TEDxWomen 2011
Jane Fonda: Life's third act
ဘ၀ရဲ့ တတိယ ဇာတ်ဝင်ခန်း
Filmed:
Readability: 3.9
2,712,903 views
ယခု မျိုးဆက်အတွင်းမှာ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ပျမ်းမျှသက်တမ်းထဲကို နောက်ထပ် အနှစ်(၃၀) ပေါင်းပေးနိူင်ခဲ့ပါပြီ။ ဒီနှစ်တွေဆိုတာဟာ မှတ်တမ်းတင်စရာ အချက်တစ်ချက်ပဲ ဒါမှမဟုတ် ဖောက်ပြန်နေတဲ့ မူမမှန်တဲ့အရာတစ်ခု မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီပြောဆို ဆွေးနွေးမှုမှာ ဂျိန်း(န်) ဖွန်ဒါက ကျွန်တော်တို့ ဘဝတွေရဲ့ ဒီပြောင်းလဲတိုးတက်မှု အသစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့တွေ ဘယ်လို စဉ်းစားမိကြသလဲဆိုတာကို မေးမြန်းထားပါတယ်။ (TEDxWomen တွင်ရိုက်ကူးထားပါသည်။)
Jane Fonda - Actor and activist
Jane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist. Full bio
Jane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
There have been many revolutions
0
0
2000
ပြီးခဲ့တဲ့ ရာစုနှစ်အတွင်းကစပြီး တော်လှန်ရေးတွေ
00:17
over the last century,
1
2000
2000
အများကြီးဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ကြပါပြီ။
00:19
but perhaps none as significant
2
4000
2000
ဒါပေမယ့် ဘယ်အရာကမှ အသက်ရှည်ခြင်းဆိုတဲ့ တော်လှန်ရေးလောက်
00:21
as the longevity revolution.
3
6000
3000
အရေးမပါဘူးလို့ ဆိုကောင်းဆိုနိူင်ပါတယ်။
00:24
We are living on average today
4
9000
2000
ယနေ့မှာတော့ ကျွန်မတို့တွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ဘိုးဘေးတွေထက်
00:26
34 years longer than our great-grandparents did.
5
11000
3000
ပျမ်းမျှအားဖြင့် အသက် (၃၄)နှစ်လောက်ကို ပိုမို အသက်ရှင်နေထိုင်နေကြပါတယ်။
00:29
Think about that.
6
14000
2000
ဒါကို စဉ်းစားကြည့်လိုက်ပါ။
00:31
That's an entire second adult lifetime
7
16000
3000
ဒါဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ သက်တမ်းကို ထပ်ပေါင်းပေးထားတဲ့
00:34
that's been added to our lifespan.
8
19000
2000
နောက် လူကြီးအသက် တစ်ခုလုံးဘဲ မဟုတ်ပါကလား။
00:36
And yet, for the most part,
9
21000
2000
ဒါပေမဲ့လည်း အများစုအနေနဲ့ကတော့
00:38
our culture has not come to terms with what this means.
10
23000
3000
ကျွန်မတို့ယဉ်ကျေးမှုဟာ ဒီဆိုလိုချက်ရဲ့ အနှစ်သာရဆီကို ရောက်မလာသေးပါဘူး။
00:41
We're still living with the old paradigm
11
26000
3000
ကျွန်မတို့တွေဟာ မုခ်ခုံးတစ်ခုလို အသက်အရွယ်ဆိုင်ရာ ခံယူချက် အဟောင်းကြီးထဲမှာပဲ
00:44
of age as an arch.
12
29000
2000
နေထိုင် အသင်ရှင်နေကြတုန်းပါပဲ။
00:46
That's the metaphor, the old metaphor.
13
31000
2000
ဒါဟာ ပုံဆောင်မှုတစ်ခုပါ၊ ပုံဆောင်မှု အဟောင်းကြီးတစ်ခုပါပဲ
00:48
You're born, you peak at midlife
14
33000
2000
သင်တို့မွေးဖွားကြတယ်၊ အလယ်အလတ် အရွယ်မှာ အမြင့်ဆုံးကို ရောက်ရှိကြတယ်၊
00:50
and decline into decrepitude.
15
35000
2000
အိုနာကျိုးကန်း အရွယ်ရောက်တော့ ကျဆင်းသွားကြတယ်။
00:52
(Laughter)
16
37000
2000
(ရယ်သံများ)
00:54
Age as pathology.
17
39000
2000
ရောဂါဗေဒ အတိုင်း အိုမင်းကြတယ်။
00:56
But many people today --
18
41000
2000
ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့ခေတ် လူတော်တော်များများကတော့
00:58
philosophers, artists, doctors, scientists --
19
43000
3000
အတွေးအခေါ်ပညာရှင်တွေ၊ အနုပညာရှင်တွေ၊ ဆရာဝန်တွေ၊ သိပ္ပံပညာရှင်တွေပေါ့
01:01
are taking a new look at what I call the third act,
20
46000
3000
တတိယ ဇာတ်ဝင်ခန်းလို့ ကျွန်မ ခေါ်ဝေါ်တဲ့ ဘဝရဲ့ နောက်ဆုံး အနှစ်(၃၀)ကို
01:04
the last three decades of life.
21
49000
3000
အမြင်သစ်တစ်ခုနဲ့ ရှုမြင်နေကြပါတယ်။
01:07
They realize that this is actually a developmental stage of life
22
52000
5000
ဒါဟာ တကယ်တော့ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် အဓိပ္ပါယ်နဲ့ ဘဝရဲ့ ဖွံဖြိုးမှုဆိုင်ရာ အဆင့်တစ်ခုလို့
01:12
with its own significance --
23
57000
2000
သူတို့ နားလည် သဘောပေါက်ကြတယ်။
01:14
as different from midlife
24
59000
3000
ကလေးဘဝနဲ့ ကြီးကောင်ဝင်စအရွယ် ခြားနားသလိုပဲ
01:17
as adolescence is from childhood.
25
62000
3000
လူလတ်ပိုင်းဘဝနဲ့ ခြားနားနေမှုပါ။
01:20
And they are asking -- we should all be asking --
26
65000
3000
နောက်ပြီး သူတို့တွေက မေးမြန်းနေကြတာက ကျွန်မတို့အားလုံးလည်း မေးမြန်းသင့်တာပဲလေ
01:23
how do we use this time?
27
68000
3000
"ကျွန်မတို့တွေ ဒီကာလကို ဘယ်လို အသုံးပြုကြသလဲ၊"
01:26
How do we live it successfully?
28
71000
2000
"ကျွန်မတို့တွေ ဒီကာလကို ဘယ်လို အောင်အောင်မြင်မြင် နေထိုင်ကြပါသလဲ၊" ။
01:28
What is the appropriate new metaphor
29
73000
2000
"အသက်အရွယ် အိုမင်းလာခြင်းရဲ့
01:30
for aging?
30
75000
2000
ပုံဆောင်မှုအသစ်က ဘာပါလဲ" ဆိုတာတွေပေါ့။
01:32
I've spent the last year researching and writing about this subject.
31
77000
3000
လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က ဒီအကြောင်းအရာနဲ့ပတ်သက်ပြီး သုသေသနပြုခြင်းနဲ့ ရေးသားခြင်းတို့နဲ့ ကျွန်မရဲ့ အချိန်ကိုကုန်လွန်ခဲ့တယ်။
01:35
And I have come to find
32
80000
2000
ကျွန်မတွေ့ရှိလာရတာကတော့
01:37
that a more appropriate metaphor for aging
33
82000
4000
အသက်အရွယ်အိုမင်းခြင်းရဲ့ ပိုပြီး သင့်တော်တဲ့ ပုံဆောင်မှု အသစ်ကတော့
01:41
is a staircase --
34
86000
2000
လှေခါးအုံတစ်ခုပါ။
01:43
the upward ascension of the human spirit,
35
88000
4000
အထက်ကိုတက်ခြင်းဆိုတဲ့ လူသားစိတ်ဓာတ်၊
01:47
bringing us into wisdom, wholeness
36
92000
2000
ကျွန်မတို့ကို ဉာဏ်ပညာ၊ ပြီးပြည့်စုံမှု၊ စစ်မှန်မှု ရှိရာဆီကို
01:49
and authenticity.
37
94000
2000
ဆောင်ကြဉ်းပေးခြင်းပါ။
01:51
Age not at all as pathology;
38
96000
2000
အသက်အရွယ်ဆိုတာက ရောဂါဗေဒ အဖြစ်အနေနဲ့ လုံးဝမဟုတ်ပါဘူး။
01:53
age as potential.
39
98000
2000
အသက်အရွယ်ဆိုတာက စွမ်းပကား အနေနဲ့ပါ။
01:55
And guess what?
40
100000
2000
ပြီးတော့ ဘာလဲဆိုတာ မှန်းကြည့်ပေးပါလား။
01:57
This potential is not for the lucky few.
41
102000
2000
ဒီစွမ်းပကားဆိုတာက ကံကောင်းတဲ့သူ အနည်းငယ်ပဲ မဟုတ်ပါဘူး။
01:59
It turns out,
42
104000
2000
အသက်(၅၀) ကျော်သူ အများစုဟာ
02:01
most people over 50
43
106000
2000
ပိုပြီးနေလို့ထိုင်လို့ ကောင်းပါတယ်၊ စိတ်ဖိစီးမှု ပိုပြီးလျော့နည်းပါတယ်၊
02:03
feel better, are less stressed,
44
108000
2000
ရန်လိုစိတ်လည်း ပိုပြီးလျော့နည်းပါတယ်၊ ပူပန်စိတ်လည်း
02:05
are less hostile, less anxious.
45
110000
2000
ပိုပြီးလျော့နည်းပါတယ်ဆိုတာ ပြဆိုနေပါတယ်။
02:07
We tend to see commonalities
46
112000
2000
ကျွန်မတို့တွေဟာ ကွဲပြားခြားနားမှုတွေထက်
02:09
more than differences.
47
114000
2000
တူညီမှုတွေကိုပိုပြီး မြင်တွေ့ရလေ့ရှိပါတယ်။
02:11
Some of the studies even say
48
116000
2000
တစ်ချို့ လေ့လာမှုတွေကဆိုရင်
02:13
we're happier.
49
118000
2000
ပိုပြီး ပျော်ကြပါတယ်လို့တောင် ဆိုကြပါတယ်။
02:15
This is not what I expected, trust me.
50
120000
2000
ဒါဟာ ကျွန်မ မျှော်လင့်ထားတဲ့ အရာမဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်မပြောတာကိုယုံပါ။
02:17
I come from a long line of depressives.
51
122000
3000
ကျွန်မဟာ ကာလရှည်ကြာတဲ့ စိတ်အားငယ်မှု ဖြတ်သန်းလာခဲ့ရသူပါ။
02:20
As I was approaching my late 40s,
52
125000
2000
ကျွန်မအသက် (၄၀) နှောင်းပိုင်နှစ်တွေ ချဉ်းကပ်လာတော့
02:22
when I would wake up in the morning
53
127000
2000
အိပ်ရာက နိူးထလိုက်တိုင်းမှာ
02:24
my first six thoughts would all be negative.
54
129000
2000
ကျွန်မရဲ့ အာရုံ (၆)ပါးစလုံး အတွေးတွေက အပျက်သဘောတွေချည်းပဲ ဖြစ်ဖြစ်နေတော့တယ်။
02:26
And I got scared.
55
131000
2000
ဒီတော့ ကျွန်မ တုန်လှုပ်သွားမိပြီး
02:28
I thought, oh my gosh.
56
133000
2000
တွေးမိလိုက်တာက "အလိုလေးလေး၊
02:30
I'm going to become a crotchety old lady.
57
135000
2000
ငါတော့ စိတ်တိုတို၊ ဘုကျကျ အမယ်အိုကြီး ဖြစ်တော့မှာပါလား။" လို့ပေါ့။
02:32
But now that I am actually smack-dab in the middle of my own third act,
58
137000
4000
ကျွန်မကိုယ်ပိုင် တတိယ ဇာတ်ဝင်ခန်းရဲ့ အလယ်ကို ရောက်နေပါတော့တယ်။
02:36
I realize I've never been happier.
59
141000
3000
ကျွန်မ သဘောပေါက်နားလည်တာက တစ်ခါမှ ဒီထက်ပိုပြီး မပျော်ရွှင်ခဲ့ဖူးဘူး ဆိုတာပါပဲ။
02:39
I have such a powerful feeling of well-being.
60
144000
4000
ကျန်းမာခြင်းသုခရဲ့ ဒီလောက်ကို စွမ်းအားကောင်းတဲ့ ခံစားမှုမျိုးကို ကျွန်မပိုင်ဆိုင်ထားပါတယ်။
02:44
And I've discovered
61
149000
2000
ပြီးတော့ ကျွန်မ ရှာဖွေတွေ့ရှိထားတာက
02:46
that when you're inside oldness,
62
151000
2000
သင်ဟာ အတွင်းဖက်မှာ အိုမင်းတဲ့အခါမှာ
02:48
as opposed to looking at it from the outside,
63
153000
2000
အပြင်ဖက်ကနေပြီး ဒါကို မြင်ရတာနဲ့ တစ်ခြားစီဖြစ်ပြီး
02:50
fear subsides.
64
155000
2000
ကြောက်စိတ်က လျော့ပါးသွားပါတယ်။
02:52
You realize, you're still yourself --
65
157000
2000
သင်သဘောပေါက်လိုက်တာက သင်ဟာ ကိုယ့်ဘာသာကို ရှိနေဆဲပဲဆိုတာပါ။
02:54
maybe even more so.
66
159000
2000
ဒီထက်တောင် ပိုကောင်းပိုပါလိမ့်ဦးမယ်။
02:56
Picasso once said, "It takes a long time to become young."
67
161000
4000
ပီကာဆို တစ်ခါတုန်းက ပြောခဲ့ဖူးတာကတော့ "ငယ်ရွယ်နုပျိုလာဖို့က အချိန်အတော်ယူရပါတယ်" တဲ့လေ။
03:00
(Laughter)
68
165000
2000
(ရယ်သံများ)
03:02
I don't want to romanticize aging.
69
167000
2000
ကျွန်မအနေနဲ့ အိုမင်းလာခြင်းအကြောင်းကို စိတ်ကူးယဉ် ဇာတ်လမ်းဆင်မနေချင်ပါဘူး။
03:04
Obviously, there's no guarantee
70
169000
2000
သိသာတာကတော့ ဒီမှာ သီးပွင့်ဖြစ်ထွန်းဖို့နဲ့ ကြီးထွားလာဖို့
03:06
that it can be a time of fruition and growth.
71
171000
2000
အချိန်ကာလတစ်ခု ရှိလာနိူင်တယ်ဆိုတာ အာမခံချက်မရှိဘူးလေ။
03:08
Some of it is a matter of luck.
72
173000
2000
တချို့က ကံကို အရင်းခံပါတယ်။
03:10
Some of it, obviously, is genetic.
73
175000
3000
တချို့ကတော့ မျိုးရိုးဗီဇနဲ့ဆိုင်တယ်ဆိုတာ အသိသာကြီးပါ။
03:13
One third of it, in fact, is genetic.
74
178000
2000
အမှန်တကယ်တော့ သုံးပုံတစ်ပုံက မျိုးရိုးဗီဇနဲ့ဆိုင်ပါတယ်။
03:15
And there isn't much we can do about that.
75
180000
3000
ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မတို့တတ်နိူင်တာဆိုလို့ သိပ်များများစားစား မရှိလှပါဘူး။
03:18
But that means that two-thirds
76
183000
2000
ဒါပေမဲ့ ဆိုလိုတာက တတိယ ဇာတ်ဝင်ခန်းမှာ သုံးပုံနှစ်ပုံကို
03:20
of how well we do in the third act,
77
185000
2000
ကျွန်မတို့ ဘယ်လို ကောင်းကောင်းမွန်မွန် လုပ်နိူင်တယ်ဆိုတာပါ။
03:22
we can do something about.
78
187000
3000
ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မတို့ တစ်ခုခုတော့ လုပ်နိူင်ပါတယ်။
03:25
We're going to discuss what we can do
79
190000
3000
ဒီအပိုဆောင်းပေးလာတဲ့ နှစ်ကာလတွေကို
03:28
to make these added years really successful
80
193000
3000
တကယ့်ကို အောင်မြင်အောင် ဘာတွေလုပ်နိူင်တာနဲ့ ထူးခြားမှု တစ်ခုပြုလုပ်ဖို့
03:31
and use them to make a difference.
81
196000
3000
ဒါတွေကို အသုံးပြုနိူင်တယ်ဆိုတာကို ကျွန်မတို့ ဆွေးနွေကြတော့မှာပါ။
03:34
Now let me say something about the staircase,
82
199000
2000
ကဲ ကျွန်မ လှေကားအုံအကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တစ်ခု ပြောပါရစေ။
03:36
which may seem like an odd metaphor for seniors
83
201000
4000
ဒါက သက်ကြီးရွယ်အိုတွေအတွက်ကျတော့ ထူးဆန်းတဲ့ဥပမာတစ်ခုလိုမျိုး ထင်ကောင်းထင်မိနေမလားပဲ။
03:40
given the fact that many seniors are challenged by stairs.
84
205000
3000
သက်ကြီးရွယ်အိုတွေအတွက်ဟာ လှေကားထစ်တွေရဲ့ အကဲစမ်းမှုကို ခံရတာပဲလေ။
03:43
(Laughter)
85
208000
2000
(ရယ်သံများ)
03:45
Myself included.
86
210000
3000
ကျွန်မလည်းပါတာပေါ့။
03:48
As you may know,
87
213000
2000
အားလုံးသိတဲ့အတိုင်းပဲပေါ့
03:50
the entire world operates on a universal law:
88
215000
3000
ကမ္ဘာကြီးတစ်ခုလုံးဟာ လူတိုင်းလက်ခံထားတဲ့ ဥပဒေသတစ်ခုမှာ လည်ပတ်ဆောင်ရွက်နေတာပါ။
03:53
entropy, the second law of thermodynamics.
89
218000
4000
အင်ထရိုပီ အပူနဲ့ အခြားစွမ်းအင်တွေရဲ့ ဆက်စပ်မှုကိုလေ့လာတဲ့ပညာရဲ့ ဒုတိယ ဥပဒေသပါ။
03:57
Entropy means that everything in the world, everything,
90
222000
3000
အင်ထရိုပီဆိုတာက ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ အရာတိုင်းဟာ၊ ဘယ်အရာမဆိုပေါ့
04:00
is in a state of decline and decay,
91
225000
2000
ကျဆင်းခြင်းနဲ့ ယိုယွင်းပျက်စီးခြင်း သဘောထားရှိတယ်၊
04:02
the arch.
92
227000
2000
ကိုင်းညွတ်ခြင်းပေါ့။
04:04
There's only one exception to this universal law,
93
229000
3000
ဒီလူတိုင်းလက်ခံတဲ့ ဥပဒေသမှာ ခြွင်းချက် တစ်ခုပဲရှိတယ်။
04:07
and that is the human spirit,
94
232000
2000
ဒါကတော့ လူသားရဲ့ အထက်ဖက်ကို ပြောင်းလဲဖြစ်ပေါ်ဖို့
04:09
which can continue to evolve upwards --
95
234000
3000
ဆက်လက်တည်မြဲနေနိူင်တဲ့ စိတ်ဓာတ်ပါပဲ၊
04:12
the staircase --
96
237000
2000
လှေကားအုံမှာ
04:14
bringing us into wholeness,
97
239000
2000
ကျွန်မတို့ကို ပြီးပြည့်စုံမှု၊ စစ်မှန်မှုနဲ့
04:16
authenticity and wisdom.
98
241000
3000
ဉာဏ်ပညာရှိရာဆီကို ဆောင်ကြဉ်းပေးခြင်းပဲပေါ့။
04:19
And here's an example of what I mean.
99
244000
2000
နောက်ပြီး ဒီမှာကတော့ ကျွန်မဆိုလိုတာရဲ့ ဥပမာတစ်ခုပေါ့။
04:21
This upward ascension
100
246000
2000
ဒီအထက်ကို တက်ခြင်းဆိုတာက
04:23
can happen even in the face of extreme physical challenges.
101
248000
4000
ပြင်းထန်တဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရချိန်မှာတောင် ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။
04:27
About three years ago,
102
252000
2000
လွန်ခဲ့တဲ့ (၃)နှစ်လောက်တုန်းကပေါ့၊
04:29
I read an article in the New York Times.
103
254000
2000
New York Times သတင်းစာထဲက ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ် ကျွန်မဖတ်မိလိုက်တယ်။
04:31
It was about a man named Neil Selinger --
104
256000
2000
ဒါက အသက်(၅၇)နှစ်ရှိတဲ့ အငြိမ်းစား ရှေ့နေတစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့
04:33
57 years old, a retired lawyer --
105
258000
3000
နေး(လ်) ဆယ်လင်ဂျာ ဆိုတဲ့လူတစ်ယောက် အကြောင်းပါ။
04:36
who had joined the writers group at Sarah Lawrence
106
261000
3000
သူက သူရဲ့ စာရေးဆရာ စေ့ဆော်မှုကို တွေ့ရှိခဲ့တဲ့နေရာဖြစ်တဲ့
04:39
where he found his writer's voice.
107
264000
3000
ဆာရာ လောရင့်(စ်)မှာရှိတဲ့ စာရေးဆရာများ အဖွဲ့မှာ အသင်းဝင်လိုက်ပါတယ်။
04:42
Two years later,
108
267000
2000
နောက်(၂)နှစ်လောက် အကြာမှာတော့
04:44
he was diagnosed with ALS, commonly known as Lou Gehrig's disease.
109
269000
3000
သူ့မှာ Lou Gehrig's ရောဂါလို့ လူသိများတဲ့ အာရုံကြောအားနည်းတဲ့ရောဂါ ဖြစ်နေတယ်။
04:47
It's a terrible disease. It's fatal.
110
272000
3000
ဒါဟာဆို တော်တော်ဆိုးရွားတဲ့ ရောဂါပေါ့။ ဒါက အသက် အန္တရာယ် ရှိတယ်လေ။
04:50
It wastes the body, but the mind remains intact.
111
275000
4000
ဒီရောဂါက ကိုယ်ခန္ဓာကို ချည့်နဲ့စေပေမည့် စိတ်ကတော့ ပကတိအတိုင်း အခြေမပျက်ရှိနေပါတယ်။
04:54
In this article, Mr. Selinger wrote the following
112
279000
3000
ဒီဆောင်းပါးထဲမှာ မစ္စတာ ဆယ်လင်ဂျာက သူဖြစ်ပျက်နေပုံကို
04:57
to describe what was happening to him.
113
282000
3000
သရုပ်ဖော်ဖို့ အခုလိုရေးသားခဲ့ပါတယ်။
05:00
And I quote,
114
285000
3000
ကျွန်မကိုးကားပြရရင်တော့
05:03
"As my muscles weakened,
115
288000
2000
"ကျွန်တော့ရဲ့ ကြွက်သားတွေဟာ အားနည်းဆုတ်ယုတ်လာခိုက်မှာ
05:05
my writing became stronger.
116
290000
3000
ကျွန်တော့ရဲ့ အရေးအသားက ပိုပြီး အားကောင်းလာပါတယ်။
05:08
As I slowly lost my speech,
117
293000
3000
ကျွန်တော့ရဲ့ ပြောဆိုမှု ဖြည်းဖြည်းခြင်း ဆုံးရှုံးခိုက်မှာ
05:11
I gained my voice.
118
296000
3000
ကျွန်တော်ရဲ့ ဖွင့်ဟမှုကို ကျွန်တော် ပြန်ရခဲ့ပါတယ်။
05:14
As I diminished, I grew.
119
299000
2000
ကျွန်တော် ဆုတ်ယုတ်လာတဲ့အခါ ကျွန်တော် ကြီးမြင့်လာခဲ့ပါတယ်။
05:16
As I lost so much,
120
301000
2000
ကျွန်တော် အများကြီး ပျောက်ဆုံးသွားခိုက်မှာ
05:18
I finally started to find myself."
121
303000
4000
နောက်ဆုံး ကျွန်တော့ကို ကျွန်တော် စတင်တွေ့ရှိလာခဲ့ပါတယ် "တဲ့။
05:22
Neil Selinger, to me,
122
307000
2000
ကျွန်မအတွက်တော့ နေး(လ်) ဆယ်လင်ဂျာဟာ
05:24
is the embodiment of mounting the staircase
123
309000
3000
သူ့ရဲ့ တတိယ ဇာတ်ဝင်ခန်းမှာ လှေကားပေါ်တက်ခြင်းရဲ့
05:27
in his third act.
124
312000
3000
ပြယုဂ်ပါ။
05:30
Now we're all born with spirit, all of us,
125
315000
2000
ကဲ ဒီတော့ ကျွန်မတို့အားလုံးဟာ ဝိညာဉ်နဲ့ မွေးဖွားလာတာပါ။ ကျွန်မတို့အားလုံးပါ။
05:32
but sometimes it gets tamped down
126
317000
3000
ဒါပေမဲ့ တစ်ခါတစ်လေကျတော့ ဒါက ဘဝရဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေ၊
05:35
beneath the challenges of life,
127
320000
2000
ကြမ်းတမ်းမှုတွေ၊ မတော်မတရားမှုတွေ၊
05:37
violence, abuse, neglect.
128
322000
3000
လျစ်လျူရှုမှုတွေ အောက်မှာ ဖိသိပ်ခံရတာပေါ့လေ။
05:40
Perhaps our parents suffered from depression.
129
325000
2000
ကျွန်မတို့ မိဘတွေဟာ စိတ်အားငယ်ခြင်းတွေ ခံစားကောင်းခံစားခဲ့ရရှာမှာပါ။
05:42
Perhaps they weren't able to love us
130
327000
2000
သူတို့တွေဟာ ကျွန်မတို့တွေ လောကအလယ်မှာ ဘယ်လို စွမ်းဆောင်ခဲ့တယ် ဆိုတာထက်ကိုပိုလွန်တဲ့
05:44
beyond how we performed in the world.
131
329000
4000
ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ကျွန်မတို့ကို မပေးနိူင်ခဲ့တာလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်မှာပါ။
05:48
Perhaps we still suffer
132
333000
2000
ကျွန်မတို့တွေဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နာကျင်မှု
05:50
from a psychic pain, a wound.
133
335000
2000
ဒဏ်ရာတစ်ခုကို ခံစားနေရဆဲပဲဆိုတာ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်မှာပါ။
05:52
Perhaps we feel that many of our relationships have not had closure.
134
337000
4000
ကျွန်မတို့ အများစုရဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေက ပြီးပြတ်ကုန်ဆုံးခြင်း မရှိသေးဘူးလို့ ကျွန်မတို့ခံစားသိမိနေတာ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်မယ်။
05:56
And so we can feel unfinished.
135
341000
4000
ဒီတော့ မပြီးပြတ်သေးတာကို ကျွန်မတို့ ခံစားနေနိူင်တာပေါ့။
06:00
Perhaps the task of the third act
136
345000
3000
တတိယ ဇာတ်ဝင်ခန်းရဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်က ကျွန်မတို့ကိုယ်တိုင် ပြီးဆုံးခြင်းရဲ့
06:03
is to finish up the task of finishing ourselves.
137
348000
5000
လုပ်ငန်းတာဝန်ကို အဆုံးသတ်ဖို့ပဲဆိုတာ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
06:08
For me, it began as I was approaching my third act,
138
353000
4000
ကျွန်မအတွက်တော့ ကျွန်မရဲ့ တတိယ ဇာတ်ဝင်ခန်း ချဉ်းကပ်လာနေတဲ့
06:12
my 60th birthday.
139
357000
2000
အခိုက် ကျွန်မရဲ့ (၆၅)နှစ်မြောက်မွေးနေ့မှာ စတင်ခဲ့ပါတယ်။
06:14
How was I supposed to live it?
140
359000
2000
"ဒါကို ကျွန်မဘယ်လို ဖြတ်သန်းကျော်လွန်ဖို့ သင့်တော်လိမ့်မလဲ။" "
06:16
What was I supposed to accomplish in this final act?
141
361000
3000
ဒီနောက်ဆုံး အခန်းမှာ ကျွန်မဘာကို ပြီးမြောက်အောင်မြင်အောင် လုပ်သင့်မှာပါလိမ့်။"
06:19
And I realized that, in order to know where I was going,
142
364000
4000
နောက်ပြီး ကျွန်မ သဘောပေါက်သွားတာက ကျွန်မ ဘယ်ကိုသွားနေခဲ့သလဲဆိုတာကို သိရှိဖို့
06:23
I had to know where I'd been.
143
368000
2000
ကျွန်မ ဘယ်ကလာပါသလဲဆိုတာကို သိရှိဖို့လိုခဲ့တာပေါ့။
06:25
And so I went back
144
370000
2000
ဒါနဲ့ ကျွန်မရဲ့ ရှေ့က ဇာတ်ဝင်ခန်း(၂)ခန်းကို ပြန်သွား လေ့လာခဲ့ပြီး
06:27
and I studied my first two acts,
145
372000
2000
အဲဒီတုန်းက ကျွန်မက ဘယ်သူဖြစ်ခဲ့တာပါလဲ၊
06:29
trying to see who I was then,
146
374000
3000
တကယ် ကျွန်မအစစ်က
06:32
who I really was --
147
377000
2000
ဘယ်သူပါလဲဆိုတာကို မြင်အောင်ကြိုးစားခဲ့ရင်းပေါ့၊
06:34
not who my parents or other people told me I was,
148
379000
3000
ကျွန်မ မိဘတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် အခြားလူတွေက ကျွန်မကို ပြောခဲ့ကြတဲ့ သူတစ်ယောက်မဟုတ်ပဲ၊
06:37
or treated me like I was.
149
382000
2000
ကျွန်မကို ဆက်ဆံကြတဲ့ သူတစ်ယောက်လိုမဟုတ်ပဲနဲ့ပေါ့။
06:39
But who was I? Who were my parents --
150
384000
2000
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မက ဘယ်သူပါလိမ့်။ ကျွန်မမိဘတွေက ဘယ်သူတွေပါလိမ့်၊
06:41
not as parents, but as people?
151
386000
3000
မိဘတွေအဖြစ်နဲ့မဟုတ်ပဲ ပရိတ်သတ်တွေ အဖြစ်နဲ့ပေါ့။
06:44
Who were my grandparents?
152
389000
2000
ကျွန်မ ဘိုးဘွားတွေက ဘယ်သူတွေပါလဲ။
06:46
How did they treat my parents?
153
391000
2000
သူတို့တွေဟာ ကျွန်မမိဘတွေကို ဘယ်လို ပြုမူဆက်ဆံခဲ့တာပါလိမ့်။
06:48
These kinds of things.
154
393000
3000
ဒီလိုမျိုး အကြောင်းအရာတွေပေါ့လေ။
06:51
I discovered a couple of years later
155
396000
3000
နောက်နှစ် အနည်းငယ်လောက်အကြာမှာတော့
06:54
that this process that I had gone through
156
399000
3000
ကျွန်မဖြတ်သန်းနေတဲ့ ဒီလုပ်ငန်းစဉ်ဟာ စိတ်ပညာရှင်တွေရဲ့ အခေါ်အရ
06:57
is called by psychologists
157
402000
2000
"ဘဝတစ်ခုကို ပြန်လည်သုံးသပ်မှုပြုလုပ်ခြင်း"
06:59
"doing a life review."
158
404000
2000
ဆိုတာကို သိလိုက်ရပါတယ်။
07:01
And they say it can give new significance
159
406000
2000
နောက်ပြီး ဒါက လူတစ်ယောက်ရဲ့ဘဝကို
07:03
and clarity and meaning
160
408000
2000
ရည်ရွယ်ချက်၊ ကြည်လင်ပြတ်သားမှုနဲ့
07:05
to a person's life.
161
410000
2000
အဓိပ္ပါယ်သစ်တွေကို ပေးပါတယ်လို့ သူတို့ကဆိုပါတယ်။
07:07
You may discover, as I did,
162
412000
3000
ကျွန်မပြုလုပ်ခဲ့သလိုပဲ သင်တို့တွေ တွေ့ရှိနိုင်တာက
07:10
that a lot of things that you used to think were your fault,
163
415000
3000
သင် တွေးမိခဲ့ဘူးတဲ့ ကိစ္စတော်တော်များများဟာ သင်ရဲ့ အပြစ်တွေဆိုတာရယ်၊
07:13
a lot of things you used to think about yourself,
164
418000
3000
သင်ကိုယ်သင် တွေးထင်ခဲ့ဘူးတဲ့ ကိစ္စတော်တော်များများဟာ တကယ်တမ်းမှာ
07:16
really had nothing to do with you.
165
421000
3000
သင်နဲ့ ဘာမှမပတ်သက်ဘူးဆိုတာပါ။
07:19
It wasn't your fault; you're just fine.
166
424000
3000
သင်ဟာ ဒီအတိုင်း အဆင်ပြေပါတယ်။
07:22
And you're able to go back
167
427000
2000
ပြီးတော့ ပြန်သွားပြီးတော့
07:24
and forgive them
168
429000
2000
သူတို့ကို ခွင့်လွတ်နိူင်ပါတယ်၊
07:26
and forgive yourself.
169
431000
2000
သင့်ကိုသင်လည်း ခွင့်လွတ်နိူင်ပါတယ်။
07:28
You're able to free yourself
170
433000
3000
သင့်ကိုသင် အတိတ်ကာလကနေ
07:31
from your past.
171
436000
2000
ကင်းဝေးစေနိူင်ပါတယ်။
07:33
You can work to change
172
438000
2000
သင့်ရဲ့အတိတ်က ဆက်ဆံရေးကို ပြောင်းလဲဖို့
07:35
your relationship to your past.
173
440000
2000
သင်လုပ်နိူင်ပါတယ်။
07:37
Now while I was writing about this,
174
442000
2000
ဒါနဲ့ပဲ ကျွန်မဒီအကြောင်းကို ရေးနေတုန်းမှာပဲ
07:39
I came upon a book called "Man's Search for Meaning"
175
444000
3000
Viktor Frankl ရဲ့ "လူသားရဲ့ အဓိပ္ပါယ် ရှာပုံတော်" "Man's Search for Meaning"ဆိုတဲ့
07:42
by Viktor Frankl.
176
447000
2000
စာအုပ်တစ်အုပ်ကို အမှတ်မထင်တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
07:44
Viktor Frankl was a German psychiatrist
177
449000
3000
Viktor Frankl ဆိုသူက နာဇီအကျဉ်းစခန်းမှာ အချိန် (၅)နှစ် အလုပ်လုပ်ခဲ့ဘူးတဲ့
07:47
who'd spent five years in a Nazi concentration camp.
178
452000
3000
ဂျာမန် စိတ်ရောဂါအထူးကု ပညာရှင်တစ်ယောက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။
07:50
And he wrote that, while he was in the camp,
179
455000
3000
နောက်ပြီး သူရေးသားခဲ့တာက၊ အဲဒီစခန်းမှာသူရှိနေစဉ်တုန်းက ၊
07:53
he could tell, should they ever be released,
180
458000
4000
တကယ်လို့များ သူတို့တွေဟာ လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးခံရမယ်ဆိုရင်
07:57
which of the people would be okay
181
462000
2000
ဘယ်သူတွေကတော့ အဆင်ပြေလိမ့်မယ်၊
07:59
and which would not.
182
464000
2000
ဘယ်သူတွေကတော့ အဆင်မပြေနိူင်ဘူးဆိုတာကို သူပြောနိူင်ခဲ့တာကိုပေါ့နော်။
08:01
And he wrote this:
183
466000
5000
နောက်ပြီး သူကဒီလို ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
08:06
"Everything you have in life can be taken from you
184
471000
3000
"သင့်ရဲ့ဘဝမှာ ရှိသမျှအရာတွေအားလုံးကို သင့်ဆီကယူသွားလို့ရနိူင်ပါတယ်။ ။
08:09
except one thing,
185
474000
2000
အခြေအနေတစ်ခုကို သင့်အနေနဲ့
08:11
your freedom to choose
186
476000
2000
ဘယ်လိုတုံ့ပြန်မယ်ဆိုတာကို ရွေးချယ်ဖို့
08:13
how you will respond
187
478000
2000
သင့်ရဲ့ လွတ်လပ်မှုဆိုတဲ့
08:15
to the situation.
188
480000
2000
အရာတစ်ခုကလွဲရင်ပေါ့"တဲ့
08:17
This is what determines
189
482000
2000
ဒီအရာက ကျွန်မတို့ ရှင်သန်နေထိုင်ကြတဲ့
08:19
the quality of the life we've lived --
190
484000
2000
ဘဝရဲ့ အရည်အသွေးကို ပြဌာန်းပေးတာပါ။
08:21
not whether we've been rich or poor,
191
486000
2000
ကျွန်မတို့တွေ ချမ်းသာလား၊ ဆင်းရဲလား၊
08:23
famous or unknown,
192
488000
2000
ကျော်ကြားလား၊ လူမသိသူမသိလား၊
08:25
healthy or suffering.
193
490000
2000
ကျန်းမာတာလား၊ ဝေဒနာခံစားနေရလား ဆိုတာတွေမဟုတ်ပါဘူး။
08:27
What determines our quality of life
194
492000
3000
ကျွန်မတို့ရဲ့ ဘဝအရည်အသွေးကို ပြဌာန်းပေးတာက
08:30
is how we relate to these realities,
195
495000
3000
ဒီဒိဋ္ဌဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ ကျွန်မတို့ဘယ်လို ဆက်စပ်နေပါသလဲ၊
08:33
what kind of meaning we assign them,
196
498000
2000
ဒါတွေကို ဘယ်အဓိပ္ပါယ် အမျိုးအစား သတ်မှတ်ပါသလဲ၊
08:35
what kind of attitude we cling to about them,
197
500000
3000
ဒါတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုမျိုး သဘောထားအမြင်တွေ တွယ်ညိနေပါသလဲ၊
08:38
what state of mind we allow them to trigger."
198
503000
4000
ဘယ်စိတ်အခြေအနေမျိုးက ကျွန်မတို့ကို ဒါတွေကို အစပျိုးဖို့ ဖြစ်ခွင့်ပေးသလဲ ဆိုတာတွေပါပဲ။
08:42
Perhaps the central purpose of the third act
199
507000
3000
တတိယဇာတ်ဝင်ခန်းရဲ့ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်ကတော့
08:45
is to go back and to try, if appropriate,
200
510000
4000
သင့်တော်မယ်ဆိုရင် အတိတ်မှာရှိတဲ့ ကျွန်မတို့ရဲ့ဆက်ဆံရေးကို
08:49
to change our relationship
201
514000
2000
ပြောင်းလဲပစ်ဖို့ နောက်ကြောင်းပြန်ပြီး၊ ကြိုးစားကြည့်တာ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
08:51
to the past.
202
516000
2000
တွေ့လာရတာကတော့ သိမှတ်မှုဆိုင်ရာ သုသေသနပြုချက်က ပြဆိုတာက
08:53
It turns out that cognitive research shows
203
518000
3000
ကျွန်မတို့တွေဟာ ဒါကိုဆောင်ရွက်နိူင်စွမ်းရှိတဲ့အခါ
08:56
when we are able to do this,
204
521000
2000
အာရုံကြောလမ်းကြောင်းတွေဟာ
08:58
it manifests neurologically --
205
523000
3000
ဦးနှောက်ထဲမှာ ဖြစ်ပေါ်လာတယ်ဆိုတာကို
09:01
neural pathways are created in the brain.
206
526000
3000
အာရုံကြောပိုင်းဆိုင်ရာအရ သိသာထင်ရှားလာပါတယ်။
09:04
You see, if you have, over time,
207
529000
2000
သင်တို့သိပြီနော်။ သင်ဟာ အတိတ်ကာလက အဖြစ်အပျက်တွေနဲ့
09:06
reacted negatively to past events and people,
208
531000
3000
လူတွေကို အချိန်တော်တော်ကြာ အပျက်သဘော တုံ့ပြန်ခဲ့မယ်ဆိုရင်
09:09
neural pathways are laid down
209
534000
3000
ဦးနှောက်ကတဆင့်ပို့လွတ်တဲ့ ဓါတုနဲ့ လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာ လက္ခဏာတွေဟာ
09:12
by chemical and electrical signals that are sent through the brain.
210
537000
3000
အာရုံကြောလမ်းကြောင်းတွေ ချခင်းပေးသွာတယ်ဆိုတာလေ။
09:15
And over time, these neural pathways become hardwired,
211
540000
3000
နောက်ပြီးကြာလာတော့ ဒီအာရုံကြောလမ်းကြောင်းတွေဟာ
09:18
they become the norm --
212
543000
2000
အရိုးစွဲလာပြီးတော့ စံနှုန်းဖြစ်လာတာပေါ့။
09:20
even if it's bad for us
213
545000
2000
ဒါက ကျွန်မတို့အတွက်ဆိုးဝါးပါတယ်။
09:22
because it causes us stress and anxiety.
214
547000
3000
အကြောင်းကတော့ ဒါက ကျွန်မတို့ကို စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ ကြောက်ရွံ့စိတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေလို့ပါ။
09:25
If however,
215
550000
2000
အဲဒီလိုဆိုရင်တော့
09:27
we can go back and alter our relationship,
216
552000
4000
ကျွန်မတို့တွေဟာ နောက်ကြောင်းပြန်ပြီး ကျွန်မတို့ရဲ့ဆက်ဆံရေးတွေကို ပြင်ဆင်လို့ရတာပေါ့၊
09:31
re-vision our relationship
217
556000
2000
အတိတ်က လူတွေနဲ့ အဖြစ်သနစ်တွေ၊
09:33
to past people and events,
218
558000
2000
ပြောင်းလဲနိူင်တဲ့ အာရုံကြောဆိုင်ရာလမ်းကြောင်း
09:35
neural pathways can change.
219
560000
2000
ပြန်ပြီးရှုမြင်လို့ရတာပေါ့။
09:37
And if we can maintain
220
562000
2000
နောက်ပြီး အတိတ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး
09:39
the more positive feelings about the past,
221
564000
3000
အကောင်းဖက်မြင်တဲ့ စိတ်ခံစားမှုတွေကို ပိုပြီး ထိန်းသိမ်းနိူင်မယ်ဆိုရင်တော့
09:42
that becomes the new norm.
222
567000
2000
ဒါဟာ စံနှုန်းအသစ်တစ်ခု ဖြစ်လာတာပေါ့။
09:44
It's like resetting a thermostat.
223
569000
3000
အပူထိန်း ကိရိယာတစ်ခုကို ပြန်ချိန်လိုက်သလိုမျိုးပေါ့။
09:47
It's not having experiences
224
572000
3000
ကျွန်မတို့ကို အမြှော်အမြင်ရှိအောင်လုပ်ပေးတာက
09:50
that make us wise,
225
575000
3000
အတွေအကြုံရှိခြင်းမဟုတ်ပါဘူး။
09:53
it's reflecting on the experiences that we've had
226
578000
4000
ကျွန်မတို့တွေ့ကြုံခံစားခဲ့ဖူးသမျှကို အလေးအနက်ဆင်ခြင်းက
09:57
that makes us wise --
227
582000
2000
ကျွန်မတို့ကို အမြှော်အမြင်ရှိအောင်လုပ်ပေးတာပါ။
09:59
and that helps us become whole,
228
584000
2000
နောက်ပြီး ဒါကပဲ ကျွှန်မတို့ကို ပြီးပြည့်စုံမှုဖြစ်လာစေပြီး၊ ၊
10:01
brings wisdom and authenticity.
229
586000
2000
ဉာဏ်ပညာနဲ့ စစ်မှန်မှုနဲ့ ကို ဆောင်ကြဉ်းပေးဖို့ အထောက်အကူပြုတာပေါ့။
10:03
It helps us become what we might have been.
230
588000
4000
ဒါက ကျွန်မတို့ဖြစ်ခဲ့ဘူးကောင်းဖြစ်ခဲ့မယ့်အရာကို ဖြစ်လာဖို့ အထောက်အကူပေးပါတယ်။
10:07
Women start off whole, don't we?
231
592000
2000
ကျွန်မတို့ အမျိုးသမီးတွေဟာ ပြီးပြည့်စုံမှုနဲ့ တာထွက်ကြတာပဲလေ၊ မဟုတ်ကြဘူးလားရှင်။
10:09
I mean, as girls, we start off feisty -- "Yeah, who says?"
232
594000
3000
ဆိုလိုတာက မိန်းကလေးတွေအဖြစ်နဲ့ တက်ကြွခြင်းနဲ့ စတင်ကြတယ်လေ။ "ဟုတ်တာပေါ့၊ ဘယ်သူပြောတာလဲဟေ့။"
10:12
We have agency.
233
597000
2000
ကျွန်မတို့မှာ အေဂျင်စီရှိတယ်။
10:14
We are the subjects of our own lives.
234
599000
2000
ကျွန်မတို့ဟာ ကျွန်မတို့ကိုယ်ပိုင်ဘဝတွေရဲ့ နိူင်ငံသားတွေဖြစ်ကြပါတယ်။
10:16
But very often,
235
601000
2000
ဒါပေမယ့် မကြခဏဆိုသလိုပေါ့၊ တော်တော်များများပါ။
10:18
many, if not most of us, when we hit puberty,
236
603000
3000
ကျွန်မတို့အများစုမဟုတ်ဘူးဆိုတာတောင်မှ အပျိုဖော်ဝင်စ အရွယ်ရောက်ချိန်မှာပေါ့လေ၊
10:21
we start worrying about fitting in and being popular.
237
606000
3000
လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ဖို့နဲ့ လူအများကနှစ်သက်စေဖို့အတွက် စတင်ပူပန်မိကြတာပေါ့။
10:24
And we become the subjects and objects of other people's lives.
238
609000
4000
နောက်တော့ ကျွန်မတို့တွေဟာ တစ်ခြားသူတွေရဲ့ ဘဝတွေမှာ အကြောင်းခံ၊ အပြုခံတရားတွေ ဖြစ်လာကြပါတော့တယ်။
10:28
But now, in our third acts,
239
613000
3000
ဒါပေမဲ့ အခု တတိယ ဇာတ်ဝင်ခန်းတွေမှာတော့
10:31
it may be possible
240
616000
2000
ကျွန်မတို့ စတင်ခဲ့ကြတဲ့နေရာကို
10:33
for us to circle back to where we started
241
618000
3000
ပြန်လည်ဝေ့ပတ်ပြီး၊ ဒီအကြောင်းအရာကို
10:36
and know it for the first time.
242
621000
2000
ပထမဆုံးအကြိမ် သိရှိနားလည်ဖို့ ဖြစ်နိူင်ခြေရှိလာနိူင်တာပေါ့။
10:38
And if we can do that,
243
623000
3000
နောက်ပြီးတော့ ဒါကို ကျွန်မတို့ လုပ်နိူင်တယ်ဆိုရင်တော့
10:41
it will not just be for ourselves.
244
626000
3000
ဒါဟာ ကျွန်မတို့ချည်းအတွက်ပဲတော့ မဟုတ်ပါဘူး။
10:44
Older women
245
629000
2000
ကမ္ဘာပေါ်မှာ သက်ကြီးရွယ်အိုအမျိုးသမီးတွေဟာ
10:46
are the largest demographic in the world.
246
631000
2000
အကြီးမားဆုံး လူဦးရေစာရင်းထဲမှာပါဝင်ပါတယ်။
10:48
If we can go back and redefine ourselves
247
633000
3000
ကျွန်မတို့တွေဟာ နောက်ကြောင်းပြန်ပြီး၊ ကျွန်မတို့ကို ကျွန်မ ပြန်လည်အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်နိူင်ပြီးတော့
10:51
and become whole,
248
636000
2000
ပြီးပြည့်စုံမှု ဖြစ်လာစေနိူင်တယ် ဆိုရင်တော့
10:53
this will create a cultural shift in the world,
249
638000
5000
ဒါဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ယဉ်ကျေးမှု ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုကို ဖန်တီးပေးပါလိမ့်မယ်၊
10:58
and it will give an example to younger generations
250
643000
3000
ပြီးတော့ ဒါက ငယ်ရွယ်တဲ့ မျိုးဆက်တွေအတွက် သူတို့ကိုယ်ပိုင် ဘဝသက်တမ်းကို
11:01
so that they can reconceive their own lifespan.
251
646000
3000
ပြန်လည်စိတ်ကူးပုံဖော်နိူင်ဖို့ သာဓကဆောင်စရာတစ်ခု ပေးပါလိမ့်မယ်။
11:04
Thank you very much.
252
649000
2000
ကျေးဇူး အများကြီးတင်ပါတယ်ရှင်။
11:06
(Applause)
253
651000
7000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Jane Fonda - Actor and activistJane Fonda has had three extraordinary careers (so far): Oscar-winning actor, fitness guru, impassioned activist.
Why you should listen
Jane Fonda is an actor, author, producer and activist supporting environmental issues, peace and female empowerment. She founded the Georgia Campaign for Adolescent Pregnancy Prevention, and established the Jane Fonda Center for Adolescent Reproductive Health at Emory. She cofounded the Women’s Media Center, and sits on the board of V-Day, a global effort to stop violence against women and girls.
Fonda's remarkable screen and stage career includes two Best Actress Oscars, an Emmy, a Tony Award nomination and an Honorary Palme d’Or from the Cannes Film Festival. Offstage, she revolutionized the fitness industry in the 1980s with Jane Fonda’s Workout — the all-time top-grossing home video. She has written a best-selling memoir, My Life So Far, and Prime Time, a comprehensive guide to living life to the fullest.
Jane Fonda | Speaker | TED.com