TED2010
Michael Sandel: The lost art of democratic debate
Michael Sandel: Nghệ thuật đã mất của việc tranh luận dân chủ
Filmed:
Readability: 4.2
1,412,912 views
Dân chủ phát triển dựa trên tranh luận văn minh, Michael Sandel nói như vậy -- nhưng chúng ta thật xấu hổ đã không thực hành điều này từ lâu. Ông điều khiển một màn thư giãn trong đó các TEDsters tranh luận về một vụ kiện gần đây tại Tòa án Tối cao (giải đấu của Hiệp hội Golf chuyên nghiệp, giữa tổ chức và Martin), một vụ kiện mà kết quả bộc lộ nhân tố quyết định trong công lý.
Michael Sandel - Political philosopher
Michael Sandel teaches political philosophy at Harvard, exploring some of the most hotly contested moral and political issues of our time. Full bio
Michael Sandel teaches political philosophy at Harvard, exploring some of the most hotly contested moral and political issues of our time. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
One thing the world needs,
0
2000
2000
Một điều mà thế giới cần,
00:19
one thing this country desperately needs
1
4000
2000
một điều mà đất nước này khát khao
00:21
is a better way
2
6000
2000
đó là một cách tốt hơn
00:23
of conducting our political debates.
3
8000
2000
để điều hành những cuộc tranh luận chính trị.
00:25
We need to rediscover
4
10000
2000
Chúng ta cần khám phá lại
00:27
the lost art of democratic argument.
5
12000
3000
nghệ thuật đã mất của việc tranh luận dân chủ.
00:30
(Applause)
6
15000
6000
(Vỗ tay)
00:36
If you think about the arguments we have,
7
21000
3000
Nếu bạn nghĩ về các cuộc tranh luận của ta,
00:39
most of the time it's shouting matches
8
24000
2000
hầu hết chúng đều mà những trận cãi vã
00:41
on cable television,
9
26000
2000
trên truyền hình cáp,
00:43
ideological food fights on the floor of Congress.
10
28000
3000
những cuộc ẩu đả về tư tưởng như ném thức ăn vào nhau tại Quốc hội.
00:48
I have a suggestion.
11
33000
2000
Tôi có một gợi ý.
00:50
Look at all the arguments we have these days
12
35000
3000
Nhìn lại tất cả những cuộc tranh luận dạo gần đây
00:53
over health care,
13
38000
2000
về chăm sóc y tế,
00:55
over bonuses and bailouts on Wall Street,
14
40000
3000
về cứu trợ và lợi tức tại Phố Wall,
00:58
over the gap between rich and poor,
15
43000
3000
về khoảng cách giàu nghèo,
01:01
over affirmative action and same-sex marriage.
16
46000
3000
về hành động ủng hộ hôn nhân đồng tính.
01:04
Lying just beneath the surface
17
49000
2000
Ẩn dưới bề mặt
01:06
of those arguments,
18
51000
3000
những tranh luận đó,
01:09
with passions raging on all sides,
19
54000
3000
với nhiệt tình cao trào từ mọi phía,
01:12
are big questions
20
57000
3000
là những câu hỏi lớn
01:15
of moral philosophy,
21
60000
2000
về triết lý đạo đức,
01:17
big questions of justice.
22
62000
2000
những câu hỏi lớn về công bằng.
01:19
But we too rarely
23
64000
2000
Nhưng ta quá hiếm khi
01:21
articulate and defend
24
66000
3000
giãi bày và bảo vệ
01:24
and argue about
25
69000
2000
và tranh luận về
01:26
those big moral questions in our politics.
26
71000
3000
những câu hỏi đạo đức lớn này trong chính trị.
01:29
So what I would like to do today
27
74000
3000
Vậy điều tôi muốn làm hôm nay
01:32
is have something of a discussion.
28
77000
2000
đó là có một cuộc thảo luận nho nhỏ.
01:34
First, let me take
29
79000
2000
Đầu tiên, để tôi lấy
01:36
a famous philosopher
30
81000
2000
một triết gia nổi tiếng
01:38
who wrote about those questions
31
83000
2000
người mà đã viết về những câu hỏi
01:40
of justice and morality,
32
85000
2000
về công bằng và đạo đức,
01:42
give you a very short lecture
33
87000
2000
cho các bạn một bài giảng rất ngắn
01:44
on Aristotle of ancient Athens,
34
89000
3000
về Aristotle và Athen cổ đại,
01:47
Aristotle's theory of justice,
35
92000
2000
lý thuyết của Aristotle về công bằng,
01:49
and then have a discussion here
36
94000
3000
và sau đó thảo luận ở đây
01:52
to see whether Aristotle's ideas
37
97000
2000
để xem những ý kiến của Aristotle
01:54
actually inform
38
99000
2000
liệu có ảnh hưởng tới
01:56
the way we think and argue
39
101000
2000
cách ta nghĩ và tranh luận
01:58
about questions today.
40
103000
3000
về những vấn đề hiện nay.
02:01
So, are you ready for the lecture?
41
106000
3000
Vậy thì, các bạn đã sẵn sàng cho bài diễn thuyết chưa?
02:05
According to Aristotle,
42
110000
2000
Theo như Aristotle
02:07
justice means giving people what they deserve.
43
112000
3000
công bằng nghĩa là cho mọi người thứ mà họ xứng đáng.
02:13
That's it; that's the lecture.
44
118000
2000
Thế đó; bài giảng đó.
02:15
(Laughter)
45
120000
3000
(Tiếng cười)
02:18
Now, you may say, well, that's obvious enough.
46
123000
2000
Giờ thì, bạn có thể nói, điều đó là hiển nhiên.
02:20
The real questions begin
47
125000
2000
Các vấn đề thực sự bắt đầu
02:22
when it comes to arguing about
48
127000
2000
khi xem xét tranh luận về
02:24
who deserves what and why.
49
129000
3000
ai xứng đáng với cái gì và tại sao.
02:28
Take the example of flutes.
50
133000
2000
Lấy ví dụ về sáo.
02:30
Suppose we're distributing flutes.
51
135000
3000
Cho rằng chúng ta đang phân phát những cây sáo.
02:33
Who should get the best ones?
52
138000
2000
Ai nên được những cây tốt nhất?
02:35
Let's see what people --
53
140000
2000
Hãy xem mọi người --
02:37
What would you say?
54
142000
2000
Bạn sẽ nói gì?
02:39
Who should get the best flute?
55
144000
2000
Ai nên được cây sáo tốt nhất?
02:41
You can just call it out.
56
146000
2000
Các bạn cứ nói to lên.
02:43
(Audience: Random.)
57
148000
2000
(Khán giả: Ngẫu nhiên.)
02:45
Michael Sandel: At random. You would do it by lottery.
58
150000
2000
Michael Sandel: Ngẫu nhiên. Anh sẽ làm việc này bằng xổ số.
02:47
Or by the first person to rush into the hall to get them.
59
152000
3000
Hay xem ai lao vào sảnh lấy chúng đầu tiên.
02:51
Who else?
60
156000
2000
Ai nữa nào?
02:53
(Audience: The best flute players.)
61
158000
2000
(Khán giả: Những người thổi sáo giỏi nhất.)
02:55
MS: The best flute players. (Audience: The worst flute players.)
62
160000
2000
MS: Những người thổi sáo giỏi nhất. (Khán giả: Những người thổi sáo tệ nhất.)
02:57
MS: The worst flute players.
63
162000
3000
MS: Những người thổi sáo tệ nhất.
03:00
How many say the best flute players?
64
165000
2000
Bao nhiêu người nói những người thổi sáo giỏi nhất?
03:04
Why?
65
169000
2000
Tại sao?
03:07
Actually, that was Aristotle's answer too.
66
172000
3000
Thật ra, đó cũng là câu trả lời của Aristotle.
03:10
(Laughter)
67
175000
2000
(Tiếng cười)
03:12
But here's a harder question.
68
177000
2000
Nhưng giờ là một câu hỏi khó hơn.
03:14
Why do you think,
69
179000
2000
Tại sao các bạn nghĩ,
03:16
those of you who voted this way,
70
181000
2000
những người đã chọn cách này,
03:18
that the best flutes should go to the best flute players?
71
183000
3000
rằng những cây sáo tốt nhất nên dành cho những người thổi sáo giỏi nhất?
03:21
Peter: The greatest benefit to all.
72
186000
2000
Peter: Lợi ích lớn nhất cho tất cả.
03:23
MS: The greatest benefit to all.
73
188000
2000
MS: Lợi ích lớn nhất cho tất cả.
03:25
We'll hear better music
74
190000
2000
Ta được nghe nhạc hay hơn
03:27
if the best flutes should go to the best flute players.
75
192000
3000
nếu sáo tốt nhất được cho người thổi giỏi nhất.
03:30
That's Peter? (Audience: Peter.)
76
195000
2000
Đó là Peter à? (Khán giả: Peter)
03:32
MS: All right.
77
197000
2000
MS: Được rồi.
03:35
Well, it's a good reason.
78
200000
2000
Đó là một lý do tốt.
03:37
We'll all be better off if good music is played
79
202000
2000
Chúng ta đều hưởng lợi nếu nhạc hay hơn được chơi
03:39
rather than terrible music.
80
204000
3000
chứ không phải thứ nhạc kinh khủng.
03:43
But Peter,
81
208000
2000
Nhưng Peter,
03:45
Aristotle doesn't agree with you that that's the reason.
82
210000
3000
Aristotle không đồng ý với anh đó là lý do.
03:48
That's all right.
83
213000
2000
Điều đó ổn thôi.
03:50
Aristotle had a different reason
84
215000
2000
Aristotle có một lý do khác
03:52
for saying the best flutes should go to the best flute players.
85
217000
3000
để cho rằng sáo tốt nên dành cho người thổi tốt nhất.
03:55
He said,
86
220000
2000
Ông nói,
03:57
that's what flutes are for --
87
222000
2000
sáo được làm ra để
03:59
to be played well.
88
224000
3000
được thổi thật hay.
04:02
He says that to reason about
89
227000
2000
Ông nói rằng để suy luận về
04:04
just distribution of a thing,
90
229000
3000
việc phân phối một thứ,
04:07
we have to reason about,
91
232000
3000
ta phải suy luận về
04:10
and sometimes argue about,
92
235000
2000
và đôi khi tranh luận về
04:12
the purpose of the thing,
93
237000
2000
mục đích của thứ đó,
04:14
or the social activity --
94
239000
2000
hay về hoạt động mang tính xã hội,
04:16
in this case, musical performance.
95
241000
2000
trong trường hợp này, biểu diễn âm nhạc.
04:18
And the point, the essential nature,
96
243000
2000
Và mục đích chính, căn bản
04:20
of musical performance
97
245000
2000
của biểu diễn âm nhạc
04:22
is to produce excellent music.
98
247000
2000
là tạo ra âm nhạc xuất sắc.
04:24
It'll be a happy byproduct
99
249000
2000
Điều này sẽ là sản phẩm kèm theo tuyệt vời
04:26
that we'll all benefit.
100
251000
3000
mà chúng ta đều được hưởng lợi.
04:30
But when we think about justice,
101
255000
3000
Nhưng khi nghĩ về công bằng,
04:33
Aristotle says,
102
258000
2000
Aristotle nói,
04:35
what we really need to think about
103
260000
2000
điều chúng ta phải thực sự cân nhắc
04:37
is the essential nature of the activity in question
104
262000
3000
là bản chất của hoạt động đó
04:41
and the qualities that are worth
105
266000
3000
và những phẩm chất đáng được
04:44
honoring and admiring and recognizing.
106
269000
3000
trân trọng và ngưỡng mộ và công nhận.
04:47
One of the reasons
107
272000
2000
Một trong những lý do
04:49
that the best flute players should get the best flutes
108
274000
2000
mà người chơi sáo giỏi nhất nên được cây sáo tốt nhất
04:51
is that musical performance
109
276000
2000
đó là biểu diễn âm nhạc
04:53
is not only to make the rest of us happy,
110
278000
2000
không chỉ khiến cho những người còn lại hạnh phúc,
04:55
but to honor
111
280000
2000
mà còn trân trọng
04:57
and recognize
112
282000
2000
và công nhận
04:59
the excellence
113
284000
2000
sự xuất sắc
05:01
of the best musicians.
114
286000
2000
của những nghệ sĩ giỏi nhất.
05:03
Now, flutes may seem ... the distribution of flutes
115
288000
3000
Những cây sáo hay sự phân phối sáo
05:06
may seem a trivial case.
116
291000
3000
dường như là một trường hợp nhỏ nhặt.
05:09
Let's take a contemporary example
117
294000
2000
Hãy lấy một ví dụ gần đây
05:11
of the dispute about justice.
118
296000
3000
của cuộc tranh luận về công lý.
05:14
It had to do with golf.
119
299000
2000
Nó liên quan đến golf.
05:16
Casey Martin -- a few years ago,
120
301000
2000
Casey Martin -- vài năm trước,
05:18
Casey Martin --
121
303000
2000
Casey Martin --
05:20
did any of you hear about him?
122
305000
2000
có ai đã nghe về anh ta chưa?
05:22
He was a very good golfer,
123
307000
2000
Anh ta là một tay golf rất cừ,
05:24
but he had a disability.
124
309000
2000
nhưng có một khuyết tật.
05:26
He had a bad leg, a circulatory problem,
125
311000
3000
Một bên chân của anh ta có tật, về vấn đề về lưu thông máu,
05:29
that made it very painful
126
314000
2000
khiến anh ta rất đau đớn
05:31
for him to walk the course.
127
316000
3000
khi đi lại trong lúc thi đấu.
05:34
In fact, it carried risk of injury.
128
319000
3000
Trong thực tế, việc này có nguy cơ để lại chấn thương.
05:38
He asked the PGA,
129
323000
2000
Anh ta yêu cầu PGA,
05:40
the Professional Golfers' Association,
130
325000
2000
hiệp hội golf chuyên nghiệp,
05:42
for permission to use a golf cart
131
327000
3000
được cho phép sử dụng một chiếc xe sân golf
05:45
in the PGA tournaments.
132
330000
2000
trong các giải đấy của hiệp hội.
05:47
They said, "No.
133
332000
2000
Họ nói "Không.
05:49
Now that would give you an unfair advantage."
134
334000
2000
Việc đó sẽ cho anh một lợi thế không công bằng."
05:51
He sued,
135
336000
2000
Anh ta đã kiện,
05:53
and his case went all the way
136
338000
2000
và vụ kiện đã đến tận
05:55
to the Supreme Court, believe it or not,
137
340000
2000
Tòa án Tối cao, tin hay không cũng được,
05:57
the case over the golf cart,
138
342000
3000
vụ kiện về chiếc xe sân golf.
06:00
because the law says
139
345000
2000
Bởi luật quy định
06:02
that the disabled
140
347000
2000
người tàn tật
06:04
must be accommodated,
141
349000
3000
phải được phục vụ,
06:07
provided the accommodation does not
142
352000
3000
miễn rằng sự phục vụ không
06:10
change the essential nature
143
355000
3000
thay đổi bản chất
06:13
of the activity.
144
358000
2000
hoạt động.
06:15
He says, "I'm a great golfer.
145
360000
2000
Anh ta nói "Tôi là một tay golf cừ,
06:17
I want to compete.
146
362000
2000
tôi muốn đấu.
06:19
But I need a golf cart
147
364000
2000
Nhưng tôi cần một cái xe
06:21
to get from one hole to the next."
148
366000
2000
để đi từ lỗ này sang lỗ khác."
06:23
Suppose you were
149
368000
2000
Giả sử bạn thuộc về
06:25
on the Supreme Court.
150
370000
2000
tòa án tối cao.
06:27
Suppose you were deciding
151
372000
2000
Giả sử bạn đang xem xét
06:29
the justice of this case.
152
374000
3000
công bằng cho vụ kiện này.
06:32
How many here would say
153
377000
2000
Bao nhiêu người sẽ nói
06:34
that Casey Martin does have a right to use a golf cart?
154
379000
3000
Casey Martin có quyền dùng xe golf?
06:37
And how many say, no, he doesn't?
155
382000
3000
Và bao nhiêu nói, không, anh ta không có quyền đó?
06:41
All right, let's take a poll, show of hands.
156
386000
2000
Được rồi, hãy biểu quyết bằng giơ tay.
06:43
How many would rule in favor of Casey Martin?
157
388000
2000
Bao nhiêu người ủng hộ Casey Martin?
06:47
And how many would not? How many would say he doesn't?
158
392000
3000
Và bao nhiêu không ủng hộ? Bao nhiêu người nói rằng anh ta không có quyền?
06:50
All right, we have a good division of opinion here.
159
395000
3000
Được rồi, ý kiến phân chia khá bằng nhau.
06:54
Someone who would not
160
399000
2000
Ai sẽ không
06:56
grant Casey Martin the right to a golf cart,
161
401000
2000
cho Casey Martin quyền đi trên xe golf,
06:58
what would be your reason?
162
403000
2000
lý do của bạn là gì?
07:00
Raise your hand, and we'll try to get you a microphone.
163
405000
2000
Hãy giơ tay, và chúng tôi sẽ chuyển mic xuống cho bạn.
07:02
What would be your reason?
164
407000
2000
Lý do của anh là gì?
07:05
(Audience: It'd be an unfair advantage.)
165
410000
2000
(Khán giả: Đó sẽ là một lợi thế không công bằng.)
07:07
MS: It would be an unfair advantage
166
412000
3000
MS: Đó sẽ là một lợi thế không công bằng
07:10
if he gets to ride in a golf cart.
167
415000
2000
nếu anh ta được lái một chiếc xe golf.
07:12
All right, those of you,
168
417000
2000
Được rồi, những người,
07:14
I imagine most of you who would not give him the golf cart
169
419000
3000
tôi hình dung hầu hết các bạn, những người không cho anh ta chiếc xe
07:17
worry about an unfair advantage.
170
422000
2000
quan tâm về một lợi thế không công bằng.
07:19
What about those of you who say
171
424000
2000
Thế còn những người nói rằng
07:21
he should be given a golf cart?
172
426000
2000
anh ta nên được cho phép lái xe golf?
07:23
How would you answer the objection?
173
428000
2000
Các bạn đáp lại phản đối như thế nào?
07:25
Yes, all right.
174
430000
2000
Vâng, được rồi.
07:27
Audience: The cart's not part of the game.
175
432000
3000
Khán giả: Cái xe không phải là một phần trận đấu.
07:30
MS: What's your name? (Audience: Charlie.)
176
435000
3000
MS: Tên cô là gì? (Khán giả: Charlie)
07:33
MS: Charlie says --
177
438000
3000
MS: Charlie nói --
07:36
We'll get Charlie a microphone in case someone wants to reply.
178
441000
2000
Chúng tôi sẽ chuyển một microphone xuống cho Charlie trong trường hợp ai đó muốn phản hồi.
07:38
Tell us, Charlie,
179
443000
2000
Cho chúng tôi biết, Charlie,
07:40
why would you say he should be able to use a golf cart?
180
445000
3000
tại sao cô nói anh ta nên được quyền sử dụng một xe golf?
07:43
Charlie: The cart's not part of the game.
181
448000
3000
Charlie: Cái xe không phải là một phần trận đấu.
07:47
MS: But what about walking from hole to hole?
182
452000
3000
MS: Nhưng còn đi bộ từ lỗ này đến lỗ khác thì sao?
07:50
Charlie: It doesn't matter; it's not part of the game.
183
455000
3000
Charlie: Không quan trọng, đó không phải là một phần của trận đấu.
07:53
MS: Walking the course is not part of the game of golf?
184
458000
3000
MS: Di chuyển không phải là một phần trận đấu golf?
07:57
Charlie: Not in my book, it isn't.
185
462000
2000
Charlie: Trong sách của tôi, không phải.
07:59
MS: All right. Stay there, Charlie.
186
464000
2000
MS: Được rồi. Ở nguyên đó, Charlie.
08:01
(Laughter)
187
466000
2000
(Tiếng cười)
08:03
Who has an answer for Charlie?
188
468000
3000
Ai có câu trả lời cho Charlie?
08:06
All right, who has an answer for Charlie?
189
471000
2000
Được thôi, ai có câu trả lời cho Charlie?
08:08
What would you say?
190
473000
2000
Anh sẽ nói gì?
08:10
Audience: The endurance element is a very important part of the game,
191
475000
3000
Khán giả: Yếu tố về sức chịu đựng là một phần vô cùng quan trong của trận đấu,
08:13
walking all those holes.
192
478000
2000
di chuyển giữa các lỗ.
08:15
MS: Walking all those holes?
193
480000
2000
MS: Di chuyển giữa các lỗ?
08:17
That's part of the game of golf? (Audience: Absolutely.)
194
482000
3000
Đó là một thành phần của trận golf? (Khán giả: Chính xác.)
08:20
MS: What's your name? (Audience: Warren.)
195
485000
2000
MS: Tên anh là gì? (Khán giả: Warren.)
08:22
MS: Warren.
196
487000
2000
MS: Warren.
08:25
Charlie, what do you say to Warren?
197
490000
2000
Charlie, cô sẽ nói gì với Warren?
08:29
Charley: I'll stick to my original thesis.
198
494000
2000
Charlie: Tôi giữ nguyên luận điểm ban đầu của mình.
08:31
(Laughter)
199
496000
6000
(Tiếng cười)
08:37
MS: Warren, are you a golfer?
200
502000
2000
MS: Warren, anh có phải một người chơi golf không?
08:39
Warren: I am not a golfer.
201
504000
2000
Warren: Tôi không phải một tay golf.
08:41
Charley: And I am. (MS: Okay.)
202
506000
2000
Charley: Còn tôi thì có. (MS: Ok.)
08:43
(Laughter)
203
508000
2000
(Tiếng cười)
08:45
(Applause)
204
510000
4000
(Vỗ tay)
08:49
You know,
205
514000
2000
Bạn biết đấy,
08:51
it's interesting.
206
516000
2000
thật thú vị.
08:55
In the case, in the lower court,
207
520000
2000
Trong vụ kiện này, tại tòa án cấp dưới,
08:57
they brought in golfing greats
208
522000
3000
họ cho gọi những chuyên gia về golf
09:00
to testify on this very issue.
209
525000
3000
để kiểm chứng chính vấn đề này.
09:04
Is walking the course essential to the game?
210
529000
3000
Di chuyển có thuộc về bản chất của trận đấu không?
09:07
And they brought in Jack Nicklaus and Arnold Palmer.
211
532000
3000
Họ cho gọi Jack Nicklaus và Arnold Palmer.
09:10
And what do you suppose they all said?
212
535000
2000
Và bạn cho rằng họ đều nói gì?
09:12
Yes. They agreed with Warren.
213
537000
3000
Vâng. Họ đồng ý với Warren.
09:15
They said, yes, walking the course
214
540000
2000
Họ nói, đúng, di chuyển
09:17
is strenuous physical exercise.
215
542000
2000
là một hoạt động thể chất nặng nhọc.
09:19
The fatigue factor is an important part of golf.
216
544000
3000
Yếu tố về sự mệt mỏi là một phần quan trọng trong golf.
09:22
And so it would change
217
547000
2000
Và vì vậy nói sẽ thay đổi
09:24
the fundamental nature of the game
218
549000
3000
bản chất cơ bản của trận đấu
09:27
to give him the golf cart.
219
552000
2000
nếu cho anh ta dùng xe golf.
09:29
Now, notice,
220
554000
2000
Giờ thì, hãy để ý,
09:31
something interesting --
221
556000
2000
một điều thú vị --
09:33
Well, I should tell you about the Supreme Court first.
222
558000
2000
Tôi nên kể cho các bạn về Tòa án tối cao trước.
09:35
The Supreme Court
223
560000
2000
Tòa án Tối cao
09:37
decided.
224
562000
2000
đã quyết định.
09:39
What do you suppose they said?
225
564000
3000
Các bạn cho rằng họ nói gì?
09:42
They said yes,
226
567000
2000
Họ đồng ý,
09:44
that Casey Martin must be provided a golf cart.
227
569000
3000
rằng Casey Martin phải được cung cấp xe golf.
09:47
Seven to two, they ruled.
228
572000
2000
Bảy trên hai, họ quyết định như thế.
09:50
What was interesting about their ruling
229
575000
3000
Điều thú vị về quyết định của họ
09:54
and about the discussion we've just had
230
579000
3000
và về thảo luận vừa rồi của chúng ta
09:58
is that the discussion about
231
583000
2000
đó là cuộc thảo luận hướng về
10:00
the right, the justice, of the matter
232
585000
2000
công lý của vấn đề
10:02
depended on
233
587000
2000
đã dựa trên
10:04
figuring out what is
234
589000
3000
việc tìm ra
10:07
the essential nature of golf.
235
592000
3000
bản chất của golf là gì.
10:10
And the Supreme Court justices
236
595000
2000
Và Tòa án Tối cao
10:12
wrestled with that question.
237
597000
2000
đã phải vật lộn với câu hỏi đó.
10:14
And Justice Stevens, writing for the majority,
238
599000
2000
Và Thẩm phán Stevens, người đại diện cho số đông,
10:16
said he had read all about the history of golf,
239
601000
3000
nói anh ta đã đọc tất cả lịch sử golf,
10:21
and the essential point of the game
240
606000
3000
và điểm căn bản của môn thể thao này
10:24
is to get very small ball from one place
241
609000
2000
là đưa một trái bóng rất nhỏ từ một điểm
10:26
into a hole
242
611000
2000
vào một lỗ
10:28
in as few strokes as possible,
243
613000
3000
với càng ít lần đánh càng tốt,
10:31
and that walking was not essential, but incidental.
244
616000
2000
và di chuyển không phải là trọng yếu mà chỉ là phụ trợ.
10:33
Now, there were two dissenters,
245
618000
2000
Giờ thì, có hai người phản đối,
10:35
one of whom was Justice Scalia.
246
620000
3000
một trong số đó là thẩm phán Scalia.
10:40
He wouldn't have granted the cart,
247
625000
3000
Ông ta không chấp nhận chiếc xe golf
10:43
and he had a very interesting dissent.
248
628000
2000
và ông ta có một luận điểm phản đối rất thú vị.
10:45
It's interesting because
249
630000
2000
Nó thú vị bởi
10:47
he rejected the Aristotelian premise
250
632000
3000
ông ta bác bỏ tiền đề Aristotle
10:50
underlying the majority's opinion.
251
635000
2000
dùng làm cơ sở cho ý kiến số đông.
10:52
He said it's not possible
252
637000
3000
Ông ta nói không thể
10:55
to determine the essential nature
253
640000
3000
xác định bản chất
10:58
of a game like golf.
254
643000
2000
của một môn thể thao như golf.
11:00
Here's how he put it.
255
645000
2000
Đây là cách ông ta diễn đạt.
11:02
"To say that something is essential
256
647000
2000
"Cho rằng một điều là trọng yếu
11:04
is ordinarily to say that it is necessary
257
649000
2000
về cơ bản là cho rằng nó cần thiết
11:06
to the achievement of a certain object.
258
651000
3000
để đật được một mục tiêu nhất định.
11:09
But since it is the very nature of a game
259
654000
2000
Nhưng bởi bản chất của một môn thể thao
11:11
to have no object except amusement,
260
656000
3000
chỉ là để giải trí,
11:15
(Laughter)
261
660000
4000
(Tiếng cười)
11:19
that is, what distinguishes games
262
664000
2000
điều đó nghĩa là, điều phân biệt thể thao
11:21
from productive activity,
263
666000
2000
với hoạt động sản xuất,
11:23
(Laughter)
264
668000
3000
(Tiếng cười)
11:26
it is quite impossible to say
265
671000
2000
không thể nói được
11:28
that any of a game's arbitrary rules
266
673000
3000
bất cứ luật lệ ngẫu hứng nào của một môn thể thao
11:31
is essential."
267
676000
2000
là trọng yếu."
11:33
So there you have Justice Scalia
268
678000
2000
Vậy nên bạn có thẩm phán Scalia
11:35
taking on the Aristotelian premise
269
680000
3000
nói về tiên đề Aristotle
11:38
of the majority's opinion.
270
683000
3000
của ý kiến số đông.
11:41
Justice Scalia's opinion
271
686000
3000
Ý kiến của thẩm phán Scalia
11:44
is questionable
272
689000
2000
cần được chấn vấn
11:46
for two reasons.
273
691000
2000
vì hai lý do.
11:48
First, no real sports fan would talk that way.
274
693000
3000
Một là, không fan hâm mộ thể thao đích thực nào sẽ nói kiểu đó.
11:51
(Laughter)
275
696000
2000
(Tiếng cười)
11:53
If we had thought that the rules
276
698000
2000
Nếu ta nghĩ rằng luật
11:55
of the sports we care about
277
700000
2000
của môn thể thao mình quan tâm
11:57
are merely arbitrary,
278
702000
2000
chỉ đơn thuần là ngẫu hứng,
11:59
rather than designed to call forth
279
704000
3000
chứ không phải được đặt ra để kêu gọi
12:02
the virtues and the excellences
280
707000
3000
những phẩm chất và sự xuất sắc
12:05
that we think are worthy of admiring,
281
710000
2000
mà ta cho rằng đáng ngưỡng mộ,
12:07
we wouldn't care about the outcome of the game.
282
712000
3000
chúng ta sẽ không quan tâm đến kết quả trận đấu.
12:10
It's also objectionable
283
715000
3000
Nó còn đáng phản đối
12:13
on a second ground.
284
718000
2000
trên một phương diện khác.
12:15
On the face of it,
285
720000
2000
Bề ngoài,
12:17
it seemed to be -- this debate about the golf cart --
286
722000
3000
dường như -- cuộc tranh luận về chiếc xe golf này --
12:20
an argument about fairness,
287
725000
3000
nó là một tranh luận về sự công bằng,
12:23
what's an unfair advantage.
288
728000
3000
về một lợi thế không công bằng.
12:27
But if fairness were the only thing at stake,
289
732000
3000
Nhưng nếu chỉ có sự công bằng đang được xét xử,
12:30
there would have been an easy and obvious solution.
290
735000
3000
sẽ có một giải pháp đơn giản và hiển nhiên.
12:33
What would it be? (Audience: Let everyone use the cart.)
291
738000
2000
Đó sẽ là gì? (Khán giả: Để mọi người đều dùng xe.)
12:35
Let everyone ride in a golf cart
292
740000
3000
Để tất cả đều dùng xe golf
12:38
if they want to.
293
743000
2000
nếu họ muốn.
12:40
Then the fairness objection goes away.
294
745000
3000
Khi đó phản đối dựa trên sự công bằng sẽ biết mất.
12:43
But letting everyone ride in a cart
295
748000
3000
Nhưng để tất cả đều dùng xe
12:46
would have been, I suspect,
296
751000
2000
tôi nghi rằng, sẽ trở nên
12:48
more anathema
297
753000
2000
tồi tệ hơn
12:50
to the golfing greats
298
755000
2000
đối với những người chơi golf giỏi
12:52
and to the PGA,
299
757000
2000
và đối với PGA,
12:54
even than making an exception for Casey Martin.
300
759000
2000
hơn cả việc cho Casey Martin một ngoại lệ.
12:56
Why?
301
761000
2000
Vì sao?
12:58
Because what was at stake
302
763000
2000
Vì điều cần được xét xử
13:00
in the dispute over the golf cart
303
765000
3000
trong cuộc tranh luận về chiếc xe golf
13:03
was not only the essential nature of golf,
304
768000
3000
không chỉ là bản chất của golf
13:06
but, relatedly, the question:
305
771000
3000
và còn là câu hỏi có liên quan sau,
13:09
What abilities
306
774000
3000
những khả năng nào
13:12
are worthy
307
777000
2000
đáng được
13:14
of honor and recognition
308
779000
2000
trân trọng và công nhận
13:16
as athletic talents?
309
781000
3000
như những tài năng thể thao?
13:19
Let me put the point
310
784000
2000
Để tôi diễn đạt điều này
13:21
as delicately as possible:
311
786000
3000
chính xác nhất có thể:
13:24
Golfers are a little sensitive
312
789000
2000
Các tay golf khá nhạy cảm
13:26
about the athletic status of their game.
313
791000
3000
về độ thể thao của môn này.
13:29
(Laughter)
314
794000
5000
(Tiếng cười)
13:35
After all, there's no running or jumping,
315
800000
3000
Dù sao thì, cũng không có chạy hay nhảy
13:38
and the ball stands still.
316
803000
3000
và quả bóng thì cứ đứng yên.
13:41
(Laughter)
317
806000
3000
(Tiếng cười)
13:44
So if golfing is the kind of game
318
809000
3000
Vậy nên nếu golf là loại thể thao
13:47
that can be played while riding around in a golf cart,
319
812000
3000
có thể được chơi trong khi lái xe golf,
13:50
it would be hard to confer
320
815000
3000
sẽ khó có thể trao cho
13:53
on the golfing greats
321
818000
2000
những tay golf cừ khôi
13:55
the status that we confer,
322
820000
2000
vị thế,
13:57
the honor and recognition
323
822000
2000
sự trân trọng và công nhận
13:59
that goes to truly great athletes.
324
824000
3000
dành cho những vận động viên thực thụ.
14:03
That illustrates
325
828000
3000
Điều này thể hiện
14:06
that with golf,
326
831000
3000
rằng với golf,
14:09
as with flutes,
327
834000
2000
cũng như với sáo,
14:11
it's hard to decide the question
328
836000
3000
thật khó để quyết định vấn đề
14:14
of what justice requires,
329
839000
3000
công lý yêu cầu điều gì,
14:17
without grappling with the question,
330
842000
2000
mà không mắc phải câu hỏi
14:19
"What is the essential nature
331
844000
2000
"Điều gì là căn bản
14:21
of the activity in question,
332
846000
2000
của hoạt động đang được xem xét,
14:23
and what qualities,
333
848000
3000
và những phẩm chất nào,
14:26
what excellences
334
851000
2000
những tài năng nào
14:28
connected with that activity,
335
853000
2000
liên quan đến hoạt động đó
14:30
are worthy of honor and recognition?"
336
855000
3000
là đáng trân trọng và công nhận?"
14:34
Let's take a final example
337
859000
2000
Hãy xem một ví dụ cuối cùng
14:36
that's prominent in contemporary political debate:
338
861000
3000
rất phổ biến trong tranh luận chính trị hiện nay:
14:39
same-sex marriage.
339
864000
2000
hôn nhân đồng giới.
14:43
There are those who favor state recognition
340
868000
3000
Có những người chỉ ủng hộ sự công nhận
14:46
only of traditional marriage
341
871000
2000
của hôn nhân truyền thống
14:48
between one man and one woman,
342
873000
3000
một nam một nữ,
14:51
and there are those who favor state recognition
343
876000
2000
và có những người ủng hộ sự công nhận
14:53
of same-sex marriage.
344
878000
2000
của hôn nhân đồng giới.
14:55
How many here
345
880000
2000
Bao nhiêu người ở đây
14:57
favor the first policy:
346
882000
2000
ủng hộ chính sách đầu tiên:
14:59
the state should recognize traditional marriage only?
347
884000
3000
mỗi bang chỉ nên công nhận hôn nhân truyền thống mà thôi?
15:04
And how many favor the second, same-sex marriage?
348
889000
3000
Và có bao nhiêu ủng hộ cái thứ hai, hôn nhân đồng giới?
15:08
Now, put it this way:
349
893000
3000
Nói theo cách khác,
15:11
What ways of thinking
350
896000
2000
lối suy nghĩ
15:13
about justice and morality
351
898000
2000
về công bằng và đạo đức nào
15:15
underlie the arguments we have
352
900000
2000
là cơ sở cho những luận điểm của chúng ta
15:17
over marriage?
353
902000
2000
về hôn nhân?
15:19
The opponents of same-sex marriage say
354
904000
3000
Phía phản đối hôn nhân đồng giới nói
15:22
that the purpose of marriage,
355
907000
2000
mục đích của hôn nhân,
15:24
fundamentally, is procreation,
356
909000
2000
về căn bản, là sinh nở,
15:26
and that's what's worthy of honoring
357
911000
2000
và đó là điều đáng trân trọng
15:28
and recognizing and encouraging.
358
913000
3000
và công nhận và khuyến khích.
15:31
And the defenders of same-sex marriage say no,
359
916000
3000
Và những người bảo vệ hôn nhân đồng giới nói không,
15:34
procreation is not the only purpose of marriage;
360
919000
3000
sinh nở không phải là mục đích duy nhất của hôn nhân.
15:38
what about a lifelong, mutual, loving commitment?
361
923000
3000
Còn sự gắn bó, đồng cảm suốt cuộc đời thì sao?
15:41
That's really what marriage is about.
362
926000
3000
Đó là điều hôn nhân thực sự hướng đến.
15:45
So with flutes, with golf carts,
363
930000
3000
Vậy thì với sáo, với xe golf,
15:48
and even with a fiercely contested question
364
933000
3000
và thậm chí với một vấn đề được bàn cãi nảy lửa
15:51
like same-sex marriage,
365
936000
3000
như hôn nhân đồng giới,
15:54
Aristotle has a point.
366
939000
3000
Aristotle có một điểm cần nhắc tới.
15:57
Very hard to argue about justice
367
942000
2000
Rất khó để tranh luận về công lý
15:59
without first arguing
368
944000
3000
mà không tranh luận trước
16:02
about the purpose of social institutions
369
947000
3000
về mục đích của những quy định chung trong xã hội
16:05
and about what qualities are worthy
370
950000
2000
và những giá trị đáng được
16:07
of honor and recognition.
371
952000
3000
trân trọng và công nhận.
16:10
So let's step back from these cases
372
955000
3000
Vậy hãy lùi ra xa những trường hợp này
16:13
and see how they shed light
373
958000
3000
và xem chúng gợi mở
16:16
on the way we might improve, elevate,
374
961000
3000
cách mà ta có thể cải tiến
16:19
the terms of political discourse
375
964000
3000
những điều kiện của tranh luận chính trị
16:22
in the United States,
376
967000
2000
tại Hoa Kỳ,
16:24
and for that matter, around the world.
377
969000
3000
và khắp thế giới.
16:27
There is a tendency to think
378
972000
2000
Dễ để nghĩ rằng
16:29
that if we engage too directly
379
974000
3000
nếu ta đi thẳng
16:32
with moral questions in politics,
380
977000
2000
vào những vấn đề đạo đức trong chính trị,
16:34
that's a recipe for disagreement,
381
979000
2000
đó sẽ là nguyên nhân dẫn tới bất đồng,
16:36
and for that matter, a recipe for
382
981000
2000
và thêm vào đó, dẫn tới
16:38
intolerance and coercion.
383
983000
2000
mất kiên nhẫn và áp lực.
16:40
So better to shy away from,
384
985000
2000
Vậy tốt hơn là tránh xa,
16:42
to ignore,
385
987000
2000
tảng lờ,
16:44
the moral and the religious convictions
386
989000
2000
lòng tin vào đạo đức và tôn giáo
16:46
that people bring to civic life.
387
991000
2000
mà con người đem đến cuộc sống văn minh.
16:48
It seems to me that our discussion
388
993000
3000
Dường như thảo luận của chúng ta
16:51
reflects the opposite,
389
996000
2000
phản ánh điều đối lập
16:53
that a better way
390
998000
3000
đó là cách tốt hơn
16:56
to mutual respect
391
1001000
2000
để đạt được tôn trọng lẫn nhau
16:58
is to engage directly
392
1003000
2000
là đối diện trực tiếp
17:00
with the moral convictions
393
1005000
2000
với niềm tin về đạo đức
17:02
citizens bring to public life,
394
1007000
3000
mà những công dân trao cho các hoạt động công khai,
17:05
rather than to require
395
1010000
2000
hơn là yêu cầu
17:07
that people leave their deepest moral convictions
396
1012000
3000
mọi người bỏ những niềm tin đạo đức sâu sắc nhất
17:10
outside politics
397
1015000
2000
ra ngoài chính trị
17:12
before they enter.
398
1017000
2000
trước khi họ tham gia.
17:14
That, it seems to me, is a way
399
1019000
2000
Điều đó, dường như với tôi, là một cách
17:16
to begin to restore
400
1021000
2000
để bắt đầu lấy lại
17:18
the art of democratic argument.
401
1023000
2000
nghệ thuật của tranh luận dân chủ.
17:20
Thank you very much.
402
1025000
2000
Cảm ơn rất nhiều.
17:22
(Applause)
403
1027000
3000
(Vỗ tay)
17:25
Thank you.
404
1030000
2000
Cảm ơn.
17:27
(Applause)
405
1032000
3000
(Vỗ tay)
17:30
Thank you.
406
1035000
2000
Cảm ơn.
17:32
(Applause)
407
1037000
2000
(Vỗ tay)
17:34
Thank you very much.
408
1039000
2000
Cảm ơn rất nhiều.
17:36
Thanks. Thank you.
409
1041000
2000
Cảm ơn. Cảm ơn các bạn.
17:39
Chris.
410
1044000
2000
Chris.
17:41
Thanks, Chris.
411
1046000
2000
Cảm ơn, Chris.
17:44
Chris Anderson: From flutes to golf courses
412
1049000
2000
Chris Anderson: Từ những cây sáo đến đường golf
17:46
to same-sex marriage --
413
1051000
2000
đến hôn nhân đồng giới,
17:48
that was a genius link.
414
1053000
2000
một kết nối tuyệt vời.
17:50
Now look, you're a pioneer of open education.
415
1055000
3000
Giờ hãy nhìn xem, anh là một nhà tiên phong trong giáo dục mở.
17:53
Your lecture series was one of the first to do it big.
416
1058000
2000
Chuỗi các bài giảng của anh là một trong những bước đầu tiên để thực hiện nó.
17:55
What's your vision for the next phase of this?
417
1060000
3000
Tầm nhìn của anh về giai đoạn tiếp theo là gì?
17:58
MS: Well, I think that it is possible.
418
1063000
3000
MS: Tôi nghĩ điều này là khả thi.
18:01
In the classroom, we have arguments
419
1066000
3000
Trong lớp học, chúng tôi có những tranh luận
18:04
on some of the most fiercely held
420
1069000
3000
về một số quan niệm đạo đức lâu bền nhất
18:07
moral convictions that students have
421
1072000
2000
của các sinh viên
18:09
about big public questions.
422
1074000
2000
về những vấn đề lớn của chung.
18:11
And I think we can do that in public life more generally.
423
1076000
3000
Và tôi cho rằng ta có thể làm việc này công khai một cách khái quát hơn.
18:14
And so my real dream would be
424
1079000
2000
Ước mơ của tôi là
18:16
to take the public television series
425
1081000
2000
lấy seri truyền hình
18:18
that we've created of the course --
426
1083000
2000
mà chúng tôi đã ghi lại khóa học --
18:20
it's available now, online,
427
1085000
2000
giờ nó có sẵn ở trên mạng,
18:22
free for everyone anywhere in the world --
428
1087000
2000
miễn phí cho mọi người ở tất cả mọi nơi trên thế giới --
18:24
and to see whether we can partner with institutions,
429
1089000
3000
và xem liệu chúng tôi có thể hợp tác với các tổ chức,
18:27
at universities in China, in India,
430
1092000
2000
tại các trường đại học ở Trung Quốc, ở Ấn Độ,
18:29
in Africa, around the world,
431
1094000
2000
ở Châu Phi, khắp thế giới,
18:31
to try to promote
432
1096000
3000
để ủng hộ
18:34
civic education
433
1099000
2000
giáo dục có văn hóa
18:36
and also a richer kind
434
1101000
2000
và một kiểu tranh luận dân chủ
18:38
of democratic debate.
435
1103000
2000
đa dạng hơn.
18:41
CA: So you picture, at some point,
436
1106000
2000
CA: Vậy anh hình dung, một lúc nào đó,
18:43
live, in real time,
437
1108000
2000
trong thời gian thực,
18:45
you could have this kind of conversation, inviting questions,
438
1110000
3000
anh có thể có cuộc trò chuyện như thế này, khơi gợi những câu hỏi,
18:48
but with people from China and India joining in?
439
1113000
3000
nhưng với những người từ Trung Quốc và Ấn Độ tham gia?
18:51
MS: Right. We did a little bit of it here
440
1116000
2000
MS: Đúng vậy. Chúng ta đã thực hiện được chút ít ở đây
18:53
with 1,500 people in Long Beach,
441
1118000
2000
với 1500 người tại Long Beach,
18:55
and we do it in a classroom at Harvard
442
1120000
3000
và chúng tôi thực hiện trong lớp học tại Harvard
18:58
with about 1,000 students.
443
1123000
2000
với khoảng 1000 sinh viên.
19:00
Wouldn't it be interesting
444
1125000
2000
Thật thú vị
19:02
to take this way
445
1127000
3000
khi lấy cách
19:05
of thinking and arguing,
446
1130000
2000
nghĩ và tranh luận này,
19:07
engaging seriously with big moral questions,
447
1132000
3000
thảo luận nghiêm túc về những câu hỏi đạo đức lớn lao,
19:10
exploring cultural differences
448
1135000
2000
khám phá sự khác nhau trong văn hóa
19:12
and connect through a live video hookup,
449
1137000
3000
và kết nối qua một đường truyền video trực tiếp,
19:16
students in Beijing and Mumbai
450
1141000
2000
sinh viên ở Bắc Kinh và Mumbai
19:18
and in Cambridge, Massachusetts
451
1143000
2000
và Cambridge, Massachusetts
19:20
and create a global classroom.
452
1145000
2000
và tạo nên một lớp học toàn câu.
19:22
That's what I would love to do.
453
1147000
2000
Đó là điều tôi muốn thực hiện.
19:24
(Applause)
454
1149000
4000
(Vỗ tay)
19:28
CA: So, I would imagine
455
1153000
2000
CA: Vậy thì tôi hình dung
19:30
that there are a lot of people who would love to join you in that endeavor.
456
1155000
3000
có rất nhiều người mong được tham gia cùng ông trong nỗ lực đó.
19:33
Michael Sandel. Thank you so much. (MS: Thanks so much.)
457
1158000
2000
Michael Sandel: Cảm ơn rất nhiều. (MS: Cảm ơn rất nhiều.)
ABOUT THE SPEAKER
Michael Sandel - Political philosopherMichael Sandel teaches political philosophy at Harvard, exploring some of the most hotly contested moral and political issues of our time.
Why you should listen
Michael Sandel is one of the best known American public intellectuals. The London Observer calls him "one of the most popular teachers in the world" and indeed his lectures at Harvard draw thousands of students eager to discuss big questions of modern political life: bioethics, torture, rights versus responsibilities, the value we put on things. Sandel's class is a primer on thinking through the hard choices we face as citizens. The course has been turned into a public TV series with companion website and book: Justice: What’s the Right Thing to Do? In his newest book, What Money Can't Buy, he challenges the idea that markets are morally neutral.
"To understand the importance of his purpose," a Guardian reviewer wrote of the book, "you first have to grasp the full extent of the triumph achieved by market thinking in economics, and the extent to which that thinking has spread to other domains. This school sees economics as a discipline that has nothing to do with morality, and is instead the study of incentives, considered in an ethical vacuum. Sandel's book is, in its calm way, an all-out assault on that idea, and on the influential doctrine that the economic approach to "utility maximisation" explains all human behaviour."
Read more about his thinking on markets and morality: "Lunch with Michael Sandel" on FT.com >>
Michael Sandel | Speaker | TED.com