TED2006
Sir Ken Robinson: Do schools kill creativity?
Ken Robinson deyir ki; "Məktəblər yaradıcılığı öldürür."
Filmed:
Readability: 3.3
64,284,825 views
Sir Ken Robinson, yaradıcılığı (iflasa uğradır çox) bəsləyən bir təhsil sistemi yaratma idealını əyləncəli və son dərəcə sürüyücü bir üslubla bizlərlə paylaşır.
Ken Robinson - Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:24
Good morning. How are you?
0
0
4678
Günaydın. Necəsiniz? Möcüzə gedir, deyilmi?
00:28
(Laughter)
1
4702
1210
00:29
It's been great, hasn't it?
2
5936
2313
Bütün bu təşkilat və edilmiş danışmalar qarşısında afallamış vəziyyətdəyəm.
00:32
I've been blown away by the whole thing.
3
8273
2456
00:34
In fact, I'm leaving.
4
10753
1492
Hətta, indi bu an buranı Terkediyorum. (Qəhqəhə)
00:36
(Laughter)
5
12269
5567
Konfrans boyunca üç tema vardı işlənən,
00:42
There have been three themes
running through the conference
running through the conference
6
18015
3207
deyilmi, ki əslinə baxsanız bu mövzular mənim danışmaq istədiyim
00:45
which are relevant
to what I want to talk about.
to what I want to talk about.
7
21246
2507
mövzu ilə birbaşa ilintiliydi.
00:47
One is the extraordinary
evidence of human creativity
evidence of human creativity
8
23777
4690
Bunlardan ilki, bütün bu Prezentasiyalar və buradakı insanların,
00:52
in all of the presentations that we've had
9
28491
2413
insan təbiətindəki yaradıcılıq meylinə başlı başına
00:54
and in all of the people here.
10
30928
1801
dəlil təşkil etməsi. Müxtəlifliyinə və genişliyinə
00:56
Just the variety of it
and the range of it.
and the range of it.
11
32753
2651
bir baxın yalnız. İkincisi isə
01:00
The second is
that it's put us in a place
that it's put us in a place
12
36158
2143
gələcək təması altında edilmiş danışmalar, əslinə baxsanız, bizi elə bir mövqeyə saldı ki
01:02
where we have no idea
what's going to happen,
what's going to happen,
13
38325
2497
01:04
in terms of the future.
14
40846
1391
gələcəkdə həqiqətən nə olacağı mövzusunda az qala heç bir fikirimiz yox.
01:06
No idea how this may play out.
15
42261
2715
Gələcəkdə nə olar, nə bitər öngöremiyoruz.
01:09
I have an interest in education.
16
45000
1892
Təhsil mövzusuyla qayğikeşəm -
01:10
Actually, what I find is everybody
has an interest in education.
has an interest in education.
17
46916
4132
əslində mənə soruşsanız, təhsilə qarşı hər kəsin az çox bir əlaqəsi olduğunu düşünürəm.
Elə deyilmi? Misal, mən bunu çox maraqlı hesab edirəm.
01:15
Don't you?
18
51072
1138
01:16
I find this very interesting.
19
52234
1481
Əgər bir axşam yeməyinə dəvət edilmiş olub və təhsil ilə
01:17
If you're at a dinner party,
20
53739
1757
01:19
and you say you work in education --
21
55596
2262
əlaqədar çalışdığınızı söyləsəniz
01:21
Actually, you're not often
at dinner parties, frankly.
at dinner parties, frankly.
22
57882
2964
əslində dürüst olmaq lazım olsa, əgər təhsil mövzusunda işlər yürütüyorsanız, axşam yeməyi partylarinda çox sıx boy göstərə bilməz.
01:24
(Laughter)
23
60870
3796
01:28
If you work in education,
you're not asked.
you're not asked.
24
64690
2428
(Qəhqəhə) Çünki çox kimsə sizi çağırmaz.
01:31
(Laughter)
25
67142
3091
Və olar da eskaza birinə iştirak etmiş olsanız, bir dahaki səfər üçün də dəvət edilmək ağılınızın ucundan keçməsin, ki bu mənə həmişə qəribə gəlmişdir.
01:34
And you're never asked back, curiously.
That's strange to me.
That's strange to me.
26
70257
3719
01:38
But if you are, and you say to somebody,
27
74000
2475
Amma olar da orada olduğunuz və şəxsiyyətinizi afişa etsəniz
hanı bilərsiniz işdə, "Nə ilə məşğul olursan?" deyə soruşarlar
01:40
you know, they say, "What do you do?"
28
76499
1777
və siz onlara təhsil işi ilə uğraştığınızı söyləsəniz
01:42
and you say you work in education,
29
78300
1676
01:44
you can see the blood run from their face.
30
80000
2076
sonra üzlərini rəng atdığını görə bilərsiniz. Çox bu haldadır,
01:46
They're like, "Oh my God,"
you know, "Why me?"
you know, "Why me?"
31
82100
2280
"Aman tanrım," bilərsiniz işdə, "Niyə mən? Bütün həftə boyunca çöldə keçirdiyim tək gecədə həm də" (Qəhqəhə)
01:48
(Laughter)
32
84404
1637
01:50
"My one night out all week."
33
86065
1623
01:51
(Laughter)
34
87712
2610
Amma əgər onlara öz aldıqları təhsili soruşacaq olsanız
01:54
But if you ask about their education,
they pin you to the wall.
they pin you to the wall.
35
90346
3241
sizi küncə sıkıştırırlar. Çünki bu insanların içində olan
01:57
Because it's one of those things
that goes deep with people, am I right?
that goes deep with people, am I right?
36
93611
3467
şeylərdən biridir, haqsız mıyım?
Din, pul və digər şeylərdə olduğu kimi.
02:01
Like religion, and money and other things.
37
97194
3341
Təhsilə böyük bir maraq var, və hamımızın olduğunu düşünürəm.
02:04
So I have a big interest in education,
and I think we all do.
and I think we all do.
38
100559
4352
Həqiqətən təhsilə qarşı böyük haqlı bir əlaqəmiz var,
02:08
We have a huge vested interest in it,
39
104935
1892
və qismən bunun səbəbi, təhsilin bizi o haqqında heç bir fikirimizin olmadığı
02:10
partly because it's education
that's meant to take us into this future
that's meant to take us into this future
40
106851
3320
gələcəyə daşıyacaq olan yeganə vasitə olması.
02:14
that we can't grasp.
41
110195
1519
02:15
If you think of it,
children starting school this year
children starting school this year
42
111873
3499
Əgər düşünəcək olsanız, bu il məktəbə başlayan uşaqlar
2065-ci ildə təqaüdə çıxmış olacaqlar. Ötən dörd gün ərzində
02:19
will be retiring in 2065.
43
115396
3524
02:24
Nobody has a clue,
44
120209
1634
önümüzə təqdim edilən bütün mütəxəssis görüşlərə baxmayaraq, dünyanın yalnız beş il içərisində belə
02:25
despite all the expertise that's been
on parade for the past four days,
on parade for the past four days,
45
121867
3444
nəyə bənzəyəcəyi kimsə tərəfindən təxmin edilə bilmir.
02:29
what the world will look like
in five years' time.
in five years' time.
46
125450
2526
Və bizlər bu naməlum gələcək üçün onları öyrətməklə hükümlüyüz.
02:32
And yet we're meant
to be educating them for it.
to be educating them for it.
47
128000
2294
Hadisəyə belə baxdığımızda mövzu bəhs təxmin edilememezlik
02:34
So the unpredictability,
I think, is extraordinary.
I think, is extraordinary.
48
130318
2550
həqiqətən qorxuducu ölçülərdə.
02:36
And the third part of this
49
132892
1367
Və üçüncü olaraq
02:38
is that we've all agreed, nonetheless,
50
134283
2037
hər şeyə baxmayaraq, uşaqların sahib olduğu
02:40
on the really extraordinary
capacities that children have --
capacities that children have --
51
136344
5305
fövqəladə tutum mövzusunda hamımız həmfikir.
02:45
their capacities for innovation.
52
141673
2334
Xüsusilə söz mövzusu yeni fikirlər olduqda. Məsələn, Sirena dünən gecə harikuladeydi.
02:48
I mean, Sirena last night
was a marvel, wasn't she?
was a marvel, wasn't she?
53
144031
2511
Elə deyilmi? Yalnız nə edə bildiyini görməkdən bəhs edirəm.
02:50
Just seeing what she could do.
54
146566
1610
Və o istisna bir nümunə, lakin mənə soruşsanız uşaqlıq dövrünü bir bütün olaraq
02:52
And she's exceptional, but I think
she's not, so to speak,
she's not, so to speak,
55
148200
4776
02:57
exceptional in the whole of childhood.
56
153000
3956
ələ aldıqda görərsiniz ki çox da istisna bir vəziyyət deyil.
Sirena'ya baxarkən görəcəyiniz şey, qabiliyyətini kəşf edib fövqəladə bir adanmışlıkla
03:00
What you have there is a person
of extraordinary dedication
of extraordinary dedication
57
156980
2796
bunun üstünə gedən bir insandır. Və mənim arqumentinin budur ki;
03:03
who found a talent.
58
159800
1267
bütün uşaqlar inanılmaz qabiliyyətlərə malikdir.
03:05
And my contention is,
all kids have tremendous talents.
all kids have tremendous talents.
59
161091
2609
Və bizlər onları göstəririk, həm də mərhəmətsizcə.
03:07
And we squander them, pretty ruthlessly.
60
163800
1976
Beləliklə, bu gün burada təhsil və sahib olduğumuz
03:09
So I want to talk about education
61
165800
2176
03:12
and I want to talk about creativity.
62
168000
1872
yaradıcılıq haqqında danışmaq istəyirəm. Mənə soruşsanız
03:13
My contention is that creativity now
is as important in education as literacy,
is as important in education as literacy,
63
169896
6019
bu an yaradıcılıq ən az oxucu-yazıçılıq qədər təhsildə əhəmiyyətli
və bizlər eyni statüdeymişcesine rəftar etməliyik.
03:19
and we should treat it
with the same status.
with the same status.
64
175939
2864
(Alqışlar) Təşəkkürlər. Bu qədər idi, danışmaram bitdi.
03:22
(Applause) Thank you.
65
178827
1971
03:24
(Applause)
66
180822
4345
03:29
That was it, by the way.
67
185485
1259
Çox təşəkkür edirəm. (Qəhqəhə) Nəysə, hələ 15 dakikamiz var.
03:30
Thank you very much.
68
186768
1003
03:31
(Laughter)
69
187795
2115
03:33
So, 15 minutes left.
70
189934
1677
Bəli, mən doğduğumda - xeyr. (Qəhqəhə)
03:35
(Laughter)
71
191635
2936
03:38
Well, I was born... no.
72
194595
1892
03:40
(Laughter)
73
196511
3032
Bu yaxınlarda möcüzə bir hekayə eşitdim - İzah etməyə heyranam -
03:43
I heard a great story recently
-- I love telling it --
-- I love telling it --
74
199567
2745
Şəkil dersindeki kiçik bir qız haqqında. Altı yaş,
03:46
of a little girl
who was in a drawing lesson.
who was in a drawing lesson.
75
202336
2715
ən arxada oturmuş, şəkil edən bir qız.
03:49
She was six, and she was
at the back, drawing,
at the back, drawing,
76
205075
2135
və müəlliminə soruşacaq olsanız bu kiçik qız desə az qala
03:51
and the teacher said this girl
hardly ever paid attention,
hardly ever paid attention,
77
207234
2800
heç maraq göstərmirdi. O gün xaric. O gün nədənsə bütün əlaqəsi etdiyi resimdeydi.
03:54
and in this drawing lesson, she did.
78
210058
1786
03:55
The teacher was fascinated.
79
211868
1340
Müəllimin ağzı açıq qalmış təbii bu vəziyyət qarşısında. Qızın yanına yaxınlaşmış,
03:57
She went over to her,
and she said, "What are you drawing?"
and she said, "What are you drawing?"
80
213232
2762
və soruşmuş, "Nə çiziyorsun?"
04:00
And the girl said, "I'm
drawing a picture of God."
drawing a picture of God."
81
216018
2491
"Tanrının şəkilini çəkirəm", demiş qız.
04:03
And the teacher said, "But nobody
knows what God looks like."
knows what God looks like."
82
219642
3318
"Amma heç kim Allahın necə göründüyünü bilmir.", Demiş müəllim.
04:06
And the girl said,
"They will, in a minute."
"They will, in a minute."
83
222984
2088
"Problem deyil, bir dəqiqə içində biləcəklər", demiş qız.
04:09
(Laughter)
84
225096
6782
(Qəhqəhə)
Oğlum İngiltərədə dörd yaşındaykən -
04:20
When my son was four in England --
85
236662
2267
əslində hər yerdə dörd yaşında idi, dürüst olmaq lazım olsa. (Qəhqəhə)
04:23
Actually, he was four
everywhere, to be honest.
everywhere, to be honest.
86
239413
2191
Tamam tamam, hara gedərsə getsin, o il dörd yaşında idi.
04:25
(Laughter)
87
241628
1667
04:27
If we're being strict about it,
wherever he went, he was four that year.
wherever he went, he was four that year.
88
243404
3387
Ad (Hz.İsanın doğumu) oyununda bir rolu vardı.
04:30
He was in the Nativity play.
Do you remember the story?
Do you remember the story?
89
246815
2638
Hekayəni xatırlayırsınızmı? Gülməyin, əhəmiyyətli bir hekayə.
04:33
(Laughter)
90
249477
1219
04:34
No, it was big, it was a big story.
91
250720
1827
Həqiqətən əhəmiyyətli bir hekayə, hətta Mel Gibson ardıcıllığını çəkmişdi.
04:36
Mel Gibson did the sequel,
you may have seen it.
you may have seen it.
92
252571
2305
Bəlkə görmüsünüz: "Ad II". Nəysə, Ceyms, Cozef rolunu almışdı
04:38
(Laughter)
93
254900
1261
04:40
"Nativity II."
94
256185
1310
04:41
But James got the part of Joseph,
which we were thrilled about.
which we were thrilled about.
95
257519
4135
ki, biz bu mövzuda çox həyəcanlıydım.
04:45
We considered this to be
one of the lead parts.
one of the lead parts.
96
261678
2537
Nə də olsa biz bunu baş rollarda biri olaraq düşünürdük.
Məkanı "Cozef, Ceyms Robinson'dur." yazılı köynəklər geyən
04:48
We had the place crammed
full of agents in T-shirts:
full of agents in T-shirts:
97
264239
2477
bir çox insanla doldurmuşdu. (Qəhqəhə)
04:50
"James Robinson IS Joseph!" (Laughter)
98
266740
2236
04:53
He didn't have to speak,
99
269000
1607
Danışmasına ehtiyac yox idi, amma o hissəsi bilərsiniz
04:54
but you know the bit
where the three kings come in?
where the three kings come in?
100
270631
2438
hanı üç kralın gəldiyi. Hədiyyələr təqdim etmək üçün gəlirlər,
04:57
They come in bearing gifts,
gold, frankincense and myrrh.
gold, frankincense and myrrh.
101
273093
2731
və qızıl, tütsü və mur gətirərlər.
04:59
This really happened.
102
275848
1114
Bu həqiqətən oldu. Artıq otururduq
05:00
We were sitting there and I think
they just went out of sequence,
they just went out of sequence,
103
276986
3090
və sanırsam o sırada replikadı sırasını qarışdırdılar,
çünki daha sonra kiçik uşaqla danışdıq və soruşduq,
05:04
because we talked to the little boy
afterward and we said,
afterward and we said,
104
280100
2776
"Səncə doğru oldu mu?". O da, "Bəli, niyə, səhv idimi?" demişdi.
05:06
"You OK with that?" And he said,
"Yeah, why? Was that wrong?"
"Yeah, why? Was that wrong?"
105
282900
2876
Yalnız sıranı karıştırmıslardı məncə, o qədər.
05:09
They just switched.
106
285800
1076
Hər nədirsə 3 uşaq səhnəyə gəldi,
05:10
The three boys came in,
107
286900
1176
başlarında çay süzgəci olan dörd yaşındakı uşaqlar,
05:12
four-year-olds with tea towels
on their heads,
on their heads,
108
288100
2187
və qutuları yerə buraxdılar.
05:14
and they put these boxes down,
109
290311
1491
05:15
and the first boy said,
"I bring you gold."
"I bring you gold."
110
291826
2049
və ilk uşaq "Sənə qızıl gətirdim", dedi.
05:17
And the second boy said,
"I bring you myrrh."
"I bring you myrrh."
111
293899
2138
Və ikinci uşaq, "Sənə mur gətirdim", dedi.
05:20
And the third boy said, "Frank sent this."
112
296061
2004
Və üçüncüsü, "Bunu Frank göndərdi." (Qəhqəhə) (Burada ingiliscə söz oyunu var. Frankincense -> frank sent this)
05:22
(Laughter)
113
298089
2900
05:34
What these things have in common
is that kids will take a chance.
is that kids will take a chance.
114
310711
3090
Bütün bunların ortaq nöqtəsi budur ki; uşaqlar şanslarını sınamaqdan korkmayacaklar.
Bilməsələr də, davam edəcəklər.
05:37
If they don't know, they'll have a go.
115
313825
2608
Haqlı deyiləmmi? Səhv etməkdən qorxmurlar.
05:40
Am I right? They're not
frightened of being wrong.
frightened of being wrong.
116
316457
3537
İndi, səhv etmək yaradıcı olmaqla eyni şeydir demək istəmirəm.
05:44
I don't mean to say that being wrong
is the same thing as being creative.
is the same thing as being creative.
117
320893
3507
Bildiyimiz budur ki,
05:48
What we do know is,
if you're not prepared to be wrong,
if you're not prepared to be wrong,
118
324886
3090
əgər səhv etməyə hazırlıqlı deyilsinizsə,
05:52
you'll never come up
with anything original --
with anything original --
119
328000
2367
heç bir zaman orijinal bir şey tapa bilməzsiniz.
05:54
if you're not prepared to be wrong.
120
330391
2085
Əgər səhv etməyə hazırlıqlı deyilsinizsə. Və zamanla yetkinlik yaşına çatdıqda,
05:56
And by the time they get to be adults,
most kids have lost that capacity.
most kids have lost that capacity.
121
332877
4133
çoxu uşaq bu tutumunu itirir.
Səhv etməkdən qorxar hala gəlirlər.
06:01
They have become
frightened of being wrong.
frightened of being wrong.
122
337406
2520
Və firmalarımızı da bu şəkildə idarə, yeri gəlmişkən.
06:03
And we run our companies like this.
123
339950
1690
Səhvləri damgalıyoruz. Və mövcud
06:05
We stigmatize mistakes.
124
341664
1652
06:07
And we're now running
national education systems
national education systems
125
343340
2302
milli təhsil sistemlərimizin də bir uşağın edə biləcəyi
06:09
where mistakes are the worst
thing you can make.
thing you can make.
126
345666
2346
ən pis şey "səhvlər" dır.
06:12
And the result is that
we are educating people
we are educating people
127
348700
3208
Və nəticə budur ki insanları yaradıcı tutumlarının xaricinə istiqamətli
06:15
out of their creative capacities.
128
351932
2291
eğitiyoruz. Picasso bir dəfə,
06:18
Picasso once said this, he said
that all children are born artists.
that all children are born artists.
129
354247
4478
Bütün uşaqların sənətçi olaraq doğulduğunu söyləmiş.
06:22
The problem is to remain an artist
as we grow up.
as we grow up.
130
358749
3222
Problem büyüdüğümüzde də sənətçi olaraq kalabilmekte. Buna ürəkdən inanıram:
06:25
I believe this passionately,
that we don't grow into creativity,
that we don't grow into creativity,
131
361995
3081
bizlər yaradıcılıq xüsusiyyətimizi istiqamətli deyil,
əksinə istiqamətdə böyüyürük. Ya da daha doğrusu, ondan uzaklaştırılacak şəkildə eğitiliyoruz.
06:29
we grow out of it.
132
365100
1856
06:30
Or rather, we get educated out if it.
133
366980
1883
Yaxşı, niyə bu, bu şəkildə olur?
06:33
So why is this?
134
369247
1473
Beş il əvvəlinə qədər Stratford-on-Avon'da yaşadım.
06:34
I lived in Stratford-on-Avon
until about five years ago.
until about five years ago.
135
370826
4081
Hətta Stratford'tan Los Angelesə köçdük.
06:38
In fact, we moved
from Stratford to Los Angeles.
from Stratford to Los Angeles.
136
374931
2253
Nə qədər kəsilməz bir keçiş olduğunu xəyal edə bilərsiniz
06:41
So you can imagine
what a seamless transition that was.
what a seamless transition that was.
137
377872
2664
(Qəhqəhə) Əslində,
06:44
(Laughter)
138
380560
1416
06:46
Actually, we lived in a place
called Snitterfield,
called Snitterfield,
139
382000
2376
Snitterfield deyilən bir yerdə yaşadıq,
Stratford'un bir az xaricində, Shakespearenin
06:48
just outside Stratford,
140
384400
1251
06:49
which is where
Shakespeare's father was born.
Shakespeare's father was born.
141
385675
2161
atasının doğulduğu yerdə. Bunu söylədiyimdə yeni bir düşüncəyə qərq oldunuzmu? Mən elə olmuşdum.
06:52
Are you struck by a new thought? I was.
142
388082
2375
06:54
You don't think of Shakespeare
having a father, do you?
having a father, do you?
143
390481
2595
Shakespearenin bir atası olduğunu heç düşünməmişdim, elə deyilmi?
Elə deyilmi? Çünki Shakespearenin bir uşaq olaraq
06:57
Do you? Because you don't think
of Shakespeare being a child, do you?
of Shakespeare being a child, do you?
144
393100
3876
düşünməmişdim, deyilmi?
07:01
Shakespeare being seven?
145
397000
1567
Shakespeare yeddi yaşında? Mən heç düşünməmişdim. Demək istəyirəm ki,
07:02
I never thought of it.
146
398591
1249
07:03
I mean, he was seven at some point.
147
399864
1684
O da bir zamanlar yeddi yaşında idi. O da
07:05
He was in somebody's
English class, wasn't he?
English class, wasn't he?
148
401572
2310
birinin İngilis sınıfındaydı bir zamanlar, elə deyilmi? Nə qədər də narahat edici olmalıdır.
07:07
(Laughter)
149
403906
6787
07:14
How annoying would that be?
150
410717
1329
(Qəhqəhə) "Daha çox çalışmalıdır". Atası tərəfindən yatağa olunub, bilirsiniz,
07:16
(Laughter)
151
412070
3000
07:23
"Must try harder."
152
419729
1035
07:24
(Laughter)
153
420788
3900
07:28
Being sent to bed by his dad, you know,
to Shakespeare, "Go to bed, now!
to Shakespeare, "Go to bed, now!
154
424712
3464
Shakespearenin, "Hemen yatağa get, indi",
William Shakespearenin, "və qələmi burax.
07:32
And put the pencil down."
155
428200
2428
Və bu şəkildə danışmağı kəs. Hər kəsin başını karıştıyorsun. "
07:34
(Laughter)
156
430652
1074
07:35
"And stop speaking like that."
157
431750
1555
07:37
(Laughter)
158
433329
3891
07:41
"It's confusing everybody."
159
437244
1324
(Qəhqəhə)
07:42
(Laughter)
160
438592
5123
Nəysə, Stratford'tan Los Angelesə köçdük,
07:47
Anyway, we moved
from Stratford to Los Angeles,
from Stratford to Los Angeles,
161
443739
5338
və bu keçiş haqqında bir şey söyləmək istəyirəm, əslində.
07:53
and I just want to say a word
about the transition.
about the transition.
162
449101
2441
Oğlum gəlmək istəmədi.
07:55
My son didn't want to come.
163
451566
1410
07:57
I've got two kids;
he's 21 now, my daughter's 16.
he's 21 now, my daughter's 16.
164
453000
2976
İki uşağım var. O bu an 21; qızım 16.
08:00
He didn't want to come to Los Angeles.
165
456000
2044
Los Angelesə gəlmək istəmədi. Oranı sevmişdi,
amma İngiltərədə bir qız yoldaşı vardı. Həyatının eşqi, Sarah.
08:02
He loved it, but he had
a girlfriend in England.
a girlfriend in England.
166
458068
2956
08:05
This was the love of his life, Sarah.
167
461048
3603
Onu bir aydır tanıyırdı.
08:08
He'd known her for a month.
168
464761
1375
Xəbərdar edim, dördüncü il dönüşlərində kutlamışlardı,
08:10
(Laughter)
169
466160
1350
08:11
Mind you, they'd had
their fourth anniversary,
their fourth anniversary,
170
467534
2256
çünki 16 yaşında bir ay göründüyündən daha uzun gəlir insana.
08:13
because it's a long time when you're 16.
171
469814
2939
Nəysə, təyyarədə həqiqətən çox kədərliydi,
08:16
He was really upset on the plane,
172
472777
1661
və "Bir daha heç bir zaman Sarah kimi bir qız tapa bilməyəcəyiniz", demişdi.
08:18
he said, "I'll never find
another girl like Sarah."
another girl like Sarah."
173
474462
2461
Və bunun belə olmasından, açıqca söyləmək lazım olsa, biz çox məmnun idi,
08:20
And we were rather pleased
about that, frankly --
about that, frankly --
174
476947
2378
çünki hazırda ölkədən ayrılma səbəbimiz o qızın da özü idi.
08:23
(Laughter)
175
479349
2900
08:31
Because she was the main reason
we were leaving the country.
we were leaving the country.
176
487395
2881
(Qəhqəhə)
08:34
(Laughter)
177
490300
3000
Amma Amerikaya köçdükdən bir şeyin fərqinə varıyorsunuz,
və dünyada səfər edərkən:
08:40
But something strikes you
when you move to America
when you move to America
178
496059
2342
dünya üzərindəki hər təhsil sistemi eyni mövzu iyerarxiyasına sahib.
08:42
and travel around the world:
179
498425
1366
08:43
Every education system on Earth
has the same hierarchy of subjects.
has the same hierarchy of subjects.
180
499815
3378
Hamısı. Hara gedirsiniz gedin.
08:47
Every one. Doesn't matter where you go.
181
503537
1955
O biri müxtəlif olacağını sanırsınız, amma elə deyil.
08:49
You'd think it would be
otherwise, but it isn't.
otherwise, but it isn't.
182
505516
2270
Ən təpədə riyaziyyat və dillər,
08:51
At the top are mathematics and languages,
183
507810
1966
sonra humanitar elmlər, və ən altda sənət.
08:53
then the humanities,
and at the bottom are the arts.
and at the bottom are the arts.
184
509800
2434
Dünyada hər yerdə.
08:56
Everywhere on Earth.
185
512258
1118
Və yenə hər sistemdə,
08:57
And in pretty much every system too,
there's a hierarchy within the arts.
there's a hierarchy within the arts.
186
513400
4095
sənət daxilində də bir iyerarxiya var.
09:01
Art and music are normally
given a higher status in schools
given a higher status in schools
187
517519
2857
Şəkil və musiqiyə normal olaraq daha çox ağırlıq verilir məktəblərdə
drama və rəqsə müqayisə et. Və planetimizdə uşaqlara hər gün riyaziyyat öyrətdiyimiz
09:04
than drama and dance.
188
520400
1167
09:05
There isn't an education
system on the planet
system on the planet
189
521591
2256
şəkliylə rəqs öyrədilən bir
09:07
that teaches dance everyday to children
190
523871
2058
təhsil sistemi yox. Niyə?
09:09
the way we teach them mathematics. Why?
191
525953
2047
Niyə də olmasın? Məncə bu sual daha əhəmiyyətli.
09:12
Why not? I think this is rather important.
192
528524
2701
Riyaziyyatın çox əhəmiyyətli olduğunu düşünürəm, amma rəqs da elə.
09:15
I think math is very
important, but so is dance.
important, but so is dance.
193
531249
2303
Əgər icazə verilsə uşaqlar hər zaman rəqs edərlər, hamımız edirik.
09:17
Children dance all the time
if they're allowed to, we all do.
if they're allowed to, we all do.
194
533576
2900
Hamımızın bədəni var, deyilmi? Bir yığıncaq mı qaçırdım?
09:20
We all have bodies, don't we?
Did I miss a meeting?
Did I miss a meeting?
195
536500
2476
09:23
(Laughter)
196
539000
3338
(Qəhqəhə) Həqiqətən, olan budur ki,
09:26
Truthfully, what happens is,
as children grow up,
as children grow up,
197
542510
2335
uşaqlar böyüdükcə, onları diyarın yuxarı doğru artan bir şəkildə
09:28
we start to educate them progressively
from the waist up.
from the waist up.
198
544869
2768
öyrətməyə başlayırıq. Və daha sonra başlarına odaklanıyoruz.
09:31
And then we focus on their heads.
199
547661
1625
Və yüngülcə bir tərəfə doğru. (Maraqlısına beynin sol lobunun funksiyası haqqında araşdırma etməsi tövsiyə edilər.)
09:33
And slightly to one side.
200
549310
1490
Əgər bir yadplanetli olaraq təhsili ziyarət edəcək olsanız,
09:35
If you were to visit
education, as an alien,
education, as an alien,
201
551319
2657
09:38
and say "What's it for, public education?"
202
554000
2976
və desəniz "Xalq təhsili, nə üçündür?"
09:41
I think you'd have to conclude,
if you look at the output,
if you look at the output,
203
557000
2776
Əgər çıktıya baxsaq, məncə, bu qərara çatarsınız,
kim müvəffəqiyyətli olaraq addediliyor,
09:43
who really succeeds by this,
204
559800
1376
kim hər kəsin etdiyini edirsə,
09:45
who does everything that they should,
205
561200
1776
09:47
who gets all the brownie
points, who are the winners --
points, who are the winners --
206
563000
2731
kim ödüllendirilmişse, kim kazanlarsa -
09:49
I think you'd have to conclude
the whole purpose of public education
the whole purpose of public education
207
565755
3339
Təhsilin bütün məqsədinin bu olduğu qərarına çatarsınız
bütün dünyada
09:53
throughout the world
208
569118
1097
universitet professorları yetişdirmək. Elə deyilmi?
09:54
is to produce university professors.
209
570239
1953
09:56
Isn't it?
210
572216
1311
09:57
They're the people who come out the top.
211
573551
1983
Ən təpədəki insanlar onlardır.
09:59
And I used to be one, so there.
212
575558
2179
Mən də onlardan biriyəm, nə var yəni?! (Qəhqəhə)
10:01
(Laughter)
213
577761
2636
Və mən şəxsən professorları xoşlayıram, amma
10:04
And I like university
professors, but you know,
professors, but you know,
214
580421
3101
10:07
we shouldn't hold them up
215
583546
1475
onları bütün insanlığın varabildiği ən üst müvəffəqiyyət nöqtəsi olaraq görməməliyik
10:09
as the high-water mark
of all human achievement.
of all human achievement.
216
585045
2931
10:12
They're just a form of life,
217
588000
1976
O da yalnız bir həyat şəkli.
10:14
another form of life.
218
590000
1560
Lakin təbii daha nadir olan bir həyat şəkli.
10:15
But they're rather curious, and I say this
out of affection for them.
out of affection for them.
219
591584
3298
və bunu onlara dəyər verdiyim üçün söyləyirəm.
Professorlar haqqında əcaib bir vəziyyət var, təcrübəmə əsaslanaraq deyirəm
10:18
There's something curious
about professors in my experience --
about professors in my experience --
220
594906
2970
hamısı deyil amma, ümumiyyətlə - bir çoxu başlarının içində yaşayırlar.
10:21
not all of them, but typically,
they live in their heads.
they live in their heads.
221
597900
2676
Artıq yaşayırlar, və qismən bir tərəfə doğru. (Bu nöqtədə beynin sol lobuna göndərmə edir)
10:24
They live up there,
and slightly to one side.
and slightly to one side.
222
600600
2143
Hətta sözün tam mənasıyla bədənlərindən soyutlanmışlardır az qala.
10:27
They're disembodied, you know,
in a kind of literal way.
in a kind of literal way.
223
603495
3374
Belə ki, "bədən" onlara tək bir şey ifadə edər
10:30
They look upon their body as a form
of transport for their heads.
of transport for their heads.
224
606893
3093
o da başlarını daşımaq üçün yeganə vasitə olmasıdır.
10:34
(Laughter)
225
610010
6166
10:40
Don't they?
226
616200
1016
(Qəhqəhə) Başlarını yığıncaqlara bu şəkildə aparırlar.
10:41
It's a way of getting
their head to meetings.
their head to meetings.
227
617240
2222
10:43
(Laughter)
228
619486
5512
İnsanın bədən xarici təcrübə (Otoskopi) yolu ilə özünü yuxarıdan görə bilməsinə bir dəlil istəyirsinizsə
10:49
If you want real evidence
of out-of-body experiences,
of out-of-body experiences,
229
625022
3830
professorların danışdığı bir konaklamalı
10:52
get yourself along to a residential
conference of senior academics,
conference of senior academics,
230
628876
3486
bir konfransa qatılın,
və son gecə əyləncəsi olan diskoya gedib onlarla birlikdə.
10:56
and pop into the discotheque
on the final night.
on the final night.
231
632386
2243
10:58
(Laughter)
232
634653
2801
(Qəhqəhə) Və orada görəcəksiniz, yaşını başını almış qadınlar və kişilər
11:01
And there, you will see it.
233
637478
1356
11:02
Grown men and women
writhing uncontrollably, off the beat.
writhing uncontrollably, off the beat.
234
638858
4118
idarəsiz bir şəkildə, ritm ilə uyğunlaşmasız bir halda kıvırıyorlar
11:07
(Laughter)
235
643000
2867
gözləyirlər ki bitsin, beləliklə evə gedib bu gecə haqqında bir məqalə yazabilsinler.
11:09
Waiting until it ends so they can
go home and write a paper about it.
go home and write a paper about it.
236
645891
3325
Bu anda bizim təhsil sistemimiz akademik qabiliyyətlər göz qarşısında saxlanılaraq dizayn edilmişdir.
11:13
(Laughter)
237
649240
1904
11:15
Our education system is predicated
on the idea of academic ability.
on the idea of academic ability.
238
651168
3843
Və bunun belə reallaşmasının bir səbəbi vardı.
11:19
And there's a reason.
239
655035
1241
Bütün sistem 19. əsrdən əvvəl, dünya səviyyəsində
11:20
Around the world, there were
no public systems of education,
no public systems of education,
240
656300
3556
ortalıqda hər hansı bir təhsil sistemi yox ikən ilk dəfə ortaya çıxdı.
11:23
really, before the 19th century.
241
659880
2106
Və dahası hamısı sənayeləşmənin ehtiyacını qarşılamaq ♪
11:26
They all came into being
to meet the needs of industrialism.
to meet the needs of industrialism.
242
662010
2957
üzrə yaradıldı.
Buna görə iyerarxiyanın əsasında iki fikir var.
11:29
So the hierarchy is rooted on two ideas.
243
665269
2163
Birincisi, ən təpədə iş sahəsi üçün ən faydalı mövzular iştirak edəcək
11:31
Number one, that the most useful
subjects for work are at the top.
subjects for work are at the top.
244
667456
4597
Hətta buna görə böyük ehtimalla siz də məktəbdəykən
11:36
So you were
probably steered benignly away
probably steered benignly away
245
672077
2031
xoşlandığınız şeylərdən, əgər belə davam etsəniz
11:38
from things at school when you
were a kid, things you liked,
were a kid, things you liked,
246
674132
2934
bir işə sahib ola bilməyəcəyini deyilərək
uzaklaştırıldınız. Elə deyilmi?
11:41
on the grounds that you would
never get a job doing that. Is that right?
never get a job doing that. Is that right?
247
677090
3386
Musiqilə məşğul olma, musiqiçi olmayacaqsan;
11:44
Don't do music, you're not
going to be a musician;
going to be a musician;
248
680500
2381
şəkil etmə, rəssam olmayacaqsan.
11:46
don't do art, you won't be an artist.
249
682905
1801
11:48
Benign advice -- now, profoundly mistaken.
250
684730
3420
Yaxşı tövsiyə - lakin indi görürük ki böyük bir yanılma. Bütün dünya
11:52
The whole world
is engulfed in a revolution.
is engulfed in a revolution.
251
688174
2145
köklü bir dəyişmə girdabına girdi.
Və ikincisi, zəka algımızı domine edən
11:54
And the second is academic ability,
252
690343
2097
11:56
which has really come to dominate
our view of intelligence,
our view of intelligence,
253
692464
2885
akademik qabiliyyət,
çünki sistemi universitetlər dizayn etdi.
11:59
because the universities designed
the system in their image.
the system in their image.
254
695373
2903
Əgər bütün dünyadakı təhsil sistemlərini
12:02
If you think of it, the whole system
of public education around the world
of public education around the world
255
698300
3494
düşünsəniz, xalq təhsili tələbələri universitetə hazırlayan
bir süreçtten kənar bir məna daşımamaqdadır.
12:05
is a protracted process
of university entrance.
of university entrance.
256
701818
2226
Və nəticə olaraq bir çox qabiliyyətli,
12:08
And the consequence
is that many highly-talented,
is that many highly-talented,
257
704068
2333
ağıllı, yaradıcı insan əslində heç də elə olmadıqlarını düşünür,
12:10
brilliant, creative
people think they're not,
people think they're not,
258
706425
2435
çünki məktəbdə yaxşı olduqları şeylərə dəyər
12:12
because the thing
they were good at at school
they were good at at school
259
708884
2138
verilmir, ya da daha pisi küçümseniyor.
12:15
wasn't valued,
or was actually stigmatized.
or was actually stigmatized.
260
711046
2108
12:17
And I think we can't afford
to go on that way.
to go on that way.
261
713383
2296
Və məncə bu şəkildə davam edərək vəziyyəti qurtara.
12:19
In the next 30 years, according to UNESCO,
262
715703
2464
UNESCO-görə gələcək 30 ildə
dünya səviyyəsində tarixin başlanğıcından bu yana olduğundan
12:22
more people worldwide will be graduating
263
718191
2810
daha çox insan məzun olmuş olacaq.
12:25
through education
than since the beginning of history.
than since the beginning of history.
264
721025
2546
Daha çox insan, bu danışdığımız bütün bu şeylərin
12:27
More people, and it's the combination
of all the things we've talked about --
of all the things we've talked about --
265
723595
3681
birləşməsi -
texnologiya və onun çevrilməsi iş, Demografi və
12:31
technology and its transformation
effect on work, and demography
effect on work, and demography
266
727300
3048
əhalidəki nəhəng partlama.
12:34
and the huge explosion in population.
267
730372
1804
Birdən, lisenziya dərəcələrinin çox qiyməti qalmadı. Doğru deyil mi?
12:36
Suddenly, degrees aren't worth anything.
268
732200
2865
Mən tələbə əgər lisenziya dərəcənin varsa bir işiniz olardı.
12:39
Isn't that true?
269
735089
1380
12:40
When I was a student,
if you had a degree, you had a job.
if you had a degree, you had a job.
270
736723
2753
Əgər işiniz olmadısa bu istəmədiyiniz üçün idi.
12:43
If you didn't have a job,
it's because you didn't want one.
it's because you didn't want one.
271
739500
2776
Və doğrunu söyləmək lazım olsa mən istəmirdim. (Qəhqəhə)
12:46
And I didn't want one, frankly. (Laughter)
272
742300
2676
12:49
But now kids with degrees
273
745000
4074
Amma indi lisenziya dərəcəsinə sahib uşaqlar
12:53
are often heading home
to carry on playing video games,
to carry on playing video games,
274
749098
3045
evə video oyunu oynamağa geri dönürlər,
çünki bir əvvəlki işinizdə lisenziya dərəcəsinə ehtiyacınız varkən indi mastera ehtiyacınız var
12:56
because you need an MA where
the previous job required a BA,
the previous job required a BA,
275
752167
3198
və indi bir başqası içində doktoraya ehtiyacınız var.
12:59
and now you need a PhD for the other.
276
755389
1787
Bu bir akademik inflyasiya prosesi.
13:01
It's a process of academic inflation.
277
757200
1776
13:03
And it indicates the whole
structure of education
structure of education
278
759000
2376
Və bu o deməkdir ki bütün sistem ayaqlarımızın
altından itkin getməkdə. Zəka algımızı köklü bir şəkildə
13:05
is shifting beneath our feet.
279
761400
1433
13:06
We need to radically rethink
our view of intelligence.
our view of intelligence.
280
762857
2620
yenidən düşünməyə ehtiyacımız var.
Zəka haqqında üç şey bilirik.
13:09
We know three things about intelligence.
281
765501
1995
Birincisi, müxtəlif olduğu. Dünyanı təcrübə etdiyimiz yollar
13:11
One, it's diverse.
282
767520
1227
13:12
We think about the world in all the ways
that we experience it.
that we experience it.
283
768771
3005
ilə düşünürük. Vizual olaraq düşünürük,
səsli düşünürük, kinestetik olaraq düşünürük.
13:15
We think visually, we think in sound,
we think kinesthetically.
we think kinesthetically.
284
771800
2976
Mücərrəd olaraq düşünürük, hərəkət şəklində düşünürük.
13:18
We think in abstract terms,
we think in movement.
we think in movement.
285
774800
2301
İkincisi, zəka dinamikdir.
13:21
Secondly, intelligence is dynamic.
286
777246
1754
Dünən izlədiyimiz sunumlardaki kimi,
13:23
If you look at the interactions
of a human brain,
of a human brain,
287
779587
2389
13:26
as we heard yesterday
from a number of presentations,
from a number of presentations,
288
782000
2976
insan beynindəki əngəl baxsanız,
13:29
intelligence is wonderfully interactive.
289
785000
1976
zəka mükəmməl bir şəkildə etkileşimlidir.
13:31
The brain isn't divided into compartments.
290
787000
2238
Beyin hissələrə ayrılmamışdır.
13:33
In fact, creativity --
which I define as the process
which I define as the process
291
789873
3103
Əslini baxsaq, yaradıcılıq - qiymətli orijinal fikirlərə sahib
13:37
of having original ideas
that have value --
that have value --
292
793000
2325
olma mərhələsi olaraq sadaladığım müddət -
çoxu dəfə bir intizama aid faktı başqa bir intizamla ifadə
13:39
more often than not comes about
through the interaction
through the interaction
293
795349
2652
etməkdən keçir.
13:42
of different disciplinary
ways of seeing things.
ways of seeing things.
294
798025
3000
Beynin belə olmasının məqsədi var - bu vaxt
13:46
By the way, there's a shaft of nerves
that joins the two halves of the brain
that joins the two halves of the brain
295
802310
3666
Corpus callosum deyilən, beynin iki lobunu birləşdirən
13:50
called the corpus callosum.
296
806000
1491
bir sinir şəbəkəsi var. Qadınlarda daha qalındır.
13:51
It's thicker in women.
297
807515
1266
Dünən Helenin etdiyi sunumdan yola çıxaraq, qadınların ehtimalla buna görə
13:53
Following off from Helen yesterday,
298
809088
1741
eyni anda bir çox iş edə bildiyini düşünürəm.
13:54
this is probably why women
are better at multi-tasking.
are better at multi-tasking.
299
810853
3123
13:58
Because you are, aren't you?
300
814000
1817
Çünki elə, deyilmi?
13:59
There's a raft of research,
but I know it from my personal life.
but I know it from my personal life.
301
815841
3207
Bu mövzuda yığınla araşdırma var, amma mən öz xüsusi həyatımdan bilirəm.
Əgər arvadım evdə yemək edirsə -
14:03
If my wife is cooking a meal at home --
which is not often, thankfully.
which is not often, thankfully.
302
819738
5238
çox sıx olmasa da, şükür ki. (Qəhqəhə)
14:09
(Laughter)
303
825000
2854
Amma bilirsiniz, edir - xeyr, bəzi şeylərdə yaxşıdır -
14:11
No, she's good at some things,
but if she's cooking,
but if she's cooking,
304
827878
2498
amma işdə əgər yemək edirsə,
eyni anda telefonla konuşuyordur,
14:14
she's dealing with people on the phone,
305
830400
1876
uşaqlarla konuşuyordur, tavanı boyuyordur,
14:16
she's talking to the kids,
she's painting the ceiling,
she's painting the ceiling,
306
832300
2556
14:18
she's doing open-heart surgery over here.
307
834880
3096
burada açıq-ürək əməliyyatı edir.
14:22
If I'm cooking, the door
is shut, the kids are out,
is shut, the kids are out,
308
838000
2976
Əgər mən yemək edirsə, qapı bağlıdır, uşaqlar çöldədir,
14:25
the phone's on the hook,
if she comes in I get annoyed.
if she comes in I get annoyed.
309
841000
2976
telefonu məşğul bırakmışımdır, əgər o mətbəxə gəlirsə narahat olaram
14:28
I say, "Terry, please,
I'm trying to fry an egg in here."
I'm trying to fry an egg in here."
310
844000
3071
Deyərəm ki, "Terry, xahiş edirik, burada yumurta etməyə çalışıram. Icazə verərsənmi?" (Qəhqəhə)
14:31
(Laughter)
311
847095
6730
14:38
"Give me a break."
312
854254
1200
14:39
(Laughter)
313
855478
1720
Hanı köhnə bir fəlsəfi düşüncə vardır,
14:41
Actually, do you know
that old philosophical thing,
that old philosophical thing,
314
857222
2499
əgər meşədə bir ağac düşsə və bunu heç kim göstərməsəm,
14:43
if a tree falls in a forest
and nobody hears it, did it happen?
and nobody hears it, did it happen?
315
859745
3253
Bu reallaşmış ola bilərmi? Bu köhnə hekayəni xatırlayırsınız?
14:47
Remember that old chestnut?
316
863252
1329
14:48
I saw a great t-shirt
recently, which said,
recently, which said,
317
864605
2409
Bu yaxınlarda çox möcüzə bir köynək gördüm üzərində şey yazırdı "Əgər bir adam meşədə
14:51
"If a man speaks his mind
in a forest, and no woman hears him,
in a forest, and no woman hears him,
318
867038
3938
ağılından keçəni söyləsə, və onu heç bir qadın göstərməsəm,
14:55
is he still wrong?"
319
871000
1396
hələ haqsız vardırmı? "(Qəhqəhə)
14:56
(Laughter)
320
872420
5606
15:03
And the third thing about intelligence is,
321
879976
2000
Və zəka haqqındakı üçüncü şey,
15:06
it's distinct.
322
882000
1369
özünə xas olmasıdır. Bu an yeni bir kitab yazıram
15:07
I'm doing a new book at the moment
called "Epiphany,"
called "Epiphany,"
323
883754
2573
adı "təzahür", insanlarla qabiliyyətlərini necə kəşf etdiklərini
15:10
which is based on a series
of interviews with people
of interviews with people
324
886351
2474
dair edilən reportajlarında
15:12
about how they discovered their talent.
325
888849
1920
meydana gəlir. İnsanların vardıqları nöqtələrə necə gəldiklərini heyran qalıram.
15:14
I'm fascinated
by how people got to be there.
by how people got to be there.
326
890793
2169
Bəlkə daha çox insanın eşitmədiyi, Gillian Lynne,
15:16
It's really prompted by a conversation
I had with a wonderful woman
I had with a wonderful woman
327
892986
3190
adındakı möcüzə qadın ilə etdiyi danışmadan
esinlenmiştim bu kitabı.
15:20
who maybe most people
have never heard of, Gillian Lynne.
have never heard of, Gillian Lynne.
328
896200
2676
Onu eşitmiş idinizmi? Bəziləri eşitmiş. O bir kareograf
15:22
Have you heard of her? Some have.
329
898900
1630
və hər kəs onun etdiyi işləri bilər.
15:24
She's a choreographer,
and everybody knows her work.
and everybody knows her work.
330
900554
2522
"Cats" və "Phantom of Opera" nı etdi.
15:27
She did "Cats" and "Phantom of the Opera."
331
903100
2001
O möcüzədir. İngiltərədə Royal Ballet'te oldum
15:29
She's wonderful.
332
905125
978
15:30
I used to be on the board
of The Royal Ballet,
of The Royal Ballet,
333
906127
2146
gördüyünüz kimi.
15:32
as you can see.
334
908297
1201
15:33
Anyway, Gillian and I had
lunch one day and I said,
lunch one day and I said,
335
909522
2400
Nəysə, Gillian və mən bir gün günorta yeməyi yedik və dedim ki,
"Gillian, necə rəqsçi oldun?" Və o
15:36
"How did you get to be a dancer?"
336
912047
1800
15:37
It was interesting.
337
913976
1000
maraqlı bir hekayəsi olduğunu söylədi, məktəbdəykən,
15:39
When she was at school,
she was really hopeless.
she was really hopeless.
338
915000
2350
həqiqətən ümitsizmiş. Və məktəb, 30 illərdə,
15:41
And the school, in the '30s,
wrote to her parents and said,
wrote to her parents and said,
339
917374
3602
valideynlərinə yazı göndərmiş, yazıda deyirmiş ki "Biz
15:45
"We think Gillian
has a learning disorder."
has a learning disorder."
340
921000
2000
Gillian'da öyrənmə pozuqluğu olduğunu düşünürük. Konsentrə olamıyormuş,
dayandığı yerdə duramıyormuş. Məncə indi olsaydı
15:47
She couldn't concentrate;
she was fidgeting.
she was fidgeting.
341
923024
2142
hiperaktiv olduğunu söyləyərdilər? Elə deyilmi? Amma bu 1930-cu illərdə olur,
15:49
I think now they'd say she had ADHD.
Wouldn't you?
Wouldn't you?
342
925190
3290
15:52
But this was the 1930s, and ADHD
hadn't been invented at this point.
hadn't been invented at this point.
343
928504
4059
və daha o zaman hiperaktividə etməmişlərdi.Son.
Mövcud bir vəziyyət deyildi. (Qəhqəhə)
15:56
It wasn't an available condition.
344
932587
2389
15:59
(Laughter)
345
935000
2737
İnsanlar buna sahib olabileceklerinin fərqində deyillər idi.
16:01
People weren't aware they could have that.
346
937761
2060
Nəysə, bir nəfər görməyə getmişlər,
16:03
(Laughter)
347
939845
2134
16:06
Anyway, she went to see this specialist.
348
942003
4278
anası ilə birlikdə.
O uzaqdakı bir kürsüdə əllərinin üzərinə
16:10
So, this oak-paneled room,
and she was there with her mother,
and she was there with her mother,
349
946305
3722
oturmuş gözləyərkən, anası 20 dəqiqə boyunca
16:14
and she was led and sat
on this chair at the end,
on this chair at the end,
350
950051
2477
bu mütəxəssis ilə Gillian'ın yaşadığı problemləri danışmış.
16:16
and she sat on her hands for 20 minutes
while this man talked to her mother
while this man talked to her mother
351
952552
3639
İşdə insanları narahat etdiyindən
16:20
about the problems
Gillian was having at school.
Gillian was having at school.
352
956215
2328
tapşırığını hər zaman gec verdiyindən kimi kimi,
16:22
Because she was disturbing people;
her homework was always late; and so on,
her homework was always late; and so on,
353
958567
3677
işdə 8 yaşındakı bu kiçik qızın səbəb olduğu problemlər.
Sonunda həkim anasının yanından ayrıplıp Gillian'ın yanına oturmuş.
16:26
little kid of eight.
354
962268
1096
16:27
In the end, the doctor
went and sat next to Gillian, and said,
went and sat next to Gillian, and said,
355
963388
3055
və demiş ki, "Gillian
ananın mənə izah etdiyi hər şeyi dinlədim
16:30
"I've listened to all these
things your mother's told me,
things your mother's told me,
356
966467
2705
və onunla xüsusi olaraq danışmaram lazımdır. "
16:33
I need to speak to her privately.
357
969196
1619
Demiş ki, "Burada gözlə, dönəcəyik, uzun sürməyəcək."
16:34
Wait here. We'll be back;
we won't be very long,"
we won't be very long,"
358
970839
2376
və onu orada buraxıb anası ilə ayrılmışlar.
16:37
and they went and left her.
359
973239
2325
Amma onlar otaqdan çıxarkən masasının
16:39
But as they went out of the room,
360
975588
1636
üzərində dayanan radionu açmış həkim. Və onlar
16:41
he turned on the radio
that was sitting on his desk.
that was sitting on his desk.
361
977248
2500
otaqdan çıxınca, anasına,
16:44
And when they got out, he said to her
mother, "Just stand and watch her."
mother, "Just stand and watch her."
362
980342
3430
"Yalnız dur və onu izle", demiş. Və onlar otaqdan çıxar çıxmaz
16:48
And the minute they left the room,
363
984000
2991
o ayaqlarının üzərində, musiqiyə doğru hərəkət etdiyini söylədi.
16:51
she was on her feet, moving to the music.
364
987015
2484
Və onlar bir neçə dəqiqə onu çöldən izləmişlər.
16:53
And they watched for a few minutes
and he turned to her mother and said,
and he turned to her mother and said,
365
989523
3453
və mütəxəssis anasına dönüb,
16:57
"Mrs. Lynne, Gillian
isn't sick; she's a dancer.
isn't sick; she's a dancer.
366
993000
3976
"Qadın Lynne, Gillian xəstə deyil, o bir rəqsçi.
17:01
Take her to a dance school."
367
997000
1976
Onu bir rəqs məktəbinə aparın ", demiş.
17:03
I said, "What happened?"
368
999000
1976
"Nə oldu?" dedim,
17:05
She said, "She did. I can't tell you
how wonderful it was.
how wonderful it was.
369
1001000
2976
Dedi ki "Bəli məni bir rəqs məktəbinə apardı. Sənə nə qədər möcüzə olduğunu izah edə bilməm.
17:08
We walked in this room
and it was full of people like me.
and it was full of people like me.
370
1004000
2753
Bir otağa girdik və ora mənim kimi insanlarla
dolu idi. Kıpır kıpır insanlarla.
17:10
People who couldn't sit still.
371
1006777
2199
17:13
People who had to move to think."
Who had to move to think.
Who had to move to think.
372
1009000
4587
Düşünmək üçün hərəkət etməsi lazım olan insanlarla. Düşünmək üçün hərəkət etməsi lazım olan.
Balet etdilər, step etdilər, jazz etdilər
17:17
They did ballet, they did tap, jazz;
they did modern; they did contemporary.
they did modern; they did contemporary.
373
1013746
3630
müasir rəqs etdilər, müasir rəqs etdilər.
Sonunda Royal Bale'ye giriş imtahanına qatıldı,
17:21
She was eventually auditioned
for the Royal Ballet School;
for the Royal Ballet School;
374
1017400
2820
orada rəqsçi oldu, Royal Bale'de mükəmməl bir
17:24
she became a soloist; she had
a wonderful career at the Royal Ballet.
a wonderful career at the Royal Ballet.
375
1020244
3299
karieri oldu. Nəhayət Royal Balet Məktəbindən
məzun oldu və
17:27
She eventually graduated
from the Royal Ballet School,
from the Royal Ballet School,
376
1023567
2608
öz şirkətini qurdu, Gillian Lynne Rəqs Şirkəti,
17:30
founded the Gillian Lynne Dance Company,
377
1026200
1975
Andrew Lloyd Weber'le tanış oldu. Tarixdəki ən müvəffəqiyyətli
17:32
met Andrew Lloyd Webber.
378
1028200
1243
17:33
She's been responsible for
379
1029568
1409
müzikallar istehsalların bəzilərindən
17:35
some of the most successful
musical theater productions in history,
musical theater productions in history,
380
1031001
3146
məsul oldu, milyonlara kef verdi.
17:38
she's given pleasure to millions,
and she's a multi-millionaire.
and she's a multi-millionaire.
381
1034172
3072
17:41
Somebody else might have put her
on medication and told her to calm down.
on medication and told her to calm down.
382
1037269
4070
və o bir multi-milyoner. Bir başqası
ona dərman müalicəsi verib ona
17:45
(Applause)
383
1041364
6782
sakitləşməsini söyləyə bilərdi.
İndi, Düşünürəm - (Alqışlar) buraya gəlir:
17:52
What I think it comes to is this:
384
1048575
1601
Əvvəlki axşam Al Gore danışdı
17:54
Al Gore spoke the other night
385
1050200
1776
17:56
about ecology and the revolution
that was triggered by Rachel Carson.
that was triggered by Rachel Carson.
386
1052000
4269
ekoloji hakkıında, və Rachel Carson tərəfindən başladılan inqilab haqqında.
Gələcək üçün tək umudum
18:01
I believe our only hope for the future
387
1057111
2166
insan ekologiyası üçün yeni bir anlayışı bizlərə adaptasiya etmək,
18:03
is to adopt a new conception
of human ecology,
of human ecology,
388
1059301
3833
ki bu anlayış daxilində insanın sahib olduğu tutumun
18:07
one in which we start
to reconstitute our conception
to reconstitute our conception
389
1063158
2818
18:10
of the richness of human capacity.
390
1066000
1976
nə qədər zəngin olduğunun fərqinə çatmaqdır.
18:12
Our education system has mined our minds
391
1068000
3499
Təhsil sistemimiz, bizim dünyanı müəyyən bir yer altı zənginliyi üçün
18:15
in the way that we strip-mine the earth:
for a particular commodity.
for a particular commodity.
392
1071523
3276
qazdığımız kimi ağlımızı kazmakta.
Və gələcək üçün bu şəkliylə ağılımız kafi xidməti verə bilməyəcək.
18:19
And for the future, it won't serve us.
393
1075188
2484
Uşaqlarımızı eğitirken ki ana prinsiplərimizə
18:21
We have to rethink
the fundamental principles
the fundamental principles
394
1077696
2280
18:24
on which we're educating our children.
395
1080000
1968
yenidən düşünməliyik. Jonas Salk'tan mükəmməl
bir götürmə edəcəyəm "Əgər bütün böcəklər
18:26
There was a wonderful quote
by Jonas Salk, who said,
by Jonas Salk, who said,
396
1082087
2674
18:28
"If all the insects
were to disappear from the Earth,
were to disappear from the Earth,
397
1084785
5039
dünyadan yokolacak olsaydı,
50 il içərisində dünyada həyat sona çatardı.
18:33
within 50 years all life
on Earth would end.
on Earth would end.
398
1089848
2841
Əgər insan dünyadan yox olsaydı,
18:37
If all human beings
disappeared from the Earth,
disappeared from the Earth,
399
1093688
3072
50 il içərisində bütün həyat özünü yeniler və gelişirdi. "
18:40
within 50 years all forms
of life would flourish."
of life would flourish."
400
1096784
2634
Və o haqlı.
18:44
And he's right.
401
1100244
1285
TED'in bu gün burada qeyd etdiyi şey insanın sahib olduğu hayalgücüdür. Bu bir hədiyyədir bizlər üçün.
18:46
What TED celebrates is the gift
of the human imagination.
of the human imagination.
402
1102291
3634
Və indi bu hədiyyəni istifadə edərkən diqqətli olmalıyıq,
18:50
We have to be careful now
403
1106417
2071
ağıllı davranaraq, bu ssenarilərin reallaşmasına
18:52
that we use this gift wisely
404
1108512
2255
18:54
and that we avert some of the scenarios
that we've talked about.
that we've talked about.
405
1110791
3229
meydan verməməliyik. Və bunu yapabilmemizin tək yolu
18:58
And the only way we'll do it is by seeing
our creative capacities
our creative capacities
406
1114044
3932
yaradıcı kapasitelerimizi görərək,
19:02
for the richness they are
407
1118000
1610
onların zənginliyinin fərqinə vararaq, və
19:03
and seeing our children
for the hope that they are.
for the hope that they are.
408
1119634
3182
uşaqlarımızın bunu gerçekleştimek üçün ümidimiz olduğunu görərək olacaq. Və hədəfimiz
19:06
And our task is to educate
their whole being,
their whole being,
409
1122840
2398
onların varlığını bir bütün olaraq öyrətmək, ki beləliklə onlar bu gələcəklə yüzleşebilsinler.
19:09
so they can face this future.
410
1125262
1484
Bu vaxt - biz bu gələcəyi görə bilmir.
19:10
By the way -- we may not see this future,
411
1126770
2206
19:13
but they will.
412
1129000
1430
amma onlar görəcəklər. Və bizim işimiz onların bu gələcəkdən ortaya
19:14
And our job is to help them
make something of it.
make something of it.
413
1130454
3079
bir şeylər çıxarmalarına kömək etmək. Çox təşəkkür edirəm.
19:17
Thank you very much.
414
1133557
1000
19:18
(Applause)
415
1134581
3000
ABOUT THE SPEAKER
Ken Robinson - Author/educatorCreativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence.
Why you should listen
Why don't we get the best out of people? Sir Ken Robinson argues that it's because we've been educated to become good workers, rather than creative thinkers. Students with restless minds and bodies -- far from being cultivated for their energy and curiosity -- are ignored or even stigmatized, with terrible consequences. "We are educating people out of their creativity," Robinson says. It's a message with deep resonance. Robinson's TED Talk has been distributed widely around the Web since its release in June 2006. The most popular words framing blog posts on his talk? "Everyone should watch this."
A visionary cultural leader, Sir Ken led the British government's 1998 advisory committee on creative and cultural education, a massive inquiry into the significance of creativity in the educational system and the economy, and was knighted in 2003 for his achievements. His 2009 book, The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, is a New York Times bestseller and has been translated into 21 languages. A 10th anniversary edition of his classic work on creativity and innovation, Out of Our Minds: Learning to be Creative, was published in 2011. His 2013 book, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life, is a practical guide that answers questions about finding your personal Element. In his latest book, Creative Schools: The Grassroots Revolution That’s Transforming Education, he argues for an end to our outmoded industrial educational system and proposes a highly personalized, organic approach that draws on today’s unprecedented technological and professional resources to engage all students.
Ken Robinson | Speaker | TED.com