TED2015
Monica Lewinsky: The price of shame
Monica Lewinsky: Cena wstydu
Filmed:
Readability: 4.8
16,921,466 views
Monica Lewinsky mówi: „W roku 1998 byłam pierwszą ofiarą utraty osobistej reputacji na światową skalę, niemal błyskawicznie”. Dzisiaj publiczne piętnowanie, jakie stało się jej udziałem, to chleb powszedni. W swojej odważnej prelekcji Monica Lewinsky przygląda się „kulturze poniżania”, w której publiczne piętnowanie przynosi korzyści finansowe, i domaga się zmian.
Monica Lewinsky - Social activist
Monica Lewinsky advocates for a safer and more compassionate social media environment, drawing from her unique experiences at the epicenter of a media maelstrom in 1998. Full bio
Monica Lewinsky advocates for a safer and more compassionate social media environment, drawing from her unique experiences at the epicenter of a media maelstrom in 1998. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
You're looking at a woman
who was publicly silent for a decade.
who was publicly silent for a decade.
0
763
4974
Patrzycie na kobietę,
która milczała publicznie
która milczała publicznie
przez dziesięć lat.
To się zmieniło,
00:18
Obviously, that's changed,
1
6711
1826
ale dopiero niedawno.
00:20
but only recently.
2
8967
1414
00:23
It was several months ago
3
11051
1578
Kilka miesięcy temu
00:24
that I gave my very first
major public talk
major public talk
4
12629
2973
pierwszy raz wystąpiłam publicznie
00:27
at the Forbes 30 Under 30 summit:
5
15602
2615
podczas szczytu Forbes 30 Under 30.
00:30
1,500 brilliant people,
all under the age of 30.
all under the age of 30.
6
18217
4214
1500 błyskotliwych osób
poniżej trzydziestki.
poniżej trzydziestki.
00:35
That meant that in 1998,
7
23101
2764
To znaczy, że w roku 1998
00:37
the oldest among the group were only 14,
8
25865
3587
najstarsi mieli 14 lat,
00:41
and the youngest, just four.
9
29452
2847
a najmłodsi - cztery.
00:45
I joked with them that some
might only have heard of me
might only have heard of me
10
33039
3589
Zażartowałam, że mogą znać mnie
00:48
from rap songs.
11
36628
1952
z hip hopowych kawałków.
00:50
Yes, I'm in rap songs.
12
38580
3147
Tak, jestem w tekstach rapowych.
00:53
Almost 40 rap songs. (Laughter)
13
41727
3697
W ponad 40 utworach.
(Śmiech)
00:58
But the night of my speech,
a surprising thing happened.
a surprising thing happened.
14
46614
3495
Tamtego wieczoru stało się
coś zaskakującego.
coś zaskakującego.
01:02
At the age of 41, I was hit on
by a 27-year-old guy.
by a 27-year-old guy.
15
50109
6246
Mnie, kobietę po czterdziestce,
próbował poderwać 27-latek.
Kto by pomyślał.
01:09
I know, right?
16
57155
2176
01:12
He was charming and I was flattered,
17
60301
2613
Był czarujący i zrobiło mi się przyjemnie,
01:14
and I declined.
18
62914
1773
ale odmówiłam.
01:17
You know what his
unsuccessful pickup line was?
unsuccessful pickup line was?
19
65387
2944
Wiecie, jakie zdanie go spaliło?
01:21
He could make me feel 22 again.
20
69141
3320
Że sprawi, że znów
poczuję się jak 22-latka.
poczuję się jak 22-latka.
01:24
(Laughter) (Applause)
21
72461
4946
(Śmiech) (Brawa)
01:30
I realized later that night,
I'm probably the only person over 40
I'm probably the only person over 40
22
78637
5271
Zrozumiałam wtedy, że pewnie jestem
jedyną osobą po czterdziestce,
jedyną osobą po czterdziestce,
01:35
who does not want to be 22 again.
23
83908
2601
która nie chce mieć znów 22 lat.
01:38
(Laughter)
24
86509
2600
(Śmiech)
01:41
(Applause)
25
89109
3860
(Brawa)
01:47
At the age of 22,
I fell in love with my boss,
I fell in love with my boss,
26
95269
5025
W wieku 22 lat
zakochałam się w swoim szefie,
zakochałam się w swoim szefie,
01:52
and at the age of 24,
27
100294
2821
a w wieku 24 lat
01:55
I learned the devastating consequences.
28
103115
3432
poniosłam druzgocące konsekwencje.
01:59
Can I see a show of hands of anyone here
29
107667
3181
Podnieście ręce, jeśli nigdy
nie popełniliście błędu
nie popełniliście błędu
02:02
who didn't make a mistake
or do something they regretted at 22?
or do something they regretted at 22?
30
110848
4513
lub czegoś godnego pożałowania
w wieku 22 lat.
w wieku 22 lat.
02:09
Yep. That's what I thought.
31
117151
2567
Tak sądziłam.
02:12
So like me, at 22, a few of you
may have also taken wrong turns
may have also taken wrong turns
32
120648
5780
Podobnie jak ja, niektórzy z was zbłądzili
02:18
and fallen in love with the wrong person,
33
126428
3038
i zakochali się w niewłaściwej osobie,
02:21
maybe even your boss.
34
129466
1962
może nawet własnym szefie.
02:24
Unlike me, though, your boss
35
132378
2595
Tylko że wasz szef
02:26
probably wasn't the president
of the United States of America.
of the United States of America.
36
134973
4079
nie był pewnie prezydentem USA.
02:31
Of course, life is full of surprises.
37
139802
4296
Życie jest pełne niespodzianek.
02:36
Not a day goes by that I'm not
reminded of my mistake,
reminded of my mistake,
38
144098
4923
Każdy dzień przypomina mi o mojej pomyłce
02:41
and I regret that mistake deeply.
39
149021
2273
i głęboko jej żałuję.
02:45
In 1998, after having been swept up
into an improbable romance,
into an improbable romance,
40
153404
6622
W 1998 roku, porwana wirem
nieprawdopodobnego romansu,
nieprawdopodobnego romansu,
02:52
I was then swept up into the eye
of a political, legal and media maelstrom
of a political, legal and media maelstrom
41
160026
5462
trafiłam w środek politycznej,
prawnej i medialnej burzy,
prawnej i medialnej burzy,
02:57
like we had never seen before.
42
165488
4047
jakiej nigdy dotąd nie było.
03:01
Remember, just a few years earlier,
43
169535
2342
Pamiętajcie, że ledwie kilka lat wcześniej
03:03
news was consumed from just three places:
44
171877
3002
wiadomości pochodziły
tylko z trzech źródeł:
tylko z trzech źródeł:
03:06
reading a newspaper or magazine,
45
174879
2672
gazet i czasopism,
03:09
listening to the radio,
46
177551
1835
radia
03:11
or watching television.
47
179386
1618
lub telewizji.
Na tym koniec.
03:13
That was it.
48
181004
1300
03:14
But that wasn't my fate.
49
182304
3955
Ale nie było mi to pisane.
03:18
Instead, this scandal was brought to you
50
186259
3622
Zamiast tego ten skandal trafił do was
03:21
by the digital revolution.
51
189881
2400
przez rewolucję cyfrową.
03:24
That meant we could access
all the information we wanted,
all the information we wanted,
52
192281
3707
Teraz można było dotrzeć
do wszelkich informacji
do wszelkich informacji
03:27
when we wanted it, anytime, anywhere,
53
195988
4295
w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca,
03:32
and when the story broke in January 1998,
54
200283
4690
a kiedy historia rozniosła się
w styczniu 1998 roku,
w styczniu 1998 roku,
03:36
it broke online.
55
204973
2786
stało się to online.
03:39
It was the first time the traditional news
56
207759
3001
Po raz pierwszy tradycyjne wiadomości
03:42
was usurped by the Internet
for a major news story,
for a major news story,
57
210760
4523
zostały zawłaszczone przez Internet,
03:47
a click that reverberated
around the world.
around the world.
58
215283
4221
kliknięcie, które rozniosło się
echem po świecie.
echem po świecie.
03:52
What that meant for me personally
59
220484
2438
Dla mnie osobiście znaczyło to,
03:54
was that overnight I went
from being a completely private figure
from being a completely private figure
60
222922
5118
że w jednej chwili
z osoby zupełnie prywatnej
z osoby zupełnie prywatnej
04:00
to a publicly humiliated one worldwide.
61
228040
5447
stałam się osobą publicznie poniżoną
wobec całego świata.
wobec całego świata.
04:05
I was patient zero
of losing a personal reputation
of losing a personal reputation
62
233487
4295
Byłam pierwszą ofiarą
utraty osobistej reputacji
utraty osobistej reputacji
04:09
on a global scale almost instantaneously.
63
237782
4556
na skalę światową, niemal błyskawicznie.
04:15
This rush to judgment,
enabled by technology,
enabled by technology,
64
243588
2339
Pośpieszny osąd,
umożliwiony przez technikę
umożliwiony przez technikę
04:17
led to mobs of virtual stone-throwers.
65
245927
4115
zaowocował powszechnym
wirtualnym kamienowaniem.
wirtualnym kamienowaniem.
04:22
Granted, it was before social media,
66
250042
3059
Owszem, nie było jeszcze
mediów społecznych,
mediów społecznych,
04:25
but people could still comment online,
67
253101
3552
ale już można było komentować online,
04:28
email stories, and, of course,
email cruel jokes.
email cruel jokes.
68
256653
6228
przesyłać mailem anegdoty
i okrutne żarty.
i okrutne żarty.
04:34
News sources plastered
photos of me all over
photos of me all over
69
262881
3089
Wiadomości wypełniły się moimi zdjęciami,
04:37
to sell newspapers, banner ads online,
70
265970
3784
żeby lepiej sprzedawać gazety
i banery ogłoszeń w internecie
i banery ogłoszeń w internecie
04:41
and to keep people tuned to the TV.
71
269754
2539
oraz trzymać widzów przy telewizorach.
04:45
Do you recall a particular image of me,
72
273913
3549
Pamiętacie to zdjęcie,
04:49
say, wearing a beret?
73
277462
2462
na którym mam beret?
04:53
Now, I admit I made mistakes,
74
281224
2995
Przyznaję, popełniałam błędy,
04:56
especially wearing that beret.
75
284219
2868
zwłaszcza wkładając ten beret.
05:00
But the attention and judgment
that I received, not the story,
that I received, not the story,
76
288267
4289
Uwaga i osąd,
które spotkały nie moją historię,
które spotkały nie moją historię,
ale mnie osobiście, nie miały precedensu.
05:04
but that I personally received,
was unprecedented.
was unprecedented.
77
292556
4364
05:08
I was branded as a tramp,
78
296920
3159
Nazwano mnie lafiryndą,
05:12
tart, slut, whore, bimbo,
79
300079
6548
zdzirą, dziwką, kurwą, słodką idiotką,
05:18
and, of course, that woman.
80
306627
2778
i, oczywiście, "tą kobietą".
05:22
I was seen by many
81
310455
2765
Wielu mnie widziało,
05:25
but actually known by few.
82
313220
3388
ale mało kto znał.
05:28
And I get it: it was easy to forget
83
316608
3578
Rozumiem to - łatwo było zapomnieć,
05:32
that that woman was dimensional,
84
320186
2601
że ta kobieta jest z krwi i kości,
05:34
had a soul, and was once unbroken.
85
322787
3968
że ma duszę, kiedyś nienaruszoną.
05:41
When this happened to me 17 years ago,
there was no name for it.
there was no name for it.
86
329505
4899
To, co spotkało mnie 17 lat temu,
nie miało jeszcze nazwy.
nie miało jeszcze nazwy.
05:46
Now we call it cyberbullying
and online harassment.
and online harassment.
87
334404
4397
Teraz mówimy na to "cyberprzemoc"
i nękanie internetowe.
i nękanie internetowe.
05:52
Today, I want to share
some of my experience with you,
some of my experience with you,
88
340421
3496
Dziś chcę się z wami
podzielić tym doświadczeniem,
podzielić tym doświadczeniem,
05:55
talk about how that experience has helped
shape my cultural observations,
shape my cultural observations,
89
343917
4434
powiedzieć, jak pomogło mi
ukształtować wnioski kulturowe
ukształtować wnioski kulturowe
06:00
and how I hope my past experience
can lead to a change that results
can lead to a change that results
90
348351
4852
i jak, mam nadzieję,
pozwoli doprowadzić do zmian,
pozwoli doprowadzić do zmian,
06:05
in less suffering for others.
91
353203
2438
które zmniejszą cierpienia innych.
06:10
In 1998, I lost my reputation
and my dignity.
and my dignity.
92
358221
5273
W 1998 roku straciłam reputację i godność.
06:15
I lost almost everything,
93
363494
3500
Straciłam niemal wszystko
06:18
and I almost lost my life.
94
366994
3111
i prawie straciłam życie.
06:24
Let me paint a picture for you.
95
372905
2394
Pozwólcie, że nakreślę wam obraz.
06:29
It is September of 1998.
96
377319
3547
Mamy wrzesień 1998 roku.
06:32
I'm sitting in a windowless office room
97
380866
2686
Siedzę w pomieszczeniu bez okien
06:35
inside the Office
of the Independent Counsel
of the Independent Counsel
98
383552
3064
w urzędzie Rady Niezależnej
06:38
underneath humming fluorescent lights.
99
386616
4435
pod brzęczącą jarzeniówką.
06:43
I'm listening to the sound of my voice,
100
391051
3831
Słucham swojego głosu,
06:46
my voice on surreptitiously
taped phone calls
taped phone calls
101
394882
3738
nagranego ukradkiem
podczas rozmowy telefonicznej
podczas rozmowy telefonicznej
06:50
that a supposed friend
had made the year before.
had made the year before.
102
398620
3136
z rzekomą przyjaciółką rok wcześniej.
06:53
I'm here because
I've been legally required
I've been legally required
103
401756
3575
Jestem tam, bo prawo nakazuje mi
06:57
to personally authenticate
all 20 hours of taped conversation.
all 20 hours of taped conversation.
104
405331
5863
osobiście poświadczyć
20 godzin nagranych rozmów.
20 godzin nagranych rozmów.
07:05
For the past eight months,
the mysterious content of these tapes
the mysterious content of these tapes
105
413194
3987
Od 8 miesięcy
tajemnicza treść tych nagrań
tajemnicza treść tych nagrań
07:09
has hung like the Sword
of Damocles over my head.
of Damocles over my head.
106
417181
3948
wisi nade mną jak miecz Damoklesa.
07:13
I mean, who can remember
what they said a year ago?
what they said a year ago?
107
421129
4086
Kto pamięta, co mówił przed rokiem?
07:17
Scared and mortified, I listen,
108
425215
4088
Przerażona i zażenowana słucham
07:23
listen as I prattle on
about the flotsam and jetsam of the day;
about the flotsam and jetsam of the day;
109
431013
4542
własnej paplaniny
o codziennych drobiazgach,
o codziennych drobiazgach,
07:27
listen as I confess my love
for the president,
for the president,
110
435555
3871
o miłości do prezydenta
07:31
and, of course, my heartbreak;
111
439426
3379
i, rzecz jasna, o złamanym sercu.
07:34
listen to my sometimes catty,
sometimes churlish, sometimes silly self
sometimes churlish, sometimes silly self
112
442805
4818
Słucham siebie, czasem zjadliwej,
prostackiej i głupiej,
prostackiej i głupiej,
07:39
being cruel, unforgiving, uncouth;
113
447623
4719
nieraz okrutnej, bezlitosnej
i nieokrzesanej,
i nieokrzesanej,
07:45
listen, deeply, deeply ashamed,
114
453262
2859
słucham z głębokim wstydem
07:48
to the worst version of myself,
115
456121
2684
najgorszej wersji samej siebie,
07:50
a self I don't even recognize.
116
458805
3512
którą z trudem rozpoznaję.
07:56
A few days later, the Starr Report
is released to Congress,
is released to Congress,
117
464537
4122
Kilka dni później raport Starra
trafia do Kongresu,
trafia do Kongresu,
08:00
and all of those tapes and transcripts,
those stolen words, form a part of it.
those stolen words, form a part of it.
118
468659
5111
zawiera wszystkie te taśmy
i transkrypty, skradzione słowa.
i transkrypty, skradzione słowa.
08:06
That people can read the transcripts
is horrific enough,
is horrific enough,
119
474790
4171
Już samo upublicznienie transkryptów
jest wystarczająco okropne,
jest wystarczająco okropne,
08:10
but a few weeks later,
120
478961
2747
ale kilka tygodni później
08:13
the audio tapes are aired on TV,
121
481708
3297
nagrania są puszczane w telewizji
08:17
and significant portions
made available online.
made available online.
122
485005
3586
a znaczna część udostępniona w internecie.
08:22
The public humiliation was excruciating.
123
490661
4584
Publiczne napiętnowanie było potworne.
08:27
Life was almost unbearable.
124
495245
3463
Życie stało się nie do zniesienia.
08:32
This was not something that happened
with regularity back then in 1998,
with regularity back then in 1998,
125
500938
5116
W 1998 roku takie rzeczy
nie zdarzały się nagminnie,
nie zdarzały się nagminnie,
08:38
and by this, I mean the stealing
of people's private words, actions,
of people's private words, actions,
126
506054
5782
mam na myśli wykradanie
prywatnych słów, czynów,
prywatnych słów, czynów,
08:43
conversations or photos,
127
511836
2623
rozmów i fotografii,
08:46
and then making them public --
128
514459
2579
żeby udostępnić je publicznie,
08:49
public without consent,
129
517038
2437
udostępnić bez zgody,
08:51
public without context,
130
519475
2462
udostępnić bez kontekstu,
08:53
and public without compassion.
131
521937
2594
udostępnić bez współczucia.
08:58
Fast forward 12 years to 2010,
132
526091
3090
W roku 2010
09:01
and now social media has been born.
133
529181
3157
narodziły się media społeczne.
09:05
The landscape has sadly become much
more populated with instances like mine,
more populated with instances like mine,
134
533158
5032
Nagle zaroiło się od podobnych przypadków,
09:10
whether or not someone
actually make a mistake,
actually make a mistake,
135
538190
3018
choć czasem chodziło tylko o pomówienia,
09:13
and now it's for both public
and private people.
and private people.
136
541208
5712
zarówno wobec osób publicznych
jak i prywatnych.
jak i prywatnych.
09:18
The consequences for some
have become dire, very dire.
have become dire, very dire.
137
546920
4929
Niektórzy ponieśli poważne konsekwencje.
Bardzo poważne.
09:25
I was on the phone with my mom
138
553799
2548
W rozmowie telefonicznej z mamą
09:28
in September of 2010,
139
556347
2717
we wrześniu 2010 roku
09:31
and we were talking about the news
140
559064
1857
omawiałyśmy wiadomości
09:32
of a young college freshman
from Rutgers University
from Rutgers University
141
560921
2792
o młodym studencie z uniwersytetu Rutgers,
09:35
named Tyler Clementi.
142
563713
2153
Tylerze Clementim.
09:38
Sweet, sensitive, creative Tyler
143
566656
3148
Słodki, wrażliwy, twórczy Tyler
09:41
was secretly webcammed by his roommate
144
569804
2379
został ukradkiem sfilmowany
przez współlokatora
przez współlokatora
09:44
while being intimate with another man.
145
572183
2773
podczas pieszczot z mężczyzną.
09:48
When the online world
learned of this incident,
learned of this incident,
146
576826
2438
Kiedy incydent trafił do sieci,
09:51
the ridicule and cyberbullying ignited.
147
579264
3135
rozpętała się nagonka i drwiny.
09:56
A few days later,
148
584079
1919
Kilka dni później
09:57
Tyler jumped from
the George Washington Bridge
the George Washington Bridge
149
585998
3716
Tyler skoczył z mostu Jerzego Waszyngtona
10:01
to his death.
150
589714
1533
i zabił się.
10:03
He was 18.
151
591247
1947
Miał 18 lat.
10:07
My mom was beside herself about
what happened to Tyler and his family,
what happened to Tyler and his family,
152
595644
4703
Moja mama była wstrząśnięta tym,
co spotkało Tylera i jego rodzinę,
co spotkało Tylera i jego rodzinę,
10:12
and she was gutted with pain
153
600347
2555
odczuwała rozdzierający ból.
10:14
in a way that I just couldn't
quite understand,
quite understand,
154
602902
3668
W końcu zrozumiałam, co czuła,
10:18
and then eventually I realized
155
606570
2370
kiedy uświadomiłam sobie,
10:20
she was reliving 1998,
156
608940
2981
że przeżywa ponownie rok 1998,
10:23
reliving a time when she sat
by my bed every night,
by my bed every night,
157
611921
4033
kiedy siadała co noc przy moim łóżku,
10:30
reliving a time when she made me shower
with the bathroom door open,
with the bathroom door open,
158
618824
5973
kiedy nie pozwalała mi
zamykać się w łazience,
zamykać się w łazience,
10:36
and reliving a time
when both of my parents feared
when both of my parents feared
159
624797
4110
kiedy wraz ojcem bała się,
10:40
that I would be humiliated to death,
160
628907
2950
że umrę ze wstydu,
10:43
literally.
161
631857
2312
całkiem dosłownie.
10:48
Today, too many parents
162
636339
2947
Dziś już zbyt wielu rodziców
10:51
haven't had the chance to step in
and rescue their loved ones.
and rescue their loved ones.
163
639286
3342
nie miało szans wmieszać się
i uratować swoich dzieci.
i uratować swoich dzieci.
10:54
Too many have learned
of their child's suffering and humiliation
of their child's suffering and humiliation
164
642628
4181
Zbyt wielu odkryło
ich cierpienia i upokorzenia,
ich cierpienia i upokorzenia,
10:58
after it was too late.
165
646809
2565
kiedy było już za późno.
11:01
Tyler's tragic, senseless death
was a turning point for me.
was a turning point for me.
166
649944
4597
Tragiczna i bezsensowna śmierć Tylera
stała się dla mnie momentem zwrotnym.
11:06
It served to recontextualize
my experiences,
my experiences,
167
654541
4041
Posłużyła jako nowy kontekst
dla moich doświadczeń.
dla moich doświadczeń.
11:10
and I then began to look at the world
of humiliation and bullying around me
of humiliation and bullying around me
168
658582
4295
Zaczęłam przyglądać się światu
upokorzeń i prześladowań
upokorzeń i prześladowań
11:14
and see something different.
169
662877
3483
i zobaczyłam go w innym świetle.
11:18
In 1998, we had no way of knowing
where this brave new technology
where this brave new technology
170
666360
5224
W 1998 roku nikt nie wiedział,
11:23
called the Internet would take us.
171
671584
2670
dokąd zawiedzie nas
nowa technika zwana internetem.
nowa technika zwana internetem.
11:26
Since then, it has connected people
in unimaginable ways,
in unimaginable ways,
172
674254
4208
Zdołała połączyć ludzi
w niewyobrażalny sposób.
w niewyobrażalny sposób.
11:30
joining lost siblings,
173
678462
1917
Łączyła rozdzielone rodzeństwa,
11:32
saving lives, launching revolutions,
174
680379
4071
ratowała życie, rozpalała rewolucje,
11:36
but the darkness, cyberbullying,
and slut-shaming that I experienced
and slut-shaming that I experienced
175
684450
4850
ale ciemność, prześladowania
i piętnowanie, którego doświadczyłam,
i piętnowanie, którego doświadczyłam,
11:41
had mushroomed.
176
689300
2505
rozprzestrzeniły się.
11:45
Every day online, people,
especially young people
especially young people
177
693145
4700
Codziennie w sieci wiele osób,
zwłaszcza młodych,
zwłaszcza młodych,
11:49
who are not developmentally
equipped to handle this,
equipped to handle this,
178
697845
2927
nie dość dojrzałych,
by dać sobie z tym radę,
by dać sobie z tym radę,
11:52
are so abused and humiliated
179
700772
2532
dotyka takie prześladowanie i upokorzenia,
11:55
that they can't imagine living
to the next day,
to the next day,
180
703304
2692
że nie wyobrażają sobie
przeżycia kolejnego dnia.
przeżycia kolejnego dnia.
11:57
and some, tragically, don't,
181
705996
3149
Tragedia polega na tym,
że niektórzy go nie dożyją,
że niektórzy go nie dożyją,
12:01
and there's nothing virtual about that.
182
709145
2756
i nie ma w tym nic wirtualnego.
12:05
ChildLine, a U.K. nonprofit that's focused
on helping young people on various issues,
on helping young people on various issues,
183
713551
6077
ChildLine, angielski non-profit,
niosący młodym różnoraką pomoc,
niosący młodym różnoraką pomoc,
12:11
released a staggering statistic
late last year:
late last year:
184
719628
3681
opublikował w zeszłym roku
szokujące statystyki:
szokujące statystyki:
12:15
From 2012 to 2013,
185
723309
3621
od 2012 do 2013 roku
12:18
there was an 87 percent increase
186
726930
3274
miał miejsce 87% wzrost
12:22
in calls and emails related
to cyberbullying.
to cyberbullying.
187
730204
4876
telefonów i maili
w związku z cyberprzemocą.
w związku z cyberprzemocą.
12:27
A meta-analysis done
out of the Netherlands
out of the Netherlands
188
735080
2182
Meta-analiza z Holandii pokazuje,
12:29
showed that for the first time,
189
737262
1995
że po raz pierwszy cyberprzemoc
12:31
cyberbullying was leading
to suicidal ideations
to suicidal ideations
190
739257
5042
była wiodącą przyczyną
myśli samobójczych,
myśli samobójczych,
12:36
more significantly than offline bullying.
191
744299
3900
bardziej niż realna przemoc.
12:40
And you know what shocked me,
although it shouldn't have,
although it shouldn't have,
192
748199
3761
Choć może nie powinny,
najbardziej zszokowały mnie
najbardziej zszokowały mnie
12:43
was other research last year
that determined humiliation
that determined humiliation
193
751960
3937
wyniki zeszłorocznych badań,
które wykazały, że poniżenie
które wykazały, że poniżenie
12:47
was a more intensely felt emotion
194
755897
2998
to bardziej intensywne uczucie
12:50
than either happiness or even anger.
195
758895
4060
niż szczęście czy nawet złość.
12:56
Cruelty to others is nothing new,
196
764305
3185
Okrucieństwo wobec innych to nic nowego,
12:59
but online, technologically
enhanced shaming is amplified,
enhanced shaming is amplified,
197
767490
6380
ale wspomagane techniką
piętnowanie online ma większą moc,
piętnowanie online ma większą moc,
jest nie do opanowania i nie do zatarcia.
13:05
uncontained, and permanently accessible.
198
773870
5317
13:11
The echo of embarrassment used to extend
only as far as your family, village,
only as far as your family, village,
199
779187
5690
Echo wstydu rozciągało się dawniej
na rodzinę, na wioskę,
na rodzinę, na wioskę,
13:16
school or community,
200
784877
2344
na szkołę, na społeczność,
13:19
but now it's the online community too.
201
787221
3878
ale teraz mamy też społeczność online.
13:23
Millions of people, often anonymously,
202
791099
2842
Miliony ludzi, często anonimowo,
13:25
can stab you with their words,
and that's a lot of pain,
and that's a lot of pain,
203
793941
3993
mogą boleśnie ugodzić cię słowami.
13:29
and there are no perimeters
around how many people
around how many people
204
797934
3136
Nie ma ograniczeń, co do liczby osób,
13:33
can publicly observe you
205
801070
2088
które mogą cię publicznie obserwować
13:35
and put you in a public stockade.
206
803158
3419
i postawić pod pręgierz.
13:39
There is a very personal price
207
807717
2469
Jednostki ponoszą cenę
13:42
to public humiliation,
208
810186
2114
publicznego upokorzenia,
13:45
and the growth of the Internet
has jacked up that price.
has jacked up that price.
209
813130
5771
a rozwój internetu podbił tę cenę.
13:51
For nearly two decades now,
210
819841
2427
Już prawie od dwudziestu lat
13:54
we have slowly been sowing the seeds
of shame and public humiliation
of shame and public humiliation
211
822268
4118
powoli zbieramy plony
wstydu i publicznego poniżenia
wstydu i publicznego poniżenia
13:58
in our cultural soil,
both on- and offline.
both on- and offline.
212
826386
5821
z naszej kulturowej gleby,
w internecie i poza nim.
w internecie i poza nim.
14:04
Gossip websites, paparazzi,
reality programming, politics,
reality programming, politics,
213
832207
4898
Strony z plotkami, paparazzi,
programy typu reality, polityka,
programy typu reality, polityka,
14:09
news outlets and sometimes hackers
all traffic in shame.
all traffic in shame.
214
837105
5836
wiadomości, a czasem i hakerzy
- wszyscy handlują wstydem.
- wszyscy handlują wstydem.
14:14
It's led to desensitization
and a permissive environment online
and a permissive environment online
215
842941
4218
Doprowadziło to do znieczulicy
i atmosfery przyzwolenia w internecie,
i atmosfery przyzwolenia w internecie,
14:19
which lends itself to trolling,
invasion of privacy, and cyberbullying.
invasion of privacy, and cyberbullying.
216
847159
6362
co pozwala na trollowanie,
naruszanie prywatności i cyberprzemoc.
naruszanie prywatności i cyberprzemoc.
14:25
This shift has created
what Professor Nicolaus Mills calls
what Professor Nicolaus Mills calls
217
853521
3785
Ta zmiana stworzyła coś,
co profesor Nicolaus Mills nazywa
co profesor Nicolaus Mills nazywa
14:29
a culture of humiliation.
218
857306
3784
kulturą poniżenia.
14:33
Consider a few prominent examples
just from the past six months alone.
just from the past six months alone.
219
861090
5179
Rozważmy kilka jaskrawych przykładów
z ostatnich 6 miesięcy.
z ostatnich 6 miesięcy.
14:38
Snapchat, the service which is used
mainly by younger generations
mainly by younger generations
220
866269
5084
Snapchat to usługa, z której
korzysta głównie młodsze pokolenie,
korzysta głównie młodsze pokolenie,
14:43
and claims that its messages
only have the lifespan
only have the lifespan
221
871353
2695
gdzie wiadomości istnieją
14:46
of a few seconds.
222
874048
1703
tylko przez kilka sekund.
14:47
You can imagine the range
of content that that gets.
of content that that gets.
223
875751
3410
Możecie sobie wyobrazić,
jaki materiał tam trafia.
jaki materiał tam trafia.
14:51
A third-party app which Snapchatters
use to preserve the lifespan
use to preserve the lifespan
224
879161
4133
Ktoś włamał się do niezależnej aplikacji,
używanej przez Snapchaterów
do przedłużania życia wiadomości
do przedłużania życia wiadomości
14:55
of the messages was hacked,
225
883294
2694
14:57
and 100,000 personal conversations,
photos, and videos were leaked online
photos, and videos were leaked online
226
885988
6850
i 100 000 prywatnych rozmów,
zdjęć i filmów trafiło online,
zdjęć i filmów trafiło online,
15:04
to now have a lifespan of forever.
227
892838
4257
gdzie będą trwać wiecznie.
15:09
Jennifer Lawrence and several other actors
had their iCloud accounts hacked,
had their iCloud accounts hacked,
228
897095
4156
Zaatakowano konta Jennifer Lawrence
i kilku innych aktorek
i kilku innych aktorek
15:13
and private, intimate, nude photos
were plastered across the Internet
were plastered across the Internet
229
901251
3947
a internet zaroił się od prywatnych,
intymnych, nagich zdjęć
intymnych, nagich zdjęć
15:17
without their permission.
230
905198
1882
bez ich zgody.
15:19
One gossip website
had over five million hits
had over five million hits
231
907080
4132
Pewna strona z plotkami
miała ponad 5 milionów odsłon
miała ponad 5 milionów odsłon
15:23
for this one story.
232
911212
2575
tylko dla tej jednej historii.
15:27
And what about the Sony Pictures
cyberhacking?
cyberhacking?
233
915027
3499
Albo włamanie do Sony Pictures.
15:30
The documents which received
the most attention
the most attention
234
918526
2997
Dokumentami, które zwróciły
najwięcej uwagi,
najwięcej uwagi,
15:33
were private emails that had
maximum public embarrassment value.
maximum public embarrassment value.
235
921523
6036
były prywatne maile
o maksymalnej sile kompromitacji.
o maksymalnej sile kompromitacji.
15:39
But in this culture of humiliation,
236
927559
3250
Jednak w tej kulturze poniżania
15:42
there is another kind of price tag
attached to public shaming.
attached to public shaming.
237
930809
4090
istnieje inna cena publicznego piętna.
15:47
The price does not measure
the cost to the victim,
the cost to the victim,
238
935639
3158
Tej ceny nie mierzy się kosztami ofiary,
15:50
which Tyler and too many others,
239
938797
2253
które poniósł Tyler i tylu innych,
15:53
notably women, minorities,
240
941050
1974
zwłaszcza kobiety, mniejszości rasowe
15:55
and members of the LGBTQ
community have paid,
community have paid,
241
943024
4178
i mniejszości seksualne.
15:59
but the price measures the profit
of those who prey on them.
of those who prey on them.
242
947202
4556
Tę cenę mierzy się dochodami tych,
którzy na nich żerują.
którzy na nich żerują.
16:04
This invasion of others is a raw material,
243
952868
4063
Inwazja prywatności to surowiec,
16:08
efficiently and ruthlessly mined,
packaged and sold at a profit.
packaged and sold at a profit.
244
956931
5990
wydobywany wydajnie i bez skrupułów,
pakowany i sprzedawany z zyskiem.
pakowany i sprzedawany z zyskiem.
16:14
A marketplace has emerged
where public humiliation is a commodity
where public humiliation is a commodity
245
962921
5782
Powstał rynek, na którym
poniżenie to waluta,
poniżenie to waluta,
16:20
and shame is an industry.
246
968703
3344
a wstyd to przemysł.
16:24
How is the money made?
247
972047
3692
Jak się na tym zarabia?
16:27
Clicks.
248
975739
1834
Dzięki klikaniu.
16:29
The more shame, the more clicks.
249
977573
2531
Im więcej wstydu, tym więcej kliknięć.
16:32
The more clicks,
the more advertising dollars.
the more advertising dollars.
250
980104
3854
Im więcej kliknięć, tym więcej
pieniędzy od reklamodawców.
pieniędzy od reklamodawców.
16:37
We're in a dangerous cycle.
251
985428
2205
Jesteśmy w niebezpiecznym wirze.
16:39
The more we click on this kind of gossip,
252
987633
2925
Im częściej klikamy na takie plotki,
16:42
the more numb we get
to the human lives behind it,
to the human lives behind it,
253
990558
3721
tym bardziej tracimy wrażliwość
na ludzkie życie, które za tym stoi.
na ludzkie życie, które za tym stoi.
16:46
and the more numb we get,
the more we click.
the more we click.
254
994279
5456
a im mniejsza wrażliwość,
tym częściej klikamy.
tym częściej klikamy.
16:51
All the while, someone is making money
255
999735
2923
Cały ten czas ktoś zarabia
16:54
off of the back
of someone else's suffering.
of someone else's suffering.
256
1002658
2883
na cudzym cierpieniu.
16:58
With every click, we make a choice.
257
1006871
2803
Z każdym kliknięciem dokonujemy wyboru.
17:01
The more we saturate our culture
with public shaming,
with public shaming,
258
1009674
3412
Im większe nasycenie kultury
publicznym poniżaniem,
publicznym poniżaniem,
17:05
the more accepted it is,
259
1013086
1859
tym większa jego akceptacja
17:06
the more we will see behavior
like cyberbullying,
like cyberbullying,
260
1014945
3203
i tym więcej cyberprzemocy,
17:10
trolling, some forms of hacking,
261
1018148
2647
trollowania, różnych włamań do sieci,
17:12
and online harassment.
262
1020795
2926
i znęcania się w internecie.
17:15
Why? Because they all have
humiliation at their cores.
humiliation at their cores.
263
1023721
7708
Dlaczego? Bo u ich źródła tkwi poniżenie.
17:23
This behavior is a symptom
of the culture we've created.
of the culture we've created.
264
1031429
4296
To zachowanie jest symptomem
kultury, jaką stworzyliśmy.
kultury, jaką stworzyliśmy.
17:27
Just think about it.
265
1035725
2307
Pomyślcie tylko.
17:31
Changing behavior begins
with evolving beliefs.
with evolving beliefs.
266
1039232
3412
Zmiana zachowań zaczyna się
od zmiany poglądów.
od zmiany poglądów.
17:34
We've seen that to be true
with racism, homophobia,
with racism, homophobia,
267
1042644
3506
Przekonaliśmy się o tym
na przykładzie rasizmu, homofobii
na przykładzie rasizmu, homofobii
17:38
and plenty of other biases,
today and in the past.
today and in the past.
268
1046150
3950
i wielu innych uprzedzeń,
dziś i w przeszłości.
dziś i w przeszłości.
17:42
As we've changed beliefs
about same-sex marriage,
about same-sex marriage,
269
1050910
3158
Gdy zmieniliśmy poglądy
na temat jednopłciowych małżeństw,
na temat jednopłciowych małżeństw,
17:46
more people have been
offered equal freedoms.
offered equal freedoms.
270
1054068
4482
więcej osób zyskało równe prawa.
17:50
When we began valuing sustainability,
271
1058550
2183
Gdy doceniliśmy równowagę środowiska,
17:52
more people began to recycle.
272
1060733
2948
zwiększył się recykling.
17:55
So as far as our culture
of humiliation goes,
of humiliation goes,
273
1063681
3275
W kulturze poniżania
17:58
what we need is a cultural revolution.
274
1066956
3645
potrzebujemy rewolucji kulturalnej.
18:02
Public shaming
as a blood sport has to stop,
as a blood sport has to stop,
275
1070601
3923
Publiczne piętnowanie
jako krwawe igrzyska musi się skończyć.
jako krwawe igrzyska musi się skończyć.
18:06
and it's time for an intervention
on the Internet and in our culture.
on the Internet and in our culture.
276
1074524
4877
Nadszedł czas na interwencję
w internecie i kulturze.
w internecie i kulturze.
18:11
The shift begins with something simple,
but it's not easy.
but it's not easy.
277
1079401
3676
Początek zmian jest prosty, choć niełatwy.
18:16
We need to return to a long-held value
of compassion -- compassion and empathy.
of compassion -- compassion and empathy.
278
1084137
6635
Trzeba wrócić do dawnych wartości
współczucia i empatii.
współczucia i empatii.
18:22
Online, we've got a compassion deficit,
279
1090772
3187
W internecie mamy deficyt współczucia
18:25
an empathy crisis.
280
1093959
2062
i kryzys empatii.
18:29
Researcher Brené Brown said, and I quote,
281
1097091
3904
Badacz Brené Brown powiedział:
18:32
"Shame can't survive empathy."
282
1100995
3576
"Wstyd nie przeżyje empatii".
18:36
Shame cannot survive empathy.
283
1104571
4444
Wstyd nie potrafi przeżyć empatii.
18:42
I've seen some very dark days in my life,
284
1110515
3621
Doświadczyłam wielu czarnych dni
18:46
and it was the compassion and empathy
from my family, friends, professionals,
from my family, friends, professionals,
285
1114136
6061
i to właśnie współczucie i empatia
ze strony rodziny, przyjaciół,
ze strony rodziny, przyjaciół,
specjalistów, a czasem obcych ludzi,
18:52
and sometimes even strangers
that saved me.
that saved me.
286
1120197
4076
uratowała mnie.
18:57
Even empathy from one person
can make a difference.
can make a difference.
287
1125583
3545
Empatia nawet jednej osoby
już sprawia różnicę.
już sprawia różnicę.
19:02
The theory of minority influence,
288
1130318
2673
Teoria wpływu mniejszości,
19:04
proposed by social psychologist
Serge Moscovici,
Serge Moscovici,
289
1132991
3204
którą wysunął psycholog społeczny
Serge Moscovici,
Serge Moscovici,
19:08
says that even in small numbers,
290
1136195
2786
mówi, że nawet w kilka osób,
19:10
when there's consistency over time,
291
1138981
2252
jeśli tylko trzymamy się
czegoś konsekwentnie,
czegoś konsekwentnie,
19:13
change can happen.
292
1141233
2601
można osiągnąć zmiany.
19:15
In the online world,
we can foster minority influence
we can foster minority influence
293
1143834
3227
W wirtualnym świecie da się
wspomóc wpływ mniejszości
wspomóc wpływ mniejszości
19:19
by becoming upstanders.
294
1147061
2427
zostając czynnym obserwatorem.
19:21
To become an upstander means
instead of bystander apathy,
instead of bystander apathy,
295
1149488
3726
Zamiast biernie patrzeć,
19:25
we can post a positive comment for someone
or report a bullying situation.
or report a bullying situation.
296
1153214
5238
można pisać pozytywne komentarze
albo zgłosić przypadek nękania.
albo zgłosić przypadek nękania.
19:30
Trust me, compassionate comments
help abate the negativity.
help abate the negativity.
297
1158452
4153
Wierzcie mi, pozytywne komentarze
osłabiają negatywność.
osłabiają negatywność.
19:35
We can also counteract the culture
by supporting organizations
by supporting organizations
298
1163385
3808
Możemy przeciwstawić się tej kulturze,
wspierając organizacje,
wspierając organizacje,
19:39
that deal with these kinds of issues,
299
1167193
2276
które zajmują się takimi sprawami,
19:41
like the Tyler Clementi
Foundation in the U.S.,
Foundation in the U.S.,
300
1169469
2808
jak fundacja Tylera Clementiego w USA.
19:44
In the U.K., there's Anti-Bullying Pro,
301
1172277
2811
W Anglii mamy Anti-Bullying Pro,
19:47
and in Australia, there's Project Rockit.
302
1175088
3592
a w Australii Project Rockit.
19:52
We talk a lot about our right
to freedom of expression,
to freedom of expression,
303
1180350
5807
Dużo się mówi o prawie do wolności słowa,
19:58
but we need to talk more about
304
1186157
2025
ale trzeba mówić więcej
20:00
our responsibility
to freedom of expression.
to freedom of expression.
305
1188182
3554
o odpowiedzialności za wolność słowa.
20:03
We all want to be heard,
306
1191736
2739
Każdy chce zostać wysłuchany,
20:06
but let's acknowledge the difference
between speaking up with intention
between speaking up with intention
307
1194475
4783
ale przyznajmy, że istnieje różnica
między uważną wypowiedzią,
między uważną wypowiedzią,
20:11
and speaking up for attention.
308
1199258
3116
a wypowiedzią, która ma przyciągać uwagę.
20:15
The Internet is
the superhighway for the id,
the superhighway for the id,
309
1203684
3538
Internet to autostrada dla id,
20:19
but online, showing empathy to others
310
1207222
3158
ale okazywanie empatii innym
20:22
benefits us all and helps create
a safer and better world.
a safer and better world.
311
1210380
5550
przynosi korzyści wszystkim
i pomaga tworzyć lepszy świat.
i pomaga tworzyć lepszy świat.
20:27
We need to communicate
online with compassion,
online with compassion,
312
1215930
3204
Musimy porozumiewać się ze współczuciem,
20:31
consume news with compassion,
313
1219134
2461
oglądać wiadomości ze współczuciem
20:33
and click with compassion.
314
1221595
2694
i klikać ze współczuciem.
20:36
Just imagine walking a mile
in someone else's headline.
in someone else's headline.
315
1224289
4634
Pomyśleć, jak byśmy się czuli,
gdyby te nagłówki były o nas.
gdyby te nagłówki były o nas.
20:43
I'd like to end on a personal note.
316
1231476
2985
Na zakończenie osobista uwaga.
20:47
In the past nine months,
317
1235561
2090
Przez ostatnie 9 miesięcy
20:49
the question I've been
asked the most is why.
asked the most is why.
318
1237651
3524
często pytano mnie: "Dlaczego?".
20:53
Why now? Why was I
sticking my head above the parapet?
sticking my head above the parapet?
319
1241175
4018
Dlaczego teraz? Dlaczego się wychylam?
20:57
You can read between the lines
in those questions,
in those questions,
320
1245193
2517
Można czytać między wierszami tych pytań,
20:59
and the answer has nothing
to do with politics.
to do with politics.
321
1247710
3849
a odpowiedź nie ma
nic wspólnego z polityką.
nic wspólnego z polityką.
21:03
The top note answer was and is
because it's time:
because it's time:
322
1251559
5607
Odpowiedź brzmi: bo nadszedł czas,
by przestać chodzić na paluszkach
wokół mojej przeszłości;
wokół mojej przeszłości;
21:09
time to stop tip-toeing around my past;
323
1257166
2707
czas, by przestać żyć w hańbie,
21:11
time to stop living a life of opprobrium;
324
1259873
3242
21:15
and time to take back my narrative.
325
1263115
3234
czas, by przejąć kontrolę
nad swoją historią.
nad swoją historią.
21:18
It's also not just about saving myself.
326
1266349
4845
Nie chodzi mi tylko o uratowanie siebie.
21:23
Anyone who is suffering from shame
and public humiliation
and public humiliation
327
1271194
3413
Każdy, kto cierpi ze wstydu
i publicznego poniżenia
i publicznego poniżenia
21:26
needs to know one thing:
328
1274607
2787
musi wiedzieć jedno:
21:29
You can survive it.
329
1277394
2717
przeżyjesz to.
21:32
I know it's hard.
330
1280111
2763
Wiem, że ci ciężko.
21:34
It may not be painless, quick or easy,
331
1282874
3631
Nie będzie bezboleśnie, szybko ani łatwo,
21:38
but you can insist
on a different ending to your story.
on a different ending to your story.
332
1286505
4676
ale możesz nalegać na inne
zakończenie swojej historii.
zakończenie swojej historii.
21:43
Have compassion for yourself.
333
1291181
3367
Miejcie współczucie dla samych siebie.
21:46
We all deserve compassion,
334
1294548
3088
Każdy zasługuje na współczucie
21:49
and to live both online and off
in a more compassionate world.
in a more compassionate world.
335
1297636
6199
i na wirtualne i prawdziwe życie
w bardziej miłosiernym świecie.
w bardziej miłosiernym świecie.
21:55
Thank you for listening.
336
1303835
2600
Dziękuję za wysłuchanie.
21:58
(Applause)
337
1306435
10380
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Monica Lewinsky - Social activistMonica Lewinsky advocates for a safer and more compassionate social media environment, drawing from her unique experiences at the epicenter of a media maelstrom in 1998.
Why you should listen
After becoming the focus of the history-changing federal investigation into her private life, Monica Lewinsky found herself, at 24 years old, one of the first targets of a “culture of humiliation”: a now-familiar cycle of media, political and personal harassment – particularly online.
Lewinsky survived to reclaim her personal narrative. During a decade of silence she received her Masters in Social Psychology from the London School of Economics and Political Science. In 2014, Lewinsky returned to the public eye with an acclaimed essay for Vanity Fair, which has been nominated for a National Magazine Award for best Essay Writing, and with a widely viewed speech at Forbes’ 30 Under 30 Summit.
Monica Lewinsky | Speaker | TED.com