
take great strideskrokami to do that,
205
523948
1809
wykonały ogromny krok w tym kierunku
08:57
and I encouragezachęcać them to continueKontyntynuj.
206
525757
2253
i zachęcam, by to kontynuowały.
09:00
CACA: What more should they do?
207
528010
2682
Co jeszcze powinny zrobić?
09:02
ESES: The biggestnajwiększy thing that an InternetInternet companyfirma
208
530692
3517
Najważniejszą rzeczą,
jaką mogą robić
firmy internetowe w Stanach
09:06
in AmericaAmeryka can do todaydzisiaj, right now,
209
534209
3226
09:09
withoutbez consultingordynacyjny with lawyersprawnicy,
210
537435
1442
bez konsultacji z prawnikami,
09:11
to protectochraniać the rightsprawa of usersużytkowników worldwidena calym swiecie,
211
538877
3539
to ochrona praw użytkowników
na całym świecie,
09:14
is to enablewłączyć SSLSSL websieć encryptionszyfrowanie
212
542416
5383
umożliwienie szyfrowania SSL
09:19
on everykażdy pagestrona you visitodwiedzić.
213
547799
2005
na każdej odwiedzanej stronie.
09:22
The reasonpowód this matterssprawy is todaydzisiaj,
214
549804
2942
Dlaczego to ma znaczenie?
09:24
if you go to look at a copyKopiuj of "1984" on AmazonAmazon.comcom,
215
552746
5238
Jeśli poszukasz książki
"1984" na Amazonie,
09:30
the NSANSA can see a recordrekord of that,
216
557984
2447
Agencja ma do niej dostęp,
09:32
the RussianRosyjski intelligenceinteligencja serviceusługa
can see a recordrekord of that,
217
560431
2219
rosyjski wywiad ma do tego dostęp,
09:34
the ChineseChiński serviceusługa can see a recordrekord of that,
218
562650
2457
chiński,
09:37
the FrenchFrancuski serviceusługa, the GermanNiemiecki serviceusługa,
219
565107
1898
francuski, niemiecki
09:39
the servicesusługi of AndorraAndora.
220
567005
1322
wywiad Andory.
09:40
They can all see it because it's unencryptedniezaszyfrowane.
221
568327
3278
Wszyscy mogą to zobaczyć
bo nie jest to szyfrowane.
09:43
The world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy librarybiblioteka is AmazonAmazon.comcom,
222
571605
3600
Amazon.com stanowi światową bibliotekę,
09:47
but not only do they not
supportwsparcie encryptionszyfrowanie by defaultdomyślne,
223
575205
2655
gdzie szyfrowanie
nie tylko nie jest domyślne -
09:50
you cannotnie może choosewybierać to use encryptionszyfrowanie
224
577860
2166
nie można użyć szyfrowania,
09:52
when browsingprzeglądanie stron throughprzez booksksiążki.
225
580026
1727
przeglądając książki.
09:53
This is something that we need to changezmiana,
226
581753
1709
To musi się zmienić,
09:55
not just for AmazonAmazon, I don't mean to singlepojedynczy them out,
227
583462
1875
nie tylko w Amazonie, oni nie są jedyni,
09:57
but they're a great exampleprzykład.
228
585337
1492
ale są świetnym przykładem.
09:59
All companiesfirmy need to moveruszaj się
229
586829
1668
Wszystkie firmy
muszą używać szyfrowania
jako ustawień domyślnych
10:00
to an encryptedszyfrowane browsingprzeglądanie stron habitnawyk by defaultdomyślne
230
588497
3393
dla wszystkich użytkowników,
10:04
for all usersużytkowników who haven'tnie mam takenwzięty any actionczynność
231
591890
2484
10:06
or pickeddoborowy any specialspecjalny methodsmetody on theirich ownwłasny.
232
594374
2261
którzy sami nie używają takich opcji.
10:08
That'llKtóry będzie increasezwiększać the privacyPrywatność and the rightsprawa
233
596635
2311
To przyczyni się
do zwiększenia prywatności
10:11
that people enjoycieszyć się worldwidena calym swiecie.
234
598946
2765
i praw ludzi na całym świecie.
10:13
CACA: EdEd, come with me to this partczęść of the stageetap.
235
601711
2478
Ed, chodź ze mną.
10:16
I want to showpokazać you the nextNastępny slideślizgać się here. (ApplauseAplauz)
236
604189
2953
Chcę Ci pokazać następny slajd. (Brawa)
10:19
This is a programprogram callednazywa BoundlessBez granic InformantInformator.
237
607142
2708
Ten program nazywa się
"Informator bez granic".
10:22
What is that?
238
609850
1676
Co to jest?
10:23
ESES: So, I've got to give creditkredyt to the NSANSA
239
611526
2180
Muszę przyznać Agencji,
10:25
for usingza pomocą appropriatewłaściwy namesnazwy on this.
240
613706
2443
że używa właściwych nazw.
10:28
This is one of my favoriteulubiony NSANSA cryptonymscryptonyms.
241
616149
3845
Jest to mój ulubiony kryptonim.
10:32
BoundlessBez granic InformantInformator
242
619994
1470
Ten program, Boundless Informant,
10:33
is a programprogram that the NSANSA hidukrył się from CongressKongres.
243
621464
2850
Agencja ukryła przed Kongresem.
10:36
The NSANSA was previouslypoprzednio askedspytał by CongressKongres,
244
624314
2409
Kongres zapytał wcześniej Agencję,
10:38
was there any abilityzdolność that they had
245
626723
2213
czy są w stanie podać im -
10:41
to even give a roughszorstki ballparkBallpark estimateoszacowanie
246
628936
3758
nawet przybliżoną -
10:44
of the amountilość of AmericanAmerykański communicationskomunikacja
247
632694
2186
ilość amerykańskiej komunikacji,
10:47
that were beingistota interceptedprzechwycone.
248
634880
2134
która jest przechwytywana.
10:49
They said no. They said, we don't tracktor those statsStatystyki,
249
637014
3031
Powiedzieli "nie".
Nie mają takich statystyk
i nie mają jak tego mierzyć.
10:52
and we can't tracktor those statsStatystyki.
250
640045
1549
10:53
We can't tell you how manywiele communicationskomunikacja
251
641594
3104
Nie jesteśmy w stanie określić,
ile komunikacji na świecie przechwytujemy,
10:56
we're interceptingPrzechwytywanie around the worldświat,
252
644698
1463
10:58
because to tell you that would be
253
646161
1487
bo naruszylibyśmy waszą prywatność.
10:59
to invadenajechać your privacyPrywatność.
254
647648
3307
11:03
Now, I really appreciatedoceniać that sentimentsentyment from them,
255
650955
2215
Doceniam troskę,
11:05
but the realityrzeczywistość, when you look at this slideślizgać się is,
256
653170
2135
ale patrząc na ten slajd widać,
11:07
not only do they have the capabilityzdolność,
257
655305
1653
że mają taką możliwość,
11:09
the capabilityzdolność alreadyjuż existsistnieje.
258
656958
2616
ona już istnieje.
11:11
It's alreadyjuż in placemiejsce.
259
659574
1674
Jest już w użyciu.
11:13
The NSANSA has its ownwłasny internalwewnętrzny datadane formatformat
260
661248
3148
Agencja ma własny system danych,
11:16
that tracksutwory bothobie endskończy się of a communicationkomunikacja,
261
664396
4149
który namierza obie strony komunikacji
11:20
and if it saysmówi,
262
668545
1282
i jeśli widać,
11:22
this communicationkomunikacja cameoprawa ołowiana witrażu from AmericaAmeryka,
263
669827
2026
że pochodzi ze Stanów
11:24
they can tell CongressKongres how
manywiele of those communicationskomunikacja
264
671853
2356
może poinformować Kongres,
11:26
they have todaydzisiaj, right now.
265
674209
2516
ile jej jest na dzień dzisiejszy.
11:28
And what BoundlessBez granic InformantInformator tellsmówi us
266
676725
2971
Boundless Informant pokazuje,
11:31
is more communicationskomunikacja are beingistota interceptedprzechwycone
267
679696
2726
że więcej danych jest namierzanych
11:34
in AmericaAmeryka about AmericansAmerykanie
268
682422
2973
o Amerykanach w Ameryce
11:37
than there are in RussiaRosja about RussiansRosjanie.
269
685395
3420
niż o Rosjanach w Rosji.
11:41
I'm not sure that's what an intelligenceinteligencja agencyagencja
270
688815
1865
Nie wiem, czy taki
11:42
should be aimingcelem for.
271
690680
2319
powinien być cel Agencji.
11:45
CACA: EdEd, there was a storyfabuła brokenzłamany
in the WashingtonWaszyngton PostStanowisko,
272
692999
2406
Kolejna historia ujawniona
przez Washington Post
11:47
again from your datadane.
273
695405
1722
na podstawie twoich informacji.
11:49
The headlinenagłówek saysmówi,
274
697127
1679
Nagłówek mówił:
"Agencja łamie przepisy
dotyczące danych osobowych
11:51
"NSANSA brokezepsuł się privacyPrywatność ruleszasady
275
698806
1497
11:52
thousandstysiące of timesczasy perza yearrok."
276
700303
2030
tysiące razy rocznie".
11:54
Tell us about that.
277
702333
1538
Opowiedz nam o tym.
11:56
ESES: We alsorównież heardsłyszał in CongressionalKongresu
testimonyświadectwo last yearrok,
278
703871
2593
Słyszeliśmy w zeznaniach
w Kongresie w zeszłym roku,
11:58
it was an amazingniesamowity thing for someonektoś like me
279
706464
1937
to niesamowite dla kogoś takiego jak ja,
12:00
who cameoprawa ołowiana witrażu from the NSANSA
280
708401
1704
pochodzącego z Agencji,
12:02
and who'skto jest seenwidziany the actualrzeczywisty internalwewnętrzny documentsdokumenty,
281
710105
2572
kto rzeczywiście widział
wewnętrzne dokumenty,
12:04
knowswie what's in them,
282
712677
2591
wie, co w nich jest,
12:07
to see officialsurzędnicy testifyingzeznając underpod oathPrzysięga
283
715268
2540
widzieć urzędnika
zeznającego pod przysięgą,
12:10
that there had been no abusesnadużyć,
284
717808
1882
mówiącego, że nie było żadnych nadużyć.
12:11
that there had been no violationsnaruszenia of the NSA'sNSA ruleszasady,
285
719690
3633
Nie było pogwałcenia przepisów Agencji,
12:15
when we knewwiedziałem this storyfabuła was comingprzyjście.
286
723323
2941
kiedy wiedzieliśmy,
że ten artykuł się zbliża.
12:18
But what's especiallyszczególnie interestingciekawy about this,
287
726264
2088
Co ciekawe,
12:20
about the factfakt that the NSANSA has violatednaruszone
288
728352
2048
Agencja sama naruszała
12:22
theirich ownwłasny ruleszasady, theirich ownwłasny lawsprawa
289
730400
2368
własne przepisy, własne prawa
12:24
thousandstysiące of timesczasy in a singlepojedynczy yearrok,
290
732768
2673
tysiące razy w ciągu roku,
12:27
includingwłącznie z one eventzdarzenie by itselfsamo,
291
735441
2727
w tym jedno zdarzenie,
12:30
one eventzdarzenie out of those 2,776,
292
738168
4976
jedno z 2776 zdarzeń
12:35
that affectedafektowany more than 3,000 people.
293
743144
2306
dotknęło ponad 3000 osób.
12:37
In anotherinne eventzdarzenie, they interceptedprzechwycone
294
745450
1839
Podczas kolejnego
12:39
all the callspołączenia in WashingtonWaszyngton, D.C., by accidentwypadek.
295
747289
4212
przechwycili wszystkie rozmowy
z Waszyngtonu przez przypadek.
12:43
What's amazingniesamowity about this,
296
751501
2237
Co ciekawe w tym zdarzeniu,
12:45
this reportraport, that didn't get that much attentionUwaga,
297
753738
2208
które nie przykuło za wiele uwagi to fakt,
12:48
is the factfakt that not only were there 2,776 abusesnadużyć,
298
755946
4861
że było nie tylko 2776 nadużyć.
12:53
the chairmanprzewodniczący of the SenateSenat IntelligenceInteligencji CommitteeKomitet,
299
760807
2141
Dianne Feinstein, szefowa
komisji do spraw wywiadu
12:55
DianneDianne FeinsteinFeinstein, had not seenwidziany this reportraport
300
762948
3987
w amerykańskim senacie,
nie widziała tego raportu
12:59
untilaż do the WashingtonWaszyngton PostStanowisko contactedskontaktował się her
301
766935
3191
dopóki Washington Post nie poprosił jej
13:02
askingpytając for commentkomentarz on the reportraport.
302
770126
2448
o komentarz na ten temat.
13:04
And she then requestedzgłoszony a copyKopiuj from the NSANSA
303
772574
1893
Dopiero wtedy żądała
i otrzymała od Agencji
13:06
and receivedOdebrane it,
304
774467
1701
jego kopię - nie widziała jej wcześniej.
13:08
but had never seenwidziany this before that.
305
776168
2027
13:10
What does that say about the statestan of oversightnadzoru
306
778195
2687
Jak świadczy o zaniedbaniach
13:13
in AmericanAmerykański intelligenceinteligencja
307
780882
1737
amerykańskiego wywiadu to,
13:14
when the chairmanprzewodniczący of the
SenateSenat IntelligenceInteligencji CommitteeKomitet
308
782619
1788
że szefowa senackiej komisji
do spraw wywiadu nie ma pojęcia,
13:16
has no ideapomysł that the ruleszasady are beingistota brokenzłamany
309
784407
2793
że przepisy są łamane
tysiące razy rocznie?
13:19
thousandstysiące of timesczasy everykażdy yearrok?
310
787200
2160
13:21
CACA: EdEd, one responseodpowiedź to this wholecały debatedebata is this:
311
789360
3629
Jednym z komentarzy,
który pada w tej debacie jest pytanie:
13:25
Why should we careopieka about
312
792989
2665
czemu powinniśmy przejmować się
13:27
all this surveillanceinwigilacja, honestlyszczerze?
313
795654
1468
całym tym nadzorem?
13:29
I mean, look, if you've doneGotowe nothing wrongźle,
314
797122
2152
Jeśli nie zrobiłeś nic złego,
13:31
you've got nothing to worrymartwić się about.
315
799274
2784
nie masz się czym przejmować.
13:34
What's wrongźle with that pointpunkt of viewwidok?
316
802058
2292
Co jest złego w takiej opinii?
13:36
ESES: Well, so the first thing is,
317
804350
1648
Po pierwsze rezygnuje się
13:38
you're givingdający up your rightsprawa.
318
805998
1713
z własnych praw.
13:39
You're sayingpowiedzenie hey, you know,
319
807711
1358
To powiedzenie sobie
13:41
I don't think I'm going to need them,
320
809069
2372
"chyba nie będę ich potrzebował,
13:43
so I'm just going to trustzaufanie that, you know,
321
811441
1682
będę im ufał, pozbądźmy się praw,
13:45
let's get ridpozbyć się of them, it doesn't really mattermateria,
322
813123
2978
one nie mają żadnego znaczenia,
13:48
these guys are going to do the right thing.
323
816101
1974
ci ludzie na pewno postąpią właściwie".
13:50
Your rightsprawa mattermateria
324
818075
1859
Zadbaj o własne prawa,
13:52
because you never know when
you're going to need them.
325
819934
2842
bowiem nigdy nie wiesz,
kiedy będziesz ich potrzebować.
13:54
BeyondPoza that, it's a partczęść of our culturalkulturalny identitytożsamość,
326
822776
2282
Poza tym to kwestia tożsamości kulturowej
13:57
not just in AmericaAmeryka,
327
825058
2132
nie tylko w Ameryce,
13:59
but in WesternWestern societiesspołeczeństwa
328
827190
1591
ale w społeczeństwach zachodnich
14:00
and in democraticdemokratyczny societiesspołeczeństwa around the worldświat.
329
828781
2962
i społeczeństwach demokratycznych
na całym świecie.
14:03
People should be ablezdolny to pickwybierać up the phonetelefon
330
831743
2404
Ludzie powinni mieć możliwość
14:06
and to call theirich familyrodzina,
331
834147
1454
dzwonienia do własnych rodzin,
14:07
people should be ablezdolny to sendwysłać a texttekst messagewiadomość
332
835601
1999
wysyłania wiadomości do swoich bliskich,
14:09
to theirich lovedkochany oneste,
333
837600
1128
14:10
people should be ablezdolny to buykupować a bookksiążka onlineonline,
334
838728
2454
kupowania książek w sieci,
14:13
they should be ablezdolny to travelpodróżować by trainpociąg,
335
841182
1790
podróżowania pociągiem,
14:15
they should be ablezdolny to buykupować an airlinelinia lotnicza ticketbilet
336
842972
2217
kupowania biletu na samolot
bez obawy o to,
14:17
withoutbez wonderingpełen zdumienia about how these eventswydarzenia
337
845189
1737
w jaki sposób te zdarzenia
mogą być ocenione za kilka lat
14:19
are going to look to an agentagenta of the governmentrząd,
338
846926
3685
14:22
possiblymożliwie not even your governmentrząd
339
850611
2590
przez rządowego agenta
z niekoniecznie twojego kraju,
14:25
yearslat in the futureprzyszłość,
340
853201
1755
w jaki sposób zostaną przeinaczone
14:27
how they're going to be misinterpretedbłędnie
341
854956
1740
14:28
and what they're going to think your intentionsintencje were.
342
856696
2784
i jak ocenione twoje intencje.
14:31
We have a right to privacyPrywatność.
343
859480
2074
Mamy prawo do prywatności.
14:33
We requirewymagać warrantsgwarantuje, że to be basedna podstawie on probableprawdopodobne causeprzyczyna
344
861554
3618
Mamy prawo mówiące, że nakazy wydaje się
na podstawie uzasadnionej przyczyny,
14:37
or some kinduprzejmy of individualizedzindywidualizowane suspicionpodejrzenie
345
865172
2464
14:39
because we recognizerozpoznać that trustingufając anybodyktoś,
346
867636
4527
ponieważ wiemy,
że powierzanie komukolwiek,
14:44
any governmentrząd authorityautorytet,
347
872163
1594
jakiejkolwiek władzy rządowej
14:45
with the entiretycałość of humanczłowiek communicationskomunikacja
348
873757
3084
całości ludzkiej komunikacji
14:49
in secretsekret and withoutbez oversightnadzoru
349
876841
2433
w tajemnicy i bez nadzoru
14:51
is simplypo prostu too great a temptationpokusa to be ignoredignorowane.
350
879274
4844
jest zbyt wielką pokusą do zignorowania.
14:56
CACA: Some people are furiouswściekły at what you've doneGotowe.
351
884118
2559
Niektórzy ludzie
są wściekli, że to zrobiłeś.
14:58
I heardsłyszał a quotezacytować recentlyostatnio from DickDick CheneyCheney
352
886677
2839
Słyszałem niedawno wypowiedź
Dicka Cheneya, który powiedział,
15:01
who said that JulianJulian AssangeAssange was a fleaPchła bitegryźć,
353
889516
5892
że Julian Assange był tylko pchłą,
15:07
EdwardEdward SnowdenSnowden is the lionLew
that bitkawałek the headgłowa off the dogpies.
354
895408
3422
a Edward Snowden to lew,
który odgryzł głowę psu.
15:11
He thinksmyśli you've committedzobowiązany
355
898830
1553
Uważa, że popełniłeś jeden
15:12
one of the worstnajgorszy actsdzieje of betrayalZdrada
356
900383
2292
z najgorszych aktów zdrady
15:14
in AmericanAmerykański historyhistoria.
357
902675
2106
w amerykańskiej historii.
15:16
What would you say to people who think that?
358
904781
4356
Co byś odpowiedział
ludziom, którzy tak uważają?
15:23
ESES: DickDick Cheney'sCheneya really something elsejeszcze.
359
910975
2205
Dick Cheney to osobna historia.
15:25
(LaughterŚmiech) (ApplauseAplauz)
360
913180
6797
(Śmiech) (Brawa)
15:32
Thank you. (LaughterŚmiech)
361
920476
4902
Dziękuję. (Śmiech)
15:37
I think it's amazingniesamowity, because at the time
362
925378
2476
To niesamowite,
15:40
JulianJulian AssangeAssange was doing some of his greatestnajwiększy work,
363
927854
3775
gdyż podczas największej
aktywności Juliana Assange
15:43
DickDick CheneyCheney was sayingpowiedzenie
364
931629
1436
Dick Cheney mówił,
że przyczyni się to
do końca rządów na całym świecie,
15:45
he was going to endkoniec governmentsrządy worldwidena calym swiecie,
365
933065
2430
15:47
the skiesnieba were going to igniteIgnite
366
935495
2905
że zapali się niebo,
15:50
and the seasmorza were going to boilgotować off,
367
938400
2136
a morza zaczną się gotować.
15:52
and now he's sayingpowiedzenie it's a fleaPchła bitegryźć.
368
940536
2218
Teraz porównuje go do ugryzienia pchły.
15:54
So we should be suspiciouspodejrzany about the samepodobnie sortsortować of
369
942754
2513
Powinniśmy być podejrzliwi
wobec takich wyszukanych stwierdzeń
15:57
overblownprzekwitły claimsroszczenia of damageuszkodzić to nationalkrajowy securitybezpieczeństwo
370
945267
4193
o zagrożeniu bezpieczeństwa narodowego
wypowiadanych przez
tego rodzaju urzędników.
16:01
from these kinduprzejmy of officialsurzędnicy.
371
949460
1685
16:03
But let's assumezałożyć that these
people really believe this.
372
951145
6849
Ale załóżmy, że ci ludzie
naprawdę w to wierzą.
16:10
I would arguespierać się that they have kinduprzejmy of
373
957994
2230
Polemizowałbym, że mają wąskie pojęcie
16:12
a narrowwąska conceptionkoncepcja of nationalkrajowy securitybezpieczeństwo.
374
960224
4370
o bezpieczeństwie narodowym.
16:16
The prerogativesprerogatywy of people like DickDick CheneyCheney
375
964594
3216
Przesłanki ludzi takich, jak Dick Cheney
16:20
do not keep the nationnaród safebezpieczny.
376
967841
2981
nie czynią kraju bezpiecznym.
16:23
The publicpubliczny interestzainteresowanie is not always the samepodobnie
377
970822
4033
Interes publiczny
16:27
as the nationalkrajowy interestzainteresowanie.
378
974855
2435
nie zawsze idzie w parze
z interesem kraju.
16:29
Going to warwojna with people who are not our enemywróg
379
977290
3894
Pójście na wojnę z ludźmi,
którzy nie są twoim wrogiem,
16:33
in placesmiejsca that are not a threatzagrożenie
380
981184
2130
w miejsca nie stanowiące zagrożenia
16:35
doesn't make us safebezpieczny,
381
983314
2167
nie czyni nas bezpiecznymi.
16:37
and that appliesdotyczy whetherczy it's in IraqIrak
382
985481
2167
Dotyczy to zarówno Iraku,
16:39
or on the InternetInternet.
383
987648
1767
jak i internetu.
16:41
The InternetInternet is not the enemywróg.
384
989415
1523
Internet nie jest wrogiem.
16:43
Our economygospodarka is not the enemywróg.
385
990938
2025
Nasza gospodarka nie jest wrogiem,
16:45
AmericanAmerykański businessesbiznes, ChineseChiński businessesbiznes,
386
992963
2286
Interes amerykański, chiński
16:47
and any other companyfirma out there
387
995249
4571
i każdej innej firmy, która istnieje
16:52
is a partczęść of our societyspołeczeństwo.
388
999820
2431
jest częścią naszego społeczeństwa,
16:54
It's a partczęść of our interconnectedpołączone worldświat.
389
1002251
2214
częścią naszego
wzajemnie powiązanego świata.
16:56
There are tieswięzi of fraternitybraterstwo that bondwięź us togetherRazem,
390
1004465
4445
Są więzy braterskie, które nas łączą.
17:01
and if we destroyzniszczyć these bondswięzy
391
1008910
2668
Jeśli je zniszczymy podważymy standardy,
17:03
by underminingpodważanie the standardsstandardy, the securitybezpieczeństwo,
392
1011578
3155
bezpieczeństwo i zasady postępowania,
17:06
the mannersposób of behaviorzachowanie,
393
1014733
2857
których wymagają kraje
17:09
that nationsnarody and citizensobywatele all around the worldświat
394
1017590
2951
17:12
expectoczekiwać us to abideprzestrzegać by.
395
1020541
2377
i obywatele na całym świecie.
17:15
CACA: But it's allegedrzekome that you've stolenskradziony
396
1022918
3702
Mówi się,
że "ukradłeś" 1,7 miliona dokumentów.
17:18
1.7 millionmilion documentsdokumenty.
397
1026620
1899
17:20
It seemswydaje się only a fewkilka hundredsto of them
398
1028519
1827
Wydaje się, że tylko kilkaset
17:22
have been sharedudostępniony with journalistsdziennikarze so fardaleko.
399
1030346
2857
zostało do tej pory
ujawnione dziennikarzom.
17:25
Are there more revelationsrewelacje to come?
400
1033203
3045
Czy będzie więcej rewelacji?
17:28
ESES: There are absolutelyabsolutnie more revelationsrewelacje to come.
401
1036248
2442
Zdecydowanie tak.
17:30
I don't think there's any questionpytanie
402
1038690
2801
Nie ma chyba wątpliwości,
17:33
that some of the mostwiększość importantważny reportingraportowanie
403
1041491
4247
że jedne z najważniejszych dosiesień
17:37
to be doneGotowe is yetjeszcze to come.
404
1045738
4740
dopiero nadejdą.
17:42
CACA: Come here, because I want to askzapytać you
405
1050478
2062
Podjedź tu,
chciałbym zapytać o tę informację.
17:44
about this particularszczególny revelationobjawienie.
406
1052540
1527
17:46
Come and take a look at this.
407
1054067
3022
Spójrz na to.
17:49
I mean, this is a storyfabuła whichktóry I think
for a lot of the techiestechniczni in this roompokój
408
1057089
3248
Ta historia dla wielu
znawców technologii na tej sali
17:52
is the singlepojedynczy mostwiększość shockingwstrząsający thing
409
1060337
1739
jest jedną z najbardziej szokujących,
17:54
that they have heardsłyszał in the last fewkilka monthsmiesiące.
410
1062076
2360
jakie słyszeli w ciągu ostatnich miesięcy.
17:56
It's about a programprogram callednazywa "BullrunBULLRUN."
411
1064436
2625
Chodzi o program "Bullrun".
17:59
Can you explainwyjaśniać what that is?
412
1067061
3776
Możesz wyjaśnić, co to jest?
18:03
ESES: So BullrunBULLRUN, and this is again
413
1070837
1708
Znowu należy podziękować
agencji za szczerość.
18:04
where we'vemamy got to thank the NSANSA for theirich candorszczerość,
414
1072545
7097
Nazwę zawdzięcza bitwie
z czasów wojny secesyjnej,
18:11
this is a programprogram namedo imieniu after a CivilCywilnego WarWojny battlebitwa.
415
1079642
4590
brytyjskim odpowiednikiem jest Edgehill,
18:16
The BritishBrytyjskie counterpartodpowiednik is callednazywa EdgehillEdgehill,
416
1084232
1613
18:18
whichktóry is a U.K. civilcywilny warwojna battlebitwa.
417
1085845
1475
czyli bitwa z czasów
angielskiej wojny domowej.
18:19
And the reasonpowód that I believe they're namedo imieniu this way
418
1087320
2207
Mają takie nazwy,
18:21
is because they targetcel our ownwłasny infrastructureinfrastruktura.
419
1089527
3489
ponieważ ich celem
jest własna infrastruktura.
18:25
They're programsprogramy throughprzez whichktóry the NSANSA
420
1093016
2691
To programy,
dzięki którym Agencja
18:27
intentionallycelowo misleadswprowadza w błąd corporatezbiorowy partnerswzmacniacz.
421
1095707
4215
celowo wprowadza w błąd
partnerów biznesowych.
18:32
They tell corporatezbiorowy partnerswzmacniacz that these
422
1099922
1882
Mówi im, że to bezpieczne standardy,
18:34
are safebezpieczny standardsstandardy.
423
1101804
1675
18:35
They say hey, we need to work with you
424
1103479
2019
że muszą z nią pracować,
18:37
to securebezpieczne your systemssystemy,
425
1105498
3653
aby zabezpieczyć ich systemy,
18:41
but in realityrzeczywistość, they're givingdający badzły adviceRada
426
1109151
3193
ale w rzeczywistości
dają tym firmom złe rady,
18:44
to these companiesfirmy that makesczyni them
427
1112344
1266
co powoduje, że obniżają
bezpieczeństwo swoich usług.
18:45
degradedegradować the securitybezpieczeństwo of theirich servicesusługi.
428
1113610
2295
18:48
They're buildingbudynek in backdoorsbackdoory that not only
429
1115905
2329
Tworzą rozwiązania,
które może wykorzystać
18:50
the NSANSA can exploitwykorzystać,
430
1118234
2358
nie tylko Agencja,
18:52
but anyonektokolwiek elsejeszcze who has time and moneypieniądze
431
1120592
2521
ale każdy, kto ma czas i pieniądze
by je poznać, znaleźć, a potem użyć
18:55
to researchBadania and find it
432
1123113
2120
18:57
can then use to let themselvessami in
433
1125233
2134
by mieć dostęp do światowej komunikacji.
18:59
to the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy communicationskomunikacja.
434
1127367
1870
19:01
And this is really dangerousniebezpieczny,
435
1129237
1770
To bardzo niebezpieczne,
19:03
because if we losestracić a singlepojedynczy standardstandard,
436
1131007
4184
ponieważ jeśli stracimy standardy,
19:07
if we losestracić the trustzaufanie of something like SSLSSL,
437
1135191
3059
stracimy zaufanie do szyfrowania SSL,
19:10
whichktóry was specificallykonkretnie targetedukierunkowane
438
1138250
1482
które było celem programu Bullrun,
19:11
by the BullrunBULLRUN programprogram,
439
1139732
2123
19:14
we will liverelacja na żywo a lessmniej safebezpieczny worldświat overallogólnie.
440
1141855
2668
będziemy żyć w ogólnie
mniej bezpiecznym świecie.
19:16
We won'tprzyzwyczajenie be ablezdolny to accessdostęp our banksbanki
441
1144523
2107
Nie będziemy mieli dostępu
do naszych banków,
19:18
and we won'tprzyzwyczajenie be ablezdolny to accessdostęp commercehandel
442
1146630
5253
nie będziemy mogli
dokonywać transakcji bez obawy,
19:24
withoutbez worryingfrasobliwy about people
monitoringmonitorowanie those communicationskomunikacja
443
1151883
2823
że inni ludzie będą je obserować
19:26
or subvertingobalać them for theirich ownwłasny endskończy się.
444
1154706
2178
i wykorzystywać do własnych celów.
19:29
CACA: And do those samepodobnie decisionsdecyzje alsorównież potentiallypotencjalnie
445
1156884
4069
Czy te decyzje
19:33
openotwarty AmericaAmeryka up to cyberattackscyberataki
446
1160953
2986
potencjalnie mogą narazić Amerykę
na atak cybernetyczny z innych stron?
19:36
from other sourcesźródła?
447
1163939
3916
19:40
ESES: AbsolutelyAbsolutnie.
448
1167855
1465
Oczywiście.
19:41
One of the problemsproblemy,
449
1169320
1732
Jednym z problemów
19:43
one of the dangerousniebezpieczny legaciesdarowizny
450
1171052
3450
niebezpiecznego dorobku,
19:46
that we'vemamy seenwidziany in the post-Po wprowadzeniu9/11 eraera,
451
1174502
3492
jaki widzieliśmy po 11 września jest fakt,
19:50
is that the NSANSA has traditionallytradycyjnie wornnoszone two hatskapelusze.
452
1177994
4237
że agencja pełni dwie role.
19:54
They'veThey've been in chargeopłata of offensiveofensywa operationsoperacje,
453
1182231
1926
Jest odpowiedzialna
za działania ofensywne, ataki hakerskie,
19:56
that is hackinghakerstwo,
454
1184157
1121
19:57
but they'veoni alsorównież been in
chargeopłata of defensiveobronny operationsoperacje,
455
1185278
2710
ale także działania obronne.
20:00
and traditionallytradycyjnie they'veoni always prioritizedpriorytetowe
456
1187988
2363
Jej tradycyjnym priorytetem
20:02
defenseobrona over offenseprzestępstwo
457
1190351
1387
była defensywa nad ofensywą.
20:03
basedna podstawie on the principlezasada
458
1191738
1390
Opiera się na zasadzie,
20:05
that AmericanAmerykański secretstajniki are simplypo prostu worthwartość more.
459
1193128
2816
że amerykańskie tajemnice
mają większe znaczenie.
20:08
If we hackwłamać się a ChineseChiński businessbiznes
460
1195944
2110
Jeśli włamiemy się do chińskiej firmy
20:10
and stealkraść theirich secretstajniki,
461
1198054
1684
i wykradniemy ich tajemnice,
20:11
if we hackwłamać się a governmentrząd officegabinet in BerlinBerlin
462
1199738
2083
jeśli włamiemy się do urzędu w Berlinie
20:14
and stealkraść theirich secretstajniki,
463
1201821
2098
i wykradniemy jego tajemnice,
20:16
that has lessmniej valuewartość to the AmericanAmerykański people
464
1203919
3607
ma to mniejszą wartość
dla Amerykanów niż pewność,
20:19
than makingzrobienie sure that the ChineseChiński
465
1207526
2100
że Chińczycy nie będą mieli
dostępu do naszych sekretów.
20:21
can't get accessdostęp to our secretstajniki.
466
1209626
2506
20:24
So by reducingredukcja the securitybezpieczeństwo of our communicationskomunikacja,
467
1212132
4131
Tak więc zmniejszając
bezpieczeństwo naszych informacji
20:28
they're not only puttingwprowadzenie the worldświat at riskryzyko,
468
1216263
2028
nie tylko narażają świat na ryzyko,
20:30
they're puttingwprowadzenie AmericaAmeryka at riskryzyko in a fundamentalfundamentalny way,
469
1218291
2272
ale także narażają Amerykę
w sposób fundamentalny.
20:32
because intellectualintelektualny propertynieruchomość is the basispodstawa,
470
1220563
2671
Własność intelektualna
jest podstawą naszej ekonomii.
20:35
the foundationfundacja of our economygospodarka,
471
1223234
1927
Jeśli narazimy ją na ryzyko
z powodu słabego bezpieczeństwa
20:37
and if we put that at riskryzyko throughprzez weaksłaby securitybezpieczeństwo,
472
1225161
2258
będziemy za to płacić latami.
20:39
we're going to be payingintratny for it for yearslat.
473
1227419
1629
20:41
CACA: But they'veoni madezrobiony a calculationobliczenie
474
1229048
1547
CA: Wyliczono, że to opłacalne
20:42
that it was worthwartość doing this
475
1230595
2191
jako element walki
Ameryki z terroryzmem.
20:44
as partczęść of America'sAmerica's defenseobrona againstprzeciwko terrorismterroryzm.
476
1232786
3539
20:48
SurelyNa pewno that makesczyni it a pricecena worthwartość payingintratny.
477
1236325
3612
Z pewnością jest to warte tej ceny.
20:52
ESES: Well, when you look at the resultswyniki
478
1239937
3887
Jeśli spojrzy się na wyniki,
jakie osiągają te programy
w walce z terroryzmem widać,
20:56
of these programsprogramy in stoppingzatrzymanie terrorismterroryzm,
479
1243824
2307
20:58
you will see that that's unfoundedbezpodstawne,
480
1246131
3750
że nie jest to uzasadnione.
21:02
and you don't have to take my wordsłowo for it,
481
1249881
1919
Nie trzeba wierzyć mi na słowo.
21:04
because we'vemamy had the first openotwarty courtSąd,
482
1251800
3772
Odbyła się pierwsza jawna sprawa,
21:07
the first federalfederalny courtSąd that's reviewedrecenzja this,
483
1255572
2369
pierwsze posiedzenie federalne,
które to badało,
21:10
outsidena zewnątrz the secrecytajność arrangementUkład,
484
1257941
2796
poza niejawnymi ustaleniami,
21:12
callednazywa these programsprogramy OrwellianOrwellowską
485
1260737
1987
nazwało te programy Orwelowskimi,
21:14
and likelyprawdopodobne unconstitutionalniezgodne z konstytucją.
486
1262724
2234
prawdopodobnie niezgodnymi z konstytucją.
21:17
CongressKongres, who has accessdostęp
487
1264958
2739
Kongres, który ma dostęp
21:19
to be briefedpoinformowała on these things,
488
1267697
1311
do informacji na ten temat -
21:21
and now has the desirepragnienie to be,
489
1269008
2982
a teraz chce je otrzymywać -
21:24
has producedwytworzony billsrachunki to reformreformy it,
490
1271990
2407
stworzył projekt, by je poprawić,
21:26
and two independentniezależny WhiteBiały HouseDom panelspanele
491
1274397
2885
a dwa niezależne panele z Białego Domu,
21:29
who reviewedrecenzja all of the classifiedsklasyfikowane evidencedowód
492
1277282
2090
które przeglądały
te tajne dowody stwierdziły,
21:31
said these programsprogramy have never stoppedzatrzymany
493
1279372
2633
że te programy nie zapobiegły
21:34
a singlepojedynczy terroristterrorysta attackatak
494
1282005
1761
nawet jednemu atakowi terroru
21:35
that was imminentbliski in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
495
1283766
3503
zagrażającemu Stanom Zjednoczonym.
21:39
So is it really terrorismterroryzm that we're stoppingzatrzymanie?
496
1287269
3186
Czy więc rzeczywiście zatrzymujemy
w ten sposób terroryzm?
21:42
Do these programsprogramy have any valuewartość at all?
497
1290455
2331
Czy te programy mają jakąkolwiek wartość?
21:44
I say no, and all threetrzy branchesoddziały
498
1292786
2244
Myślę że nie, i tak samo sądzą
21:47
of the AmericanAmerykański governmentrząd say no as well.
499
1295030
2432
wszystkie organy amerykańskiego rządu.
21:49
CACA: I mean, do you think there's a deepergłębiej motivationmotywacja
500
1297462
1813
Uważasz, że jest inna motywacja
21:51
for them than the warwojna againstprzeciwko terrorismterroryzm?
501
1299275
3285
niż walka z terroryzmem?
21:54
ESES: I'm sorry, I couldn'tnie mógł hearsłyszeć you, say again?
502
1302560
1550
Przepraszam,
nie dosłyszałem, możesz powtórzyć?
21:56
CACA: Sorry. Do you think there's a deepergłębiej motivationmotywacja
503
1304110
3000
Czy jest głębsza motywacja
21:59
for them other than the warwojna againstprzeciwko terrorismterroryzm?
504
1307110
3879
niż walka z terroryzmem?
22:03
ESES: Yeah. The bottomDolny linelinia is that terrorismterroryzm
505
1310989
2695
Zasadniczą kwestią jest to,
22:05
has always been what we in the intelligenceinteligencja worldświat
506
1313684
2201
że terroryzm w świecie wywiadu
22:08
would call a coverpokrywa for actionczynność.
507
1315885
3273
nazywa się przykrywką do działania.
22:11
TerrorismTerroryzm is something that provokesprowokuje
508
1319158
1925
Terroryzm wywołuje emocjonalne podejście,
22:13
an emotionalemocjonalny responseodpowiedź that allowspozwala people
509
1321083
2230
pozwala usprawiedliwić działania władz
22:15
to rationalizeracjonalizacji authorizingautoryzowania powersuprawnienie and programsprogramy
510
1323313
4357
i programy, których
nie poparliby w innych okolicznościach.
22:19
that they wouldn'tnie give otherwisew przeciwnym razie.
511
1327670
2444
22:22
The BullrunBULLRUN and Edgehill-typeTypu Edgehill programsprogramy,
512
1330114
2486
Agencja prosiła władze o programy takie,
22:24
the NSANSA askedspytał for these authoritieswładze
513
1332600
1717
jak Bullrun czy Edgehill już w latach 90.
22:26
back in the 1990s.
514
1334317
1937
Prosili FBI o przedstawienie
sprawy przed Kongresem.
22:28
They askedspytał the FBIFBI to go to
CongressKongres and make the casewalizka.
515
1336254
2990
22:31
The FBIFBI wentposzedł to CongressKongres and did make the casewalizka.
516
1339244
2174
FBI poszło do Kongresu
i przedstawiło sprawę.
22:33
But CongressKongres and the AmericanAmerykański people said no.
517
1341418
2565
Kongres i amerykańscy obywatele odmówili.
22:36
They said, it's not worthwartość the riskryzyko to our economygospodarka.
518
1343983
2411
Powiedzieli, że nie warto
zagrażać gospodarce,
22:38
They said it's worthwartość too much damageuszkodzić
519
1346394
1919
że to wywoła za dużą
szkodę dla społeczeństwa.
22:40
to our societyspołeczeństwo to justifyuzasadniać the gainszyski.
520
1348313
2687
22:43
But what we saw is, in the post-Po wprowadzeniu9/11 eraera,
521
1351000
4275
Ale po 11 września zobaczyliśmy,
że używali tajemnic,
22:47
they used secrecytajność and they
used the justificationuzasadnienie of terrorismterroryzm
522
1355275
3251
usprawiedliwiając się
obroną przed terroryzmem
22:50
to startpoczątek these programsprogramy in secretsekret
523
1358526
1934
aby używać tych programów w tajemnicy,
22:52
withoutbez askingpytając CongressKongres,
524
1360460
1812
bez zgody Kongresu i pytania Amerykanów.
22:54
withoutbez askingpytając the AmericanAmerykański people,
525
1362272
2180
22:56
and it's that kinduprzejmy of governmentrząd behindza closedZamknięte doorsdrzwi
526
1364452
2738
Przed takimi rządami
za zamkniętymi drzwiami
22:59
that we need to guardstrzec ourselvesmy sami againstprzeciwko,
527
1367190
2559
musimy się bronić,
ponieważ zmniejsza to nasze bezpieczeństwo
23:01
because it makesczyni us lessmniej safebezpieczny,
528
1369749
1250
23:03
and it offersoferuje no valuewartość.
529
1370999
1892
i nie daje korzyści.
23:05
CACA: Okay, come with me here for a secsec,
530
1372891
1866
Chodź do mnie na chwilę,
23:06
because I've got a more personalosobisty questionpytanie for you.
531
1374757
2182
mam osobiste pytanie.
23:09
SpeakingMówiąc of terrorterror,
532
1376939
2924
Mówiąc o strachu -
23:12
mostwiększość people would find the
situationsytuacja you're in right now
533
1379863
3957
większość ludzi nazwałaby
23:16
in RussiaRosja prettyładny terrifyingprzerażający.
534
1383820
3296
twoją obecną sytuację
w Rosji dość przerażającą.
23:19
You obviouslyoczywiście heardsłyszał what happenedstało się,
535
1387116
3587
Na pewno słyszałeś, co się stało,
23:22
what the treatmentleczenie that BradleyBradley ManningZałogi got,
536
1390703
2193
co spotkało Bradleya Manninga,
23:25
ChelseaChelsea ManningZałogi as now is,
537
1392896
2281
co się dzieje teraz z Chelsea Manning,
23:27
and there was a storyfabuła in BuzzfeedBuzzFeed sayingpowiedzenie that
538
1395177
2487
był też artykuł w Buzzfeed mówiący o tym,
23:29
there are people in the intelligenceinteligencja communityspołeczność
539
1397664
1658
że są ludzie w wywiadzie,
23:31
who want you deadnie żyje.
540
1399322
2279
którzy chcą twojej śmierci.
23:33
How are you copingkorona with this?
541
1401601
1940
Jak sobie z tym radzisz?
23:35
How are you copingkorona with the fearstrach?
542
1403541
1949
Jak radzisz sobie ze strachem?
23:37
ESES: It's no mysteryzagadka
543
1405490
3004
Nie jest tajemnicą,
23:40
that there are governmentsrządy out
there that want to see me deadnie żyje.
544
1408494
5648
że są rządy, które pragną mojej śmierci.
23:46
I've madezrobiony clearjasny again and again and again
545
1414142
3410
Mówiłem to jasno wielokrotnie,
23:49
that I go to sleepsen everykażdy morningranek
546
1417552
3366
że codziennie chodzę spać myśląc,
co mogę zrobić dla ludzi w Ameryce.
23:53
thinkingmyślący about what I can
do for the AmericanAmerykański people.
547
1420918
4560
23:57
I don't want to harmszkoda my governmentrząd.
548
1425478
3032
Nie chcę krzywdzić swojego rzadu.
24:00
I want to help my governmentrząd,
549
1428510
3263
Chcę mu pomóc,
24:03
but the factfakt that they are willingskłonny to
550
1431773
3808
ale jeśli są skłonni całkowicie zignorować
prawo do sprawiedliwego procesu,
24:07
completelycałkowicie ignoreignorować duez powodu processproces,
551
1435581
2320
24:10
they're willingskłonny to declarezadeklarować guiltpoczucie winy
552
1437901
2708
są skłonni orzec winę bez procesu,
24:12
withoutbez ever seeingwidzenie a trialpróba,
553
1440609
3286
to musimy działać przeciwko temu
24:16
these are things that we need to work againstprzeciwko
554
1443895
2416
24:18
as a societyspołeczeństwo, and say hey, this is not appropriatewłaściwy.
555
1446311
3578
jako społeczeństwo,
przyznając, że to niewłaściwe.
24:22
We shouldn'tnie powinien be threateninggroźne dissidentsdysydentów.
556
1449889
1827
Nie powinniśmy grozić dysydentom.
24:23
We shouldn'tnie powinien be criminalizingkryminalizacja journalismdziennikarstwo.
557
1451716
3014
Nie powinniśmy potępiać dziennikarstwa.
24:26
And whatevercokolwiek partczęść I can do to see that endkoniec,
558
1454730
3319
Jeśli mogę się przyczynić
do skończenia z tym,
24:30
I'm happyszczęśliwy to do despitepomimo the risksryzyko.
559
1458049
3153
jestem w stanie to zrobić pomimo ryzyka.
24:33
CACA: So I'd actuallytak właściwie like to get some feedbackinformacje zwrotne
560
1461202
1524
Chciałbym poznać
opinie naszej widowni,
24:34
from the audiencepubliczność here,
561
1462726
1219
ponieważ wiem, że jest
wiele przeciwstawnych reakcji
24:36
because I know there's widelyszeroko differingróżniących się reactionsreakcje
562
1463945
2104
24:38
to EdwardEdward SnowdenSnowden.
563
1466049
1941
na Edwarda Snowdena.
24:40
SupposeZałóżmy, że you had the followingnastępujący two choiceswybory, right?
564
1467990
2288
Powiedzmy, że mielibyśmy dwie opcje.
24:42
You could viewwidok what he did
565
1470278
2806
Uznać, że to, co zrobił
24:45
as fundamentallyzasadniczo a recklessnieprzemyślane actdziałać
566
1473084
1894
było zasadniczo nieodpowiedzialne
24:47
that has endangeredzagrożone AmericaAmeryka
567
1474978
3219
i zagroziło Ameryce,
24:50
or you could viewwidok it as fundamentallyzasadniczo a heroicHeroiczny actdziałać
568
1478197
3563
albo że było aktem bohaterstwa
24:53
that will work towardsw kierunku AmericaAmeryka and the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy
569
1481760
3475
i przyczyniło się do dobra jej
24:57
long-termdługoterminowy good?
570
1485235
1387
oraz w przyszłości świata.
24:58
Those are the two choiceswybory I'll give you.
571
1486622
3318
To dwie opcje, które wam daję.
25:02
I'm curiousciekawy to see who'skto jest willingskłonny to votegłosować with
572
1489940
2155
Jestem ciekaw, kto z was zagłosuje
25:04
the first of those,
573
1492095
1417
za pierwszą opcją,
25:05
that this was a recklessnieprzemyślane actdziałać?
574
1493512
3409
że było to nierozważne postępowanie.
25:09
There are some handsręce going up.
575
1496921
1655
Widzę parę uniesionych rąk.
25:10
Some handsręce going up.
576
1498576
1384
Kilka się podnosi.
25:12
It's hardciężko to put your handdłoń up
577
1499960
1276
Ciężko jest zagłosować,
25:13
when the man is standingna stojąco right here,
578
1501236
2111
gdy człowiek stoi przed nami,
25:15
but I see them.
579
1503347
1565
ale widzę, że są takie głosy.
25:17
ESES: I can see you. (LaughterŚmiech)
580
1504912
2531
Widzę was. (Śmiech).
25:19
CACA: And who goesidzie with the seconddruga choicewybór,
581
1507443
2261
Kto głosuje za drugą opcją,
25:21
the fundamentallyzasadniczo heroicHeroiczny actdziałać?
582
1509704
1883
że był to czyn bohaterski?
25:23
(ApplauseAplauz) (CheersOkrzyki)
583
1511587
2647
(Brawa) (Okrzyki)
25:26
And I think it's trueprawdziwe to say that
there are a lot of people
584
1514234
2574
Można stwierdzić, że jest wiele osób,
25:29
who didn't showpokazać a handdłoń and I think
585
1516808
2225
które nie zagłosowały,
25:31
are still thinkingmyślący this throughprzez,
586
1519033
1710
które nadal się nad tym zastanawiają,
25:32
because it seemswydaje się to me that the debatedebata around you
587
1520743
3458
ponieważ wydaje mi się,
że debata wokół Ciebie
25:36
doesn't splitrozdzielać alongwzdłuż traditionaltradycyjny politicalpolityczny lineskwestia.
588
1524201
3109
nie rozkłada się między
tradycyjne podziały polityczne.
25:39
It's not left or right, it's not really about
589
1527310
2254
Nie jest to kwestia prawicy czy lewicy,
25:41
pro-governmentPro-rządowych, libertarianLibertarian, or not just that.
590
1529564
4122
wersji prorządowej
czy skrajnie liberalnej.
25:45
PartCzęść of it is almostprawie a generationalpokoleniowe issuekwestia.
591
1533686
2713
Po części jest to też sprawa pokoleniowa.
Jesteś częścią pokolenia,
25:48
You're partczęść of a generationgeneracja that grewrósł up
592
1536399
1808
25:50
with the InternetInternet, and it seemswydaje się as if
593
1538207
2926
które dorastało z Internetem,
25:53
you becomestają się offendedobrażony at almostprawie a visceraltrzewnej levelpoziom
594
1541133
3208
i wydaje się, że czujesz się
urażony do żywego
gdy widzisz, że robi się coś,
25:56
when you see something doneGotowe
595
1544341
1296
25:57
that you think will harmszkoda the InternetInternet.
596
1545637
2062
co może zagrażać Internetowi.
25:59
Is there some truthprawda to that?
597
1547699
3573
Czy to prawda?
26:03
ESES: It is. I think it's very trueprawdziwe.
598
1551272
5048
Myślę, że wiele w tym prawdy.
26:08
This is not a left or right issuekwestia.
599
1556320
3098
To nie sprawa prawicy czy lewicy.
26:11
Our basicpodstawowy freedomswolności, and when I say our,
600
1559418
2577
Nasze podstawowe wolności -
nie myślę tutaj tylko o Amerykanach,
26:14
I don't just mean AmericansAmerykanie,
601
1561995
1547
26:15
I mean people around the worldświat,
602
1563542
2013
ale o ludziach na całym świecie -
26:17
it's not a partisanpartyzant issuekwestia.
603
1565555
2346
to bezsporna kwestia.
26:20
These are things that all people believe,
604
1567901
2039
Każdy w nie wierzy.
26:22
and it's up to all of us to protectochraniać them,
605
1569940
2525
Zadaniem nas wszystkich jest ich ochrona,
26:24
and to people who have seenwidziany and enjoyedcieszył się
606
1572465
2832
zadaniem ludzi, którzy korzystali
i cieszyli się z wolnego
i dostępnego internetu
26:27
a freewolny and openotwarty InternetInternet,
607
1575297
1661
26:29
it's up to us to preservezachować that libertywolność
608
1576958
3226
jest zachowanie tej wolności,
aby następne pokolenia
mógłby z niej korzystać.
26:32
for the nextNastępny generationgeneracja to enjoycieszyć się,
609
1580184
1905
26:34
and if we don't changezmiana things,
610
1582089
1865
Jeśli nic nie zmienimy,
26:36
if we don't standstoisko up to make the changeszmiany
611
1583954
3133
jeśli nie odważymy się wprowadzić zmian,
26:39
we need to do to keep the InternetInternet safebezpieczny,
612
1587087
3207
które mają zapewnić
bezpieczeństwo internetu
26:42
not just for us but for everyonekażdy,
613
1590294
2768
nie tylko nam, ale wszystkim,
26:45
we're going to losestracić that,
614
1593062
1465
stracimy go.
26:46
and that would be a tremendousogromny lossutrata,
615
1594527
1253
Byłaby to ogromna strata
26:47
not just for us, but for the worldświat.
616
1595780
2347
nie tylko dla nas, ale i dla świata.
26:50
CACA: Well, I have heardsłyszał similarpodobny languagejęzyk recentlyostatnio
617
1598127
2073
CA: Słyszałem podobną opinię
26:52
from the founderzałożyciel of the worldświat wideszeroki websieć,
618
1600200
1848
założyciela ogólnoświatowej sieci.
26:54
who I actuallytak właściwie think is with us, SirSir TimTim Berners-LeeBerners-Lee.
619
1602048
4517
Sir Tim Berners-Lee jest tutaj z nami.
26:58
TimTim, actuallytak właściwie, would you like to come up and say,
620
1606565
2704
Tim, mógłbyś podejść i coś powiedzieć,
27:01
do we have a microphonemikrofon for TimTim?
621
1609269
1871
czy mamy mikrofon dla Tima?
27:03
(ApplauseAplauz)
622
1611140
2367
(Brawa)
27:05
TimTim, good to see you. Come up there.
623
1613507
7075
Tim, dobrze Cię widzieć. Zapraszam.
27:12
WhichCo campobóz are you in, by the way,
624
1620582
2437
Tak w ogóle za czym jesteś,
zdrajca czy bohater?
27:15
traitorzdrajca, herobohater? I have a theoryteoria on this, but --
625
1623019
3500
Domyślam się, ale...
27:18
TimTim Berners-LeeBerners-Lee: I've givendany much longerdłużej
626
1626519
2694
Tim Berners-Lee:
Mówiłem już o tym szerzej,
27:21
answersodpowiedzi to that questionpytanie, but herobohater,
627
1629213
3055
ale jeśli mam wybrać pomiędzy tymi dwoma,
27:24
if I have to make the choicewybór betweenpomiędzy the two.
628
1632268
3402
głosuję za bohaterem.
27:27
CACA: And EdEd, I think you've readczytać
629
1635670
3333
Ed, myślę że czytałeś
27:31
the proposalwniosek that SirSir TimTim has talkedrozmawialiśmy about
630
1639003
2084
o propozycji, o której mówił Sir Tim -
27:33
about a newNowy MagnaMagna CartaCarta to take back the InternetInternet.
631
1641087
2968
nowej karcie swobód,
w celu odzyskania Internetu.
27:36
Is that something that makesczyni sensesens?
632
1644055
2102
Czy to ma sens?
27:38
ESES: AbsolutelyAbsolutnie. I mean, my generationgeneracja, I grewrósł up
633
1646157
3641
Oczywiście.
Moje pokolenie i ja dorastaliśmy
27:41
not just thinkingmyślący about the InternetInternet,
634
1649798
2059
nie tylko myśląc o Internecie -
27:44
but I grewrósł up in the InternetInternet,
635
1651857
2364
choć dorastałem w erze Internetu
27:46
and althoughmimo że I never expectedspodziewany to have the chanceszansa
636
1654221
4660
nigdy nie sądziłem,
27:51
to defendbronić it in suchtaki a directbezpośredni and practicalpraktyczny mannersposób
637
1658881
5547
że będę mieć szanse bronić go
27:56
and to embodyucieleśniać it in this unusualniezwykły,
638
1664428
3796
w tak bezpośredni sposób
28:00
almostprawie avatarawatara mannersposób,
639
1668224
2129
i uosabiać w taki niezwykły sposób.
28:02
I think there's something poeticpoetyckie about the factfakt that
640
1670353
2706
Myślę, że jest coś poetyckiego w tym,
28:05
one of the sonssynowie of the InternetInternet
641
1673059
1982
że jeden z synów Internetu
28:07
has actuallytak właściwie becomestają się closeblisko to the InternetInternet
642
1675041
3052
stał się mu bliski
28:10
as a resultwynik of theirich politicalpolityczny expressionwyrażenie.
643
1678093
2486
na skutek poglądów politycznych.
28:12
And I believe that a MagnaMagna CartaCarta for the InternetInternet
644
1680579
3711
Myślę, że wielka karta
swobód dla internautów
28:16
is exactlydokładnie what we need.
645
1684290
1962
to coś, czego potrzebujemy.
28:18
We need to encodekodowanie our valueswartości
646
1686252
3508
Musimy umieścić nasze wartości
28:21
not just in writingpisanie but in the structureStruktura of the InternetInternet,
647
1689760
3347
nie tylko na piśmie,
ale też w strukturze Internetu.
28:25
and it's something that I hopenadzieja,
648
1693107
2240
Zachęcam do tego wszystkich -
28:27
I inviteZapraszam everyonekażdy in the audiencepubliczność,
649
1695347
2523
nie tylko widownię tutaj w Vancouver,
28:30
not just here in VancouverVancouver but around the worldświat,
650
1697870
3250
ale ludzi na całym świecie -
28:33
to joinprzyłączyć się and participateuczestniczyć in.
651
1701120
2356
zapraszam do przyłączenia się.
28:35
CACA: Do you have a questionpytanie for EdEd?
652
1703476
2314
Czy masz jakieś pytania do Eda?
28:37
TBLTBL: Well, two questionspytania,
653
1705790
2030
Dwa pytania.
28:40
a generalgenerał questionpytanie
654
1707820
1124
Pytanie ogólne -
28:41
CACA: EdEd, can you still hearsłyszeć us?
655
1708944
1795
Ed, czy nadal nas słyszysz?
28:42
ESES: Yes, I can hearsłyszeć you.
CACA: Oh, he's back.
656
1710739
3516
- Tak, słyszę.
- Wrócił.
28:46
TBLTBL: The wiretapWiretap on your linelinia
657
1714255
1595
Podsłuch na linii
28:48
got a little interferedprzeszkodził with for a momentza chwilę.
658
1715850
1906
wywołał chwilowe zakłócenia.
28:49
(LaughterŚmiech)
659
1717756
1653
(Śmiech)
28:51
ESES: It's a little bitkawałek of an NSANSA problemproblem.
660
1719409
2202
Agencja też się z tym boryka.
28:53
TBLTBL: So, from the 25 yearslat,
661
1721611
3807
Patrząc z boku i zastanawiając się,
28:57
steppingwzmocnienie back and thinkingmyślący,
662
1725418
2937
biorąc pod uwagę 25 lat -
29:00
what would you think would be
663
1728355
1746
co byłoby największym osiągnięciem,
29:02
the bestNajlepiej that we could achieveosiągać
664
1730101
2607
biorąc pod uwagę wszystkie dyskusje
29:04
from all the discussionsdyskusje that we have
665
1732708
1860
na temat internetu, którego chcemy.
29:06
about the websieć we want?
666
1734568
2893
29:09
ESES: When we think about
667
1737461
3372
Myśląc o tym, co możemy osiągnąć,
29:13
in termswarunki of how fardaleko we can go,
668
1740833
3113
pytanie ogranicza się
29:16
I think that's a questionpytanie that's really only limitedograniczony
669
1743946
2153
tylko do tego, ile
jesteśmy w stanie zainwestować.
29:18
by what we're willingskłonny to put into it.
670
1746099
2537
29:20
I think the InternetInternet that we'vemamy enjoyedcieszył się in the pastprzeszłość
671
1748636
2957
Internet, jakim cieszyliśmy się kiedyś,
29:23
has been exactlydokładnie what we as not just a nationnaród
672
1751593
5558
jest tym, czego nie tylko
chcemy jako naród,
29:29
but as a people around the worldświat need,
673
1757151
3339
ale tym, czego potrzebują
ludzie na całym świecie
29:32
and by cooperatingwspółpracujących, by engagingujmujący not just
674
1760490
4226
poprzez współpracę i zaangażowanie,
nie tylko technicznie
zaawansowanej części społeczeństwa,
29:36
the technicaltechniczny partsCzęści of societyspołeczeństwo,
675
1764716
1404
29:38
but as you said, the usersużytkowników,
676
1766120
2842
ale jak powiedziałeś,
potrzeba użytkowników,
29:41
the people around the worldświat who contributeprzyczynić się
677
1768962
2064
ludzi na całym świecie, by go promować.
29:43
throughprzez the InternetInternet, throughprzez socialspołeczny mediagłoska bezdźwięczna,
678
1771026
2442
Ludzi, którzy korzystają
z internetu na co dzień,
29:45
who just checkczek the weatherpogoda,
679
1773468
1727
używając aplikacji społecznościowych,
29:47
who relypolegać on it everykażdy day as a partczęść of theirich life,
680
1775195
2553
sprawdzając pogodę,
polegając na nim w różnych sytuacjach.
29:49
to championmistrz that.
681
1777748
2940
29:52
We'llMy będziemy get not just the InternetInternet we'vemamy had,
682
1780688
2537
Nie tylko odzyskamy
Internet, który mieliśmy,
29:55
but a better InternetInternet, a better now,
683
1783225
2949
będziemy mieć lepszy Internet,
29:58
something that we can use to buildbudować a futureprzyszłość
684
1786174
4043
lepsze teraz i podstawę
do budowania przyszłości,
30:02
that'llto zrobi be better not just than what we hopedmieć nadzieję for
685
1790217
2968
która będzie lepsza nie tylko
od tego, na co liczyliśmy,
30:05
but anything that we could have imaginedwyobrażałem sobie.
686
1793185
2385
ale i od naszych najśmielszych wyobrażeń.
30:07
CACA: It's 30 yearslat agotemu that TEDTED was foundedzałożony, 1984.
687
1795570
5462
CA: Minęło 30 lat
od założenia TEDa w 1984.
30:13
A lot of the conversationrozmowa sinceod then has been
688
1801032
2005
W trakcie wielu rozmów
30:15
alongwzdłuż the lineskwestia that
689
1803037
2054
przeprowadzonych w tym czasie słyszałem,
30:17
actuallytak właściwie GeorgeGeorge OrwellOrwell got it wrongźle.
690
1805091
1903
że George Orwell się pomylił.
30:19
It's not BigDuże BrotherBrat watchingoglądanie us.
691
1806994
1719
Wielki Brat nas nie obserwuje.
30:20
We, throughprzez the powermoc of the websieć,
692
1808713
1614
To my, dzięki sieci i jawności,
30:22
and transparencyprzezroczystość, are now watchingoglądanie BigDuże BrotherBrat.
693
1810327
2364
obserwujemy Wielkiego Brata.
30:24
Your revelationsrewelacje kinduprzejmy of drovestado a stakestawka
694
1812691
2261
Twoje doniesienia wbiły kołek
30:27
throughprzez the heartserce of that ratherraczej optimisticoptymistyczny viewwidok,
695
1814952
3747
w serce tego optymistycznego poglądu,
30:30
but you still believe there's a way of doing something
696
1818699
3420
ale nadal wierzysz,
30:34
about that.
697
1822119
1869
że można coś z tym zrobić.
30:36
And you do too.
698
1823988
1740
I robisz to.
30:37
ESES: Right, so there is an argumentargument to be madezrobiony
699
1825728
6168
Trzeba przyznać,
30:44
that the powersuprawnienie of BigDuże BrotherBrat
have increasedzwiększony enormouslyogromnie.
700
1831896
3597
że moce Wielkiego Brata
znacznie się zwiększyły.
30:47
There was a recentniedawny legalprawny articleartykuł at YaleYale
701
1835493
4329
Był niedawno artykuł prawniczy w Yale,
30:52
that establishedustanowiony something callednazywa
the Bankston-SoltaniBankston Soltani PrincipleZasada,
702
1839822
3731
który opisał tak zwaną
regułę Bankstona-Soltaniego
30:55
whichktóry is that our expectationoczekiwanie of privacyPrywatność is violatednaruszone
703
1843553
5229
która zakłada, że nasza
prywatność jest naruszana,
31:00
when the capabilitiesmożliwości of governmentrząd surveillanceinwigilacja
704
1848782
1869
kiedy zdolności rządowego nadzoru
31:02
have becomestają się cheapertaniej by an orderzamówienie of magnitudewielkość,
705
1850651
3195
stają się szersze,
31:06
and eachkażdy time that occurswystępuje, we need to revisitponownie
706
1853846
2722
i za każdym razem, kiedy tak się dzieje
31:08
and rebalancezrównoważenie our privacyPrywatność rightsprawa.
707
1856568
3053
należy powrócić do tematu
i przywrócić równowagę
31:11
Now, that hasn'tnie ma happenedstało się sinceod
708
1859621
1990
naszym prawom do prywatności.
31:13
the government'srządu surveillanceinwigilacja powersuprawnienie
709
1861611
2098
Nie stało się tak, odkąd rządowy nadzór
31:15
have increasedzwiększony by severalkilka ordersświęcenia of magnitudewielkość,
710
1863709
2780
zwiększył swój zasięg
o kilka rzędów wielkości
31:18
and that's why we're in the
problemproblem that we're in todaydzisiaj,
711
1866489
2974
i dlatego mamy obecnie taki problem,
31:21
but there is still hopenadzieja,
712
1869463
3812
ale jest nadzieja,
31:25
because the powermoc of individualsosoby prywatne
713
1873275
2136
ponieważ siła jednostek
31:27
have alsorównież been increasedzwiększony by technologytechnologia.
714
1875411
2607
została zwiększona dzięki technologii.
31:30
I am livingżycie proofdowód
715
1878018
2001
Jestem żywym dowodem na to,
31:32
that an individualindywidualny can go headgłowa to headgłowa
716
1880019
2162
że jednostka może stawić czoła
31:34
againstprzeciwko the mostwiększość powerfulpotężny adversariesprzeciwników
717
1882181
2318
najbardziej potężnym przeciwnikom
31:36
and the mostwiększość powerfulpotężny intelligenceinteligencja agenciesagencje
718
1884499
2321
i najbardziej potężnym
służbom specjalnym na świecie
31:39
around the worldświat and winzdobyć,
719
1886820
3760
i wygrać.
31:42
and I think that's something
720
1890580
1660
Myślę, że to coś,
31:44
that we need to take hopenadzieja from,
721
1892240
2423
z czego możemy czerpać nadzieję
31:46
and we need to buildbudować on
722
1894663
1177
i na czym budować,
31:48
to make it accessibledostępny not just to technicaltechniczny expertseksperci
723
1895840
2437
aby było to dostępne
nie tylko dla ekspertów,
31:50
but to ordinaryzwykły citizensobywatele around the worldświat.
724
1898277
2517
ale dla zwykłych obywateli
na całym świecie.
31:52
JournalismDziennikarstwo is not a crimeprzestępstwo,
725
1900794
1667
Dziennikarstwo to nie przestępstwo,
31:54
communicationkomunikacja is not a crimeprzestępstwo,
726
1902461
1790
komunikacja to nie przestępstwo.
31:56
and we should not be monitoredmonitorowane
in our everydaycodziennie activitieszajęcia.
727
1904251
2944
Nie powinniśmy być obserwowani
w codziennych sytuacjach.
31:59
CACA: I'm not quitecałkiem sure how
you shakepotrząsnąć the handdłoń of a botBot,
728
1907195
2729
Nie wiem, jak uścisnąć dłoń robotowi,
32:02
but I imaginewyobrażać sobie it's, this is the handdłoń right here.
TBLTBL: That'llKtóry będzie come very soonwkrótce.
729
1909924
5890
ale wyobrażam sobie, że to prawa ręka.
Tak niedługo będzie.
32:08
ESES: NiceŁadne to meetspotykać się you,
730
1915814
1123
Miło było poznać i mam nadzieję,
32:09
and I hopenadzieja my beambelka lookswygląda as nicemiły
731
1916937
2047
że mój obraz wyglądał
tak dobrze jak wasz.
32:11
as my viewwidok of you guys does.
732
1918984
2344
32:13
CACA: Thank you, TimTim.
733
1921328
2720
Dziękuję, Tim.
32:16
(ApplauseAplauz)
734
1924048
5732
(Brawa)
32:21
I mean, The NewNowy YorkYork TimesRazy
recentlyostatnio callednazywa for an amnestyamnestia for you.
735
1929780
4052
New York Times niedawno wezwał
do ogłoszenia amnestii w twojej sprawie.
32:26
Would you welcomeWitamy the chanceszansa
to come back to AmericaAmeryka?
736
1933832
4226
Chciałbyś wrócić do Ameryki?
32:30
ESES: AbsolutelyAbsolutnie. There's really no questionpytanie,
737
1938058
3885
Oczywiście. Nie mam wątpliwości.
32:34
the principleszasady that have been the foundationfundacja
738
1941943
2582
Za tym projektem był interes publiczny
32:36
of this projectprojekt
739
1944525
2393
32:39
have been the publicpubliczny interestzainteresowanie
740
1946918
4080
oraz zasady,
na których oparte jest dziennikarstwo
32:43
and the principleszasady that underlywykorzystywanych
741
1950998
2943
32:46
the journalisticdziennikarskie establishmentzakład in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa
742
1953941
3276
w Stanach Zjednoczonych
32:49
and around the worldświat,
743
1957217
2446
i na całym świecie.
32:51
and I think if the pressnaciśnij is now sayingpowiedzenie,
744
1959663
4845
Myślę, że słowa mediów,
32:56
we supportwsparcie this,
745
1964508
2082
że to wspierają,
32:58
this is something that neededpotrzebne to happenzdarzyć,
746
1966590
2088
że to powinno się było stać,
33:00
that's a powerfulpotężny argumentargument,
but it's not the finalfinał argumentargument,
747
1968678
2644
to ważny argument, ale nie ostateczny.
33:03
and I think that's something
that publicpubliczny should decidedecydować się.
748
1971322
2713
Myślę, że powinna zadecydować
o tym opinia publiczna.
33:06
But at the samepodobnie time,
749
1974035
1842
Ale rząd jednocześnie zasugerował,
33:08
the governmentrząd has hintedsugerował that they want
750
1975877
1546
33:09
some kinduprzejmy of dealsprawa,
751
1977423
1844
że chce pewnego rodzaju umowy.
33:11
that they want me to compromisekompromis
752
1979267
2114
Chcą, abym ujawnił dziennikarzy,
33:13
the journalistsdziennikarze with whichktóry I've been workingpracujący,
753
1981381
2175
z którymi pracowałem,
33:15
to come back,
754
1983556
1433
aby powrócić,
33:17
and I want to make it very clearjasny
755
1984989
2553
Chcę podkreślić,
33:19
that I did not do this to be safebezpieczny.
756
1987542
2726
że nie zrobiłem tego,
aby czuć się bezpiecznie
33:22
I did this to do what was right,
757
1990268
2268
ale by zrobić to, co słuszne.
33:24
and I'm not going to stop my work
758
1992536
2227
Nie zamierzam zaprzestać mojej pracy
33:26
in the publicpubliczny interestzainteresowanie
759
1994763
1374
dla interesu publicznego,
33:28
just to benefitzasiłek myselfsiebie.
760
1996137
2789
aby skorzystać samemu.
33:31
(ApplauseAplauz)
761
1998926
5778
(Brawa)
33:36
CACA: In the meantimew międzyczasie,
762
2004704
1919
W międzyczasie
33:38
courtesyDzięki uprzejmości of the InternetInternet and this technologytechnologia,
763
2006623
3768
dzięki internetowi i tej technologii
33:42
you're here, back in NorthPółnoc AmericaAmeryka,
764
2010391
1650
jesteś tutaj, w Ameryce Północnej,
33:44
not quitecałkiem the U.S., CanadaKanada, in this formformularz.
765
2012041
4016
nie w USA, w Kanadzie.
33:48
I'm curiousciekawy, how does that feel?
766
2016057
4894
Jestem ciekaw, jakie to uczucie?
33:53
ESES: CanadaKanada is differentróżne than what I expectedspodziewany.
767
2020951
2138
Kanada jest inna niż myślałem.
33:55
It's a lot warmercieplej.
768
2023089
2125
Znacznie cieplejsza.
33:57
(LaughterŚmiech)
769
2025214
5707
(Śmiech)
34:03
CACA: At TEDTED, the missionmisja is "ideaspomysły worthwartość spreadingrozpościerający się."
770
2030921
3256
Misją tych prelekcji są
"idee warte propagowania".
34:06
If you could encapsulatehermetyzacji it in a singlepojedynczy ideapomysł,
771
2034177
2198
Gdybyś miał to ująć w jednym zdaniu,
34:08
what is your ideapomysł worthwartość spreadingrozpościerający się
772
2036375
2215
co warto teraz propagować?
34:10
right now at this momentza chwilę?
773
2038590
4075
34:14
ESES: I would say the last yearrok has been a reminderprzypomnienie
774
2042665
3650
Myślę, że zeszły rok przypomniał,
34:18
that democracydemokracja maymoże dieumierać behindza closedZamknięte doorsdrzwi,
775
2046315
3603
że demokracja ginie
za zamkniętymi drzwiami,
34:22
but we as individualsosoby prywatne are bornurodzony
776
2049918
1904
ale jednostki rodzą się
34:24
behindza those samepodobnie closedZamknięte doorsdrzwi,
777
2051822
2649
za tymi samymi drzwiami
34:26
and we don't have to give up
778
2054471
2365
i nie musimy oddawać naszej prywatności,
34:29
our privacyPrywatność to have good governmentrząd.
779
2056836
3233
by mieć dobry rząd.
34:32
We don't have to give up our libertywolność
780
2060069
2090
Nie musimy oddawać naszej wolności
34:34
to have securitybezpieczeństwo.
781
2062159
1779
by czuć się bezpiecznie.
34:36
And I think by workingpracujący togetherRazem
782
2063938
2788
Pracując razem możemy mieć
34:38
we can have bothobie openotwarty governmentrząd
783
2066726
2325
zarówno otwarty rząd i życie prywatne.
34:41
and privateprywatny liveszyje,
784
2069051
1937
Niecierpliwie czekam na współpracę
34:43
and I look forwardNaprzód to workingpracujący with everyonekażdy
785
2070988
1773
ze wszystkimi na całym świecie,
by zobaczyć, jak to się urzeczywistnia.
34:44
around the worldświat to see that happenzdarzyć.
786
2072761
2539
34:47
Thank you very much.
787
2075300
1338
Dziękuję bardzo.
34:48
CACA: EdEd, thank you.
788
2076638
2240
Dziękuję.
34:51
(ApplauseAplauz)
789
2078878
8829
(Brawa)
Translated by Kornelia Szyszka
Reviewed by Kacper Borowiecki

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Edward Snowden - Whistleblower
In 2013 Edward Snowden leaked thousands of classified American National Security Agency documents, sparking a global conversation about citizens' rights to privacy on the Internet.

Why you should listen

Edward Snowden was just about to turn 28 when his face was suddenly splashed across every major newspaper in the US. In the summer of 2013 The Guardian published a series of leaked documents about the American National Security Agency (NSA), starting with an article about a secret court order demanding American phone records from Verizon, followed by an article on the NSA's top-secret Prism program, said to be accessing user data from Google, Apple and Facebook.

It wasn't long before Snowden came forward as the source, revealing that he had carefully planned the leak, copying documents when he was working as a contractor for the NSA. "I understand that I will be made to suffer for my actions," he said at the time, but "I will be satisfied if the federation of secret law, unequal pardon and irresistible executive powers that rule the world that I love are revealed even for an instant." Snowden's actions have led to a global debate on the relationship between national security and online privacy. His leaks continue to have a lasting impact on the American public's view of the government, and has encouraged media scrutiny on the NSA.

Snowden had coordinated the leak with journalist Glenn Greenwald and filmmaker Laura Poitras from Hong Kong; after he revealed his identity, he fled and ended up in Moscow. Under charges of espionage by the American government, Snowden remains in Russia in temporary asylum.

More profile about the speaker
Edward Snowden | Speaker | TED.com