TED2006
Sir Ken Robinson: Do schools kill creativity?
Ken Robinson twierdzi, że szkoły zabijają kreatywność
Filmed:
Readability: 3.3
64,284,825 views
Sir Ken Robinson stawia przyjemną i poruszającą do głębi tezę stworzenia systemu edukacyjnego, który raczej podsycałby kreatywność, niż ją osłabiał.
Ken Robinson - Author/educator
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Creativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:24
Good morning. How are you?
0
0
4678
Dzień dobry. Jak się macie? Było super?
00:28
(Laughter)
1
4702
1210
00:29
It's been great, hasn't it?
2
5936
2313
Brak mi słów na te niezwykłe prezentacje.
00:32
I've been blown away by the whole thing.
3
8273
2456
00:34
In fact, I'm leaving.
4
10753
1492
Właściwie, to wychodzę... (Śmiech)
00:36
(Laughter)
5
12269
5567
Były trzy ciekawe tematy,
00:42
There have been three themes
running through the conference
running through the conference
6
18015
3207
poruszone podczas konferencji,
które nawiązywały
które nawiązywały
00:45
which are relevant
to what I want to talk about.
to what I want to talk about.
7
21246
2507
do tego o czym chcę mówić.
00:47
One is the extraordinary
evidence of human creativity
evidence of human creativity
8
23777
4690
Jeden z nich to nadzwyczajny
dowód ludzkiej kreatywności
dowód ludzkiej kreatywności
00:52
in all of the presentations that we've had
9
28491
2413
we wszystkich prezentacjach,
które widzieliśmy
które widzieliśmy
00:54
and in all of the people here.
10
30928
1801
i u wszystkich osób tutaj.
Choćby jej różnorodność
Choćby jej różnorodność
00:56
Just the variety of it
and the range of it.
and the range of it.
11
32753
2651
i rozpiętość. Po drugie
01:00
The second is
that it's put us in a place
that it's put us in a place
12
36158
2143
jesteśmy w punkcie,
z którego zupełnie nie widać
z którego zupełnie nie widać
01:02
where we have no idea
what's going to happen,
what's going to happen,
13
38325
2497
01:04
in terms of the future.
14
40846
1391
przyszłych wydarzeń.
Nie mamy pojęcia,
Nie mamy pojęcia,
01:06
No idea how this may play out.
15
42261
2715
jak to się rozegra.
01:09
I have an interest in education.
16
45000
1892
Interesuję się edukacją -
01:10
Actually, what I find is everybody
has an interest in education.
has an interest in education.
17
46916
4132
zauważyłem, że każdy się nią interesuje.
Nieprawdaż? Myślę, że to bardzo ciekawe..
01:15
Don't you?
18
51072
1138
01:16
I find this very interesting.
19
52234
1481
Jeśli wybierzecie się
na przyjęcie i powiecie,
na przyjęcie i powiecie,
01:17
If you're at a dinner party,
20
53739
1757
01:19
and you say you work in education --
21
55596
2262
że pracujecie w oświacie -
01:21
Actually, you're not often
at dinner parties, frankly.
at dinner parties, frankly.
22
57882
2964
choć, raczej nie bywa się na przyjęciach
pracując w oświacie...
pracując w oświacie...
01:24
(Laughter)
23
60870
3796
01:28
If you work in education,
you're not asked.
you're not asked.
24
64690
2428
(Śmiech) Nie zapraszają was...
01:31
(Laughter)
25
67142
3091
I jakoś nigdy nie zapraszają
cię ponownie, co mnie trochę dziwi.
cię ponownie, co mnie trochę dziwi.
01:34
And you're never asked back, curiously.
That's strange to me.
That's strange to me.
26
70257
3719
01:38
But if you are, and you say to somebody,
27
74000
2475
Ale jeśli już tam jesteście i ktoś zapyta,
no wiesz.. "Czym się zajmujesz?"
01:40
you know, they say, "What do you do?"
28
76499
1777
a ty na to, że pracujesz w oświacie,
01:42
and you say you work in education,
29
78300
1676
01:44
you can see the blood run from their face.
30
80000
2076
to widzisz, jak ta osoba blednie.
Myśli sobie: "Boże", "Czemu ja?
Myśli sobie: "Boże", "Czemu ja?
01:46
They're like, "Oh my God,"
you know, "Why me?"
you know, "Why me?"
31
82100
2280
Jedyna impreza w tym tygodniu
i coś takiego..." (Śmiech)
i coś takiego..." (Śmiech)
01:48
(Laughter)
32
84404
1637
01:50
"My one night out all week."
33
86065
1623
01:51
(Laughter)
34
87712
2610
Ale jeśli zapytacie o ich edukację,
01:54
But if you ask about their education,
they pin you to the wall.
they pin you to the wall.
35
90346
3241
to przyprą cię do muru.
To jedna rzeczy,
To jedna rzeczy,
01:57
Because it's one of those things
that goes deep with people, am I right?
that goes deep with people, am I right?
36
93611
3467
które zapadają głęboko w pamięć,
mam rację?
mam rację?
Jak religia albo pieniądze
i wiele innych spraw.
i wiele innych spraw.
02:01
Like religion, and money and other things.
37
97194
3341
Edukacja to mój "konik",
podobnie jak wielu ludzi.
podobnie jak wielu ludzi.
02:04
So I have a big interest in education,
and I think we all do.
and I think we all do.
38
100559
4352
Zainwestowaliśmy w nią ogromny kapitał,
02:08
We have a huge vested interest in it,
39
104935
1892
częściowo dlatego,
że to właśnie edukacja ma nas przenieść
że to właśnie edukacja ma nas przenieść
02:10
partly because it's education
that's meant to take us into this future
that's meant to take us into this future
40
106851
3320
w przyszłość, której nie możemy uchwycić.
02:14
that we can't grasp.
41
110195
1519
02:15
If you think of it,
children starting school this year
children starting school this year
42
111873
3499
Pomyślcie przez chwilę,
dzieci rozpoczynające szkołę w tym roku
dzieci rozpoczynające szkołę w tym roku
będą odchodzić na emeryturę w 2065.
A nikt nie ma pojęcia
A nikt nie ma pojęcia
02:19
will be retiring in 2065.
43
115396
3524
02:24
Nobody has a clue,
44
120209
1634
mimo ekspertyz, które mieliśmy
na tapecie przez ostatnie dni
na tapecie przez ostatnie dni
02:25
despite all the expertise that's been
on parade for the past four days,
on parade for the past four days,
45
121867
3444
jak będzie wyglądał świat
02:29
what the world will look like
in five years' time.
in five years' time.
46
125450
2526
za pięć lat. A jednak usiłujemy
02:32
And yet we're meant
to be educating them for it.
to be educating them for it.
47
128000
2294
edukować je na tą okoliczność.
Tak więc, ta nieprzewidywalność
Tak więc, ta nieprzewidywalność
02:34
So the unpredictability,
I think, is extraordinary.
I think, is extraordinary.
48
130318
2550
jest nadzwyczajna.
02:36
And the third part of this
49
132892
1367
No i trzecią kwestią jest to,
02:38
is that we've all agreed, nonetheless,
50
134283
2037
że wszyscy jesteśmy zgodni, bez wyjątku,
02:40
on the really extraordinary
capacities that children have --
capacities that children have --
51
136344
5305
co do nadzwyczajnych zdolności u dzieci -
02:45
their capacities for innovation.
52
141673
2334
ich zdolności do innowacji.
Sirena była zdumiewająca,
Sirena była zdumiewająca,
02:48
I mean, Sirena last night
was a marvel, wasn't she?
was a marvel, wasn't she?
53
144031
2511
czyż nie? Cudownie było patrzeć jak gra.
02:50
Just seeing what she could do.
54
146566
1610
Jest wyjątkowa,
ale myślę, że ...jakby to ująć...
ale myślę, że ...jakby to ująć...
02:52
And she's exceptional, but I think
she's not, so to speak,
she's not, so to speak,
55
148200
4776
02:57
exceptional in the whole of childhood.
56
153000
3956
nie jest wyjątkowa,
na tle wszystkich dzieci.
na tle wszystkich dzieci.
Widzieliście osobę,
pełną poświęcenia temu co robi,
pełną poświęcenia temu co robi,
03:00
What you have there is a person
of extraordinary dedication
of extraordinary dedication
57
156980
2796
która odnalazła talent. I według mnie
03:03
who found a talent.
58
159800
1267
wszystkie dzieci mają ogromny talenty.
03:05
And my contention is,
all kids have tremendous talents.
all kids have tremendous talents.
59
161091
2609
A my marnujemy je
i to bezwzględnie.
i to bezwzględnie.
03:07
And we squander them, pretty ruthlessly.
60
163800
1976
Tak więc, chciałbym pomówić o edukacji
03:09
So I want to talk about education
61
165800
2176
03:12
and I want to talk about creativity.
62
168000
1872
i kreatywności.. Twierdzę, że kreatywność
03:13
My contention is that creativity now
is as important in education as literacy,
is as important in education as literacy,
63
169896
6019
jest teraz w edukacji tak istotna
jak nauka pisania i czytania.
jak nauka pisania i czytania.
I powinniśmy traktować je na równi.
03:19
and we should treat it
with the same status.
with the same status.
64
175939
2864
(Brawa) Dziękuję. To by było na tyle...
03:22
(Applause) Thank you.
65
178827
1971
03:24
(Applause)
66
180822
4345
03:29
That was it, by the way.
67
185485
1259
Dziękuję bardzo. (Śmiech)
Więc... Zostało 15 minut...
Więc... Zostało 15 minut...
03:30
Thank you very much.
68
186768
1003
03:31
(Laughter)
69
187795
2115
03:33
So, 15 minutes left.
70
189934
1677
Zatem, urodziłem się... (Śmiech)
03:35
(Laughter)
71
191635
2936
03:38
Well, I was born... no.
72
194595
1892
03:40
(Laughter)
73
196511
3032
Słyszałem ostatnio świetną historię.
Uwielbiam ją opowiadać.
Uwielbiam ją opowiadać.
03:43
I heard a great story recently
-- I love telling it --
-- I love telling it --
74
199567
2745
o małej dziewczynce na lekcji rysunku.
Miała 6 lat
Miała 6 lat
03:46
of a little girl
who was in a drawing lesson.
who was in a drawing lesson.
75
202336
2715
i siedziała z tyłu, rysując.
03:49
She was six, and she was
at the back, drawing,
at the back, drawing,
76
205075
2135
Nauczycielka twierdziła,
że dziewczynka nie może
że dziewczynka nie może
03:51
and the teacher said this girl
hardly ever paid attention,
hardly ever paid attention,
77
207234
2800
skupić uwagi,
a jednak na zajęciach z rysunku potrafiła.
a jednak na zajęciach z rysunku potrafiła.
03:54
and in this drawing lesson, she did.
78
210058
1786
03:55
The teacher was fascinated.
79
211868
1340
Nauczycielka podeszła do niej
03:57
She went over to her,
and she said, "What are you drawing?"
and she said, "What are you drawing?"
80
213232
2762
i zapytała: "Co rysujesz?"
04:00
And the girl said, "I'm
drawing a picture of God."
drawing a picture of God."
81
216018
2491
Na co dziewczynka: "Rysuję obraz Boga."
04:03
And the teacher said, "But nobody
knows what God looks like."
knows what God looks like."
82
219642
3318
Nauczycielka:
"Ale nikt nie wie jak wygląda Bóg.."
"Ale nikt nie wie jak wygląda Bóg.."
04:06
And the girl said,
"They will, in a minute."
"They will, in a minute."
83
222984
2088
A dziewczynka:
"To za minutkę się dowiedzą."
"To za minutkę się dowiedzą."
04:09
(Laughter)
84
225096
6782
(Śmiech).
Kiedy mój syn James
miał cztery lata, w Anglii,
miał cztery lata, w Anglii,
04:20
When my son was four in England --
85
236662
2267
Właściwie to wszędzie
miał wtedy 4 lata... (Śmiech)
miał wtedy 4 lata... (Śmiech)
04:23
Actually, he was four
everywhere, to be honest.
everywhere, to be honest.
86
239413
2191
Żeby była jasność:
gdzie by nie był, miał wtedy 4 lata.
gdzie by nie był, miał wtedy 4 lata.
04:25
(Laughter)
87
241628
1667
04:27
If we're being strict about it,
wherever he went, he was four that year.
wherever he went, he was four that year.
88
243404
3387
Zatem, wziął wówczas udział w Jasełkach.
04:30
He was in the Nativity play.
Do you remember the story?
Do you remember the story?
89
246815
2638
Pamiętacie tą historię? To znana historia.
04:33
(Laughter)
90
249477
1219
04:34
No, it was big, it was a big story.
91
250720
1827
Wszyscy ją znają.
Mel Gibson nakręcił kontynuację,
Mel Gibson nakręcił kontynuację,
04:36
Mel Gibson did the sequel,
you may have seen it.
you may have seen it.
92
252571
2305
może widzieliście? "Jasełka II".
Tak czy inaczej, James dostał rolę Józefa,
Tak czy inaczej, James dostał rolę Józefa,
04:38
(Laughter)
93
254900
1261
04:40
"Nativity II."
94
256185
1310
04:41
But James got the part of Joseph,
which we were thrilled about.
which we were thrilled about.
95
257519
4135
i byliśmy tym podekscytowani.
04:45
We considered this to be
one of the lead parts.
one of the lead parts.
96
261678
2537
Uważaliśmy, że to jedna z głównych ról.
Miejsce zapełniliśmy
"agentami" w koszulkach
"agentami" w koszulkach
04:48
We had the place crammed
full of agents in T-shirts:
full of agents in T-shirts:
97
264239
2477
z napisem: "James Robinson
JEST JÓZEFEM" (Śmiech)
JEST JÓZEFEM" (Śmiech)
04:50
"James Robinson IS Joseph!" (Laughter)
98
266740
2236
04:53
He didn't have to speak,
99
269000
1607
Nie musiał nic mówić,
ale znacie ten fragment
ale znacie ten fragment
04:54
but you know the bit
where the three kings come in?
where the three kings come in?
100
270631
2438
kiedy wchodzą trzej królowie.
Przynoszą dary,
Przynoszą dary,
04:57
They come in bearing gifts,
gold, frankincense and myrrh.
gold, frankincense and myrrh.
101
273093
2731
niosą złoto, kadzidło i mirrę.
04:59
This really happened.
102
275848
1114
I to się naprawdę stało. Siedzieliśmy tam
05:00
We were sitting there and I think
they just went out of sequence,
they just went out of sequence,
103
276986
3090
a chłopcy zapomnieli sekwencji
bo potem zapytaliśmy jednego z nich
05:04
because we talked to the little boy
afterward and we said,
afterward and we said,
104
280100
2776
"Wszystko ok?". Odpowiedział:
"Jasne, a co? Coś było nie tak?"
"Jasne, a co? Coś było nie tak?"
05:06
"You OK with that?" And he said,
"Yeah, why? Was that wrong?"
"Yeah, why? Was that wrong?"
105
282900
2876
Zrobili małą podmianę, nic wielkiego.
05:09
They just switched.
106
285800
1076
Tak czy owak, trzej czteroletni chłopcy
05:10
The three boys came in,
107
286900
1176
weszli z kuchennymi ręcznikami na głowach,
05:12
four-year-olds with tea towels
on their heads,
on their heads,
108
288100
2187
postawili swoje pudełeczka
05:14
and they put these boxes down,
109
290311
1491
05:15
and the first boy said,
"I bring you gold."
"I bring you gold."
110
291826
2049
i pierwszy z nich powiedział: ,
"Przynoszę ci złoto."
"Przynoszę ci złoto."
05:17
And the second boy said,
"I bring you myrrh."
"I bring you myrrh."
111
293899
2138
Drugi powiedział: "Przynoszę ci mirrę."
05:20
And the third boy said, "Frank sent this."
112
296061
2004
a trzeci powiedział:
"Frank to przysłał". (Śmiech)
"Frank to przysłał". (Śmiech)
05:22
(Laughter)
113
298089
2900
05:34
What these things have in common
is that kids will take a chance.
is that kids will take a chance.
114
310711
3090
Te historie łączy fakt,
że dzieci zawsze korzystają z okazji.
że dzieci zawsze korzystają z okazji.
Jeśli czegoś nie wiedzą,
to spróbują improwizacji.
to spróbują improwizacji.
05:37
If they don't know, they'll have a go.
115
313825
2608
Mam rację? Nie boją się, że się pomylą.
05:40
Am I right? They're not
frightened of being wrong.
frightened of being wrong.
116
316457
3537
Nie chodzi mi o to, że mylić się
to to samo, co być kreatywnym.
to to samo, co być kreatywnym.
05:44
I don't mean to say that being wrong
is the same thing as being creative.
is the same thing as being creative.
117
320893
3507
Ale powinniśmy wiedzieć,
05:48
What we do know is,
if you're not prepared to be wrong,
if you're not prepared to be wrong,
118
324886
3090
że jeśli nie jesteś przygotowany
na pomyłkę,
na pomyłkę,
05:52
you'll never come up
with anything original --
with anything original --
119
328000
2367
nigdy nie będziesz w stanie
wymyślić nic oryginalnego.
wymyślić nic oryginalnego.
05:54
if you're not prepared to be wrong.
120
330391
2085
Jeśli nie oswoisz się z pomyłką!
I jeszcze zanim dzieci dorosną
I jeszcze zanim dzieci dorosną
05:56
And by the time they get to be adults,
most kids have lost that capacity.
most kids have lost that capacity.
121
332877
4133
większość z nich traci tą 'zdolność'.
Boją się popełniać błędy.
06:01
They have become
frightened of being wrong.
frightened of being wrong.
122
337406
2520
Nawiasem mówiąc,
podobnie prowadzimy nasze firmy.
podobnie prowadzimy nasze firmy.
06:03
And we run our companies like this.
123
339950
1690
Piętnujemy błędy.
Stworzyliśmy i podtrzymujemy
Stworzyliśmy i podtrzymujemy
06:05
We stigmatize mistakes.
124
341664
1652
06:07
And we're now running
national education systems
national education systems
125
343340
2302
narodowe systemy edukacji, w których
06:09
where mistakes are the worst
thing you can make.
thing you can make.
126
345666
2346
błędy są najgorszą rzeczą,
którą możesz zrobić.
którą możesz zrobić.
06:12
And the result is that
we are educating people
we are educating people
127
348700
3208
W wyniku tego
pozbawiamy ludzi ich zdolności
pozbawiamy ludzi ich zdolności
06:15
out of their creative capacities.
128
351932
2291
do bycia kreatywnym.
Picasso powiedział kiedyś:
Picasso powiedział kiedyś:
06:18
Picasso once said this, he said
that all children are born artists.
that all children are born artists.
129
354247
4478
"Wszystkie dzieci rodzą się artystami."
06:22
The problem is to remain an artist
as we grow up.
as we grow up.
130
358749
3222
Największy problem to pozostać
artystą w miarę dorastania.
artystą w miarę dorastania.
06:25
I believe this passionately,
that we don't grow into creativity,
that we don't grow into creativity,
131
361995
3081
do kreatywności nie dorastamy,
lecz z niej wyrastamy.
Lub raczej: zostajemy z niej wyedukowani.
Lub raczej: zostajemy z niej wyedukowani.
06:29
we grow out of it.
132
365100
1856
06:30
Or rather, we get educated out if it.
133
366980
1883
Dlaczego tak się dzieje?
06:33
So why is this?
134
369247
1473
Jeszcze 5 lat temu mieszkałem
na obrzeżach Stratford.
na obrzeżach Stratford.
06:34
I lived in Stratford-on-Avon
until about five years ago.
until about five years ago.
135
370826
4081
Przeprowadziliśmy się
ze Stratford do Los Angeles.
ze Stratford do Los Angeles.
06:38
In fact, we moved
from Stratford to Los Angeles.
from Stratford to Los Angeles.
136
374931
2253
Praktycznie, nie zauważyliśmy
tej "drobnej" zmiany...
tej "drobnej" zmiany...
06:41
So you can imagine
what a seamless transition that was.
what a seamless transition that was.
137
377872
2664
(śmiech) Właściwie to,
06:44
(Laughter)
138
380560
1416
06:46
Actually, we lived in a place
called Snitterfield,
called Snitterfield,
139
382000
2376
mieszkaliśmy w Snitterfield,
zaraz za Stratford, gdzie urodził się
06:48
just outside Stratford,
140
384400
1251
06:49
which is where
Shakespeare's father was born.
Shakespeare's father was born.
141
385675
2161
ojciec Szekspira.
Porażeni nową myślą? Ja byłem.
Porażeni nową myślą? Ja byłem.
06:52
Are you struck by a new thought? I was.
142
388082
2375
06:54
You don't think of Shakespeare
having a father, do you?
having a father, do you?
143
390481
2595
Przyszło wam wcześniej do głowy,
że Shakespeare miał ojca?
że Shakespeare miał ojca?
Nie? A pomyśleliście kiedyś,
06:57
Do you? Because you don't think
of Shakespeare being a child, do you?
of Shakespeare being a child, do you?
144
393100
3876
że Szekspir też kiedyś był dzieckiem?
07:01
Shakespeare being seven?
145
397000
1567
Szekspir siedmiolatkiem?
Nigdy o tym nie myślałem.
Nigdy o tym nie myślałem.
07:02
I never thought of it.
146
398591
1249
07:03
I mean, he was seven at some point.
147
399864
1684
Miał kiedyś 7 lat. Był w czyjejś klasie
07:05
He was in somebody's
English class, wasn't he?
English class, wasn't he?
148
401572
2310
na angielskim, prawda?
To dopiero musiało być wkurzające.
To dopiero musiało być wkurzające.
07:07
(Laughter)
149
403906
6787
07:14
How annoying would that be?
150
410717
1329
(Śmiech) Myślał: "Staraj się bardziej!".
Ojciec gonił go do łóżka mówiąc:
Ojciec gonił go do łóżka mówiąc:
07:16
(Laughter)
151
412070
3000
07:23
"Must try harder."
152
419729
1035
07:24
(Laughter)
153
420788
3900
07:28
Being sent to bed by his dad, you know,
to Shakespeare, "Go to bed, now!
to Shakespeare, "Go to bed, now!
154
424712
3464
"Idź SPAĆ!”, wiecie,
do Williama Szekspira.
"I odłóż ten ołówek!
"I odłóż ten ołówek!
07:32
And put the pencil down."
155
428200
2428
I przestań mówić w ten sposób!
Bo nikt nie wie o co ci chodzi..."
Bo nikt nie wie o co ci chodzi..."
07:34
(Laughter)
156
430652
1074
07:35
"And stop speaking like that."
157
431750
1555
07:37
(Laughter)
158
433329
3891
07:41
"It's confusing everybody."
159
437244
1324
(Śmiech)
07:42
(Laughter)
160
438592
5123
Przenieśliśmy się ze Stratford do LA
07:47
Anyway, we moved
from Stratford to Los Angeles,
from Stratford to Los Angeles,
161
443739
5338
i właściwie to miałem mówić
o tej przeprowadzce...
o tej przeprowadzce...
07:53
and I just want to say a word
about the transition.
about the transition.
162
449101
2441
Mój syn nie chciał jechać.
07:55
My son didn't want to come.
163
451566
1410
07:57
I've got two kids;
he's 21 now, my daughter's 16.
he's 21 now, my daughter's 16.
164
453000
2976
Mam dwoje dzieci:
syn ma teraz 21 lat, córka 16.
syn ma teraz 21 lat, córka 16.
08:00
He didn't want to come to Los Angeles.
165
456000
2044
On nie chciał się przenosić,
choć uwielbia Los Angeles,
choć uwielbia Los Angeles,
ale miał dziewczynę w Anglii,
miłość swojego życia - Sarah.
miłość swojego życia - Sarah.
08:02
He loved it, but he had
a girlfriend in England.
a girlfriend in England.
166
458068
2956
08:05
This was the love of his life, Sarah.
167
461048
3603
Znali się wtedy od miesiąca.
08:08
He'd known her for a month.
168
464761
1375
Musicie wiedzieć,
że mijała wówczas ich 4. rocznica,
że mijała wówczas ich 4. rocznica,
08:10
(Laughter)
169
466160
1350
08:11
Mind you, they'd had
their fourth anniversary,
their fourth anniversary,
170
467534
2256
a to dużo czasu, kiedy ma się 16 lat.
08:13
because it's a long time when you're 16.
171
469814
2939
W każdym razie, w samolocie był bardzo zły
08:16
He was really upset on the plane,
172
472777
1661
i powiedział: "Już nigdy nie znajdę
takiej dziewczyny jak Sarah."
takiej dziewczyny jak Sarah."
08:18
he said, "I'll never find
another girl like Sarah."
another girl like Sarah."
173
474462
2461
I byliśmy z tego zadowoleni
08:20
And we were rather pleased
about that, frankly --
about that, frankly --
174
476947
2378
bo była głównym powodem,
naszego wyjazdu z kraju.
naszego wyjazdu z kraju.
08:23
(Laughter)
175
479349
2900
08:31
Because she was the main reason
we were leaving the country.
we were leaving the country.
176
487395
2881
(Śmiech)
08:34
(Laughter)
177
490300
3000
Ale przenosząc się do Ameryki
i podróżując po świecie,
dowiadujesz się,
dowiadujesz się,
08:40
But something strikes you
when you move to America
when you move to America
178
496059
2342
że każdy system edukacji na ziemi
ma tą samą hierarchię przedmiotów.
ma tą samą hierarchię przedmiotów.
08:42
and travel around the world:
179
498425
1366
08:43
Every education system on Earth
has the same hierarchy of subjects.
has the same hierarchy of subjects.
180
499815
3378
Każdy. Gdziekolwiek pojedziecie.
08:47
Every one. Doesn't matter where you go.
181
503537
1955
Możecie myśleć,
że jest inaczej, ale to nieprawda.
że jest inaczej, ale to nieprawda.
08:49
You'd think it would be
otherwise, but it isn't.
otherwise, but it isn't.
182
505516
2270
Na samej górze znajdują się,
matematyka i języki,
matematyka i języki,
08:51
At the top are mathematics and languages,
183
507810
1966
potem humanistyczne,
a artystyczne są na szarym końcu.
a artystyczne są na szarym końcu.
08:53
then the humanities,
and at the bottom are the arts.
and at the bottom are the arts.
184
509800
2434
W każdym zakątku świata.
08:56
Everywhere on Earth.
185
512258
1118
Podobnie jest, w większości tych systemów,
08:57
And in pretty much every system too,
there's a hierarchy within the arts.
there's a hierarchy within the arts.
186
513400
4095
z hierarchią przedmiotów artystycznych.
09:01
Art and music are normally
given a higher status in schools
given a higher status in schools
187
517519
2857
Sztuka i muzyka zajmują wyższe pozycje
niż teatr i taniec.
Nie ma takiego systemu na świecie,
Nie ma takiego systemu na świecie,
09:04
than drama and dance.
188
520400
1167
09:05
There isn't an education
system on the planet
system on the planet
189
521591
2256
w którym dzieci uczyłyby się codziennie
09:07
that teaches dance everyday to children
190
523871
2058
tańca, tak jak matematyki. Dlaczego?
09:09
the way we teach them mathematics. Why?
191
525953
2047
No czemu nie? Ja uważam, że to istotne.
09:12
Why not? I think this is rather important.
192
528524
2701
Myślę, że matematyka
i taniec są tak samo ważne.
i taniec są tak samo ważne.
09:15
I think math is very
important, but so is dance.
important, but so is dance.
193
531249
2303
Dzieci tańczą cały czas,
jeśli się im na to pozwoli, jak wszyscy.
jeśli się im na to pozwoli, jak wszyscy.
09:17
Children dance all the time
if they're allowed to, we all do.
if they're allowed to, we all do.
194
533576
2900
Wszyscy mamy ciała, prawda?
A może przegapiłem jakieś spotkanie?
A może przegapiłem jakieś spotkanie?
09:20
We all have bodies, don't we?
Did I miss a meeting?
Did I miss a meeting?
195
536500
2476
09:23
(Laughter)
196
539000
3338
(śmiech) Jednak kiedy dzieci dorastają,
09:26
Truthfully, what happens is,
as children grow up,
as children grow up,
197
542510
2335
zaczynamy kształcić je od pasa w górę,
09:28
we start to educate them progressively
from the waist up.
from the waist up.
198
544869
2768
skupiając się szczególnie na ich głowach.
09:31
And then we focus on their heads.
199
547661
1625
I to dość stronniczo.
09:33
And slightly to one side.
200
549310
1490
Gdybyście, jako kosmiczni przybysze,
odwiedzili szkołę
odwiedzili szkołę
09:35
If you were to visit
education, as an alien,
education, as an alien,
201
551319
2657
09:38
and say "What's it for, public education?"
202
554000
2976
i odpowiedzieć:
"Po co jest publiczna edukacja?"
"Po co jest publiczna edukacja?"
09:41
I think you'd have to conclude,
if you look at the output,
if you look at the output,
203
557000
2776
To doszlibyście do wniosku,
patrząc na efekt końcowy,
patrząc na efekt końcowy,
kto naprawdę osiąga
sukces dzięki edukacji?
sukces dzięki edukacji?
09:43
who really succeeds by this,
204
559800
1376
kto robi wszystko, co do niego należy?
09:45
who does everything that they should,
205
561200
1776
09:47
who gets all the brownie
points, who are the winners --
points, who are the winners --
206
563000
2731
kto zgarnia punkty, kto jest zwycięzcą?
09:49
I think you'd have to conclude
the whole purpose of public education
the whole purpose of public education
207
565755
3339
Gdybyście rozważyli cel edukacji,
na całym świecie,
na całym świecie,
wniosek byłby jeden:
09:53
throughout the world
208
569118
1097
Edukacja produkuje
profesorów uniwersyteckich! Nieprawdaż?
profesorów uniwersyteckich! Nieprawdaż?
09:54
is to produce university professors.
209
570239
1953
09:56
Isn't it?
210
572216
1311
09:57
They're the people who come out the top.
211
573551
1983
To są ludzie,
których znaleźlibyście na szczycie.
których znaleźlibyście na szczycie.
09:59
And I used to be one, so there.
212
575558
2179
Kiedyś byłem jednym z nich. Co z tego..?
10:01
(Laughter)
213
577761
2636
Lubię profesorów uniwersyteckich,
ale wiecie...
ale wiecie...
10:04
And I like university
professors, but you know,
professors, but you know,
214
580421
3101
10:07
we shouldn't hold them up
215
583546
1475
nie powinniśmy traktować ich
jak szczyt osiągnięć ludzkości.
jak szczyt osiągnięć ludzkości.
10:09
as the high-water mark
of all human achievement.
of all human achievement.
216
585045
2931
10:12
They're just a form of life,
217
588000
1976
Są po prostu formami życia,
10:14
another form of life.
218
590000
1560
kolejną formą życia.
Ale są raczej osobliwi,
Ale są raczej osobliwi,
10:15
But they're rather curious, and I say this
out of affection for them.
out of affection for them.
219
591584
3298
Mówię to tylko z czystej sympatii do nich.
Z moich kontaktów z profesorami
wynika kilka ciekawych spostrzeżeń --
wynika kilka ciekawych spostrzeżeń --
10:18
There's something curious
about professors in my experience --
about professors in my experience --
220
594906
2970
może nie wszyscy, ale większość,
żyje we własnych głowach.
żyje we własnych głowach.
10:21
not all of them, but typically,
they live in their heads.
they live in their heads.
221
597900
2676
Żyją tam,
i to z tendencją do jednej półkuli.
i to z tendencją do jednej półkuli.
10:24
They live up there,
and slightly to one side.
and slightly to one side.
222
600600
2143
Są pozbawieni ciał,
wiecie, i to całkiem dosłownie.
wiecie, i to całkiem dosłownie.
10:27
They're disembodied, you know,
in a kind of literal way.
in a kind of literal way.
223
603495
3374
Postrzegają swoje ciała
10:30
They look upon their body as a form
of transport for their heads.
of transport for their heads.
224
606893
3093
jako środek transportu dla głowy.
Zauważyliście?
Zauważyliście?
10:34
(Laughter)
225
610010
6166
10:40
Don't they?
226
616200
1016
(Śmiech) To sposób
na dostarczanie jej na spotkania.
na dostarczanie jej na spotkania.
10:41
It's a way of getting
their head to meetings.
their head to meetings.
227
617240
2222
10:43
(Laughter)
228
619486
5512
Jeśli żądacie dowodów
zjawiska opuszczania ciała
zjawiska opuszczania ciała
10:49
If you want real evidence
of out-of-body experiences,
of out-of-body experiences,
229
625022
3830
wybierzcie się kiedyś na jakąś konferencję
10:52
get yourself along to a residential
conference of senior academics,
conference of senior academics,
230
628876
3486
profesorów akademickich
i wpadnijcie na dyskotekę ostatniej nocy.
10:56
and pop into the discotheque
on the final night.
on the final night.
231
632386
2243
10:58
(Laughter)
232
634653
2801
(śmiech) Wtedy się przekonacie.
Dorośli mężczyźni i kobiety
Dorośli mężczyźni i kobiety
11:01
And there, you will see it.
233
637478
1356
11:02
Grown men and women
writhing uncontrollably, off the beat.
writhing uncontrollably, off the beat.
234
638858
4118
wykonujący niekontrolowane
ruchy poza rytmem,
ruchy poza rytmem,
11:07
(Laughter)
235
643000
2867
wyczekujący końca balu i powrotu do domu,
w którym napiszą o tym artykuł.
w którym napiszą o tym artykuł.
11:09
Waiting until it ends so they can
go home and write a paper about it.
go home and write a paper about it.
236
645891
3325
Nasz system edukacji opiera się
na idei kompetencji akademickich.
na idei kompetencji akademickich.
11:13
(Laughter)
237
649240
1904
11:15
Our education system is predicated
on the idea of academic ability.
on the idea of academic ability.
238
651168
3843
Jest ku temu powód:
11:19
And there's a reason.
239
655035
1241
Cały system został wynaleziony...
Do wieku XIX, na świecie
Do wieku XIX, na świecie
11:20
Around the world, there were
no public systems of education,
no public systems of education,
240
656300
3556
nie było publicznego systemu edukacji
z prawdziwego zdarzenia.
z prawdziwego zdarzenia.
11:23
really, before the 19th century.
241
659880
2106
Pojawiły się dopiero,
aby sprostać wymaganiom
aby sprostać wymaganiom
11:26
They all came into being
to meet the needs of industrialism.
to meet the needs of industrialism.
242
662010
2957
industrializmu.
System zatem,
wywodzi się z dwóch głównych założeń.
wywodzi się z dwóch głównych założeń.
11:29
So the hierarchy is rooted on two ideas.
243
665269
2163
Przedmioty najbardziej przydatne
do pracy są w czołówce
do pracy są w czołówce
11:31
Number one, that the most useful
subjects for work are at the top.
subjects for work are at the top.
244
667456
4597
Więc "dobrodusznie" pokierowano was
11:36
So you were
probably steered benignly away
probably steered benignly away
245
672077
2031
daleko od rzeczy, które lubiliście robić.
11:38
from things at school when you
were a kid, things you liked,
were a kid, things you liked,
246
674132
2934
Motywując to słowami,
że nigdy nie dostaniecie
pracy związanej z tym. Czyż nie?
pracy związanej z tym. Czyż nie?
11:41
on the grounds that you would
never get a job doing that. Is that right?
never get a job doing that. Is that right?
247
677090
3386
''Nie graj, nie zostaniesz muzykiem."
11:44
Don't do music, you're not
going to be a musician;
going to be a musician;
248
680500
2381
Nie maluj, i tak nie będziesz artystą”
11:46
don't do art, you won't be an artist.
249
682905
1801
11:48
Benign advice -- now, profoundly mistaken.
250
684730
3420
"Życzliwa" rada, jednak nietrafiona.
Cały świat jest pochłonięty rewolucją.
Cały świat jest pochłonięty rewolucją.
11:52
The whole world
is engulfed in a revolution.
is engulfed in a revolution.
251
688174
2145
"Życzliwa" rada, jednak nietrafiona.
Cały świat jest pochłonięty rewolucją.
Cały świat jest pochłonięty rewolucją.
Dwa to kompetencja akademicka,
która poważnie zdominowała
która poważnie zdominowała
11:54
And the second is academic ability,
252
690343
2097
11:56
which has really come to dominate
our view of intelligence,
our view of intelligence,
253
692464
2885
nasze pojmowanie inteligencji,
ponieważ uniwersytety stworzyły
system edukacji na swoje podobieństwo.
system edukacji na swoje podobieństwo.
11:59
because the universities designed
the system in their image.
the system in their image.
254
695373
2903
Zastanówcie się, cały system edukacji
12:02
If you think of it, the whole system
of public education around the world
of public education around the world
255
698300
3494
na świecie to przeciągły proces
osiągania coraz wyższych stopni naukowych.
12:05
is a protracted process
of university entrance.
of university entrance.
256
701818
2226
W rezultacie, wielu wysoce utalentowanych,
12:08
And the consequence
is that many highly-talented,
is that many highly-talented,
257
704068
2333
wspaniałych, kreatywnych ludzi,
myśli, że tacy nie są,
myśli, że tacy nie są,
12:10
brilliant, creative
people think they're not,
people think they're not,
258
706425
2435
bo rzecz, w której byli dobrzy w szkole
12:12
because the thing
they were good at at school
they were good at at school
259
708884
2138
nie była ceniona, lecz tępiona.
12:15
wasn't valued,
or was actually stigmatized.
or was actually stigmatized.
260
711046
2108
12:17
And I think we can't afford
to go on that way.
to go on that way.
261
713383
2296
Nie możemy dłużej
sobie na to pozwolić.
sobie na to pozwolić.
12:19
In the next 30 years, according to UNESCO,
262
715703
2464
Za 30 lat, w oparciu o dane UNESCO,
na całym świecie,
będziemy mieli więcej absolwentów
będziemy mieli więcej absolwentów
12:22
more people worldwide will be graduating
263
718191
2810
niż kiedykolwiek wcześniej
w naszej historii.
w naszej historii.
12:25
through education
than since the beginning of history.
than since the beginning of history.
264
721025
2546
To wynik kombinacji wszystkich rzeczy,
12:27
More people, and it's the combination
of all the things we've talked about --
of all the things we've talked about --
265
723595
3681
o których tu mówiliśmy:
technologii i jej wpływu na prace,
demografii,
demografii,
12:31
technology and its transformation
effect on work, and demography
effect on work, and demography
266
727300
3048
oraz dużego wzrostu ilości narodzin.
12:34
and the huge explosion in population.
267
730372
1804
Nagle, okazuje się, że stopnie naukowe
nic nie znaczą. Czyż nie?
nic nie znaczą. Czyż nie?
12:36
Suddenly, degrees aren't worth anything.
268
732200
2865
Za moich czasów,
jeśli miałeś tytuł, miałeś też pracę.
jeśli miałeś tytuł, miałeś też pracę.
12:39
Isn't that true?
269
735089
1380
12:40
When I was a student,
if you had a degree, you had a job.
if you had a degree, you had a job.
270
736723
2753
Jeśli nie miałeś pracy, oznaczało,
że jej zwyczajnie nie chciałeś.
że jej zwyczajnie nie chciałeś.
12:43
If you didn't have a job,
it's because you didn't want one.
it's because you didn't want one.
271
739500
2776
Ja nie chciałem, szczerze mówiąc. (Śmiech)
12:46
And I didn't want one, frankly. (Laughter)
272
742300
2676
12:49
But now kids with degrees
273
745000
4074
Teraz dzieci z tytułami naukowymi
12:53
are often heading home
to carry on playing video games,
to carry on playing video games,
274
749098
3045
wracają do domów, żeby pograć w gry video,
bo potrzebna jest magisterka,
tam gdzie wcześniej wymagano licencjatu,
tam gdzie wcześniej wymagano licencjatu,
12:56
because you need an MA where
the previous job required a BA,
the previous job required a BA,
275
752167
3198
albo doktorat, żeby dostać inną pracę.
12:59
and now you need a PhD for the other.
276
755389
1787
Jest to proces inflacji akademickiej,
13:01
It's a process of academic inflation.
277
757200
1776
13:03
And it indicates the whole
structure of education
structure of education
278
759000
2376
która sygnalizuje,
że struktura edukacji
że struktura edukacji
osuwa nam się spod nóg.
Musimy radykalnie zmienić
Musimy radykalnie zmienić
13:05
is shifting beneath our feet.
279
761400
1433
13:06
We need to radically rethink
our view of intelligence.
our view of intelligence.
280
762857
2620
myślenie o inteligencji,
o której wiemy 3 rzeczy:
13:09
We know three things about intelligence.
281
765501
1995
Po pierwsze, nie jest jednakowa.
Odbieramy świat
Odbieramy świat
13:11
One, it's diverse.
282
767520
1227
13:12
We think about the world in all the ways
that we experience it.
that we experience it.
283
768771
3005
na przeróżne sposoby. Myślimy wizualnie,
myślimy dźwiękami, myślimy kinetycznie,
13:15
We think visually, we think in sound,
we think kinesthetically.
we think kinesthetically.
284
771800
2976
myślimy abstrakcyjnie, myślimy w ruchu.
13:18
We think in abstract terms,
we think in movement.
we think in movement.
285
774800
2301
Po drugie, inteligencja jest dynamiczna.
13:21
Secondly, intelligence is dynamic.
286
777246
1754
Jeśli spojrzymy
na działanie ludzkiego umysłu,
na działanie ludzkiego umysłu,
13:23
If you look at the interactions
of a human brain,
of a human brain,
287
779587
2389
13:26
as we heard yesterday
from a number of presentations,
from a number of presentations,
288
782000
2976
co wczoraj omawialiśmy,
13:29
intelligence is wonderfully interactive.
289
785000
1976
inteligencja jest cudownie interaktywna.
13:31
The brain isn't divided into compartments.
290
787000
2238
Mózg nie jest podzielony na komory.
13:33
In fact, creativity --
which I define as the process
which I define as the process
291
789873
3103
Tak naprawdę, kreatywność,
którą określam jako proces
którą określam jako proces
13:37
of having original ideas
that have value --
that have value --
292
793000
2325
tworzenia nowych, wartościowych pomysłów,
najczęściej zachodzi
dzięki postrzeganiu rzeczy
dzięki postrzeganiu rzeczy
13:39
more often than not comes about
through the interaction
through the interaction
293
795349
2652
przez pryzmat interakcji rożnych dziedzin.
13:42
of different disciplinary
ways of seeing things.
ways of seeing things.
294
798025
3000
Mózg jest specjalnie(...) -- swoją drogą
13:46
By the way, there's a shaft of nerves
that joins the two halves of the brain
that joins the two halves of the brain
295
802310
3666
istnieje trzon nerwowy
łączący półkule mózgowe
łączący półkule mózgowe
13:50
called the corpus callosum.
296
806000
1491
- ciało modzelowate.
Jest grubsze u kobiet.
Jest grubsze u kobiet.
13:51
It's thicker in women.
297
807515
1266
Być może dlatego kobiety są lepsze
13:53
Following off from Helen yesterday,
298
809088
1741
w wykonywaniu wielu zadań naraz.
13:54
this is probably why women
are better at multi-tasking.
are better at multi-tasking.
299
810853
3123
13:58
Because you are, aren't you?
300
814000
1817
Bo tak jest, czyż nie?
13:59
There's a raft of research,
but I know it from my personal life.
but I know it from my personal life.
301
815841
3207
Wynika to z wielu badań,
ale wiem to też z życia osobistego.
ale wiem to też z życia osobistego.
Kiedy moja żona gotuje
14:03
If my wife is cooking a meal at home --
which is not often, thankfully.
which is not often, thankfully.
302
819738
5238
co nie zdarza się często,
na szczęście, (Śmiech)
na szczęście, (Śmiech)
14:09
(Laughter)
303
825000
2854
ale jest dobra w innych sprawach,
14:11
No, she's good at some things,
but if she's cooking,
but if she's cooking,
304
827878
2498
a jeśli już gotuje,
to jednocześnie rozmawia przez telefon,
14:14
she's dealing with people on the phone,
305
830400
1876
rozmawia z dziećmi, maluje sufit,
14:16
she's talking to the kids,
she's painting the ceiling,
she's painting the ceiling,
306
832300
2556
14:18
she's doing open-heart surgery over here.
307
834880
3096
operuje na otwartym sercu gdzieś obok.
14:22
If I'm cooking, the door
is shut, the kids are out,
is shut, the kids are out,
308
838000
2976
Kiedy ja gotuję, drzwi są zamknięte,
dzieci poza domem,
dzieci poza domem,
14:25
the phone's on the hook,
if she comes in I get annoyed.
if she comes in I get annoyed.
309
841000
2976
telefon odłożony.
Gdy wchodzi żona, zdenerwowany mówię:
Gdy wchodzi żona, zdenerwowany mówię:
14:28
I say, "Terry, please,
I'm trying to fry an egg in here."
I'm trying to fry an egg in here."
310
844000
3071
"Terry, błagam, próbuję tu usmażyć jajko,
daj mi chwilę!" (Śmiech)
daj mi chwilę!" (Śmiech)
14:31
(Laughter)
311
847095
6730
14:38
"Give me a break."
312
854254
1200
14:39
(Laughter)
313
855478
1720
Znacie tą starą, filozoficzną powiastkę,
14:41
Actually, do you know
that old philosophical thing,
that old philosophical thing,
314
857222
2499
jeśli w lesie zwali się jakieś drzewo
i nikt tego nie usłyszy,
i nikt tego nie usłyszy,
14:43
if a tree falls in a forest
and nobody hears it, did it happen?
and nobody hears it, did it happen?
315
859745
3253
to czy wydarzyło się to naprawdę?
14:47
Remember that old chestnut?
316
863252
1329
14:48
I saw a great t-shirt
recently, which said,
recently, which said,
317
864605
2409
Ostatnio widziałem T-Shirt z napisem:
"Jeśli mężczyzna mówi otwarcie
"Jeśli mężczyzna mówi otwarcie
14:51
"If a man speaks his mind
in a forest, and no woman hears him,
in a forest, and no woman hears him,
318
867038
3938
w lesie i nie słyszy go żadna kobieta,
14:55
is he still wrong?"
319
871000
1396
to czy on wciąż nie ma racji?" (Śmiech)
14:56
(Laughter)
320
872420
5606
15:03
And the third thing about intelligence is,
321
879976
2000
Trzecią kwestią
dotyczącą inteligencji jest to,
dotyczącą inteligencji jest to,
15:06
it's distinct.
322
882000
1369
że jest wyrazista.
Piszę teraz nową książkę
Piszę teraz nową książkę
15:07
I'm doing a new book at the moment
called "Epiphany,"
called "Epiphany,"
323
883754
2573
zatytułowaną "Epifania", opartą na serii
15:10
which is based on a series
of interviews with people
of interviews with people
324
886351
2474
wywiadów z ludźmi o tym,
jak odkryli swój talent
jak odkryli swój talent
15:12
about how they discovered their talent.
325
888849
1920
Fascynujące jest to,
jak zaszli tak daleko.
jak zaszli tak daleko.
15:14
I'm fascinated
by how people got to be there.
by how people got to be there.
326
890793
2169
Sprowokowała mnie do tego rozmowa,
15:16
It's really prompted by a conversation
I had with a wonderful woman
I had with a wonderful woman
327
892986
3190
ze wspaniałą kobietą,
o której niewielu słyszało,
o której niewielu słyszało,
nazywa się Gillian Lynne,
15:20
who maybe most people
have never heard of, Gillian Lynne.
have never heard of, Gillian Lynne.
328
896200
2676
kojarzycie? Niektórzy na pewno.
Jest choreografem
Jest choreografem
15:22
Have you heard of her? Some have.
329
898900
1630
i wszyscy znają jej projekty.
15:24
She's a choreographer,
and everybody knows her work.
and everybody knows her work.
330
900554
2522
Pracowała nad "Cats" i "Upiór w operze".
15:27
She did "Cats" and "Phantom of the Opera."
331
903100
2001
Jest wspaniała. Kiedyś bywałem
na deskach Baletu Królewskiego, w Anglii,
na deskach Baletu Królewskiego, w Anglii,
15:29
She's wonderful.
332
905125
978
15:30
I used to be on the board
of The Royal Ballet,
of The Royal Ballet,
333
906127
2146
jak widzicie.
15:32
as you can see.
334
908297
1201
15:33
Anyway, Gillian and I had
lunch one day and I said,
lunch one day and I said,
335
909522
2400
Podczas wspólnego obiadu zapytałem:
jak to się stało, że zostałaś tancerką?
15:36
"How did you get to be a dancer?"
336
912047
1800
15:37
It was interesting.
337
913976
1000
I co ciekawe, jako uczennica
15:39
When she was at school,
she was really hopeless.
she was really hopeless.
338
915000
2350
była beznadziejna.
Szkoła, a było to w latach 30,
Szkoła, a było to w latach 30,
15:41
And the school, in the '30s,
wrote to her parents and said,
wrote to her parents and said,
339
917374
3602
wysłała list do jej rodziców mówiąc,
15:45
"We think Gillian
has a learning disorder."
has a learning disorder."
340
921000
2000
"Gillian ma trudności z nauką."
Nie potrafiła się skoncentrować
Nie potrafiła się skoncentrować
ciągle się wierciła.
Teraz nazwaliby to pewnie
Teraz nazwaliby to pewnie
15:47
She couldn't concentrate;
she was fidgeting.
she was fidgeting.
341
923024
2142
ADHD. Czyż nie?
Ale to działo się w 1930 roku,
Ale to działo się w 1930 roku,
15:49
I think now they'd say she had ADHD.
Wouldn't you?
Wouldn't you?
342
925190
3290
15:52
But this was the 1930s, and ADHD
hadn't been invented at this point.
hadn't been invented at this point.
343
928504
4059
ADHD wówczas jeszcze nie istniało.
To była niedostępna 'choroba'. (śmiech)
15:56
It wasn't an available condition.
344
932587
2389
15:59
(Laughter)
345
935000
2737
Ludzie nie zdawali sobie sprawy,
że można ją mieć.
że można ją mieć.
16:01
People weren't aware they could have that.
346
937761
2060
W każdym razie,
matka zabrała Gillian do specjalisty
matka zabrała Gillian do specjalisty
16:03
(Laughter)
347
939845
2134
16:06
Anyway, she went to see this specialist.
348
942003
4278
wprowadziła ją
do gabinetu wyłożonego dębem
do gabinetu wyłożonego dębem
i posadziła na krześle na końcu.
16:10
So, this oak-paneled room,
and she was there with her mother,
and she was there with her mother,
349
946305
3722
Siedziała na rękach przez 20 minut kiedy
16:14
and she was led and sat
on this chair at the end,
on this chair at the end,
350
950051
2477
facet rozmawiał z jej matką o wszystkich
16:16
and she sat on her hands for 20 minutes
while this man talked to her mother
while this man talked to her mother
351
952552
3639
problemach Gillian w szkole, o tym jak
16:20
about the problems
Gillian was having at school.
Gillian was having at school.
352
956215
2328
przeszkadzała ludziom,
16:22
Because she was disturbing people;
her homework was always late; and so on,
her homework was always late; and so on,
353
958567
3677
nie odrabiała lekcji i tak dalej,
typowe 8 letnie dziecko.
Na koniec lekarz usiadł
Na koniec lekarz usiadł
16:26
little kid of eight.
354
962268
1096
16:27
In the end, the doctor
went and sat next to Gillian, and said,
went and sat next to Gillian, and said,
355
963388
3055
obok Gillian i powiedział: "Gillian
wysłuchałem twojej mamy,
16:30
"I've listened to all these
things your mother's told me,
things your mother's told me,
356
966467
2705
a teraz muszę
porozmawiać z nią na osobności.
porozmawiać z nią na osobności.
16:33
I need to speak to her privately.
357
969196
1619
Poczekaj tu, zaraz wrócimy,
to nie potrwa długo."
to nie potrwa długo."
16:34
Wait here. We'll be back;
we won't be very long,"
we won't be very long,"
358
970839
2376
I wyszli zostawiając ją samą.
16:37
and they went and left her.
359
973239
2325
Ale wychodząc lekarz włączył radio
16:39
But as they went out of the room,
360
975588
1636
stojące na jego biurku. I kiedy
16:41
he turned on the radio
that was sitting on his desk.
that was sitting on his desk.
361
977248
2500
wyszli z pokoju,
lekarz powiedział do matki
lekarz powiedział do matki
16:44
And when they got out, he said to her
mother, "Just stand and watch her."
mother, "Just stand and watch her."
362
980342
3430
"Proszę ją obserwować". Po chwili,
16:48
And the minute they left the room,
363
984000
2991
dziewczynka wstała
i zaczęła ruszać się w rytm muzyki.
i zaczęła ruszać się w rytm muzyki.
16:51
she was on her feet, moving to the music.
364
987015
2484
Patrzyli na nią przez kilka minut,
16:53
And they watched for a few minutes
and he turned to her mother and said,
and he turned to her mother and said,
365
989523
3453
po czym lekarz zwrócił się do matki:
16:57
"Mrs. Lynne, Gillian
isn't sick; she's a dancer.
isn't sick; she's a dancer.
366
993000
3976
"Pani Lynne,
Gillian nie jest chora, ona jest tancerką.
Gillian nie jest chora, ona jest tancerką.
17:01
Take her to a dance school."
367
997000
1976
Proszę zabrać ja do szkoły tańca."
17:03
I said, "What happened?"
368
999000
1976
Zapytałem: "I co się stało?"
17:05
She said, "She did. I can't tell you
how wonderful it was.
how wonderful it was.
369
1001000
2976
Powiedziała: "Zabrała mnie tam.
To było cudowne.
To było cudowne.
17:08
We walked in this room
and it was full of people like me.
and it was full of people like me.
370
1004000
2753
Weszłyśmy do pomieszczenia,
pełnego ludzi takich jak ja.
pełnego ludzi takich jak ja.
Ludzi, którzy nie umieli
usiedzieć w miejscu.
usiedzieć w miejscu.
17:10
People who couldn't sit still.
371
1006777
2199
17:13
People who had to move to think."
Who had to move to think.
Who had to move to think.
372
1009000
4587
Ludzi, którzy potrzebowali ruchu,
żeby myśleć."
żeby myśleć."
Tańczyli balet, tap, jazz,
17:17
They did ballet, they did tap, jazz;
they did modern; they did contemporary.
they did modern; they did contemporary.
373
1013746
3630
taniec nowoczesny, współczesny.
Potem dostała się
do Królewskiej Szkoły Baletowej
do Królewskiej Szkoły Baletowej
17:21
She was eventually auditioned
for the Royal Ballet School;
for the Royal Ballet School;
374
1017400
2820
została solistką,
rozpoczęła wspaniałą karierę zawodową
rozpoczęła wspaniałą karierę zawodową
17:24
she became a soloist; she had
a wonderful career at the Royal Ballet.
a wonderful career at the Royal Ballet.
375
1020244
3299
Potem, gdy ukończyła
Królewską Szkołę Baletową
Królewską Szkołę Baletową
założyła własną firmę,
17:27
She eventually graduated
from the Royal Ballet School,
from the Royal Ballet School,
376
1023567
2608
Gillian Lynne Dance Company,
17:30
founded the Gillian Lynne Dance Company,
377
1026200
1975
zaczęła współpracę
z Andrew Lloyd Weberem. Stworzyła
z Andrew Lloyd Weberem. Stworzyła
17:32
met Andrew Lloyd Webber.
378
1028200
1243
17:33
She's been responsible for
379
1029568
1409
jedne z najsłynniejszych
musicali w historii,
musicali w historii,
17:35
some of the most successful
musical theater productions in history,
musical theater productions in history,
380
1031001
3146
sprawia radość i przyjemność
milionom ludzi,
milionom ludzi,
17:38
she's given pleasure to millions,
and she's a multi-millionaire.
and she's a multi-millionaire.
381
1034172
3072
17:41
Somebody else might have put her
on medication and told her to calm down.
on medication and told her to calm down.
382
1037269
4070
a sama jest multimilionerką. Inny lekarz
mógł przepisać jej leki
17:45
(Applause)
383
1041364
6782
i kazać się uspokoić.
(Brawa) Teraz myślę sobie:
17:52
What I think it comes to is this:
384
1048575
1601
Al Gore przemawiał któregoś wieczoru
17:54
Al Gore spoke the other night
385
1050200
1776
17:56
about ecology and the revolution
that was triggered by Rachel Carson.
that was triggered by Rachel Carson.
386
1052000
4269
o ekologii i rewolucji,
wywołanej przez Rachel Carson.
wywołanej przez Rachel Carson.
Wierze, że naszą jedyną
nadzieją na przyszłość
nadzieją na przyszłość
18:01
I believe our only hope for the future
387
1057111
2166
jest przyjęcie
nowej koncepcji o ekologii człowieka.
nowej koncepcji o ekologii człowieka.
18:03
is to adopt a new conception
of human ecology,
of human ecology,
388
1059301
3833
Takiej, w której zaczniemy
przywracać nasze wyobrażenie
przywracać nasze wyobrażenie
18:07
one in which we start
to reconstitute our conception
to reconstitute our conception
389
1063158
2818
18:10
of the richness of human capacity.
390
1066000
1976
o bogactwie ludzkich możliwości.
18:12
Our education system has mined our minds
391
1068000
3499
Nasz system edukacji
wyeksploatował nasze umysły tak,
wyeksploatował nasze umysły tak,
18:15
in the way that we strip-mine the earth:
for a particular commodity.
for a particular commodity.
392
1071523
3276
żebyśmy wyzyskali Ziemię
dla określonych surowców.
dla określonych surowców.
I to nie służy naszej przyszłości.
18:19
And for the future, it won't serve us.
393
1075188
2484
Musimy zmienić fundamentalne zasady,
18:21
We have to rethink
the fundamental principles
the fundamental principles
394
1077696
2280
18:24
on which we're educating our children.
395
1080000
1968
na których uczymy nasze dzieci. Jest taki
wspaniały cytat Jonasa Salka,
który powiedział: "Gdyby wszystkie owady
który powiedział: "Gdyby wszystkie owady
18:26
There was a wonderful quote
by Jonas Salk, who said,
by Jonas Salk, who said,
396
1082087
2674
18:28
"If all the insects
were to disappear from the Earth,
were to disappear from the Earth,
397
1084785
5039
zniknęły z Ziemi,
to wszystkie pozostałe formy życia
to wszystkie pozostałe formy życia
zginęłyby w ciągu 50 lat.
18:33
within 50 years all life
on Earth would end.
on Earth would end.
398
1089848
2841
Gdyby wszyscy ludzie zniknęli z Ziemi,
18:37
If all human beings
disappeared from the Earth,
disappeared from the Earth,
399
1093688
3072
w ciągu 50 lat
wszystkie inne formy życia rozkwitłyby."
wszystkie inne formy życia rozkwitłyby."
18:40
within 50 years all forms
of life would flourish."
of life would flourish."
400
1096784
2634
I to jest prawda.
18:44
And he's right.
401
1100244
1285
TED ceni dar ludzkiej wyobraźni.
18:46
What TED celebrates is the gift
of the human imagination.
of the human imagination.
402
1102291
3634
Musimy mądrze z niego korzystać,
18:50
We have to be careful now
403
1106417
2071
żeby zapobiec niektórym
ze wspomnianych tu scenariuszy.
ze wspomnianych tu scenariuszy.
18:52
that we use this gift wisely
404
1108512
2255
18:54
and that we avert some of the scenarios
that we've talked about.
that we've talked about.
405
1110791
3229
I jedynym sposobem by to osiągnąć
18:58
And the only way we'll do it is by seeing
our creative capacities
our creative capacities
406
1114044
3932
jest dostrzeganie bogactwa
w naszej kreatywności
w naszej kreatywności
19:02
for the richness they are
407
1118000
1610
oraz nadziei w naszych dzieciach.
19:03
and seeing our children
for the hope that they are.
for the hope that they are.
408
1119634
3182
Naszym zadaniem jest
19:06
And our task is to educate
their whole being,
their whole being,
409
1122840
2398
nauczenie ich wszystkich,
jak stawiać czoła przyszłości.
jak stawiać czoła przyszłości.
19:09
so they can face this future.
410
1125262
1484
My możemy tej przyszłości nie doczekać,
19:10
By the way -- we may not see this future,
411
1126770
2206
19:13
but they will.
412
1129000
1430
ale oni owszem. I naszym celem jest
19:14
And our job is to help them
make something of it.
make something of it.
413
1130454
3079
pomóc im coś w niej stworzyć.
Dziękuję.
Dziękuję.
19:17
Thank you very much.
414
1133557
1000
19:18
(Applause)
415
1134581
3000
ABOUT THE SPEAKER
Ken Robinson - Author/educatorCreativity expert Sir Ken Robinson challenges the way we're educating our children. He champions a radical rethink of our school systems, to cultivate creativity and acknowledge multiple types of intelligence.
Why you should listen
Why don't we get the best out of people? Sir Ken Robinson argues that it's because we've been educated to become good workers, rather than creative thinkers. Students with restless minds and bodies -- far from being cultivated for their energy and curiosity -- are ignored or even stigmatized, with terrible consequences. "We are educating people out of their creativity," Robinson says. It's a message with deep resonance. Robinson's TED Talk has been distributed widely around the Web since its release in June 2006. The most popular words framing blog posts on his talk? "Everyone should watch this."
A visionary cultural leader, Sir Ken led the British government's 1998 advisory committee on creative and cultural education, a massive inquiry into the significance of creativity in the educational system and the economy, and was knighted in 2003 for his achievements. His 2009 book, The Element: How Finding Your Passion Changes Everything, is a New York Times bestseller and has been translated into 21 languages. A 10th anniversary edition of his classic work on creativity and innovation, Out of Our Minds: Learning to be Creative, was published in 2011. His 2013 book, Finding Your Element: How to Discover Your Talents and Passions and Transform Your Life, is a practical guide that answers questions about finding your personal Element. In his latest book, Creative Schools: The Grassroots Revolution That’s Transforming Education, he argues for an end to our outmoded industrial educational system and proposes a highly personalized, organic approach that draws on today’s unprecedented technological and professional resources to engage all students.
Ken Robinson | Speaker | TED.com