TED2015
eL Seed: Street art with a message of hope and peace
el Seed: Kur arti urban sjell një mesazh shprese dhe paqje.
Filmed:
Readability: 4.2
1,581,298 views
eL Seed ka lindur në Francë nga prindër tuniziane. Ai vepron me entuziazëm midis kulturave, gjuhëve dhe identiteteve të ndryshme. Arti i tij frymëzohet nga poezia arabe dhe e sjell atë nëpërmjet artit të rrugës dhe grafitit. Përmes këtij prezantimi të apasionuar, eL Seed na përshkruan ambicjen e tij: të krijojë një art aq të bukur sa e kapërcen nevojën e përkthimit.
eL Seed - Artist
French-Tunisian artist eL Seed blends the historic art of Arabic calligraphy with graffti to portray messages of beauty, poetry and peace across all continents. Full bio
French-Tunisian artist eL Seed blends the historic art of Arabic calligraphy with graffti to portray messages of beauty, poetry and peace across all continents. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
In 2012, when I painted
the minaret of Jara Mosque
the minaret of Jara Mosque
0
758
4243
Në 2012, kur pikturova
minaren e xhamisë Jara,
minaren e xhamisë Jara,
00:17
in my hometown of Gabés,
in the south of Tunisia,
in the south of Tunisia,
1
5025
2931
në qytetin tim të lindjes Gabés,
në jug të Tunizisë,
në jug të Tunizisë,
00:19
I never thought that graffiti would bring
so much attention to a city.
so much attention to a city.
2
7980
5267
nuk e kisha menduar se grafiti
do të sillte kaq shumë vëmendje në qytet.
do të sillte kaq shumë vëmendje në qytet.
00:25
At the beginning, I was just looking
for a wall in my hometown,
for a wall in my hometown,
3
13271
3926
Në fillim, po kërkoja vetëm për
një mur në qytetin e lindjes,
një mur në qytetin e lindjes,
00:29
and it happened that the minaret
was built in '94.
was built in '94.
4
17221
3230
kur zbulova se minarja
ishte ndërtuar në 1994.
ishte ndërtuar në 1994.
00:33
And for 18 years, those 57 meters
of concrete stayed grey.
of concrete stayed grey.
5
21102
4617
Dhe për 18 vjet, ato 57 metra
betoni kanë qenë gri.
betoni kanë qenë gri.
00:38
When I met the imam for the first time,
and I told him what I wanted to do,
and I told him what I wanted to do,
6
26617
3601
Kur takova imamin
dhe i tregova për planin tim
dhe i tregova për planin tim
00:42
he was like, "Thank God you finally came,"
7
30242
2444
më tha:
"Falë Zotit, erdhe më në fund."
"Falë Zotit, erdhe më në fund."
00:44
and he told me that for years
he was waiting for somebody
he was waiting for somebody
8
32710
2807
Më tha që kishte pritur
prej vitesh për dikë
prej vitesh për dikë
00:47
to do something on it.
9
35541
1293
që ta bënte diçka të tillë.
00:49
The most amazing thing about this imam
is that he didn't ask me anything --
is that he didn't ask me anything --
10
37422
4086
Më e pabesueshmja ishte që
imami nuk më kërkoi asgjë,
imami nuk më kërkoi asgjë,
00:53
neither a sketch,
or what I was going to write.
or what I was going to write.
11
41532
3410
As edhe një skicë,
apo çfarë do të shkruaja aty.
apo çfarë do të shkruaja aty.
00:57
In every work that I create,
I write messages
I write messages
12
45959
2873
Në secilën nga punët unë shkruaj mesazhe
01:00
with my style of calligraffiti --
a mix of calligraphy and graffiti.
a mix of calligraphy and graffiti.
13
48856
4123
me stilin tim kaligrafitik,
një miks i kaligrafisë me grafitin.
një miks i kaligrafisë me grafitin.
01:05
I use quotes or poetry.
14
53622
1872
Përdor citate ose poezi.
01:08
For the minaret, I thought that
the most relevant message
the most relevant message
15
56153
2707
Për minaren, mendova
që mesazhi më i përshtatshëm
që mesazhi më i përshtatshëm
01:10
to be put on a mosque
should come from the Quran,
should come from the Quran,
16
58884
2616
për tu shkruar në një xhami
duhet të vinte nga Kurani.
duhet të vinte nga Kurani.
01:13
so I picked this verse:
17
61524
1611
Kështu që zgjodha këtë paragraf:
01:15
"Oh humankind, we have created you
from a male and a female,
from a male and a female,
18
63159
3240
"O njerëz! Ne ju krijuam
prej një mashkulli e një femre,
prej një mashkulli e një femre,
01:18
and made you people and tribe,
so you may know each other."
so you may know each other."
19
66423
3415
dhe ju shndërruam në popuj e fise,
në mënyrë që të njiheni me njëri-tjetrin"
në mënyrë që të njiheni me njëri-tjetrin"
01:21
It was a universal call for peace,
tolerance, and acceptance
tolerance, and acceptance
20
69862
3317
Është një thirrje për paqe,
tolerancë dhe pranim
tolerancë dhe pranim
01:25
coming from the side that we don't usually
portray in a good way in the media.
portray in a good way in the media.
21
73203
3969
por shpesh e keqportretizuar në media.
01:29
I was amazed to see how the local
community reacted to the painting,
community reacted to the painting,
22
77661
3768
Isha i mahnitur të shikoja se si
komuniteti reagoi ndaj grafitit
komuniteti reagoi ndaj grafitit
01:33
and how it made them proud to see
the minaret getting so much attention
the minaret getting so much attention
23
81453
4307
dhe në çfarë pike ishte krenar
që minarja tërhoqi vëmendjen
që minarja tërhoqi vëmendjen
01:37
from international press
all around the world.
all around the world.
24
85784
2705
e shtypit në mbarë botën.
01:41
For the imam, it was not
just the painting;
just the painting;
25
89346
2168
Për imamin ishte më shumë se një pikturë.
01:43
it was really deeper than that.
26
91538
1865
Ishte më e thellë se aq.
01:45
He hoped that this minaret would become
a monument for the city,
a monument for the city,
27
93427
3437
Ai shpresonte që minarja
do të bëhej monumenti i qytetit
do të bëhej monumenti i qytetit
01:48
and attract people
to this forgotten place of Tunisia.
to this forgotten place of Tunisia.
28
96888
2871
dhe do të tërhiqte njerëzit
në këtë cep të harruar të Tunizisë.
në këtë cep të harruar të Tunizisë.
01:52
The universality of the message,
29
100759
2150
Universaliteti i mesazhit,
01:54
the political context
of Tunisia at this time,
of Tunisia at this time,
30
102933
2246
konteksti politik i Tunizisë,
01:57
and the fact that I was writing
Quran in a graffiti way
Quran in a graffiti way
31
105203
3484
dhe fakti që Kurani
ishte shkruar me grafiti
ishte shkruar me grafiti
02:00
were not insignificant.
32
108711
1642
ishte i shënuar.
02:02
It reunited the community.
33
110377
2054
Komuniteti u ribashkua.
02:05
Bringing people, future generations,
34
113559
3014
Unë mbledh njerëzit,
kulturat dhe gjeneratat
kulturat dhe gjeneratat
02:08
together through Arabic calligraphy
35
116573
3000
nëpërmjet kaligrafisë arabe.
02:11
is what I do.
36
119573
1485
02:13
Writing messages is
the essence of my artwork.
the essence of my artwork.
37
121082
3005
Shkrimi i mesazheve
është baza e punës sime.
është baza e punës sime.
02:16
What is funny, actually, is that
even Arabic-speaking people
even Arabic-speaking people
38
124896
3151
Është e bukur, se edhe ata
që e kanë gjuhën e tyre arabishten
që e kanë gjuhën e tyre arabishten
duhet të përqëndrohen mirë
për të deshifruar atë që shkruaj.
për të deshifruar atë që shkruaj.
02:20
really need to focus a lot
to decipher what I'm writing.
to decipher what I'm writing.
39
128071
3835
Nuk ka nevojë të dish kuptimin
për të shijuar artin.
për të shijuar artin.
02:24
You don't need to know
the meaning to feel the piece.
the meaning to feel the piece.
40
132668
2937
Mendoj që e shkruara arabisht prek
shpirtin përpara se të arrijë te sytë.
shpirtin përpara se të arrijë te sytë.
02:28
I think that Arabic script touches
your soul before it reaches your eyes.
your soul before it reaches your eyes.
41
136012
3721
02:31
There is a beauty in it
that you don't need to translate.
that you don't need to translate.
42
139757
3070
Ka një bukuri që nuk është
e domosdoshme të përkthehet.
e domosdoshme të përkthehet.
02:35
Arabic script speaks to anyone, I believe;
43
143628
2278
Shkrimi arab i flet gjithë botës, mendoj;
të flet ty, ty, ty, çdonjeriu,
02:37
to you, to you, to you, to anybody,
44
145930
3517
dhe kur e di kuptimin,
02:41
and then when you get the meaning,
45
149471
1960
02:43
you feel connected to it.
46
151431
2004
ti ndjehesh i lidhur me të.
02:45
I always make sure to write messages
47
153435
2347
Unë bëj kujdes që të shkruaj
02:47
that are relevant to the place
where I'm painting,
where I'm painting,
48
155806
2371
mesazhe që i përkasin vendit ku pikturoj,
02:50
but messages that have
a universal dimension,
a universal dimension,
49
158201
3081
por mesazhe që kanë
një dimension universal,
një dimension universal,
02:53
so anybody around the world
can connect to it.
can connect to it.
50
161306
2742
në mënyrë që njerëzit nga e gjithë bota,
të gjejnë veten në të.
të gjejnë veten në të.
02:56
I was born and raised in France, in Paris,
51
164699
2327
U linda dhe u rrita në Francë, Paris,
dhe fillova të mësoj të shkruaj
e të lexoj arabisht kur isha 18 vjeç.
e të lexoj arabisht kur isha 18 vjeç.
02:59
and I started learning how to write
and read Arabic when I was 18.
and read Arabic when I was 18.
52
167050
3945
03:03
Today I only write messages in Arabic.
53
171560
3500
Sot shkruaj vetëm mesazhe në arabisht.
Një nga arsyet për të cilat
kjo ka rëndesi për mua
kjo ka rëndesi për mua
03:07
One of the reasons
this is so important to me,
this is so important to me,
54
175084
3197
03:10
is because of all the reaction that
I've experienced all around the world.
I've experienced all around the world.
55
178305
3816
buron nga të gjitha
reagimet në mbarë botën.
reagimet në mbarë botën.
03:15
In Rio de Janeiro, I translated
this Portuguese poem
this Portuguese poem
56
183700
3906
Në Rio de Janeiro kam përkthyer
këtë poemë portugeze
këtë poemë portugeze
të Gabriela Tôrres Barbosa,
03:19
from Gabriela Tôrres Barbosa,
57
187630
1912
03:21
who was giving an homage
to the poor people of the favela,
to the poor people of the favela,
58
189566
3380
që i bën homazh lagjeve të varfra.
E pikturova mbi një çati.
03:24
and then I painted it on the rooftop.
59
192970
1968
03:27
The local community were really
intrigued by what I was doing,
intrigued by what I was doing,
60
195367
2913
Banorët ishin vërtet
të intriguar nga puna ime,
të intriguar nga puna ime,
por kur u shpjegova
kuptimin e kaligrafisë,
kuptimin e kaligrafisë,
03:30
but as soon as I gave them
the meaning of the calligraphy,
the meaning of the calligraphy,
61
198304
3593
Ata më falenderuan se e
ndjenë veten të lidhur me pikturën.
ndjenë veten të lidhur me pikturën.
03:33
they thanked me, as they felt
connected to the piece.
connected to the piece.
62
201921
2929
Në Afrikën e Jugut, në Cape Town,
03:38
In South Africa, in Cape Town,
63
206723
1990
03:40
the local community of Philippi
64
208737
3049
komuniteti lokal i Filipi
03:43
offered me the only
concrete wall of the slum.
concrete wall of the slum.
65
211810
3047
më ofroi të vetmin mur
prej betoni të lagjes.
prej betoni të lagjes.
Ishte muri i shkollës dhe shkrova mbi të
03:46
It was a school, and I wrote on it
66
214881
2373
një thënie të Nelson Mandela,
03:49
a quote from Nelson Mandela,
67
217278
1468
03:50
saying, "[in Arabic],"
68
218770
2663
qe thotë, [në arabisht],
që do të thotë, "Duket e
pamundur derisa arrihet."
pamundur derisa arrihet."
03:53
which means, "It seems
impossible until it's done."
impossible until it's done."
69
221457
2683
03:56
Then this guy came to me and said,
"Man, why you don't write in English?"
"Man, why you don't write in English?"
70
224489
3585
Pastaj një tip erdhi e më pyeti:
"Pse nuk shkruan në anglisht?"
"Pse nuk shkruan në anglisht?"
04:00
and I replied to him, "I would consider
your concern legit if you asked me
your concern legit if you asked me
71
228098
4095
Iu përgjigja: "Kjo pyetje
do të ishte legjitime
do të ishte legjitime
nëse do të më pyesje
pse nuk shkruaj në Zulu."
pse nuk shkruaj në Zulu."
04:04
why I didn't write in Zulu."
72
232217
1584
04:06
In Paris, once, there was this event,
73
234912
2144
Në Paris, pati një ndodhi,
04:09
and someone gave his wall to be painted.
74
237080
3906
ku njëri dhuroi murin për tu pikturuar.
04:14
And when he saw I was painting in Arabic,
75
242016
2357
Dhe kur e pa që pikturoja në arabisht,
u nervozua, u bë histerik,
dhe kerkoi që muri të fshihej.
dhe kerkoi që muri të fshihej.
04:16
he got so mad -- actually, hysterical --
and he asked for the wall to be erased.
and he asked for the wall to be erased.
76
244397
4024
04:20
I was mad and disappointed.
77
248445
1967
Unë u tërbova dhe u zhgënjeva.
Por një javë më vonë, organizatori
më kërkoi të kthehesha,
më kërkoi të kthehesha,
04:22
But a week later, the organizer
of the event asked me to come back,
of the event asked me to come back,
78
250436
3877
04:26
and he told me that there was a wall
right in front of this guy's house.
right in front of this guy's house.
79
254337
3718
Më tha që kishte një mur,
mu përballë me shtëpinë e këtij tipit.
mu përballë me shtëpinë e këtij tipit.
04:30
So, this guy --
80
258079
1152
Kështu që ky njeri,
04:31
(Laughter)
81
259255
2219
(Të qeshura)
04:33
like, was forced to see it every day.
82
261498
2025
ishte i detyruar ta shikonte çdo ditë.
04:35
At the beginning, I was going
to write, "[In Arabic],"
to write, "[In Arabic],"
83
263547
2984
Ideja e parë që më erdhi
për të shkruar [në arabisht]
për të shkruar [në arabisht]
04:38
which means, "In your face," but --
84
266555
1991
që do të thotë "ballë për ballë" por--
04:40
(Laughter)
85
268570
2343
(Të qeshura)
Vendosa të bëhem më inteligjent
dhe shkrova [në arabisht]
dhe shkrova [në arabisht]
04:42
I decided to be smarter
and I wrote, "[In Arabic],"
and I wrote, "[In Arabic],"
86
270937
3659
04:46
which means, "Open your heart."
87
274620
1634
"Hap zemren tënde"
04:49
I'm really proud of my culture,
88
277095
3076
Jam shumë krenar për kulturën time,
04:52
and I'm trying to be an ambassador
of it through my artwork.
of it through my artwork.
89
280195
5515
dhe po përpiqem të bëhem ambasador
i saj nëpërmjet artit tim.
i saj nëpërmjet artit tim.
Dhe shpresoj që do të thyej stereotipet që ne njohim,
04:57
And I hope that I can break
the stereotypes we all know,
the stereotypes we all know,
90
285734
4936
me bukurinë e shkrimit arab.
05:02
with the beauty of Arabic script.
91
290694
1774
05:05
Today, I don't write the translation
of the message anymore on the wall.
of the message anymore on the wall.
92
293207
5448
Sot, nuk e shkruaj më
përkthimin e mesazhit në mur.
përkthimin e mesazhit në mur.
05:11
I don't want the poetry
of the calligraphy to be broken,
of the calligraphy to be broken,
93
299148
3677
Nuk dua që poezia e kaligrafisë të thyhet,
sepse është art dhe mund
ta shijosh pa e ditur kuptimin,
ta shijosh pa e ditur kuptimin,
05:14
as it's art and you can appreciate it
without knowing the meaning,
without knowing the meaning,
94
302849
3181
ashtu siç shijon muzikën e huaj.
05:18
as you can enjoy any music
from other countries.
from other countries.
95
306054
3036
05:21
Some people see that
as a rejection or a closed door,
as a rejection or a closed door,
96
309630
3775
Disa njerëz e shohin si refuzim
apo si derë e mbyllur,
apo si derë e mbyllur,
05:25
but for me, it's more an invitation --
97
313429
2469
po për mua është një ftesë,
për të zbuluar gjuhën,
kulturën dhe artin tim.
kulturën dhe artin tim.
05:27
to my language,
to my culture, and to my art.
to my culture, and to my art.
98
315922
3279
05:31
Thank you.
99
319225
1158
Falemnderit.
05:32
(Applause)
100
320407
2852
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
eL Seed - ArtistFrench-Tunisian artist eL Seed blends the historic art of Arabic calligraphy with graffti to portray messages of beauty, poetry and peace across all continents.
Why you should listen
Born in Paris to Tunisian parents, eL Seed travels the world, making art in Paris, New York, Jeddah, Melbourne, Gabes, Doha and beyond. His goal: to create dialogue and promote tolerance as well as change global perceptions of what Arabic means. In 2012, for instance, he painted a message of unity on a 47-meter-high minaret on the Jara mosque in Gabes, Tunisia. This piece and others can be found in his book, Lost Walls: Graffiti Road Trip through Tunisia
Most recently he created a sprawling mural in the Manshiyat Naser neighborhood of Cairo that spans 50 buildings and can only be viewed from a local mountaintop. Intending to honor the historic garbage collectors of the Manshiyat Naser neighborhood, the piece reads, "Anyone who wants to see the sunlight clearly needs to wipe his eye first."
eL Seed | Speaker | TED.com