TEDxWomen 2011
Jane Fonda: Life's third act
Τζέιν Φόντα: Η τρίτη πράξη της ζωής
Filmed:
Readability: 3.9
2,712,903 views
Στην τρέχουσα γενιά, 30 επιπλέον χρόνια έχουν προστεθεί στο προσδόκιμο ζωής μας -- και τα χρόνια αυτά δεν είναι ούτε υποσημείωση ούτε παθολογία. Στο TEDxWomen, η Τζέιν Φόντα θέτει το ερώτημα, πώς μπορούμε να αναλογιστούμε τη νέα φάση στη ζωή μας.
Jane Fonda - Actor and activist
Jane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist. Full bio
Jane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
There have been many revolutions
0
0
2000
Έχουν υπάρξει πολλές επαναστάσεις
00:17
over the last century,
1
2000
2000
μέσα στον τελευταίο αιώνα
00:19
but perhaps none as significant
2
4000
2000
αλλά ίσως καμία δεν είναι εξίσου σημαντική
00:21
as the longevity revolution.
3
6000
3000
με την επανάσταση της μακροζωίας.
00:24
We are living on average today
4
9000
2000
Σήμερα ζούμε, κατά μέσο όρο,
00:26
34 years longer than our great-grandparents did.
5
11000
3000
34 χρόνια περισσότερο από τους προ-παππούδες μας.
00:29
Think about that.
6
14000
2000
Σκεφτείτε το.
00:31
That's an entire second adult lifetime
7
16000
3000
Μια ολόκληρη δεύτερη ενήλικη ζωή
00:34
that's been added to our lifespan.
8
19000
2000
έχει προστεθεί στη διάρκεια ζωής μας.
00:36
And yet, for the most part,
9
21000
2000
Και όμως, ως επί το πλείστον,
00:38
our culture has not come to terms with what this means.
10
23000
3000
ο πολιτισμός μας δεν έχει συμβιβαστεί με τη σημασία του γεγονότος.
00:41
We're still living with the old paradigm
11
26000
3000
Ζούμε ακόμα με το παλιό πρότυπο
00:44
of age as an arch.
12
29000
2000
της ηλικίας που σχηματίζει ένα τόξο.
00:46
That's the metaphor, the old metaphor.
13
31000
2000
Αυτή είναι η παρομοίωση, η παλιά παρομοίωση.
00:48
You're born, you peak at midlife
14
33000
2000
Γεννιέσαι, φτάνεις στο απόγειο στη μέση ηλικία
00:50
and decline into decrepitude.
15
35000
2000
και βυθίζεσαι στο βαθύ γήρας.
00:52
(Laughter)
16
37000
2000
(Γέλια)
00:54
Age as pathology.
17
39000
2000
Η ηλικία ως παθολογία.
00:56
But many people today --
18
41000
2000
Πολλοί όμως σήμερα --
00:58
philosophers, artists, doctors, scientists --
19
43000
3000
φιλόσοφοι, καλλιτέχνες, γιατροί, επιστήμονες --
01:01
are taking a new look at what I call the third act,
20
46000
3000
ρίχνουν μια νέα ματιά σε αυτό που αποκαλώ τρίτη πράξη,
01:04
the last three decades of life.
21
49000
3000
στις τρεις τελευταίες δεκαετίες της ζωής.
01:07
They realize that this is actually a developmental stage of life
22
52000
5000
Συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για ένα στάδιο ανάπτυξης της ζωής
01:12
with its own significance --
23
57000
2000
με τη δική του σημασία --
01:14
as different from midlife
24
59000
3000
τόσο διαφορετικό από τη μέση ηλικία
01:17
as adolescence is from childhood.
25
62000
3000
όσο και η εφηβεία από την παιδική ηλικία.
01:20
And they are asking -- we should all be asking --
26
65000
3000
Και ρωτούν -- όλοι πρέπει να ρωτάμε --
01:23
how do we use this time?
27
68000
3000
πώς θα αξιοποιήσουμε αυτόν τον χρόνο;
01:26
How do we live it successfully?
28
71000
2000
Πώς θα τον ζήσουμε καλά;
01:28
What is the appropriate new metaphor
29
73000
2000
Ποια είναι η κατάλληλη νέα παρομοίωση
01:30
for aging?
30
75000
2000
για τη γήρανση;
01:32
I've spent the last year researching and writing about this subject.
31
77000
3000
Τον τελευταίο χρόνο ερευνώ και γράφω για το θέμα.
01:35
And I have come to find
32
80000
2000
Και κατέληξα ότι
01:37
that a more appropriate metaphor for aging
33
82000
4000
μια πιο κατάλληλη παρομοίωση για τη γήρανση
01:41
is a staircase --
34
86000
2000
είναι η σκάλα --
01:43
the upward ascension of the human spirit,
35
88000
4000
η ανοδική πορεία του ανθρώπινου πνεύματος,
01:47
bringing us into wisdom, wholeness
36
92000
2000
που μας φέρνει κοντά στη σοφία, την ολότητα
01:49
and authenticity.
37
94000
2000
και την αυθεντικότητα.
01:51
Age not at all as pathology;
38
96000
2000
Η ηλικία όχι σαν παθολογία.
01:53
age as potential.
39
98000
2000
Η ηλικία σαν δυνατότητα.
01:55
And guess what?
40
100000
2000
Και ξέρετε κάτι;
01:57
This potential is not for the lucky few.
41
102000
2000
Αυτή η δυνατότητα δεν είναι για λίγους και τυχερούς.
01:59
It turns out,
42
104000
2000
Φαίνεται πως
02:01
most people over 50
43
106000
2000
οι περισσότεροι άνω των 50
02:03
feel better, are less stressed,
44
108000
2000
νιώθουν καλύτερα, είναι λιγότερο πιεσμένοι,
02:05
are less hostile, less anxious.
45
110000
2000
είναι λιγότερο εχθρικοί, λιγότερο αγχωμένοι.
02:07
We tend to see commonalities
46
112000
2000
Τείνουμε να βλέπουμε ομοιότητες
02:09
more than differences.
47
114000
2000
παρά διαφορές.
02:11
Some of the studies even say
48
116000
2000
Κάποιες μελέτες λένε ακόμη
02:13
we're happier.
49
118000
2000
ότι είμαστε και πιο ευτυχισμένοι.
02:15
This is not what I expected, trust me.
50
120000
2000
Δεν το περίμενα καθόλου, πιστέψτε με.
02:17
I come from a long line of depressives.
51
122000
3000
Στην οικογένειά μου είχαμε πολλούς καταθλιπτικούς.
02:20
As I was approaching my late 40s,
52
125000
2000
Πλησιάζοντας τα 50,
02:22
when I would wake up in the morning
53
127000
2000
ξυπνούσα το πρωί
02:24
my first six thoughts would all be negative.
54
129000
2000
και οι πρώτες έξι σκέψεις που έκανα ήταν αρνητικές.
02:26
And I got scared.
55
131000
2000
Και αυτό με τρόμαζε.
02:28
I thought, oh my gosh.
56
133000
2000
Θεέ μου, έλεγα.
02:30
I'm going to become a crotchety old lady.
57
135000
2000
Θα γίνω μια γεροπαράξενη.
02:32
But now that I am actually smack-dab in the middle of my own third act,
58
137000
4000
Αλλά τώρα που βρίσκομαι ακριβώς στη μέση της τρίτης πράξης μου,
02:36
I realize I've never been happier.
59
141000
3000
συνειδητοποιώ ότι ποτέ δεν ήμουν πιο ευτυχισμένη.
02:39
I have such a powerful feeling of well-being.
60
144000
4000
Νιώθω ένα ισχυρό αίσθημα ευημερίας.
02:44
And I've discovered
61
149000
2000
Και ανακάλυψα
02:46
that when you're inside oldness,
62
151000
2000
ότι όταν βρίσκεσαι στην τρίτη ηλικία
02:48
as opposed to looking at it from the outside,
63
153000
2000
και δεν την κοιτάζεις απ' έξω,
02:50
fear subsides.
64
155000
2000
ο φόβος καταλαγιάζει.
02:52
You realize, you're still yourself --
65
157000
2000
Βλέπεις ότι είσαι ακόμα ο εαυτός σου --
02:54
maybe even more so.
66
159000
2000
ίσως και πιο πολύ ακόμα.
02:56
Picasso once said, "It takes a long time to become young."
67
161000
4000
Ο Πικάσο είπε κάποτε, "Χρειάζεται πολύς χρόνος για να γίνεις νέος".
03:00
(Laughter)
68
165000
2000
(Γέλια)
03:02
I don't want to romanticize aging.
69
167000
2000
Δεν θέλω να εξιδανικεύσω τη γήρανση.
03:04
Obviously, there's no guarantee
70
169000
2000
Προφανώς, δεν υπάρχει εγγύηση
03:06
that it can be a time of fruition and growth.
71
171000
2000
ότι μπορεί να αποτελέσει εποχή ευόδωσης και ανάπτυξης.
03:08
Some of it is a matter of luck.
72
173000
2000
Ένα κομμάτι οφείλεται στην τύχη.
03:10
Some of it, obviously, is genetic.
73
175000
3000
Ένα κομμάτι οφείλεται προφανώς στη γενετική.
03:13
One third of it, in fact, is genetic.
74
178000
2000
Το ένα τρίτο στην πραγματικότητα οφείλεται στη γενετική.
03:15
And there isn't much we can do about that.
75
180000
3000
Και γι' αυτό δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά.
03:18
But that means that two-thirds
76
183000
2000
Αλλά για τα δύο τρίτα
03:20
of how well we do in the third act,
77
185000
2000
της καλής μας πορείας στην τρίτη πράξη
03:22
we can do something about.
78
187000
3000
μπορούμε να κάνουμε κάτι.
03:25
We're going to discuss what we can do
79
190000
3000
Θα συζητήσουμε τι μπορούμε να κάνουμε
03:28
to make these added years really successful
80
193000
3000
για να είναι πραγματικά επιτυχημένα αυτά τα επιπλέον χρόνια
03:31
and use them to make a difference.
81
196000
3000
και να τα χρησιμοποιήσουμε για να κάνουμε τη διαφορά.
03:34
Now let me say something about the staircase,
82
199000
2000
Θα σας πω κάτι για τη σκάλα,
03:36
which may seem like an odd metaphor for seniors
83
201000
4000
μια παράδοξη παρομοίωση για ηλικιωμένους
03:40
given the fact that many seniors are challenged by stairs.
84
205000
3000
δεδομένου ότι πολλοί δυσκολεύονται με τις σκάλες.
03:43
(Laughter)
85
208000
2000
(Γέλια)
03:45
Myself included.
86
210000
3000
Κι εγώ επίσης.
03:48
As you may know,
87
213000
2000
Όπως ίσως γνωρίζετε,
03:50
the entire world operates on a universal law:
88
215000
3000
όλος ο κόσμος διέπεται από έναν καθολικό νόμο:
03:53
entropy, the second law of thermodynamics.
89
218000
4000
της εντροπίας, τον δεύτερο θερμοδυναμικό νόμο.
03:57
Entropy means that everything in the world, everything,
90
222000
3000
Εντροπία σημαίνει ότι τα πάντα στον κόσμο, τα πάντα,
04:00
is in a state of decline and decay,
91
225000
2000
βρίσκονται σε κατάσταση ύφεσης και φθοράς,
04:02
the arch.
92
227000
2000
σαν τόξο.
04:04
There's only one exception to this universal law,
93
229000
3000
Μία εξαίρεση υπάρχει σε αυτόν τον καθολικό νόμο
04:07
and that is the human spirit,
94
232000
2000
και αυτή είναι το ανθρώπινο πνεύμα,
04:09
which can continue to evolve upwards --
95
234000
3000
το οποίο μπορεί να συνεχίσει να εξελίσσεται ανοδικά --
04:12
the staircase --
96
237000
2000
στη σκάλα --
04:14
bringing us into wholeness,
97
239000
2000
και να μας οδηγεί στην ολότητα,
04:16
authenticity and wisdom.
98
241000
3000
την αυθεντικότητα και τη σοφία.
04:19
And here's an example of what I mean.
99
244000
2000
Να ένα παράδειγμα του τι εννοώ,
04:21
This upward ascension
100
246000
2000
Αυτή η ανοδική πορεία
04:23
can happen even in the face of extreme physical challenges.
101
248000
4000
μπορεί να συμβεί ακόμα και όταν υπάρχουν ακραίες σωματικές προκλήσεις.
04:27
About three years ago,
102
252000
2000
Πριν τρία χρόνια περίπου,
04:29
I read an article in the New York Times.
103
254000
2000
διάβασα ένα άρθρο στους Νιου Γιορκ Τάιμς.
04:31
It was about a man named Neil Selinger --
104
256000
2000
Για έναν άντρα ονόματι Νιλ Σέλινγκερ --
04:33
57 years old, a retired lawyer --
105
258000
3000
57 ετών, συνταξιούχο δικηγόρο --
04:36
who had joined the writers group at Sarah Lawrence
106
261000
3000
που είχε γραφτεί σε συγγραφική ομάδα στο κολέγιο Σάρα Λόρενς
04:39
where he found his writer's voice.
107
264000
3000
όπου ανακάλυψε τη φωνή του ως συγγραφέας.
04:42
Two years later,
108
267000
2000
Δύο χρόνια μετά,
04:44
he was diagnosed with ALS, commonly known as Lou Gehrig's disease.
109
269000
3000
διαγνώστηκε με πλάγια μυατροφική σκλήρυνση.
04:47
It's a terrible disease. It's fatal.
110
272000
3000
Μια τρομερή ασθένεια. Ανίατη.
04:50
It wastes the body, but the mind remains intact.
111
275000
4000
Καταστρέφει το σώμα αλλά ο νους παραμένει άθικτος.
04:54
In this article, Mr. Selinger wrote the following
112
279000
3000
Στο άρθρο, ο κ. Σέλινγκερ έγραψε τα εξής
04:57
to describe what was happening to him.
113
282000
3000
για να περιγράψει αυτό που του συνέβαινε.
05:00
And I quote,
114
285000
3000
Έγραψε,
05:03
"As my muscles weakened,
115
288000
2000
"Καθώς οι μύες μου εξασθενούσαν,
05:05
my writing became stronger.
116
290000
3000
η γραφή μου δυνάμωνε.
05:08
As I slowly lost my speech,
117
293000
3000
Καθώς έχανα αργά την ομιλία μου,
05:11
I gained my voice.
118
296000
3000
κέρδιζα τη φωνή μου.
05:14
As I diminished, I grew.
119
299000
2000
Καθώς συρρικνωνόμουν, μεγάλωνα.
05:16
As I lost so much,
120
301000
2000
Κι έχασα τόσα πολλά,
05:18
I finally started to find myself."
121
303000
4000
που τελικά άρχισα να ανακαλύπτω τον εαυτό μου".
05:22
Neil Selinger, to me,
122
307000
2000
Ο Νιλ Σέλινγκερ ενσαρκώνει για μένα,
05:24
is the embodiment of mounting the staircase
123
309000
3000
την ανάβαση στη σκάλα
05:27
in his third act.
124
312000
3000
στην τρίτη πράξη του.
05:30
Now we're all born with spirit, all of us,
125
315000
2000
Όλοι γεννιόμαστε με πνεύμα, όλοι μας
05:32
but sometimes it gets tamped down
126
317000
3000
αλλά μερικές φορές καταρρακωνόμαστε
05:35
beneath the challenges of life,
127
320000
2000
από τις προκλήσεις της ζωής,
05:37
violence, abuse, neglect.
128
322000
3000
τη βία, την κακομεταχείριση, την παραμέληση.
05:40
Perhaps our parents suffered from depression.
129
325000
2000
Ίσως οι γονείς μας να υπέφεραν από κατάθλιψη.
05:42
Perhaps they weren't able to love us
130
327000
2000
Ίσως να μην μπορούσαν να μας αγαπήσουν
05:44
beyond how we performed in the world.
131
329000
4000
ξέχωρα από την πορεία μας στον κόσμο.
05:48
Perhaps we still suffer
132
333000
2000
Ίσως μας πονάει ακόμα
05:50
from a psychic pain, a wound.
133
335000
2000
κάτι στο σώμα μας, κάποιο τραύμα.
05:52
Perhaps we feel that many of our relationships have not had closure.
134
337000
4000
Ίσως νιώθουμε ότι πολλές σχέσεις μας δεν έκλεισαν τον κύκλο τους.
05:56
And so we can feel unfinished.
135
341000
4000
Νιώθουμε κάτι ανεκπλήρωτο.
06:00
Perhaps the task of the third act
136
345000
3000
Ίσως ο σκοπός της τρίτης πράξης
06:03
is to finish up the task of finishing ourselves.
137
348000
5000
είναι να ολοκληρώσουμε το έργο της ολοκλήρωσης του εαυτού μας.
06:08
For me, it began as I was approaching my third act,
138
353000
4000
Σε μένα ξεκίνησε καθώς πλησίαζα την τρίτη πράξη μου,
06:12
my 60th birthday.
139
357000
2000
στα 60στά μου γενέθλια.
06:14
How was I supposed to live it?
140
359000
2000
Πώς θα την ζούσα;
06:16
What was I supposed to accomplish in this final act?
141
361000
3000
Τι έπρεπε να επιτύχω στην τελική πράξη;
06:19
And I realized that, in order to know where I was going,
142
364000
4000
Και συνειδητοποίησα, ότι προκειμένου να ξέρω πού πήγαινα,
06:23
I had to know where I'd been.
143
368000
2000
έπρεπε να ξέρω από πού ερχόμουν.
06:25
And so I went back
144
370000
2000
Κι έτσι γύρισα πίσω
06:27
and I studied my first two acts,
145
372000
2000
και μελέτησα τις δύο πρώτες πράξεις μου,
06:29
trying to see who I was then,
146
374000
3000
προσπαθώντας να καταλάβω ποια ήμουν τότε,
06:32
who I really was --
147
377000
2000
ποια πραγματικά ήμουν --
06:34
not who my parents or other people told me I was,
148
379000
3000
όχι ποια μου έλεγαν ότι ήμουν οι γονείς μου ή ο κόσμος,
06:37
or treated me like I was.
149
382000
2000
ούτε σαν ποια μου φέρονταν.
06:39
But who was I? Who were my parents --
150
384000
2000
Ποια ήμουν όμως; Ποιοι ήταν οι γονείς μου --
06:41
not as parents, but as people?
151
386000
3000
όχι σαν γονείς αλλά σαν άνθρωποι;
06:44
Who were my grandparents?
152
389000
2000
Ποιοι ήταν οι παππούδες μου;
06:46
How did they treat my parents?
153
391000
2000
Πώς φέρονταν στους γονείς μου;
06:48
These kinds of things.
154
393000
3000
Τέτοια πράγματα.
06:51
I discovered a couple of years later
155
396000
3000
Μερικά χρόνια μετά ανακάλυψα
06:54
that this process that I had gone through
156
399000
3000
ότι η διαδικασία που είχα περάσει
06:57
is called by psychologists
157
402000
2000
ονομάζεται από τους ψυχολόγους
06:59
"doing a life review."
158
404000
2000
"ανασκόπηση ζωής".
07:01
And they say it can give new significance
159
406000
2000
Και λένε ότι μπορεί να δώσει νέα σημασία
07:03
and clarity and meaning
160
408000
2000
και διαύγεια και νόημα
07:05
to a person's life.
161
410000
2000
στη ζωή ενός ανθρώπου.
07:07
You may discover, as I did,
162
412000
3000
Ίσως ανακαλύψετε, όπως εγώ,
07:10
that a lot of things that you used to think were your fault,
163
415000
3000
ότι πολλά για τα οποία πιστεύατε ότι φταίγατε,
07:13
a lot of things you used to think about yourself,
164
418000
3000
πολλά τα οποία σκεφτόσασταν για τον εαυτό σας,
07:16
really had nothing to do with you.
165
421000
3000
δεν είχαν στην ουσία καμία σχέση με εσάς.
07:19
It wasn't your fault; you're just fine.
166
424000
3000
Δεν φταίγατε εσείς. Εσείς είστε μια χαρά.
07:22
And you're able to go back
167
427000
2000
Και μπορείτε να γυρίσετε πίσω
07:24
and forgive them
168
429000
2000
και να τους συγχωρήσετε
07:26
and forgive yourself.
169
431000
2000
και να συγχωρήσετε τον εαυτό σας.
07:28
You're able to free yourself
170
433000
3000
Μπορείτε να απελευθερωθείτε
07:31
from your past.
171
436000
2000
από το παρελθόν σας.
07:33
You can work to change
172
438000
2000
Μπορείτε να δοκιμάσετε να αλλάξετε
07:35
your relationship to your past.
173
440000
2000
τη σχέση σας με το παρελθόν σας.
07:37
Now while I was writing about this,
174
442000
2000
Όταν τα έγραφα αυτά,
07:39
I came upon a book called "Man's Search for Meaning"
175
444000
3000
ανακάλυψα ένα βιβλίο με τίτλο "Αναζητώντας το νόημα της ζωής"
07:42
by Viktor Frankl.
176
447000
2000
του Βίκτορ Φρανκλ.
07:44
Viktor Frankl was a German psychiatrist
177
449000
3000
Ο Βίκτορ Φρανκλ ήταν ένας Γερμανός ψυχίατρος
07:47
who'd spent five years in a Nazi concentration camp.
178
452000
3000
ο οποίος έζησε πέντε χρόνια σε στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί.
07:50
And he wrote that, while he was in the camp,
179
455000
3000
Έγραψε ότι, όταν ήταν στο στρατόπεδο,
07:53
he could tell, should they ever be released,
180
458000
4000
μπορούσε να ξεχωρίσει, αν ποτέ τους ελευθέρωναν,
07:57
which of the people would be okay
181
462000
2000
ποιοι θα ήταν καλά
07:59
and which would not.
182
464000
2000
και ποιοι όχι.
08:01
And he wrote this:
183
466000
5000
Και έγραψε το εξής:
08:06
"Everything you have in life can be taken from you
184
471000
3000
"Όλα όσα έχεις στη ζωή, μπορούν να σου τα στερήσουν,
08:09
except one thing,
185
474000
2000
εκτός από ένα,
08:11
your freedom to choose
186
476000
2000
την ελευθερία να επιλέξεις
08:13
how you will respond
187
478000
2000
τη στάση που θα κρατήσεις
08:15
to the situation.
188
480000
2000
απέναντι σε μια κατάσταση.
08:17
This is what determines
189
482000
2000
Αυτό καθορίζει
08:19
the quality of the life we've lived --
190
484000
2000
την ποιότητα της ζωής που ζήσαμε --
08:21
not whether we've been rich or poor,
191
486000
2000
όχι κατά πόσον ήμασταν πλούσιοι ή φτωχοί,
08:23
famous or unknown,
192
488000
2000
διάσημοι ή άγνωστοι,
08:25
healthy or suffering.
193
490000
2000
υγιείς ή καταπονημένοι.
08:27
What determines our quality of life
194
492000
3000
Αυτό που καθορίζει την ποιότητα της ζωής μας
08:30
is how we relate to these realities,
195
495000
3000
είναι η σχέση μας με την πραγματικότητα,
08:33
what kind of meaning we assign them,
196
498000
2000
η σημασία που της δίνουμε,
08:35
what kind of attitude we cling to about them,
197
500000
3000
η στάση προσκόλλησης που έχουμε,
08:38
what state of mind we allow them to trigger."
198
503000
4000
η σκέψη που της επιτρέπουμε να γεννήσει".
08:42
Perhaps the central purpose of the third act
199
507000
3000
Ίσως ο κεντρικός σκοπός της τρίτης πράξης
08:45
is to go back and to try, if appropriate,
200
510000
4000
να είναι να γυρίσουμε πίσω και να δοκιμάσουμε, αν γίνεται,
08:49
to change our relationship
201
514000
2000
να αλλάξουμε τη σχέση μας
08:51
to the past.
202
516000
2000
με το παρελθόν.
08:53
It turns out that cognitive research shows
203
518000
3000
Η έρευνα για τις γνωστικές λειτουργίες δείχνει
08:56
when we are able to do this,
204
521000
2000
ότι όταν μπορέσουμε να το κάνουμε,
08:58
it manifests neurologically --
205
523000
3000
έχουμε εμφανή νευρολογικά αποτελέσματα --
09:01
neural pathways are created in the brain.
206
526000
3000
στον εγκέφαλο δημιουργούνται νευρικές οδοί.
09:04
You see, if you have, over time,
207
529000
2000
Αν στο πέρασμα του χρόνου,
09:06
reacted negatively to past events and people,
208
531000
3000
έχετε αντιδράσει αρνητικά σε γεγονότα και άτομα του παρελθόντος,
09:09
neural pathways are laid down
209
534000
3000
οι νευρικές οδοί καταγράφονται
09:12
by chemical and electrical signals that are sent through the brain.
210
537000
3000
από χημικά και ηλεκτρικά σήματα που αποστέλλονται μέσω του εγκεφάλου.
09:15
And over time, these neural pathways become hardwired,
211
540000
3000
Και με τον καιρό, οι νευρικές οδοί εδραιώνονται,
09:18
they become the norm --
212
543000
2000
γίνονται ο κανόνας --
09:20
even if it's bad for us
213
545000
2000
ακόμα και αν δεν μας κάνουν καλό
09:22
because it causes us stress and anxiety.
214
547000
3000
επειδή μας προκαλούν πίεση και άγχος.
09:25
If however,
215
550000
2000
Αν όμως,
09:27
we can go back and alter our relationship,
216
552000
4000
μπορούμε να γυρίσουμε πίσω και να αλλάξουμε τη σχέση μας,
09:31
re-vision our relationship
217
556000
2000
φανταστούμε εκ νέου τη σχέση μας
09:33
to past people and events,
218
558000
2000
με τα άτομα και τα γεγονότα του παρελθόντος,
09:35
neural pathways can change.
219
560000
2000
οι νευρικές οδοί μπορούν να αλλάξουν.
09:37
And if we can maintain
220
562000
2000
Και αν μπορούμε να διατηρούμε
09:39
the more positive feelings about the past,
221
564000
3000
τα πιο θετικά συναισθήματα για το παρελθόν,
09:42
that becomes the new norm.
222
567000
2000
τότε αυτό γίνεται ο νέος κανόνας.
09:44
It's like resetting a thermostat.
223
569000
3000
Σαν να ρυθμίζετε εκ νέου έναν θερμοστάτη.
09:47
It's not having experiences
224
572000
3000
Δεν είναι οι εμπειρίες
09:50
that make us wise,
225
575000
3000
που μας κάνουν σοφούς,
09:53
it's reflecting on the experiences that we've had
226
578000
4000
η σκέψη πάνω στις εμπειρίες που είχαμε
09:57
that makes us wise --
227
582000
2000
μας κάνει σοφούς --
09:59
and that helps us become whole,
228
584000
2000
και μας βοηθάει να ολοκληρωθούμε,
10:01
brings wisdom and authenticity.
229
586000
2000
μας χαρίζει σοφία και αυθεντικότητα.
10:03
It helps us become what we might have been.
230
588000
4000
Μας βοηθάει να γίνουμε αυτό που θα μπορούσαμε να είχαμε γίνει.
10:07
Women start off whole, don't we?
231
592000
2000
Οι γυναίκες ξεκινούν ολοκληρωμένες, αυτό δεν κάνουμε;
10:09
I mean, as girls, we start off feisty -- "Yeah, who says?"
232
594000
3000
Όταν είμαστε μικρές, ξεκινάμε όλο μαχητικότητα -- και δεν σηκώνουμε πολλά-πολλά.
10:12
We have agency.
233
597000
2000
Έχουμε πυγμή.
10:14
We are the subjects of our own lives.
234
599000
2000
Είμαστε το κέντρο της ζωής μας.
10:16
But very often,
235
601000
2000
Αλλά πολύ συχνά,
10:18
many, if not most of us, when we hit puberty,
236
603000
3000
πολλές, αν όχι οι περισσότερες, όταν φτάνουμε στην εφηβεία,
10:21
we start worrying about fitting in and being popular.
237
606000
3000
αγωνιούμε να ενσωματωθούμε και να είμαστε δημοφιλείς.
10:24
And we become the subjects and objects of other people's lives.
238
609000
4000
Και καταλήγουμε το κέντρο και το αντικείμενο της ζωής τρίτων.
10:28
But now, in our third acts,
239
613000
3000
Τώρα, όμως, στην τρίτη πράξη μας,
10:31
it may be possible
240
616000
2000
ίσως μπορούμε
10:33
for us to circle back to where we started
241
618000
3000
να γυρίσουμε πίσω από όπου ξεκινήσαμε
10:36
and know it for the first time.
242
621000
2000
και να το συνειδητοποιήσουμε για πρώτη φορά.
10:38
And if we can do that,
243
623000
3000
Και αν το καταφέρουμε,
10:41
it will not just be for ourselves.
244
626000
3000
δεν θα είναι μόνο για εμάς.
10:44
Older women
245
629000
2000
Οι γυναίκες τρίτης ηλικίας
10:46
are the largest demographic in the world.
246
631000
2000
αποτελούν τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα στον κόσμο.
10:48
If we can go back and redefine ourselves
247
633000
3000
Αν γυρίσουμε πίσω και επαναπροσδιορίσουμε τον εαυτό μας
10:51
and become whole,
248
636000
2000
και ολοκληρωθούμε,
10:53
this will create a cultural shift in the world,
249
638000
5000
θα δημιουργήσουμε μια πολιτισμική μετατόπιση στον κόσμο
10:58
and it will give an example to younger generations
250
643000
3000
και θα δώσουμε παράδειγμα στις νεότερες γενιές
11:01
so that they can reconceive their own lifespan.
251
646000
3000
ώστε να συλλογιστούν εκ νέου τη δική τους ζωής.
11:04
Thank you very much.
252
649000
2000
Σας ευχαριστώ πολύ.
11:06
(Applause)
253
651000
7000
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Jane Fonda - Actor and activistJane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist.
Why you should listen
Jane Fonda is an actor, author, producer and activist supporting environmental issues, peace and female empowerment. She founded the Georgia Campaign for Adolescent Pregnancy Prevention, and established the Jane Fonda Center for Adolescent Reproductive Health at Emory. She cofounded the Women’s Media Center, and sits on the board of V-Day, a global effort to stop violence against women and girls.
Fonda's remarkable screen and stage career includes two Best Actress Oscars, an Emmy, a Tony Award nomination and an Honorary Palme d’Or from the Cannes Film Festival. Offstage, she revolutionized the fitness industry in the 1980s with Jane Fonda’s Workout — the all-time top-grossing home video. She has written a best-selling memoir, My Life So Far, and Prime Time, a comprehensive guide to living life to the fullest.
Jane Fonda | Speaker | TED.com