TEDSummit
Marwa Al-Sabouni: How Syria's architecture laid the foundation for brutal war
Marwa Al-Sabouni: Làm cách nào mà kiến trúc Syria trở thành nền tảng cho cuộc chiến tranh hung bạo
Filmed:
Readability: 5.5
1,055,569 views
Điều gì đã dẫn đến chiến tranh ở Syria? Sự đàn áp, hạn hán và khác biệt tín ngưỡng đều giữ vai trò chủ chốt, nhưng Marwa Al-Sabouni cho rằng kiến trúc mới là điều quan trọng. Nói với chúng ta thông qua Internet từ Homs, nơi sáu năm trước cô đã chứng kiến chiến tranh phá nát thành phố của cô, al-Sabouni
cho rằng kiến trúc Syria chia xã hội chịu đựng và đa văn hóa của mình thành những vùng đất bị bao phủ chị có đơn lẻ sự tương động theo tầng lớp và vùng miền. Tương lai của đất nước này dựa vào cách xây dựng lại.
Marwa Al-Sabouni - Architect
Marwa Al-Sabouni suggests that architecture played a crucial role in the slow unraveling of Syrian cities' social fabric, preparing the way for once-friendly groups to become enemies instead of neighbors. Full bio
Marwa Al-Sabouni suggests that architecture played a crucial role in the slow unraveling of Syrian cities' social fabric, preparing the way for once-friendly groups to become enemies instead of neighbors. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:19
Hi. My name is Marwa,
and I'm an architect.
and I'm an architect.
0
7893
2865
Xin chào. Tên tôi là Marwa,
và tôi là một kiến trúc sư.
và tôi là một kiến trúc sư.
00:23
I was born and raised in Homs,
1
11167
1826
Tôi sinh ra và lớn lên tại Homs,
00:25
a city in the central
western part of Syria,
western part of Syria,
2
13017
2718
một thành phố ở trung tâm
phía tây Syria
phía tây Syria
00:27
and I've always lived here.
3
15759
1329
và tôi luôn luôn sống ở đây
00:29
After six years of war,
4
17905
1572
Sau sáu năm chiến tranh,
00:31
Homs is now a half-destroyed city.
5
19501
1928
Homs hiện giờ là một thành phố
bị hủy diệt hơn nửa.
bị hủy diệt hơn nửa.
00:34
My family and I were lucky;
our place is still standing.
our place is still standing.
6
22001
3127
Gia đình tôi và rất may mắn,
chỗ chúng tôi vẫn không sao.
chỗ chúng tôi vẫn không sao.
00:37
Although for two years,
we were like prisoners at home.
we were like prisoners at home.
7
25152
3183
Mặc dù trong hai năm,
chúng tôi giống tù nhân ở nhà.
chúng tôi giống tù nhân ở nhà.
00:40
Outside there were demonstrations
and battles and bombings and snipers.
and battles and bombings and snipers.
8
28359
4689
Bên ngoài kia là các cuộc biểu tình
và trận chiến và bom đạn và xạ thủ bắn tỉa
và trận chiến và bom đạn và xạ thủ bắn tỉa
00:46
My husband and I used to run
an architecture studio
an architecture studio
9
34080
3052
Vợ chồng tôi từng quản lý
một studio kiến trúc
một studio kiến trúc
00:49
in the old town main square.
10
37156
1642
ở quảng trường chính cũ kĩ của thành phố.
00:51
It's gone, as is most
of the old town itself.
of the old town itself.
11
39333
2759
Nó đã mất, giống như là hầu hết toàn bộ
thành phố.
thành phố.
00:54
Half of the city's other neighborhoods
12
42685
1881
Hơn nửa các vùng lân cận của thành phố
00:56
are now rubble.
13
44590
1157
đã trở thành đống đổ nát.
00:58
Since the ceasefire in late 2015,
14
46414
2232
Sau lệnh ngừng bắn vào cuối 2015,
01:00
large parts of Homs
have been more or less quiet.
have been more or less quiet.
15
48670
2915
phần lớn Homs đã trở nên im lặng hơn hoặc
sôi nổi hơn.
sôi nổi hơn.
01:03
The economy is completely broken,
and people are still fighting.
and people are still fighting.
16
51609
3693
Kinh tế hoàn toàn sụp đổ,
và con người vẫn đang đánh nhau.
và con người vẫn đang đánh nhau.
01:07
The merchants who had stalls
in the old city market
in the old city market
17
55326
2477
Những tiểu thương có sạp trong
ngôi chợ cũ kỹ của thành phố
ngôi chợ cũ kỹ của thành phố
01:09
now trade out of sheds on the streets.
18
57827
2445
bây giờ phải trao đổi hàng hóa
bên vệ đường.
bên vệ đường.
01:12
Under our apartment, there is a carpenter,
19
60296
2496
Ở dưới căn hộ của chúng tôi
là một người thợ mộc,
là một người thợ mộc,
01:14
sweetshops, a butcher, a printing house,
workshops, among many more.
workshops, among many more.
20
62816
4546
những tiệm bánh bao, một anh đồ tể, một
nhà in,những phân xưởng và nhiều thứ khác
nhà in,những phân xưởng và nhiều thứ khác
01:20
I have started teaching part-time,
21
68251
2124
Tôi bắt đầu đi dạy bán thời gian
01:22
and with my husband,
who juggles several jobs,
who juggles several jobs,
22
70399
2514
cùng chồng mình,
người đã thử qua rất nhiều nghề,
người đã thử qua rất nhiều nghề,
01:24
we've opened a small bookshop.
23
72937
1636
chúng tôi đã mở một hiệu sách nhỏ.
01:26
Other people do all sorts
of jobs to get by.
of jobs to get by.
24
74938
2825
Những người khác đều tìm cách
để sống qua ngày.
để sống qua ngày.
01:30
When I look at my destroyed city,
of course, I ask myself:
of course, I ask myself:
25
78803
3254
Khi tôi nhìn thành phố hoang tàn của mình,
dĩ nhiên, tôi tự hỏi bản thân:
dĩ nhiên, tôi tự hỏi bản thân:
01:34
What has led to this senseless war?
26
82081
1927
Điều gì đã dẫn đến
cuộc chiến tranh vô nghĩa này?
cuộc chiến tranh vô nghĩa này?
01:36
Syria was largely a place of tolerance,
27
84778
2231
Syria vốn dĩ là mảnh đất của sự chịu đựng,
01:39
historically accustomed to variety,
28
87033
2040
đã quen với sự thay đổi từ bao đời,
01:41
accommodating a wide range
of beliefs, origins, customs,
of beliefs, origins, customs,
29
89097
3281
mang trong mình rất nhiều niềm tin,
nguồn gốc, phong tục,
nguồn gốc, phong tục,
01:44
goods, food.
30
92402
1183
hàng hóa, thức ăn.
01:46
How did my country --
31
94315
1165
Làm thế nào mà đất nước tôi--
01:47
a country with communities
living harmoniously together
living harmoniously together
32
95504
2698
một đất nước với những người dân
sống hòa thuận bên nhau
sống hòa thuận bên nhau
01:50
and comfortable in discussing
their differences --
their differences --
33
98226
2491
và bàn luận về những khác biệt
rất thoải mái--
rất thoải mái--
01:52
how did it degenerate into civil war,
violence, displacement
violence, displacement
34
100741
4085
làm thế nào mà lại dẫn đến
nội chiến, bạo lực, mất kiểm soát
nội chiến, bạo lực, mất kiểm soát
01:56
and unprecedented sectarian hatred?
35
104850
2905
và sự ghen ghét giữa các bè phái
lần đầu xuất hiện?
lần đầu xuất hiện?
02:00
There were many reasons
that had led to the war --
that had led to the war --
36
108239
2808
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến
chiến tranh --
chiến tranh --
02:03
social, political and economic.
37
111071
2085
xã hội, chính trị và kinh tế.
02:05
They all have played their role.
38
113743
1564
Chúng đều giữ vai trò quan trọng.
02:07
But I believe there is one key reason
that has been overlooked
that has been overlooked
39
115331
3872
Nhưng tôi tin rằng có một lý do chủ chốt
đã bị bỏ qua
đã bị bỏ qua
02:11
and which is important to analyze,
40
119227
1910
và rất cần được phân tích,
02:13
because from it will largely depend
41
121161
2326
bởi chúng ta sẽ dựa vào đó chủ yếu
02:15
whether we can make sure
that this doesn't happen again.
that this doesn't happen again.
42
123511
2927
để chắc chắn rằng
chuyện này không xảy ra lần nữa
chuyện này không xảy ra lần nữa
02:19
And that reason is architecture.
43
127372
1992
Và lý do đó chính là kiến trúc.
02:21
Architecture in my country
has played an important role
has played an important role
44
129818
2581
Kiến trúc ở nước tôi
giữ một vai trò quan trọng
giữ một vai trò quan trọng
02:24
in creating, directing and amplifying
conflict between warring factions,
conflict between warring factions,
45
132423
4020
trong việc hình thành, chỉ đạo và mở rộng
xung đột giữa các bè phái đang xung đột,
xung đột giữa các bè phái đang xung đột,
02:28
and this is probably true
for other countries as well.
for other countries as well.
46
136467
2876
và điều này có lẽ cũng đúng
với các nước khác.
với các nước khác.
02:31
There is a sure correspondence
between the architecture of a place
between the architecture of a place
47
139750
3532
Chắn chắn có một sự liên hệ
giữa kiến trúc của một nơi
giữa kiến trúc của một nơi
02:35
and the character of the community
that has settled there.
that has settled there.
48
143306
2937
với tính cách của cộng động
sinh sống ở đây.
sinh sống ở đây.
02:38
Architecture plays a key role
in whether a community crumbles
in whether a community crumbles
49
146711
3715
Kiến trúc là yếu tố chủ chốt
quyết định một cộng đồng sẽ tan rã
quyết định một cộng đồng sẽ tan rã
02:42
or comes together.
50
150450
1239
hay sẽ chung sống cùng nhau.
02:44
Syrian society has long lived
the coexistence
the coexistence
51
152060
2505
Xã hội Syria từ lâu đã
tồn tại cùng một lúc
tồn tại cùng một lúc
02:46
of different traditions and backgrounds.
52
154589
2356
nhiều truyền thống và xuất thân khác nhau.
02:48
Syrians have experienced
the prosperity of open trade
the prosperity of open trade
53
156969
2730
Người Syria đã trải qua
sự thịnh vượng của nền thương mại mở cửa
sự thịnh vượng của nền thương mại mở cửa
02:51
and sustainable communities.
54
159723
1752
và những cộng đồng bền vững.
02:53
They have enjoyed the true meaning
of belonging to a place,
of belonging to a place,
55
161499
3071
Họ đã được tận hưởng ý nghĩa đích thực
khi thuộc về một nơi nào đó,
khi thuộc về một nơi nào đó,
02:56
and that was reflected
in their built environment,
in their built environment,
56
164594
2703
và điều đó đã được thể hiện qua
những công trình xây dựng của họ,
những công trình xây dựng của họ,
02:59
in the mosques and churches
built back-to-back,
built back-to-back,
57
167321
2468
qua những Nhà thờ Hồi giáo và Công giáo
được xây dựng liên tiếp nhau,
được xây dựng liên tiếp nhau,
03:01
in the interwoven souks and public venues,
58
169813
2247
qua những khu chợ Hồi giáo
đa dạng và những địa điểm công cộng,
đa dạng và những địa điểm công cộng,
03:04
and the proportions and sizes based
on principles of humanity and harmony.
on principles of humanity and harmony.
59
172084
4213
và những tỉ lệ và kích thước dựa trên
nguyên lý của lòng nhân đạo và sự hoà hợp
nguyên lý của lòng nhân đạo và sự hoà hợp
03:08
This architecture of mixity
can still be read in the remains.
can still be read in the remains.
60
176948
3412
Nền kiến trúc hòa trộn này vẫn có thể
hiểu được khi chỉ còn là tàn tích.
hiểu được khi chỉ còn là tàn tích.
03:12
The old Islamic city in Syria
was built over a multilayered past,
was built over a multilayered past,
61
180384
3738
Một thành phố cổ của người Islam ở Syria
được xây dựng từ nhiều lớp quá khứ,
được xây dựng từ nhiều lớp quá khứ,
03:16
integrating with it
and embracing its spirit.
and embracing its spirit.
62
184147
2431
hòa hợp và
gói trọn cả tâm hồn của nó.
gói trọn cả tâm hồn của nó.
03:18
So did its communities.
63
186602
1627
Các cộng đồng cũng vậy.
03:20
People lived and worked with each other
64
188253
1928
Con người sống và làm việc cùng nhau
03:22
in a place that gave them
a sense of belonging
a sense of belonging
65
190205
2206
ở một nơi cho họ quyền sở hữu
03:24
and made them feel at home.
66
192435
2005
và làm họ cảm thấy mình đang ở nhà.
03:26
They shared a remarkably
unified existence.
unified existence.
67
194464
2300
Họ chia sẻ một sự tồn tại thống nhất
đáng kể.
đáng kể.
03:29
But over the last century,
68
197748
1465
Nhưng từ hơn thế kỉ trước,
03:31
gradually this delicate balance
of these places has been interfered with;
of these places has been interfered with;
69
199237
4501
sự cân bằng mỏng manh này đã dần dần
bị can thiệp bởi;
bị can thiệp bởi;
03:35
first, by the urban planners
of the colonial period,
of the colonial period,
70
203762
2680
đầu tiên, bởi những nhà đầu tư đô thị
trong giai đoạn thuộc địa,
trong giai đoạn thuộc địa,
03:38
when the French went
enthusiastically about,
enthusiastically about,
71
206466
2214
khi người Pháp cảm thấy
thích thú,
thích thú,
03:40
transforming what they saw
as the un-modern Syrian cities.
as the un-modern Syrian cities.
72
208704
3258
họ di dời cái mà họ xem là
những thành phố Syria lạc hậu.
những thành phố Syria lạc hậu.
03:43
They blew up city streets
and relocated monuments.
and relocated monuments.
73
211986
2977
Họ can thiệp vào những con đường thành phố
và dịch chuyển những tượng đài.
và dịch chuyển những tượng đài.
03:48
They called them improvements,
74
216255
1976
Họ gọi đó là sự phát triển,
03:50
and they were the beginning
of a long, slow unraveling.
of a long, slow unraveling.
75
218255
3376
và đó chỉ là sự bắt đầu cho một quá trình
tháo dỡ lâu dài và từ tốn.
tháo dỡ lâu dài và từ tốn.
03:53
The traditional urbanism
and architecture of our cities
and architecture of our cities
76
221655
2890
Đô thị học truyền thống
và kiến trúc của thành phố chúng tôi
và kiến trúc của thành phố chúng tôi
03:56
assured identity and belonging
not by separation,
not by separation,
77
224569
3166
đảm bảo rằng sự tương đồng và của cải
không đến từ sự chia rẽ,
không đến từ sự chia rẽ,
03:59
but by intertwining.
78
227759
1754
mà đến từ sự gắn kết.
04:01
But over time, the ancient became
worthless, and the new, coveted.
worthless, and the new, coveted.
79
229537
3737
Nhưng thời gian trôi qua, cái cũ
trở nên vô dụng và cái mới trở nên đắt giá
trở nên vô dụng và cái mới trở nên đắt giá
04:05
The harmony of the built environment
and social environment
and social environment
80
233641
2992
Sự hòa điệu giữa hoàn cảnh kiến trúc
và hoàn cảnh xã hội
và hoàn cảnh xã hội
04:08
got trampled over
by elements of modernity --
by elements of modernity --
81
236657
2663
đã bị giẫm đạp
bởi yếu tố hiện đại --
bởi yếu tố hiện đại --
04:11
brutal, unfinished concrete blocks,
82
239344
2182
những khối nhà bê tông
hung bạo chưa hoàn thành,
hung bạo chưa hoàn thành,
04:13
neglect, aesthetic devastation,
83
241550
2699
sự phá hủy thẩm mỹ đầy bê tha,
04:16
divisive urbanism that zoned
communities by class, creed or affluence.
communities by class, creed or affluence.
84
244273
5141
kiến trúc đô thị gây chia rẽ cộng đồng
bằng tầng lớp, tín ngưỡng hay sự sung túc.
bằng tầng lớp, tín ngưỡng hay sự sung túc.
04:21
And the same was happening
to the community.
to the community.
85
249859
2469
Và điều tương tự đang diễn ra với
cộng đồng của chúng tôi.
cộng đồng của chúng tôi.
04:24
As the shape of the built
environment changed,
environment changed,
86
252352
2595
Vì hình dáng của các công trình
kiến trúc thay đổi
kiến trúc thay đổi
04:26
so the lifestyles and sense
of belonging of the communities
of belonging of the communities
87
254971
3308
nên cách sống và ý thức
về tài sản của các cộng đồng
về tài sản của các cộng đồng
04:30
also started changing.
88
258303
1711
cũng bắt đầu thay đổi.
04:32
From a register
of togetherness, of belonging,
of togetherness, of belonging,
89
260038
2617
Từ một người đăng ký
sự hòa hợp, của cải,
sự hòa hợp, của cải,
04:34
architecture became
a way of differentiation,
a way of differentiation,
90
262679
2571
kiến trúc đã trở thành
phương tiện của sự khác biệt,
phương tiện của sự khác biệt,
04:37
and communities started drifting apart
91
265274
2397
và những cộng đồng bắt rời xa
04:39
from the very fabric
that used to unite them,
that used to unite them,
92
267695
2971
khỏi những công trình xây dựng
từng gắn kết họ,
từng gắn kết họ,
04:42
and from the soul of the place that used
to represent their common existence.
to represent their common existence.
93
270690
4727
và tâm hồn của nơi từng
đại diện sự tồn tại thường xuyên của họ
đại diện sự tồn tại thường xuyên của họ
04:47
While many reasons had led
to the Syrian war,
to the Syrian war,
94
275441
2389
Trong khi rất nhiều lý do
dẫn đến chiến tranh Syria,
dẫn đến chiến tranh Syria,
04:49
we shouldn't underestimate
the way in which,
the way in which,
95
277854
2119
chúng ta cũng không nên đánh giá thấp
con đường
con đường
mà thông qua việc dẫn đến mất mát
tương đồng tự hào,
tương đồng tự hào,
04:51
by contributing to the loss
of identity and self-respect,
of identity and self-respect,
96
279997
3849
phân khu đô thị và kiến trúc
sai lệch, vô nhân đạo
sai lệch, vô nhân đạo
04:55
urban zoning and misguided,
inhumane architecture
inhumane architecture
97
283870
3377
đã nuôi dưỡng sự phân chia theo bè phái
và sự căm ghét.
và sự căm ghét.
04:59
have nurtured sectarian
divisions and hatred.
divisions and hatred.
98
287271
2709
Ngày qua ngày, thành phố thống nhất
đã trở thành một trung tâm thành phố
đã trở thành một trung tâm thành phố
05:02
Over time, the united city
has morphed into a city center
has morphed into a city center
99
290416
3389
với những khu ổ chuột
trong bán kính.
trong bán kính.
05:05
with ghettos along its circumference.
100
293829
2517
Và kết quả là, những cộng đồng liền mạch
đã trở thành những nhóm xã hội riêng biệt,
đã trở thành những nhóm xã hội riêng biệt,
05:08
And in turn, the coherent communities
became distinct social groups,
became distinct social groups,
101
296782
4065
bị xa lánh khỏi người khác
và cả nơi ở.
và cả nơi ở.
05:12
alienated from each other
and alienated from the place.
and alienated from the place.
102
300871
3276
Theo quan điểm của tôi,
05:17
From my point of view,
103
305133
1358
mất đi cảm giác thuộc về
một nơi nào đó
một nơi nào đó
05:18
losing the sense of belonging to a place
104
306515
2117
và khả năng chia sẻ nó
với một người khác
với một người khác
05:20
and a sense of sharing it
with someone else
with someone else
105
308656
2172
làm cho nơi đó dễ dàng bị phá hủy hơn.
05:22
has made it a lot easier to destroy.
106
310852
2320
Một ví dụ rõ ràng chính là
hệ thống nhà ở không chính thức
hệ thống nhà ở không chính thức
05:25
The clear example can be seen
in the informal housing system,
in the informal housing system,
107
313196
3684
từng chứa đựng, trước chiến tranh,
hơn 40% dân số.
hơn 40% dân số.
05:28
which used to host, before the war,
over 40 percent of the population.
over 40 percent of the population.
108
316904
4496
Vâng, trước chiến tranh,
gần nửa dân số Syria
gần nửa dân số Syria
05:33
Yes, prior to the war,
almost half of the Syrian population
almost half of the Syrian population
109
321424
3810
sống trong những khu ổ chuột,
05:37
lived in slums,
110
325258
1435
những khu vực ngoại vi
không được xây dựng đàng hoàng,
không được xây dựng đàng hoàng,
05:38
peripheral areas
without proper infrastructure,
without proper infrastructure,
111
326717
3102
được làm từ vô số dãy hộp khối trần
05:41
made of endless rows of bare block boxes
112
329843
2873
chứa người trong đó,
05:44
containing people,
113
332740
1428
những người chủ yếu thuộc về
một nhóm,
một nhóm,
05:46
people who mostly belonged
to the same group,
to the same group,
114
334192
2135
cho dù là dựa trên địa phương,
tầng lớp, nguồn gốc hay tất cả điều đó.
tầng lớp, nguồn gốc hay tất cả điều đó.
05:48
whether based on religion,
class, origin or all of the above.
class, origin or all of the above.
115
336351
4190
Kiến trúc đô thị hạng thấp được chứng minh
là một điềm báo của chiến tranh.
là một điềm báo của chiến tranh.
05:53
This ghettoized urbanism
proved to be a tangible precursor of war.
proved to be a tangible precursor of war.
116
341772
4634
Xung đốt sẽ xảy ra dễ dàng hơn
giữa những khu vực bị phân biệt --
giữa những khu vực bị phân biệt --
05:58
Conflict is much easier
between pre-categorized areas --
between pre-categorized areas --
117
346430
3354
nơi mà những "người khác" sống.
06:01
where the "others" live.
118
349808
1293
Sợi dây từng để kết
nối thành phố với nhau --
nối thành phố với nhau --
06:03
The ties that used
to bind the city together --
to bind the city together --
119
351750
2533
kể cả khi thông qua xã hội:
những công trình liền mạch
những công trình liền mạch
06:06
whether they were social,
through coherent building,
through coherent building,
120
354307
2660
hay là thông qua kinh tế:
thương mại trong chợ
thương mại trong chợ
06:08
or economic, through trade in the souk,
121
356991
2133
hay qua tôn giáo: sự hiện diện
đồng tồn tại
đồng tồn tại
06:11
or religious, through
the coexistent presence --
the coexistent presence --
122
359148
2886
06:14
were all lost in the misguided
and visionless modernization
and visionless modernization
123
362058
3712
đều bị mất trong quá trình hiện đại hóa
sai lầm và thiếu tầm nhìn
sai lầm và thiếu tầm nhìn
06:17
of the built environment.
124
365794
1364
của môi trường xây dựng.
06:19
Allow me an aside.
125
367782
1265
Hãy nói tôi một lời nói riêng.
06:21
When I read about heterogeneous urbanism
in other parts of the world,
in other parts of the world,
126
369467
4183
Khi tôi đọc về kiến trúc đô thị
hỗn tạp ở các nơi khác trên thới giới,
hỗn tạp ở các nơi khác trên thới giới,
06:25
involving ethnic neighborhoods
in British cities
in British cities
127
373674
2472
bao gồm những khu vực dân tộc lân cận
ở các thành phố Anh Quốc
ở các thành phố Anh Quốc
06:28
or around Paris or Brussels,
128
376170
2109
hay xung quanh Paris hoặc Brussels.
06:30
I recognize the beginning
of the kind of instability
of the kind of instability
129
378303
3594
Tôi nhận thấy khởi đầu
của loại bất ổn định
của loại bất ổn định
06:33
we have witnessed
so disastrously here in Syria.
so disastrously here in Syria.
130
381921
2930
chúng tôi đã trải qua
thật kinh khủng tại Syria.
thật kinh khủng tại Syria.
06:38
We have severely destroyed cities,
131
386027
2206
Chúng tôi có những thành phố
bị tàn phá nghiêm trọng,
bị tàn phá nghiêm trọng,
06:40
such as Homs, Aleppo,
Daraa and many others,
Daraa and many others,
132
388257
3181
như là Homs, Aleppo,
Daraa và rất nhiều nơi khác,,
Daraa và rất nhiều nơi khác,,
06:43
and almost half of the population
of the country is now displaced.
of the country is now displaced.
133
391462
3859
và gần nửa dân số nước ta
đã chết.
đã chết.
06:47
Hopefully, the war will end,
134
395345
2148
May mắn thay, chiến tranh sẽ kết thúc,
06:49
and the question that,
as an architect, I have to ask, is:
as an architect, I have to ask, is:
135
397517
3494
và câu hỏi là,
là một kiến trúc sư, tôi phải hỏi rằng:
là một kiến trúc sư, tôi phải hỏi rằng:
06:53
How do we rebuild?
136
401341
1452
Chúng tôi sẽ xây dựng lại như thế nào?
06:55
What are the principles
that we should adopt
that we should adopt
137
403317
2636
Chúng tôi nên tuân theo
những nguyên lí nào
những nguyên lí nào
06:57
in order to avoid repeating
the same mistakes?
the same mistakes?
138
405977
2758
để tránh lặp lại
những lỗi giống nhau?
những lỗi giống nhau?
07:01
From my point of view, the main focus
should be on creating places
should be on creating places
139
409099
3539
Theo quan điểm của tôi, chúng ta nên
tập trung vào việc xây dựng những nơi
tập trung vào việc xây dựng những nơi
07:04
that make their people feel they belong.
140
412662
2168
khiến họ cảm thấy mình có thể sở hữu.
07:06
Architecture and planning
need to recapture
need to recapture
141
414854
2495
Kiến trúc và kế hoạch
cần phải ghi nhận lại
cần phải ghi nhận lại
07:09
some of the traditional values
that did just that,
that did just that,
142
417373
2904
một vài giá trị truyền thống
07:12
creating the conditions
for coexistence and peace,
for coexistence and peace,
143
420301
3231
để làm nên điều kiện cho
sự đồng tồn tại và hòa bình,
sự đồng tồn tại và hòa bình,
07:15
values of beauty
that don't exhibit ostentation,
that don't exhibit ostentation,
144
423556
3268
những giá trị của vẻ đẹp
không phô bày sự khoe khoang,
không phô bày sự khoe khoang,
07:18
but rather, approachability and ease,
145
426848
2365
nhưng tốt hơn là, sự tiếp cận và xoa dịu,
07:21
moral values that promote
generosity and acceptance,
generosity and acceptance,
146
429237
3507
những giá trị đạo đức thúc đẩy
sự độ lượng và sự chấp thuận,
sự độ lượng và sự chấp thuận,
07:24
architecture that is for everyone
to enjoy, not just for the elite,
to enjoy, not just for the elite,
147
432768
3977
kiến trúc là để cho mọi người
tận hưởng chứ không chỉ là bậc thượng lưu,
tận hưởng chứ không chỉ là bậc thượng lưu,
07:28
just as used to be in the shadowed alleys
of the old Islamic city,
of the old Islamic city,
148
436769
3652
cũng giống như những ngõ tối
ở thành phố cổ của Islam,
ở thành phố cổ của Islam,
07:32
mixed designs that encourage
a sense of community.
a sense of community.
149
440445
2833
những thiết kế hòa hợp thúc đẩy
cảm nhận của cộng động.
cảm nhận của cộng động.
07:36
There is a neighborhood here in Homs
that's called Baba Amr
that's called Baba Amr
150
444326
3239
Có một khu vực gần đây tại Homs
có tên là Baba Amr
có tên là Baba Amr
07:39
that has been fully destroyed.
151
447589
1663
đã bị phá hủy hoàn toàn.
07:41
Almost two years ago,
I introduced this design
I introduced this design
152
449714
2526
Gần hai năm về trước,
tôi đã giới thiệu mẫu thiết kế này
tôi đã giới thiệu mẫu thiết kế này
07:44
into a UN-Habitat competition
for rebuilding it.
for rebuilding it.
153
452264
2997
trong một cuộc thi UN-Môi trường sống
để xây dựng lại nó.
để xây dựng lại nó.
07:47
The idea was to create an urban fabric
inspired by a tree,
inspired by a tree,
154
455285
4338
Ý tưởng là xây dựng một công trình đô thị
được lấy cảm hứng từ một cái cây,
được lấy cảm hứng từ một cái cây,
07:51
capable of growing
and spreading organically,
and spreading organically,
155
459647
2921
có khả năng lớn lên
và phát triển ra một cách hữu cơ,
và phát triển ra một cách hữu cơ,
07:54
echoing the traditional bridge
hanging over the old alleys,
hanging over the old alleys,
156
462592
3222
lặp lại một cây cầu truyền thống
bắc qua những ngõ cổ,
bắc qua những ngõ cổ,
07:57
and incorporating apartments,
private courtyards, shops,
private courtyards, shops,
157
465838
3752
và kết hợp những căn hộ,
những sân riêng, những cửa hàng,
những sân riêng, những cửa hàng,
08:01
workshops, places for parking
and playing and leisure,
and playing and leisure,
158
469614
3373
những phân xưởng, những nơi để đỗ xe
và chơi đùa và giải trí,
và chơi đùa và giải trí,
08:05
trees and shaded areas.
159
473011
1583
cây cối và những khu vực có bóng râm.
08:07
It's far from perfect, obviously.
160
475625
1986
Nhưng mà nó đi lại với sự hoàn hảo,
tất nhiên rồi.
tất nhiên rồi.
08:09
I drew it during the few hours
of electricity we get.
of electricity we get.
161
477635
3271
Tôi vẽ nó trong những giây phút
có điện hiếm hoi.
có điện hiếm hoi.
08:12
And there are many possible ways
to express belonging and community
to express belonging and community
162
480930
3598
Và có rất nhiều cách để
thể hiện sự thân thuộc và cộng đồng
thể hiện sự thân thuộc và cộng đồng
08:16
through architecture.
163
484552
1151
thông qua kiến trúc.
08:17
But compare it with the freestanding,
disconnected blocks
disconnected blocks
164
485727
3044
Nhưng khi so với những khối nhà
tự do và mất kết nối
tự do và mất kết nối
08:20
proposed by the official project
for rebuilding Baba Amr.
for rebuilding Baba Amr.
165
488795
3955
được đề nghị bởi dự án chính
để xây dựng Baba Amr.
để xây dựng Baba Amr.
08:24
Architecture is not the axis
around which all human life rotates,
around which all human life rotates,
166
492774
3608
Kiến trúc không phải là trục
mà đời sống con người xoay quanh,
mà đời sống con người xoay quanh,
08:28
but it has the power to suggest
and even direct human activity.
and even direct human activity.
167
496406
4372
nhưng nó có sức mạnh để đề nghị
và cả điều hành hoạt động con người.
và cả điều hành hoạt động con người.
08:33
In that sense, settlement,
identity and social integration
identity and social integration
168
501231
4152
Ở khía cạnh đó, sự dàn xếp,
sự giống nhau và kết hợp xã hội
sự giống nhau và kết hợp xã hội
08:37
are all the producer and product
of effective urbanism.
of effective urbanism.
169
505407
3921
đều là nhà sản xuất và sản phẩm
của kiến trúc đô thị hiệu quả.
của kiến trúc đô thị hiệu quả.
08:41
The coherent urbanism
of the old Islamic city
of the old Islamic city
170
509990
2956
Kiến trúc đô thị liền mạch
của thành phố cổ ở Islam
của thành phố cổ ở Islam
08:44
and of many old European
towns, for instance,
towns, for instance,
171
512970
2896
and rất nhiều thị trấn Châu Âu cổ,
là một ví dụ,
là một ví dụ,
08:47
promote integration,
172
515890
1733
thúc đẩy sự kết hợp,
08:49
while rows of soulless housing
or tower blocks,
or tower blocks,
173
517647
3237
trong khi những hàng dài nhà ở vô hồn
hay là những khối tháp,
hay là những khối tháp,
08:52
even when they are luxurious,
174
520908
1765
thậm chí khi chúng rất sang trọng
08:54
tend to promote isolation and "otherness."
175
522697
2665
thường thúc đẩy sự cô lập
và "những cái khác"
và "những cái khác"
08:57
Even simple things
176
525958
1250
Thậm chí những điều đơn giản
08:59
like shaded places or fruit plants
or drinking water inside the city
or drinking water inside the city
177
527232
3856
như những nơi có bóng râm hoặc cây ăn quả
hay uống nước trong thành phố này
hay uống nước trong thành phố này
09:03
can make a difference
in how people feel towards the place,
in how people feel towards the place,
178
531112
3175
có thể làm nên sự khác biệt
trong cách cảm nhận về thành phố,
trong cách cảm nhận về thành phố,
09:06
and whether they consider it
a generous place that gives,
a generous place that gives,
179
534311
3189
và dù họ xem nó như
một nơi bao la,
một nơi bao la,
09:09
a place that's worth keeping,
contributing to,
contributing to,
180
537524
3172
một nơi đáng giữ gìn,
đóng góp,
đóng góp,
09:12
or whether they see it
as an alienating place,
as an alienating place,
181
540720
2357
hay họ cho rằng đó là
một nơi bị xa lánh
một nơi bị xa lánh
09:15
full of seeds of anger.
182
543101
1475
tràn ngập sự tức giận
Để có nơi để cho,
kiến trúc của nó cũng cần làm vậy.
kiến trúc của nó cũng cần làm vậy.
09:17
In order for a place to give,
its architecture should be giving, too.
its architecture should be giving, too.
183
545291
4016
Các công trình kiến trúc
của chúng tôi rất có ý nghĩa.
của chúng tôi rất có ý nghĩa.
09:22
Our built environment matters.
184
550100
2004
Thành phố phản ánh
tâm hồn của chúng tôi
tâm hồn của chúng tôi
09:24
The fabric of our cities is reflected
in the fabric of our souls.
in the fabric of our souls.
185
552128
3984
và cho dù là trong hình dáng
của những khu ổ chuột xi măng tầm thường
của những khu ổ chuột xi măng tầm thường
09:28
And whether in the shape
of informal concrete slums
of informal concrete slums
186
556802
2951
09:31
or broken social housing
187
559777
1626
hay nhà ở xã hội bị đổ nát
09:33
or trampled old towns
188
561427
1759
hay những thị trấn cũ kĩ vỡ nát
09:35
or forests of skyscrapers,
189
563210
1746
hay là những rừng nhà chọc trời,
09:36
the contemporary urban archetypes
190
564980
2103
những kiểu mẫu đô thị tạm thời
09:39
that have emerged
all across the Middle East
all across the Middle East
191
567107
2708
xuất hiện xuyên suốt Trung Đông
09:41
have been one cause of the alienation
and fragmentation of our communities.
and fragmentation of our communities.
192
569839
4299
đã trở thành một nguyên nhân của
sự xa lánh và chia của cộng đồng.
sự xa lánh và chia của cộng đồng.
09:46
We can learn from this.
193
574971
1493
Chúng ta có thể học tập từ điều này.
09:48
We can learn how to rebuild
in another way,
in another way,
194
576488
2853
Chúng ta có thể học cách để tái xây dựng
bằng một cách khác,
bằng một cách khác,
09:51
how to create an architecture
that doesn't contribute only
that doesn't contribute only
195
579365
3317
09:54
to the practical and economic
aspects of people's lives,
aspects of people's lives,
196
582706
2957
làm cách nào để tạo ra một nền kiến trúc
không chỉ có giá trị
không chỉ có giá trị
09:57
but also to their social, spiritual
and psychological needs.
and psychological needs.
197
585687
3919
thực tiễn và kinh tế đối với
các khía cạnh trong đời sống con người
các khía cạnh trong đời sống con người
10:02
Those needs were totally overlooked
in the Syrian cities before the war.
in the Syrian cities before the war.
198
590043
3905
mà còn có giá trị đối với nhu cầu xã hội,
tinh thần và tâm lý.
tinh thần và tâm lý.
10:06
We need to create again
cities that are shared
cities that are shared
199
594575
2743
Những điều này đều đã bị bỏ qua
trong các thành phố Syria trước chiến tranh.
trong các thành phố Syria trước chiến tranh.
10:09
by the communities that inhabit them.
200
597342
2031
Chúng ta cần tái hính thành
những thành phố được chia sẻ
những thành phố được chia sẻ
10:11
If we do so, people will not feel the need
201
599777
2889
bởi những cộng đồng đã sinh sống ở đây.
10:14
to seek identities opposed
to the other identities all around,
to the other identities all around,
202
602690
3849
Nếu chúng ta làm như thế, mọi người sẽ
cảm thấy không cần thiết để tìm kiếm sự
cảm thấy không cần thiết để tìm kiếm sự
10:18
because they will all feel at home.
203
606563
3095
sự tương đồng khác với những gì xung quanh họ
bởi vì họ sẽ cảm thấy như ở chính nhà mình.
bởi vì họ sẽ cảm thấy như ở chính nhà mình.
10:22
Thank you for listening.
204
610246
1388
ABOUT THE SPEAKER
Marwa Al-Sabouni - ArchitectMarwa Al-Sabouni suggests that architecture played a crucial role in the slow unraveling of Syrian cities' social fabric, preparing the way for once-friendly groups to become enemies instead of neighbors.
Why you should listen
Marwa Al-Sabouni was born in Homs, a city in the central-western part of the country, and has a PhD in Islamic Architecture. Despite the destruction of large parts of the city, she has remained in Homs with her husband and two children throughout the war. In her just-released book The Battle for Home (Thames & Hudson, 2016), she explores the role architecture and the built environment play in whether a community crumbles or comes together, and she offers insights on how her country (and a much-needed sense of identity) should be rebuilt so that it will not happen again.
Marwa Al-Sabouni | Speaker | TED.com