ABOUT THE SPEAKER
Ken Robinson - Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence.

Why you should listen

Why don't we get the best out of people? Sir Ken Robinson argues that it's because we've been educated to become good workers, rather than creative thinkers. Students with restless minds and bodies -- far from being cultivated for their energy and curiosity -- are ignored or even stigmatized, with terrible consequences. "We are educating people out of their creativity," Robinson says. It's a message with deep resonance. Robinson's TED Talk has been distributed widely around the Web since its release in June 2006. The most popular words framing blog posts on his talk? "Everyone should watch this."

A visionary cultural leader, Sir Ken led the British government's 1998 advisory committee on creative and cultural education, a massive inquiry into the significance of creativity in the educational system and the economy, and was knighted in 2003 for his achievements. His 2009 book, The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, is a New York Times bestseller and has been translated into 21 languages. A 10th anniversary edition of his classic work on creativity and innovation, Out of Our Minds: Learning to be Creative, was published in 2011. His 2013 book, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life, is a practical guide that answers questions about finding your personal Element. In his latest book, Creative Schools: The Grassroots Revolution That’s Transforming Education, he argues for an end to our outmoded industrial educational system and proposes a highly personalized, organic approach that draws on today’s unprecedented technological and professional resources to engage all students.

More profile about the speaker
Ken Robinson | Speaker | TED.com
TED2006

Sir Ken Robinson: Do schools kill creativity?

Sabi Ken Robinson ang paaralan ang pumupuksa ng pagkamalikhain

Filmed:
64,284,825 views

Ginawang nakaaaliw at makabuluhan ni Ken Robinson ang pagtalakay sa kadahilanan kung bakit dapat bumuo ng sistema ng edukasyon na lumilinang (kaysa sumisira) ng pagkamalikhain.
- Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:24
Good morningumaga. How are you?
0
0
4678
Magandang umaga. Kamusta kayo? Magaling, di ba?
00:28
(LaughterTawanan)
1
4702
1210
00:29
It's been great, hasn'thindi pa it?
2
5936
2313
Natangay ako ng buong pangyayari.
00:32
I've been blowntinatangay ng hangin away by the wholebuong thing.
3
8273
2456
00:34
In factkatotohanan, I'm leavingumaalis.
4
10753
1492
Sa totoo, ako'y aalis na. (Tawanan)
00:36
(LaughterTawanan)
5
12269
5567
Merong naging tatlong paksa, di ba?
00:42
There have been threetatlo themesmga tema
runningtumatakbo throughsa pamamagitan ng the conferencekumperensya
6
18015
3207
na inikutan ng komperensya, na may kinalaman
00:45
whichna kung saan are relevantkaugnay
to what I want to talk about.
7
21246
2507
sa aking nais talakayin.
00:47
One is the extraordinarypambihirang
evidencekatibayan of humantao creativitypagiging malikhain
8
23777
4690
Una, ang pambihirang katibayan ng pagkamalikhain ng tao
00:52
in all of the presentationsmga pagtatanghal that we'vematagal kami had
9
28491
2413
sa lahat ng pagtatanghal na nakita natin
00:54
and in all of the people here.
10
30928
1801
at sa lahat ng mga tao na narito. Iba-iba nga lang
00:56
Just the varietyiba 't ibang of it
and the rangehanay of it.
11
32753
2651
at ang lawak nito. Ang pangalawa ay
01:00
The secondIkalawang is
that it's put us in a placelugar
12
36158
2143
tayo'y nasa sitwasyong di natin alam kung anong mangyayari
01:02
where we have no ideaideya
what's going to happenmangyari,
13
38325
2497
01:04
in termsmga tuntunin of the futurehinaharap.
14
40846
1391
sa hinaharap. Walang ideya
01:06
No ideaideya how this mayMayo playMaglaro out.
15
42261
2715
kung anong kalalabasan.
01:09
I have an interestinteres in educationedukasyon.
16
45000
1892
Ako ay interesado sa edukasyon --
01:10
ActuallyTalagang, what I find is everybodylahat ng tao
has an interestinteres in educationedukasyon.
17
46916
4132
talaga, natuklasan ko na ang lahat ay interesado sa edukasyon.
Kayo rin 'di ba? Nakakatuwang malaman.
01:15
Don't you?
18
51072
1138
01:16
I find this very interestingkawili-wiling.
19
52234
1481
Kung ikaw ay nasa handaang panghapuntan, at sinabi mong
01:17
If you're at a dinnerhapunan partyPartido,
20
53739
1757
01:19
and you say you work in educationedukasyon --
21
55596
2262
nagtra-trabaho ka sa edukasyon --
01:21
ActuallyTalagang, you're not oftenmadalas
at dinnerhapunan partiesmga partido, franklylantaran.
22
57882
2964
katunayan, hindi ka madalas sa mga handaang panghapunan, kung dito ka nagtratrabaho.
01:24
(LaughterTawanan)
23
60870
3796
01:28
If you work in educationedukasyon,
you're not askedItinanong.
24
64690
2428
(Tawanan) Hindi ka iimbitahan.
01:31
(LaughterTawanan)
25
67142
3091
At di ka na iimbitahain pang muli, kataka-taka. Iyon ay kakaiba sa akin.
01:34
And you're never askedItinanong back, curiouslyinusisa.
That's strangekakaibang to me.
26
70257
3719
01:38
But if you are, and you say to somebodyisang tao,
27
74000
2475
Subalit kung ikaw ay naimbitahan, at sinabi mo sa iba,
alam mo, tatanong nila, "Anong trabaho mo?"
01:40
you know, they say, "What do you do?"
28
76499
1777
at sasabihin mong nagtratrabaho ka sa edukasyon,
01:42
and you say you work in educationedukasyon,
29
78300
1676
01:44
you can see the blooddugo runtumakbo from theirkanilang facemukha.
30
80000
2076
makikita mo ang pamumutla ng kanilang mukha. Na parang,
01:46
They're like, "Oh my God,"
you know, "Why me?"
31
82100
2280
"Dios ko," alam mo, "Bakit ako? Kaisa-isang gabi ko sa isang linggo." (Tawanan)
01:48
(LaughterTawanan)
32
84404
1637
01:50
"My one night out all weekLinggo."
33
86065
1623
01:51
(LaughterTawanan)
34
87712
2610
Kung itatanong mo ang kanilang edukasyon,
01:54
But if you askHilingin sa about theirkanilang educationedukasyon,
they pinPIN you to the wallpader.
35
90346
3241
ku-kwelyuhan ka na nila. Dahil isa ito sa mga bagay
01:57
Because it's one of those things
that goesnapupunta deepmalalim with people, am I right?
36
93611
3467
na maselang usapin, tama?
Parang relihiyon, at pera at ibang bagay.
02:01
Like religionrelihiyon, and moneypera and other things.
37
97194
3341
May malaki akong interes sa edukasyon, at sa tingin ko lahat tayo.
02:04
So I have a bigmalaking interestinteres in educationedukasyon,
and I think we all do.
38
100559
4352
May malaki tayong personal na interes dito,
02:08
We have a hugemalaking vestedipinagkaloob interestinteres in it,
39
104935
1892
marahil dahil ang edukasyon ang nakatakdang
02:10
partlybahagyang because it's educationedukasyon
that's meantibig sabihin to take us into this futurehinaharap
40
106851
3320
magdadala sa atin sa bukas na di natin alam.
02:14
that we can't graspmahigpit na pagkakahawak.
41
110195
1519
02:15
If you think of it,
childrenmga bata startingsimula schoolpaaralan this yeartaon
42
111873
3499
Kung iisipin mo, ang mga batang papasok sa paaralan sa taong ito
ay mag-reretiro sa 2065. Walang nakakaalam--
02:19
will be retiringihihinto na in 2065.
43
115396
3524
02:24
NobodyWalang sinumang has a clueclue,
44
120209
1634
sa kabila ng lahat ng ating namalas sa nakaraang apat na araw--
02:25
despitesa kabila ng all the expertisekadalubhasaan that's been
on paradeparada for the pastnakaraan fourapat na daysaraw,
45
121867
3444
kung ano ang magiging itsura ng mundo
02:29
what the worldmundo will look like
in fivelimang years'taon' time.
46
125450
2526
sa loob ng limang taon. At subalit dapat na
02:32
And yetpa we're meantibig sabihin
to be educatingeducating ang them for it.
47
128000
2294
tinuturuan natin sila para doon. Kaya ang walang kaalaman
02:34
So the unpredictabilityunpredictability,
I think, is extraordinarypambihirang.
48
130318
2550
ay pambihira.
02:36
And the thirdikatlong partbahagi of this
49
132892
1367
At ang ikatlong bahagi nito ay
02:38
is that we'vematagal kami all agreedsumang-ayon, nonethelessGayunman,
50
134283
2037
tayong lahat ay sumasang-ayon, gayunman, na
02:40
on the really extraordinarypambihirang
capacitiesmga kakayahan that childrenmga bata have --
51
136344
5305
ang mga bata ay may pambihirang kapasidad na taglay --
02:45
theirkanilang capacitiesmga kakayahan for innovationpagbabago.
52
141673
2334
kapasidad sa bagong bagay. Ibig kong sabihin, Si Sirena kagabi ay kamangha-mangha,
02:48
I mean, SirenaSirena last night
was a marvelmilagro, wasn'thindi she?
53
144031
2511
di ba? Ang makita ang kanyang kakayanan.
02:50
Just seeingpagtingin sa what she could do.
54
146566
1610
siya ay bukod-tangi, subalit hindi lamang sya ang
02:52
And she's exceptionalbukod-tangi, but I think
she's not, so to speakmagsalita,
55
148200
4776
02:57
exceptionalbukod-tangi in the wholebuong of childhoodNoong bata pa ako.
56
153000
3956
bukod-tangi sa mundo ng kabataan.
Ang ating natunghayan ay isang tao na may kakaibang dedikasyon
03:00
What you have there is a persontao
of extraordinarypambihirang dedicationpaglalaan
57
156980
2796
nalaman ang talento. Sa aking palagay,
03:03
who foundnatagpuan a talenttalento.
58
159800
1267
lahat ng mga bata ay talento
03:05
And my contentionpagtatalo is,
all kidsmga bata have tremendousnapakalaking talentstalento.
59
161091
2609
At atin itong nilulustay, ng walang pakundangan.
03:07
And we squandernilulustay them, prettymedyo ruthlesslybuong lupit itong.
60
163800
1976
Kaya nais kong talakayin ang edukasyon at
03:09
So I want to talk about educationedukasyon
61
165800
2176
03:12
and I want to talk about creativitypagiging malikhain.
62
168000
1872
nais kong pagusapan ang pagkamalikhain. Ako ay naninniwala na
03:13
My contentionpagtatalo is that creativitypagiging malikhain now
is as importantmahalagang in educationedukasyon as literacypagbasa at pagsulat,
63
169896
6019
magkasing-halaga ang karunungan bumasa at sumulat sa pagkamalikhain,
at dapat natin itong ituring sa parehong estado.
03:19
and we should treatgamutin ang it
with the sameparehong statuskatayuan ng.
64
175939
2864
(Palakpakan) Salamat. Yun na yun, sya nga pala.
03:22
(ApplausePalakpakan) Thank you.
65
178827
1971
03:24
(ApplausePalakpakan)
66
180822
4345
03:29
That was it, by the way.
67
185485
1259
Maraming salamat. (Tawanan) Labing-limang minuto pa.
03:30
Thank you very much.
68
186768
1003
03:31
(LaughterTawanan)
69
187795
2115
03:33
So, 15 minutesminuto left.
70
189934
1677
Well, Ako ay ipinanganak.... hindi (Tawanan)
03:35
(LaughterTawanan)
71
191635
2936
03:38
Well, I was bornIsinilang... no.
72
194595
1892
03:40
(LaughterTawanan)
73
196511
3032
Kamakailan ay may narinig akong kwento -- Gustong-gusto ko itong kinukwento --
03:43
I heardnarinig a great storykuwento recentlykamakailan lamang
-- I love tellingsinasabi sa it --
74
199567
2745
isang batang babae sa leksiyon ng pagguhit. Anim na taon
03:46
of a little girlbatang babae
who was in a drawingpagguhit ng lessonAralin.
75
202336
2715
at sya ay nasa may likuran ng klase, gumuguhit,
03:49
She was sixanim na, and she was
at the back, drawingpagguhit ng,
76
205075
2135
at sabi ng guro ang maliit na batang babae ito ay bibihirang
03:51
and the teacherguro said this girlbatang babae
hardlyhalos hindi ever paidbinayaran attentionpansin,
77
207234
2800
nagbibigay pansin, at sa leksiyon ng pagguhit na ito siya ay nagbigay pansin.
03:54
and in this drawingpagguhit ng lessonAralin, she did.
78
210058
1786
03:55
The teacherguro was fascinatednabighani.
79
211868
1340
Nabighani ang guro at lumapit siya sa kanya
03:57
She wentnagpunta over to her,
and she said, "What are you drawingpagguhit ng?"
80
213232
2762
at nagtanong, "Anong ginagawa mo?"
04:00
And the girlbatang babae said, "I'm
drawingpagguhit ng a picturelarawan of God."
81
216018
2491
At ang sabi ng batang babaek, "Gumuguhit ako ng larawan ng Diyos."
04:03
And the teacherguro said, "But nobodywalang sinumang
knowsAlam ng what God looksMukhang like."
82
219642
3318
At sabi ng guro, "Pero walang nakaka-alam ng itsura ng Dios"
04:06
And the girlbatang babae said,
"They will, in a minuteminuto."
83
222984
2088
At sabi ng batang babae, "Maya-maya lang malalaman nila"
04:09
(LaughterTawanan)
84
225096
6782
(Tawanan)
Noong ang aking anak ay apat na taon sa Inglatera --
04:20
When my sonanak was fourapat na in EnglandEngland --
85
236662
2267
katunayan siya ay apat na taon kahit saan, para maging matapat (Tawanan)
04:23
ActuallyTalagang, he was fourapat na
everywherelahat ng dako, to be honestmatapat.
86
239413
2191
Kung kami'y magiging strikto tungkol dito, kahit saan siya pumunta, apat na taon siya noong taon na iyon.
04:25
(LaughterTawanan)
87
241628
1667
04:27
If we're beingang pagiging strictmahigpit about it,
whereversaanman he wentnagpunta, he was fourapat na that yeartaon.
88
243404
3387
Siya ay nasa Nativity play.
04:30
He was in the NativityPagsilang ni Cristo playMaglaro.
Do you rememberAlalahanin the storykuwento?
89
246815
2638
Naaalala ninyo pa ba ang kwento? Hindi, ito ay napakalaki.
04:33
(LaughterTawanan)
90
249477
1219
04:34
No, it was bigmalaking, it was a bigmalaking storykuwento.
91
250720
1827
Ito ay napakalaking kwento. Ginawaan nga ito ng karugtong ni Mel Gibson.
04:36
MelMel GibsonGibson did the sequelkarugtong,
you mayMayo have seenNakita it.
92
252571
2305
Maaaring napanood nyo na: "Nativity II." Pero nakuha ni James ang parte ni Joseph,
04:38
(LaughterTawanan)
93
254900
1261
04:40
"NativityPagsilang ni Cristo IIII."
94
256185
1310
04:41
But JamesSantiago got the partbahagi of JosephJoseph,
whichna kung saan we were thrilledTuwang-tuwa about.
95
257519
4135
na aming lubos na ikinasiya.
04:45
We considereditinuturing na this to be
one of the leadpamunuan partsmga bahagi.
96
261678
2537
Ibinilang namin itong isa sa mga pangunahing bahagi.
Siksik ang lugar ng mga naka T-shirt ng:
04:48
We had the placelugar crammedcrammed
fullbuong of agentsahente in T-shirtsT-shirt:
97
264239
2477
"James Robinson ay si Joseph!" (Tawanan)
04:50
"JamesSantiago RobinsonRobinson IS JosephJoseph!" (LaughterTawanan)
98
266740
2236
04:53
He didn't have to speakmagsalita,
99
269000
1607
Hindi nya kailangan magsalita, alam nyo
04:54
but you know the bitkaunti
where the threetatlo kingsmga hari come in?
100
270631
2438
yung papasok ang tatlong hari. May mga bitbit na mga regalo,
04:57
They come in bearingtindig giftskaloob,
goldginto, frankincensekamangyan and myrrhmira.
101
273093
2731
at bitbit nila ang ginto, kamanyang at mira.
04:59
This really happenednangyari.
102
275848
1114
Ito ay talagang nangyari. Nakaupo kami
05:00
We were sittingnakaupo there and I think
they just wentnagpunta out of sequencepagkakasunod-sunod,
103
276986
3090
tingin ko hindi nila nasunod ang pagkasunod-sunod
dahil tinanong namin ang isang batang lalake pagkatapos,
05:04
because we talkednag-usap to the little boybatang lalaki
afterwardPagkatapos and we said,
104
280100
2776
"OK ba sa iyo 'yun?" At sabi nya, "Oo, bakit? May Mali ba ?"
05:06
"You OK with that?" And he said,
"Yeah, why? Was that wrongmali?"
105
282900
2876
Nagkapalit lang sila, yun lang.
05:09
They just switchednalipat.
106
285800
1076
Kahit papaano, pumasok ang tatlong lalaki --
05:10
The threetatlo boysmga bata camedumating in,
107
286900
1176
apat na taong mga bata na may putong sa kanilang mga ulo--
05:12
four-year-oldsapat na taong gulang with teatsaa towelstuwalya
on theirkanilang headsmga ulo,
108
288100
2187
at ibinaba ang kanilang mga kahon,
05:14
and they put these boxeskahon sa down,
109
290311
1491
05:15
and the first boybatang lalaki said,
"I bringmagdala ng you goldginto."
110
291826
2049
at sabi ng unang bata, "Bitbit ko ay ginto."
05:17
And the secondIkalawang boybatang lalaki said,
"I bringmagdala ng you myrrhmira."
111
293899
2138
At sabi ng ikalawang bata, "Ako naman ay mira"
05:20
And the thirdikatlong boybatang lalaki said, "FrankFrank sentnagpadala ng this."
112
296061
2004
At sabi ng ikatlong bata, "ipinadala ito ni Frank." (Tawanan)
05:22
(LaughterTawanan)
113
298089
2900
05:34
What these things have in commonkaraniwang
is that kidsmga bata will take a chancepagkakataon.
114
310711
3090
Sa lahat ng ito kita ang kahandaan ng mga batang kunin ang pagkakataon.
Kung di nila alam, gagawan nila ng paraan.
05:37
If they don't know, they'llmakikita nila have a go.
115
313825
2608
Tama ba ako? Hindi sila takot magkamali.
05:40
Am I right? They're not
frightenednatakot of beingang pagiging wrongmali.
116
316457
3537
Ngayo, hindi ko sinasabing ang pagkakamali ay tulad rin ng pagiging malikhain.
05:44
I don't mean to say that beingang pagiging wrongmali
is the sameparehong thing as beingang pagiging creativemalikhaing.
117
320893
3507
Ang alam natin ay,
05:48
What we do know is,
if you're not preparedhanda to be wrongmali,
118
324886
3090
kung di ka nakahandang magkamali,
05:52
you'llmakikita mo never come up
with anything originalorihinal na --
119
328000
2367
hindi ka makakagawa ng bagay na orihinal.
05:54
if you're not preparedhanda to be wrongmali.
120
330391
2085
Kung di ka nakahandang magkamali. At sa panahong sila ay mga malalaki na,
05:56
And by the time they get to be adultsmatatanda,
mostKaramihan kidsmga bata have lostnawala that capacitykapasidad.
121
332877
4133
marami sa mga bata ay wala ng kapasidad.
Sila ay naging matatakutin ng magkamali.
06:01
They have becomemaging
frightenednatakot of beingang pagiging wrongmali.
122
337406
2520
At ganitong natin pinatatakbo ang ating mga kumpanya, maiba ako.
06:03
And we runtumakbo our companiesmga kumpanya like this.
123
339950
1690
Pinapaging malaking kasalanan ang pagkakakmali. At tayo ngayon ay pinapatakbo
06:05
We stigmatizestigmatize mistakesmga pagkakamali.
124
341664
1652
06:07
And we're now runningtumatakbo
nationalpambansang educationedukasyon systemsmga sistema
125
343340
2302
ang nasyonal na sistema ng edukasyon kung saan
06:09
where mistakesmga pagkakamali are the worstpinakamasamang
thing you can make.
126
345666
2346
ang pagkakamali ang masahol mong magagawa.
06:12
And the resultresulta is that
we are educatingeducating ang people
127
348700
3208
At ang resulta nito ay inaalisan natin
06:15
out of theirkanilang creativemalikhaing capacitiesmga kakayahan.
128
351932
2291
ng pagiging malikhain ang mga tao. Nasambit minsan ito ni Picasso.
06:18
PicassoPicasso onceminsan said this, he said
that all childrenmga bata are bornIsinilang artistsmga artist.
129
354247
4478
Sinabi niya ang lahat ng mga bata ay isinilang na artista.
06:22
The problemproblema is to remainmanatiling an artistpintor
as we growlumago up.
130
358749
3222
Ang problema ay kung paano mapapanatili ito sa paglaki. Lubhang aniniwala ako dito,
06:25
I believe this passionatelypassionately,
that we don't growlumago into creativitypagiging malikhain,
131
361995
3081
na hindi tayo lumalaki sa pagkamalikhain,
nawawalan tayo nito. O kaya, tumitigil sa pagkatuto.
06:29
we growlumago out of it.
132
365100
1856
06:30
Or rathersa halip, we get educatedmay pinag-aralan out if it.
133
366980
1883
Bakit ganito?
06:33
So why is this?
134
369247
1473
Nanirahan ako sa Stratford-on-Avon sa nakaraang limang taon.
06:34
I livednabuhay in Stratford-on-AvonStratford-on-Avon
untilhanggang sa about fivelimang yearstaon agoang nakalipas.
135
370826
4081
Sa katunayan, mula sa Stratford kami ay lumipat sa Los Angeles.
06:38
In factkatotohanan, we movedlumipat
from StratfordStratford to LosLos AngelesAngeles.
136
374931
2253
Maiisip nyo ang kawalan ng koneksyon ng paglipat na iyon.
06:41
So you can imagineKunwari
what a seamlesswalang pinagtahian transitiontransisyon that was.
137
377872
2664
(Tawanan) Sa katunayan,
06:44
(LaughterTawanan)
138
380560
1416
06:46
ActuallyTalagang, we livednabuhay in a placelugar
calledtinatawag na SnitterfieldSnitterfield,
139
382000
2376
kami ay nakatira sa Snitterfield,
sa labas ng Stratford, kung saan
06:48
just outsidelabas StratfordStratford,
140
384400
1251
06:49
whichna kung saan is where
Shakespeare'sNi Shakespeare fatherAma was bornIsinilang.
141
385675
2161
ipinanganak ang tatay ni Shakespeare. Nakakagulat ba?
06:52
Are you strucktumama by a newbagong thought? I was.
142
388082
2375
06:54
You don't think of ShakespeareShakespeare
havingang pagkakaroon ng a fatherAma, do you?
143
390481
2595
Di nyo akalaing si Shakespeare ay may tatay, ano?
Di ba? Dahil hindi nyo maisip
06:57
Do you? Because you don't think
of ShakespeareShakespeare beingang pagiging a childbata, do you?
144
393100
3876
Si Shakespeare sa kanyang kabataan? Di ba?
07:01
ShakespeareShakespeare beingang pagiging sevenpitong?
145
397000
1567
Pitong taong Shakespeare? Hindi ko inisip. Ibig kong sabihin, siya ay
07:02
I never thought of it.
146
398591
1249
07:03
I mean, he was sevenpitong at some pointpunto.
147
399864
1684
naging pitong taong gulang kahit papaano. Siya ay
07:05
He was in somebody'sng isang tao
EnglishIngles classklase, wasn'thindi he?
148
401572
2310
kasali rin sa klase ng English, hindi ba? Naisip nyo ba kung gaano nakakainis yun?
07:07
(LaughterTawanan)
149
403906
6787
07:14
How annoyingnakakainis na would that be?
150
410717
1329
(Tawanan) "Kailangan mong galingan." S'ya ay pinapatulog din ng tatay niya, alam niyo,
07:16
(LaughterTawanan)
151
412070
3000
07:23
"MustDapat try hardermas mahirap."
152
419729
1035
07:24
(LaughterTawanan)
153
420788
3900
07:28
BeingAng pagiging sentnagpadala ng to bedkama by his dadItay, you know,
to ShakespeareShakespeare, "Go to bedkama, now!
154
424712
3464
sinasabihan syang "Matulog na"
kay William Shakespeare, "at bitiwan na ang lapis.
07:32
And put the pencillapis down."
155
428200
2428
At tigilan na ang pagsasalita ng ganyan. Dahil nakakagulo ito sa lahat."
07:34
(LaughterTawanan)
156
430652
1074
07:35
"And stop speakingpagsasalita like that."
157
431750
1555
07:37
(LaughterTawanan)
158
433329
3891
07:41
"It's confusingnakalilito everybodylahat ng tao."
159
437244
1324
(Tawanan)
07:42
(LaughterTawanan)
160
438592
5123
Kahit papaano, lumipat kami mula Stratford patungo sa Los Angeles,
07:47
AnywayAnuman ang mangyari, we movedlumipat
from StratfordStratford to LosLos AngelesAngeles,
161
443739
5338
at ang isang bagay ukol sa paglipat na iyon.
07:53
and I just want to say a wordsalita
about the transitiontransisyon.
162
449101
2441
Ayaw sumama ng aking anak na lalaki.
07:55
My sonanak didn't want to come.
163
451566
1410
07:57
I've got two kidsmga bata;
he's 21 now, my daughter'sng anak na babae 16.
164
453000
2976
Dalawa ang aking anak. Ang lalake ay 21 na; ang babae ay 16.
08:00
He didn't want to come to LosLos AngelesAngeles.
165
456000
2044
Ayaw niyang sumama sa Los Angeles. Gusto nya,
pero sya ay may kasintahan sa Inglatera, Ang mahal niya sa buhay, si Sarah.
08:02
He lovedminahal it, but he had
a girlfriendkasintahan in EnglandEngland.
166
458068
2956
08:05
This was the love of his life, SarahSarah.
167
461048
3603
Nakilala nya siya ng isang buwan.
08:08
He'dGagawin niya knownkilala her for a monthbuwang.
168
464761
1375
Isipin mo, sila ay nagdiwang ng kanilang ika-apat na anibersaryo,
08:10
(LaughterTawanan)
169
466160
1350
08:11
MindIsip you, they'dsila ay had
theirkanilang fourthikaapat anniversaryanibersaryo,
170
467534
2256
dahil mahaba ang panahon kapag ikaw ay 16.
08:13
because it's a long time when you're 16.
171
469814
2939
Siya ay talagang inis habang nasa eroplano,
08:16
He was really upsetgalit na galit on the planeeroplano,
172
472777
1661
At sabi nya, "di na ko makahahanap pa ng tulad ni Sarah."
08:18
he said, "I'll never find
anotherisa pang girlbatang babae like SarahSarah."
173
474462
2461
At sa totoo lang kami ay masaya sa bagay na iyon,
08:20
And we were rathersa halip pleasednalulugod
about that, franklylantaran --
174
476947
2378
sapagkat siya ang pinaka dahilan kung bakit kami aalis ng bansa.
08:23
(LaughterTawanan)
175
479349
2900
08:31
Because she was the mainpangunahing reasondahilan kung bakit
we were leavingumaalis the countrybansa.
176
487395
2881
(Tawanan)
08:34
(LaughterTawanan)
177
490300
3000
Peor isang bagay na kapansin-pansin sa paglipat sa Amerika
at kung bibiyahe ka sa buong mundo:
08:40
But something strikeswelga you
when you moveilipat ang to AmericaAmerika
178
496059
2342
Ang bawat sistema ng edukasyon sa mundo ay may pare-pareho ng bahagdan ng mga asignatura.
08:42
and travelmaglakbay around the worldmundo:
179
498425
1366
08:43
EveryBawat educationedukasyon systemsistema ng on EarthLupa
has the sameparehong hierarchyhirarkiya of subjectspaksa.
180
499815
3378
Lahat. Kahit saan ka magpunta.
08:47
EveryBawat one. Doesn't mattermahalaga ang where you go.
181
503537
1955
Aakalain mong hindi ganuon, subalit ganun talaga.
08:49
You'dGusto mo think it would be
otherwisekung hindi man, but it isn't.
182
505516
2270
At ang mga nasa taas ay matematika at lengguwahe,
08:51
At the toptuktok are mathematicsmatematika and languagesmga wika,
183
507810
1966
sunod ay "humanities", at pinakahuli ang mga "sining."
08:53
then the humanitiesmakataong sining,
and at the bottomibaba are the artssining.
184
509800
2434
Kahit saan sa mundo.
08:56
EverywhereLahat ng dako on EarthLupa.
185
512258
1118
At karamihan ng bawat sistema din,
08:57
And in prettymedyo much everybawat systemsistema ng too,
there's a hierarchyhirarkiya withinsa loob ng the artssining.
186
513400
4095
may antas ng bahagdan sa sining.
09:01
ArtSining and musicmusika are normallynormal
givenibinigay a highermas mataas na statuskatayuan ng in schoolspaaralan
187
517519
2857
Ang sining at musika ay nasa mataas na antas ng mga eskwela
kaysa drama at sayaw. Walang sistema ng edukasyon sa planeta
09:04
than dramadrama and dancesayaw.
188
520400
1167
09:05
There isn't an educationedukasyon
systemsistema ng on the planetplaneta
189
521591
2256
na nagtuturo ng sayaw araw-araw sa mga bata
09:07
that teachesitinuturo ng dancesayaw everydayaraw-araw to childrenmga bata
190
523871
2058
tulad ng pagtuturo natin ng matematika. Bakit?
09:09
the way we teachmagturo them mathematicsmatematika. Why?
191
525953
2047
Bakit hindi? Sa palagay ko ito ay mahalaga.
09:12
Why not? I think this is rathersa halip importantmahalagang.
192
528524
2701
Sa tingin ko ang matematika ay napakahalaga, ganoon din ang sayaw.
09:15
I think mathmatematika is very
importantmahalagang, but so is dancesayaw.
193
531249
2303
Ang mga bata ay sasayaw kahit anong oras kung papayagan sila, tayo rin.
09:17
ChildrenMga bata dancesayaw all the time
if they're allowedpinapayagan to, we all do.
194
533576
2900
Tayong lahat ay may katawan, di ba? May nakalimutan ba akong pagtitipon?
09:20
We all have bodiesmga katawan, don't we?
Did I missMiss a meetingpulong?
195
536500
2476
09:23
(LaughterTawanan)
196
539000
3338
(Tawanan) Ang katotohanan, ang nangyayari ay,
09:26
TruthfullyNang tapat, what happensay nangyayari is,
as childrenmga bata growlumago up,
197
542510
2335
habang lumalaki ang mga bata, tinuturuan sila
09:28
we startsimulan ang to educateturuan ang mga them progressivelyunti-unti
from the waistbaywang up.
198
544869
2768
mula baywang pataas. At tumitigil tayo sa ulo.
09:31
And then we focuspokus on theirkanilang headsmga ulo.
199
547661
1625
At bahagya sa isang bahagi.
09:33
And slightlybahagyang to one sidemga bahagi.
200
549310
1490
Kung ikaw ay bibisita sa edukasyon, bilang isang dayuhan,
09:35
If you were to visitbisitahin ang
educationedukasyon, as an aliendayuhan,
201
551319
2657
09:38
and say "What's it for, publicpampublikong educationedukasyon?"
202
554000
2976
at magtatanong "Para saan ito, pampublikong edukasyon?"
09:41
I think you'dGusto mo have to concludeMagtapos,
if you look at the outputoutput,
203
557000
2776
Sa isip ko kailangan mong magpasya -- kung titingin ka sa kalalabasan,
ang talagang nagtatagumpay ay,
09:43
who really succeedshumalili sa by this,
204
559800
1376
ang gumagawa ng lahat ng dapat gawin,
09:45
who does everything that they should,
205
561200
1776
09:47
who getsay makakakuha ng all the browniebrownie
pointsmga punto, who are the winnersmga nanalo --
206
563000
2731
ang nakakakuha ng mga puntos, kung sino ang mga nananalo --
09:49
I think you'dGusto mo have to concludeMagtapos
the wholebuong purposelayunin of publicpampublikong educationedukasyon
207
565755
3339
Palagay ko'y masasabi nating ang layunin ng pampublikong edukasyon
sa buong mundo
09:53
throughoutsa buong the worldmundo
208
569118
1097
ay upang lumikha ng mga propesor sa unibersidad. Hindi ba?
09:54
is to producemakabuo ng universityunibersidad professorspropesor.
209
570239
1953
09:56
Isn't it?
210
572216
1311
09:57
They're the people who come out the toptuktok.
211
573551
1983
Sila ang mga taong lumalabas na nangunguna.
09:59
And I used to be one, so there.
212
575558
2179
At ako'y isa doon dati, kaya ganun. (Tawanan)
10:01
(LaughterTawanan)
213
577761
2636
At gusto ko ang mga propesor sa unibersidad, pero alam ninyo,
10:04
And I like universityunibersidad
professorspropesor, but you know,
214
580421
3101
10:07
we shouldn'thindi dapat holdmagdaos ng them up
215
583546
1475
hindi sila dapat itanghal na pinakamataas na karangalan ng tagumpay ng tao.
10:09
as the high-watermataas na tubig markMarcos
of all humantao achievementtagumpay.
216
585045
2931
10:12
They're just a formanyo of life,
217
588000
1976
Sila ay isa ring uri ng buhay,
10:14
anotherisa pang formanyo of life.
218
590000
1560
ibang uri ng buhay. Ngunit mas mausisa,
10:15
But they're rathersa halip curiousmausisa, and I say this
out of affectionpagmamahal for them.
219
591584
3298
at sinasabi ko itong may puso para sa kanila.
May bagay na kausi-usisa sa mga propesor sa aking karanasan --
10:18
There's something curiousmausisa
about professorspropesor in my experiencekaranasan --
220
594906
2970
hindi lahat sila, pero karamihan -- ay nabubuhay sa kanilang isip.
10:21
not all of them, but typicallyKaraniwan ay,
they livemabuhay in theirkanilang headsmga ulo.
221
597900
2676
Sila ay nabubuhay doon, at bahagya sa ibang bahagi.
10:24
They livemabuhay up there,
and slightlybahagyang to one sidemga bahagi.
222
600600
2143
Para silang kalas-kalas na katawan, alam nyo, sa literal na paraan,
10:27
They're disembodieddisembodied, you know,
in a kinduri of literalliteral way.
223
603495
3374
Ang tingin nila sa kanilang katawan
10:30
They look uponsa theirkanilang bodykatawan as a formanyo
of transporttransportasyon for theirkanilang headsmga ulo.
224
606893
3093
ay daanan ng impormasyon patungo sa kanilang ulo, hindi ba sila?
10:34
(LaughterTawanan)
225
610010
6166
10:40
Don't they?
226
616200
1016
(Tawanan) Upang may madala sila sa mga pagtitipon.
10:41
It's a way of gettingpagkuha ng mga
theirkanilang headulo to meetingsmiting.
227
617240
2222
10:43
(LaughterTawanan)
228
619486
5512
Kung gusto ninyo ng tunay na ebidensya ng "out-of-body" na karanasan,
10:49
If you want realtunay evidencekatibayan
of out-of-bodykanyang experiencesmga karanasan,
229
625022
3830
maiba ako, pumunta kayo sa isang tahanang pagpupulong
10:52
get yourselfiyong sarili alongna sumabay sa pagbasa to a residentialtirahan
conferencekumperensya of seniorsenior academicsakademiko,
230
628876
3486
ng mga pang-akademiyang sinyor,
at dumating kayo sa diskotek sa huling gabi.
10:56
and poppop into the discothequediscotheque
on the finalHuling night.
231
632386
2243
10:58
(LaughterTawanan)
232
634653
2801
(Tawanan) At doon makikita ninyo -- mga lalake at babae
11:01
And there, you will see it.
233
637478
1356
11:02
GrownLumago menlalaki and womenkababaihan
writhingwrithing uncontrollablynang umiyak, off the beatmatalo.
234
638858
4118
namimilipit ng husto, wala sa tyempo,
11:07
(LaughterTawanan)
235
643000
2867
naghihintay matapos upang sila ay makauwi at makapagsulat ukol sa kaganapan.
11:09
WaitingNaghihintay untilhanggang sa it endsmagkabilang dulo so they can
go home and writeIsulat ang a paperpapel about it.
236
645891
3325
Ngayon ang ating sistema ng edukasyon ay nakabase sa pang-akademyang abilidad.
11:13
(LaughterTawanan)
237
649240
1904
11:15
Our educationedukasyon systemsistema ng is predicatednakasalalay
on the ideaideya of academicakademikong abilitykakayahan.
238
651168
3843
At ito'y may dahilan.
11:19
And there's a reasondahilan kung bakit.
239
655035
1241
Ang buong sistema ay na-imbento -- sa buong mundo, mayroon
11:20
Around the worldmundo, there were
no publicpampublikong systemsmga sistema of educationedukasyon,
240
656300
3556
noong walang pampublikong sistema ng edukasyon, bago ang ika-19 na siglo.
11:23
really, before the 19thth centuryna siglo.
241
659880
2106
Ito ay naisakatuparan lamang
11:26
They all camedumating into beingang pagiging
to meetmatugunan ang the needsmga pangangailangan of industrialismindustrialism.
242
662010
2957
dahil sa pangangailangan ng industriyalismo.
Kaya ang sistema ay naka-ugat sa dalawang ideya.
11:29
So the hierarchyhirarkiya is rootednag-ugat on two ideasideya.
243
665269
2163
Una, ang kagamit-gamit na asignatura sa pagtra-trabaho
11:31
NumberNumero ng one, that the mostKaramihan usefulkapaki-pakinabang
subjectspaksa for work are at the toptuktok.
244
667456
4597
ay nasa taas. Kaya maaring bahagyang napalayo kayo
11:36
So you were
probablymalamang steeredIliko benignlybenignly away
245
672077
2031
sa mga bagay at eskwelahan noong bata pa kayo, mga bagay na gusto ninyo,
11:38
from things at schoolpaaralan when you
were a kidbata, things you likedNagustuhan,
246
674132
2934
sa kadahilanang hindi ka
magkakatrabaho kapag iyon ang iyong ginawa. Tama ba?
11:41
on the groundsbakuran that you would
never get a jobtrabaho doing that. Is that right?
247
677090
3386
Huwag musika, hindi ka magiging musikero;
11:44
Don't do musicmusika, you're not
going to be a musicianmusikero;
248
680500
2381
Huwag sining, hindi ka magiging artist.
11:46
don't do artsining, you won'thindi be an artistpintor.
249
682905
1801
11:48
BenignBenign advicepayo -- now, profoundlymalalim mistakennagkamali.
250
684730
3420
Lihis na payo -- ngayon, malaking pagkakamali. Ang buong mundo
11:52
The wholebuong worldmundo
is engulfedbinalot in a revolutionrebolusyon.
251
688174
2145
ay nababalot ng rebolusyon.
At ang pangalawa ay ang pang-akademyang abilidad, na tunay na nangingimbabaw
11:54
And the secondIkalawang is academicakademikong abilitykakayahan,
252
690343
2097
11:56
whichna kung saan has really come to dominatemangibabaw
our viewtanaw of intelligencekatalinuhan,
253
692464
2885
sa 'ting pananaw ng intelihensya,
dahil ganito dinesenyo ng mga unibersidad ang sistema.
11:59
because the universitiesmga unibersidad designeddinisenyo
the systemsistema ng in theirkanilang imagelarawan.
254
695373
2903
Kung iyong iisipin, ang buong sistema
12:02
If you think of it, the wholebuong systemsistema ng
of publicpampublikong educationedukasyon around the worldmundo
255
698300
3494
ng pampublikong edukasyon ay nakabatay sa pinalawig na proseso
ng pagpasok sa unibersidad.
12:05
is a protractedpinahaba processproseso
of universityunibersidad entrancepasukan.
256
701818
2226
At ang resulta ay maraming puno ng talentong,
12:08
And the consequencebunga 'y
is that manymaraming highly-talentedmataas ng matalinong,
257
704068
2333
magagaling, malikhaing indibidwal ang hindi naniniwala sa sarili,
12:10
brilliantmakinang, creativemalikhaing
people think they're not,
258
706425
2435
dahil ang bagay kung saan sila magaling sa paaralan
12:12
because the thing
they were good at at schoolpaaralan
259
708884
2138
ay di binigyang halaga, o sanhi ng kanilang kahihiyan.
12:15
wasn'thindi valuedpinahalagahan,
or was actuallytalagang stigmatizedstigmatized.
260
711046
2108
12:17
And I think we can't affordkayang
to go on that way.
261
713383
2296
At hindi natin maaaring hayaan ito.
12:19
In the nextsusunod 30 yearstaon, accordingayon to UNESCOUNESCO,
262
715703
2464
Sa susunod na 30 taon, ayon sa UNESCO,
maraming tao sa buong mundo ang magtatapos
12:22
more people worldwidepandaigdigang will be graduatingmakatapos
263
718191
2810
sa edukasyon na di pa nangyayari simula noon.
12:25
throughsa pamamagitan ng educationedukasyon
than sincesimula noong the beginningsimula of historykasaysayan.
264
721025
2546
Maraming tao, at ito ay kombinasyon
12:27
More people, and it's the combinationkumbinasyon
of all the things we'vematagal kami talkednag-usap about --
265
723595
3681
ng lahat ng bagay na ating tinalakay --
ang teknolohiya at ang epekto nito sa trabaho, at demograpiya
12:31
technologyteknolohiya and its transformationtranspormasyon
effectepekto on work, and demographydemograpiya
266
727300
3048
at ang lawak ng pagsabog ng populasyon.
12:34
and the hugemalaking explosionpagsabog in populationpopulasyon.
267
730372
1804
Bigla nalang, ang mga titulong nakamit ay walang halaga. Di ba ito totoo?
12:36
SuddenlyBiglang, degreesantas aren'tay hindi worthsulit anything.
268
732200
2865
Noong ako'y mag-aaral, kung ikaw ay may natapos, may trabaho ka.
12:39
Isn't that truetunay na?
269
735089
1380
12:40
When I was a studentestudyante,
if you had a degreeantas, you had a jobtrabaho.
270
736723
2753
Kung ikaw ay walang trabaho yan ay dahil ayaw mo.
12:43
If you didn't have a jobtrabaho,
it's because you didn't want one.
271
739500
2776
At ayaw ko ng trabaho, sa totoo lang. (Tawanan)
12:46
And I didn't want one, franklylantaran. (LaughterTawanan)
272
742300
2676
12:49
But now kidsmga bata with degreesantas
273
745000
4074
Subalit ngayong kadalasan ang mga batang nagsipagtapos
12:53
are oftenmadalas headingpamagat na home
to carrydalhin ang on playingpaglalaro ng videovideo gamesmga laro,
274
749098
3045
ay umuuwi upang ipagpatuloy ang paglalaro ng "video games,"
dahil kailangan ng "MA" sa dating BA lang ang kailangan
12:56
because you need an MAMA where
the previousnakaraang jobtrabaho requiredkinakailangan a BABISANG,
275
752167
3198
ngayon kailangan ng PhD sa iba.
12:59
and now you need a PhDPhD for the other.
276
755389
1787
Ito ay proseso ng pagbintog ng akademya.
13:01
It's a processproseso of academicakademikong inflationimplasyon.
277
757200
1776
13:03
And it indicatesay nagpapahiwatig ng the wholebuong
structureistraktura of educationedukasyon
278
759000
2376
At ito'y nagpapahiwatig na ang buong istraktura ng edukasyon
ay nagbabago. Kailangan nating pag-isipang muli
13:05
is shiftingpabagu-bago ang beneathsa ilalim our feetmga paa.
279
761400
1433
13:06
We need to radicallyradikal rethinkIsiping muli
our viewtanaw of intelligencekatalinuhan.
280
762857
2620
ang ating pananaw ukol sa intelehensya.
Tatlong bagay ang alam natin sa intelehensya.
13:09
We know threetatlo things about intelligencekatalinuhan.
281
765501
1995
Una, ito'y iba-iba. Tulad ng pagtanaw natin sa mundo
13:11
One, it's diverseiba 't iba.
282
767520
1227
13:12
We think about the worldmundo in all the waysparaan
that we experiencekaranasan it.
283
768771
3005
sa karanasan natin dito. Napapaisip tayo ng ating nakikita,
ng ating naririnig, sa paraang "kinesthetic".
13:15
We think visuallybiswal, we think in soundtunog,
we think kinestheticallynadarama.
284
771800
2976
Tayo'y nag-iisip sa paraang abstract, nag-iisip sa pagkilos.
13:18
We think in abstractAbstrakto (sining) termsmga tuntunin,
we think in movementkilusang.
285
774800
2301
Ikalawa, ang intelihensya ay buhay.
13:21
SecondlyPangalawa, intelligencekatalinuhan is dynamicdynamic.
286
777246
1754
Kung titingnan natin ang pakikipagniig ng utak ng tao, tulad ng ating narinig
13:23
If you look at the interactionsinteraksyon
of a humantao brainutak,
287
779587
2389
13:26
as we heardnarinig yesterdaykahapon
from a numbernumero ng of presentationsmga pagtatanghal,
288
782000
2976
kahapon mula sa iba't ibang pagtatanghal,
13:29
intelligencekatalinuhan is wonderfullynakapangalap interactiveinteractive.
289
785000
1976
kamangha-mangha ang pakikipag-ugnayan ng intelihensya.
13:31
The brainutak isn't dividedhinati into compartmentscompartments.
290
787000
2238
Ang utak ay di nahahati sa kompartamento.
13:33
In factkatotohanan, creativitypagiging malikhain --
whichna kung saan I definebigyang kahulugan as the processproseso
291
789873
3103
Sa katunayan, ang pagkamalikhain -- ay ang proseso
13:37
of havingang pagkakaroon ng originalorihinal na ideasideya
that have valuepinahahalagahan --
292
793000
2325
ng pagkakaroon ng mga orihinal na ideya na may halaga --
na madalas na nakakamit sa pakikipagniig
13:39
more oftenmadalas than not comesay nagmumula about
throughsa pamamagitan ng the interactioninteraksyon
293
795349
2652
ng iba't-ibang pamamaraan ng pagtingin sa mga bagay bagay
13:42
of differentiba 't ibang disciplinarypandisiplina
waysparaan of seeingpagtingin sa things.
294
798025
3000
Ang utak ay intensyonal -- sya nga pala,
13:46
By the way, there's a shaftbaras of nervesnerbiyos
that joinsbumibisita the two halvesbahagi of the brainutak
295
802310
3666
may tangkay ng "nerves" na nag-uugnay sa dalawang kalahati ng utak
13:50
calledtinatawag na the corpuscorpus callosumcallosum.
296
806000
1491
na tinatawag na "corpus callusum". Mas makapal sa mga babae.
13:51
It's thickermas makapal in womenkababaihan.
297
807515
1266
Tulad ng sinabi ni Helen kahapon, aking palagay
13:53
FollowingPagsunod off from HelenHelen yesterdaykahapon,
298
809088
1741
marahil dahil dito kaya ang mga babae ay magaling sa "multi-task".
13:54
this is probablymalamang why womenkababaihan
are better at multi-taskingpagbibigay ng multi-tungkulin.
299
810853
3123
13:58
Because you are, aren'tay hindi you?
300
814000
1817
Dahil kayo ay ganun, di ba?
13:59
There's a raftbalsa of researchpananaliksik,
but I know it from my personalpersonal life.
301
815841
3207
Maraming pagsasaliksik, subalit batid ko mula sa karanasan.
Kung ang aking asawa nagluluto ng pagkain --
14:03
If my wifeasawa is cookingpagluluto a mealpagkain at home --
whichna kung saan is not oftenmadalas, thankfullySalamat na lamang at.
302
819738
5238
na hindi kadalasan, salamat. (Tawanan)
14:09
(LaughterTawanan)
303
825000
2854
Pero alam nyo, sya'y totoong magaling sa mga bagay --
14:11
No, she's good at some things,
but if she's cookingpagluluto,
304
827878
2498
kung siya'y nagluluto, alam nyo,
may kausap sya sa telepono,
14:14
she's dealingpagharap with people on the phonetelepono,
305
830400
1876
kausap ang mga bata. nagpipintura ng kisame,
14:16
she's talkingpakikipag-usap to the kidsmga bata,
she's paintingpagpipinta the ceilingkisame,
306
832300
2556
14:18
she's doing open-heartopen-heart surgerypagtitistis over here.
307
834880
3096
sya ay nag-oopera ng puso sa gawi rito.
14:22
If I'm cookingpagluluto, the doorpintuan
is shutkinulong, the kidsmga bata are out,
308
838000
2976
Kung ako'y nagluluto, nakapinid ang pinto, nasa labas ang mga bata,
14:25
the phone'sng telepono on the hookKawit,
if she comesay nagmumula in I get annoyednaiinis.
309
841000
2976
nakapirmi ang telepono, nayayamot ako pag pumasok ang asawa ko.
14:28
I say, "TerryTerry, please,
I'm tryingsinusubukan to fryFry an eggitlog in here."
310
844000
3071
Sinasabi ko, "Terry, paki-usap lang? Nag pi-pirito ako ng itlog dito. Pwede ba? (Tawanan)
14:31
(LaughterTawanan)
311
847095
6730
14:38
"Give me a breakpahinga."
312
854254
1200
14:39
(LaughterTawanan)
313
855478
1720
Alam nyo ba yung matandan kasabihan,
14:41
ActuallyTalagang, do you know
that oldLumang philosophicalpilosopiko thing,
314
857222
2499
kapag ang isang puno ay natumba sa kakahuyan at walang nakarinig nito,
14:43
if a treepuno fallsbumaba in a forestkagubatan
and nobodywalang sinumang hearsnaririnig it, did it happenmangyari?
315
859745
3253
nangyari ba ito? Naalala nyo ba ang lumang chestnut?
14:47
RememberAlalahanin that oldLumang chestnutkulay-kastanyas?
316
863252
1329
14:48
I saw a great t-shirtt-shirt
recentlykamakailan lamang, whichna kung saan said,
317
864605
2409
May t-shirt na nakasulat, "Kung magsasabi ng nilalaman ng kanyang isip ang lalaki
14:51
"If a man speaksnangungusap ang his mindisip
in a forestkagubatan, and no womanbabae hearsnaririnig him,
318
867038
3938
sa kakahuyan, at walang babaeng nakakarinig sa kanya,
14:55
is he still wrongmali?"
319
871000
1396
may mali pa kaya sya?" (Tawanan)
14:56
(LaughterTawanan)
320
872420
5606
15:03
And the thirdikatlong thing about intelligencekatalinuhan is,
321
879976
2000
Ikatlong bagay ukol sa intelihensya ay,
15:06
it's distinctmagkaibang.
322
882000
1369
ito'y kakaiba. Nagsusulat ako ng bagong aklat sa kasalukuyan
15:07
I'm doing a newbagong bookAklat at the momentilang sandali
calledtinatawag na "EpiphanyPista ng tatlong hari,"
323
883754
2573
na tinatawag na "Epiphany", base sa isang series ng
15:10
whichna kung saan is basedbatay on a seriesserye
of interviewsmga interbyu with people
324
886351
2474
pakikipagpanayam sa mga tao ukol sa paano nila nadiskubre
15:12
about how they discoverednatuklasan theirkanilang talenttalento.
325
888849
1920
ang kanilang talento. Nakakatuwa kung paano nila nadidiskubre.
15:14
I'm fascinatednabighani
by how people got to be there.
326
890793
2169
Ito ay sadyang umudyok ng pakikipagusap ko
15:16
It's really promptedsinenyasan by a conversationpag-uusap
I had with a wonderfulnapakagandang womanbabae
327
892986
3190
sa isang kahanga-hangang babae na maaring ang karamihan
ay hindi sya nakikilala, sya ay si Gillian Lynne,
15:20
who maybe mostKaramihan people
have never heardnarinig of, GillianGillian LynneLynne.
328
896200
2676
kilala nyo ba sya? Siya a isang "choreographer"
15:22
Have you heardnarinig of her? Some have.
329
898900
1630
at lahat ay kilala ang kanyang trabaho.
15:24
She's a choreographerchoreographer,
and everybodylahat ng tao knowsAlam ng her work.
330
900554
2522
Ginawa nya ang "Cats," at ang "Phantom of the Opera."
15:27
She did "CatsPusa" and "PhantomMulto of the OperaOpera."
331
903100
2001
Siya ay kahanga-kahanga. Minsan akong naging bahagi ng Royal Ballet, sa Inglatera,
15:29
She's wonderfulnapakagandang.
332
905125
978
15:30
I used to be on the boardpisara
of The RoyalHari o reyna BalletBaley,
333
906127
2146
tulad ng nakikita nyo.
15:32
as you can see.
334
908297
1201
15:33
AnywayAnuman ang mangyari, GillianGillian and I had
lunchtanghalian one day and I said,
335
909522
2400
Kahit papaano, si Gillian at ako ay nananghalian ng isang araw at sabi ko sa kanya,
"Gillian, pa'no ka ba naging isang mananayaw?" At sabi nya
15:36
"How did you get to be a dancermananayaw?"
336
912047
1800
15:37
It was interestingkawili-wiling.
337
913976
1000
nakakatuwa, nung sya ay nasa paaralan,
15:39
When she was at schoolpaaralan,
she was really hopelesswala nang pag-asa.
338
915000
2350
sya'y walang pag-asa. At ang paaralan, nung dekada '30,
15:41
And the schoolpaaralan, in the '30s,
wroteIsinulat to her parentsmga magulang and said,
339
917374
3602
ay sumulat sa kanyang mga magulang at sinabing, "Sa aming palagay
15:45
"We think GillianGillian
has a learningpagkatuto disorderdisorder."
340
921000
2000
si Gillian ay may pag-aaral na disorder." Di sya makapag-concentrate,
sya ay makilos. Ngayon tatawagin syang
15:47
She couldn'thindi concentratetumutok;
she was fidgetinggaaanong hindi mapakali.
341
923024
2142
may ADHD. Di ba? Subalit ito ay nasa 1930.
15:49
I think now they'dsila ay say she had ADHDADHD.
Wouldn'tHindi you?
342
925190
3290
15:52
But this was the 1930s, and ADHDADHD
hadn'thindi been inventedimbento at this pointpunto.
343
928504
4059
at ang ADHD ay di pa naiimbento noon.
Di pa sya pwedeng sa ganung condition (Tawanan)
15:56
It wasn'thindi an availablemagagamit conditionkalagayan.
344
932587
2389
15:59
(LaughterTawanan)
345
935000
2737
Di pa alam ng mga tao na pwede nilang makuha ang ganito.
16:01
People weren'tay hindi awarekamalayan they could have that.
346
937761
2060
Kahit papaano, sya ay ipinatingin sa espesyalista. Kaya, itong silid,
16:03
(LaughterTawanan)
347
939845
2134
16:06
AnywayAnuman ang mangyari, she wentnagpunta to see this specialistespesyalista.
348
942003
4278
sya at ang kanyang nanay,
at siya ay ginabayan at pinaupon sa dulo ng upuan,
16:10
So, this oak-paneledpaneled ng encina roomkuwarto,
and she was there with her motherina,
349
946305
3722
at inupuan nya ang kanyang kamay ng 20 minute habang
16:14
and she was led and satNaupo
on this chairupuan at the endkatapusan,
350
950051
2477
ang taong ito'y nakikipagusap sa kanyang nanay sa lahat
16:16
and she satNaupo on her handsmga kamay for 20 minutesminuto
while this man talkednag-usap to her motherina
351
952552
3639
ng mga problema ni Gillian sa paaralan. At pagkatapos --
16:20
about the problemsmga problema
GillianGillian was havingang pagkakaroon ng at schoolpaaralan.
352
956215
2328
dahil nagagambala nya ang mga tao,
16:22
Because she was disturbingmagugulo people;
her homeworkang homework was always latehuli ang lahat; and so on,
353
958567
3677
palagi syang huli sa takdang aralin, at marami pang iba,
batang walong taong gulang-- nilapitan ng doctor at naupo
16:26
little kidbata of eightwalong.
354
962268
1096
16:27
In the endkatapusan, the doctordoktor
wentnagpunta and satNaupo nextsusunod to GillianGillian, and said,
355
963388
3055
katabi ni GIlllian at sabi ,"Gillian,
Napakinggan ko ang lahat ng sinabi ng iyong nanay
16:30
"I've listenednakinig to all these
things your mother'sng ina told me,
356
966467
2705
at kailangan ko syang makausap ng sarilinan"
16:33
I need to speakmagsalita to her privatelynang sarilinan.
357
969196
1619
Sabi nya, "Dito ka lang, babalik kami, di kami magtatagal."
16:34
Wait here. We'llKukunin namin be back;
we won'thindi be very long,"
358
970839
2376
at sila ay umalis at iniwan sya.
16:37
and they wentnagpunta and left her.
359
973239
2325
Bago tuluyang lumabas, pinatugtog nya ang radio
16:39
But as they wentnagpunta out of the roomkuwarto,
360
975588
1636
na nasa kanyang lamesa. At ng sila
16:41
he turnedbumaling on the radioradyo
that was sittingnakaupo on his deskmesa.
361
977248
2500
ay makalabas, sabi nya sa nanay,
16:44
And when they got out, he said to her
motherina, "Just standtumayo and watch her."
362
980342
3430
"Tayo ka at panoorin mo sya." Sa sandaling lumabas sila
16:48
And the minuteminuto they left the roomkuwarto,
363
984000
2991
sabi nya, sya ay tumayo, at nagsimulang gumalaw kasabay ng tugtog.
16:51
she was on her feetmga paa, movinggumagalaw to the musicmusika.
364
987015
2484
At sila ay nanood ng ilang minuto
16:53
And they watchedpinanood for a fewilang minutesminuto
and he turnedbumaling to her motherina and said,
365
989523
3453
at tumingin sya sa nanay at nagsabi,
16:57
"MrsGinang. LynneLynne, GillianGillian
isn't sickmay sakit; she's a dancermananayaw.
366
993000
3976
"Ginang Lynne, si Gillian ay walang sakit, sya ay mananayaw.
17:01
Take her to a dancesayaw schoolpaaralan."
367
997000
1976
Dalhin mo sya sa isang dance school."
17:03
I said, "What happenednangyari?"
368
999000
1976
Sabi ko, "Anong nangyari?"
17:05
She said, "She did. I can't tell you
how wonderfulnapakagandang it was.
369
1001000
2976
Sabi nya, "Ginawa nya. Hindi ko maipaliwanag kung gaano kamangha-mangha ito.
17:08
We walkedNaglakad in this roomkuwarto
and it was fullbuong of people like me.
370
1004000
2753
Pumasok kami sa silid na ito at ito ay puno ng
mga kagaya ko. Hindi makatagal na nakaupo lang.
17:10
People who couldn'thindi situmupo still.
371
1006777
2199
17:13
People who had to moveilipat ang to think."
Who had to moveilipat ang to think.
372
1009000
4587
Mga taong kailangang kumilos para makapag-isip." Kailangang gumalaw para mag-isip.
Nag-ballet, nag-tap, nag-jazz,
17:17
They did balletbaley, they did tapi-tap ang, jazzJazz;
they did modernmakabagong; they did contemporarynapapanahon.
373
1013746
3630
nag-modern, nag-contemporary.
Di kalaunan sya ay nag-odisyon sa Royal Ballet School,
17:21
She was eventuallyKalaunan ay auditionedauditioned
for the RoyalHari o reyna BalletBaley SchoolPaaralan;
374
1017400
2820
siya ay naging isang soloista, nagkaroon ng magandang career
17:24
she becameay naging a soloistsoloista; she had
a wonderfulnapakagandang careerKarera at the RoyalHari o reyna BalletBaley.
375
1020244
3299
at sa Royal Ballet. Sya ay nagtapos
mula sa Royal ballet School at
17:27
She eventuallyKalaunan ay graduatednagtapos
from the RoyalHari o reyna BalletBaley SchoolPaaralan,
376
1023567
2608
nagtayo ng sariling kumpanya -- Gillian Lynne Dance Company --
17:30
foundeditinatag the GillianGillian LynneLynne DanceSayaw CompanyKumpanya,
377
1026200
1975
nakilala si Andrew Lloyd Weber. Sya rin ang responsable sa
17:32
metnakilala AndrewAndrew LloydLloyd WebberWebber.
378
1028200
1243
17:33
She's been responsibleresponsable for
379
1029568
1409
ilan sa mga matagumpay na pagtatanghal na teatrong musikal
17:35
some of the mostKaramihan successfulmatagumpay
musicalmusika theaterteatro productionsproduksyong in historykasaysayan,
380
1031001
3146
na produksyon sa kasaysayan, million ang napasaya nya,
17:38
she's givenibinigay pleasurekasiyahan to millionsmilyun-milyong,
and she's a multi-millionairemga milyonaryo.
381
1034172
3072
17:41
SomebodyIsang tao elseiba pa mightmaaaring have put her
on medicationgamot and told her to calmkalmado down.
382
1037269
4070
at siya ay isang multi-millionaire. May isang tao
dapat magbigay sa kanya ng gamot upang sya ay
17:45
(ApplausePalakpakan)
383
1041364
6782
manahimik.
Sa aking palagay.. (Palakpakan) Ang kalalabasan nito ay:
17:52
What I think it comesay nagmumula to is this:
384
1048575
1601
Si Al gore ay nagsalit noong isang gabi
17:54
AlAl GoreGore spokenagsalita the other night
385
1050200
1776
17:56
about ecologyekolohiya and the revolutionrebolusyon
that was triggerednagpaalab by RachelRaquel CarsonCarson.
386
1052000
4269
ukol sa ekolohiya, at sa rebolusyon na pinasimulan ni Rachel Carson
Naniniwala ako na ang pag-asa sa kinabukasan
18:01
I believe our only hopepag-asa for the futurehinaharap
387
1057111
2166
ay ang gumamit ng bagong konsepto ng "human ecology",
18:03
is to adoptmagpatibay ng a newbagong conceptionpaglilihi
of humantao ecologyekolohiya,
388
1059301
3833
isa na syang magsisimulang magpanibago ang ating pagkaunawa
18:07
one in whichna kung saan we startsimulan ang
to reconstitutereconstitute our conceptionpaglilihi
389
1063158
2818
18:10
of the richnessyaman of humantao capacitykapasidad.
390
1066000
1976
ukol sa yaman ng kapasidad ng tao.
18:12
Our educationedukasyon systemsistema ng has minedmay mina our mindsisip
391
1068000
3499
Ang sistema ng edukasyon ang nagmimina ng ating kaisipan kung saan
18:15
in the way that we strip-minestrip-Mine the earthlupa:
for a particularpartikular commoditykalakal.
392
1071523
3276
inalisan nating ang mundo: ng isang natatanging kalakal.
At sa kinabukasan, hindi ito makakabuti sa atin.
18:19
And for the futurehinaharap, it won'thindi servemaglingkod us.
393
1075188
2484
Pag-isipan nating muli ang mga pangunahing batayan
18:21
We have to rethinkIsiping muli
the fundamentalpangunahing principlesmga alituntunin
394
1077696
2280
18:24
on whichna kung saan we're educatingeducating ang our childrenmga bata.
395
1080000
1968
na ipinanghuhubog sa ating kabataan. May isang
magandang sinabi si Jonas Salk, "Kung ang mga insekto
18:26
There was a wonderfulnapakagandang quotesipi
by JonasJonas SalkSalk, who said,
396
1082087
2674
18:28
"If all the insectsinsekto
were to disappearmawala from the EarthLupa,
397
1084785
5039
ay mawawala sa mundo,
sa 50 taon lahat ng buhay sa mundo ay magwawakas.
18:33
withinsa loob ng 50 yearstaon all life
on EarthLupa would endkatapusan.
398
1089848
2841
Kung ang lahat ng tao ay mawawala sa mundo
18:37
If all humantao beingsnilalang
disappearednaglaho from the EarthLupa,
399
1093688
3072
sa 50 taon lahat ng buhay sa mundo ay sasagana."
18:40
withinsa loob ng 50 yearstaon all formsmga form
of life would flourishumunlad."
400
1096784
2634
At tama sya.
18:44
And he's right.
401
1100244
1285
Ang ipinagdiriwang ng TED ay ang kaloob ng maglikhaing-isip.
18:46
What TEDTED celebratesIpinagdiwang ang is the giftkaloob
of the humantao imaginationimahinasyon.
402
1102291
3634
Kailangang mag ingat sa paggamit ng kaloob na ito
18:50
We have to be carefulmaingat na now
403
1106417
2071
husayan, upang tayo ay kumawala sa mga senaryo
18:52
that we use this giftkaloob wiselynang may katalinuhan
404
1108512
2255
18:54
and that we avertmaiwasan ang some of the scenariosmga sitwasyon
that we'vematagal kami talkednag-usap about.
405
1110791
3229
senaryo na ating natalakay. At ang tanging paraan
18:58
And the only way we'llkukunin namin do it is by seeingpagtingin sa
our creativemalikhaing capacitiesmga kakayahan
406
1114044
3932
ay makita natin ang ating malikhaing kakayanang
19:02
for the richnessyaman they are
407
1118000
1610
sa yamang taglay nito, at makita
19:03
and seeingpagtingin sa our childrenmga bata
for the hopepag-asa that they are.
408
1119634
3182
natin ang pagasang meron ang mga bata. Tungkulin natin
19:06
And our taskgawain is to educateturuan ang mga
theirkanilang wholebuong beingang pagiging,
409
1122840
2398
linangin ang kanilang buong katauhan, para sa kinabukasan.
19:09
so they can facemukha this futurehinaharap.
410
1125262
1484
Maaring di natin makita ang hinaharap,
19:10
By the way -- we mayMayo not see this futurehinaharap,
411
1126770
2206
19:13
but they will.
412
1129000
1430
subalit makikita nila. Trabaho nating tulungan
19:14
And our jobtrabaho is to help them
make something of it.
413
1130454
3079
silang makalikha mula sa mga ito. Maraming salamat.
19:17
Thank you very much.
414
1133557
1000
19:18
(ApplausePalakpakan)
415
1134581
3000
Translated by Emelyn Akkermans
Reviewed by Polimar Balatbat

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Ken Robinson - Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence.

Why you should listen

Why don't we get the best out of people? Sir Ken Robinson argues that it's because we've been educated to become good workers, rather than creative thinkers. Students with restless minds and bodies -- far from being cultivated for their energy and curiosity -- are ignored or even stigmatized, with terrible consequences. "We are educating people out of their creativity," Robinson says. It's a message with deep resonance. Robinson's TED Talk has been distributed widely around the Web since its release in June 2006. The most popular words framing blog posts on his talk? "Everyone should watch this."

A visionary cultural leader, Sir Ken led the British government's 1998 advisory committee on creative and cultural education, a massive inquiry into the significance of creativity in the educational system and the economy, and was knighted in 2003 for his achievements. His 2009 book, The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, is a New York Times bestseller and has been translated into 21 languages. A 10th anniversary edition of his classic work on creativity and innovation, Out of Our Minds: Learning to be Creative, was published in 2011. His 2013 book, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life, is a practical guide that answers questions about finding your personal Element. In his latest book, Creative Schools: The Grassroots Revolution That’s Transforming Education, he argues for an end to our outmoded industrial educational system and proposes a highly personalized, organic approach that draws on today’s unprecedented technological and professional resources to engage all students.

More profile about the speaker
Ken Robinson | Speaker | TED.com