TED2008
Dean Ornish: Your genes are not your fate
Dean Ornish pokazuje, że nasze geny nie są naszym fatum
Filmed:
Readability: 4.5
1,725,634 views
Dean Ornish zdradza nam wyniki najnowszych badań pokazujących, jak zmiana stylu życia na zdrowszy może wpłynąć na człowieka na poziomie genetycznym. Przykładowo, kiedy żyjesz zdrowiej, lepiej się odżywiasz, więcej ćwiczysz i częściej się kochasz, rośnie ilość komórek w twoim mózgu.
Dean Ornish - Physician, author
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes. Full bio
Dean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
One way to change our genes is to make new ones,
0
0
2000
Jedną z dróg zmiany naszych genów jest zbudowanie nowych,
00:14
as Craig Venter has so elegantly shown.
1
2000
2000
jak to elegancko pokazał nam Craig Venter.
00:16
Another is to change our lifestyles.
2
4000
3000
Inną drogą jest zmiana naszego stylu życia.
00:19
And what we're learning is how powerful and dynamic these changes can be,
3
7000
4000
I oto uczymy się, jak potężne i szybkie mogą być te zmiany,
00:23
that you don't have to wait very long to see the benefits.
4
11000
3000
Tak, że nie trzeba długo czekać, aby zobaczyć korzystne rezultaty.
00:26
When you eat healthier, manage stress, exercise and love more,
5
14000
5000
Kiedy odżywiasz się zdrowiej, kontrolujesz stres, ćwiczysz i więcej się kochasz
00:31
your brain actually gets more blood flow and more oxygen.
6
19000
2000
do mózgu dopływa więcej krwi i tlenu.
00:33
But more than that, your brain gets measurably bigger.
7
21000
3000
A nawet więcej, twój mózg staje się mierzalnie większy.
00:36
Things that were thought impossible just a few years ago
8
24000
2000
Rzeczy uważane jeszcze kilka lat temu za niemożliwe
00:38
can actually be measured now.
9
26000
2000
teraz dają się zaobserwować.
00:40
This was figured out by Robin Williams
10
28000
3000
Robin Williams wpadł na to kilka lat wcześniej
00:43
a few years before the rest of us.
11
31000
2000
niż pozostali z nas.
00:45
Now, there's some things that you can do
12
33000
2000
Da się zrobić pewne rzeczy,
00:47
to make your brain grow new brain cells.
13
35000
3000
aby powiększyć mózg o nowe komórki mózgowe.
00:50
Some of my favorite things, like chocolate and tea, blueberries,
14
38000
2000
Niektóre z moich ulubionych rzeczy, jak czekolada, herbata, borówki,
00:52
alcohol in moderation, stress management
15
40000
4000
alkohol (z umiarem), radzenie sobie ze stresem
00:56
and cannabinoids found in marijuana.
16
44000
2000
oraz kannabinoidy znajdujące się w marihuanie.
00:58
I'm just the messenger.
17
46000
2000
Ja jestem tylko posłańcem.
01:01
(Laughter)
18
49000
3000
(Śmiechy)
01:04
What were we just talking about?
19
52000
3000
O czym to rozmawialiśmy?
01:07
(Laughter)
20
55000
2000
(Śmiechy)
01:09
And other things that can make it worse,
21
57000
2000
I inne szkodliwe rzeczy, które powodują, że mózg traci komórki.
01:11
that can cause you to lose brain cells.
22
59000
2000
I inne szkodliwe rzeczy, które powodują, że mózg traci komórki.
01:13
The usual suspects, like saturated fat and sugar,
23
61000
3000
Te zazwyczaj podejrzewane, jak tłuszcz nasycony, cukier,
01:16
nicotine, opiates, cocaine, too much alcohol and chronic stress.
24
64000
4000
nikotyna, opiaty, kokaina, nadużywanie alkoholu i chroniczny stres.
01:20
Your skin gets more blood flow when you change your lifestyle,
25
68000
3000
Kiedy zmieni się swój styl życia, skóra jest bardziej ukrwiona,
01:23
so you age less quickly. Your skin doesn't wrinkle as much.
26
71000
3000
więc człowiek starzeje się wolniej, a skóra nie jest tak pomarszczona.
01:26
Your heart gets more blood flow.
27
74000
2000
Do serca dociera więcej krwi.
01:28
We've shown that you can actually reverse heart disease.
28
76000
2000
Pokazaliśmy, że można cofnąć wieńcówkę.
01:30
That these clogged arteries that you see on the upper left,
29
78000
3000
Te zablokowane tętnice, widoczne u góry po lewej,
01:33
after only a year become measurably less clogged.
30
81000
2000
zaledwie po roku stają się zauważalnie mniej zatkane.
01:35
And the cardiac PET scan shown on the lower left,
31
83000
2000
Poniżej z lewej obraz tomograficzny serca pokazuje
01:37
the blue means no blood flow.
32
85000
2000
brak przepływu krwi oznaczony na niebiesko.
01:39
A year later -- orange and white is maximum blood flow.
33
87000
3000
Rok później – pomarańczowy i biały oznacza maksymalny przepływ krwi.
01:42
We've shown you may be able to stop and reverse the progression
34
90000
3000
Pokazaliśmy, że można zatrzymać i odwrócić rozwój
01:45
of early prostate cancer and, by extension, breast cancer,
35
93000
2000
wczesnej fazy raka prostaty i przez analogię raka piersi,
01:47
simply by making these changes.
36
95000
2000
po prostu przez dokonanie tych zmian.
01:49
We've found that tumor growth in vitro was inhibited
37
97000
3000
Odkryliśmy, że wzrost nowotworu in vitro został powstrzymany
01:52
70 percent in the group that made these changes,
38
100000
2000
w 70% w grupie która wdrożyła te zmiany,
01:54
whereas only nine percent in the comparison group.
39
102000
3000
podczas gdy tylko w 9% w grupie kontrolnej.
01:57
These differences were highly significant.
40
105000
2000
Te wyniki były istotnie różne.
01:59
Even your sexual organs get more blood flow,
41
107000
2000
Nawet w organach płciowych zwiększa się przepływ krwi,
02:01
so you increase sexual potency.
42
109000
2000
co wzmaga potencję seksualną.
02:03
One of the most effective anti-smoking ads was done
43
111000
2000
Jedna z najskuteczniejszych reklam antynikotynowych,
02:05
by the Department of Health Services,
44
113000
2000
którą sporządził amerykański departament zdrowia,
02:07
showing that nicotine, which constricts your arteries,
45
115000
2000
pokazuje, jak nikotyna, która zwęża tętnice,
02:09
can cause a heart attack or a stroke,
46
117000
2000
powoduje zawał serca lub udar,
02:11
but it also causes impotence.
47
119000
2000
ale również powoduje impotencję.
02:13
Half of guys who smoke are impotent.
48
121000
2000
Połowa facetów, którzy palą jest impotentami.
02:15
How sexy is that?
49
123000
1000
Seksowne, prawda?
02:16
Now we're also about to publish a study --
50
124000
2000
Teraz zmierzamy do opublikowania badań pokazujących,
02:18
the first study showing you can change gene expression in men with prostate cancer.
51
126000
3000
że można zmienić ekspresję genów u mężczyzny z rakiem prostaty.
02:21
This is what's called a heat map --
52
129000
2000
Nazywa się to mapą termiczną,
02:23
and the different colors -- and along the side, on the right, are different genes.
53
131000
3000
gdzie kolory reprezentują różne geny wypisane po prawej.
02:26
And we found that over 500 genes were favorably changed --
54
134000
3000
I odkryliśmy, że ponad 500 genów zmieniło się na korzyść
02:29
in effect, turning on the good genes, the disease-preventing genes,
55
137000
3000
w efekcie włączając dobre, zapobiegające chorobom geny,
02:32
turning off the disease-promoting genes.
56
140000
4000
a wyłączając geny sprzyjające chorobom.
02:36
And so these findings I think are really very powerful,
57
144000
3000
Sądzę, że te ustalenia mają ogromne znaczenie,
02:39
giving many people new hope and new choices.
58
147000
2000
dając wielu ludziom nową nadzieję i nowe wybory
02:41
And companies like Navigenics and DNA Direct and 23andMe,
59
149000
5000
Firmy jak Navigenix, DNA Direct i 23andMe,
02:46
that are giving you your genetic profiles,
60
154000
3000
które dają klientom ich profile genowe,
02:49
are giving some people a sense of, "Gosh, well, what can I do about it?"
61
157000
3000
dają ludziom poczucie typu -- "O rany, ale co ja mogę z tym zrobić?".
02:52
Well, our genes are not our fate, and if we make these changes --
62
160000
3000
Nasze geny nie są naszym fatum i jeśli poczynimy te zmiany --
02:55
they're a predisposition -- but if we make bigger changes
63
163000
2000
one tworzą skłonności, ale jeśli poczynimy większe zmiany niż zazwyczaj,
02:57
than we might have made otherwise,
64
165000
2000
one tworzą skłonności, ale jeśli poczynimy większe zmiany niż zazwyczaj,
02:59
we can actually change how our genes are expressed.
65
167000
3000
wtedy naprawdę zmieniamy to, jak nasze geny się manifestują.
03:02
Thank you.
66
170000
1000
Dziękuję.
03:03
(Applause)
67
171000
2000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Dean Ornish - Physician, authorDean Ornish is a clinical professor at UCSF and founder of the Preventive Medicine Research Institute. He's a leading expert on fighting illness -- particularly heart disease with dietary and lifestyle changes.
Why you should listen
Dr. Dean Ornish wants you to live longer, and have more fun while you're at it. He's one of the leading voices in the medical community promoting a balanced, holistic approach to health, and proving that it works. The author of Eat More, Weigh Less and several other best-selling books, Ornish is best known for his lifestyle-based approach to fighting heart disease.
His research at the Preventive Medicine Research Institute (the nonprofit he founded) clinically demonstrated that cardiovascular illnesses -- and, most recently prostate cancer -- can be treated and even reversed through diet and exercise. These findings (once thought to be physiologically implausible) have been widely chronicled in the US media, including Newsweek, for which Ornish writes a column. The fifty-something physician, who's received many honors and awards, was chosen by LIFE Magazine as one of the most influential members of his generation. Among his many pursuits, Ornish is now working with food corporations to help stop America's obesity pandemic from spreading around the globe.
Dean Ornish | Speaker | TED.com